Inwentarze Dóbr

Najstarsze inwentarze dóbr kościelnych i królewszczyzn pochodzą z przełomu XV i XVI wieku. Inwentarze dóbr szlacheckich w tym okresie są jeszcze rzadkością. Kolejne wieki przynoszą coraz większą liczbę opisów posiadłości. Uwłaszczenia chłopów powoduje ostateczny upadek systemu pańszczyźnianego. Od tej chwili zanika tradycja inwentaryzacji dóbr.

Ze względu na znaczenie inwentarzy dóbr jako bogatego źródła dającego bezpośredni wgląd w stan majątkowy dóbr i relacje między właścicielem a ludnością zamieszkującą i wykonującą różnego rodzaju powinności na rzecz tegoż, z tego też powodu dodaje kolejną kategorię do bloga pod tytułem: 

Inwentarze dóbr.
Natomiast spis inwentarzy wraz z linkami do opisów znajdować się będzie w etykiecie o nazwie:
Indeks Inwentarzy Dóbr.

Informacje związane ze szczegółowymi opisami dóbr czerpie między innymi z ksiąg notarialnych, pochodzących z XIX wieku.

Ze względu na to, że szczególnie interesuję mnie substancja nieruchoma, czyli  przede wszystkim opisy budynków i zabudowań dworskich, zabudowań folwarcznych i t. p. w opisach dóbr pomijać będę część opisującą dobra ruchome. 

Poniżej dodaję linki do opisów poszczególnych dóbr. W nawiasie podaję nazwy innych miejscowości, wchodzących w skład dóbr, ale nie ujętych w tytule nazwy dóbr.

INWENTARZE DÓBR

ADAMKI (karczma Felinka) - 1836 r.

 

ADAMKI (karczma Felin[ka]) -1839 r.

 

BAŁDRZYCHÓW - 1828 r.

BARCZEW (Staropole) - 1836 r.

 

BECHCICE (Prusinowiczki) - 1840 r.

BLIŹNIEW - 1831 r. 

 

BOGUMIŁÓW (karczma Żeglina) - 1832 r.

BOGUMIŁÓW (karczma Żeglina) - 1833 r. 

 

BOGUMIŁÓW (karczma Żeglina) - 1840 r. 

BOGUMIŁÓW (młyn Świnka) - 1856 r.

BOREK PAUZEW - 1814 r.

 

BRODY - 1820 r. 

 

BROŃCZYN - 1839 r.

 

BRUDZEW (Bugaj) - 1822 r.

 

BRUDZEW -1876 r.

BRZESKI - 1813 r. 

BRZESKI - 1816 r.

BRZEŹNIO (Folwark Lorek, Folwark Przedgorcze, Folwark Pustelnik, Gozdecki Młyn, Młyn Jagieła, Pustkowie Brończyna, Pustkowie Wola, Wieś Krzaki, Wieś Zapole) - 1813 r.

 

BUGAJ - 1869 r.

BUKOWIEC (Pustkowie Bugaj, Młyn Kaczaj) - 1864 r.

BUKOWIEC (Bugaj, Młyn Kuczaj) - 1874 r.

BURZENIN (Strzałki) - 1791 r.

 

CHARCHÓW PAŃSKI (karczma Bugaj) - 1827 r.

CHARŁUPIA MAŁA, DZIERLIN - 1814 r.

 

CHARŁUPIA MAŁA (część Dzierlina) - 1867 r.

CHARŁUPIA WIELKA (Józefów, Drzązna, Buczek, młyny: Bienek, Myja, Grobelny, Zadworny vel Wygoda) - 1818 r. 

 

CHARŁUPIA WIELKA (Bieniek, Buczek, Drzązna, Fituch, Gęsówka, Grobelna, Izabelin, Józefów vel Jedynakowskie, Krzakowizna, Michalszczyzna, Myja, Przybyszów, Rowy, Tworkowizna, Wygoda, Złotowizna) - 1838 r.

CHOJNE (Bobrowniki, Stoczki, Wiechutki, Żeglina) - 1859 r.

CHOSZCZEWO - 1811 r. 

CHOTÓW (Górale, Jarząb, Mątewki, Srebrnica)  - 1822 r. 

 

CHRUSTY ZAWADY ( Folwark na Bugaju  = Folwark Zawadskie?) - 1829 r. 

 

CHRUSTY ZAWADY (Folwark na Bugaju = Folwark Zawadskie?) - 1832 r. 

 

CHRUSTY ZAWADY - 1835 r. 

 

CIENIA WIELKA (Józefów, Topielec) -1837 r.

CZARTKI MAŁE I WIELKIE - 1815 r.

CZARTKI WIELKIE- 1815 r.

CZARTKI WIELKIE - 1818 r.

CZARTKI WIELKIE - 1821 r.

 

CZESTKÓW (Dąbrowa) - 1825 r.

 

CZESTKÓW (Dąbrowa) - 1834 r. 

 

DĄBRÓWKA SIERADZKA (Grosiwie, Kempka) - 1835 r.

DĄBRÓWKA ZGNIŁA - 1815 r.

 

DĄBRÓWKA ZGNIŁA - 1821 r.

DĄBRÓWKA ZGNIŁA - 1834 r.

 

DĄBRÓWKA ZGNIŁA - 1836 r.

 

DĄBRÓWKI KOBYLAŃSKIE - 1844 r.

 

DĄBROWA WIDAWSKA (Kobylarnia) - 1829 r. 

 

DĄBROWA WIDAWSKA (Kobylarnia) - 1832 r.

DĘBOŁĘKA (karczma Tumidaj) - 1832 r.

 

DOMANIEWEK (folw. Plichta) - 1823 r. 

 

DRUŻBIN - 1867 r. 

 

DRWALEW - 1828 r.

DYBÓW SUCHORZYN - 1817 r.

 

DZIADKOWICE - 1833 r. 

 

DZIADKOWICE - 1834 r. 

 

DZIEBĘDÓW (Dezerta, Kolędzie) - 1837 r.

 

GAJ(BOK) - 1873 r.

GAWŁOWICE (gościniec Janek) - 1835 r. 

 

GLINNO - 1841 r.

 

GŁANISZEW - 1836 r. 

GŁANISZEW - 1873 r.

 

GOLKÓW - 1840 r. 

 

GOSTKÓW (Syberja, Wola Bezdziadowa, Pełczyska) WOLA NIEDŹWIEDZIA (Tumidaj, część w Starzynkach) - 1839 r. 

GOSZCZANÓW RZĘŻAWY  KOKOSZKI BASZKÓW JAKUBICE - 1833 r.

 

GRABINA - 1830 r.

GRÓJEC MAŁY (Na Bugaiu, Pod Łagiewnikami, Wieś Zarobna Stanisławow) - 1813 r.

 

GRÓJEC WIELKI - 1868 r.

GRUSZCZYCE (Cienia Mała, Folwark Hecwoda, Miasteczko, Niedoń, Pogoń, Pustkowie Derdak, Pustkowie Dolsko, Pustkowie Wiercinie) -1812 r.

 

GRUSZCZYCE (Checwoda, Cienia Mała, Dolsko, Miasteczko, Niedoń, Pluta, Pogoń, Przekora, Wiercin, Zmyślona) - 1834 r.

 

GRZYMACZEW (Dzikie, Kąśnia, Wcisłe) -  1865 r.

INCZEW (Panowice) - 1832 r. 

 

INCZEW (Panowice, Kopiec) - 1838 r.

JANISZEWICE (Kłady) -1813 r.

 

JARZĄB - 1821 r.

 

JASTRZĘBICE (Antonina, Zalasy, Dęby,  pustkowie Błaś) - 1821 r.

 

JEŻEW (Budy, Feliksów, Ruda) - 1847 r. 

 

KALINOWA (Branica, Jelno) - 1836 r. 

KALINOWA (Garbów, Gorzałów) - 1840 r.

 

KAŁÓW - 1824 r. 

 

KAMYK (Piaski, Zakurów) - 1875 r. 

 

KĘPA młyn -1843 r.

KLICZKÓW WIELKI (Gęsina, Rososza, Wygoda) - 1861 r.

 

KLONÓW (Klonówek) - 1840 r.

KOBIERZYCKO - 1832 r. 

 

KOBIERZYCKO - 1835 r. 

KOBYLNIKI - 1834 r.

 

KOCHLEW Papiernia - 1820 r.

 

KOCINA - 1845 r.

 

KOMORNIKI - 1820 r.

 

KRASZYN (Górki, Zwiasty) - 1822 r. 

 

KUSTRZYCE (Lichawa, Głowaczewice, Przymiłów, Stypuły, Wrzesiny) - 1806 r.

 

LEŚNICA (Podlesie) - 1836 r. 

 

LIGOTA - 1851 r.

LIPICZE (Folwark Gozduwek) - 1819 r.

LUBOLA - 1817 r.

 

LUBOLA - 1840 r.

ŁABĘDZIE, GOŁUCHY, NIERADZA -1814 r.

 

ŁASK (Barycz, Emelin (dziś Anielin), Nowy Młyn (dziś Stary Młyn), Wesółka, Wiewiórczyn, Wronowice) - 1838 r.

ŁOSIENIEC (karczma Ludwików) -1838 r.

ŁUBNA JAKUSY (młyn Leszczyzna, Sudoły) - 1814 r.

ŁUBNA JAROSŁAJ (folwark Sudoły) - 1873 r.

 

MAŁKÓW (Duszniki, Rakówka, Zmyślona) - 1874 r.

 

MARZENIN (Wola Marzeńska, Rososza) - 1839 r. 

 

MIKOŁAJEWICE (Kukułka) - 1840 r. 

MŁODAWIN GÓRNY - 1844 r.

MONICE (Jeziory, Kłocko) - 1821 r.

 

MORAWKI - 1828 r. 

 

NER (Karczma Syberya, Kłudna, Wartkowice, Zawada) - 1839 r.

NIECHMIRÓW (Jarocice, Kamionka, Nieczuj, Waszkowskie, Światłowizna, Nędzerzew, Wolnica Niechmirowska) - 1871/72 r.

 

NIEMOJEW (Józefin, Knapy, Kluski, Piaski vel Świercze) - 1873 r.

NOWA WIEŚ (Folwark Dury, Pustkowie Borowiska, Wieś Potok) - 1813 r.

 

OPOJOWICE (Brody) - 1864 r.

ORZEŻYN - 1813 r.

 

OSMOLIN - 1873 r.

OSOWIEC PRZYWIDZ - 1817 r.

 

OSTRÓW (Sudajew) - 1869 r. 

PAPIERNIA KOCHLEW - 1856 r.

 

PAPROTNIA (Marzynek) - 1824 r. 

 

PATOKI (Antoniówka, Trzciniec) - 1846 r.

PĘCHERZ - 1832 r.

PĘCZNIEW - 1817 r.

PIOTROWICE (Abramki, Zmyślona) - 1827 r. 

 

PIOTROWICE (Zmyślona) - 1835 r. 

PLATOŃ - 1875 r.

PODŁĘŻYCE (Chałupki, Rzechta) - 1824 r.

 

PODŁĘŻYCE (Chałupki) - 1834 r. 

 

PONIATÓW - 1841 r.

 

PONIATÓWEK - 1867 r.

 

POPÓW (Łęg) - 1824 r. 

 

POPÓW (Łęg) - 1827 r.

PORADZEW - 1815 r.

 

PRAŻMÓW - 1832 r.

 

PRAŻMÓW - 1866 r. 

PRÓCHNA (Żurawiec) - 1874 r.

 

PRUSZKÓW - 1826 r. 

 

PRZYGOŃ - 1849 r. 

PSTROKONIE (Antonina, Jeziorko, Woźniki) - 1836 r.

PSTROKONIE (Antonina, Jeziorko, Woźniki) - 1842 r.

 

PSTROKOŃSZCZYZNA - 1836 r. 

PUCZNIEW (karczma Bugaj, Jeziorko, Ostrówko, Mianów, Wola Załęczna, Madaie albo Szydłówka, Zagrodniki albo Oleśnic) - 1839 r.

 

RACZKÓW (Upuszczew) - 1839 r. 

RAKOWICE - 1870 r.

REMBIESZÓW (Branica, Dębina, Gawory, Sosnowiec) - 1833 r.

REMBIESZÓW (Branica, Gawory) - 1843 r.

 

ROGÓŹNO - 1829 r. 

 

ROGÓŹNO - 1832 r. 

 

ROSSOSZYCA (Bednarzec folwark, Pustkowie Skęczno, Wieś z folwarkiem Rożdżały, Pustkowie Szczawno od granic Rzeczyckich, Wieś zarobna Lipiny, Bronilas, Ulesie, Pierzchnia Góra, Miłobądź, Folwark Chorążka, Pustkowie Gozdy, Osada Raszelki) - 1839 r. 

 

ROSSOSZYCA (Budy vel Pinki, Chorążka, Lasek, Lipiny, Miłobądź, Pierzchnia Góra, Ulesie) - 1861 r.

RÓWNA (Mierziony, Pomykacz, Rubice) -1812 r.

 

RÓWNA (Mierzony, Rubice, Przy Olszynie) - 1847 r. 

 

RUDA MŁYN - 1873 r. 

 

RUDA OLEWIN (Domicelin, Emanuelin, Nowy Świat, Przycłapy, Taczanów) - 1822 r.

RUDNIKI - 1817 r.

 

RUDNIKI (Karolew, Osowiec, Przywidz, Wielkopole) - 1843 r.

RUSIEC (Krasowa, Kuźnica, Toporów, Żary) - 1815 r. 

 

RYBNIK (Gozdy) - 1867 r.

 

RZECHTA DRUŻBIŃSKA DRUŻBIN - 1823 r.

SADOKRZYCE -1813 r.

 

SADOKRZYCE - 1839 r.

SARNÓW (Korablew) - 1816 r.

 

SARNÓW (Podmokrze) - 1824 r.

 

SKALMIERZ - 1868 r.

SŁOMKÓW MOKRY (Budy, karczma Kopiec) - 1832 r. 

 

SŁOMKÓW MOKRY (Budy) - 1841 r. 

 

SŁOMKÓW MOKRY - 1849 r.

SOCHA (Dzięcioły) - 1815 r.

 

SOCHA (DZIĘCIOŁY) - 1867 r.

 

SOKOŁÓW (Okręglica) - 1846 r. 

STARCE (Bugaj, Robaszew, Zwierzyniec) - 1840 r.

 

STOLEC (Biesiec, Broszki, Dąbrowa  Miętka, Filipole, Hutniki) -1833 r. 

STOLEC (Biesiec, Broszki, Burdynówek, Dąbrowa Miętka, Filipole, Hutniki, Łeszczyn, Pustkowie Teklin) - 1838 r.

 

STROŃSKO ( Oszczywilk, Zmyślona, Żabiniec) -1850 r. 

SULISZEWICE (Jarki, Kołdów, Krety, Skalmierz) - 1836 r.

SULISZEWICE (Jarki) - 1869 r.

 

SULMÓW (Sulmówek, Sokołów, Zimnik) - 1836 r. 

 

SULMÓW (Sulmówek, Sokołów, Zimnik) - 1840 r.

 

SZYDŁÓW CHARBICE GÓRNE JERWONICE - 1826 r. 

 

ŚWIĄTKOWICE DOBROSŁAW - 1864 r. 

 

ŚWIĄTKOWICE (Brzozowiec, Rososz, Swoboda) - 1873 r.

ŚWIERCZÓW - 1832 r.

 

ŚWIERZYNY - 1836 r. 

 

TEKLINA (Klapka, Platoń) - 1871 r. 

TEKLINA (karczma w Łagiewnikach, Klapka) - 1875 r.

TEKLINA (karczma w Łagiewnikach, Klapka) - 1875 r.

 

TOBOLICE WILKOWICE - 1811 r.

TUBĄDZIN (Nacki, Rudnik) - 1842 r.

 

TYCZYN (Redzeń) - 1841 r. 

 

UNIKÓW (Huta, Kamasze, Lesiak, Pasieka, Psujowizna, Wilkołek) - 1849 r. 

 

URBANICE (Tumidaj) - 1851 r.

WANIA - 1817 r.

WĄGŁCZEW (Wygoda) - 1813 r.

 

WIDAWA (Rogozinka karczma, wieś Ruda, folwark Kopiec) - 1829 r. 

 

WIDAWA (Rogozinka karczma, wieś Ruda, folwark Kopiec) - 1832 r. 

 

WILCZKÓW - 1839 r. 

WILCZKÓW MIŁKOWICE (Zaspy, Strachocice, Młyny Strachockie) - 1876 r.

 

WILKSZYCE - 1822 r. 

 

WŁOCIN (Chudoba, Kije, Niwa, Pęczek, Przegorzałe, Stelmach) - 1868 r.

 

WŁOCIN GRZYMACZEW (Chudoba, Dębieniec vel Dębiniec, Jarychy vel Jaryśki, Kije, Niwa, Niżowskie, Pęczek) - 1841 r.

WŁYŃ - (Bugaj, Ulesie) - 1835 r.

WŁYŃ (Bugaj, Ulesie) - 1873 r.

 

WOLA DZIERLIŃSKA (karczma Brzezina, karczma Utrata) - 1820 r. 

 

WOLA FLASZCZYNA ( Wola Sipińska, folwark Pałki, Rościeszyn) - 1823 r. 

 

WOLA FLASZCZYNA (Wola Sipińska, folwark Pałki, Rościeszyn, Pietrachy, Hilarów) - 1830 r.

WOLA KLESZCZOWA - 1828 r. 

 

WOLA KLESZCZOWA - 1832 r.

 

WOLA KLESZCZOWA - 1835 r.

WOLA MARZEŃSKA (Rososz, Piguła) - 1810 r.

WOLA PRZATOWSKA (Folwark Remiszew) - 1824 r.

 

WOLA TŁOMAKOWA (Tobołki) - 1836 r. 

 

WOŹNIKI młyn - 1853 r.

 

WOŹNIKI, MNICHÓW, SUCHA (Dom Starościński, Dzigorzew) - 1821 r. 

 

WÓJCICE MAŁE I WIELKIE - 1869 r. 

 

WÓLKA MARZEŃSKA (Dobra, Marzenna) - 1923 r.

WÓLKA MIŁKOWSKA (folwark Justynów) - 1866 r.

WRÓBLEW - 1813 r.

 

WRÓBLEW - 1869 r.

WRZĄCA (Łapigrosz, Migacz, Pustkowie Biała, Pustkowie Borek, Pustkowie Dębiniec, Pustkowie Poremby, Zimna Woda) -1812 r.

 

WYDRZYN gm. Czarnożyły - 1868 r.

ZABŁOCIE (Bród Widawski) -1813 r.

 

ZADĄBROWIE (Poddębina) - 1839 r.

ZAGAJEW CHOCISZEW (Rakówka) - 1816 r.

 

ZAGAJEW (Rakówka) - 1839 r.

ZAGÓRKI (Jadwichna, Józefka) - 1813 r.

ZAGÓRKI (Jadwichna, Józefka) - 1817 r.

ZAKRZEW (Łukoszczyzna) - 1814 r. 

 

ZALEW (młyn Stawki, Zalewek, Legendzin, Wygoda) - 1825 r.

ZAPOLICE - 1829 r.

ZASPY MIŁKOWSKIE - 1818 r.

 

ZAWADY (Bugaj) - 1830 r.

ZELGOSZCZ - 1841 r.

ZŁOCZEW (Bugay, Folwark Borek, Folwark Oleśnica, Młynek Myka, Pustkowie Cegielnia Buynowska, Pustkowie Lesiak, Pustkowie Zapowiednik, Wieś Borzęckie, Wieś Buynow z Folwarkiem, Wieś Czarna z Folwarkiem, Wieś Huta Stara, Wieś Huta Szklana, Wieś Miklesz z Folwarkiem, Złoczewska Wieś)-1813 r.

 

ZŁOCZEW (Baby, Borki, Borzęckie, Bujnów, Cegielnia, Czarna, Garbirka (Galbierka), Leśniak (Lesiaki), Mikla (Myka?), Miklesz, Nowa Huta, Oleśnica, Potok, Stanisławów, Stara Huta, Syberia, Szklana Huta, Złoczewska Wieś) - 1870 r.

 

ZYGRY BOGUCICE - 1824 r.

ŻELISŁAW (folwark Poczta, folwark Sarny, folwark Zaborów) - 1829 r. 

 

ŻELISŁAW (Dębiniec, Janowice, Piaski, Sarny, Wójcice, Zaborów) - 1836 r.

 

ŻEROSŁAWICE - 1825 r.

SŁOWNICZEK  

Słowniczek pochodzi z artykułu Pani Haliny Studzińskiej o dworze w Zaspach Miłkowskich (http://milkowice.pl.tl/Historia-dworu.htm)

Antaba - stały lub ruchomy uchwyt z metalu umieszczany na drzwiach, bramie, klamka

Bieguny (zawiasy), drzwi na biegunie drewnianym rodzaj zawiasów u drzwi i wrót w starych budynkach. Czopy obracały się w otworach zwanych stępkami. Pierwotnie wszystkie drzwi i wrota we dworach i chałupach wiejskich obracały się na biegunach drewnianych. Z biegiem lat, w miarę upowszechniania się wyrobów stalowych i wzrostu zamożności właścicieli, miejsce biegunów drewnianych zajęły bieguny stalowe, a następnie zawiasy stalowe.Wrota podwójne miały dwa bieguny – prawy i lewy.

Czynszownik - w okresie pańszczyźnianym: chłop dzierżawiący grunt, zwolniony od odrabiania pańszczyzny za roczną opłatą.

Darmocha - bezpłatna, przymusowa praca chłopów na rzecz właściciela ziemskiego w zamian za uzyskany nadział gruntu

Dymnik (wyglądek) – małe okienko albo otwór w dachu lub w szczycie pod kalenicą. Jego zadaniem było odprowadzanie dymu z domów pozbawionych komina. Jednocześnie doświetlało poddasze.

Folwark - daw. duże, samodzielne gospodarstwo rolne wraz z kompleksem budynków gospodarczych i mieszkalnych należące do dworu lub do właściciela ziemskiego, także budynek zamieszkały przez służbę folwarczną.

Komornik – chłop nie posiadający ziemi i zabudowań, obciążony był wykonywaniem darmowej pracy na rzecz pana.

Kopizna – pobierane żyto, jęczmień, groch, owies, tatarka w zamian za pracę na rzecz dworu

Oficyna - oznacza służbówkę, skrzydło budynku lub odrębny budynek nieopodal pałacu lub dworu świadczący usługi bezpośrednio dla budynku głównego (pralnie, kuchnie, piekarnie, pomieszczenia służby), stanowiący nieraz bok dziedzińca gościnnego (wjazdowego). Oficyny miały architektoniczne ukształtowanie elewacji skromniejsze niż budynek główny. Oficyny wznoszono często z gorszych materiałów niż główny budynek.

Ordynaria - część zarobków oficjalistów dworskich i stałych robotników rolnych w folwarku wypłacana w naturze

Ordynaryjny – dawniej normalny, zwyczajny, aktualny

Popręg – regulowana podpórka drzwi

Półrolnik – kmieć lub rolnik posiadający od 12 mórg ziemi do pół włóki.

Przycieś - w budownictwie: podstawa wykonana z odpowiednio spojonych belek, na której opiera się ściana

Sabatnik - rodzaj pieca do pieczenia mięsa lub ciasta

Sień - duży przedpokój, hol 

Sklep –obmurowana piwnica

Tarcica - deska, asortyment drzewny powstały w wyniku przetarcia drewna okrągłego. Używano ich do robienia podłóg, które po wygładzeniu woskowano.

Obrzucana ściana – wyrównywana, tynkowana

Włodarz – chłop nadzorujący wykonujących pańszczyznę, zwolniony z innych obowiązków wobec dworu.

Włóka – około 30 mórg ziemi, taka przestrzeń roli, którą można było parą wołów zaorać przez dzień od rana, to włóka oznaczała większe pole, które po zoraniu lub posiewie potrzeba było włóczyć czyli bronować także cały dzień.

Wrzeciądz – okucie budowlane, zamknięcie drzwi lub bramy, element w formie sztaby (lub płaskownika) z otworem współpracujący ze skoblem służący wraz z nim do mocowania kłódki, czasem (szczególnie w przeszłości) w formie krótkiego łańcucha, służącego do zamykania drzwi od wewnątrz.