Inwentarz Prażmów (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Prażmowa Powiatu Sieradzkiego dnia jedenastego lipca roku tysiąc osmset trzydziestego drugiego."

Rejent Powiatu Sieradzkiego na żądanie Michała Ciesielskiego, byłego Dzierżawcy dóbr Prażmowa przystąpił do opisania stanu dóbr. Po wygaśnięciu czasu dzierżawy dobra zostały oddane dziedzicowi dóbr Prażmowa i Wólki Będkowskiej Wincentemu Zarembie Tyminieckiemu, zamieszkałemu w Wólce Będkowskiej. Inwentarz dóbr jest w tym akcie porównany z inwentarzem z roku 1828.

1. Dwór ten sam z oknami dobremi. Dach na nim świeżo reperowany, do drzwi średnich klucz przybył. Tynku z przodu dworu w niektórych mieyscach brakuie iak wprzód? były. Do drzwi przybyły trzy haczyki ze szkoblami. Sklep iak był, iest pod dworem, do drzwi przybył wrzecądz z szkoblami.

2. Folwark taki iak był. Przybyło w oknie szyb cztery?, dach posporządzany. Studnia w tyle, u którey socha nowa, wiadro teraz dobre.
Karmnik przy studni czyli przy folwarku dawniey zdezelowany, teraz z drugiego przerobiony. Chlewy, w nich podłoga teraz wszędzie dobra. Dach zły, lecz w niektórych mieyscach naprawiony. Na boku chlewów gdzie był karmnik legowisko dla swini. Na tranzecie dach naprawiony. Płoty w podwórku na południe stare, u wrot brakuie kuny. Na północ płot nowy w słupy, w wrotach frontowych niektóre goździe poukręcały się, przy słupinie frontowey chlewik na .... przystawiony. Parkan ku chałupie Galochy z tarcic stary. Także od wrot aż do wolarni podobny. Sad w drzewa bardzo gęste w tym stanie iak był i z tyłu podobnież ogrodzony. Na rogu sadu przy wolarni szkółka w którey iest drzewek przeszło 106 a w drugim mieyscu za domkiem ogrodzonego sztuk 30. W ogrodzie domek dla ogrodowego iak był, iest.

3. Dom za sadem na boku drogi z dachem szkudlanym z tyłu reperowanym w iednym oknie brakuie szybek czterech, w drugim więcey szybek iak było o trzy a zatem brakuie iedney szyby.

4. Gorzalnia murowana wszystkie drzwi na zawiasach i okute, oprócz dwoyga które są zabite, w suszarni lasy. W izbie gorzelnianey komorki wyrzucone dla rozprzestrzenienia, bo było szczupłe mieysce.

Statki Gorzelniane.

a. Garniec miedziany z pokrywą, wężem, kurkiem i szrubą.
b. Maszyna miedziana z alombikiem dwiema wężami, rurą, ogrzewaczem, szrubami trzema, przykryciami trzema, świdrem żelaznym w ogrzewaczu i kluczem do szrub.
c. Maszyna drewniana do gotowania kartofli o trzech żelaznych obręczach z pokrywą, rurą, drzwiczkami do niey zawiasach, haczykiem i dwiema szkoblami.
d. Dwie rurnice każda o trzech obręczach żelaznych, w nich cztery trąby drewniane do wypuszczania wody.
e. Wanien sosnowych do zacieru siedm, każda po dwie obręcze żelazne maiąca, osma zaś z obręczami drewnianemi.
f. Przykrywadeł do tych wanien cztery.
g. Pompy sosnowe dwie z stęplami, uchami i obręczami czterma żelaznemi i koszturami okutemi
h. Pompa trzecia z okuciem należąca do rozerwatora.
i. Rynien sosnowych siedm z drzewa possessora dowody i roboty.
k. Kufa dębowa trzymaiąca garcy 108.
l. Barka o czterdziestu garcach.
ł. Baryłek sześć do wódki o 10 i 11 garcach.
m. Lyi sosnowy.
n. Rynny sosnowe dwie do rezerwatora.
o. Zasowki żelazne dwie małe do czeluści.

Statki Browarne.

p. Kocioł miedziany o trzydziestu garcach ulepiony.
q. Pułbeczki dębowe do piwa trzy.

Przed gorzelnią studnia do wywaru przy którey dwa koryta przez Dzierżawcę sprawione.

5. Wolarnia dawno zaczęta przed dzierżawą, lecz nieskończona. Na boku wolarni studnia z cembrzyną spruchniałą, koryto przy studni do poienia bydła, studnia blisko gorzelni założona balami dla ciasnego wiazdu.
Płot między drogą do Strzałek idącą po obu stronach stary w niektórych mieyscach sporządzony, przy końcu brakuie przęseł trzech, a na szosciu niektórych żerdzi. Przy braniu possessyi było przęseł ośmdziesiąt ośm, a teraz ich się znayduie dziewięcdziesiąt dwa były Dzierżawca brakuiące postawił, ale drzewa niemógł dostać.
Parkan od owczarni aż do dwojaków stary iak był iest.

6. Owczarnia murowana, dach poprawiony, mur iak przedtem tak i teraz z tynku poopadał .....Okna iak były złe tak są. Płotek z przodu owczarni od roli i drogi przez Possessora dany. Płot między owczarnią a stodołą dobry.

7. Stodoła o dwóch klepiskach, dach stary reperowany. Płot między stodołą a drugą starą dobry. Stodoła druga stara iak była, iest. Dach stary naprawiany. Między stodołą a spichrzem są wrota i płotek mały sporządzony. Spichrz iak był iest. Szopka obok tego spichrza iak była iest. Obok tey szopki ogródek ogrodzony, w którym kartofle, groch i bober opelane. W tyle spichrza iest ogród znaczny ciągnący się aż do dwoyaków w nim są chmielnik drzewka różne, kartofle, kapusta, ięczmień i trawa między sliwkami. Ogrodowiny opelone, ten ogród dobrze ogrodzony.
Przy drodze dwojaki szkudłami pobite, tak iak były są. W tym domu mieszkaią bednarz Możerkoski i ekonom Woyciechoski.
Gdzie był pszczelnik płotu niemasz, ten płot przeniesiony na grodki? dla trzody w podwórze dworowe, lecz tam znayduią się różne drzewka. Obora z trzema stayniami i wozownią. W dwóch stayniach dał Dzierżawca podłogę.
Szopa w okólniku stara iak była zła, iest.
Gołębnik iest.
Spichlerzyk stary iak był, iest. Przy nim ogródek nowo zrobiony i zasiewy.

Następnie Rejent opisał stan zasiewów, które pomijam.

Budynki Wieyskie.

1. Chałupa iak była iest, w dachu poprawiona, mieszka w niey Ludwik Rutkoski zagrodnik w mieysce Galochy. Stodoła stara w sadzie drzewka, obora dość dobra. Około tego wszystkiego płoty ogrodzone.

2. Chałupa w którey mieszka Bartłomiey komornik, dach w kalonce reperowany, oborka iak była, iest zdezelowana. Chałupka druga w tyle w niey mieszka komornica Woytkowa. Przy tey chałupie iest ogrodzenie.

3. Chałupa w którey dawniey mieszkał Tomasz Małgorzaciak? teraz pusto stoi. Drzwi i okna ............. porozbierane są iednak płoty wrota i sadek. Z tey chałupy dlatego się Małgorzaciak wyprowadził, że drzewo będąc spróchniałe waliło się, i komin też się zawalił.

4. Chałupa dwoiaki dobra, w niey mieszka Paweł Grodka? zagrodnik, a w izdebce Woyciech mayster szewc. Obory są dwie iak były. Szopa bez frontowey ściany. Na przeciw tey chałupy stodoła na drugiey stronie drogi. Płoty wszędzie są, w tyle dwoiaków sadek i gruszka wielka, w tym sadku obora pusta bez dachu iak była.

5. Chałupa stara przy niey podobna oborka, płoty są. W chałupie mieszka Józef Buczlaszczak? komornik. Dach na niey naprawiony. Przed tą chałupką stodołka stara.

6. Chałupa w tyle stara w niey mieszka Piotr Włodarczyk zagrodnik. Oborka w tyle chałupy stara spruchniała bez dachu. Sadek ogrodzony.

7. Chałupa dobra, mieszka w niey Jakob Włodarczyk komornik. Oborka zdezelowana, do czego się przyczynili woyskowi. To zabudowanie i sadek na przeciwko ogrodzone.

8. Chałupa dobra dwojaki przez Dzierżawcę cała poszyta. Mieszka w niey Tomasz Małgorzaciak komorniki i drugi komornik Tomasz Krzymianowski. Obora stara, na przeciwko stodoła z dachem dość dobra, płoty ogrodzone.

9. Chałupa dobra w niey mieszka Bernard Barczyński czynszownik i Krystyan Rymarz. Dach na chałupie poprawiony, płoty są.

10. Chałupa dobra w którey mieszkaią Woyciech Zawieracz? zagrodnik i Józef komornik. Sadki dwa ogrodzone, oborka o troygu drzwiach. Na przeciwko na drugiey stronie drogi stodoła stara.

11. Chałupa dobra, mieszkaią w niey Maciey Buczkoski zagrodnik i Franciszek Białczak komornik. Obora o dwoygu drzwiach, dach naprawiony, na przeciwko stodoła z dachem naprawionym, płoty wedle sadku i zabudowania są.

12. Chałupa ta spaliła się za Tomasza Krzymianoskiego w samo południe Wielkiego Czwartku z oborą, został komin murowany z dwiema kominkami i sabatnikiem oraz podmurowanie. Żelastwo z tey chałupy znayduie się u sołtysa Piotra. Na przeciwko chałupy na drugiey stronie drogi stodoła, płoty i niektóre drzewka w sadzie ........

13.Chałupa dobra podmurowana, w którey mieszka żyd Gądoski płacący czynsz z zagrody i Franciszek Cichuta. Stodoła na przeciwko z dachem starym, płoty są, sadek ogrodzony.

14. Chałupa dobra z kuźnią w którey mieszka kowal Bogumił Wolny. Sadek i ogródek ogrodzone. Obora przez kowala postawiona na którą dał Dzierżawca słomy

15. Chałupa mieszka w niey Marcin Król młynarz, dach i okna iak były są złe. Stodoła i oborka oraz chlewik przez kowala spustoszone. Sadek i ogrodek ogrodzone. Wiatrak na górce nie daleko stoiący, do którego wiatraka zaciągnął Dzierżawca wał i smigi kosztem swoim na które Dziedzic dał drzewa.

16. Karczma murowana, dach szkudlany naprawiony. W tyle ogrodzenie, lecz brakuie wrót i iednego przęsła płotu. Staynia murowana przy wrotach są zamki teraz i z kluczami. W tyle karczmy stodoła dość dobra, wrot na drodze Ligockiey brakuie, które z częścią płota Rossyanie spalili.

Na drugiey połaci

17. Chałupa w którey mieszka Szymon Włodarczyk pułrolnik. Stodoła o dwóch klepiskach, stajenka, oborki, spichlerzyk i szopka dość dobre. Całe to zabudowanie obniżone, sadki i ogrodki ogrodzone.

18. Chałupa bardzo stara z dachem, z którey uciekł Antoni Wroński zagrodnik, a teraz mieszka Błaży Szcześniak komornik, oborka stara, chlewik przy chałupie, stodoła dość dobra, ogrodek ogrodzony.

Niedochodząc do dziewiętnastey chałupy znayduie się zrąb niecały od starey chałupy w dawnym inwentarzu niewspomniany. Na przeciwko na drugiey stronie stodoła była też rozwalona przed possessyą.

19. Chałupa z dachem naprawianym, w niey mieszka Antoni Zawieracz zagrodnik. W tey chałupie są teraz dwa okna, oborka przy chałupie stara i opodal stodoła takaż, ogród, sadek i podworze ogrodzone.