Kowalowe Kąty, wieś należąca dawniej do dóbr Kiełczygłowa, leżąca prawdopodobnie w obecnej gminie Kiełczygłów. Nazwa nie odnaleziona na mapach.
1766
Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-137, karta 194, 1766 rok.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.
Stanisław
August z Bożej Łaski Król Polski, Wielki Książę Litewski, Ruski,
Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Kijowski, Wołyński, Podolski, Podlaski,
Inflancki, Siewierski i Czerniechowski.
Oznajmujemy niniejszym
listem naszym wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tym wiedzić należy.
Iż przełożono nam jest przez Panów Rad naszych imieniem poddanych i
całej gromady wsiów naszych Owsiny, Gumniska, Kiełczygłówka, Huty,
Obruwa, Glinny, Kowalowe Kąty, Kiełczygłowa w Województwie Sieradzkim
będących, jakoby ich urodzony Kazimierz Myszkowski Podkomorzyc
Wieluński, pomienionych wsiów dzierżawca, do nienależących powinności i
robocizny nad proporcją gruntów przymuszał, i przez swego Podstarościego
urodzonego Michała Błeszyńskiego przyniewalał, exekucjami dworskiemi
trapił, oraz różne bezprawia onym czynił, o które to krzywdy, pretensje,
wiolencje i uciemiężenia, chcąc pomieniona gromada prawem czynić i dla
czego suplikowano nam jest, abyśmy pomienionych poddanych i całą gromadę
wsiów naszych Kiełczygłowa, Owsiny, Gumniska, Kiełczygłówka, Huty,
Obruwa, Glinny, Kowalowe Kąty, dla większego onych bespieczeństwa w
protekcją naszą królewską wzięli, do której prośby przychyliwszy się
wyżej wyrażonych poddanych naszych ogólnie wszystkich wsiów naszych
Kiełczygłowa, Owsiny, Gumniska, Kiełczygłówka, Huty, Obruwa, Glinny,
Kowalowe Kąty z żonami, dziećmi, czeladzią, dobytkiem, i wszelkiemi ich
ruchomościami w protekcją naszą królewską niniejszym listem naszym
bierzemy, i glejt im nasz od gwałtu tylko i mocy tegoż urodzonego
Myszkowskiego dzierżawcy, jako i jego Ekonoma, czyli Podstarościego,
tudziesz i innych wszelkich subordynowanych osób do sześciu miesięcy
pomienionym poddanym dajemy. Pod którym to glejtem i protekcją naszą
królewską ciż poddani zostając wolno i bespiecznie w tychże wsiach i
wszędzie zostawać spraw tak przeciwko urodzonemu Staroście swemu, jako
też i innym osobom w sądach przyzwoitych intentować onych popierać będą
mogli, i aby od urodzonego Starosty jego dzierżawców i innych
subordynowanych osób bici, uwięzieni ani aggrawowani nie byli.
Tak
jednak aby się ciż poddani skromnie zachowali, dworowi posłuszeństwo i
powinności pełnili, i tej łaski naszej na złe nie zażywali ostrzegamy.
Na co dla lepszej wiary ręką się naszą podpiszawszy pieczęć koronną
przycisnąć rozkazaliśmy.
Dan w Warszawie dnia pierwszego miesiąca
marca roku pańskiego MDCCLXVI [1766] panowania naszego II roku Stanisław
August Król locus sigilli Cancellaria Rm Antoni Sikorski JKMci i
pieczęci koronnej sekretarz manu propria i glejt wsiów Kiełczygłowa,
Huty, Obruwa, Glinny te od gwałtu i mocy urodzonego Kazimierza
Myszkowskiego jego Podstarościego i innych wszelkich osób dany na 6
miesięcy.
1766
Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-137, karty 250-51, 1766 rok.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.
Stanisław
August z Bożej łaski Król Polski, Wielki Książe Litewski, Ruski,
Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Kijowski, Wołyński, Podolski, Podlaski,
Inflancki, Smoleński, Siewierski i Czerniechowski.
Wam urodzonym
Adamowi ojcu przeszłemu dotąd w dzierżawie Kiełczewski dyspozycją
czyniące[mu?] i Kazimierzowi, synowi Myszkowskim, teraźniejszemu wsi
naszej Kiełczygłowa i innych dzierżawcy, jako też i szlachetnemu
Michałowi Błeszyńskiemu Podstarościemu z osób sprawy niżej wyrażonej i
dóbr waszych ogólnie wszystkich nakazujemy, ażebyście w sądach naszych
assessorskich koron na kadencje podług prawa przypadającej lub w ten
czas, gdy ta sprawa z regestru sądowego juris colonarii przywołana
będzie osobiście i zawito stawali, a to na instancją urodzonego
instygatora koronnego i jego delatt pracowitych poddanych i wszystkich
gromad wsi Kiełczygłowa i innych, jako to Huty, Obruwa, Glinny, Kowalowe
Kąty, Osiny, Gumniska i Kiełczygłówka do dzierżawy wsi Kiełczygłowa
należących powodów, którzy przychylając się do manifestów swych
przeciwko wam uczynionych lub mających być uczynionych meliorując termin
nasz dawniejszy do sądów naszych wydany, pozywają was, o to iż wy
niezważając na prawa, zwyczaje i lustracje dawniejsze, różne krzywdy,
aggrawacje przez swego ekonoma, czyli Podstarościego szlachetnego
Michała Błeszyńskiego /:który niniejszym pozwem mandatora aresta:/
powodom czynić i onych uciskać rozkazujecie i lubo poddani nasi mało co
gruntów i to z wycinków tylko dobytych dla odebrania przez różnych
sąmsiadów wiele gruntów, ról, lasów do Kiełczygłowa z dawna i od lokacji
swej należących, jako też i przez was zabranych gruntów ornych
czystych, ciągłych i łąk gromadzkich zażywają, jednak wy nie zważając na
to, tychże poddanych, chociaż nieproporcjonalnie i mało co gruntów
mających do robocizny dzień na dzień, w tydzień do oddawania dworskiego
osep[?] i żyta i owsa przeciwko wszelkiej słuszności i nadnależytość
przymuszanie w drogi dalekie bezednia wymagacie do dóbr swych
dziedzicznych Dąmbrowy i Lututowa o mil sześć na pańszczyzne bezednia
pędzić rozkazujecie i przynaglacie, wzbraniających się zaś bić
rozkazujecie, pomienionych poddanych tak męski płci, jako i
białogłowskiej do dóbr swych dziedzicznych gwałtem bierzecie i tam onych
za swych poddanych osadzacie, jako niedawno [...] Marcina Ławnika i
dwóch Skocylasów gospodarzów prócz innych wielu na przyszłym terminie
dowiedzionych zabraliście, czynsze z zabranych gruntów własnych
gromadzkich od składu jednego na kroków dwanaście po szóstaku bitym
wybieracie, a złych gruntów przez was zabranych gromady hiberny co rok
po zł. [...] i groszy [...] i groszowego złotych [...] groszy [...]
płacić muszą piwem i gorzałką narzucacie i coby ciż poddani za trzy dni
za beczką piwa złotych 8 a za gorzałki gorcy 4, złoty 10 płacić
nakazujecie, który zaś z poddanych wypłacić tego nie może to exekucją
cięszką trapicie do wożenia drzewa innym panom na folwarki bezednia
przymuszacie onych bić niemiłosiernie każecie jakoto [...] Pawła
Duszoka[?] zbić nielitościwie kazaliście za stróżą nocną po tynfów dwa
wybieracie rzemieślników na gruntach pustych osadzonych do roboty
wszelkiej bez zapłaty przynaglacie, młyny dwa do gromady wsi
Kiełczygłowa należące przez gromady wystawione i za osobnym prawem
uchodzące poodbieraliście, trzeci zaś także w lustracji wytchnięty
urodzonemu Starczewskiemu bezprawnie odebrać jako i grunta tej wsi na
mil blisko trzy z lasami do Kiełczygłowa z dawna i od lokacji należącemi
to jest Czarnym Laskiem, Jasień, Ospikowskim Stawem, Rząsną,
Jaworznicą, Dużym Lasem oderwać bezprawnie dopuściliście i tak
niesłusznie oderwanych gruntów, pól, łąk, i lasów windykować
zaniedbaliście przez co gromada opłacając podatki Rzeczypospolitej a nie
mając gruntów i lasów wielką krzywdę ponosi tak dalece że tak wieś w
gruntach zniszczona do upadku przychodząc niemały uszczerbek tak nam
jako i Rzeczypospolitej w prowentach przyniesie od powodów niesłusznie
pod pretextem odzyskania gruntów, lasów, łąk, od wsi Kiełczygłowa
oderwanych Ty urodzony Adamie Mieszkowski przeszły dzierżawco złotych
600 wymogłeś i nic dotąd nie uczyniłeś, owszem kiedy cisz poddani nie
mając już lasów do Kiełczygłowa należących do innego lasu pojadą to on
tymże panom na ucimierzenie powodów poddanych wydajecie i inne
bezprawia, wiolencje poddanym czynicie, i czynić nie przestajecie do
widzenia i przysłuchania się krzywd wszelkich dawniej i świeżo
poczynionych wybranych nadto ospów, danin z gruntów gromadzkich, a przez
dwór zabranych prio calculo powodom powrócić nakazać za wiolencje,
opresje, aggrawacje, bicia, więzienia, przykładnie ukarać, ospy żytne
skasować, wizją i pomiar gruntów gromadzkich miarą podług prawa i
zwyczaju w tymże województwie praktykowaną i dyspartyment takowych
gruntów między poddanymi naznaczyć, grunta zaś role i łąki gromadzkie
przez dwór zabrane powodom przywrócić wraz z pożytkami, nakazać granice
tej wsi z dawności określone i należące ubespieczyć, do wsi Kiełczygłowa
przywrócić nakazać, i co sprawa teraźniejsza wyciągać będzie
postanowić, na szkodach i unkosztach prawnych ukarać przykazując wam
surowo ażebyście osobliwie podczas teraźniejszej wiszącej w sądach
naszych sprawy powodów pod protekcją naszą zostających i glejtem naszym
od gwałtu i mocy waszej zaszczyconych nad opis lustracji dawniejszych do
robocizny i innych nienależących danin i powinności pociągać, bić,
więzić, aggrawować, ani jakimkolwiek sposobem niszczyć się lub exekucji
zsyłać aż do finalnego tej sprawy rozsądzenia nieważali się pod rygorem
1000 i winami na gwałtowniki i glejtów naszych w sprawie opisanymi
staniesz tedy do gminu pilnujcie i na to odpowiedzcie. Działo się w
Warszawie w dniu 19 miesiąca marca roku pańskiego 1766.
1767
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 380-81, karta 375.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.
My
Marcin Taczanowski Kanonik Katedralny Gnieznenski, Tomasz Błeszyński
Podkomorzy Sieradzki, Antoni Morzkowski Sędzia, Jakub Psarski Pisarz
Ziemscy Wieluńscy, Wojciech Walewski Podsędek Sieradzki, Kazimierz
Tymowski Sędzia Grodzki Piotrkowski, Stanisław Kożuchowski Sędzia
Grodzki Piotrkowski, Jakub Kempisty Pisarz Grodzcy Wieluńscy, Maciej
Kempisty Sędzia Grodzki Ostrzeszowski, Roch Lasocki Skarbnik Rawski,
Stanisław Poniński Wojewodzic Poznański, Maxymilian Wielowiejski
Podwojewodzy Wieluński, Paweł Tyminiecki Pisarz Grodzki Sieradzki,
Tomasz Ruszjan[?] Komornik Graniczny Wieluński, mocą Dekretu
Assessorskiego od Najjaśniejszego Stanisława Augusta Króla Polskiego,
Pana Naszego Miłościwego do Starostwa Kiełczygłowskiego wyznaczeni
Kommisarze.
Wam Urodzonemu Adamowi z Mirowa i Myszkowic Podkomorzemu
Ziemi Wieluńskiej ojcu, Kazimierzowi Generałowi Adiutantowi Buławy
Wielkiej Koronnej Staroście Kiełczygłowskiemu synowi, Myszkowskim,
tudzież Michałowi Błeszyńskiemu Ekonomowi, Teodorowi Zagórskiemu
Dyspozytorowi, i uczciwemu Janowi Siedzińskiemu Karbowemu
Kiełczygłowskiemu Starostwa, oznajmujemy, i do wiadomości wam Urodzeni
Starostwa Kiełczygłowskiego dzierżawcy i w Dekret Assessorski wchodzący
podajemy.
Iż przełożony nam jest Dekret Assessorski w Warszawie w
poniedziałek po Swięcie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny to jest
dnia 18 miesiąca sierpnia w roku 1766. Między wami i gromadą dóbr
Starostwa Kiełczygłowskiego, wsiów Kiełczygłowa, Huty, Obrowa, Gliny,
Owalewa, Konty, Osiny, Gumiska, Kiełczygłówka i innemi należącemi
pustkowianami ferowany, Pieczęcią Wielką Koronną stwierdzony, którym
dekretem do rozsądnej decyzji zachodzących skarg i pretensji podług
stron przypozwów i opisu Dekretu wyznaczeni kommissarzami zostaliśmy, że
niektórzy publicznemi obowiązkami, drudzy trudnościami swej szukaniach
własności obowiązani zostawszy, dawniej zjechać nie mogliśmy, w
szczególności zposrzód nas Urodzeni kommissarze wydawszy na rekwizycją
Urodzonych possessorów Starostwa swe innotescencje, i zjachawszy na
grunt, jurysdykcją i rozsądzenie do 17 sierpnia w roku teraźniejszym
1767mym zawiesili, aby Dekret Assessorski z kontrowersji obydwuch stron
ferowany swą zyskiwał istność. Gromada Starostwa Kiełczygłowskiego przez
adcytacji i terminu niezostawała. Za rekwizycją usilną wsiów gromad
Starostwa Kiełczygłowskiego przychylając się do limity kommissarzów na
gruncie na dzień 17 miesiąca sierpnia wyznaczonej mocą Dekretu
pomienionego was obwieszczamy, iż na dzień 17 sierpnia w roku
teraźniejszym zjechać umyśliliśmy i zjedziemy, to wszystko w wyrok
Dekretu i własność okryślenia jego jest istotnego w swych regułach
pełnić będziemy mocą Dekretu nam powierzoną. Obwieszczamy was, abyście
na tym terminie prawa, przywileje, dekreta, rewizje, lustracje, i inne
wszystkie dokumenta do sprawy tej służące pod przysięgą cielesną, jeżeli
tego wyciągać będzie potrzeba produkowali.
Co opis Sądu
Assessorskiego przeznaczył nam do exekucji i pełnienia attentowali,
rewizją granic, jeżeli będzie potrzeba wyciągała odprawiająca
dopilnowali. Strony do tego punktu i którego będzie potrzeba pod winą
dekretu przypozwali i geometrę przysięgłego na czas potrzebny
sprowadzili, i na to co na piśmie będzie podane, i sprawa wyciągać
będzie odpowiedzieli. Świadków, których strona od strony rekwirować
będzie podali, i stawili.
Stawcie się i na to wszystko sądownie
odpowiedzcie. Terminu przed nami lub temi, którzy mocą Dekretu
Assesorsskiego i władzą należytości do sądzenia na grunt sprowadzeni
będą zawity zostawując. Te innotestencje rękami naszemi własnemi
podpisujemy.
Działo się w rezydencjach naszych dnia 26 miesiąca lipca 1767 roku.
Xiądz Marcin Taczanowski, Kanonik Gnieźnieński Komissarz jego JKMci
Jakub z Psar Psarski Pisarz Ziemski Wieluński i Komissarz jego JKMci
Paweł Zaremba Tyminiecki Pisarz Grodu Sieradzkiego Komissarz jego JKMci