Inwentarz Poniatów (1841)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Poniatów. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1956. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

 

"Działo się na gruncie dóbr Poniatowa w Powiecie Wartskim dnia 26 czerwca / 8 lipca 1841 roku."

Dobra ziemskie Poniatów składające się z folwarku i wsi zarobnej Poniatów, położone w Gubernii i Obwodzie Kaliskim, Powiecie Wartskim, parafii Goszczanów, należące do sukcesorów zmarłej Dezyderyi z Hrabiów Gurowskich Komorowskiej sukcesorki niegdy Józefa Komorowskiego, jako to: a. Genowefy z Cieleckich Hrabi Gurowskiej wdowy, b. Ignacego Hrabi Gurowskiego, c. Marjanny z Hrabiów Gurowskich Bartolda Hrabii Müllinin małżonki, d. Cecylii z Hrabiów Gurowskich Piotra Frydrycha żony, e. Józefa Hr. Gurowskiego, i f. Boliwara i Władysławy nieletnich Hrabiów Gurowskich dzieci Adama Hrabi Gurowskiego, których przydanym opiekunem był Walenty Kurczewski, zajęte zostały przez Komornika Józefa Sikorskiego na rzecz i na żądanie Mikołaja Hrabi Gurowskiego, na sprzedaż publiczną w drodze przymuszonego wywłaszczenia. Do roku 1847 pozostawał Poniatów w dzierżawnej posesji Zygmunta Tymienieckiego.

A. Zabudowania Dworskie.

1. Dwór, w którym W. Zygmunt Tymieniecki dzierżawca mięszka, massiw murowany, gontami pokryty, z dwoma kuminami, na 4 kolumnach z facyatą opartą. Składa się z 11tu pokoji, iednej garderobki, 2u wmnieyszych sieni i 1 wielkiej, podłogi częścią z tafli. W pokoiach papierowe obicia stare, piece z kafli. Ma ogółem 19 okien 8 szybowych, długości łokci miary nowopolskiej 52 1/2, szerokości 23 1/2, wysokości 7 1/2. Dach zły, facyacie filary zgniłe, podłogi popsute, okna w znacznej części potłuczone, przy drzwiach zamki popsute, kluczy brakuie.

2. Dom folwarczny, w którym służący dworscy mięszkaią, masiv murowany, dranicami pokryty, o 4 izbach, 6u poiedyńczych drzwiach, okien 3, piec 1 z cegły, długości łokci miary nowopolskiej 24, szerokości 15, wysokości 4. Nowe dania dachu, posowy i polepy.

3. Okolnik, czyli chlewy, murowany, gontami pokryty, długości łokci miary nowopolskiej 72, szerokości 6, wysokości 3 1/2. Naprawe dachu i posowy.

4. Magazyn, czyli lamuz, z cegły palonej, w połowie słomą, w połowie dachówką pokryty, pod którem trzy sklepy i czwarty przymurowany, długości łokci miary nowopolskiej 14 1/2, szerokości 12 3/4, wysokości 6. Dach potrzebuie reperacyi, okna potłuczone, sklep grozi zawalenia.

5. W środku ogrodu znaiduie się oranżerya z Trebchauzem zupełnie zruinowana i zawalona, nie mogąca się dadz zreperować, bez dachu, długości łokci miary nowopolskiej 53, szerokości 10 1/2, wysokości 10 1/2. Są tylko ruiny.

6. Owczarnia, z drzewa rzniętego w słupy, zewnątrz gliną otynkowana, słomą pokryta, o dwóch wrotach i 3 drzwiach poiedyńczych na zawiasach, długości łokci miary nowopolskiej 100, szerokości 19, wysokości 5. Poprawienia dachu, dania posów i beliki, wrota i drzwi w złym stanie.

7. Stajnia z oborą i wozownia pod iednym dachem, z drzewa zniętego w słupy, zewnątrz gliną wytynkowana z facyatą na dwóch kolumnach formuie w jednym oddziale stajnie cugowe, w drugim obory, w trzecim stajnie fornalskie a w 4 wozownię, w 5 oborę na bydłojałowe i 6 drzwi poiedyńczych, długości łokci miary nowopolskiej 72, szerokości 20 1/2, wysokości 6. W stainiach podłogi pogniłe, złoby i drabiny stare, nad oborami nie ma posów.

8. Spikrz, z drzewa rzniętego w węgieł, słomą pokryty, na dole i na górze są urządzone sypania zboża, ma dwoje poiedyńczych drzwi na zawiasach, długości łokci miary nowopolskiej 23, szerokości 11 1/2, wysokości 5. Przyciesi zgniłe, podłogi potrzebuią naprawy, drzwi stare zamkiem i kluczem.

9. Stodoła z drzewa rzniętego w słupy, słomą pokryta, o 3 klepiskach i 8 wrotniach dwu skrzydłowych, długości łokci miary nowopolskiej 120, szerokości 20, wysokości 5. Grozi obaleniem, potrzebuie wiązania w środku połamani i tylko zastrzałem się utrzymuie.

10. Przy spichrzu tym iest szopa stara, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 17, szerokości 12, wysokości 5. Zdezelowana.

11. Karczma, czyli dom szynkowny murowany, trynkowany, słomą pokryta, z iednej sieni, 3 izbach i komorze, 7 drzwi, 7 okien, 2 piece, iednego sabatnika, komin murowany, długości łokci miary nowopolskiej 28, szerokości 18, wysokości 4. Podciąg załamany, sklep zawalaiący się, okna powybiiane i potrzebuie kuchniey.

12. Stajnia zaiezdna murowana, słomą pokryta, o dwóch wrotniach na biegunach, długości łokci miary nowopolskiej 35, szerokości 14, wysokości 4. Mur porysowany, grozi upadkiem, dach wyreperowania.

13. Kuźnia murowana, gontami pokryta, wchod na 4 słupach o 1 ognisku, długości łokci miary nowopolskiej 9, szerokości 9, wysokości 5 1/2. Dach zepsuty, gzymsy poodpadały.

14. Wiatrak z drzewa tarcicami obity, gontami pokryty, o 1 ganku mielnym?. Potrzebuie nowego dachu.

15. Gołębnik w podwórzu na iednym słupie, gontami pokryty.

16. Drwalnia z płatów drewniana w słupy, słomą kryta, długości łokci miary nowopolskiej 8, szerokości 6, wysokości 2. Potrzebuie dachu.

B. Zabudowania Włościańskie.

1. Chałupa, w którey Sekwester Dembiński zagrodnik mięszka, słomą pokryta, 1 izba, 1 komora, 1 sień, drzwi 4 poiedyńczych, 2 okna, złe, komin lepiony, posowa popsuta, długości łokci miary nowopolskiej 21 1/4, szerokości 12 1/2, wysokości 4 1/2. Potrzeba belek, kozłów, łat i całego dachu.

Szopka z bali obrobionych, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 7, szerokości 5 1/2, wysokości 3 1/2. Potrzeba dwóch ścian.

Obora z bali obrobionych, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 14 1/2, szerokości 9, wysokości 4 1/2. Potrzeba dachu.

Staienka i chliwy, z bali obrobionych, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 25 1/2, szerokości 12, wysokości 4 1/4. Dobra.

Stodoła z bali obrobionych, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 21 1/2, szerokości 12, wysokości 4 1/4. Dobra.

2. Chałupa, w którey Marcin Filipczak zagrodnik mięszka, słomą pokryta, 1 izba, 1 komora, 1 sień, drzwi 4 poiedyńczych, złych 2, okna potłuczone, komin lepiony, posowa popsuta, długości łokci miary nowopolskiej 18 1/41, szerokości 10 1/2, wysokości 4 1/4. Grozi obaleniu, potrzebuie przestawienia i dach pogniły.

Obora, chlewy i szopa drewniane, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 20, szerokości 7, wysokości 4. Potrzeba podpór bali na ściany i reperacyi dachu.

Stodoła z bali obrobionych, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 20, szerokości 11 1/2, wysokości 4. Szczytów i reperacyi dachu.

3. Chałupa, w którey Ignacy Jakunicki zagrodnik mięszka, słomą pokryta, 2 izby, 1 sień, 1 komora, drzwi 5, okien 3 potłuczone, komin murowany, długości łokci miary nowopolskiej 19 1/2, szerokości 12, wysokości 3 1/2. Reperacyi dachu.

Obora i chlewiki drewniane, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 13, szerokości 6 1/2, wysokości 3. Potrzeba bali na ścianie i reperacyi dachu.

Stodoła drewniana, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 23, szerokości 13, wysokości 4. Słupów, bali, owierki i całego dachu.

4. Chałupa, w którey Jakub Krzyzański i Mały Janek zagrodnicy mięszkaią, słomą pokryta, 3 izby, 2 komory, 1 sień, komin murowany, 8 drzwi, 3 okien, posowa, długości łokci miary nowopolskiej 22, szerokości 13 1/4, wysokości 4. Potrzeba reperacyi dachu.

Stajnia, obora, szopa, z drzewa, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 19, szerokości 8, wysokości 3 1/2. W dosić dobrym stanie.

Obory, chlewy, szopa, z drzewa, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 20, szerokości 8, wysokości 3. Pochylona, potrzebuie reperacyi.

Stodoła, z drzewa, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 22, szerokości 12, wysokości 4 1/4. Brakuie obydwóch szczytów.

Stodoła, z drzewa, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 20, szerokości 12, wysokości 4. Toż samo potrzeba, wrot, prąga i dachu.

5. Chałupa, w którey Paweł Filibczak zagrodnik mięszka, słomą pokryta, 2 izby, sień i komora, 5 drzwi, komin murowany, dwa okna, długości łokci miary nowopolskiej 18 1/2, szerokości 11 1/2, wysokości 3 1/4. Dach potrzebuie reperacyi.

Oborka, z dyli, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 7, szerokości 11 1/2, wysokości 3 1/4. Bali spruchniałe, zgniłe, brakuie dachu.

Oborka druga, z dyli, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 16 1/2, szerokości 5, wysokości 3.

Stodoła, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 20, szerokości 11, wysokości 4. Szczytu i wrót.

6. Chałupa, w którey Ignacy Stasiak zagrodnik mięszka, słomą pokryta, 2 izbach, 2 komorze, sień, 2 okna, 5 drzwi, komin murowany, długości łokci miary nowopolskiej 18, szerokości 12, wysokości 3 1/2.                      

Komora i chlewik, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 8 1/2, szerokości 8, wysokości 3 1/2.

Okolnik, chlewy, czyli szopa, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 40, szerokości 4 1/2, wysokości 3.

Stodoła, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 20, szerokości 12, wysokości 4.

7. Chałupa, w którey kilku chłopów mięszka, słomą pokryta, o 4 izbach, 4 komorach, 4 okna, 2 sieniach, komin murowany, wystawiona z bali rzniętych, długości łokci miary nowopolskiej 30, szerokości 13 1/2, wysokości 4. Dach reperacyi.

Oborka z żerdzi, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 21, szerokości 7, wysokości 3 1/2. Słupów, przyciesi, dachu brakuie.

8. Chałupa, w którey kilku chłopów mięszka, słomą pokryta, o 4 izbach, 4 komorach, 2 sienie, komin kowany, z bali rzniętych, długości łokci miary nowopolskiej 30, szerokości 13 1/2, wysokości 4. Słupów, przyciesi i dachu brakuie.

Oborka z żerdzi, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 21, szerokości 7, wysokości 3 1/2.

9. Chałupa, w którey kilku chłopów mięszka, słomą pokryta, o 4 izbach, 4 komorach, 4 oknach, 2 sienie, komin murowany, z bali zrzniętych, długości łokci miary nowopolskiej 30, szerokości 13 1/2, wysokości 4.                      

Oborka z żerdzi, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 21, szerokości 7, wysokości 3 1/2. Zupełnie zdezelowana.

10. Chałupa, w którey Józef Kakoski zagrodnik mięszka, słomą pokryta, o 2 izbach, komorze i sień, komin murowany, 6 drzwi, 2 okna, długości łokci miary nowopolskiej 22, szerokości 8, wysokości 3. Kozłów, łat i dachu.

Obora i chlewy z dyli, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 22, szerokości 8, wysokości 3.

11. Chałupa, w którey kilku chłopów mięszka, słomą pokryta, 4 izbach, 4 komorach, 4 oknach, 2 sienie, komin murowany, z bali rzniętych, długości łokci miary nowopolskiej 30, szerokości 13 1/2, wysokości 4. Dach i kalonce.

Oborka z dyli.

12. Chałupa, w którey Szymon Ciechowski czynszownik mięszka, słomą pokryta, 1 izba, 1 komora, 1 sień, 2 okien, 2 drzwi, komin lepiony, długości łokci miary nowopolskiej 16 3/4, szerokości 9 1/2, wysokości 3 3/4. Zupełnie zdezelowany.

Stodoła, z dyli, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 17, szerokości 8 1/2, wysokości 2 1/2. Zupełnie zdezelowany.

13. Chałupa, w którey Walenty Kuzawa zagrodnik mięszka, słomą pokryta, o 1 izbie, komorze, sień, okno 1 złe, 4 drzwi, komin lepiony, posowa, szopa, długości łokci miary nowopolskiej 18 1/2, szerokości 10 1/4, wysokości 3 3/4. Kozłów, łat, bali, słupów, dachu.

Oborka, chlew z dyli, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 20, szerokości 8, wysokości 3 1/2. Potrzeba dachu.

Stodoła, z dyli, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 26, szerokości 15, wysokości 4. Słupów, bali i dachu.

14. Chałupa, w którey Stanisław Pustelnik mięszka, słomą pokryta, o 1 izbie, komora, sień, 2 okna złe, 5 drzwi, komin lepiony, posowa, długości łokci miary nowopolskiej 20, szerokości 10 1/2, wysokości 4. Przyciesi, kozłów, dachu.

Obora, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 5, szerokości 9, wysokości 3. Słupów.

Obora i chlewy z dyli, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 18, szerokości 7 1/2, wysokości 3.

Stodoła z dyli, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 21, szerokości 14, wysokości 5. Słupów, murłatów, kozłów, łatów, bali.

15. Chałupa, w którey Balcer Rzeźniczak pustelnik mięszka, słomą pokryta, o 1 izbie, 2 komory, sień, okno iedno złe, 4 drzwi, komin lepiony, posowa dobra, długości łokci miary nowopolskiej 27, szerokości 10, wysokości 4.                      

Oborka, chlewy i kubel, z dyli, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 19, szerokości 4, wysokości 4.

Stainia, spikrz, z bali dartych, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 56, szerokości 12, wysokości 3 1/2.                      

Stodoła, z bali dartych, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 26, szerokości 16, wysokości 5.                      

16. Chałupa, w którey Jan Nowak półrolnik mięszka, słomą pokryta, 1 izba, komora, sień, okno złe, komin lepiony, 4 drzwi, posowa, belka iedna ugniła, długości łokci miary nowopolskiej 26, szerokości 11, wysokości 3. Kozłów, bali, słupów, owierek, przyciesi i dachu.

Stainia i komorka, z deli, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 16, szerokości 8, wysokości 4.

Oborka, z deli, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 8, szerokości 12, wysokości 3 1/2.

Szopa, obora i chlewy, z deli, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 29, szerokości 7, wysokości 3. Słupów, przycies, dachu.

Stodoła, z bali łupanych, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 26, szerokości 7, wysokości 5. Socha 1 ugniła.

17. Chałupa, w którey Kazimerz Chabierek mięszka, słomą pokryta, 2 izby, komin, sień, okno 1 dobre, komin lepiony, posowa dobra.

Oborka, z dyli, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 20, szerokości 6 1/2, wysokości 3 1/4. Zaupełnie zdezelowana.

Stodoła, z bali łupanych, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 12, szerokości 13, wysokości 3 1/2. Słupów, kozłów, łat, bali, wrót, przyciesi.

18. Chałupa, w którey Kazimerz Chabierek mięszka, słomą pokryta, o 1 izbie, komorze, sieni, 4 drzwiach, iedno okno dobre, posowa, komin lepiony, słomą pokryta, długości łokci miary nowopolskiej 21, szerokości 10 1/2, wysokości 3 1/2. Przyciesi.

Chlewy z dyli, słomą pokryte, długości łokci miary nowopolskiej 21, szerokości 7, wysokości 3 1/4. Przyciesi, podług.

Wymieniono czynszowników: Tomsz Zawłyński młynarz, Szymon Ciechomski, Benedykt Karczewski karczmarz. Bory i lasy zostają pod zarządem włościan, z których sprzedano w 1841 roku starozakonnym Wołkowi Horowiczowi, Mejerowi Glicensztein i Michałowi Szymonowi Karo drzewo i grunt hub 29, morg 3, prętów 54 i pręcików 18 miary magdeburgskiej. Kupujący zobowiązali się drzewo wyciąć i za 10 lat w tym miejscu kolonię postawić.