Inwentarz Chrusty i Zawady (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 264. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Chrostow Powiatu Sieradzkiego dnia dwudziestego trzeciego sierpnia roku tysiąc ośmset trzydziestego drugiego."

Na żądanie dzierżawiącego dobra Chrusty i Zawady na okres trzech lat Nikodema Dzwonkowskiego do wsi Chrusty przybywa Rejent Powiatu Sieradzkiego. Sporządzony spis dóbr porównywany jest do stanu opisanego w roku 1829, kiedy były one w posesji dzierżawnej Feliksa Kolumny Walewskiego.

Folwark i wieś Chrusty.

1. Dworek czyli folwark w strychulce iak był iest, dach reperuie szkudłami dzierżawca, dał okna nowe. W tyle zdałby się ogródek z płotem.
2. Stodoła w strychulce na glinę, iak była iest, potrzebuie naprawy w ścianach i w dachu iako starym, u wrót brakuie iedney kuny, czopów niemasz w iednym sąsieku spichrz z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i z dwiema szkoblami, między wrotami są drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Obok kurniki o pięciu drzwiach przystawione, koryt w nich brakuie, maią teraz szczyt słomiany.
3. Owczarnia w strychulce razem z staynią i wozownią iak była iest, potrzebuie naprawy w ścianach glinianych i w dachu. Drabki iedney brakuie.

4. Sołek czyli chliwik z drzewa kostkowego iak był iest.

5. Studnia iest, potrzebuie z iedney strony kawała cembrzyny. 

6. Dziedziniec ogrodzony płotami w słupki z dwiema wrotami. Okolnik przed owczarnią ogrodzony, brakuie w nim dwoie przęsełek i wrotek. Idąc do kowala płot chróściany, droga po obu bokach rowami okopana, które poprawić potrzeba. Drabiny są trzy, iak były. 7. Chałupa kowala iak była iest, potrzebuie reperacyi w dachu. 

8. Karczma z drzewa kostkowego maiąca dach słomiany, komin gliniany, izbę, komorę, sień, kominek, piec, okna dwa zwyczaynie porozstukane? i drabinę na dachu.

Folwark i wieś Zawady.

1. Folwark na Bugaiu iak był iest potrzebuiący reperacyi w kalonce.
2. Stodoła o dwóch klepiskach iak była iest w którey na iednym boku od wschodu słońca znayduie się spichrz z balów, do niego drzwi na zawiasach z zamkiem, wrzecądzem i skoblami.
3. Owczarnia w ryglówkę iak była iest, maiąca ściany poprężone, przyciesi wklęsłe, dach słomiany, zły. Ta owczarnia potrzebuie aby była nowa albo przestawiona.
4. Studnia w środku dziedzińca z cembrzyną potrzebuiąca nowey, maiąca słup z krzyżem i koszorem, oraz korytem starem złym.
5. Karczma iak była iest, na którey i na stayni wiezdney dachu nowego potrzeba, bo teraźnieyszy zupełnie zły.

Kolejno opisano zasiewy w obu wsiach. Przy okazji wzmiankowano nazwy, które przytaczam.

Chrósty: pole Dębcze, bór Gatka.
Zawady: niwa Pocztarska, niwa Nowizna.

Potem opisano włościan i powinności jakie mają. Odnotowuję tylko nazwiska.

Chrósty:
Półrolnicy: Domin: Mrozowicz, Sobestyan Slęzak, Andrzey Kozieł, Mikołay Kozieł po Franciszku Kryszczaku.
Zagrodnicy: Kazimierz Krzyżański po Idzim Mrozowiczu, Mateusz Oleyniczak, Józef Chodak, Benedykt Kokoszka, Maci Dziedzic po Kazimierzu Krzyżańskim, Błażey Mikła, Mikołay Sobczak po Mikołayu Koźle, Kacper Luter, Józef Szkudlarek, Jędrzey Kozieł po Felixie Mrozowiczu, Idzi Fiałkoski, Wawrzyniec Pawłowski.
Komornicy: Ignacy Rogalski, Felicyanowa Mrozowiczowa, Urban Kurasiński, Agnieszka Jachorzyna, Rochowa Xięzkowa.

Zawady:
Półrolnicy: Józef Chodak, Józef Kozieł, Grzegorz Gocałek, Tomasz Janik, Andrzey Koper, Franciszek Wiatrak.
Zagrodnicy: Benedykt Materka, Jan Włodarczyk, Andrzey Cielanoski, Jan Chodak, Jan Kozieł, Woyciech Chodak, Andrzey Chodak, Paweł Materski, Michał Sieradzki, Walenty Slęzak, Marek Błaszczak, Paweł Siewierski, Andrzey Rybak, Erazm Chodak, Tomasz Chodak,
Komornicy: Gocołek Grzegorz, Kozioł Maci, Rybak Jakob, Mielcarek Tomasz, Gozdzikowa Macieiowa.

Następnie opisano konie i porządki gospodarskie.