Inwentarz Rogóźno (1829)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1829, akt nr 148. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Roguźnia Powiatu Sieradzkiego dnia szostego sierpnia roku tysiąc osmset dwudziestego dziewiątego."
Dzierżawca dóbr Roguźna Maksymilian Turski wzywa Rejenta Powiatu Sieradzkiego w celu opisania stanu pomienionych dóbr.

Wieś Roguznio

Budynki Dworskie i Folwarczne.

1. Dwór z drzewa rzniętego bardzo stary, maiący przyciesi popruchniałe. Dach szkudlany stary, komin z gruntu murowany, i ganek przed sienią na czterech słupach pod szkudłami. Wchodząc do sieni drzwi podwóyne gwozdziami nabijane na zawiasach z ryglem tylko z tyłu, astrych, w sieni częścią z cegły, częścią z kamieni i dwoie drzwiczek do pokoiów. Z sieni drzwi do pokoiu stare na zawiasach z zamkiem złym, kluczem i antabą. W tym pokoiu okna cztery na zawiasach do otwierania z haczykami, kominek moskiewski. Posowa i podłoga trochę popaczona z tarcic. Z tego pokoiu do drugiego drzwi łatane na zawiasach z zamkiem bez klucza i antabą. W nim kominek moskiewski z blachą, okna dwa, lecz iedno teraz przez W. Turskiego nowo dane, oba na zawiaskach do otwierania, u iednego starego dwóch hazyków brakuie. Posowa i podłoga z tarcic. Te wszystkie okna są opatrzone okiennicami na zawiasach przez W. Turskiego lecz poreperowane. Z tego pokoiu drzwi do sieni na zawiasach z zamkiem bez klucza antabą i haczykiem. Z sieni drzwi do schowania na zawiasach z klamką wrzeciądzem i szkoblami. W tym są dwa okna gliną zupełnie zalepione, i drzwi do ogrodu czyli pulka na zawiasach z wrzeciądzem i szkobkami. Po lewey stronie izba czeladna maiąca cztery okna do otwierania bez zawias o dziewięciu haczykach. Drzwi dwoie na zawiasach iedne z haczykiem wrzecądzem i szkoblami, drugie z zamkiem polskim bez klucza i antabą do pokoiku w którym dwa okna bez zawias z sześciu haczykami. W tych izbach dwa kominki, piec ieden, posowy z tarcic, podłogi stare, podłogi stare osobliwie w czeladney izbie zła. Z pokoiku drzwi do sieni na zawiasach z zamkiem polskim bez klucza z antabą. Z sieni na góre drzwi proste z kuną wrzecądzem i szkoblami.
2. Budynek zupełnie stary zły łatany pochylony w ziemie wklęsły, pusty, z dachem słomianym dziurawem, w którym staienka, wozownia, oborka i chlewiki bez żadnego żelastwa. Trzeba go nowo przestawić.
3. Ogrodzenie wedle tych budynków i dziedzińca z łat, z wrotami staremi z tarcic.

Zapolkiem.

4. Owczarnia murowana, dach na niey dekowany, przetarty, słomiany, przez szrodek idą słupy murowane, wrót dwoie na wylot na biegunach, drzwiczek troie z dwiema wrzecądzami i szkoblami czterma. Dwa dymniki zamykane w dachu, w szczycie drzwiczki z wrzeciądzem i szkoblami. W tey owczarni iest staynia z oborą przegrodzona na zachód słońca, zawiera drabin pięć, żłobów pięć, pokład z żerdzi a gdzie owce, tylko mieyscami iest.
5. Za owczarnią o staię chałupka owczarska blisko rzeki Widawki stara, z dachem słomianym, maiąca izbę, kumorę, sień, okno iedno, piec, kominek i komin z gliny.
6. Niedaleko owczarni stodoła chróściana w słupy i krzyżownice pod snopkami o dwóch klepiskach. Wrota na wylot na biegunach z kunami, u przodu wrzecądze z szkoblami, z tyłu zatyczki.
7. Stodoła druga o dwóch klepiskach podobna pierwszey oprócz, że na iednym boku od wschodu słońca iest szpichrz z bali rzniętych o dziewięciu i pół przegrodach, posowa i podłoga z tarcic, drzwi na zawiasach z zamkiem, kluczem, wrzecądzem i szkoblami. Wrota u stodół potrzebuią reperacyi, bo poopuszczane na dół.
8. Przed stodołą brog na czterech słupkach cienkich pod snopkami.
9. Ogrodzenie wedle stodół z łat łupanych z wrotami.

Za drogą do Rudy idącą nad parowem.

10. Browarek w strychulce na glinę, maiący dach słomiany z trzema szorami szkudeł wspodu, komin lepiony nadmurowany, izby dwie, kumorę, sień, okna trzy, w których szyby iedney brakuie, piece dwa, kominki dwa częścią z gliny, częścią z cegły, i drabiną na dachu. W tym mieszka ekonom i leśniczy.
11. Chlewiki do tego nowe o czterech drzwiach pod dachem słomianym.

Przed dworem nad rzeką Widawką.

12. Młyn teraz o dwóch kołach z drzewa rzniętego, stary. Dach szkudlany, zły, ma izbę, izdebkę, kumorę, okna trzy, piec, kominki dwa, posowę starą, komin murowany z cegły, młynicę, jagielnik. W oknach brakuie ośm szyb. Pogrodki przytym młynie dość dobre, ale ponur do reperacyi równie iak i grobla. Drzwi z  kumory na dwór złe, nowych trzeba.
13. Stodoła do tego młyna nowa z drzewa kostkowego o iednym klepisku z wrotami, przy niey obora razem pod iednym dachem słomianym.
14. Staienka na przeciw młyna z drzewa kostkowego pod snopkami o iednych drzwiach.

Na Piaskach.

15. Austerya z staynią wiezdną stara, zła i niebezpieczna, należy ią rozebrać, a nową w innym mieyscu postawić, na którą teraźnieyszy dzierżawca W. Turski przysposabia drzewo. W karczmie iest następuiące żelastwo: u wrót kun cztery, u drzwi zawias trzynaście, haczyki trzy, wrzeciądz ieden, szkoble dwa. W oknach ledwie szyb trzydzieści, komin cały murowany.
16. Most ieden, na trakcie dość dobry na rzece Widawce, drugi także na teyże rzece na starym Trakcie stary, zły, należy go w inne mieysce, krótsze przenieść.

Następnie opisane są zasiewy, inwentarz i porządki gospodarskie, stan włościan w Roguźnie, ile mają pańskiego inwentarza i jakie są ich powinności.

Lista włościan (bez wymienienia powinności):

Półrolnicy
Stanisław Materka, Jędrzy Kozieł, Mikołay Materka, Mikołay Szymczak, Mikołaj Wąterski?, Klemens Szczerbala, Paweł Rybak, Jan Materka, Franciszek Blacha.

Zagrodnicy
Karol Materka, Maci Kozieł, Karol Stępień, Kazimierz Witecki, Alexy Klimczak, Tomasz Piekos, Jan Szymczak, Tomasz Wandach, Felix Mikła, Jan Szkudlarek, Paweł Szczerbala, Walenty Morawski, Jan Kowalczyk, Marcin Podwóyniak, Antoni Bączek, Antoni Rybak.

Komornicy
Czerniakowska Tomaszowa, Motyl Jakób, Brześkota? Ignacy, Witecki Michał, Kowalczykowa Grzelina, Lisiecka i Siedlecka, Rybaczka i Machelanka, Stępniowa?

W inwentarzu przy opisie zasiewów pojawiają  się nazwy:
W ŁĘGU: tu JEZIORKO, PRUCHAWKA, TRZYCIERZ (za rzeką od granicy Grabińskiej).
NA PIASKACH: tu staw MUROWANY (od granicy Siedleckiej i Patockiej), STAW ŚWINICA, niwa GUSTEK, niwa POD STAWISKIEM i NAD STAWISKIEM, PÓLKO.
W ŁAZIE: tu KUZAJKA.  
Koło rzeki Widawki: tu NA GRĄDZIE, BŁOTA.
Pole NAD GRĄDEM.
Dział TOMASZKA (ku granicy Widawskiej)