-->

niedziela, 31 października 2021

Inwentarz Rembieszów (1833)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Kajetana Szczawińskiego w Szadku z roku 1833, akt nr 183. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.


"Działo się na gruncie dóbr Rembieszewa w Powiecie Szadkowskim sytuowanych, dnia czternastego lipca tysiąc osiemset trzydziestego trzeciego roku."

Rejent Powiatu Szadkowskiego zjawia się w Rembieszowie gdzie zastał Kajetana Pstrokońskiego (współdziedzica Rembieszowa zamieszkałego w wsi Łękińsku, który działał w swoim imieniu i w imieniu opiekunów nieletnich Juliany i Honoraty Pstrokońskich) i Andrzeja Kossowskiego dzierżawnego posesora tych dóbr. Obaj wzmiankowani zażądali od Rejenta, aby ten opisał stan dóbr.


W wsi Rembieszowie zabudowania dworskie.

1. Znajduje się dwór z bali rzniętych, gontami kryty, w kilku mieyscach naprawy potrzebujący, przez co w pokoju sypialnym, w środku sufitu znaczna część jest opadnięta, a w sionce z tego pokoju iedna ściana. W wewnątrz całki ten dwór na kliniki jest wyrzucony, świeżo nieodbielony. W wszystkich pokoiach podłogi z tarcic zwyczajne, w niektórych miejscach popsute, w sieniach brukowane, piece z cegieł stawiane z blachami do zasuwania luftów, u jednego tylko brakuje takieyże blachy. Drzwi jednych od sionki brakuje, a reszta drzwi zamkami, zawiasami i kluczami opatrzone, prócz do trzech drzwi brakuie zupełnie zamków, iednego rygla u siennych z frontu i kluczy jedenastu, sień tylko od ogrodu ma dubeltowe drzwi na rygiel zamykane, przyzwoicie okna okute i zaszklone, prócz dwóch zawias, jedenastu szrub, trzech rygli, i dwóch sztyftów pod zawiasy od dubeltowych okien co brakuie, szyb zaś stłuczonych jest trzynaście, a trzaśniętych i popękanych dziesięć, okiennic prócz par pięciu których brakuje, z resztą są wszystkie należycie okute. U kominka w sieni kaptur w pół oberwany, bliski upadnięcia. Dwa główne kominy nad dach wychodzące massiv murowane.

2. Lamus massiv murowany nieodświeżony, drzwi do niego żelazne, z zamkiem i kluczem, u spodu brakuje czterech arkuszy blachy, a trzy nadpsute, okienko niezaszklone, z kratą żelazną rzadką i drewnianą gęstą. Dach dobry gontami kryty.

3. Sklep od nabiału murowany, nieodświeżony, drzwi drewniane z zawiasami i zamknięciem zamkowem, dwa okienka nie zaszklone, z dwoma kratami żelaznemi i iedną drewnianą. Dach snopkami staremi kryty, szczyt jeden z tarcic podziurawionych dany, z drzwiczkami zupełnie zdezelowany z zawiasami i hakami mało wartującemi.

4. Folwark z bali rzniętych, dach dobry, kryty gontami, drabina na nim, w którym jest izb cztery, dwie sienie i kuchenka, podłogi gliną wylepiane, sufity na belkach z tarcic, drzwi sześć wszystkie na zawiasach żelaznych z czterma klamkami, a jedne drzwi z zamkiem, bez klucza, okien pięć zaszklonych prócz 17 szyb wybitych.

5. Budynek przy sklepie w trójkąt z cienkich bali postawiony, zwany chlewy i kurniki, z wielu przegródek małych złożony, do których tylko siedm jest drzwi, z tarcic na biegunach, dach w połowie był gątami kryty, z których to gontów tylko szczątki znać, a w pół snopkami staremi także kryty, całkiem ten budynek zdezelowany w cale nie do użycia, wążki przeto do przestawienia nie zdatny.

6. Dom gorzelnia zwany z bali rzniętych postawiony w którym znajduie się duża izba na gorzelnią brukowana, izba do rozczenienia słodów, cegłą podłoga wykładana, izba do kilsztoku, podłoga gliną wylepiana, sufity w tych izbach zdezelowane a najbardziej w izbie do kilsztoku, drzwi na biegunach znajduie się sześć, przy których tylko trzy haczyki, komin główny massiw murowany, okien zaszklonych pięć, w których brakuie szyb siedem, dach szkudłami kryty, odnowienia potrzebuiący, cały budynek w ziemie zapadnięty, gdyż nie jest podmurowany, z powodu czego nie może bydź na gorzelnią użyty, studnia murowana obok tego do wywaru, potrzebuje nowego ocembrowania nad wierzchem.

7. Budynek massiv murowany, dach słomą kryty, w większey części trynk poobcierany i poopadany, znajduje się w nim dwie komór, dwie stajnie, jedna wozownia. W komórkach drzwi na zawiasach, a w wozowni i stajniach na biegunach, jedna komórka i wozownia na zamki i klucze zamknięta, reszte na wrzecządze. W stajniach znajdują się podłogi, a w komórce jednej astrych z cegły, a w drugiej z kamieni. Sufity w całym tym budynku z tarcic na belkach dawane, okienka nie zaszklone. W stajniach są żłoby i drabiny kompletne, oraz dwie szafy na porządki stajenne, z podwójnemi drzwiami na zawiasach z wrzecządzami. Budynek rzeczony dla odrysowania znacznej ilości ściany tylnej, dycht przy kanale podpada w krótkim czasie zapadnięciu, jeżeli środki zaradcze w tym względzie nie nastąpią.

8. Spichrz o dwóch kondygnacjach z jednymi drzwiami z frontu, a drugiemi do komorki, kompletnie okute z zamkami i kluczami. Kojce w nim dobrze urządzone i całkie, jako też i podłogi. Budynek ten jest gontami kryty, potrzebuje znacznej poprawy. Przy tymże spichrzu znajduje się szopa przystawiona bez obdylowania, dach snopkami kryty, który w czwartej części brakuje.

9. Stodoła massiv murowana słomą dekowana, w niektórych miejscach mur poobdzierany o dwóch klepiskach, z czterma podwójnemi wrotami na biegunach i trzema zamkami, o dwóch kluczach a jedne wrota tychże na wrzecząc żelazny zamykane.

10. Obora w słupy murowane, trynk zupełnie poopadany, reperacyi znacznej potrzebujący, gdyż budynek ten mógłby niedługo z powodu zrujnowania tychże słupów podupaść, ściany z bali starych wydelowane, sufit lepiony i w części z tarcic dany, w którey to oborze znajduje się dwoie drzwi poiedyńczych i iedne wrota podwójne na biegunach, drzwi pojedyńcze zamykają się na wrzeciądze żelazne, z komórki która się zamyka na drzwi z biegunami i na wrzeciądz żelazny, idą schody dobre na góre tej obory, gdzie jest maszyna do sieczki drewniana, z jednym kółkiem, stolnica i dwoma kosami żelaznemi, niezdatnia do rznięcia z powodu potrzebującej reperacyi, i kos wyrzniętych. Dach słomą kryty podziurawiony, a szczyt jeden gątami, zupełnie zły nowy bydź winien, podbitek nie ma, oraz polepa pognita i porujnowana. Okienka prócz jednego w komorze nie zaszklone, przez środek obory dwoma rzędami są żłoby z tarcic, przy tych drabiny z zakładami z tarcic, oprócz tego dwa kojce, jeden z tarcic, a drugi z żerdzi z drzwiczkami na biegunach, w których dwa żłoby i tyleż drabinek, dla byków dwa także żłoby i drabiny niemniej jedno koryto do parzenia sieczki w tejże oborze znajduje się.
Przy tej oborze pod iednem słomianem dachem jest klepisko przybudowane z balików, zamknięte na drzwi podwójne z zamkiem kompletnem, szczyt tarcicami zabity, posowy nie masz.

11. Obora druga na przyciesiach w słupy, dylowana balikami, słomą kryta, szczyty tarcicami zabite, w której znajduje się na biegunach drzwi pojedyńczych dwoje, a trzecie duże podwójne, w środku obory są ustawione żłoby i drabiny kompletne, jedno koryto duże do pażenia sieczki, okienko nie zaszklone, prócz tego są dwie komórki przy dużych drzwiach z drzwiami na zawiasach u jednych tylko wrzeciądz, pułap z tarcic ułożony w wielu miejscach zagięty z powodu że przyciesie pogniły, które trzeba by dla sprostowania budynku tego nowe poddać. Przy tej oborze jest klepisko przybudowane z balików pod jednem dachem, bez sufitu z dwoma podwójnemi drzwiami na biegunach, u których wrot są zamki bez kluczów.

12. Wozownia na przyciesiach w słupy z balów stawiana, słomą dekowana, dach reparacyi potrzebujący, w której dwoje wrót podwójnych na biegunach, iedne na zamek bez klucza, a drugie na wrzeciądz zamykane, w tej jest komórka z drzwiami na biegunach na wrzeciądz zamykane.

13. Sklep massiw murowany, z dwóch długich ścian niewytrynkowany, słomą dekowany, w którym znajduie się dwoie drzwi z kompletnem okuciem i zamkami z kluczami, oraz trzy okienka niezeszklone, z kratami żelaznemi, przy jest okienniczka okuta z żelaznemi zawiasami i wrzeciądzem. Przy tym sklepie jest pod jednem dachem przybudowane klepisko z balików o dwóch wrotach podwójnych na biegunach, z dwoma zamkami bez kluczy. Dach zły reperacyi potrzebujący.

14. Dom modlitwy kaplica zwany w ogrodzie nie daleko dworu stojący, w najnędzniejszym jakim tylko bydź może stanie będacy, co chwila zapadnięciu oczekiwany do którego należące aparaty kościelne oddane zostały W. Possesorowi, jako to:
ornat czerwony axamitny z srebrnymi galonami i wszelkiemi doń należącemi rekwizytami, ornat czerwony sukienny niekompletny, ornat żałobny stary niekompletny, ornat fioletowy kompletny, ornat biały srebrny niekompletny, ornat błękitny z srebrnymi galonami niekompletny, pięć obrusów, firanki tyfowe, velum, firanki muślinowe.

15. W sadzie za dworem znajduje się drzewa fruktowego od lat 15 do lat 35 sztuk 204 to jest: tereśni dwie, wisien cztery, śliwek sto osiemdziesiąt sześć, jabłonek dziesięć, gruszek dwie. Jak ten ogrodzony jest poczynając od kuźni do wrót podwórza pańskiego płotkiem o trzech starych żerdkach, cierniem starym zatroczony i wierzbami wysadzony, od wrót tychże samych po nad kościółkiem, aż do dworu i od dworu aż do sklepu jest płotek o pięciu łatach rzniętych sosnowych, w słupki dębowe i na przyciesiach z takiego drzewa, przeseł czterdzieści jeden niezupełnie miejscami dobry lecz kompletny. W tem płotku po rogach dworu są dwie furtki do ogrodu na zawiasach żelaznych z klamkami oraz wrótka podwóyne na zawiasach z zasuwką żelazną, nieco reperowane.

16. W sadzie za oborą znajduje się sztuk drzewa fruktowe od lat 20 do 40 starego 284 to jest: jabłonek dziewiędziesiąt pięć, gruszek sześćdziesiąt dziewięć, śliwek sto dwadzieścia. Sad ten ogrodzony iest z strony wsi poczynając od sklepu aż do stodół i od stodół aż do obory i pomiędzy oborą a klepiskiem przy oborze drugiej, od dołu po dwie lub trzy tarciczki i dwie żerdki słupami i kołami utwierdzony, cierniem zatroczony i wierzbami, nie we wszystkich miejscach obrośniony. Drzewo w tem ogrodzeniu jest spruchniałe znacznej w wielu miejscach reperacyi potrzebuje, w ogrodzie za stodołą murowaną, który jest zwyczajnym płotkiem cierniem przeplatany ogrodzony znajduje się winnego [wi]na nieco rodzącego młodego sztuk trzydzieści.

17. W ogrodzie za dworem jest ulów pojedyńczych z pszczołami sztuk dwanaście, nad któremi brakuje okrycia lepszego, ulów próżnych z tych bez pszczół dwadzieścia, uli nad komplet dobrych sztuk dziewiętnaście.

18. Za kuźnią nad rokiciną zasiane jest marchwi, pietruszki, rzepy prętów kwadratowych ośm, grochu tyczkowego prętów kwadratowych cztery, kartofli z bobrem prętów kwadratowych pięćdziesiąt pięć. Za kartoflami zasiany jest borek sosnowy prętów kwadratowych trzysta.

19. W ogrodzie za oborą zasiane jest grochu liczków trzy prętowych trzydzieści, rzepy i marchwi trzynaście liczek, nasady kapusty, brukwi i cebuli liszków prętowych ośm. Wszystka ogrodowina tak w tym ogrodzie jako i kuźnią w połowie większej zniszczona, wedle zeznań ludzi gruntowych przez inwentarz dziedziców.

20. Od wozowni aż do płotka z żerdzi rzniętych przy wieździe na podwórze jest płot z żerdzi nowych w słupy postawiony, cierniem wystrzępiony, w którym płocie znajduje się dwoje wrót podwójnych sztachetową robotą na biegunach i o dwóch kunach żelaznych zrobione.

21. Przy gorzelni jest podwórko żerdziami nowemi w słupy ogrodzone, i ociernione, drwalnia nazwane, w którem ogrodzeniu znajduje się siedem przeseł i wrota z żerdzi na biegunach i jednej kunie żelaznej i wrzecządzu do zamykania na kłótke.

22. Skrzynia w kanale na ryby z cienkich desek z zawiasami żelaznemi i zamkiem bez klucza do której we dworze znajduje się kancerek na obręczy żelaznej obwodzony.

Zabudowania wiejskie w wsi Rembieszowie

1. Chałupa z bali postawiona, spruchniałe w niej drzewo, trzymająca na długość łokci 18, a na szerz łokci 7. Opodal iest stodoła z bali 18 łokci długa, a 10 łokci szeroka, obora zaś z całków dartych 18 łokci długa, a 6 łokci szeroka wszystko zabudowanie w najgorszym stanie, co moment zawalenia oczekujące. Mieszka w tej chałupie Błażej Kościelny zagrodnik, robi dni trzy sprzężajem, ma załogę dworską wołów dwa i krowę, zasiew pański dostał tak oziminny iako i jarzynny jak wszyscy zagrodnicy.

2. Chałupa z bali rzniętych, dach słomą kryty, stary w niej pułap z bali dawany, trzymająca na dłuż łokci 18 a na szerz łokci 6. W niej mieszka Agnieszka Pacieczka komornica, z którego to posiedzenia robi dzień jeden ręczno w tydzień.

3. Chałupa z bali rzniętych postawiona, słomą kryta, długa łokci 15, szeroka łokci 6. Ściany u tejże zupełnie dezelują się, pułap z bali starych nad izbą dawany, w złym stanie znajduje się. Nad komorą i sienią nie masz żadnego pułapu. Opodal znajduje się obora z stajnią długa 11, a szeroka 5 łokci, z bali budowana, dach słomiany zły. W tey chałupie mieszka Franciszek Załęcki komornik.

4. Chałupa z oborą i szopką pod jednem dachem słomianem z dyli łupanych postawiona, pod którą przyciesi pogniły, długa 22 a szeroka 6 łokci. Opodal jest stodółka z chrustów i balików, długa 12, szeroka 6 łokci, dach słomą kryty, zły. Tak chałupa jako i zabudowania zdezelowane w której to mieszka Antoni Kucharski fornal.

5. Chałupa z stajnią pod jednem dachem z bali rzniętych w węgły, długa 18, szeroka 8 łokci, dach słomą kryty stary, pułap w niej z tarcic dawany dobry. Opodal stodółka z chrustu i balików, długa 12, szeroka 8 łokci. Całe zabudowanie dosyć w dobrem stanie, w którym mieszka Jędrzej Ładziak mularz, czynsz do dworu płacący, do której to chałupy jest przywiązane gruntu, w kątach niwka dziewięć składów i 16 składów roli ku Woźnikom oraz ogród półtora składa.

6. Chałupa z bali długa 11, szeroka 6 łokci. Przy tej obórka długa 5, szeroka 6 łokci. Dach na tych zabudowaniach słomą kryty, taż w miernym znajduje się stanie. Mieszka w niej Grzela Kupis, który z gruntu do tej chałupy przywiązanego 10? składów z ogrodu i pomieszkania, odrabia co tydzień po dni dwa ręczno.

7. Chałupa z bali rzniętych, dach słomiany w niezłym stanie, tylko brakuje z jednej strony przyciesi i słupa oraz po prawej dachu przy tej chałupie są przystawione dwie obórki iedna z bali, druga z chrustu słomą kryte w dosyć dobrym stanie. Obok stodoła z okrąglaków o jednem klepisku, ściany i dach reperacyi potrzebujące, dalej stajenka z kawałków bali, bez dachu, drzwi, pułapu i kozłów. Przy tej szopie z czterech słupów bez dachu przy niej obórka z bali i z całków w słupy, zupełnie dobra. Mieszka w pierwszej izbie Piotr Danafel zagrodnik, robi dni 3 sprzężajem, ma załogę wołów 2, krowa 1, koń 1, sierp, kose, siekiere, wóz, pług, świnie, w drugiej izbie mieszka Szymon Odbiezalski, komornik robi jeden dzień z posiedzenia.

8. Chałupa z obórką pod jednem dachem z bali rzniętych, przyciesie ze szczentem pognite, komin lepiony, zagraża niebezpieczeństwem z powodu potrzeby nadmurowania. Obok obórka z bali ciosanych w niezłym stanie, oraz i spicherek w miernym stanie. Przy tej stajnia z szopą z bali ciosanych postawiona, ze szczentem zawalona. Dalej stodoła z całków stawiana potrzebuje reperacyi o jednem klepisku. Mieszka w jednej izbie Rochowa Kacalakowa płaci czynsz do dworu z ogrodu i kawałka gruntu. W drugiej izdebce Maciek Kacalak komornik odrabia jeden dzień z posiedzenia.

9. Chałupa z bali postawiona wraz z chlewikiem i stajenką pod jednem dachem. Wszystko jest spruchniałe, a osobliwie chałupa iest w bardzo złym stanie, pułap się zawala, przyciesi oraz i ściany pognite, komin zły. Przy tej chałupie obórka i szopa z całków i różnych kawałków, pochylona, obok stodoła z całków bez wrot. Mieszka w niej Paweł Florczak zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, ma załogę dworską wołów 2, krowe 1, świnie, sierp, kose, pług, wóz, siekiere.

10. Chałupa z bali rzniętych postawiona, oraz chlewik przystawiony, komin zły, przyciesi pognite i kozły połamane. Obok tej chałupy stodoła z okrąglaków o jednem klepisku, obore i stajenke przystawia. Mieszka w niej Wojciech Figel zagrodnik, robi dni 3 sprzężajem, zasiew pański ma, załogę ma wołów 2, koń, 1 krowa, świnia, siekiera, wóz, pług, sierp, kosa.

11. Trzy ściany murowane, a czwarta niedokończona postawione na chałupę poczwórną, mur po obtłukany przez fale.

12. Chałupa z bali rzniętych, komin zły. Przy tej chałupie przystawiona jest obora i stajenka z całków. Obok jest stodoła z bali, całe to zabudowanie jest w dosyć dobrym stanie. Mieszka w niej Mateusz Mielcarek dwu dniak, robi dwa dni ręczno w tydzień, załogi nie ma żadnej dworskiej, role ma dwu dniową.

13. Chałupa z bali rzniętych postawiona, komin potrzebuje reperacyi. Przy tej chałupie chlewik, obora i stajnia, całe zabudowanie w miernym stanie, obok stodoła z rozmaitych kawałków drzewa. Mieszka w niej Tomasz Kucharski zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, załoge ma wołów pare, konia 1, krowe 1, świnie, wóz, pług, siekiere żeżak i sierp.

14. Chałupa nowa dwojaki z bali rzniętych na przyciesiach podmurowanych, posowa z tarcic, komin murowany. W jednej izbie mieszka Ignacy Ślusarek zagrodnik z roli zagrodnickiej robi 3 dni, a z roli przybranej robi czwarty. Załogę ma wołów 2, koń 1, krowe 1, wóz, pług, sierp, kose, siekiere, do niego należy obora i stodoła z bali rzniętych i innych kawałków, w dobrym stanie, obórke budować zaczyna. Zasiew ma pański tak oziminny jako i jarzynny. W drugiej izbie mieszka Piotr Kucharski zagrodnik, robi 2 dni ręczno, ma zasiew pański tylko oziminny.

15. Chałupa nowa trojaki z bali rzniętych, komin murowany, przyciesie podmurowane, posowa w astrych, szczyty z tarcic. Obok obórka z całków i balików, przy niej stodoła z bali rzniętych, brakuje tylko szczytu, w miernym stanie, druga stodoła z całków starych budowana przy tej oborka z chrustu. Mieszka w jednej izbie Marcina Pala zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, załoge ma wołów 2, koń 1, krowe, wóz, pług, zasiew pański tak oziminny jako i jarzynny. W 2ej izbie mieszka Wojciech Maciejewski, płaci czynszu do dworu z zasiewu odebrał tylko żyto pańskie. W 3ej izbie mieszka Jan Włodarz.

16. Chałupa nowa trojaki z bali rzniętych, komin murowany, pułap w astrych, szczyt z tarcic na podmurowaniu. W jednej izbie mieszka Wojciech Michalski zagrodnik, robi dwa dni ręczno, role ma dwudniaka, zasiew pański tak oziminny jako i jarzynny. W 2 izbie mieszka Stanisław Ślusarek zagrodnik, robi dwa dni, role ma dwudniową. W 3 izbie mieszka Walenty Kucharski forszpan.

17. Chałupa nowa trojaki, z bali rzniętych, komin murowany, na podmurowaniu, pułap w astrych, szczyt z tarcic. Przy tey chałupie obórka z całków pokryta słomą, w dobrym stanie jako i stodoła obok o jednym klepisku, oraz i obórka z chrustu. W jednej izbie mieszka Jędrzej Florczak zagrodnik robi 3 dni, załoge ma pańską wołów 2, krowe 1 i dostał 30 zp. na sprzęta gospodarcze, zasiew pański tak oziminny i jarzynny. W drugiej izbie mieszka Felix Porada komornik, robi dzień z posiedzenia. W trzeciej Jakób Michałczak komornik robi dzień z posiedzenia.

18. Chałupa nowa trojaki z bali rzniętych postawiona na podmurowaniu, posowa w astrych, komin murowany, szczyt z tarcic, drzwi jednych brakuje. Obok obora z bali dębowych potrzeba przyciesi bo się przez to rujnuje. Do tej stodoła z całków nowa, potrzeba soszków? bo się porozchodzi. Obok z bali przycieś wygnita. Przy tej stoi stodoła z całków nowa w dobrem stanie. Mieszka w 1ej izbie Antoni Brylak zagrodnik, robi 3 dni z roli zagrodnickiej, a czwarty z przybranej. Załoge ma dworską, wołów 2, krowe 1. Odebrał 30 zp. na porządki gospodarcze, zasiew pański tak oziminny jako i jarzynny. W 2 izbie mieszka Frącek Rosiak zagrodnik robi 3 dni, załoge pańską ma wołów pare, konia, krowe, wóz, pług, kose. W 3ciej izbie nikt nie mieszka.

19. Chałupa nowa trojaki z bali rzniętych postawiona na podmurowaniu, pułap w astrych, komin murowany. Przy tej chałupie jest obora i stodoła z całków postawiona nowa. Przystawia do obory stajenke, lecz jeszcze nieskończona, obok obora i stodoła z całków postawiona w dobrym stanie. Mieszka w 1ej izbie Antoni Karbowiak, robi 3 dni sprzężajem, załogę dostał wołów parę, koń 1, krowa 1, 36 zp. na porządki dostał, zasiew pański dostał. W 2ej izbie Michał Karolak? zagrodnik robi 3 dni sprzężajem, załogę ma pańską, wołów parę, krowe, konia, świnie, wóz, pług, sierp, siekiere i kose. Zasiew pański tak oziminny jako i jarzynny. W 3ej izbie Wojciech Gracz komornik robi dzień z posiedzenia.

20. Chałupa dwojaki z bali rzniętych postawiona, komin lepiony dobry, pułap, z bali starych pozałamywany. Przy tej chałupie jest przybudowana komora bez poszycia, w podwórzu jest stodoła z bali w dobrym stanie, przy tem stajnia od trzech lat zaczenta niedokończona, bez pułapu, dachu, kozłów, oraz jednej ściany. Obora z balików ciosanych i dartych, przyciesi brakuje, obok obórka z bali i chlewik z chrustu w dosyć dobrem stanie. Chałupa ta obali się z przyczyny pognitych bali i starości. W 1ej izbie mieszka Bartek Kozłowski zagrodnik robi 3 dni, załogę posiada wołów 2, krowę 1, wóz, pług, kose, zasiew pański tak oziminny jako i jarzynny. W 2 izbie mieszka Błażej Domisiak? komornik co tydzień dzień z posiedzenia i ma kawał gruntu nadrobek z którego robi sześć dni na rok.

21. Chałupa dwojaki z bali rzniętych postawiona, komin główny murowany, pułap z belek. Chałupa ta zupełnie gnije z przyczyny złego dachu. Obok stodoła z całków łupanych, przy niej z jednej strony jest przybudowana obora, z drugiej szopa, wszystko w dosyć dobrym stanie. Stajenka również z całków oraz i stodoła pod jednem dachem. Stajenka, obora i szopa z balików łupanych. W 1ej izbie mieszka Damazy Rosiak zagrodnik, robi 3 dni, załogi posiada wołów 2, konia, krowe, wóz, pług, zasiew pański ozminny i jarzynny. W 2ej izbie Wincenty Strygała? zagrodnik, robi 3 dni, załoge ma wołów 2, konia, krowe, świnie, wóz, pług, kose, siekiere, sierp. Zasiew pański tak ozminny jako i jarzynny.

22. Chałupa z stajnią, oborą i chlewikiem pod jednem dachem z bali rzniętych, posowa z bali, komin główny murowany, pomieszkanie całe w dosyć dobrym stanie. Obok stodoła z bali ciosanych, również w dość dobrem stanie. Mieszka w niej Borek? Owczarek zagrodnik 3 dniowy, załoge ma wołów 2, konia 1, krowe, świnie, wóz, pług, sierp, siekiere, kose, zasiew pański ma tak ozminny jako i jarzynny.

23. Chałupa z bali rzniętych, komin główny nad dach wychodzący murowany, w dosyć dobrem stanie. Obok obora z balików postawiona zniszczona. Stodoła z całków i okrąglaków ciosanych w dosyć dobrem stanie. Mieszka Teodor Kościelny zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, załogę posiada wołów pare, konia, krowe, świnie, wóz, pług, sierp, siekiere, kose, zasiew pański tak ozminny iako i jarzynny.

24. Chałupa z bali rzniętych, komin lepiony nadmurowany, brakuje do tej chałupy nowych owirków, gdyż te ze szczentem spruchniały i pogniły. Obok obora z stajenką z całków ciosanego drzewa, przy tej stodoła również z całków, ściana jedna spruchniała. Mieszka w niej Wincenty Markowski, opłaca czynsz do dworu, zasiewu pańskiego żyta ma 24 składy.

25. Chałupa z bali rzniętych, komin lepiony, pod wierzchem murowany, posowa z bali stara. Chałupa w miernym stanie. Przy tej obórka wraz z stajnią i szopą z łupanych balików, słupy i przyciesie nowe, ściany popruchniałe. Obok stodoła z łupanych balików potrzebuje reperacyi. Mieszka w niej Szymon Włodarczyk zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, załoge posiada wołów pare, krowe, wóz, pług, siekiere, sierp i kose. Zasiew pański tak ozminny iako i jarzynny.

26. Chałupa z bali rzniętych, komin ze szczentem zły, posowa z bali. Cała chałupa spruchniała i pochylona obali się wkrótce. Przy tej chałupie jest obórka i stajenka przybudowana z całków w miernym stanie. Obok stodoła z całków potrzebuje znacznej reperacyi w ścianach. Mieszka w tej chałupie Błażej Owczarek zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, załoge posiada wołów pare, konia, krowe, świnie, wóz, pług, sierp, siekiere, kose, zasiew pański tak ozminny jako i jarzynny.

27. Chałupa z bali postawiona, komin murowany, posowa z bali. Obok stodoła wraz z obora z bali rzniętych w dobrym stanie. Stodoła z łupanych bali i okrąglaków ciosanych w dobrym stanie. Obórka wraz z stajenką z okrąglaków ciosanych, ściany popruchniałe i pochylone. W 1ej izbie mieszka Wawrzyn Owczarek sołtys, płaci czynsz do dworu. Zasiew pański tak ozminny jako i jarzynny. W 2ej izbie mieszka Szymek Owczarek zagrodnik robi dwa dni, ma role dwudniową.

28. Chałupa z bali rzniętych, komin główny murowany, posowa w astrych, w dobrym stanie - trojaki - Obok stodoła z okrąglaków ciesanych w dobrym stanie. Obórka wraz z stajenką z okrąglaków ciesanych w miernym stanie. W 1ej izbie mieszka Jacek Ładziak zagrodnik, robi 3 dni w tydzień sprzężajem, załogę posiada wołów pare, konia, krowe, świnie, pług, wóz, sierp, siekiere i kose. Zasiew pański tak ozminny jako i jarzynny. W 2ej mieszka Tomasz Ładziak zagrodnik, robi 3 dni w tydzień sprzężajem, załoge posiada wołów pare, konia, krowe, świnie, wóz, pług, sierp, siekiere i kose, zasiew pański tak w ozminie jako i jarzynie. W trzeciej izbie Franciszek Nadolski komornik fornal.

29. Chałupa z bali rzniętych, komin główny murowany, posowa z bali. Przy tej chałupie szopa potrzebuje reperacyi z całków postawiona. Obok obora z stajnią z balików ciosanych pochylona bardzo, stodoła z całków i balików łupanych, dach dobry, wszystko w miernym stanie, a chlewik i szopa spruchniałe obali się. Mieszka w tey chałupie Mateusz Kucharski zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, załoge posiada wołów pare, krowe 1, wóz, pług, radło, siekiere, sierp i kose. Zasiew pański tak ozminny jako i jarzynny.

30. Karczma z bali rzniętych stawiana, bez podmurowania w której znajduie się: trzy izby i cztery komory z drzwiami na zawiasach żelaznych zamykane na haczyki lub wrzecządze, okien pięć zaszklonych, w których szyb stłuczonych i trzaśniętych 13. W izbie szynkowej i obok w komorze była podłoga z tarcic lecz zrujnowana. W innych izbach i komorach nie masz podłogi. W izbie szynkownej iest szynkwas z drzwiczkami bez zawias, stół duży, trzy ławy, i tyleż pułek przy drzwiach wchodnich. W wszystkich izbach i komorach piece murowane, kominki lepione, reperacyi potrzebujące, komin główny nad dach wychodzący murowany, do którego brakuje drzwiczek przy wchodzie do wymiatania sadzy. Dach kryty gontami znacznej reperacyi potrzebujący i nowych dwóch rynien w zatamkach? dachowem przy stajni. Przez środek karczmy jest wiazd do stajni zajezdnej, z wrotami podwójnemi na biegunach. Taż snopkami kryta, poszycia zupełnie nowego potrzebuiąca, z bali rzniętych bez podmurowania postawiona, z dwoma podwójnemi zrujnowanemi, na wrzeciędze zamykanemi wrotami, z tarcic szczyt, w której to stajni znajduje się 2 żłoby i drabina, a brakuje 2 żłobów, 3 drabin i dwóch słupów i trzech przyciosków pod stolec. U studni przed tąż karczmą nad wierzchem cembrzyny brakuje. Do tej karczmy należy stodoła z bali w słupy postawiona na dwóch sochach 18 łokci długa, a 16? szeroka. U wrót brakuje desek dwie, w ścianie balów 11, w sąsiecznikach 6 balów. Cała jest ze szczentem spruchniała i obala się.

31. Kuźnia z drzewa półrzniętego postawiona, gontami kryta, posowa z rzynów ułożona, taż zupełnie zdezelowana, tak ona jako i dach znacznej reperacyi potrzebujące, komin murowany, drzwi podwójne zdezelowane na zawiasy i rygiel zamykane. Statki do tej kuźni należące są: miech nowy, kowadło na wyż trzymające 12 cali, a grube 3 1/2 cala, szporóg długości trzymający 21 cali, gruby u wierzchu cali trzy, śrubsztak gwintowy z [wyraz nieczytelny] 24 cale długości, a graby 3 1/2 cala, dwa młoty duże, mniejszych zaś młotków 6 durszlakowych a 7 popsuty, kleszczów większych 3 a pomniejszych 7, szynalica długości calów 12, gozdziennic 4, sznajdizy 3, świderki 3, obusznik do siekier 1, obcinacz mały 1, narzędzi do kuni kucia sztuk 6, [wyraz nieczytelny] 1, kamień zdarty do niczego nieużyty.

32. Młyn wodny na Widawce rzece o dwóch kołach, iednem żłobem, woda obraca takowe, do dwóch grodków jest kamieni cztery. Przy milnicy znajduje się pod jednem dachem izba mieszkalna z komorą, w których sufit z tarcic ułożony, w izbie kominek mały i główny komin lepiony, piec murowany, okno jedno zaszklone, drzwi wszystkich w całem zamieszkaniu z tarcic na biegunach zrobione, dach w części słomą, nad czeluścią w części gontami kryty, lecz zły, przez który mocno ciecze. Przy tym młynie po drugiej stronie rzeki jest dom jagielnik z jednem kamieniem i melnicą z bali przystawiony na palach tak jak i młyn słomą kryty w złym stanie. Tragi dwie i belki dwie na których koła młyńskie są wzniesione i obracają się, zupełnie zgniłe, tak że koniecznie nowe bydź muszą dane, koła dwa u młyna, koło u jagielnika i koło w melnicy znacznej reperacyi potrzebujące, gdyż niedługo nie będą mogły bydź użyte, pięć tamów w bardzo złym i niebezpiecznym stanie, znacznego nakładu w nawiezieniu ziemi, kamieni i gaci wymagające. W podwórzu jest zabudowanie z kostkowego drzewa w którym pod jednem dachem mieści się w nim stodoła, obórka i stajenka w bardzo nędznym stanie. Do młyna tego należącą rolę z łąkami, ogrodem, użytkuje młynarz z dworskiem zasiewem ozminnym i na teraz znajdującym się. Czynsz z tego wedle ugody dworowi Rembieszewskiemu płaci, oraz mele wszystkie zboża i słody tyle ile potrzeba dworowi, bez pobierania miarki i zapłaty.

33. Chałupa niedaleko młyna stojąca z chrustu lepiona Puste Młyńsko zwana, także nad Widawką rzeką w bardzo nędznym stanie, w której mieszka Tomasz Slusarek? odrabia li z samego pomieszkania bo ogrodu nie ma, dzień w tydzień.

34. W drugiej chałupie z żerdków zbudowanej, także w nędznym stanie będącej, mieszka Stanisław Drużbicki, który tako z pomieszkania jakoż ogrodu oraz łąki płaci czynsze wedle ugody z dworem. Powinności robią obydwaj równe z gromadą Rembieszewską.

35. Gościniec Sosnowice zwany na trakcie starym od Widawy do Sieradza idącym, z bali rzniętych bez podmurowania jest postawiony, dach słomą kryty, przez który mocno ciecze. W domu tym znajdują się trzy izby, sufit z tarcic ułożony, drzwi na biegunach, kominy trzy z gliny lepione, a dwa piece murowane, komin główny nad dach wychodzący murowany, okien dwa w izbie kaczmarskiej zaszkolonych, a w innych izbach małe są okienka szyby potłóczone. Przy tej karczmie stoi stajnia zajezdna, zupełnie zdezelowana, niezdatna do użytku. Kaczmarz Wincenty Ćwiek posiada rolę i trzy ogrody, z których czynsz do dworu Rembieszewskiego opłaca, lub odrabia wedle ugody z dworem, dwóch zaś komorników w drugich dwóch izbach zamieszkali Kasper Owczarski i Mikołaj Włodarczyk także mają role z ogrodami, z których każdy odrabia co tydzień po dwa dni ręczno i zwyczajne darmochy i powinności jak włościanie w Rembieszewie pełnią, zasiewy mają swoje.

36. Szopa należąca do dworskich zabudowań w Dębinie na siano, z balów sosnowych dartych i całkich w słupy postawiona, długości prętów sześć i pół, szerokości prętów dwa łokieć jeden, o dwóch wrotach na biegunach o jednem zamku z kluczem dobrawem, w dwóch przesłach ściany łatane, reszte w dobrym stanie razem z dachem snopkami krytem, w której to szopie wchodząc po prawej stronie od Kalinowy znajduje się siano nadtęchłe po zmierzeniu? którego aż do gruntu okazało się wysokości od bląga półtora łokcia a od tylnej ściany dwa łokci.

37. Stóg siana rzeżuchowego w Dębinie w czopy? na dwa łokcie od ziemi, w koło bydłem? wyszarpany, obwodu ma sążni trzech łokciowych jedenaście i pół, wysokości łokci jedenaście bez ogrodzenia, który pozostał W. Kossowskiemu possessorowi wsi Rembieszewa ściełką.

Wieś Branica

1. Karczma z bali postawiona, spruchniałe w niej drzewo, trzymająca łokci 26 długości a 10 szerokości, przy tej są dwa chlewiki, jeden z całków, drugi z chrustu, komin lepiony, w miernym stanie, mieszka w nim Antoni Florczak zagrodnik, dwudniową ma rolę, zasiew pański, dostał żyta korzec, jęczmienia trzy ćwierci, mieszka w tej samej izbie Wojciechowa Florczakowa komornica odrabia jeden dzień z posiedzenia. W tem domu mieszka jeszcze w izdebce, która jest w sionce Jakób Kucharski komornik, robi jeden dzień posiedzenia, z roli nadanej na napłatku pustym dni pięć.

2. Chałupa dwojaki z bali postawiona oraz pod jednem dachem obórka i dwa chlewiki, trzymająca razem długości trzydzieści cztery a szerokości 8 łokci, komin główny murowany, całe zabudowanie w dobrym stanie. Opodal jest stajenka z balików długa 18 łokci, a 7 szeroka, drzewo w niej spruchniałe tako przyciesi jako i ściany upadły, stodoła również z balików ciosanych w stanie dość dobrym trzymająca łokci długości 18, a szerokości 12. W jednej izbie mieszka Ignacy Kubiak zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, ma załogę wołów dwa, krowę, wóz, pług, sierp, siekierę, kosę, z zasiewem oziminnym i jarzynnem pańskiem. W drugiej izbie mieszka Jan Furmański, owczarz dworski.

3. Chałupa z starych i nowych balików złożona, mająca łokci osiem i pół długości, a pięć szerokości, komin lepiony, w nowym stanie, mieszka w niej Wojciech Rosiński zagrodnik, robi dwa dni, jeden z pomieszkania drugi z roli.

4. Chałupa wraz z stodołą pod jednem dachem trzyma długości 37, a szerokości 9 łokci, z bali postawiona, komin lepiony zły, posowa z belek, całe zabudowanie w miernym stanie. Mieszka w tej chałupie Bogumił Nowicki zagrodnik, robi dwa dni, dzień z posiedzenia, a drugi z 40 składów roli którą ma.
W jednej izbie siedzi i komornica Agnieszka Urbaniakówna, robi ieden dzień.

5. Chałupa czworaki z bali postawiona, drzewo w niej spruchniałe i pogniłe, trzymająca łokci 28 długości a 13 szerokości, komin stary lepiony, posowa z bali i desek połamanych, ta tu chałupa jest w najgorszym stanie. Opodal? stodoła z bali stawiana trzyma łokci 18 długości a 9 szerokości, pochylona. Obórka z balików i całków długa 11 a szeroka 7 łokci. Obok tej druga obórka z balików długa 10, a szeroka 5 łokci w najgorszym stanie. W pierwszej izbie mieszka Stanisław Kościelniak zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, dzień? robi? ma zasiew pański, ma załogę wołów 2, krowę, świnię, wóz, pług, siekierę, kosę, sierp. W drugiej izbie mieszka Jan Sobczyk vel Borowiak, role ma zagrodnicką, z której czynsz płacił, zasiew ma pański cały. W trzeciej izbie mieszka Paweł Urbaniak komornik, dzień robi z posiedzenia i ma role na odrobek. W czwartej mieszka Bartłomiej Szymański komornik, robi ieden dzień z posiedzenia i na odrobek ma składów cztery i pół.

6. Chałupa z bali ciosanych budowana, trzyma długości 22 a szerokości 9 łokci, komin lepiony w miernym stanie, przystawiona obórka z całków trzyma łokci 11 długości a 7 szerokości. Opodal stodoła z balików długa 26 a szeroka 12 łokci należy do dwóch gospodarzy, to jest do Stanisława Kościelniaka i Kazimierza Lapielowicza, jest o dwóch klepiskach. Mieszka w tej chałupie Kazimierz Lapielowicz zagrodnik robi 3 dni sprzężajem, na załogę dostał wołów pare, krowę, wóz, pług, kose. Zasiew ma cały pański.

7. Chałupa z bali trzyma łokci długości 22 a szerokości 9, komin potrzebuje reperacyi, posowa dobra wszędzie, pod jednem dachem chlewik i szopa długa 9, szeroka 6 łokci z balików obora z stajenką również z balików długa 13, szeroka 7 łokci. Chlewy i stare obory z całków długie 18 łokci a szerokie 7 łokci zupełnie dezelują się. Spicherek stary z bali długi 10? a szeroki 8 łokci w dosyć dobrym stanie. Stodoła w słupy i dyle długa 13 a szeroka 9 łokci, w nowym dobrym stanie. Druga stodoła z dylów w węgły długa 24 a szeroka 14 łokci w dobrym stanie. Mieszka Marcin Rubajczyk zagrodnik, robi 3 dni sprzężajem, załogę posiada wołów pare, krowe, świnie, wóz, pług, sierp, siekiere, kose, zasiew cały pański.

8. Chałupa w połowe z dylów połowe z chrustu, komin zły zagraża niebezpieczeństwem. Mieszka w niej Mikołaj Woźniaczka komornik, robi dzień z posiedzenia i ma role na odrobek.

9. Chałupa z bali postawiona, trzyma łokci długości 22, a szerokości 10, komin zły, posowa z belek, które są już połamane i popodpierane, a obórka pod jednem dachem długa 12 a szeroka 8 łokci bez szczytu z okrąglaków postawiona. Obok stodoła z okrąglaków długa 21, a szeroka 12 łokci, całkiem potrzebuje reperacyi. Mieszka w tej chałupie Roch Urbaniak zagrodnik robi 3 dni sprzężajem, zasiew pański tak oziminny iak i jarzynny, załogę posiada wołów 2, krowę, konia, na sprzęty wziął zp. 30. W sieni jest izdebka w której mieszka Paweł Merdarz? v. Ratajczyk, płacił czynsz do dworu.

Na folwarku Branickiem znajduje się.

10. Owczarnia massiw murowana, zewnątrz wypucowana i wybielona wapnem, wewnątrz także wypucowana wapnem, lecz od dołu do wpół opadnięty puc, okienek nie masz, drzwi wszystkie na zawiasach, oprócz jednych, które na zamek z kluczem zamykają się, reszte na zapory. Dach słomą kryty, dymniki na zawiasach na haczyki zamykane, sufit lepiony w wielu miejscach poodpadał, nawet dziury znajdują się na wylot. Ta owczarnia dosyć w dobrem stanie, w środku której znajduje się dwa żłoby z tarcic, tuczników szesnaście zdezelowanych, dziewięć z nich z korytkami.

11. Stodoła w słupy murowana puc poodpadany, o dwóch klepiskach, wrota z zamkami i kluczami w wielu miejscach tarcice u dołu pognite, zkąd dziury porobiły się, dach słomą kryty, w środku tej stodoły znajduje się spichrzyk z zamknięciem na zamek z bali rzniętych. Budynek ten w dosyć dobrem stanie prócz podmurowania, które w wielu miejscach powydziurawiało się i wrót zdezelowanych.

12. Studnia w środku wybrukowana, nad wierzchem cembrowiny trzech kawałków z bali brakuje, żuraw z węborkiem oprawnem, i zdezelowane małe korytko do pojenia.

13. Budynek opodal murowany postawiony, szuszarnia do lenu zwany, bez żadnych okien i drzwi gontami w czwartej części pokryty.

Na Folwarku Gawory zwanym znajduje się.

14. Dom z cegły na gline murowany gontami kryty w iednem miejscu nad kominem kilkunastu gontów brakuje, w którym to domu dwie stancje z komorami zdatne do mieszkania, drzwi wszystkie na zawiasy i klamki zamykane, prócz u komory nie masz iednej klamki, dwa okna zaszklone u których 15 szyb brakuie. Kominki dwa, tyleż pieców i komin główny nad dach wychodzący murowany. W dwóch izbach mieszkalnych jest wypucowane gliną i wapnem wybielone, zaś komory, druga połowa domu tego, która nie jest wykończona i zewnątrz wszystkie ściany nie są wypucowane, sienne? frontowe drzwi na zawiasach żelaznych, zaś tylne na biegunach, oboje na zapory drewniane zamykane. Drabina na dachu.

15. Stodoła jedna o dwóch klepiskach, druga o jednem klepisku z bali rzniętych postawione, wrota wszystkie zamkami opatrzone, dachy słomą poszywane, wszystko w dobrem stanie.

16. Obora w słupy murowana i puc poodpadany kompletnie pokładu żadnego nie ma, szczyty deskami zabite, okapy z gontów u jednego szczytu, których wiele brakuje a u drugiego nie masz okapa, dwoje wrót dużych i dwoje małych na biegunach, na zapory drewniane zamykane, dach słomą kryty, z desek okapy w złym bardzo stanie, podmurowanie w kilku miejscach powypadało na wylot, żłob ieden dobry z bali dwa wyrobione, wezgłówków brakuje trzy, drabiny popsute.

1. Most za ogrodem pańskim we wsi ze starych różnych bali zupełnie zły, długi łokci 8 a szeroki łokci 7 1/2 bez poręczy.

2. Most za młynem z bali dębowych dobry bez poręczy, długi prętów 9, szeroki łokci 6, na rzece Widawce.

3. Most na rzece Borowej z bali dembowych nowy z jedną poręczą długą łokci 8, długości trzyma prętów 6, balów 3, a szeroki łokci 8.

4. Mostek na kanale przed gorzelnia z balów dębowych nieco zaczyna się dezelować z poręczami, długi łokci 14, a szeroki 5. Od mostu na rzece Widawce aż do Dębiny na Sosnowcu z obu stron droga topolami wysadzona, gdzieniegdzie połamane i uschnięte. Wszystkie zabudowania wiejskie w całych dobrach są kryte słomą w bardzo złym stanie, nie podmurowane, podłogi w chałupach lepione gliną, posów w sieniach nie ma, na dachach chałup wszędzie znajdują się drabiny, płoty wedle zabudowań różnego kalibru, lecz są wszędzie.

Kolejno opisano drzewo na gruncie zostawione, siągów gotowych, zasiewy dworskie na folwarku Rembieszowskim (wzmiankowane pola: W Kwartach, stawek Kempiny, pole Na Zagajcu, pole na Między Wodziu, pole na Górze za Boleszynem, pole Na Boleszynie), na folwarku Branickim (Pod Suchem Lasem), na folwarku Gawory (miejsca Pustki, Sadzie, Pod Grabowcem), powinności włościan.

W ogólności uważając, konieczność wymaga postawienia nowych kominków w następujących pięciu chałupach, które zamieszkałe są przez gospodarzy Błażeja Kościelniaka, Pawła Florczaka, Franciszka Zalaskiego, Wincentego Markoskiego i Błażeja Owczarka. Zabudowania te z przyczyny powyższej zupełnie zdezelowanych kominów, zagrażają wielkiemu nieszczęściu całej wsi, dlaczego W. Kossowski dzierżawca zastrzega sobie Wy kominy te jak najrychlej przez Dziedziców wystawione były gdyż do tego nie jest kontraktem upoważniony a odpowiedzialność ztąd brać na siebie nie chce.

czwartek, 28 października 2021

Inwentarz Pstrokonie (1842)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Kajetana Szczawińskiego w Szadku z roku 1842b, akt nr 272. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

 
"Działo się na gruncie dóbr Pstrekonie Powiecie Szadkowskim, Obwodzie Sieradzkim, Gubernii Kaliskiej dnia dwudziestego pierwszego czerwca / trzeciego lipca, a w kontynuacyi dnia dwudziestego drugiego, dwudziestego trzeciego czerwca / czwartego i piątego lipca, roku tysiąc ośmset czterdziestego drugiego."

Rejent Powiatu Szadkowskiego Kajetan Szczawiński na żądanie Marcellego Karczewskiego Dziedzica dóbr Krokocice i Woli Krokockiej, dzierżawcy dóbr Pstrokonie, zamieszkałego w wsi Przecznie, przybył do Pstrokoni w celu zweryfikowania stanu dóbr z opisem sporządzonym za czasów, kiedy dobra dzierżawił Józef Borowski.
 
W zabudowaniach folwarcznych, mieszkalnych, gospodarskich i propinacyinych w dobrach Pstrekonie, wykazem Lit. D. przez Kosterskiego sporządzonym obiętych.

a. W pałacu murowanym galerye z drzewa dębowego przy wchodach i wychodach w około stare, spruchniałe częścią reperowane, obluzowane, mury całego pałacu z powodu nagłej i nietrwałej budowy poressowane.
b. W oficynie masiw murowanej brak do drzwi frontowych klucza, podłoga w średnim stanie, trzy szyb stłuczonych.
c. W Gorzelni z browarem u dwóch okien brak dwóch kratek drewnianych, brak drzwi na góre i suszarni środkowej, lasów drutowych, które iak twierdzi W. Borowski przy pogorzeli spaliły się, w miejsce to suszarnia inna mała za gorzelnią wystawiona, w której lasy są drewniane, brak czwartego okna którego nie było, brak dwóch kluczy od drzwi, wschody na góre zdezelowane, których iest dwoie u których brakuie siedmiu stopni, brakuie połowy drzwi środkowych z okuciem, zamknięciem, które jak twierdzi W. Borowski spalić się miały. U schodów do sklepu prowadzących stopnie spruchniałe.
d. W stayni masiw murowanej podłogi stare spruchniałe, żłoby złe, w iednej wozowni brak ....., którego nie było.
e. W oborze masiw murowanej, pokład od ..... spruchniały, dach stary.
f. W sieczkarni masiw murowanej dach stary.
g. W chlewach i kurnikach murowanych dach stary.
h. W owczarni masiv murowanej brak w szczycie od frontu czyli od drogi u okna szkła, mury poressowane, z powodu nietrwałej budowy, z której ściana niedawno zawaliła się lecz w to miejsce dana inna.
i. U stodoły frontem na północ stoiącej dach potrzebuie nowego poszycia, albowiem dzisiejszy od północy stary, spruchniały.
k. U stodoły frontem na zachód stoiącej dach zły stary.
l. U stodoły trzeciej frontem na południe stoiącej dach zły, stary.
ł. U karczmy z stajnią wiezdną drzwi z klamkami bez zamków, pokład i podłoga zgniłe z powodu starości, złe poszycie dachu, piec, kominek, nadpsute, przyciesi pod karczmą spruchniałe, podmurowanie nadpsute, w koło a w narożniku od drogi zawala się, dach słomiany stary zły.
m. U kuźni murowanej pokładu nad kuźnią nie masz, mur zewnątrz od dołu nadpsuty, piec i kominek stare, złe, drzwi z komory na dwór prowadzące, złe, stare.
n. Oborka kowalska stara spruchniała zawala się.
o. Studnia w podwórzu stara.
p. U studni przed owczarnią brak wiadra z okuciem od którego pręgło u wagi wisi.
q. Studnia przy browarze stara, cembrzyny spruchniałe.
r. Studnia przy gorzelni stara spruchniała.
s. Studnia przy karczmie stara.
t. U karczmy na Jeziorku brakuie trzech szyb w oknach. Budynek stary, dach zły.
u. Dom na folwarku Antonina stary, dach zły.
w. Dom młynarski w Woźnikach stary ściana od tyłu zawalona, dach zły, w młynicy podłoga zła, pogrodki złe, dach zły, porządki w średnim stanie, stodoła i obora w średnim stanie gacią kryte.

Kolejno opisano ogrodzenia, drzewa owocowe i dzikie.

Stan budowli włościańskich w Pstrokoniach.

a. Kasprzaka Wawrzyńca chałupa dobra, stodoła i obora stare, spruchniałe.
b. Szewczyka dawniej Jakuba teraz Rocha chałupa stara, stodoła i obora stare, złe, spruchniałe.
c. Grali Ignacego chałupa stara, stodoła i obora stare, spruchniałe.
d. Rzeźnika Walentego chałupa dobra, stodoła i obora stare, spruchniałe.
e. Antczaka Szymona i Grzelaka Ludwika chałupa dobra, stodoła i obora stare, spruchniałe.
f. Zydorka Pawła chałupa dobra, stodoła i obora stare, spruchniałe.
g. Urbaniaka dawniej Mikołaja, teraz Tomasza chałupa ze starości zawala się, stodoła stara, obora takaż.
h. Merdały Wincentego chałupa stara, spruchniała, wykrzywiona, takaż stodoła, obora średnim stanie.
i. Dąmbka Szczepana teraz Jana Dembińskiego chałupa stara.
k. Wojciechowskiego Grzegorza chałupa ze starości zawala się, stodoła stara, obora zawala się.
l. Sobczaka Grzegorza chałupa, stodoła i obora stare, zawalaią się.
ł. Boguckiego Jana budynków nie masz.
m. Pawlaka Michała chałupa zawala się.
n. Boguckiego Mikołaja zabudowania są dobre.
o. Furmańczyka Sobestjana chałupa, stodoła i obora stare, spruchniałe.
p. Kozła Józefa zabudowania stare, spruchniałe, dachy złe.
r. Antczaka Karola chałupa zawalona z starości, mieszka z Rzeźnikiem, stodoła i obora stare, złe.
s. Furmańczyka Alexego chałupa, stodoła i obora spruchniałe, złe.
t. Kowalczyka Tomasza chałupa stara, dach zły, obora licha.
u. Stolarczyka Idziego chałupa stara, dach zły, stodoła i obora dobre.
w. Szewczyka Benedykta, chałupa, stodoła i obora stare, spruchniałe.
z. Alexandrzaka Antoniego stodoła i obora stare, spruchniałe.
y. Furmańczyka Walentego chałupa dobra, stodoła i obora stare, spruchniałe, przyciesi zgniłe, dachy złe.
z. Kasprzaka Wincentego chałupa, stodoła i obora stare, spruchniałe, pokrzywione.
ż. Idziaszczyka Wawrzyńca chałupa dobra, stodoła i obora stare, spruchniałe.

Jeziorko
 
ź. Kozła Tomasza, Maraszka Wojciecha, Antoszczyka Wincentego, na Jeziorku, chałupa, stodoła i obora stare, spruchniałe.
aa. Szewczyka Sobka chałupa, stodoła i obora stare.
bb. Kasprzaka Andrzeja chałupa stara, dach zły.
cc. Mielcarza chałupa stara dach zły, stodoła i obora stare, krzywe, zawalające się.
dd. Żydoska? stara, dach zły stary, obora zła, stodoły nie masz i nie było.
ee. Polowego chałupa stara, dach zły.

w Wośnikach
 
a. Wojciechowskiego Józefa u chałupy przyciesi zgniłe, obora zła, stara.
b. Skorek Stanisława u chałupy przyciesi zgniłe.
c. Kubasa Ignacego zabudowania wszystkie zawalaiące się.
d. Maciejewskiego Antoniego obora stara zła.
e. Szymczaka Antoniego chałupa zła zawalaiąca się.
f. Janasiaka Fabiana w średnim stanie.
g. U Zyderka Marcina chałupy przycieś zła.
h. Rzeźnika Mateusza przycieś u chałupy zła.
i. Szymczaka Piotra stodoła i obora złe zupełnie.
k. Lichowskiego Wojciecha stodoła i obora złe.
l. Urbaniaka Wawrzyńca vel Adamiaka zabudowania w średnim stanie.
ł. Jerchy Antoniego u chałupy dach zły, stodoła i obora stare, spruchniałe, złe.
m. Grali Marcina u chałupy dach zły, stodoła i obora w średnim stanie.
n. Sobczaka Jacka chałupa stara, dach zły, stodoła zła.

Kolejno opisano pola, ogrody i zasiewy gruntowe (wspomniano nazwy Pasławice, W Łęgu), powinności włościan i załogi.
 



wtorek, 26 października 2021

Ameryka

Ameryka, dawniej nazwa leśniczówki, obecnie część wsi Pałki w gminie Zadzim. 

Pochodzenie nazwy Ameryka wyjaśnia Pan Zdzisław Przybyłowicz: "Nazwa Ameryka powstała po Powstaniu Styczniowym.Właściciela Woli Flaszczyny po powstaniu ścigali kozacy, on dla zmyłki kazał mówić że pojechał do Ameryki, a w rzeczywistości przesiadywał w leśniczówce która miała się mieścić na wysokości posesji "29" ale jakieś 500  metrów lub więcej w głąb od drogi. I dlatego wszyscy jak szli w to miejsce (bo dziadkowie przed wojną mieli sklep) to mówili że idą "na Amerykę". Jak pamiętam ten zwrot istniał do lat 60."

Leśniczówka zaznaczona na południe od drogi Pęczniew-Zadzim


Położenie Ameryki według geoportalu


poniedziałek, 25 października 2021

Inwentarz Słomków Mokry (1849)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Słomków Mokry. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/2013. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie dóbr Słomkowa Mokrego w Okręgu Wartskim położonych dnia 8\20 października 1849."

Dobra ziemskie Słomków Mokry na żądanie Marianny z Rudnickich żony Piotra Karońskiego, poddzierżawcy dóbr Słomkowa, aktem zajęcia przez Komornika Wincentego Gustowskiego zajęte zostały na przymuszone wywłaszczenie. Dobra te położone w Okręgu Wartskim, Powiecie Kaliskim, Gubernii Warszawskiej w gminie Inczew należały do sukcesorów Roberta Chrystowskiego: Maryi, Elizy, Władysława, Roberta i Kazimierza, córek i synów, rodzeństwa Chrystowskich, pozostających pod opieką matki Ernestyny Chrystowskiej wdowy, w Kaliszu mieszkających.


Zabudowania Folwarku Słomkowa Mokrego.

1. Dwór o 4 pokojach, kuchni, schowaniu na górze, 2 pokoiki, o 1 kominie murowanym, stawiany w rygłówkę, wapnem obrzucony, dach szkudłami kryty, długości łokci 34 1/2, szerokości 17, wysokości 5. Potrzebuje nowego przestawienia.

2. Przy dworze znajduje się studnia ocembrowana pod dachem z której wody nie używają.

3. Z drugiej strony dworu także jest studnia ocembrowana z żurawiem i węborkiem, przy której jest koryto do pojenia bydła.

4. Wychodek, stawiany z tarcic starych, dach tarcicami kryty, długości łokci 2 1/2, szerokości 3, wysokości 3 1/2. Przestawienia potrzebuje.

5. Chlewy, stawiane z drzewa ciosanego, dach słomą kryty, długości łokci 9 1/2, szerokości 8 1/2, wysokości 4. Przestawienia potrzebuje.

6. Spichlerz pod którym znajduje się piwnica na skład w słupy i okowitę, stawiany z drzewa rzniętego, dach szkudłami kryty, długości łokci 23 1/2, szerokości 23 1/2, wysokości 8.

7. Owczarnia nowa, stawiana z drzewa rzniętego w słupy, dach słomą kryty, długości łokci 80, szerokości 16, wysokości 5.

8. Stodoła o 2ch bojowiskach, stawiana z drzewa rzniętego w słupy, dach słomą kryty, długości łokci 72, szerokości 16 1/2, wysokości 5.

9. Stodoła druga o 2ch klepiskach, stawiana z drzewa rzniętego w słupy, dach słomą kryty, długości łokci 99, szerokości 15, wysokości 5.

10. Stodoła trzecia również o 2ch klepiskach, stawiana z drzewa rzniętego w słupy, dach słomą kryty, długości łokci 81, szerokości 20, wysokości 4 1/2.

11. Stajnia i obora, stawiane z drzewa rzniętego w słupy, dach słomą kryty, długości łokci 55, szerokości 18, wysokości 5. Potrzebuje przestawienia.

12. Chlewik, stawiany z drzewa starego, dach słomą kryty, długości łokci 6, szerokości 5, wysokości 2 1/2.

13. Szopa, stawiana z drzewa starego, dach słomą kryty, długości łokci 14, szerokości 12, wysokości 4 1/2. Potrzebuje przestawienia.

14. Chlewy, stawiane z tarcic, dach słomą kryty, długości łokci 12, szerokości 10, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

15. Stajnia i wozownia, stawiane z drzewa w słupy, dach słomą kryty, długości łokci 45, szerokości 24, wysokości 4 1/2. Potrzebuje przestawienia.

W podwórzu jest sadzawka do ścieku wody. Ogrodzenie podwórzane z łat dartych w słupy i koły stawiane w średnim stanie znajdujące się. W tyle dworu i na przodzie jest ogród owocowy z drzew rodzajnych około 300 sztuk złożony, w którym drzewa są jako to wiśnie, tereśnie, jabłka, gruszki i śliwki. W ogrodzie tym są rowy na sześć łokci szerokości, bite dla spadku wody i zapobierzenia zbytniej wilgoci drzewom owocowym. Na kwaterze jednej założone są inspekta. Dochód z ogrodu tego rocznie 300 zp. przynosi.

Zabudowania Włościańskie Wsi Słomkowa Mokrego.

1. Karczma o 2ch izbach i komorze, murowana, dach słomą kryty, długości łokci 35, szerokości 15, wysokości 4 1/2. Potrzebuje dachu poprawienia.

2. Stajnia wjezdna, murowana, dach słomą kryty, długości łokci 51, szerokości 22, wysokości 5 1/2. Potrzebuje dachu poprawienia.

3. Wiatrak tarcicami obity, dach szkudłami kryty, długości łokci 9 1/2, szerokości 9 1/2, wysokości 14 1/2.

4. Chałupa o 2ch izbach i 2ch komorach, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 23, szerokości 10, wysokości 4 1/2. Potrzebuje przestawienia.

Stodoła, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 25, szerokości 12, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Obora, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 18, szerokości 10, wysokości 5. Potrzebuje przestawienia.

5. Chałupa o 2ch izbach i 2ch komorach, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 23, szerokości 11, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

6. Chałupa o 2ch izbach i 2ch komorach, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 23, szerokości 11, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Stodoła, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 27, szerokości 11, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Obora, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 10, szerokości 10, wysokości 3. Potrzebuje przestawienia.

7. Chałupa o 4ch izbach i 4ch komorach, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 31 1/2, szerokości 16 1/2, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Stodoła, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 18, szerokości 11, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Obora, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 12, szerokości 8, wysokości 3. Potrzebuje przestawienia.

8. Chałupa o 2ch izbach, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 27, szerokości 15, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Stodoła, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 18, szerokości 11, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Obora i stajnia, stawiane z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 12, szerokości 6, wysokości 3. Potrzebuje przestawienia.

9. Chałupa o 2ch izbach, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 26 1/2, szerokości 16 1/2, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Stodoła, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 30, szerokości 11, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

10. Chałupa o 2ch izbach, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 24, szerokości 16, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Stodoła, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 32, szerokości 12, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

11. Chałupa o 2ch izbach i 2ch komorach, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 24, szerokości 9 1/2, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Stodoła, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 14, szerokości 10, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

12. Chałupa o 2ch izbach, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 24, szerokości 9 1/2, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

13. Chałupa o 1ej izbie i komorze, stawiana z drzewa obrabianego, dach słomą kryty, długości łokci 14, szerokości 10, wysokości 4. Potrzebuje przestawienia.

Następnie opisano włościan i ich powinności (wzmiankowany Andrzej Danikowski młynarz, Mateusz Żujewski karczmarz), wysiew, podatki, dziesięcine (przekazywana kościołom w Rossoszycy i Uniejowie).


piątek, 22 października 2021

Inwentarz Głaniszew (1873)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Głaniszew. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1997. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Pisarz Trybunału Cywilnego w Kaliszu zawiadomił, że dnia 10 (22) kwietnia 1873 roku na Audyencji Trybunału Cywilnego w Kaliszu ogłoszone zostaną warunki licytacyjne sprzedaży dóbr ziemskich Głaniszew, położonych w Okręgu Wartskim, Powiecie Turekskim, Gubernii Kaliskiej, należące do dóbr Grzybki. Dobra te zajęte zostały na przymusową sprzedaż na żądanie Józefy z Korytowskich Biernackiej, wdowy po Stanisławie Biernackim, zamieszkałej w wsi Małkowie. Z dóbr wywłaszczony został zamieszkały tamże właściciel a jednocześnie dłużnik, lekarz wolno praktykujący Kazimierz Mieszczański.

Opis zabudowań folwarku Głaniszew

1. Dwór o dwóch kominach murowanych nad dach wyciągniętych o 8 pokojach, 1 schowaniu, 1 sieni. W tym mieszka właściciel tych dóbr Kazimierz Mieszczański, z cegły palonej budowany, dranicami kryty, długości arsz. 30, szerokości 16, wysokości 8.

2. Do dworu tego przybudowany dom o 2 kominach murowanych, o 1 pokoju, 1 kuchni i 1 schowaniu pod którym jest piwnica, z cegły palonej budowany, dranicami kryty, długości arszy. 24, szerokości 10, wysokości 8.
Przed dworem jest 5 drzew wyrosłych akacyi, jak również klomb urządzony do kwiatów sztachetami drewnianemi ogrodzony.

3. Ogród owocowy i warzywny za dworem, w tym mieści się drzew rodzajnych jako to: grusze, jabłonie, śliwki, wiśnie i kasztan włoski sztuk 250, krzewów agrestu, świętojanek sztuk 65, drzew dzikich sztuk 50. W ogrodzie tym jest sadzawka, przy której jest upust z drzewa.

4. Altana w ogrodzie z 4 oknami oszklonemi z drzewa budowana, szkudłami kryta, długości arsz. 7, szerokości 7, wysokości 5.

5. Skrzynek z pszczołami w ogrodzie sztuk 24, zaś uli z temiż 4, reszta uli próżnych sztuk 21. Ogród ten ogrodzony jest z jednej strony deskami, z drugiej strony żerdziami, z trzeciej deskami, a z czwartej od frontu dworu sztachetami drewnianemi i takiemiż drzwiami na zawiasach i hakach.

6. Olearnia przy trakcie idąc ku wsi Cielce z drzewa budowana, szkudłami kryta, długa arszy. 14, szeroka 11, wysoka 4 1/2.

7. Most drewniany na trakcie jadąc do wsi Cielce, przy którym jest upust drewniany.

8. Cegielnia w polu, przy której są dwie małe szopy na słupach słomą kryte.

9. Sadzawka przy olearni.

10. Drwalniki z drzewa budowane, szkudłami kryte, długie arsz. 16, szerokie 5 1/2, wysokie 4 1/2.

11. Kloaki o dwóch przedziałach z drzewa budowane, szkudłami kryte, długie arsz. 3, szerokie 3, wysokie 4.

12. Chlewy i kurniki pod jednym dachem w ryglówkę budowane, słomą kryte, długie arsz. 10, szerokie 8, wysokie 4.

13. Budy dwie dla psów z drzewa budowane.

14. Kurniki drugie z drzewa budowane, szkudłami kryte, długie arsz. 6, szerokie 4, długie 5.

15. Karmnik dla trzody chlewnej z drzewa budowany, szkudłami kryty, długi arsz. 4, szeroki 4, wysoki 3.

16. Budy dwie drugie z drzewa dla psów.

17. Owczarnia z drzewa budowana, szkudłami kryta, długa arsz. 58, szeroka 14, wysoka 8.

18. Studnia balami ocembrowana z żurawiem bez wiadra.

19. Sieczkarnia z drzewa budowana, słomą kryta, długa arsz. 6, szeroka 14, wysoka 7.

20. Szopa w której jest kierat kompletny do sieczkarni z drzewa budowana, słomą kryta.

21. Kloaki o dwóch przedziałach z drzewa budowane szkudłami kryte, długie arsz. 3, szerokie, wysokie 4.

22. Obory, stajnie i wozownia pod jednym dachem, z cegły palonej budowane, słomą i szkudłami kryte, długie arsz. 64, szerokie 14, wysokie 7 1/2.

23. Ogród owocowy i warzywny za temiż oborami i stajniami, w którym znajdują się drzewa owocowe jako to: jabłonie, grusze, śliwki sztuk 75.

24. Gołębnik na słupie, w którym są gołębie, z drzewa budowany, szkudłami kryty, wysoki arsz. 15.

25. Dzwonek na słupie.

26. Studnia druga, balami ocembrowana z żurawiem, przy którym wiadro okute.

27. Sadzawka w podwórzu.

28. Szyldwach dla stróża, z drzewa budowany, szkudłami kryty, długi arsz. 2, szeroki 2, wysoki 3.

29. Szopa na słupach na porządki gospodarcze, z drzewa budowana, słomą kryta, długa arsz. 20, szero. 10, wysoka 4.

30. Stodoła o trzech klepiskach z dwuskrzydłowemi wrotniami na zawiasach i hakach, z cegły palonej budowana, słomą i dranicami kryta, długa arsz. 80, szeroka 22, wysoka 10.

31. Ogród owocowy i warzywny za tą stodoła, w którym jest drzew rodzajnych jako to śliwki i czereśnie sztuk 64.

32. Stodoła druga o jednym klepisku, o dwóch wrotniach skrzydłowych na zawiasach i hakach, z drzewa budowana, słomą kryta, długa arsz. 24, szeroka 10, wysoka 8.

33. Bróg na słupach z drzewa budowany, słomą kryty, długi arsz. 11, szeroki 8, wysoki 10.

34. Bróg na słupach drugi, z drzewa budowany, słomą kryty, długi arsz. 11, szeroki 8, wysoki 10.

35. Bróg na słupach trzeci, z drzewa budowany, słomą kryty, długi arsz. 14, szeroki 8, wysoki 9.

36. Spichrz pod którym są sklepy z cegły palonej budowany, dachówką kryty, długi arsz. 16, szeroki 12, wysoki 15.

37. Powyż opisane zabudowania sa ogrodzone w części deskami, żerdziami i sztachetami, wjazd zaś do dworu są urządzone wrotnie sztachetowe na zawiasach i hakach.

38. Kuźnia o jednym kominie murowanym z drzewa budowana, szkudłami kryta, długa arsz. 10, szeroka 7, wysoka 4 1/2. W tej są porządki do gruntu przywiązane jako to: miech, kowadło, szrubsztak, szparok, bormaszyna, reszta porządków należy do kowala Franciszka Waldek?, który obowiązany dworowi wszelkie roboty uskuteczniać, pozostaje za umową od d. 24 czerwca 1872 r. do d. 23 kwietnia 1873 r. Za uskuteczniane roboty na te trzy kwartały ugodzony na rs. 30 i w d. 23 kwietnia 1873 r. kontrakt mu się kończy.

39. Sadzawka na przeciw kuźni.

40. Studnia balami ocembrowana, także na przeciw kuźni.

41. Koszary o trzech kominach murowanych o 12 izbach, w których mieszkają ludzie dworscy, z drzewa budowane, szkudłami kryte, długie arsz. 34, szerokie 12, wysokie 5.

42. Kloaki o dwóch przedziałach z drzewa budowane, bez nakrycia, długie arsz. 4, szerokie 2, wysokie 3.

43. Chlewy z drzewa budowane, słomą kryte, długie arsz. 24, szerokie 4, wysokie 3.

44. Figura z cegły palonej budowana, blachą kryta, długa arsz. 1 1/2, szeroka 1 1/2, wysoka 6, na której jest wyobrażenie Świętego, ogrodzona ta figura sztachetami drewnianemi.

45. Staw w polu zarybiony.

46. Karczma o jednym kominie murowanym, na strychulec i gliną wyrzucana budowana, słomą kryta, długa arsz. 20, szeroka 8, wysoka 4 1/2. Na teraz w karczmie tej żadne trunki się nie szynkuje. W takowej są 4 izby, z których dwie są uwłaszczone, w tych mieszkają Jan Zawiasa i Wincenty Wiśniewski, zaś drugie dwie izby należą do dworu w których mieszka dworski stelmach.

47. Studnia balami ocembrowana.

48. Dom o jednym kominie murowanym, w strychulec gliną wyrzucany budowany, szkudłami kryty, długi arsz. 16, szeroki 10, wysoki 5. W tym mieszkają ludzie dworscy.

Następnie opisano wysiew zboża, inwentarz żywy i martwy, rozległość i granice dóbr, podatki i zaległości.


wtorek, 19 października 2021

Inwentarz Marzenin (1839)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Kajetana Szczawińskiego w Szadku z lat 1839b, akt nr 260. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.



"Działo się na gruncie dóbr wsi Marzenina rezydencyi dworskiey Powiecie Szadkowskim, dnia piętnastego / dwudziestego siódmego maja roku tysiąc osmset trzydziestego dziewiątego."

Rejent Powiatu Szadkowskiego na żądanie Antoniny z Rozdrażewskich Szeliskiej, wdowy po Stanisławie Szeliskim, dziedzicu dóbr Marzenina, matki i opiekunki swych córek nieletnich Benigny, Ludwiki i Filipiny, oraz Emanuela Myszkowskiego, przydanego opiekuna  wcześniej wspomnianych nieletnich, przybył do Marzenina w celu opisania stanu dóbr.


Zabudowania dworskie w wsi Marzeninie.

1. Dom mieszkalny dworski, w którym dwie ściany masiv murowane, dwie zaś ściany szczytowa i tylna w ryglówke zamurowane, parterowy, maiący długości łokci trzydzieści sześć, szerokości łokci dziewiętnaście, wysokości łokci pięć miary warszawskiej, w którym okien podwóynie otwieranych z okuciami dziesięć, okiennic składanych par sześć z okuciem i szrubami, dach gontami kryty, zły, stary. Drzwi podwóynie otwieranych pięć z zamkami i kluczami, drzwi poiedyńczych pięć z klamkami i skoblami. Pod tym domem iest sklep murowany, do którego woda wchodzi, wschody drzewiane zgniłe, w sieniach astrychy z cegły wydeptane, pokoi z podłogami trzy, pieców kaflanych dwa z blachami i drzwiczkami żelaznemi, piec szafiaty ieden ceglany z blachą, dwa małe pokoiki bez pieców z podłogą. W spiżarni astrych z cegły, wschody na góre z poiedyńczemi drzwiami z skoblem, dwa okna w szczytach potłuczone, posowy z tarcic, drzwiczek do głównych kominów poiedyńczych dwoie na zawiasach z szkoblami, dom ten obrzucony wapnem wkoło.

2. Dom gorzelnia długości łokci trzydzieści trzy i pół, szerokości łokci dwanaście, wysokości łokci trzy, z drzewa rzniętego w węgły stary, przyciesi zgniłe, komin murowany, dach gontami kryty, drzwi poiedyńczych na biegunach pięcioro z drewnianemi klamkami, piec i kominek lepione, posowa tylko nad iedną stancyą z tarcic, dom ten przez wdowe zreperowany i pokryty. Przy tem znayduie się przybudowana komora z drzewa kostkowego w węgły, długości łokci dziewięć i pół, szerokości łokci dziesięć i pół, wysokości łokci trzy, gontami i słomą kryta, drzwi na biegunach troie, posowa z lepianek bez podłogi, kominek i piec lepione.

3. Stodoła o trzech klepiskach w węgły i słupy z drzewa rzniętego, długości łokci sto, szerokości łokci dziewiętnaście, wysokości łokci pięć, na podmurowaniu z kamieni na gline, wrot podwóynie na biegunach otwieranych sześcioro z ryglami i chaczykami, szczytami zabitemi z tarcic, dach słomą kryty, okapy gontami, stodoła ta w dobrym stanie na podwóynym sztolcu.

4. Owczarnia z drzewa rzniętego w węgły długości łokci dwadzieścia sześć, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy pod słomą, dach zgniły, przyciesi spruchniałe, wrot dwoie i drzwi dwoie na biegunach z zasuwami drewnianemi.

5. Staynia, wozownia, chlewy i spichlerz w iednym budynku, długości łokci trzydzieści siedm, szerokości łokci dwadzieścia ieden, wysokości łokci trzy i pół z drzewa różnego starego w słupy, dach gontami kryty zły stary, słomą łatany, przyciesi zgniłe, drzwi na biegunach poiedyńczo otwieranych pięć a iedne na zawiasach z szkoblami, wrot podwóynie otwieranych dwoie na biegunach, dymników dwa, z drzwiczkami na zawiasach z chaczykami, w spichrzu podłoga i posowa z tarcic, w stayni podłoga zgniła, w całym budynku drzewo stare spruchniałe, ściany pokrzywione.

6. Obora z drzewa rzniętego w słupy długości łokci czterdzieści dwa, szerokości łokci czternaście, wysokości łokci trzy pod słomą, drzwi na biegunach dwoie z szkoblami, dach i przyciesi zgniły, ściany spruchniałe, żłobów starych sześć, wrot podwóynych w szczytach na biegunach dwoie.

7. Stodoła mała o iednym klepisku długości łokci dwadzieścia dwa, szerokości łokci trzynaście, wysokości łokci trzy, z drzewa rzniętego i różnego, częścią z żerdzi w węgły i słupy, dach słomiany stary, ściany pokrzywione popodpierane, wrot starych podwóynych dwoie na biegunach z szkoblami.

8. Karczma z drzewa rzniętego w węgły długości łokci dwadzieścia sześć, szerokości łokci trzynaście, wysokości łokci trzy i pół, okien siedm, szyb wybitych dziesięć, dach gontami kryty, komin murowany, drzwi na zawiasach dziewięć, dwoie z zamkami, reszta z szkoblami, izb dwie, komór dwie, w izbach podłogi z tarcic, kominki dwa, piece dwa z cegły, posowa z desek, w sieni nie masz podług i posów.

9. Staynia wiezdna z drzewa rzniętego w słupy i węgły długości łokci trzydzieści, szerokości łokci szesnaście, wysokości łokci cztery, pod gontami, wrot podwóynych dwoie na biegunach z skoblami, żłobów siedm, z bali bez posowy, środek stayni brukowany, stodoła kostkowego drzewa długości łokci dwadzieścia cztery, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy pod słomą, stara spruchniała.

Zabudowania wieyskie

10. Chałupa w którey Walenty Oleyniczak półrolnik, długości łokci piętnaście, szerokości łokci dziewięć, wysokości łokci trzy, z drzewa rzniętego w węgły, przyciesi zgniłe, dach słomiany stary, komin lepiony nadmurowany, izba iedna, okno iedno potłuczone, drzwi na biegunach z drewnianemi klamkami troie, pułap z łupanek.
Stodoła z oborą z różnego drzewa pod słomą w słupy stara zdezelowana zawalaiąca się, długości łokci trzydzieści, szerokości łokci dziesięć, wysokości trzy łokcie.
Szopa z żerdzi pod słomą w słupy niedokończona.

11. Chałupa w którey Antoni Zuborowski, długości łokci piętnaście, szerokości łokci sześć, wysokości łokci trzy, o iednym oknie, z drzewa różnego w słupy i węgły, zupełnie zgniła, zawalaiąca się.
Stodoła z drzewa kostkowego w węgły, stara, spruchniała, długości łokci dwadzieścia, szerokości łokci dziewięć, wysokości łokci trzy, dach słomiany zgniły.
Obora z drzewa łupanego w słupy, długości łokci trzynaście, szerokości łokci dziewięć, wysokości łokci trzy, stara, wykrzywiona.

12. Chałupa w którey mieszka borowy i ratay o dwóch izbach z drzewa kostkowego w węgły, stara zgniła, niebezpieczeństwem zawalenia się grożąca, komin lepiony, okien dwa, drzwi na biegunach czworo, dach słomiany zgniły.

13. Stodoła z różnego drzewa w słupy, długości łokci dwadzieścia ieden, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy, dach słomiany zgniły, drzewo spruchniałe, wrota zdezelowane.
Obora z takiegoż drzewa stara, pokrzywiona, przyciesi zgniłe, drzwi na biegunach dwoie, długości łokci dziesięć, szerokości łokci sześć, wysokości łokci trzy.

14. Chałupa w którey Wincenty Cieślak zagrodnik, długości łokci piętnaście, szerokości łokci dziewięć, wysokości łokci trzy, z drzewa kostkowego w węgły, dach słomiany, stara spruchniała, komin lepiony, okno iedno, drzwi na biegunach dwoie.

15. Chałupa w którey mieszka Roch Kowalski zagrodnik, długości łokci trzydzieści sześc, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy, z drzewa kostkowego w węgły, z oborą w iednym budynku, izb dwie, okien dwa, drzwi czworo na biegunach z drewnianemi klamkami, dach słomiany, ściany spruchniałe, przyciesi zgniłe, komin lepiony nadmurowany.
Stodoła z drzewa kostkowe w węgły pod słoma, długości łokci dwadzieścia cztery, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy, stara, spruchniała, zawalaiąca się.

16. Chałupa w którey Jochym Kostrzewa zagrodnik, długości łokci trzydzieści, szerokości łokci ośm, wysokości łokci trzy, z drzewa kostkowego w węgły, z stodołą i oborą pod iednym dachem, komin lepiony, stare spruchniałe, pokrzywione, okno iedno, drzwi na biegunach czworo.

17. Chałupa w który mieszka Maciey Janas zagrodnik, długości łokci dwadzieścia ieden, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy, z drzewa rzniętego w węgły pod słomą, komin  lepiony, okien dwa, drzwi czworo na biegunach.
Stodoła z okrąglaków pod słoma długości łokci dwadzieścia pięć, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy, spruchniała z oborką pod iednym dachem, dach zgniły.

18. Chałupa komornicza z różnego drzewa o iedney izbie, długości łokci dwadzieścia cztery, szerokości łokci sześć, wysokości łokci trzy, z trzema małemi chlewikami, drzwi pięcioro, komin lepiony, dach słomiany, zgniły, ściany spruchniałe.

19. Chałupa dwoiaki nowa niedokończona w którey komornicy mieszkaią z drzewa rzniętego w węgły, długości łokci dwadzieścia trzy, szerokości łokci czternaście, wysokości łokci trzy i pół, okien oszklonych cztery, drzwi na biegunach dziesięć z drewnianemi klamkami, komin murowany, dach słomiany w połowie brakuie posowy, a w całkiem bez podłóg, kominki dwa i piece dwa lepione.
Stodoła z obora z okrągłego drzewa w słupy, długości łokci dwadzieścia trzy, szerokości łokci iedenaście, wysokości łokci trzy, dach z tataraku, na połowie obory dachu nie masz.

20. Chałupa w którey mieska Sylwani? Pietrzak zagrodnik, z różnego drzewa w słupy i węgły, długości łokci dwadzieścia pięć, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy, pod słomą, izb dwie, drzwi pięcioro na biegunach z drewnianemi klamkami, okien dwa, komin i kominek lepione, przyciesi zgniłe, ściany spruchniałe, dwa małe chlewiki, stodoła z oborą z różnego drzewa w słupy i węgły, długości łokci trzydzieści sześć, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy, spruchniałe pokrzywione przyciesi i dach zgniły.

21. Józefa Piatrzaka zagrodnika chałupa z drzewa kostkowego w węgły, długości łokci dwanaście, szerokości łokci sześć, wysokości łokci trzy, komin lepiony i ściany spruchniałe, dach zgniły, izba iedna, komin lepiony, okno iedno, stodoła z chlewem, długości łokci iedenaście, szerokości łokci dziewięć, wysokości łokci trzy, ściany z chrustu i żerdzi w słupy, dach z tataraku, zawalaiące się.

W wszystkich chałup pułapy z łupanego drzewa, bez podłog, kominki i piece lepione, okna w iedney trzeciey części potłuczone, drzwi na biegunach z drewnianemi klamkami.

Wieś Wola Marzeńska Zabudowania Dworskie

1. Dwór masiw murowany parter, gontami kryty, długości łokci trzydzieści, szerokości łokci ośmnaście, wysokości łokci cztery i pół, z wystawą na czterech filarach murowanych, dymników dwa, dach zgniły, belki od zacieku deszczu i starości spruchniałe. W sieni astrych z cegły, drzwi podwóynych siedm z zamkami kluczami, pokoi cztery i iedno schowanie. W dwóch pokojach podłoga dobra, w innych stara zła, sufit na strychulce lepiony, wyrzucany wapnem, w niektórych mieyscach z zacieku odpadnięty, okien dziesięć oszklonych z okuciem, u trzech są okiennice na zawiasach z śrubami, komin murowany ieden, piecy ceglanych cztery z blachami, pod wystawą bruk z kamieni polnych, drzwiczek do głównego kominu dwoie na zawiasach z skoblami, w sieni astrych z cegły wydeptany.

2. Kuchnia obok dworu z cienkich bali i różnego drzewa w słupy, stara, spruchniała, komin lepiony, dach gontami kryty, długości łokci dwadzieścia trzy, szerokości łokci dziesięć i pół, wysokości łokci cztery, stancyi trzy i komora bez podłog, pułap z łupanek, przyciesi zgniłe, drzwi podwóyne iedne na zawiasach z klamką i ryglem, poiedyńczych drzwi pięć na biegunach z drewnianemi klamkami i kominki dwa małe i ieden duży lepione, okien dwa oszklonych.

3. Obora z drzewa rzniętego w słupy murowane, długości łokci czterdzieści siedm, szerokości łokci szesnaście, wysokości łokci cztery i pół, na podmurowaniu z cegły na gline, dach gontami kryty, wrota podwóyne iedne, drzwi poiedyńczych dwoie na biegunach, dymnik ieden z drzwiczkami na zawiasach i chaczykiem. Budynek ten stary.

4. Stodoła z drzewa rzniętego w słupy murowane, długości łokci sześćdziesiąt siedm, szerokości łokci szesnaście i pół, wysokości łokci pięć, na stolcu poiedyńczym, podmurowana z cegły na gline, dach zły słomą kryty okapy gontami, szczyty tarcicami zabite. Wrot czworo na biegunach, stare zdezelowane, ściany spruchniałe.

5. Stodoła druga długości łokci pięćdziesiąt dziewięć, szerokości łokci szesnaście, wysokości łokci pięć, w stanie podobnym iak poprzedzaiąca.

6. Owczarnia masyw murowana z cegły na gline wapnem obrzucona zewnątrz, długości łokci siedmdziesiąt dwa, szerokości łokci siedmnaście i pół, wysokości łokci pięć, gontami kryta, pułap z tarcic z polepą. Wrot dwoie na biegunach, drzwi dwoie na zawiasach z szkoblami, dymników dwa na zawiasach i chaczykami.

7. Staynia z drzewa rzniętego w słupy murowane z wozownią w środku, długości łokci czterdzieści pięć, szerokości łokci szesnaście, wysokości łokci pięć na podmurowaniu z cegły na gline, obrzucone wapnem, posowa z całek, w iedney trzeciey części reszta bez podłóg, dach gontami kryty, wrot dwoie na biegunach, drzwi poiedyńczych dwoie na biegunach, a iedne na zawiasach, dymnik ieden z drzwiczkami na zawiasach i chaczykiem.

8. Spichrz murowany z cegły wapnem obrzucony, długości łokci trzydzieści siedm i pół, szerokości łokci siedmnaście, wysokości łokci pięć. Dach w połowie słomą, w połowie gontami kryty, stary, zgniły, drzwi na zawiasach troie z zamkami, kluczami, podłoga i posowa z tarcic, koyców żadnych nie masz, dymników dwa z drzwiczkami na zawiasach i chaczykami.

9. Gorzelnia drzewiana w słupy stawiana zawaliła się z powodu starości i zgnicia drzewa.

10. Karczma z drzewa częścią kostkowego, częścią rzniętego, długości łokci trzydzieści ośm, szerokości łokci dwadzieścia ieden, wysokości łokci pięć. Drzewo w całym budynku zgniłe zawalaiące się, którego budowa pozostała rozpoczęta, przestawienia z dodaniem drzewa w mieysce zgniłego, kominy dwa murowane. Staynia zaiezdna z drzewa różnego zgniłego, szerokości łokci szesnaście, długości łokci siedmnaście, wysokości łokci pięć i pół, bez dachu, zawalona z powodu starości.

11. Chlewy z całków i lepianki, długości łokci dwadzieścia trzy, szerokości łokci siedm, wysokości łokci dwa i pół, stare, zgniłe, do żadnego użytku nie zdatne, dach z gontów zgniły.

12. Młyn wodny o dwóch gankach z drzewa kostkowego w węgły, długości łokci dwadzieścia ośm, szerokości łokci szesnaście, wysokości łokci pięć i pół, gontami kryty, szczyt od koł tarcicami zabity, drugi gontami, młyn ten stary, dach nowo pokryty, izba iedna, komora iedna, młynica iedna. W młynicy podłoga stara, w izbie i komorze podłog nie masz, posowa z tarcic stara. Okien trzy oszklonych, kamieni cztery do melenia, wrzeciona dwa, koła dwa z wałami, czopami, w ruchu będące.
Stodoła z drzewa starego w węgły, długości łokci dwadzieścia trzy, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci cztery, wrota iedne podwóyne na biegunach, dach tatarakiem kryty.
Obora z drzewa starego przestawiona w węgły, długości łokci szesnaście, szerokości siedm i pół, wysokości łokci trzy, drzwi na biegunach dwoie, dach z tataraku, obydwa te budynki stare.

13. Kuźnia z opalonego drzewa w słupy, długości łokci dziesięć, szerokości łokci siedm, wysokości łokci trzy, komin murowany z kotliną, stara po pożarze przestawiona.

Zabudowania wieyskie

14. Chałupa dwoiaki w którey mieszkaią Filip Adamiak i Grzegorz Cieślak zagrodnicy z drzewa starego w słupy i węgły, dach tatarakiem kryty, długości łokci dwadzieścia dwa, szerokości łokci trzynaście, wysokości cztery, izb dwie, komor dwie, drzwi na biegunach z drewnianemi klamkami sześć, okien pięć oszklonych, komin lepiony, piece dwa, kominki dwa lepione, pułap z tarcic, bez podłogi.
Stodoła iedna, długości łokci dwadzieścia dwa i pół, szerokości łokci iedenaście i pół, wysokości łokci cztery i pół, z drzewa starego w węgły, dach częścią słomą, częścią tatarakiem kryty, wrota iedne na biegunach.
Obora z drzewa starego w węgły pod słomą, długości łokci dziesięć, szerokości łokci siedm i pół, wysokości łokci cztery, drzwi na biegunach iedne.
Stodoła druga z drzewa kostkowego stara, spruchniała długości łokci dwadzieścia, szerokości łokci dziewięć, wysokości łokci cztery, dach słomą kryty stary, wrota podwóyne, iedne na biegunach.
Stodoła trzecia z drzewa kostkowego stara, zawalaiąca się, dach słomiany zgniły, wrota iedne zdezelowane, długości łokci trzynaście, szerokości łokci ośm i pół, wysokości łokci cztery.
Obora z drzewa kostkowego stara, spruchniała, długości łokci jedenaście i pół, szerokości łokci siedm, wysokości łokci trzy, dach słomiany zgniły.
Obora druga, długości łokci dwanaście, szerokości łokci ośm, wysokości łokci trzy, pod słomą z drzewa kostkowego, spruchniała.
Szopa z balików łupanych długości łokci czternaście i pół, szerokości łokci siedm i pół, wysokości łokci trzy, stara, zdezelowana, nie zdatna do użytku.
Spichlerzyk z drzewa kostkowego w węgły, stary pod słomą, długości łokci sześć, szerokości takieyże, wysokości łokci trzy.

15. Chałupa dwoiaki, w którey Jan Nowak komornik, z drzewa kostkowego stara, długości łokci siedmnaście, szerokości siedm, wysokości łokci trzy, przyciesi zgniłe, komin lepiony, dach słomiany, izb dwie, okien dwa, drzwi troie na biegunach.
Przy tey chałupie obora z żerdzi w słupy, długości łokci ośm, szerokości łokci siedm, wysokości łokci trzy, dach słomiany zły, drzwi iedne na biegunach stare.
Stodoła z różnego drzewa w słupy pod słomą, wrota iedne na biegunach, długości łokci dwadzieścia trzy, szerokości łokci dziesięć i pół, wysokości łokci cztery, stara, zdezelowana.

16. Chałupa dla służących z drzewa różnego, stara, słomą kryta w węgły, dach stary, komin lepiony, izb trzy, komor dwie, okien trzy, kominków trzy i pieców lepionych dwa, drzwi na biegunach dziewięć, pułap z łupanek, długości łokci dwadzieścia cztery, szerokości łokci dwanaście i pół, wysokości łokci trzy i pół.

Wieś zarobna Rossosza

17. Chałupa w którey Bonawentura Cieślak półrolnik, z drzewa kostkowego w węgły, stara, długości łokci dwadzieścia ieden i pół, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy, dach słomiany, stary, komin lepiony, izba iedna, kominek ieden lepiony, drzwi troie, okno iedno, pułap z łupanek, piec lepiony bez podłog.
Stodoła z okraglaków w węgły, długości łokci dwadzieścia i pół, szerokości łokci iedenaście, wysokości łokci trzy, stara, zdezelowana, zawalaiąca się, dach zgniły.
Obora z okraglaków w słupy, długości łokci iedenaście, szerokości łokci ośm, wysokości łokci trzy pod słomą stara, spruchniała, wrota iedne, drzwi iedne, na biegunach.

18. Chałupa troiaki w której Wawrzyniec Cieślak komornik, z drzewa różnego stara, dach słomą kryty stary, długości łokci dwadzieścia pięć, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci cztery, kominy lepione, izb trzy, okien trzy, drzwi sześcioro na biegunach, pułap z łupanek bez podłog, pieców lepionych trzy.

19. Chałupa w której Ignacy Cieślak komornik, z drzewa kostkowego starego, niedokończona, komin lepiony, dach słomiany, długości łokci dwadzieścia cztery, szerokości łokci trzynaście i pół, wysokości łokci cztery, izb trzy, komor dwie, okien cztery, drzwi dziewięć na biegunach z drewnianemi klamkami, pułap z łupanek, piecy trzy, kominków trzy lepione bez podłogi.

20. Chałupa w której Jan Kaczor półrolnik, z drzewa kostkowego starego przestawiona, długości łokci dziewiętnaście, szerokości łokci dziewięć, wysokości łokci cztery, dach słomiany, komin lepiony, izba iedna, komora iedna, drzwi na biegunach czworo z drewnianemi klamkami, okien dwa, pułap z łupanek, piec i kominek lepione.
Stodoła z drzewa częścią kostkowego, częścią z bali starego przestawiona, długości łokci dwadzieścia dwa, szerokości łokci iedenaście, wysokości łokci cztery i pół, wrota iedne na biegunach, dach słomą kryty.
Obora stara z drzewa kostkowego w węgły, długości łokci dziesięć, szerokości łokci pięć, wysokości łokci dwa i pół, dach słomiany, spruchniała w ziemie zalazła, drzwi na biegunach iedne.

21. Chałupa w której Walenty Oleszczak zagrodnik, z różnego drzewa stara, dach słomiany stary, komin lepiony, długości łokci dwadzieścia trzy i pół, szerokości łokci dziesięć i pół, wysokości łokci trzy i pół, izb trzy, komora iedna, okien trzy, drzwi ośm na biegunach, piec ieden, kominków trzy lepione, pułap z łupanek.
Stodoła z starego drzewa przestawiona w węgły, długości łokci dwadzieścia ieden, szerokości łokci dziewięć, wysokości łokci cztery, słomą kryta, wrota iedne.
Obora z drzewa kostkowego starego przestawiona, długości łokci dziewiętnaście, szerokości łokci siedm i pół, wysokości łokci trzy, słomą kryta.

22. Chałupa w której Kazimierz Oleszczak półrolnik, z drzewa kostkowego, stara, spruchniała, popodpierana, komin lepiony, dach zgniły, izba iedna, kominek ieden lepiony, okno iedno, drzwi czworo na biegunach, długości łokci dwadzieścia dwa, szerokości łokci dziesięć, wysokości łokci trzy.
Stodoła z drzewa starego przestawiona w węgły, długości łokci dwadzieścia ieden, szerokości łokci iedenaście, wysokości łokci cztery, wrota iedne, dach słomiany stary.
Obora z drzewa kostkowego w węgły stara, dach słomiany, długości łokci dziewięć, szerokości łokci pięć i pół, wysokości łokci trzy.

23. Chałupa w której Walenty Kazimierczak, stara, z drzewa kostkowego w węgły, długości łokci ośmnaście, szerokości łokci dziewięć, wysokości łokci trzy i pół, dach słomą kryty, stary, izba iedna, komora iedna, okno iedno, drzwi czworo na biegunach z drewnianemi klamkami, komin, piec i kominek lepione.
Stodoła łącznie z oborą, długości łokci dwadzieścia trzy [i] pół, szerokości łokci dziesięć i pół, wysokości łokci cztery z tarcic w słupy, a obora z okrąglaków, dach słomiany, wrot dwoie na biegunach.

Kolejno opisano zasiewy, posadę włościan.

sobota, 16 października 2021

Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej

Podczas edycji publikacji pt: "Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 2, Województwo łódzkie", który został wydany w 1925 roku, podałem datę wydania książkowego spisu, a nie datę dokonania spisu. Zatem zamiast "Spis 1925" powinno być "Spis 1921". Przykładem błędu jest następujący wpis:

Spis 1925 (powinno być 1921):
Adamki, wś i folw., pow. kaliski, gm. Błaszki. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne wś 8, folw. 2. Ludność ogółem: wś 69, folw. 90. Mężczyzn wś 33, folw. 41, kobiet wś 36, folw. 49. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego wś 69, folw. 90. Podało narodowość: polską wś 69, folw. 90.
 
Dziękuję Panu Ryszardowi Kołodziejczakowi za zwrócenie uwagi na popełniony błąd.

Inwentarz Słomków Mokry (1841)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Słomków Mokry. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/2013. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie dóbr ziemskich Słomkowa mokrego w Powiecie Wartskim Obwodzie i Gubernii Kaliskiey położonych dnia 1/13 września 1841 roku."

Na żądanie Ignacego Siemiątkowskiego dziedzica dóbr Wojsławice zajęte zostały na przymuszone wywłaszczenie dobra ziemskie Słomków Mokry z pustkowiem Budy, położone w Powiecie Wartskim, Obwodzie i Gubernii Kaliskiej, Gminie Słomków Mokry. Dobra te należały do sukcesorów Jana Zbijewskiego czyli: Władysława i Boliwary nieletnich hrabiów Gurowskich, dzieci po Teressie z Zbijewskich hr. Gurowskiej pozostałych, których opiekunem był Mikołaj hr. Gurowski zamieszkały w Wyszynie, Wiktora Zbijewskiego zamieszkałego w Łosieńcu, Norberta Zbijewskiego zamieszkałego w Inczewie, Anieli Zbijewskiej panny doletniej zamieszkałej w Inczewie, Konstancji Zbijewskiej panny usamowolnionionej zamieszkałej w Łosieńcu, której kuratorem był zamieszkały w Biskupicach Józef Siemiątkowski, Wiktorii z Gołębowskich Ignacego Ostrowskiego małżonki zamieszkałej z mężem w Piaszczycach i Klementyny Gołębowskiej nieletniej, której opiekunem był Ignacy Ostrowski. Teraźniejszym dzierzawcą dóbr był Walerjan Zbijewski, który płacił rocznej dzierżawy 530 złp. Dzierżawa kończyła się w roku 1844.

Na początku aktu opisano położenie dóbr, odległość od najbliższych miast, powinności włościan (wzmiankowano młynarza Mikołaja Piechockiego, który gospodarzył w wiatraku i posiadał grunt karczemny).


Zabudowania folwarczne

1. Dwór o 3ch pokojach, garderobie, kuchni z spiżarnią, na górze dwóch pokojkach bez piecy i kominów, stawiany w ryglówkę zewnątrz i wewnątrz obrzucany, dach kryty gątami, długości łokci warszawskich 35, szerokości 17, wysokości 4.

Studnia drzewem cembrowana, z kołowrotem i szopka. Studnia takaż z żurawiem, zwojem i wiadrem kutem.

2. Spichrz nowy na podmurowaniu pod którym są piwnice, stawiany z bali rzniętych, dach kryty gątami, długości łokci warszawskich 22, szerokości 22, wysokości 8.

3. Czworaki nowe o 4ch izbach i tyluż komorach, stawiane z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 27, szerokości 16, wysokości 4.

4. Obora z starego różnego drzewa, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 14, szerokości 11, wysokości 3 1/2.

5. Karmnik nowy, stawiany z bali, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 7, szerokości 3 1/2, wysokości 4.

6. Staynie i obory, stawiane z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 52, szerokości 16, wysokości 4.

Przytychże chlewik, stawiany z dyli, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 4, szerokości 4, wysokości 3.

7. Owczarnia, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 80, szerokości 16, wysokości 4. Frontowa przycieś zgniła, podparta.

8. Stodoła o 2ch klepiskach, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 72, szerokości 16, wysokości 5 1/2. Frontowa przycieś zgniła, podparta.

9. Stodoła o 2ch klepiskach, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 100, szerokości 18, wysokości 6. Frontowa przycieś zgniła, podparta.

10. Stodoła o 2ch klepiskach, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 87, szerokości 20, wysokości 5.

11. Karczma o 2ch izbach, alkierzu i komorze, stawiana w ryglówkę, dach gątami słomą, długości łokci warszawskich 31, szerokości 15, wysokości 4. Ściany i dach reperacyi [potrzebuie].

12. Staynia wiezdna, stawiana z cegły paloney, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 35, szerokości 22, wysokości 6.

13. Studnia drzewem cembrowana z żurawiem, zwojem i wiadrem okutem.

14. Wiatrak zwyczayny w którym wszelkie porządki są gruntowe oprócz kamienia wierzchniego, który iest własnością dzierżawcy, stawiany z drzewa, tarcicami obity, dach kryty gątami, długości łokci warszawskich 10, szerokości 10, wysokości 15.

Około zabudowań folwarcznych iest ogród owocowy około 400 sztuk drzew rodzaynych obeymuiący. Płoty z żerdzi przy tychże w dobrym stanie znaleziono. Nadmienia się, że w mieysce spalonych dzisieyszy Dzierżawca buduie staynie i wozownie, do czego założone iuż są przyciesi długości łokci 72, szerokości 16.

Zabudowania wieyskie wsi Słomkowa mokrego

1. Chałupa o 1 izbie, alkierzu i komorze i sieni, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 22, szerokości 11, wysokości 4 1/2. Przyciesi zgniłe.

Obora, stawiana z różnego drzewa starego, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 19, szerokości 10, wysokości 9.

Stodoła, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 25, szerokości 16 1/2, wysokości 3 1/2.

Stodoła, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 28, szerokości 15, wysokości 3. Podpierana.

2. Chałupa takaż, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 23, szerokości 11, wysokości 3 1/2. Przyciesi zgniłe.

Oborka, stawiana z desek i łupanków, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 11, szerokości 6, wysokości 3.

Ogródek owocowy około 20 sztuk drzewek obeymuiący.

3. Chałupa takaż, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 12, szerokości 11 1/2, wysokości 4.

Chlewik, stawiany z łupanków, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 6, szerokości 4, wysokości 2.

Oborka, stawiana z balików, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 13, szerokości 10, wysokości 2 1/2. Podparta.

Stodoła, stawiana z różnego drzewa, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 22, szerokości 11, wysokości 3.

4. Chałupa takaż, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 24, szerokości 11, wysokości 4.

Stodoła i obora, stawiana z różnego drzewa, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 33, szerokości 12, wysokości 3?.

Ogród owocowy około 19 sztuk drzewek mający.

5. Chałupa takaż, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 25, szerokości 11, wysokości 4. Przyciesi zgniłe.

Stodoła, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 22, szerokości 11, wysokości 3.

Studnia ocembrowana z żurawiem i zwojem.

6. Chałupa o 4ch izbach i 4ch komorach, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 30, szerokości 9? 1/2, wysokości 4.

Ogródek owocowy około 20 sztuk drzew mający.

Stodoła, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 20, szerokości 11, wysokości 3.

7. Chałupa takaż, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 22, szerokości 15, wysokości 3 1/2.

Oborka, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 10, szerokości 8, wysokości 3.

Stodoła, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 22, szerokości 12, wysokości 3. Podparta.

8. Chałupa takaż, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 28, szerokości 16, wysokości 3 1/2.

Stodoła, stawiana z różnego drzewa, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 30, szerokości 16, wysokości 3.

Oborka, stawiana z różnego drzewa, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 16, szerokości 10, wysokości 2 1/2.

Oborka, stawiana z różnego drzewa, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 12, szerokości 9, wysokości 2 1/2.

Studnia z żurawiem i zwoiem.

9. Chałupa o 4ch izbach i 2ch komorach, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 20, szerokości 11, wysokości 3 1/2.

Chlewik, stawiany z różnego drzewa, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 5, szerokości 4, wysokości 2.

Stodoła i obora, stawiane z różnego drzewa, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 31, szerokości 11, wysokości 3.

Pustkowie Budy

10. Trzy chałupy, każda o 1 izbie, alkierzu i komorze, stawiane z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 26, szerokości 11, wysokości 3 1/2. Potrzebuią przestawienia z podaniem materyału.

Stodoła, stawiana z bali rzniętych, dach kryty słomą, długości łokci warszawskich 27, szerokości 11, wysokości 3.

Potem opisano wysiewy, rozległość i granice dóbr (wzmiankowany kontrowers od strony Słomkowa Suchego w pastwisku około sześciu morg), podatki.