Inwentarz Tobolice Wilkowice (1811)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Sebastiana Starzyńskiego ze Zgierza z roku 1811. (Archiwum Państwowe w Łodzi, akt nr. 58)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się we wsi Tobolicach w Powiecie Zgierskim sytuowaney dnia dwudziestego siodmego miesiąca maja roku tysiąc osmset jedenastego."

Sebastian Starzyński Aktowy Publiczny Pisarz Powiatu Zgierskiego przybywa na grunt wsi Tobolice. Wezwany został tutaj przez opiekunów Wawrzyńca Dzierzbickiego to jest Ignacego Szamowskiego i Karola Chmieleckiego w celu spisania stanu dóbr ruchomych i nieruchomych znajdujących się na gruncie wsi Tobolic i Wilkowic. Na miejscu zastał również administrującego masą majątkowa dóbr Józefa Lubowidzkiego.

W punkcie pierwszym opisano nieruchomości, czyli wymieniono nazwy dóbr będących własnością nieletniego Wawrzyńca Dzierzbickiego, kolejno opisano aktywa i pasywa, w punkcie czwartym wyszczególniono ruchomości w różnych porządkach domowych, gospodarskich, meblach, powozach i inwentarzach.

V. Opis stanu budynków tak dworskich iako i wieyskich we wsi Tobolicach.

Dworne mięszkanie iuż stare, ściany i przyciesi mieyscami nadgniły, snopkami poszyte. W tym mięszkaniu znayduie się pokojów dwa, izba czeladna i komory dwie.
Idąc od tego mięszkania na zachód iest lamus o iedney izbie z suffitem, podłogą, snopkami poszyty, ieszcze dosyć dobry. Pod nim sklepik znayduie się drewniany, lecz zruynowany.
Daley w podwórzu iest spichlerz o dwóch izbach z podłogami i suffitem snopkami poszyty, dobry. W tym znayduie się młynik do chędożenia zboża inwentarski, zboże zaś wszystko podług oświadczenia Urodzonego Lubowidzkiego należy do jego dzierżawy.
Za tym spichrzem na prawey stronie iest stodoła o dwóch klepiskach i sąsiekach trzech. Cała ta stodoła iest dobra, przy niey stoi zrąb z sochami na stodołę drugą zabudowany, w którym brakuje od frontu iedney ściany, na którym zrębie znayduią się także po części i kozły założone.
Daley druga stodoła o dwóch klepiskach i sąsiekach trzech, także dobra, obie stodoły snopkami poszyte.
Wracaiąc się ku dwornemu mięszkaniu na stronie prawey są obory koliste, w środku z podwórkiem dla bydła. Te obory mieyscami w samym środku okolistości są nadpsute, reparacyi potrzebuią.
Od frontu tych obor w tym samym budynku iest staynia z podłogą, z tą naprawy potrzebuiącą.
Daley idąc ku dworowi iest owczarnia dosyć dobra, z dwoygiem po szczytach wrotach. Cała ta owczarnia, iako i obory powyższe snopkami poszyte, nowey poszewki mieyscami wymagaiące.
Nie daleko dwornego mięszkania w tyle, to iest idąc na wieś iest budynek wielki w którym w szczycie są dwa chlewiki od frontu z brzega chlew, w środku wozownia, daley znowu chlew duży i w środku tego karmnik, cały ten budynek snopkami poszyty, ale ieszcze dosyć dobry.
Od tego budynku wychodząc drogą do wsi, na prawey stronie iest chałup komorniczych trzy iuż dawnych, ale ieszcze dobrych. Daley w tey linij są dwojaki, w których na iedney stronie siedzi komornik, a na drugiey iest izba szynkowna. Te dwojaki także są niespustoszałe, również iako i powyższe chałupy snopkami poszyte. Na prawey stronie od północy iest chałup dziewięć, między któremi iest podwóynych dwie. Wszystkie te budynki oprócz dwóch chałup reparacyi potrzebuiących, są dosyć dobre. Przy wszystkich znayduią się stodoły i obory, równie z chałupami snopkami obszyte, na drugiey stronie iedna tylko chałupa, w końcu wsi ina nadpsuta, z stodołką starą i oborką nową.
W środku wsi iest kuźnia nowa, na którey dachu nie masz, zrąb tylko stoi pokozlony i połacony.

VI. Opis ludności wsi Tobolic, czyli gospodarzy i komorników powinności dworowi pełniących. (podaje same nazwiska)

Woyciech Przybyła, Józef Maychrzak, Krystof Przybyła, Józef Przybyła, Woyciech Porada, Jan Piątkowski, Marcin, Franciszek, Bernard Barańczak, Walenty Włodarczyk, Jędrzyi mały, Stanisław Cieślak, Mateusz Piątkowski, Walenty Przybyła.

Wilkowice

"Działo się we wsi Wilkowicach w Powiecie Zgierskim sytuowaney dnia dwudziestego osmego miesiąca maja roku tysiąc osmset jedenastego."

I. Wchodząc na podwórze na prawey stronie był dawniey dwór, który podług oświadczenia Urodzonego Lubowidzkiego administruiącego rok rok minął iak się spalił, na lewey stoi folwark spustoszały, w którym nikt nie mięszka.

Następnie opisano ruchomości znayduiące się w lamusie, spichrzu, wozowni, browarze, stayni, oborze, chlewach i kurnikach.

II. Opis stanu budynków tak dworskich iako i wieyskich wsi Wilkowic.

W podwórzu iak w zwyż się iuż wspomniało dwór spalony, folwark spustoszony, w którym na iedney stronie są dwie małe izdebki, na drugiey iedna większa z kurnikiem w tyle, potrzebuiąca komina murowanego, dachu nowego i podłogi po izbach których brakuie.
Idąc od tego folwarku ku gumnom iest spichlerz o dwóch na dole komorach do sypania zboża i iednym górnym sypaniem, w tyle iest komorka mała na plewy. Na tym spichlerzu cały dach z pokozleniem ruynuie się, który prędkiego naprawienia potrzebuje, także z tyłu pale wspieraiące ściany od fundamentu dosyć nagniłe, i mało iną budowę całą trzymaiące dla utrzymania za tym ścian całego szpiklerza, lub nowe pale dać, albo podmurować potrzeba.
Obok tego szpiklerza iest staynia wielka, w którey iedna na lewey stronie tego budynku staynia, na konie iest z podłogą i suffitem, w środku iest wozownia, za tę na drugim brzegu druga staynia bez podłogi i suffitu. Cały ten budynek snopkami poszyty dobry.
Idąc ku stodołom po lewey stronie są obory okolne w środku z podworskiemi. Te obory po większey części są mieyscami bez poszycia i kozłów, i ścian w niektórych mieyscach brakuje.
Blisko tych obor iest stodoła o dwóch klepiskach i trzech sąsiekach, w którey ściany ieszcze dobre, lecz dach ze wszystkim zły, z gruntu innego poszycia potrzebuiąca.
Blisko tey stodoły iest druga poiedyńcza o dwóch sąsiekach. W ścianach i poszyciu ieszcze dobra, ale z tyłu pale na których stoi ponadgniewały.
Idąc od tey stodoły ku dworowi iest wozownia, w którey ściany dobre, dach tylko innego poszycia potrzebuiący.
Daley blisko dworu czyli mieysca tego na którym się spalił, iest lamus o iedney z przodu większey komorze i drugiey mnieyszey. W tyle, także pod tym lamusem iest sklepik mały drewniany na mleko. Ściany w tym lamusie dobre, dach tylko zły, oraz i suffity w komorach popsute.
Za ogrodem dworskim iest browar niedawno postawiony, o iedney izbie mięszkalney, komorze do schowania rzeczy, drugiey w którey iest kocioł wlepiony do robienia piwa.  Na przeciw w tym browarze znayduie się gorzalnia, w którey garniec iest wlepiony, i inne statki znayduią się browarne wzwyż iuż specyfikowane. Cały ten browar dranicami pobity, z kominami murowanemi.
Obok tego browaru iest budynek nowy na woły i krowy z iedney strony, a z drugiey do trzymania wieprzów postawiony, także dranicami pokryty.
Blisko tego iest ozd, któy iest zupełnie pusty i niebezpieczeństwem grożący.
W tyle browaru idzie droga do młyna, do którego zbliżaiąc się pierwszy most iest zupełnie popsuty i pale iuż osłabione, drugi most przy młynie niedawno przez Urodzonego Lubowidzkiego naprawiony. Młyn także nadpustoszały, przyciesi u niego pogniły, mele na dwa koła mączne.
Na przeciw tego iest jagielnik o iednym kole podobnież iuż nadruynowany. Staw u młyna, z którego na kole woda schodzi ze wszystkim zalazły, czyli zamełtym piaskiem i zarosły, tak iż woda bardzo słaby spadek ma.
Na wsi idąc od dworskiego zabudowania do wsi Tura iest chałup sześć z stodołami i oborami, z których dwie stare małey reparacyi potrzebuią. Inne są dobre.
Na drugiey stronie iest dom karczemny, w którym znayduie się izba gościennna dla ludzi, i trzy małe izdebki dla komorników. Cały ten dom iest dobry.
W tey linij wracaiąc się na podwórze dworskie iest chałup pięć, z których cztery dobre, czwarta reparacyi około poszycia i komina potrzebuje. Przy tych wszystkich chałupach są obory i stodoły dobre. Cała ta wieś we wszystkich budynkach snopkami obszyta.

III. Opis ludności wsi Wilkowic, czyli gospodarzy pełniących. Dominio powinności. (podaje same nazwiska)

Woyciech Zdzienicki, Woyciech Kazimierczak, Mateusz Maciaszek, Onufry Jędrzeyczak, Piotr Zakrzewski, Gabryel Cechmistrzak, Piotr Maciaszek, Woyciech Marciniak, Józef Kubiak, Woyciech Lasota, Jan Duras, Mateusz Świętczak, Katarzyna Przybylakowa, Małgorzata Poradzina, Katarzyna Mszyczyna, Anna Olkowna, Jóźwowa.