-->

sobota, 31 lipca 2021

Inwentarz Brudzew (1876)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Brudzew. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1916. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


Właściciel dóbr Brudzewa Ignacy Bolesław Skórzewski zapożyczył się u dwóch kupców mieszkających w Kaliszu. Byli to Markus Gross i Abraham Gross. Kupcy nie otrzymawszy zwrotu pieniędzy złożyli u Aleksandra Landau Patrona przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu protokół zajęcia na przymusową publiczną sprzedaż dóbr ziemskich Brudzew w Powiecie Sieradzkim. Patron poparł subhastację dóbr. Romuald Pinowski, Komornik przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu został upoważniony przez obu extrachentów Gross do tej czynności. Komornik zjawił się w dworze folwarcznym w Brudzewie wraz z świadkami Piotrem Bławat z Kalisza i Wawrzeńcem Szudek z wsi Czaszki pod Kaliszem. Tutaj zażądał po raz ostatni zwrotu dwóch sum na rzecz braci Gross, to jest 2070 rubli srebrem oraz 988 rubli srebrem z procentem od tych sum płatnych od dnia 12\24 czerwca 1875 roku wraz z kosztami egzekucyjnymi. Obecny w domu dworskim rządca dóbr Kubiński, oświadczył że właściciel Brudzewa wyjechał w dniu wczorajszym w podróż nie pozostawiwszy żadnego zlecenia co do rzeczonego interesu, ani też żadnych funduszów na poczet dochodzonej należności. Wobec braku zaspokojenia należności dla braci Gross Komornik przystąpił do zajęcia dóbr na przymusową sprzedaż.

Zabudowania Dworskie Folwarku Brudzów

1. Dwór mieszkalny parterowy w części z cegły palonej wymurowany a w części z drzewa z bali w słupy zbudowany, o jednym kominie murowanym, pod dachem od okapu gontami a dalej słomą krytym, o czterech oknach z frontu, po jednym po bokach o trzech oknach od tyłu. W dworze tym nowo restaurującym się mieszka właściciel dóbr tych Ignacy Bolesław dwóch imion Skórzewski.

2. Sklep w ziemi i w części po nad powierzchnią ziemi z drzewa z bali zbudowany, gontami kryty.

3. Studnia obok tego sklepu balami ocembrowana z żurawiem i wiadrem okutem do wydobywania wody.

4. Officyna na podmurowaniu z cegły, z drzewa w słupy z bali zbudowana, o jednym kominie murowanym, pod dachem od okapu gontami a dalej słomą krytym.

5. Drwalnik i kurniki pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowane słomą kryte na przeciw powyższej officyny egzystujące.

6. Ogród owocowy i dziki częścią warzywny. Zabudowania powyżej opisane okalający, od strony zabudowań powyżej opasanych płotem w słupy i deski urządzonym, a dalej wałem z ziemi usypanym, na którym posadzone są drzewa dzikie ogrodzony. W ogrodzie tym są drzewa rodzajne grusze, jabłonie, śliwki, czereśnie, krzewy agrestu, porzeczek itp. oraz drzewa dzikie, tudzież są dwa stawy mające być zarybnione, jak niemniej od strony dworu powyżej pod pozycją 1 opisanego uważając jest wychodek z drzewa i desek zbudowany gontami kryty.

Po drugiej stronie drogi przez folwark ten Brudzew i zabudowań powyżej opisanych są zabudowania gospodarcze takie:

7. Stajnie i obory oraz sieczkarnia pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowane od okapu gontem a dalej słomą kryte.

8. Owczarnia i spichrz pod jednym dachem massiv murowane, pod dachem od okapu gontem a dalej słomą krytym, w poprzek powyższego budynku egzystujące, zaś również w poprzek rzeczonej owczarni i spichrza a czołem na budynek powyżej pod pozycją 7 opisanej są:

9. Stodoła o jednem klepisku i jednych dwuskrzydłowych na przestrzał wrotniach z drzewa w słupy z bali zbudowana pod dachem od okapu gontami a dalej słomą krytym, pod bokiem której to stodoły dobudowaną jest.

10. Szopa z drzewa w słupy z bali słomą kryta na porządki gospodarcze.

11. Stodoła druga w prostej linii poprzedniej o dwóch klepiskach i tyleż dwuskrzydłowych na przestrzał wrotniach, massiv z cegły palonej wymurowana od okapu i od strony szczytów gontami, a dalej słomą kryta, w której ustawioną jest maszyna młockarnia do młócenia zboża.
Zabudowania powyżej od pozycji 7 do 11 włącznie opisane oraz poprzeprowadzane pomiędzy takowemi płoty w słupy i deski urządzone, przy których są sadzone topole i wierzby, okalają podwórze folwarczne wśród którego są.

12. Dzwonek na słupie drewnianym w ziemię wkopanym.

13. Studnia balami ocembrowana z żurawiem i wiadrem okutem, przy której koryto do pojenia inwentarza.

Dalej w pośród uwłaszczonej wsi Brudzów po za ogrodem dworskim pod pozycją 6 opisanym rozpołożonej są trzy chałupy, a mianowicie.

14. Chałupa z drzewa w słupy z bali zbudowana pod dachem słomą krytym o jednym kominie murowanym.

15. Chałupa druga oraz.

16. Chałupa trzecia podobnież jak pierwsza z drzewa w słupy z bali zbudowane pod dachem słomą krytym, po jednym kominie murowanym mające.

Wszystkie te trzy chałupy po dwie izby mające w połowie należą do dworu a w drugiej połowie stanowią uwłaszczonych takowemi włościan.
W końcu od granicy sąsiednich dóbr Cienia uważając przy trakcie w tem miejscu przechodzącym są.

17. Dom Karczma wraz z zajazdem pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowana, słomą kryta. Karczma jest o jednym kominie murowanym. W karczmie tej mieszka propinator Teofil Adamczewski, który za prawo propinowania w karczmie tej trunków krajowych z dodaniem do tego gruntu mórg trzy od Sgo Wojciecha to jest dnia 11/23 kwietnia 1875 do tegoż dnia r. b. onemu służące i od roku do roku przedłużane płaci właścicielowi dóbr tych rocznie rs. 150.

18. Dom dwojak naprzeciw powyższej karczmy z drzewa w słupy z bali zbudowany pod dachem gontami od okapu a daley słomą krytym o jednym kominie murowanym. W domu tym mieszkają kowal i owczarz dworski, lecz kuźni obecnie w tych dobrach nie masz, gdyż po spaleniu się jeszcze takowej nie odbudowano.

Następnie opisano grunta przeszłe na własność włościan, służebności włościan (wzmiankowano pastwiska Błonie, Pełczysko), inwentarz żywy i martwy, wysiew



środa, 28 lipca 2021

Inwentarz Podłężyce (1834)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1834. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 231)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


"Działo się na gruncie dóbr Podłężyc w zamieszkaniu dworskim, leżących w Pcie Szadkowskim dnia 17 lutego tysiącznego ośmset trzydziestego czwartego roku."

Na żądanie rodzeństwa Stefana i Bronisławy Stawiskich Marcin Drzewiecki Komornik Trybunału Cywilnego Województwa Kaliskiego wezwał po raz drugi Karola Stępowskiego, byłego posesora dóbr Podłężyc oraz Hieronima Kijańskiego jego poddzierżawcę, obydwóch w Podłężycach zamieszkałych, do ustąpienia z powyższych dóbr i do opłacenia kosztów wyroków sądowych. Powodowie postanowili ustanowić administratorem dóbr Jana Lewańskiego z Sieradza oraz wydzierzawić je na okres trzech lat. Komornik nie zastał na miejscu Karola Stępowskiego, natomiast obecny Hieronim Kijański nie uregulował roszczeń. W dworze podłężyckim spotkał komornik Józefa Stępowskiego (syna Karola Stępowskiego z ś. p. Teklą z Stawiskich), któremu nakazał uprzątnąć effekta znajdujące się w budynku dworskim oraz inwentarze w dobrach będące, oprócz załóg chłopskich i porządków gruntowych. Po wykonaniu tych czynności przystąpił komornik do zrewidowania spichrza, stodół, pól oziminnych, boru, zabudowań dworskich i wiejskich.


Zabudowania dworskie w Podłężycach

1. Dwór massiv budowany, dachówką kryty, bez piętra, potrzebuiący znaczney reperacyi, a szczególniey pokrycia, czyli dachu, drzwi i zamków.

2. Spichlerz łącznie z lamusem i wozownią, którey zbywa na bramie, podobnie massiv jak dwór stawiony, wymagaiący reperacyi, a szczególniey prawie całego pokrycia, czyli dachu.

3. Officyna tym samym sposobem budowana, dość zdatna do użytku, oprócz że iey na zamkach do drzwi zbywa.

4. Kurniki z drzewa słomą kryte są w dobrym stanie.

5. Gorzelnia dachówką zupełnie zruynowaną kryta od frontu w łupy zdrzewa z łupów w pecy stawiana, którey całkiem na ścianie tylney i iedney poprzeczniey zbywa, wreszcie oprócz dwóch kominów massiv dość dobrych, nie zapewnia dalszey exystencyi, tem bardziey iż nawet w tey chwili, lubo iest używaną, jednakże widocznie okazuie się bydź do użytku nie zdatną, w którey narzędzia są te:
a. wanien obitych żelaznemi obręczami trzy.
b. drybasów starych z drewnianemi obręczami 12.
c. drybasów nowych z drewnianemi obręczami 8.
d. sądków starych z drewnianemi obręczami 2.
e. oxeftów żelaznymi obręczami obitych 2.
f. oxeftów drewnianemi obręczami obitych 3.
g. rurnic dobrych 2.
h. kocioł ieden stary, obeymuiący około pięć beczek 1.
i. dwie kadzie, wybierka i kosz.
k. trzy garnce z miedzi, z których pierwszy około 11, drugi 5, a ostatni 4 beczek obeymuiące, stare i wymagaiące reperacyi, a szczególniey ostatniemu zbywa na dnie, gdyż istnące, iest do niczego niezdatne.
l. węże miedziane dwa dobre.

6. Owczarnia z staynią w klamre z frontu i po bokach w pruski mur wewnątrz z drzewa w bale stawiona, słomą kryta, znacznie pochylona, grożąca upadkiem, znaczney przeto wymagaiąca reperacyi, w którey żłoby i drabki oraz piczniki niektóre i drabeczki się znayduią.

7. Kuchnia z drzewa w węgły stawiana stara, gontami kryta wymagaiąca znaczney reperacyi, oraz pokrycia.

8. Stodoły dwie, każda o dwóch sąsiekach, tyluż wrotniach na przestrzał z drzewa w bale stawiane, słomą kryte, w średnim stanie będące, bez pokrycia koniecznie wymagaiące, oraz kalonek, z których iedne całkiem prawie pokryćby należało.

9. Chlewy są tak nikczemne, iż pierwsza burza zruynować ich może.

10. Obory zupełnie są w dobrym stanie z iednego budynku się składające, z drzewa stawiane, dranicami kryte.
Płoty około podwórza są w płaty, lecz w niektórych mieyscach zbywa na nich.

Na folwarku Chałupki

a. Domek folwarczny z drzewa, tak pusty i stary, oraz całkiem zruynowany, iż żaden sposób do użytku niezdatny.

b. Stodół dwie o iednem klepisku z drzewa słomą kryte, z których iedna zbyt stara i pochylona, całkiem potrzebuiąca pokrycia, zaś druga iest w miernym stanie, lecz również pokrycia wymagaiąca.

c. obora iedna całkiem do uzytku niezdatna, ponieważ iest w zbyt nędznym stanie, tak że co chwila wywaleniem się grozi.

d. Spichlerz iest w miernym stanie, oprócz dachu, który wymaga znaczney reperacyi, a zatem oprócz spichlerza stodół do naprawy zdatnych, reszta całkiem upadkowi grozi.

Zabudowania wieyskie są w ogólności w iedney szóstey części w dobrym, w trzech szóstych, w miernych, w iedney szóstey zupełnie zruynowanym stanie, a w ostatniey znaczney reperacyi wymagaiącym.


niedziela, 25 lipca 2021

Inwentarz Brudzew (1822)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Brudzew. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1916. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


"Działo się na gruncie wsi Brudzewa w pomięszkaniu dworskim dnia 23 grudnia 1822 roku."

Dzierżawca dóbr Brudzewa Marcin Skórzewski zamieszkały w Bogucicach w ówczesnym powiecie Kaliskim wezwał Józefa Łojewskiego Patrona przy Trybunale Cywilnym Województwa Kaliskiego do Brudzewa. Patron pojawił się na miejscu i zgodził się poprzeć przymusową sprzedaż (subhastację) zadłużonych dóbr Brudzewa. Właściciel Brudzewa Mikołaj Wężyk zadłużył się u starozakonnego Szymona Lewi. Dług na kwotę 4400 taksą i prowizją po pięć od sta liczony był od roku 1807 do czasu zapłacenia. Następnie zobowiązanie to w drodze cesji przeszło na Marcina Skórzewskiego. Mecenas Sądu Najwyższej Instancji  Królestwa Polskiego Antoni Glotz jako ustanowiony kurator sukcesji bezdziedzicznej po Mikołaju Wężyku nie otrzymawszy pieniędzy na zaspokojenie roszczeń przystąpił do zajęcia dóbr. Jako świadkowie zostali przywołani Franciszek Kowalczyk sołtys i Szymon Klimczak zagrodnik, obaj mieszkańcy wsi Brudzewa.


[Zabudowania dworskie]

Dwór, długości łokci miary warszawskiey 45, szerokości 16, wysokości 4, z drzewa w węgły, ściany gliną wyrzucane, dach słomą i dranicami kryty, w którym 3 pokoie, 2 komory, kuchnia, sień.

Kuchnia, długości łokci miary warszawskiey 15, szerokości 10, wysokości 3 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Studnia z drzewa. Dziedziniec płotem ogrodzony w płaty rznięte.

Dwie stodoły, długości łokci miary warszawskiey 126, szerokości 14, wysokości 4, o 3 klepiskach w klamre, z drzewa w węgły i słupy, dach słomą kryty.

Chlewy, długości łokci miary warszawskiey 18, szerokości 7 1/2, wysokości 3, o 4 przedziałach, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

Obora, długości łokci miary warszawskiey 35, szerokości 13, wysokości 5 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Spichrz, długości łokci miary warszawskiey 20, szerokości 12, wysokości 4 3/4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

Owczarnia i Staynia, długości łokci miary warszawskiey 51, szerokości 12, wysokości 4, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Szopa na słupach, długości łokci miary warszawskiey 40, szerokości 18, wysokości 4 1/2, o 3 klepiskach w klamre, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 32, szerokości 10, wysokości 2 1/2, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

[Zabudowania wieyskie]

1. [Chałupa] Franciszka Kowalczyka, zagrodnika, dom mieszkalny, długości łokci miary warszawskiey 19, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 5, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 9, szerokości 7, wysokości 3 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 23 1/2, szerokości 7, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

2. [Chałupa] Szymona Klimczaka, zagrodnika, dom mieszkalny, długości łokci miary warszawskiey 19, szerokości 11, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 5, szerokości 11, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 26, szerokości 7 1/2, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

3. Dom czworaki, długości łokci miary warszawskiey 37 1/2, szerokości 12, wysokości 3 1/4, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 4, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 7 1/2, wysokości 3, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.

4. [Chałupa] Jana Klimczaka i Józefa Płuciniczaka, zagrodników, dom dwoiaki, długości łokci miary warszawskiey 32, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 8, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 5, szerokości 9, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.

5. Dom mieszkalny, długości łokci miary warszawskiey 28, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka i staienka, długości łokci miary warszawskiey 17 1/2, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Na Bugaiu

6. Dom czyli karczma, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 9 1/2, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 9 1/2, szerokości 9 1/2, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 23 1/2, szerokości 9, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 11, szerokości 5, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Dalej opisano położenie, granice, rozmiar dóbr, wysiewy, powinności włościan, podatki. Wzmiankowano także, że obecną posesorką dzierżawną jest Brygida z Krobanowskich Piaszczyńska w rozwodzie zostająca, której kontrakt dzierżawny wygasa w roku 1823.


czwartek, 22 lipca 2021

Inwentarz Zalew (1825)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1825b. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 404)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


"Działo się w wsi Zalewie rezydencyi dworskiey Ptu Szadkowskiego w Wtwie Kaliskim dnia piątego Listopada Roku Tysiąc Ośmset dwudziestego piątego."

Antonina z Błeszyńskich Otocka, wdowa po zmarłym Aleksandrze Otockim wzywa do wsi Zalew Rejenta Powiatu Szadkowskiego Wincentego Kobyłeckiego. Po śmierci męża Antonina została Panią dożywotnią dóbr Zalew i Zalewek. Na jej żądanie Rejent przystąpił do opisania dóbr Zalewa, Zalewka i administrowanego przez wdowę Legędzina.


Wieś Zalew
Zabudowania Dworskie


1. Dwór drewniany z bali rzniętych zawieraiący długości łokci czterdzieści pięć i pół a szerokości szesnaście i pół miary warszawskiey, komin brandzmury murowany wyżey lepiony u wierzchu nadmurowany, dach ze szkudeł w czwartej części nowych a reszta stare. Dwór ten zawiera pokoików sześć, salka i dwie garderoby z gankiem, sienią od frontu i od tyłu. Wewnątrz i zewnątrz ściany dworu na kleniki gliną wyrzucane, piecy dwa kaflowe, a reszta z cegły, kominki ruskie i polskie, podłoga wszędzie z tarcic, posowa z tarcic na belkach, okien wszystkich dwanaście w dużych taflach oprócz w iedney garderobie okno w małych tafelkach z kratą żelazną. Drzwi wszystkich piętnaście, te drzwi wszystkie na zawiasach żelaznych, drzwi do pokoi z zamkami, kluczami, antabami. Do okien pokojowych wszystkich są okiennice na zawiasach podwóyne z śrubami. Dwór ten lubo stary dosyć w dobrym stanie znayduie się wysokości 4 1/2.

2. Oficyna drewniana wewnętrzne ściany w ryglówkę częścią a częścią drewnianne obeymuie pokoików dwa i dwa schowania, okien w taflach dużych cztery, a zaś do schowań trzy małe okienka. Drzwi wszystkich siedm na zawiasach żelaznych, u troyga drzwi zamki a u innych skoble i wrzecundze, podłoga wszędzie z tarcic, na góre są drzwi na zawiasach, komin wielki murowany teraz przez Wą Otocką począwszy od brandzmurów nowo murowany. Długość oficyny dwadzieścia ieden łokci a szerokość dwanaście łokci miary warszawskiey, wysokości łokci trzy i pół. Dach z gontów stary i częścią przez Wą Otocką poreperowany.

3. Kuchnia częścią z drzewa, częścią w ryglówkę stara, długa łokci dziewiętnaście, szeroka łokci dziewięć, zrąb wysoki od przyciesi łokci 7, drzwi dwoie na zawiasach z klamkami, okien dwoie w małych tafelkach w połowie potłuczonych, bez podłogi. Pod tym budynkiem sklep mały murowany z dwoygiem drzwi na zawiasach z skoblami, komin murowany, dach z gontami stary, dwa piece piekarne na kupie teraz przez Wą Otocką postawione z cegły, posowa potrzebuie reperacyi z dylów.

4. Gorzelnia drewnianna z kostkowego drzewa stara obeymuie sień, izbę gorzelną przeforsztowaną tarcicami  na drugi stronie z komorą komin, brandzmury z kamieni wyżey lepiony i u wierzchu? nadmurowany. Dach z gontów a częścią z desek i z dranic stary zły. Okien trzy w małych tafelkach w czwartey części potłuczonych, drzwi czworo troie na zawiasach a czwarte na biegunach, oprócz tego małe drzwi do stancyi przeforsztowaney na zawiasach wszystkie drzwi z wrzecundzami i skoblami. Przy gorzelni studnia iedna do wywaru a druga z wodą zdezelowane z koszorem z sochą, wiadro okute stare zepsute. Karmnik przy gorzelni z dylów starych pod dachem z gontów starych. Gorzelni długość łokci 27, szerokość łokci 10, wysokości 4 łokci od przyciesi. Przyciesi całkiem zgniłe.

5. Kurniki długości łokci 18, szerokości łokci dziewięć, wysokości od przyciesi łokci cztery z bali pod gontami staremi reperacyi potrzebuiącemi, wewnątrz pięć przegród na drobiazgi z pięcioma drzwiami na biegunach a prócz tego drzwi ze dworu na biegunach tylko przy iednych drzwiach iest skobel z wrzecundzem, dach skręcony podparty potrzebuie reperacyi.

6. Staynie drewnianne dwie z wozownią w środku pod iednym dachem z dwiema komorkami z bali rzniętych długości łokci dwadzieścia siedm, szerokości łokci ośmnaście, wysokości od przyciesi łokci cztery, posowa z rzniętych płatów nad całym budynkiem dach ze szkudeł całkiem zły, przyciesi zupełnie zgniłe, owierki rozwiedzione, zgoła budynek ten potrzebuie przestawienia, drzwi do staien dwoie i do wozowni, dwoie wrot z skoblami a iedne z zamkiem.

6. Chlew z dyli pod dachami obeymuiący chlewików siedm z tyluż drzwiami na biegunach, długi łokci 13, wysoki 3 łokci, szeroki łokci siedm.

7. Chlewik obeymuiący cztery chlewiki, dach z desek także z dyli w słupy długi łokci 19, szeroki 7 łokci, wysoki trzy łokcie.

8. Spichrz na fundamencie w słupy murowane z bali, długi łokci 24, szeroki łokci 13 1/2, wysoki łokci 5 pod szkudłami, drzwi na zawiasach z szkoblem, wrzecundzem i zamkiem na góre także drzwi na zawiasach, schody są na góre na którey sypanie zboża znayduie się koyce do sypania zboża. Spichrz ten znayduie się zupełnie w dobrem stanie.

9. Stodoła murowana o dwóch boiowiskach długa łokci 39, szeroka łokci 15, wysoka łokci pięć, dach słomiany od dołu dwie tarcice dane, wrotni podwóynych cztery na biegunach u dołu a na kunach żelaznych u góry z skoblami, wrzecundzami.

10. Stodoła drewniana z bali rzniętych w zamki o dwóch boiowiskach, dach słomianny z dwiema szorami gontów u dołu wrotni podwóynych czworo na biegunach u dołu a na kunach u góry z szkoblami, wrzecundzami w dobrym stanie, długa łokci 78, szeroka łokci 16, wysoka od przyciesi łokci pięć.

11. Obora drewniana z bali rzniętych pod szkudłami długa łokci 39, szeroka łokci 12, wysoka łokci 3. Wrotni w szczytach dwoie dubeltowych i dwoie bocznych, drzwi małych w dobrym stanie.

12. Szopa ze spichrzem z bali w słupy dranicami pokryta, z wrotnią na biegunach z szkoblami i wrzecundzem długa łokci siedmnaście, szeroka łokci dwanaście, wysoka cztery.

13. Owczarnia z dyli w słupy, dach słomiany, u dołu dwa szory dranic, długa łokci 72, szeroka łokci 14, wysoka łokci 3, dwoie wrotni podwóynych i troie drzwi pobocznych małych z starego drzewa przestawiona z podporami.
U tych wszystkich budynków są szczyty z tarcic.

14. W podwórzu znayduie się gołembnik na słupie.

15. Zabudowania wyrażane są w ogrodzeniu płaty drewnianne w słupy, koły? z łupanych płatów potrzebuią znaczney reperacyi.

Zabudowania wieyskie w Zalewie.

1. Idąc od dworu ku Prusinowicom po lewey stronie chałupa długości łokci dwadzieścia, szerokości łokci ośm, wysoka łokci trzy, z drzewa kostkowego, wewnątrz sień, izba i komora, komin lepiony przy końcu nadmurowany, przyciesi zgniły, ściany się rozwodzą. Budynek ten potrzebuie reperacyi.

2. Chałupa z drzewa kostkowego wewnątrz sień, izba i komora, komin lepiony u wierzchu nadmurowany, przyciesi całkiem zgniły, długości 21, szerok. 11, wysok. 3. Budynek ten bardzo stary i w złym stanie, dach słom[iany].

3. Chałupa z bali w węgły wewnątrz sień, izba, komora wewnątrz lepiony, potrzebuie innych przyciesi a zresztą w dobrym stanie, dług. łok. 19, szer. 8, wy. 3, dach słomiany.

4. Chałupa z bali w węgły, wewnątrz izba, sień i komora, komin lepiony nadmurowany, dług. łokci 18, szer. 9, wys. 3, dach słomiany.

5. Chałupa z bali w węgły, w wewnątrz izba, sień, komora, komin lepiony nadmurowany, dług. łokci 18, szer. 9, wy. 3 pod dranicami złemi.

6. Chałupa z bali w słupy, sień, izba, komora, komin lepiony nadmurowany, dach częścią dranicami, częścią słomą kryty. Chałupa ta w dobrym stanie, dług. łok. 18, szer. 9, wys. 3.

7. Chałupa z bali w słupy, sień, izba, komora, komin lepiony, nadmurowany, dach z dranic stary, zły, przyciesi zgniłe, dług. łok. 18, szerok. 9, wys. 3.

8. Chałupa z bali w węgły, sień, izba, komora, komin lepiony nadmurowany, dach słomiany, kalonka zerwana, przyciesi zgniły, dług. 17, szer. 8, wys. 3.

9. Chałupa z drzewa kostkowego starego, przyciesi zgniły, dach słomiany reperacyi potrzebuiący, komin lepiony nadmurowany, wewnątrz sień i izba, dług. 15, szerok. 9, wys. 3.

10. Kuźnia nowa z bali w węgły z dwoma izdebkami i komorką pod gruntami, długi łok. osmnascie, szer. 12, w. 3 1/2 wystawiona kosztem W. Otockiey iuż po śmierci jey męża.

11. Karczma z drzewa kostkowego starego, dach słomiany lepiony, komin nadmurowany, wewnątrz dwie izby, dwie komory, przyciesi zgniłe, dług. łokci 23, szer. 12, wysokość 3, reperacyi potrzebuiąca, stara, zła.

12. Obok wyrażonych chałup po prawey ręce idąc ku Prusinowicom znayduie się ośm stodół chłopskich pod dachami słomianemi z drzewa starego iako to z dylów, z całków, z bali i z kostkowego drzewa w słupy, a niektóre w węgły, przyciesi pogniłe, stodoły te są w biednym stanie. Przy wyrażonych stodołach znayduią się także oborki, a przy chałupach chlewiki także w biednym stanie.

13. Młyn na gruncie Zalewa STAWKI zwany. Budynek z starego drzewa kostkowego i iednym kole, a drugie zdezelowane, pogrodki i przyciesi zgniły, wewnątrz młynica, izba i komora, dach słomianny, stary, zaklęsły. Budynek ten iest bardzo w złym stanie.

Zabudowania Dworskie w Zalewku.

1. Dom dworski folwark zwany z drzewa bardzo starego przeżynanego, wewnątrz sień, dwie izby i komora, komin lepiony nadmurowany, dach słomiany, przyciesi zgniły. Budynek ten iest w złym stanie, komin grozi zawaleniem, dł. 27, s. 12, w. 3.

2. Dom dworski stary z bali pod słomą, dwie izby wewnątrz i sień, komin lepiony nadmurowany, długi 18, szer. 7, w. 3.

3. Chałupa z drzewa starego, przyciesi zgniłe, dach zły słomiany, wewnątrz dwie izby i sień, komin lepiony, długi łok. 18, s. 9, w. 3.

4. Gorzelnia spustoszała zupełnie zdezelowana i niemieszkalna z drzewa kostkowego spruchniałego do przestawienia, na inny budynek niezdatna.

5. Szopa z rzniętego w słupy, dach słomiany, zły, dług. 24, szero. 13, wy. 3, potrzebuie nowych przyciesi i zreperowania wrotni i dachu.

6. Stodoła o dwóch boiowiskach w węgły, z iedney strony a z drugiey w słupy, dach słomianny, zły, wrotni czworo podwóychnych na biegunach z szkoblami i wrzecundzami, długa łokci 67, szeroka 15, wysoka 4 łokcie.

Wieś Legendzin.
Zabudowania Dworskie


1. Dworek z drzewa starego, wewnątrz dwie izby i dwie komory, komin lepiony, okna w małych tafelkach w połowie wytłuczone. Budynek ten potrzebuie nowych przyciesi, całkiem nowego dachu, kozłów, wiązania, pułapu, podłogi, dług. 28, szer. 8, wy. 3.

2. Stodoła o dwóch boiowiskach nowo wystawiona z drzewa po końcach obóch na iedno przęsło bali z nowych w zamki a zresztą z drzewa starego, dylików obrabianych, wewnątrz niemasz żadnego wiązania, dla tego ściany iuż się wyprężyły i są powypierane, dach słomianny dobry, wrotni czworo podwóynych u dołu na biegunach a u góry na kunach żelaznych, długa łokci 65, szer. 14, wy. 4.

3. Chałupa ku Wygodzie od Legendzina ostatnia, długa 19 łok. szerok. 9 łok. wys. 3 z drzewa starego, przyciesi zgniłe, komin lepiony, reperacyi potrzebuiący, dach słomiany zły.

4. Od powyższey chałupy idąc wciąż do wsi znayduie się stodoła chłopska spustoszona, potrzebuie przestawienia i przyciesi.

5. Daley chałupa z drzewa starego potrzebuie przyciesi i przestawienia, lecz drzewo zaledwie w trzeciey części może bydź użyte, dach zły, dł. 18, szer. 10, w. 3 łokci.

6. Oborka przy powyższey chałupie spustoszała.

7. Chałupa z drzewa rzniętego w słupy, sień, izba, komora, przyciesi zgniłe, dach słomianny, komin lepiony nadmurowany, pochylony, d. 17 łok. szer. 10 łok. wy. 3. Przy tey chałupie chlewik postawiony, obok oborka z delów stara, naprzeciwko tey chałupy stodoła z drzewa bardzo starego popodpierana, dach słomianny na tych budynkach.

8. Chałupa stara spustoszała do przestawienia nie zdatna grozi zawaleniem, obok oborka z drzewa, dylików dartych spruchniałych w słupy, naprzeciw dwie stodołki z drzewa kostkowego i częścią dylów słomą pokryte stare.
Około zabudowań dworskich w Legendzinie niemasz ogrodzeń.

9. Chałupa stara, zła z drzewa rzniętego, przyciesi zgniłe, dach wklęsły, komin lepiony nadmurowany, wewnątrz izba, sień, komora, przy niey chlewik i oborka, wciąż naprzeciw stodoła w słupy z całków obrabianych, dachy słomiane, długość chałupy łokci 18, szerok. 8, wys. 3.

10. Chałupa z drzewa obrabianego i z całków w słupy, wewnątrz dwie izby i komora, komin lepiony nadmurowany, dach słomianny dosyć w dobrym stanie, obok chlew spustoszały, dług. łokci 27, szer. 8, wy. 3.
Naprzeciwko stodoła z całków w słupy, połowy wrot niemasz i tyłu? wrot drzewo w połowie spruchniałe, dach słomianny dobry bez kalonki.

11. Karczma WYGODA na gruncie Legendzina dł. 63. szer. 13, wys. 3 z bali rzniętych. Wewnątrz sień, izba i komora, a po drugiey stronie gorzelnia ze szczętym zdezelowana, komin lepiony popodpierany i częścią zawalony grozi niebezpieczeństwem. Dach w połową pokryty teraz przez Wą Otocką a w drugiey połowie z dranic zupełnie złych. Budynek ten potrzebuie przestawienia przyciesi, nowych kozłów, owierek. Przy tey karczmie staynia wiezdna dług. 27, szer. 12, wy. 3, z drzewa rzniętego w słupy z wrotniami, dach słomiany stary potrzebuie nowego poszycia. Przy karczmie znayduie się studnia zdezelowana.

Potem opisano załogi włościan, ich powinności i daniny, obsiewy zbóż dworskich.

W Zalewie znayduie się za dworem ogród włoski i owocowy w ogrodzeniu dobrem. Sadzawek iest cztery użytecznych zarybionych z mnichami.
Do wsi Legendzina i Zalewka należy borek młodociany w którem cokolwiek sosien zdatnych do budowli znayduie się.


wtorek, 20 lipca 2021

Marzenna / Morzanna

Słownik Geograficzny:
Rossosza, w XVI w. Rossoscha, wś i folw. nad rz. Grabią, pow. łaski, gm. Pruszków, par. Marzenin, odl. 6 w. od Łasku, ma 11 dm., 70 mk. W 1827 r. było 8 dm., 21 mk. Folw. R. al. Wólka Marzeńska, z nomenkl. Morzanna, rozl. mr. 517: gr. or. i ogr. mr. 262, łąk mr. 94, past. mr. 21, lasu mr. 94, w odpadkach mr. 4, nieuż. mr. 42; bud. mur. 9, z drzewa 13, młyn amerykański, las nieurządzony. Wieś R. os. 17, z gr. mr. 75; wś Wola Marzeńska os. 10, z gr. mr. 32. W XVI w, wś daje dziesięcinę kapitule gnieźnieńskiej a plebanowi w Marzeninie tylko kolędę (Łaski, L. B., I, 483). W 1552 r. miała 5 osad i 3 łany wspólnie z Wolą Dziekczową (Pawiński, Wielkp., II, 242). Br. Ch.

Marzenna, dawniej młyn wodny w Wólce Marzeńskiej, w obecnej gminie Sędziejowice.
 

Fragment mapy Wólki Marzeńskiej, kopia Zdzisława Kellera z 1885 roku

Obwieszczenia Publiczne 1923 nr 96

Wydział hipoteczny sądu okręgowego w Piotrkowie obwieszcza, że otwarte zostały postępowania spadkowe po zmarłych:
6) Adamie-Wincentym-Macieju Sulimierskim, synu Karola, właśc. dóbr "Rossosza czyli Wólka Marzeńska" „Dobra część lit. A. B. C. D." i młyn Marzenna, pow. Łaskiego.
Termin regulacji powyższych postępowań spadkowych wyznaczony zo­stał na d. 5 czerwca 1924 r. co do punktów Nr Nr 1, 2. 3, 4 i 5 w kancelarji pisarza wydziału hipotecznego sądu okręgowego w Piotrkowie, zaś co do punktu Nr 6 w kancelarji Seweryna Żarskiego notarjusza przy tymże wydziale, w którym to dniu osoby interesowane mają się stawić, pod skutkami prekluzji.

Obwieszczenia Publiczne 1930 nr 40

Wydział hipoteczny sądu okręgowego w Piotrkowie obwieszcza, że po śmierci niżej wymienionych zmarłych toczą się postępowania spad­kowe:
6) Zofji - Emilji z Dąbrowskich Sulimierskiej, wierzycielce sumy 20.000 rubli z procentami, zabezpieczonej na hipotekach dóbr "Młyn Marzenna" i "Dobra Rossosza czyli Wólka Marzeńska", pow. łaskiego;
Termin regulacyj powyższych postępowań spadkowych wyznaczony został na dzień 21 listopada 1930 roku co do punktów 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 w kancelarji wydziału hipotecznej sądu okręgowego w Piotrkowie, zaś co do punktu 6 w kancelarji Seweryna Żarskiego, notarjusza przy tymże wydziale hipotecznym, w którym to dniu osoby zainteresowane winny się stawić i zgłosić swoje prawa pod skutkami prekluzji.

poniedziałek, 19 lipca 2021

Inwentarz Dąbrówki Kobylańskie (1844)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Chmielińskiego w Sieradzu z roku 1844, akt nr. 305. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka. 

Dąbrówki Kobylańskie

"Działo się we wsi Dąbrówkach Okręgu Sieradzkim dnia /: dwudziestego pierwszego września /: trzeciego Października Tysiąc Osmset Czterdziestego Czwartego roku."

Rejent Powiatu Sieradzkiego przyjeżdża do Dąbrówek Kobylańskich. Tu obecni są:
1. Praxeda z Krąkowskich, wdowa po Faustynie Kobylańskim, zamieszkała w Mikorzynie w ówczesnym Księstwie Poznańskim.
2. Emanuel Madaliński, dziedzic dóbr Osjakowa tamże zamieszkały, opiekun nieletniego Wincentego Kobylańskiego (sukcesora po zmarłym Franciszku Kobylańskim, ustanowionego testamentem dziedzica wsi Dąbrówki).
3. Antoni Kobylański, posesor siedmio-letni Dąbrówki, tu zamieszkały.
Józef Chmieliński przystąpił do opisania stanu dóbr.


Wieś Dąbrówki w Okręgu Sieradzkim Gubernii Kaliskiej położone obejmuią rozległość z wszelkiemi nie użytkami oraz z gruntami włościańskimi, /: stosownie do regestru pomiarowego przez Raczyńskiego jeometre przysięgłego w roku tysiąc osmset trzydziestym dziewiątym sporządzonego:/ miary nowopolskiej trzydzieści siedm włók, czternaście morgów, i sto sześćdziesiąt trzy prętów kwandratowych, w granicach następuiących poczynaiąc od wschodu od drogi wsi Kiełczygłówka do narożności granicy Woli Więzowej dwóch kopców, odtąd zaś ku północy do narożności iest ośm kopców, odtąd zaś z północy ku zachodowi do narożności granicy Strobińskiej w prostej linii iest usypanych kopców dziewięć, od tej zaś narożności iest prosta linia kopcami usypana aż do drogi do Osiakowa wiodącej, ztąd zaś łamie się ku południowi gdzie kopiec jest usypany, od tego zaś punktu łamie się ku wschodowi gdzie także kopiec znajduie się, odtąd zaś idąc ku południowi jest prosta liniia okopcowana do narożności trzech kopców granicy Strobina, Radoszewic i Dąbrówek, odtąd zaś aż do drogi Kiełczygłówka z południa iest granica w części kopcami obsypana a wreszcie strużka granice stanowiąca. Które to granice na Mappie przez jeometre Raczyńskiego w roku tysiąc osmset trzydziestym dziewiątym sporządzonej dostatecznie są oznaczone, od granicy Woli Więzowej, iest kawałek boru zniszczonego w którym iest brzezina, swierczyna i sosnina lecz wszystko niezdatne do budowli, od zachodu zaś granicy Strobińskiej są dwa stawy dawniej zarybione, lecz w czasie pogrzebu śp. Franciszka Kobylańskiego zostały spuszczone a ryby użyte na potrzeby pogrzebowe, łąki dworskie i pastwiska wiejskie są położone od granicy Radoszewic, pola włościańskie są położone od granicy Strobińskiej, reszta zaś pól od granicy Kiełczygłówka są dworskiemi.

Zabudowania Dworskie

1. Dwór drewniany stary na kliniki gliną obrzucony podług tradycyi w roku tysiąc siedmset trzynastym budowany z wystawą u góry o trzech pokoiach i dwóch zachowaniach przystawionych w złym stanie, dach gontami kryty od starości zniszczony i potrzebuiący nieodzownej reperacyi. W tymże domie okien ośm starych, zniszczonych, siedm okienic, trzy piece kaflane bez drzwiczek, ieden ceglany zniszczony, przy iednym są tylko drzwiczki, drzwi cztery podwójnych a cztery poiedyńczych ze starości poniszczone, góra nad tymże pomieszkaniem oraz schody do niej, posacka i sufity w średnim stanie.

2. Oficyna w mur pruski zbudowana, dach na tejże gontami kryty, zupełnie zniszczony. Po lewej stronie dwie izby u której kuchnia z piecem angielskim, na niej blachy żelazne, popękane oraz ieden kominek z blachą żelazną kapy, z tej strony dwa schowania, w środku kuchnia z kominem z cegły murowanym na drugiej stronie dwie stancje z dwiema schowaniami, drzwi w całem domu znajduie się dwanaście, okien pięć, wszystko w złym stanie, w sieniach i komorze okienka małe, nad tem pomieszkaniem góra i schody do tejże.

3. Piwnica murowana z dwiema drzwiami w dobrem stanie, dach gontami kryty zniszczony od starości.

4. Kurnik drewniany zupełnie zniszczony.

5. Gołębnik na słupie.

6. Lamus w mur pruski stary, dach gontami kryty, w złym stanie, drzwi czworo poiedyńczych a iedne dubeltowe.

7. Kloaki stare, gontami kryty dwa.

8. Sklep murowany dobry z dachem i krużgankiem gontami kryty w złym stanie, drzwi dwoie z zawiasami żelaznemi i góra nad tymże.

9. Chlew stary w słupy zupełnie zły popodpierany, rozwaleniem grożący.

10. Spichrz w węgieł drewniany, drzewo dobre, dach w części gontami, a w części słomą okryty stary, dwoie wrot na zawiasach żelaznych, a dwoie poiedyńczych, góra nad tymże dosyć w dobrym stanie, dwa przystawki na schowanie, drzewa w złym stanie.

11. Oborka w słupy o drzwiach trzech na biegunach, przyciesi złe, koryta cztery, drabin cztery zniszczonych, posowa nadtymże, dach w części gontami a w części słomą pokryty w średnim stanie.

12. Stodoła o trzech klepiskach murowana, mury w dobrym stanie, dach w części gontami, w części słomą pokryty reperacyi potrzebuiący, wrot sześć na zawiasach żelaznych w dobrym stanie.

13. Stodoła o dwóch klepiskach murowana, ściany w dobrym stanie, dach w części gontami a w części słomą pokryty, reperacyi potrzebuiącey, wrot cztery na zawiasach żelaznych złe reperacyi potrzebuią.

14. Stodoła wraz z sieczkarnią pod iednym dachem murowana w dobrym stanie, dach gontami w części a w reszcie słomą kryty także w dobrym stanie, drzwi troie na zawiasach żelaznych. Przy powyższych stodołach zamki z kluczami, przy tym przystawka z tarcic w złym stanie, dach gontami kryty dosyć dobry.

15. Owczarnia murowana z dachem, gontami kryta nowa dobra, drzwi czworo poiedyńczych a dwoie podwójnych, polepy połowy brak, okien małych siedm, ściana od ogrodu w dwóch trzecich częściach nietynkowana, ośm zrębów w dobrym stanie a cztery zniszczone, lasów na przegrody ośm zniszczonych.

16. Dom dla owczarza z drzewa węgieł bez przyciesi, dach w części gontami, a w części słomą kryty reperacyi potrzebuiący. Drzwi w tym domu ośm, okien dwa zniszczonych, oborka przy tymże zupełnie w złym stanie, studnia ocembrowana, bale zgniły, z żurawiem.

17. Suszarnia od lnu w połowie murowana a w połowie drewniana, dach gontami kryty w złym stanie.

18. Stajnie dwie wraz z wozownią w środku w pruski mur postawione, ściany zewnątrz w średnim stanie, wewnątrz zrujnowane żłoby i drabiny w tychże znajduiące się zupełnie złe, przyciesi zniszczone, dach gontami kryty w średnim stanie, szopa przy tejże z tarcic w słupy, przyciesi złe, dach gontami kryty w złym stanie.

19. Wołownia, krowiarnia i stajnia gościnna w mur pruski postawione, dach gontami kryty w średnim stanie, przyciesi nie ma, drzwi dwoie podwójnych z ryglem żelaznem na zawiasach, dwoie poiedyńczych, złub i drabina dobre w stajni gościnnej ściany wewnątrz dobre w wołowni zaś ściany z muru pruskiego zniszczone, żłoby w średnim stanie.

20. Grudza na trzode w słupy z drzewa z dachem gontami krytym zupełnie zła.

21. Kurniki w części z muru pruskiego, a w części z kołów drewnianych, drzwi z fruntu cztery a troie wewnątrz, wszystkie zupełnie w złym stanie, dach gontami kryty, zupełnie zniszczony.

22. Gorzelnia z drzewa w węgieł, przyciesie spruchniałe, dach gontami kryty zły, drzewo w ścianach i rynny w średnim stanie, komin murowany, piec zrujnowany, okien cztery złych, drzwi na zawiasach siedm w średnim stanie, pułap zupełnie zły, studnia ocembrowana z sochą bez żurawia.

Zabudowania Wiejskie.

1. Chałupa dwoiaki z drzewa w węgieł w średnim stanie, dach w części gontami, a w części słomą kryty potrzebuiący reperacyi, przyciesi w części spruchniałe, okien cztery zniszczonych, drzwi ośm, izby dwie, w tej mieszkaią Józef Fidyk? komornik i Jakub Konarski kucharz.

2. Dom drewniany z drzewa zrzniętego, przyciesi w części nadgniłe, dach słomą kryty w dobrym stanie, nowy, drzwi ośm, okien cztery, izby dwie, komory dwie, stodoła iedna o dwóch klepiskach w węgieł słomą kryta i dwie oborki z iedney strony przy domu, przy tychże tak stodoła iako też obory zawaleniem grożą, materyał zupełnie spruchniały w tym domu mieszkaią Franciszek Pierzyna i Maci Banasiak zagrodniki.

3. Dom takiż w węgieł o iednej izbie i komorze, dach w części słomą, a w części gontami kryty reperacyi potrzebuie, szczyty zupełnie złe, przyciesi spruchniałe, drzwi cztery, okien dwa złych, drzewo w nim spruchniałe, stodoła iedna, oborka iedna i staienka z drzewa w węgieł spruchniałe, nad oborą dach dobry, a nad stodołą zły, wrota zupełnie złe, w niej mieszka Marcin Barabas zagrodnik.

4. Dom stodoła i obora w węgieł zupełnie spruchniałe i przedstawione w Towarzystwie Ogniowem do rozwalenia.

5. Dom drewniany dobry, dach słomiany zniszczony, okien dwa, drzwi cztery w średnim stanie, obora i stodoła w dobrym stanie, dach zupełnie zły, przy nich studnia z żurawiem, mieszka w niej Mateusz Kępa, w tym domu jest iedna izba z komorą.

6. Dom drewniany w węgieł o jednej izbie z komorą z drzewa starego spruchniałego, przyciesi i dach zły, drzwi czworo, okien dwa złe, komin reperacyi potrzebuie, stodoła z oborą w węgieł, drzewo w średnim stanie, dach zły, w niej mieszka Dominik Banasiak zagrodnik.

7. Dom o jednej izbie z komorą z drzewa w węgieł, stodoła i obora w średnim stanie, przyciesi i dachy w złym stanie, w domu tym cztery drzwi i dwa okna a przy nim ogródek, kilka drzew owocowych. W tym mieszka Ludwik Barabas zagrodnik.

8. Dom takiż jak powyżej z stodołą i oborką w którym mieszka Szymon Olejnik zagrodnik.

9. Dom z drzewa w węgieł o jednej izbie z komorą, ściany złe spruchniałe, dach reperacyi potrzebuie, okien dwa, drzwi cztery, stodoła i obora spruchniałe, dach zły, przy domu ogródek z kilku drzewek owocowych składaiący się i studnia, mieszka w niej Piotr Bugaj zagrodnik.

10. Dwoiaki z drzewa w węgieł w dobrym stanie o dwóch izbach i tyleż komorach, okien cztery, drzwi ośm, dach reperacyi potrzebuie, dwie stodoły i dwie obory w średnim stanie, dach zupełnie zły, w części słomą w części chojną pokryty, w tym domu mieszkaią Wawrzyniec Kępa i Józef Masek zagrodnicy.

11. Dwoiaki z drzewa w węgieł, ściany w średnim stanie, przyciesi złe, dach zupełnie zły, izby dwie, komor dwie, drzwi ośm, okien cztery złe, zrąb bez dachu do stodoły, zupełnie zły, obory niemasz, pułap zgniły, w tym domu mieszkaią Franciszek Brzozowski zagrodnik i Marcin Bugaj komornik.

12. Dom w węgieł o dwóch izbach, dwóch komorach, okien cztery, drzwi ośm, ściany i przyciesi spruchniałe, dwie stodoły i dwie obory zupełnie złe i grożą obaleniem, przy nim studnia, mieszkaią Błaży Musiał i Jan Hadrysiak zagrodnicy.

13. Dom takiż jak powyższy, dach dobry, przy stodołach i oborach złe, mieszkaią w nich Wojciech Staszek i Grzegorz Olejnik zagrodnicy, przy obydwóch tych domach pułapy nadgniłe.

14. Dom o jednej izbie w średnim stanie, drzwi dwoie, okno jedno, przy nim chlew nowy, stodoły niema, dach dobry, w niej mieszka Roch Niedzielski kowal.

15. Kuźnia z cegły i kamieni murowana dwa słupy, na niej dach gontami kryty reperacyi potrzebuie, piec murowany, wszystko na gline, naczynia dworskie w tejże znajduią się miech kowalski reperacyi potrzebuiący, kowadło, szynalica, szpirog, i szrupsztak z kluczem.

16. Karczma z muru pruskiego o czterech izbach, trzech komorach, okien pięć, drzwi dwanaście z sklepem i kominem murowanym na gline potrzebuiąca tynku zewnątrz i wewnątrz, dach gontami kryty w dobrym stanie, w tejże znajduie się stół duży, dwie ławki, dwa stoliki i szynkwas dworski, w izbach są dwa piece i dwa kominki, wszystko w dobrym stanie, w niej mieszka Szymon Smolarski propinator, obok tej karczmy iest wiazd czyli stajnia z drzewa w węgieł w szczytach w mur pruski o dwóch wiezdniach, dach gontami kryty, cała stajnia zniszczona i potrzebuie koniecznej reperacyi, przy niej studnia ocembrowana z żurawiem.

17. Dwoiaki w węgieł o dwóch izbach i dwóch komorach w średnim stanie, okien cztery, drzwi ośm, dach zły, stodół dwie, obór także dwie także w średnim stanie, dach zły, zrąb od chlewa spruchniały, ogródek z kilku drzewek owocowych złożony i studnia przy nim , w tym domu mieszka Antoni Broszęcki Andrzej Banasiak zagrodnicy.

18. Dom jak powyższy z dachem w średnim stanie z dwoma stodołami i oborami zupełnie spruchniałemi dachy złe i przyciesi spruchniałe, mieszkaią w nim Antoni Nowak i Mariusz Szymański, zagrodnicy.

19. Dom o dwóch izbach i dwóch komorach z drzewa spruchniałego okien trzy, drzwi ośm, dachy złe, dwie stodoły i dwie obory także spruchniałe, dachy złe, mieszkaią w nim Paweł Waszczyk i Paweł Bińkowski pierwszy zagrodnik a drugi komornik

20. Dom w węgieł o jednej izbie z komorą, okno jedno, drzwi dwoie, walący się dach zupełnie zły, ściany w części zdatne?, stodoła i obora zupełnie zła, w niej mieszka Franciszek Hadrysiak zagrodnik.

21. Dom o jednej izbie z komorą w średnim stanie, okien dwa, drzwi cztery, dach gontami kryty, stodoła i obora w złym stanie, drzewo spruchniałe, dach na tejże z drzewa zupełnie zły, przy tymże ogródek z kilkunastu drzew owocowych złożony, przy tym studnia, w domu tym mieszka Marcin Ciania sołtys.

22. Dom drewniany w węgieł z drzewa dobrego o trzech izbach, komora jedna, okien sześć, drzwi siedm, wszystkie w dobrym stanie, chlewów dwa pod iednym dachem słomą okryte potrzebuią reperacyi, w domu tym mieszkaią Michał Konarski Maciej Ciania.

We wszystkich powyższych domach kominy murowane z cegły palonej.
Wieś Dąbrówki jest wysadzona topolami z iednej strony figura murowana w dobrym stanie z drugiej strony reperacyi potrzebuiąca, nadto we wsi jest dzwon którym rano do wstawania lub w porę obiadową dzwonią. W dziedzińcu dworskim znajduie się studnia drzewem ocembrowana nad nią dach na czterech słupach gontami kryty, koło do wyciągania wody, łańcuch i wiadro okute stare reperacyi potrzebuiące. Ogród owocowy dworski z iednej strony tarcicami z drugiej sztachetami z trzeciej strony płotem żerdzianem, z czwartej strony od dziedzińca sztachetami oparkaniony lecz ten cały spruchniały, w tym ogrodzie drzewa owocowego, rodzajnego w różnym gatunku jest sztuk trzysta jedenaście, altana bez dachu, okien cztery od inspektów starych i złych, studnia w ogrodzie ocembrowane lecz spustoszona, buda od kuropatw w koły łupane z dachem tarcicami pokryta stara i spustoszała.

Na końcu opisano zasiewy włościan wsi Dąbrówki Kobylańskie, zasiewy dworskie.


piątek, 16 lipca 2021

Inwentarz Paprotnia (1824)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1824, akt nr 133. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.


"Działo się w Sieradzu w Kancellaryi Notaryatu dnia Dwudziestego Siodmego Sierpnia roku Tysiąc Osiemset Dwudziestego Czwartego."

Przed Pisarzem aktowym Powiatu Sieradzkiego stawili się Andrzej Niegolewski zamieszkały w wsi Włościejówkach w ówczesnym Powiecie Szremskim w Wielkim Księstwie Poznańskim oraz Aleksander Wyganowski zamieszkały w Kaliszu. Andrzej Niegolewski wydzierżawił dobra Paprotnia z wsią Marżynkiem i Holendrami na okres trzech lat. Zgodnie z warunkami kontraktu Aleksander Wyganowski ma zapłacić 4500 złotych polskich w srebrze za pierwszy rok, za pozostałe lata 4800 rocznie.


Opis budynków dworskich we wsi Paprotni w roku 1824 dnia 3go września przy oddawaniu possessyi Wielmożnemu Wyganowskiemu [Alexandrowi].

1mo. Dwór nowy w bale rznięte wewnątrz zaś gliną wylepiony, sufity na strychulce gliną wylepione. W tem domu iest pokoi pięć. Wchodząc do sieni są drzwi dubeltowe z zamkiem y kluczem. Na lewą rękę wchodząc iest przed pokoy w którem iest okno iedno dobre z zawiasamiy y z ryglem do zamykania. W pierwszem pokoiu iest okien trzy z okowem dobrych, drzwi dwoie z zamkami y kluczami, piec z cegły. W drugiem pokoiu iest iedno okno całe, drzwi dwoie, iednę do schowania w którem iest okno iedno całe, drugie drzwi do Panieńskiego pokoiu u tych oboyga są zamki z kluczami, piec z cegły. W pokoiu Panieńskiem iest iedno okno całe, piec z cegły y drzwi do sieni z kluczem y z zamkiem. Na drugiey stronie iest pokoy czyli sala, drzwi ze sieni z zamkiem y kluczem, okien dwa dobrych, piec z cegły, dwoie drzwi iednę do pokoiku gościnnego, drugie do schowania z zamkami y z kluczami, okna całe tak w kredensie iako y w gościnnem pokoiu, drzwi z kredensu do schowania z kluczem y z zamkiem, okno całe.
W tyle dworu iest kuchnia do którey drzwi z klamką y z ryglem, okno iedno całe. Z sieni są schody na górę, gdzie w szczytach są dwa pokoie, do których drzwi z zamkami y z kluczami, okna w obydwóch pokoiach są całe, przede dworem iest wystawa z oknem dobrem. Na tem domu posowa z tarcic oprócz w iednem mieyscu nad gankiem y z lewey strony, gdzie kilka tarcic brakuie, dwór ten cały gontami pobity całkiem nowo. Okienic na zawiasach żelaznych ze śrubami par siedem.

2do. Dwór stary w którem na iedney stronie iest pokóy w którem iest okien trzy całych, oprócz tego iest pokoik y schowanie, drzwi z zamkami bez kluczów, okna złe, brakuie siedem szyb. Drzwi do sieni dubeltowe z zamkiem bez klucza. Na drugiey stronie sala do którey drzwi z zamkiem bez klucza, okien trzy. Drzwi do alkierza z zamkiem zepsutem bez klucza, drzwi do schowania na wrzecądz zamykane. Dom ten całkiem w dachu y ścianach dobry. Okienic par sześć na zawiasach zielaznych.

3tio. Folwark w którem iest na iedney stronie izba czeladna do którey drzwi bez zamknięcia, okna dwa. W tey izbie iest szafa prosta z trzema półkami, komora do którey drzwi na wrzecądz na zawiasach zielaznych. Na drugiey stronie gorzelnia osobnem inwentarzem opisana.

4to. Chlewy dla trzody w których drzwi na biegunach bez zamknięcia, karmik, kurniki trzy do których drzwi na biegunach z wrzecądzami. Przy tych iest schowanie na zamek y kłódką zamykane. Obok tego iest sieczkarnia w którey iest łata maszynalna do rznięcia sieczki o dwóch rzeżakach. Drzwi na zawiasach zielaznych y zamknięcie na kłódkę.

5to. Stodoły. Stodoła o dwóch klepiskach do którey wrota z obydwóch stron na biegunach, zamknięcie na kłódki.
Stodoła z chróstu, ściany z dachem nowem.

6to. Obory. Obora stara w którey są drabiny y żłoby po obydwóch stronach drzwi na biegunach bez żadnego zamknięcia. Obora przeforsztowana na owce w którey drzwi na biegunach z wrzecądzami, na górze iest sypanie. Drzwi na zawiasach zamykane na kłódkę.

7mo. Owczarnia do którey iest drzwi dwoie na zawiasach zielaznych.

8vo. Staynie do których są drzwi na zawiasach zielaznych. W każdey stayni iest schowanie na rzeczy staienne. Drzwi na zawiasach zielaznych z wrzecądzami zielaznemi. W środku wozownia do którey są wrota na zawiasach zielaznych y rygiel do zamykania.

9mo. Austeria do którey wchodząc są wrota na zawiasach z fortką we środku. Po lewey stronie iest izba gościnna dosyć porządna. Z izby iest komora na biegunach. Na prawey stronie iest izba dla komornika a w tyle droga do kowala. Gościniec ten całkiem iest nowo pokryty razem ze staynią.

10. Kuźnia dosyć w dobrem znayduią się stanie. W którey oprócz kowadła inne wszystkie statki są kowala.

11. Folwark w Marzynku ze wszystkiem w dobrem znayduie się stanie z kominem nowem y nowo słomą poszyty.

Spisano także inwentarz na gruncie w Paprotni łącznie z taksą.





poniedziałek, 12 lipca 2021

Inwentarz Sokołów (1846)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Chmielińskiego w Sieradzu z roku 1846, akt nr. 7. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka. 


"Działo się we wsi Sokołowie Okręgu Sieradzkim dnia dwudziestego siódmego Grudnia Tysiąc ośmset czterdziestego piątego roku / osmego stycznia Tysiąc ośmset czterdziestego szóstego roku."

Rejent Powiatu Sieradzkiego Józef Chmieliński zostaje wezwany do Sokołowa. Na miejscu obecni są:
1. Bogumił Lenartowicz dziedzic dóbr Niedzielska w Okręgu Wieluńskim, tam zamieszkały, pełnomocnik współwłaścicielki dóbr Sokołowa Marianny Lenartowicz, wspólnie z nim w Niedzielsku zamieszkałej.
2. Józef Mirowski dzierżawca Sokołowa, tu zamieszkały.
Bogumił Lenartowicz zgodnie z kontraktem zawartym w 1845 roku, działający w imieniu Marianny Lenartowicz, oraz Cezar Lenartowicz właściciel dóbr Sokołowa, wydzierżawili te dobra na okres trzech lat Józefowi Mirowskiemu. Kontrakt dzierżawny przewidywał dokonanie opisu stanu dóbr. Rejent przybyły na miejsce przystąpił do wykonania woli wzywających.


Zabudowania Dworskie

1. Dom czyli dwór drewniany, gliną na klinki wyrzucany, dach gontami kryty, w nim stancyi pięć, sieni dwie łączne, drzwi dziesięć na zawiasach żelaznych z zamkami, okien dziesięć bez okucia, pieców dwa kaflanych a dwa z cegły. Schody na górę do schowania z przystawką, posadzka i sufit z tarcic, posadzka potrzebuie reperacyi, w średnim wszystko stanie.

2. Dom kuchnia zwany drewniany o czterech izbach, siedm okien, pieców trzy z cegły, kominek ieden, drzwi siedm a jedne podwóyne na zawiasach z tych pięć ze szkoblami a dwoie z zamkami, na górze dwa schowania do których schody, dom ten gontami kryty, w średnim stanie, przyciesi zgniłe.

3. Sześć chlewów pod jednym dachem gontami kryte w średnim stanie, drzwi iedne na szkobel a pięć na zapory drewniane na biegunach.

4. Kloaka z drzewa stara.

5. Sklep z drzewa kostkowego w ziemi, gontami kryty w średnim stanie.

6. Spichrz z drzewa kostkowego słomą kryty o dwóch weyściach, siedmiu przegrodach, drzwi dwoie na zawiasach z zamkiem w średnim stanie.

7. Trzy staynie z wozownią z drzewa kostkowego słomą pokryte w złym stanie waląca się, drzwi troie a jedna wierzeia.

8. Stodoła o dwóch klepiskach w części z bali i łatów, zła, reperacyi potrzebuie, popodpierana, dach słomą kryty zły, wierzei cztery na biegunach.

9. Stodoła o dwóch klepiskach z bali wraz z szuszarnią w części z drzewa kostkowego zła, reperacyi potrzebuie jak poprzednia.

10. Stodoła o jednym klepisku z płatów łupanych, dach słomą kryty w średnim stanie, dwoie wierzei na biegunach.

11. Stodoła o dwóch klepiskach z płatów łupanych, dach słomą kryty w dobrym stanie.

12. Szopa o jednym klepisku z żerdzi, w średnim stanie o dwóch wierzejach.

13. Brog o pięciu par kołach z dachem słomianym na ziemi oparty.

14. Owczarnia murowana w części z cegły paloney i w części z surówki, posowa z polepą z tarcic, dach słomą kryty, a trzy szory gontami, w części reperacyi potrzebuiąca w średnim stanie.

15. Obory z drzewa kostkowego, dach słomą kryty w złym stanie, drzwi dwoie na biegunach a jedne na zawiasach z zamkiem, popodpierana.

16. Ogród owocowy i jarzynny ogrodzony płotem z żerdzi łupanych w słupy dębowe nowy, w nim śliwek sztuk dziewiędziesiąt siedm i gruszek jedna.

17. Studnia z żurawiem.

18. Gorzelnia z drzewa z bali, dach szkudłami kryty zły, cała w średnim stanie, w takowey stancya mieszkalna jedna z oknem jednem, piec w takowey z cegły, izba aparatowa, izba fermentacyina i do piwa robienia, drzwi dziesięć na zawiasach żelaznych, u troyga zamki a u reszty haczyki żelazne. W takowey wanien cztery drewnianych bez okucia z klubami drewnianemi z bali rzniętych dwucalowych. Cztery drybusiki do drożdży, parówka do gotowania kartofli, kociołek żelazny do piwa, kilsztok z klepek, dwie kadki od zalewu i piwa, ogrzewacz drewniany, przy maszynie drzwiczki szybry i ruszty żelazne, w niey znayduie się maszyna półpistoryusza ogniowego, w stanie do użytku zdatna, to jest garniec do pędzenia roboty ważący funtów czterysta dziewiędziesiąt cztery i pół, garniec do gotowania kartofli ważący funtów dwieście pięćdziesiąt siedm i pół, dwie pokrywy z rurami do powyższych garncy ważące funtów trzysta trzydzieści, dwa także miedziane stosowne do aparatu, które do wagi nie wchodzą i zmieniane bydź nie mogą, oprócz tego znayduie się w kurkach szrubach mosiądzu funtów siedmdziesiąt dziewięć i cyny funtów czternaście.

20. Dom czworaki z drzewa rzniętego dranicami kryty, w którym cztery izby, cztery okien, drzwi sześć, potrzebuie cały reperacyi, kominków cztery, komin murowany, dwoie drzwi złych, na biegunach bez zamków wszystkie.

19. Suszarnia osobna z drzewa, dach gontami kryty, drzwi jedne na zawiasach żelaznych z zamkiem w dobrym stanie.

21. Dom dwojaki z drzewa kostkowego w złym stanie, przyciesi złe, dach słomą kryty o dwóch izbach, drzwi troie, okien dwa. W powyższych budynkach mieszkają dworscy ludzie.

Zabudowania Wieyskie

22. Dom o jedney izbie, iednym oknie, drzwi dwoie na biegunach, piec i komin, dom z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, w średnim stanie, do tego należy spichlerek, stodoła i obora zła, ogródek w którym kilka sztuk drzewa owocowego, w domu tym mieszka Mateusz Bąk.

23. Dom o jedney izbie, drzwi dwoie, okno iedno, komora, w średnim stanie, stodoła stara, a obora w dobrym stanie, mięszka Woyciech Piwnicki.

24. Dwojaki o dwóch izbach, dwóch komorach, dwa okna, drzwi siedm na biegunach, dwa piece z cegieł i dwa kominy, w dobrym stanie, dach słomą kryty, do tego stodoła o dwóch klepiskach dobra. W tym domu mieszkają Łukasz Bąk i Franciszek Szakciski?

25. Dwojaki jak powyższe w średnim stanie i oborą, w tych mieszkają Wincenty Nowak i Szymon Nowak.

26. Dwojaki z oborą i stodołą w średnim stanie jak 24 w tych mieszkają Antoni Karczmarek i Józef Skałecki?

27. Dwojaki z oborą i stodołą o dwóch klepiskach jak ad 24 w średnim stanie, w tey mieszkaią Stanisław Woyciechowski i Jan Modrzejeski.

28. Dwojaki z oborą i stodołą jak ad 24 w średnim stanie, w tey mieszkaią Wincenty Mielcarek i Jakub Woyciechowski.

29. Dom o jedney izbie z oborą i komorą z drzewa kostkowego w średnim stanie w niey mieszka Błażey Firas.

30. Kuźnia z mieszkaniem o jedney izbie przy niey chlew, dach w części słomą a w części dranicami kryty w złym stanie, narzędzi gruntowych niema żadnych, w niey mieska kowal Augustyn Chleboski.

31. Dwojaki o dwóch izbach i dwóch komorach, okien dwa, drzwi troje na biegunach, piece dwa, w złym stanie, stodoła z żerdzi o jednym klepisku w złem stanie, oborka w średnim stanie, dach słomą kryty, w niey mieszkają  Mikołay Skałoski i Grzegorz Jakubowski.

32. Dom czyli karczma o dwóch izbach, jedney komorze, okien cztery, drzwi pięć na biegunach, piece dwa i kominek w złym stanie z oborką przystawioną, dach słomą kryty, w niey mieszkaią Jakub Jakubowiak karczmarz i Adryan Sterna ratay.

Na pustkowiu do Sokołowa należącym Okręglica zwanym.

33. Dwojaki o dwóch izbach i dwóch komorach z oborą i stodołą o jednym klepisku z drzewa, dach słomą kryty, okien dwa, drzwi troje na biegunach w dobrym stanie, w niey mieszkaią Leon Bąk i Kacper Jurek?

34. Podobne dwojaki jak wyżey ad 33 wraz z oborą i stodołą w dobrym stanie, w niey mieszkają Wawrzeniec Bakowicz i Idzi Remiszewski?

35. Przy środku wsi staw niezarybiony.

Potem opisano wysiewy (wzmiankowano pole o nazwie Porąbki).


sobota, 10 lipca 2021

Inwentarz Bechcice (1830)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Kajetana Szczawińskiego w Szadku z lat 1830-31, akt nr 588. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.


"Działo się na Gruncie w Wsi Bechcicach Powiecie Szadkowskim w Woiewodztwie Kaliskiem Dnia Czwartego Sierpnia Tysiąc Ośmset Trzydziestego Roku."

Dziedzic dóbr Bechcic Kwiryn Okołowicz wezwał do siebie Rejenta Powiatu Szadkowskiego Kajetana Szczawińskiego. Kwiryn Okołowicz wydzierżawił Bechcice Janowi Karśnickiemu, zamieszkałemu w Prusinowicach Wielkich (pod Lutomierskiem). Dzierżawa zaczyna się od roku 1830 i trwa przez okres sześciu lat. Rejent przystępuje do opisania stanu dóbr.


1o. Oficyna w pruski mur postawiona zewnątrz nie wytrynkowana, wewnątrz zaś na wapno wyrzucona. Jedna stancya w którey drzwi są zawiasami i klamkami żelaznemi opatrzone, podłogi i drzwi z tarcic ułożone, dach gontami kryty, okna wszystkie zaszklonne.

2o. Druga oficyna od gorzelni zupełnie niedokończona.

3o. Gorzelnia z balów i podmurowaniem postawiona, kominem murowanym, podłoga z bali, w suszarni tylko iest astrych ułożony z cegły, ogólnie w budynku tym iest pułap z tarcic dany, szczyty także tarcicami pozabiiane, dach gontami kryty, dwie pompy z żelazną belką i ciągami, a buiakiem drewnianym, wszystko w dobrym porządku. W tej gorzelni odbiera także W. Karśnicki:
a. jednę wannę mnieyszą, iedną żelazną a drugą drewnianą obręczą opasaną.
b. sześć wanien wielkich, każda dwoma obręczami żelaznemi opasanych.
c. jednę kadz do zalewania słodu drewnianemi obręczami pobitą.
d. jednę lagierkę trzema żelaznemi obręczami opasaną.
e. jednę parnicę do kartofli trzema żelaznemi obręczami pobitą na dwadzieścia korcy.
f. dwa malutkie drybusiki do młodzi, na iednym iedna żelazna obręcz, reszta zaś drewniane.
Przy tey gorzelni znayduią się chlewy w słupy z bali nowych wystawiona, podłoga z bali starych ułożona, sufitu żadnego niema, dach gontami kryty.
W wołowni pod iednym dachem z gorzelnią będącey, podłoga z bali ułożona, żłoby z bali i drabiny w stanie czynnym znayduią się, drzwi do zamknięcia żelaznemi zawiasami i szkoblem opatrzone.
W całem zabudowaniu gorzelnianem i wołowni okna w zupełności są zaszklonne bez zawias, drzwi zaś z zawiasami i klamkami są opatrzone, do suszarni zaś iest zamek z kluczem.

4o. Zabudowania obór, staien fornalskich, cugowych, wozowni i spichrza, gdy dopiero to wszystko nowo zbudowanem zostało, takowe zabudowania w stanie iak naylepszym dzierżawiącemu oddaią się, co do szczegółowego rozbioru a tak ad 1 nadmienia się iż w spichrzu na dole niewykończona znayduie się podłoga, staynia cugowa w zupełnem iest porządku, staynia fornalska, w takim, obora zaś niedokończony ma tylko pułap do którego przecież strychulce iuż uciesane i ułożone są drzwi w tych wszystkich budynkach, a mianowice: w spichrzu drzwi na parterze i pierwszem piętrze gwozdziami nabiiane, kilowane, doskonałemi zawiasami i zamkami opatrzone, daley postępuiąc drzwi od wozowni na czworo roztwierane, na biegunach żelaznych, wrzeciązach i podstawami żelaznemi, ze skoblami, podłogą, w środku i w wielkim porządku W. Dzierżawiący obiera. Staynia na dwa rzędy po każdey którey stronie znayduie się pięć słupów, podłoga, żłoby i drabiny w stanie naylepszym, w środku bruk z dwoma odciekami. Drzwi dubeltowe stolarską robotą z zamkiem, zasuwkami i skoblem, mostek przed staynią z bali ułożony, nad staynią dymnik zamknięty drzwiczkami na zawiasach i ze skoblem przechodząc do stayni fornalskiey, takowa zamknięta drzwiami stolarską robotą, skoblem i wrzeciązem, w środku podłoga w stanie naylepszym, niemniey żłoby i drabiny. Wśród stayni pomiędzy podłogami znayduie się bro... i dwa rynsztoki do odcieku, w ogólności staynia ta w naylepszym oddaie się porządku, niepomiiaiąc żłobów i drabiny postępuiąc daley do obór, takowe nayprzód co do zamknięć znayduie się wrót dwie skrzydlnych dwoie, drzwi zaś iednostronne iedne wszystkie opatrzone tak co do zawias, iako i zamknięć w stanie naylepszym, drzwi dwuskrzydlate na rodzay drzwi u wozowni będących, wyiąwszy we drzwiach znayduiących się od drogi, które są na prostych biegunach drewnianych, polepa w oborze zaczęta, co niedokończone strychulcami dołożone, dokończenie iako nieprzechodzące zostawia się chęci Dzierżawiącego, maiąc na względzie iż lubo bez tego obeyść by się można, przecież stosownie do artykułu kontraktu uzupełnienie budowy tey dokończonem bydź bedzie mogło.

5o. Co do stodół, takowe o trzech klepiskach pod względem ogólnego rzutu oka, są w stanie zupełnym, przystępuiąc iednak do rozbioru takowych zastaię iednę przycieś od podwórza zgniłą.
a. co do dachu część iedna szósta w stanie deterioracyi, daley przy klepiskach, drzwi oboskrzydlne na biegunach żelaznych i wrzeciązach oraz zamkami, przy srzednim klepisku znayduie się młockarnia z maneżem ośmiokonnym,przy każdym dyszlu znayduie się orczyk na ogniwie żelaznym okuty na dyszlu i szrubą przytwierdzony, w kole maneżowym śruby wszelkie w ogólności przy młockarni żelastwo niemogące tu bydź obięte pismem W. Karśnicki w stanie zupełnym przecież przyimuie?, niemniey i co do sieczkarni przy tym maneżu dołączoney, iednakowoż po drugiem obeyrzeniu teyże maszyny, pokazało się, iż koło paliczne wielkie dużo zdezelowane i palce połamane są, które potrzebuie reperacyi, prętów żelaznych pod bębnem gdzie się zboże wytłacza brakuie kilkanaście. Sieczkarnia zaś chociaż iest w dobrym stanie, przecie nie iest zdatną regulacyi teyże, ściany maneżu końskiego bite gontami w stanie znayduią się zupełnym.

6o. Przechodząc do owczarni takowa massiv murowana, sufitami lepionemi, takowa w naylepszym stanie z ogólnego względu, w szczegółowey zaś wchodząc rozbiór nadmienić wypada, że dach w iedney osmey części znayduie się nadwyrężony, przez wzgląd przecież sześcioletniey dzierzawy ninieysze nadmienienie pomiia się, co do drzwi trzy wrotnie dwuskrzydlate o wrzeciązach, zawiasach i skoblach, niemniey dwoie piedyńczych z zawiasami i skoblami, filary w szczycie są w stanie nadwyrężonym.
Wśród okólnika znayduie się stodołka w bale pod gontami o dwóch wrotniach, wrzeciązami i skoblami.

7o. Dwór z powodu tego na teraz nie opisuie się, gdyż iest ieszcze do roku przez Dziedzica zamieszkały.

Kolejno opisano drzewka owocowe, wysiewy i pastwiska. Potem wymieniono gospodarzy zamieszkałych w Bechcicach: Błażey Badura, Alexander Michalak, Jędrzey Łuczak, Józef Grzelak, Woytek Kacprzak, Mikołay Sobuś, Jakób Jonik, Stanisław Józefczak, Piotr Malinowski, Szczepan Sobuś, Ignacy Dudka, Józef Naydek. Wymieniono również gospodarzy z wsi Prusinowiczki: Jakób Adamczak, Filip Poreda, Felin Grzesiak, Adam Błaszczyk, Piotr Janczak, Jędrzey Kałuszka.

środa, 7 lipca 2021

Inwentarz Leśnica (1836)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1836. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 53)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w wsi Leśnicy powiecie Szadkowskim, Woiewództwie Kaliskiem dnia dwudziestego osmego Stycznia na dziewiąty Lutego Roku Tysiąc Osmset trzydziestego Szostego."

Eligiusz Dobek, dziedzic dóbr Leśnica wydzierżawił je Józefowi Rudnickiemu, a ten wezwał Rejenta Wincentego Kobyłeckiego w celu spisania stanu dóbr.


Zabudowania Dworskie

1. Dwór czyli dom dworski mieszkalny drewniany z bali rzniętych, wewnątrz wyrzucony na glinę, ma trzy pokoje, kuchnią i dwie komorki, przyciesi zgniłe, dach i owierki w większey połowie popsute, komin wielki murowany, ramy przy oknach w całem domu niedosyć dobre, w których szyby się znayduią. Do pierwszego pokoju z sieni iest zamek z kluczem do drugiego mnieyszego pokoju niemasz żadnego zamknięcia, na drugiey stronie po prawey ręce do drzwi tylko klamka, iak równie i do tylnego pokoju bez zamków, a do komory szkobel z wrzecążem, podłogi stare z tarcic.

2. Dom oficyna zwany, komin lepiony, stary, bez przyciesi, które pogniły w połowie większey z frontu i z tyłu nowo zaciągnięte, mieści w sobie pokoi dwa i trzecie schowanie, u drzwi z których iedne spękane znayduią się zamki i klucze, piece stare a ieden zupełnie spękany z cegły, ieden pokóy na gline wyrzucany, inne zaś bez wyrzucenia, dach w części stary, a częścią zreperowany, w oknach szyby całe, podłogi dobre, kuchnia w szczycie z sienią z tarcic, z dwiema drzwiami bez zamków, bez podłogi z kominem zruynowanym. Cały dom ten z bali rzniętych pokryty dranicami.

3. Dom Gorzelnia zwany z bali rzniętych, przyciesi nowe, dach z dranic w połowie stary, zły. Drzwi bez zamków, okna potłuczone, komin wielki murowany dobry, podłog w tym budynku niemasz.

4. Obora pierwsza z bali rzniętych starych, przyciesi pogniłe, ściany popaczone, dach słomiany bez kalonki zły.

5. Obora druga z bali rzniętych starych, przyciesi pogniłe, ściany popaczone popodpierane, dach słomiany zły i pierwsza obora grozi zawaleniem.

6. Stodoły iedna o dwóch klepiskach z bali rzniętych pod dachem słomianym dobra, druga stodoła stara o iednym klepisku z bali rzniętych pod słomą dachy niezłe?, trzecia stodoła o iednym klepisku, na którey pół dachu zawalony, ściany dobre z drzewa kostkowego.

7. Spichrz z bali rzniętych stary, bez dachu, bez krokwi, ściany spruchniałe.

8. Chlewy z drzewa kostkowego, przyciesi zgniłe, ściany spruchniałe rozwiedzione, dach z dranic zdezelowany.

9. Kurniki z dylów z bali dwa w iednym budynku z podłogami, z dachem, u wszystko w dobrym stanie.

10. Staynie w połowie z nowym dachem i nowem poprawieniem z drzewa starego, połowa zaś druga staien tych z drzewa balowego spruchniałego, przyciesi pogniłe, dach zupełnie się zawala, iedna przycieś w tyle nowa.

11. Sklep nowy drewniany pokryty dranicami, ziemią obrzucony, bez wrzecąza i skobla u drzwi.

12. Dwa sklepy murowane, czyli ieden sklep z dwiema wchodami masiv murowany, dach dranicowy zły, drzwi z zamkiem i kluczami.

Folwark Podlesie

1. Stodoła z drzewa kostkowego zrąb w dobrym stanie, dach w średnim stanie słomiany.

2. Owczarnia z drzewa kostkowego starego różnego w słupy w ziemie wkopane, połowa nowym dachem słomianym pokryta, a druga połowa dachu potrzebuie reperacyi.

3. Budynek folwark zwany na Podlesiu o czterech izbach z drzewa kostkowego, dach słomiany potrzebuiący wielkiey reperacyi, lamus lepiony na .......

4. Przy owczarni znayduie się przybudowany chlewik z łupków, dach słomiany.

Potem opisano ogrody i płoty, załogi włościańskie (wzmiankowani półrolnicy Wacław Stasiak, Dionizy Garczuk?, Mateusz Skowroński, zagrodnicy - Michał Mielcarek, Marcin Mielcarek).

Na końcu opisano resztę budynków dworskich.


1. Uzd z drzewa kostkowego pokryty tarcicami, które w iedney piątey części odpadły.

2. Karczma bez stayni wiezdney, którą Dziedzic rozebrał, z drzewa kostkowego stara, z kominem lepionym, dach słomiany zupełnie zły, która powinna bydź przestawiona bo nie iest podobna do reperacyi.

3. Przy karczmie znayduie się kuźnia drewniana w dobrym stanie bez statków kowalskich.

4. Młyn wodny w Leśnicy drewniany budynek o dwóch kołach, z których jedno nie mele bo iest zruynowane, dach słomiany nad całą młynicą, potrzebuie reperacyi z upustem i pogrodkami bez których nie może bydź użytkowana. Przy tym młynie znayduie się stodoła, którey połowa pokryta słomą, a druga połowa bez pokrycia.


piątek, 2 lipca 2021

Ziemiaństwo rolnictwo samorządy województwa łódzkiego tom 1



W 1928 roku ukazała się książka pt: „Ziemiaństwo rolnictwo samorządy województwa łódzkiego tom 1.” 
Została ona wydana w zakładach graficznych „Anioł Pański” mieszczących się w Piotrkowie Trybunalskim pod redakcją Zygmunta Kotkowskiego i Stefana Grodzieńskiego. 
Celem autorów było przedstawienie życia ziemiaństwa z terenu województwa Łódzkiego ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa, jako podstawowej dziedziny życia gospodarczego. W publikacji wspomniano również samorządy powiatowe, które odgrywały znaczącą rolę w krzewieniu kultury i tematyki rolniczej. Niestety nie udało się uzyskać wszystkich oczekiwanych opisów majątków i materiału ikonograficznego ze względu na nie dotrzymanie umów z wydawnictwem przez niektórych ziemian, którzy wzmiankowane opisy i zdjęcia nie nadesłali w ustalonym terminie. Stąd wiele cennych zdjęć nie zostało zamieszczonych. Publikacja zawiera w sobie unikatowe zdjęcia dworów z powiatów wchodzących w skład ówczesnego Województwa Łódzkiego. Z naszego obszaru wykonano fotografie już nie istniejących dworów w Stolcu, Dominikowicach, Wójcinku i wielu innych. 
Klisze wykonano w Zakładach Fotochemigraficznych Romana Borkenhagena w Łodzi nakładem Agencji Prasowej Reklamowo- Wydawniczej „Unia” w Łodzi. Ciekawe czy klisze się zachowały. Zdjęcia i opisy umieściłem w postach dotyczących danych miejscowości.
 
W książce opisano następujące majątki:

Bogucice, Bogumiłów, Buczek, Chabierów, Chwalęcice, Cielce, Dąbrowa Wielka, Dębołęka, Dominikowice, Garbów, Głaniszew, Głuchów (gm. Konopnica), Gzików, Jeżew, Kalinowa (gm. Błaszki), Kobylniki, Kopydłów, Kościerzyn, Lututów, Łężki, Małyń, Mikołajewice (gm. Warta), Modła, Morawki, Nacesławice, Niedzielsko, Nowa Wieś (gm. Brzeźnio), Prusinowice (gm. Szadek), Pruszków, Ptaszkowice, Rudniki, Równa, Stolec, Tymienice, Ustków, Wielgie, Wilczków (gm. Goszczanów), Wodzierady, Wodzierady Górne, Wojsławice (gm. Zduńska Wola), Wola Krokocka, Wójcinek, Wrząca (gm. Błaszki), Zakrzew (gm. Warta), Zalesie (gm. Zadzim), Zapole, Zapolice, Zygry.

czwartek, 1 lipca 2021

Inwentarz Wola Flaszczyna (1823)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1823b. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 289)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.



"Działo się w Woli Flaszczyney Powiatu Szadkowskiego, w Woiewodztwie Kaliskim, dnia Dziewiątego Września Tysiąc ośmset dwudziestego trzeciego roku."

W związku z kontraktem dzierżawnym zawartym pomiędzy właścicielką dóbr Wola Flaszczyzna z przyległościami Heleną z Stamirowskich Dąmbską a Walentym Tuchowskim dzierżawcą wezwano na miejsce Rejenta Powiatu Szadkowskiego aby ten opisał stan dóbr.

W Woli Flaszczyney

Zabudowania dworskie.

1. Dwór drewniany z bali rzniętych, w którym znayduie się pokoi pięć, sala, garderoba, sieni dwie, na górze schowanie we wszystkich pokoiach podłogi z tarcic, u wszystkich drzwi w tym dworze są zamki z antabami, chaczyki, zasówki, okna wszystkie całe w dużych taflach. Dwór ten zewnątrz iest na kleniki gliną wylepiony i wybielony na wszystkie strony. Wewnątrz zaś pokoie są na obiciach papierowych malowane, piece angielskie z kafli, wielki komin massif murowany, dach z gontów. Stan dworu iest zupełnie dobry żadney nie potrzebuiący reperacyi.

2. Officyna o dwóch stancyach, stayni, wozowni, spichrzu na górze z bali rzniętych pod gontami, komin murowany, okna całe, drzwi z zamykaniami, a wogóle officyna ta iest zupełnie w dobrym stanie.

3. Officyna z kuchnią budynek ten iest stary ale ieszcze dosyć w dobrym stanie, dach z gontów, dobry. W tey officynie znayduie się stancyi 4 i komora z kuchni wchodząc, do którey to komory wcale niemasz okna tylko deskami zasunięte. Drzwi wszystkich 10 przy których szkobli i wrzecądzów tylko 6. W kuchni brakuie pół okna, oprócz tego w innych oknach iest potłuczonych szyb w różnych tafelkach 28. Komin wielki murowany, w stancyach są piece i kominki.

4. Stodoła o dwóch klepiskach niedawno wystawiona, dach słomiany, od brzega wokoł po dwa szory z dranic dachu. W tey stodole w połowie iednego sąsieka iest spichrz bez podłogi z posową z tarcic. Przy tey stodole wrótni iest czworo, z tarcic kołkami drewnianemi przybitych, na biegunach przy każdey wrótni są szkoble i wrzecądze. Stodoła ta iest zupełnie w dobrym stanie, oprócz że potrzeba kawał nowego progu i trzech biegunów.

5. Owczarnia z bali rzniętych stara słomą poszyta zdatna ieszcze do użytku, oprócz małey reperacyi około wrót. Posowa iest z żerdzi nie więcey iak w połowie. Przy tey owczarni iest przystawiony chlew stary.

6. Obora z bali rzniętych słomą poszyta, podłoga z bali w stanie dosyć dobrym, drzwi są na biegunach bez szkobli i zawias.

7. Spichrz z bali rzniętych z sześciu koycami i dwiema sklepami murowanemi spodem. Drzwi do sklepów i do spichrza na zawiasach z szkoblami i wrzecądzami. Dach z gontów, posowa z tarcic. Spichrz ten iest w stanie zupełnie dobrym.

8. Stodoła o jednym klepisku słomą poszyta w stanie dobrym, wrotnie na biegunach, przy których szkoble i wrzecądze.

9. Staynia z bali rzniętych, dach słomiany od dołu dwa szory dranic. Staynia te iest zupełnie w dobrym stanie, oprócz że brakuie iednego żłobu w połowie stayni z jedney strony i połowe wrutni z biegunem. W stayni tey iak i w oborze pod Nr. 6 wyrażoney są żłoby i drabiny, w stayni tey brakuie kawałek podłogi nie więcey iak pięć deli.

10. Chlewy i kurniki drewniane, maiące drzwi dobre, lecz szkobli i wrzecądzów brakuie sztuk 7 zresztą chlewy te i kurniki są w dobrym stanie.

11. Obora przy gorzelni niedawno wystawiona, dach z dranic, drzwi i podłoga dobra.

12. Gorzelnia drewniana, dach z dranic, komin wielki murowany, wewnątrz z jedney strony wielka izba gorzelna, a z drugiey do piwa robienia. Gorzelnia ta iest w dosyć dobrym stanie z drzwiami dobremi z dwiema garcami z wężem trzech beczkowemi i kotłem blisko dwóch beczkowem, garce te są, ieden nowy, a drugi używany dobry pokrywa przy którym pokrywa dziure ma iedne i brzeg obtargany, statków w gorzelni znayduie się dwie lagierki z żelaznemi obręczami konwi 2ie, drybusów 16, kadzi 2ie, skrzynia do wywaru i do surowca, pukadek pod słód, przycier do piwa, sądków 4, beczek 9, różnych blachy 2ie.

13. W ogrodzie przy dworze są dwa sklepy z drzwiami z szkoblami i wrzecądzami w dobrym stanie. Dwie spiżarnie w kuchni, w gorzelni brakuie szyb ośmnaście.

14. Zabudowania dworskie w Woli Lipińskiey na folwarku Pałki.

1. Owczarnia nowa dwiema szorami od dołu a u góry słomą poszyta, przy którey drzwi z kunami żelaznemi i furtka z szkoblem i wrzecądzem.

2. Stodoła o iednem klepisku słomą poszyta stara, ale zdatna do użytku.

W Rościeszynie

1. Dwór drewniany na kleniki wybiiany pod dachem z dranic o czterech pokoiach, kuchnia w środku z zamknięciami i oknami dobremi, podłogą, kominkami, piecami i dużem kominem murowanem, niepotrzebuiący żadney reperacyi oprócz że w dymnikach okien brakuie i dwóch szyb w oknie.

2. Staynia nowa z wozownią, pod słomą z szkoblami i wrzecądzami, u drzwi przy wozowni iest kuna żelazna. Podłoga w stayni, złub i drabina.

3. Spichrz wraz z lamuzem, dach słomiany, dwa dymniki zamykane w spichrzu sześć koyców, a 4 na górze, drzwi z szkoblami i wrzecądzami, posowa z tarcic.

4. Stodoła o jednym klepisku dosyć w dobrym stanie, wrotnie na biegunach z szkoblami i wrzecądzami, słomą poszyte.

5. Stodoła stara o dwóch klepiskach, która podług kontraktu ma bydź przez Possessora przestawiona, przy tey znayduie się chlewik.

6. Owczarnia w dobrym stanie z wszelkiemi porządkami z posową, drzwiami, zamknięciami, picznikami sztuk 6 i drabin czyli lasów 7.

7. Chlewy z kurnikami: iest ich sztuk sześć, w których się znayduią korytka, karmnik w szczycie z korytem przykrywanym i podłogami, drzwiami, szkoblami i wrzecądzami, dach słomiany, oprócz że środkowych ścian niema także szkobli i wrzecądzów brakuie.

8. Gorzelnia ieszcze zdatna do użytku oprócz że dach potrzebuie reperacyi. Przy gorzelni iest komora z podłogą i drzwiami, skrzynia także do wywaru bez wieka, studnia balami ocębrowana do teyże rynna.

9. Karmiki dwa blisko dworu z posowem, dachem i drzwiami dobremi, dymnikiem.

10. Obora słomą pokryta dosyć w dobrym stanie z drabinami i żłobami, przy którey iest chlewik bez posowy
W gorzelni w Rościeszynie znayduie się:
Garniec wężowy trzech beczkowy z pokrywą, rurnica iedna z żelaznemi obręczami, drybusów 6, .... o dwóch uchach, kocioł ieden dwuch beczkowy.

Dalej opisano obsiewy zbóż i ogrodowiznę w Woli Flaszczynej i Rościeszynie, inwentarz gruntowy (krowy, jałowizna, konie fornalskie, owce). Potem opisano załogi włościan, ich inwentarze gruntowe, narzędzia rolnicze i powinności. Wynotowałem ich nazwiska.

Wola Flaszczyna:
Zagrodnicy- Andrzey Szkudlarek, Antoni Ziemek, Szymon Kubiak, Franciszek Ziemek, Józef Kuchciak, Antoni Klimczak, Mikołay Dymecki, Wawrzyniec Kubiak, Błażey Gogól, Piotr Kołodzi, Franciszek Janczak
Komorników nie ma.

Wola Lipińska:
Siedmiu zagrodników bez podania nazwisk.
Komornicy trzej bez podania nazwisk.

Rościeszyn:
Trzech zagrodników bez podania nazwisk.
Komorników czterech bez podania nazwisk.