-->

niedziela, 18 kwietnia 2021

Inwentarz Widawa (1829)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1829, akt nr 172. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na Folwarku Kopiec zwanym przy mieście Widawie położonym dnia siodmego września roku tysiąc ośmset dwudziestego dziewiątego."

Miasto Widawa z folwarkiem Kopiec na mapie z 1829 roku

Izrael Fajans dzierżawca trzechletni Folwarku Kopiec, miasta Widawy i wsi Rudy w powiecie Sieradzkim leżących wzywa Rejenta Powiatu Sieradzkiego aby ten opisał stan dóbr dzierżawionych od sukcesorów Ksawerego Turskiego.


Folwark Kopiec
Budynki Dworskie


1o. Folwark stary, zupełnie zły, pochylony, z obu stron wyparty ledwie stoiący, maiący dach zły, stary, wklęsły, kominy trzy, ieden lepiony, nadmurowany, a dwa murowane małe, drzwi wszystkich pięcioro na zawiasach żelaznych z wrzecądzami i szkoblami, w oknach szyb i szybek wszystkich całych czterdzieści dziewięć, okienica na zawiasach z ryglem i dwiema haczykami żelaznemi.

2o. Za rzeką Nieczec idąc przez most dobry z poręczami będący są stodoły trzy o czterech klepiskach stare, po części wyparte, w niektórych mieyscach przyciesi nowo podwleczone i z boków podmurowane, dachy stare poreperowane, przez które iednak po części ciecze, wrota na biegunach z wrzeciądzami i szkoblami z przodu a iedne maią zamek z kluczem. Na boku iedney stodoły iest szopa stara, wyparta na siano z drzwiami staremi do reperacyi

3o. W szrodku tych stodół na froncie spichrz z drzewa rzniętego podmurowany, dach słomiany, dobry z dymnikiem na drzwiczki zamykane. Drzwi dwoie na wylot na zawiasach żelaznych, iednę z wrzecądzem i szkoblami, drugie z ryglem, wewnątrz szpichrza przegrody dobre. Te stodoły i szpichrz między węgłami ogrodzone płotami o wrotach i drzwiach podwoynych o dwóch kunach.

4o. Obory z stayniami i wozownią z drzewa rzniętego w trianguł, maiące dach słomiany z szorami szkudeł iuż starych u dołu i u góry. Wrot troie na biegunach z iednym wrzeciądzem i dwiema szkoblami. Drzwi pięcioro u których dwa wrzeciądze i cztery szkoble. W dwóch stayniach podłogi stare, żłoby dwa, drabiny dwie, a w trzech oborach są żłoby i niektóre drabki.

5o. Browar przed kilku lat postawiony z drzewa rzniętego w słupy gęste maiący dach szkudlany reperowany, komin duży murowany, izbę do piwa robienia w którey drzwi dwoie na zawiasach żelaznych, u pierwszych dwa wrzecądze i cztery szkoble, u drugich rygiel z szkoblami dwiema, okna dwa, iedno o szybach dobrych, a drugie okienice zamykane. Na drugiey stronie dwie izby małe maiące dwa okna dobre. Piec i kominek z cegły, drzwi z tarcic z wrzecądzem, szkoblami, haczykiem i antabą. Drugie drzwi żerdziane z wrzecądzem i szkoblami. W tym całym browarze astrychy z cegły a w izbach małych posowa z tarcic.

6o. Przed browarem studnia z drzewa kostkowego stara z sochą i żurawiem w żelazo oprawnym. Od tey studni do browaru ciągnie się rynna dla biegu wody.

7. Chlewiki na trzodę z drzewa rzniętego stare, wyparte, maiące sześcioro drzwi bez żelaza. Dach słomiany, zły.

8. Spichrz drugi na piaskach na górce z drzewa kostkowego z ośmiu okienkami o dwóch prętach żelaznych. Dach słomiany stary, drzwi troie na zawiasach żelaznych z trzema wrzecądzami i sześciu szkoblami, u iednych iest zamek z kluczem, posowy i podłogi z tarcic.
Pod tym spichrzem sklep starożytny z kamieni i cegły na wapno murowanym, maiący muru grubości około łokci sześć bez sklepienia, drzwi żelazne z zamkiem, kluczem, wrzeciądzem i szkoblami. W sklepie hak żelazny do wieszania.

9. Dwoiaki z drzewa rzniętego stare w piasek wklęsłe o dwóch izbach, dwóch komorach, dwóch oknach, drzwiach pięciu na biegunach. Dach słomiany, stary, zły, komin lepiony, wszystko warte obalenia.

10. Dom zwany woskarnia z drzewa rzniętego, stary, maiący komin murowany, dach słomiany, izbę z posową z tarcic, sień, drzwi na biegunach, okno iedno złe, u iednych drzwi iest wrzecądz i dwa szkoble. W sieni dwa słupy dębowe i korytko do stępy zdezelowane.

11.Dom przed kilku lat postawiony z drzewa rzniętego, dach szkudlany, komin murowany, maiący cztery izby, cztery komory, czternaście drzwi na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami oprócz u drzwi komornych u których są rygle, klamki lub haczyki, okien wszystkich dobrych cztery, podłogi w izbach posowy wszędzie oprócz u iedney komory w którey takowe przeszły komornik zniszczył, kominków cztery, i piec ieden z cegły.

12. Młyn na rzece Nieczec pod liczbą 134 z drzewa łatanego stary, dach szkudlany, komin lepiony nadmurowany, izba i komora z posowami z tarcic, okna dwa, piec i kominek z cegły, drzwi dwoie na zawiasach z wrzeciądzem iednym, szkoblami czterma, klamką i haczykiem, trzecie drzwi na biegunach, ściana iedna do wody bardzo licha. Pogrodki stare, upust zły. Ten młyn ma iedno koło dobre, a drugiego potrzebuie, bo tylko ma kawał wału.

13. Do tego młyna oborka z drzewa rzniętego o dachu słomianym z dymnikiem i dwiema szorami szkudeł, maiąca dwoie drzwi na zawiasach z dwiema wrzecądzami i czterma szkoblami, wrota do wozowni na prągło zamykane, wszystko bez podłogi i posowy.

Za Stodołami Dworskiemi na polu.

14. Chałupa w pruski mur postawiona stara, w którey mieszka strycharz Szczepan Kłotkowski, maiąca komin murowany, dach z dranic, sień, izbę o kominku i piecu. Drzwi dwoie na zawiasach z wrzeciądzami, szkoblami i haczykami, okna dwa, przez strycharza wymurowana.

15. Stodoła do tey chałupy o iednym klepisku i samsieku, maiąca przyciesi dobre, wrota na biegunach, i dach słomiany. Oborki dwie stare popróchniałe, lecz te maią bydź kosztem strycharza postawione. Obok chałupy są dwa sadki owocowe.

16. Szopa nowa do cegły o ośmiu sochach i słupkach pod dachem słomianym. Do tey szopy iest piec do palenia cegły murowany, stary, popękany, około niego stoi dziesięć słupów dębowych i iedna belka, na których był dach.

w Mieście Widawie

17. Austerya murowana w Rynku nowym pod liczbą 3om maiąca dwa kominy murowane, i dach cały pod dachówką. Wchodząc do niey są wrota szalowane o sześciu zawiasach i hakach z ryglem i prętem szynowym w progu. Po prawey stronie drzwi gładkie stolarskie o dwóch zawiasach z zamkiem, kluczem i antabą, do izby wielkiey szynkowney. W tey izbie okna dwa dobre kitowane maiące po dwa haczyki, po cztery zawiasy i po iednem ryglu, podłogi i posowa z tarcic, piec i kominek z cegły. Z tey izby drzwi gładkie do izdebki na zawiasach z zamkiem i antabą, maiącey okno podobne pierwszym, posowę z tarcic, podłogę nieco nadpsutą. Piec i kominek z kapturem. Z tey izdebki po prawey stronie drzwi gładkie do schowania ciemnego szczupłego na zawiasach z wrzecądzem i dwiema szkoblami. Podobnież z tey izdebki drzwi do sklepu na zawiasach z zamkiem starym bez klucza, wrzecądzem i dwiema szkoblami. Podobnież z tey izdebki drzwi do sklepu na zawiasach z zamkiem starym bez klucza, wrzeciądzem z dwiema szkoblami, do sklepu wschody podmurowane, sklep murowany sklepiony. Z tego sklepu wychod na podwórze, maiącego wschody podobne i drzwi na zawiasach z dwiema haczykami i szkoblami. Także z tey izdebki drzwi gładkie na zawiasach z klamką, haczykiem o dwóch szkobelkach do sieni małey, w którey iest dwoie drzwi gładkich na zawiasach z ryglami do zasuwania. W sieni wiezdney po prawey stronie znayduie się kuchenka sklepiona pod kominem, do którey drzwi na zawiasach o iednym wrzecądzu z szkoblami. Po lewey stronie wchodząc od frontu izdebka dla gości w którey pierwsze drzwi stolarską robotą na zawiasach z zamkiem, kluczem, antabą, gałką i zasówką, okno z wszelkiemi rekwizytami do otwierania. Z tey izdebki drzwi do kramnicy na zawiasach maiącey podłogę i posowę dobrą, piecyk moskiewski z blachą do zasuwania, sabatnik i kominek z kapturem. W tyle tey izdebki i kramnicy izba, która ma drzwi na zawiasach z zamkiem, kluczem, antabami, haczykiem i dwiema szkobelkami, podłogę i posowę z tarcic. Okna dwa dobre, otwierane z wszelkiemi rekwizytami, kominek kapturowy, piec i sabatnik z cegły. Wychodząc z tey izby iest kuchenka ciemna sklepiona pod kominem, do którey drzwi na zawiasach z haczykiem i szkobelkami. Na górę wschody kryte tarcicami i drzwi na zawiasach bez zamku. W sieni frontowey brak, a posowa z tarcic niecheblowanych. Z tey sieni wchod do stayni o wrotach na czterech zawiasach i fórtce na zawiaskach z zasufką, wrzecądzem łamanym i dwóch szkobelkach. W stayni są dwiema liniami żłoby i drabki w niezłym stanie, okienka dwa bez szkła, każda o kracie żelazney. Posowy niemasz, wrota do wyiazdu szalowane o sześciu zawiasach, wrzecądzu łamanym, dwóch szkoblach i pręcie szynowym przez cały próg.
Przy tey austeryi pod iednym dachem przy ulicy od Dąbrowy idącey są kramnice dwie, pierwsza naroznia, druga podle niey. U pierwszey drzwi szalowane o czterech zawiasach z zamkiem, kluczem, ryglem, haczykiem i szkobelkami, u drugiey drzwi z tarcic o czterech zawiasach z zamkiem, kluczem, ryglem, wrzeciądzem łamanym, szkoblami i haczykiem. Po tym izdebka z małą ścianką, maiąca drzwi o czterech zawiasach z zamkiem i klamkami dwiema, astrych, posowę z ciosanych dylów, kominek, piec z sabatniczkiem z cegły, okno iedno otwierane na zawiaskach z rygielkami, okienicę o dwóch zawiasach z sierdzionkiem i zatyczką o oddzielnem nad dach kóminie. Po tym iest pięć jatek maiące pięcioro drzwi na zawiasach, pięć okienic jatkowych na zawiasach, z których dwóch brakuie, trzy zamki z kluczami trzema wrzecądzami i sześciu szkoblami. Posowy z rzenów, posadzki z cegły nieco nadpsute. Przy austeryi iest ośm okienic składanych na zawiasach z sierdzionkami, zatyczkami i haczykami. W tyle austeryi podwórze obalowane z wrotami na biegunach i prągłem. W podwórzu staienka z drzewa rzniętego o dachu szkudlanem, nie maiąca posowy, podłogi ani drzwi. Cały ten gmach austeryi w dachu iest wyreperowany, a wewnątrz i zewnątrz wytynkowany. W drugim narożniku austeryi kramnica maiąca posowę z tarcic, posadzkę z cegły, drzwi szalowane na zawiasach z zamkiem, kluczem, dwiema haczykami, czterma szkoblami i iednym ryglem, i drzwi na zawiasach z zasufką.

18. Kamienica pod Nm 4 wchodząc z rynku. Drzwi szalowane o dwóch zawiasach z zamkiem, kluczem, antabą, gałką i zasuwką. Po prawey stronie izba, do niey drzwi głatkie na zawiasach z zamkiem, kluczem, wrzeciądzem i dwiema szkoblami. W tey izbie okna dwa szklane otwierane na zawiaskach z zasufkami i haczykami, o okienicach na ośmiu zawiasach z szrubami, posowa i podłoga nieco nadpsuta z tarcic, piec i kominek z szabatnikiem z cegły. Z tey izby drzwi do kramnicy gładkie na zawiasach z zamkiem, kluczem, haczykiem i szkobelkami. W kramnicy posowa z tarcic, posadzka z cegły, drzwi zwyczayne kramniczne, częścią szalowane z zamkiem bez klucza o czterech haczykach, ośmiu szkobelkach i iedney zasowce. Do drugiey izby tylniey drzwi gładkie o czterech zawiasach z zasofką , haczykami dwiema, i czterma szkoblami. W tey izbie okno w połowie otwierane na zawiaskach z antabką, szrubką, dwiema haczykami, okienicą składaną na czterech zawiasach z haczykami, posowa z tarcic, podłoga częścią zdezelowana, kominek z sabatnikiem z cegły, piecyk moskiewski z blachą do zasuwania. Z tey izby drzwi do alkierza gładkie na dwóch zawiasach z wrzecądzem, haczykiem i czterma szkoblami, w alkierzu okno z różnych tafelek w oprawie drzewney nadpsutey na zawiaskach z zasuwką i haczykami, posowa z tarcic, posacka z cegły nieco powybijana. W tym budynku komin murowany, pokrycie z dachówki wyreperowane w dachu i ścianach z frontu przez wytynkowanie.

19. Kamienica druga pod liczbą pięć z kominem murowanym i pokryciem z dachówki. Wchodząc do sieni z rynku drzwi szalowane na czterech zawiasach z zamkiem bez klucza i zasuwką. Po tym drzwi do pierwszey izby fasowane na dwóch zawiasach z zamkiem, kluczem, antabą i gałką. W izbie podłoga i posowa z tarcic, dość dobre, okna dwa otwierane w połowie na zawiasach z antabkami, haczykami, szkobelkami, szrubami, okienicami składanemi na ośmiu zawiasach z haczykami, piecyk szafiaty z sabatnikiem. Z tey izby drzwi do kramnicy fasowane na dwóch zawiasach, z zamkiem, kluczem i antabą. W kramnicy posowa z tarcic i podłoga dobra, piecyk szafiaty z blachą do zasuwania, drzwi kramniczne na czterech zawiasach z zasowką, czterma haczykami i ośmiu szkoblami. Drzwi z kramnicy do kuchenki na dwóch zawiasach gładkie bez zamku. Do drugiey izby drzwi fasowane na dwóch zawiasach z zamkiem, kluczem i antabą. W izbie posowa z tarcic a podłoga w małey części nadpsuta, okna dwa na zawiaskach z antabkami z opadaiącemi na haki przy których haczyków cztery, szkobelków ośm. Okienic cztery na zawiasach ośmiu z haczykami, piece dwa, ieden w połowie z kafli i z cegły, drugi cały z cegły na sposób piekarski dwie izby grzeiący. Z tey izby drzwi do inney fasowane na dwóch zawiasach z zamkiem, kluczem, nieco zdezelowane. W izbie posowa z tarcic, a podłoga w połowie pogniła, kominek obszerny przed którym pręt żelazny do szufitu ciągniony, okno iedno stare na zawiaskach z dwiema haczykami, czterma szkobelkami, antabką i okienicami na czterech zawiasach z haczykami. Z tey izdebki drzwi do komorki ciemney fasowane, zepsute, na dwóch zawiasach z klamką, w niey posowa z tarcic, a posadzka z cegły. Z tey komórki wchod pod kómin do kuchenki czyli drzwi dwoie, iednę o zawiasie zdezelowane z zamkiem bez klucza, a drugie dobre gładkie na zawiasach dwóch z wrzecądzem i dwiema szkoblami. Wychod z kamienicy na tył czyli drzwi szalowane na czterech zawiasach z ryglem i zasuwką u dołu. W tey kamienicy na górze izdebka, do niey drzwi fasowane na dwóch zawiasach z zamkiem, kluczem i antabą, okna dwa otwierane na czterech zawiaskach z dwiema haczykami, piecyk z cegły z drzwiczkami żelaznemi, kominek z kapturem i sabatniczkiem, posowa i podłoga z tarcic. W tyle tey kamienicy podwórze obalowane z wrotami nadpsutemi na czterech zawiasach z prągłem. W podwórzu są: sklepik na szrodku murowany, sklepiony, maiący pokrycie szkudlane, drzwi gładkie na zawiasach dwóch, z zamkiem, kluczem i kratą małą w okienku. Staienka maiąca drzwi na dwóch zawiasach nadpsute, podłoga z dyly po części zgniłych, żłoby dwa, drabki dwie, na pokładzie czternaście tarcic piętnaście łokciowych. Po tym oborka o dwoygu drzwiach na biegunach z dwiema wrzecądzami i czterma szkoblami, pokładzie i iedynastu łupankach. Dach szkudlany na staience i oborce zreperowany.
Staynia druga z iedney strony w węgieł a z drugiey w słupy z bali rzniętych budowana na przyciesiach iuż nadpsutych, dach szkudlany, poreperowany, podłoga zgniła, drzwi dwoie na zawiasach czterech z dwiema wrzecądzami i szkoblami czterma, żłoby dwa, ieden dobry, drugi zdezelowany, drabki dwie, na pokładzie szesnaście tarcic piętnasto łokciowych, a łupanek dziesięć. Przy stayni w obórce podłoga nieco nadpsuta. Żłob z tarcic, drabina, wrota na dwóch kunach żelaznych i pokład z pięciu tarcic piętnasto łokciowych.

20. Kamienica trzecia pod Nm 6 o kominie murowanym i pokryciu z dachówki. Wchodząc z rynku do sieni drzwi szalowane na dwóch zawiasach z zamkiem, kluczem i antabą. Po prawey stronie idąc drzwi gładkie do izdebki i kramnicy na zawiasach z zamkiem, kluczem i gałką. Posowa z tarcic, podłoga w połowie zgniła, okno iedno szklane, otwierane na czterech zawiaskach z antabką, haczykami dwiema, okienicą składaną na czterech zawiasach z szrubą i haczykami, piec i kominek z kapturem z cegły dobry, do kramnicy drzwi gładkie na dwóch zawiasach z klamką u kramnicy drzwi szalowane na czterek zawiasach z zamkiem, kluczem, czterma haczykami, ośmiu szkoblami i zasuwką, posowa z tarcic, posacka z cegły. Po teyże stronie nie w tyle od podwórza drzwi do izby gładkie, dobre na dwóch zawiasach z zamkiem i kluczem, posowa z tarcic, podłoga zdezelowana gliną wyrównana, okna dwa szklane bez otwierania w starey oprawie bez okienic. W izbie tey piec z cegły z sabatnikiem a kominek szafiaty. Po lewey stronie od frontu izdebka z kramnicą do którey drzwi gładkie na zawiasach dwóch z zamkiem, kluczem, antabą, gałką i haczykiem, okno iedno przez pół otwierane, szklane na czterech zawiaskach z antabką na hak zapadaiącą, haczykami dwiema, okienice składane na zawiasach czterech z haczykami i szrubą, posowa z tarcic, podłoga w większey części zdezelowana, piec i kominek z kapturem i sabatnikiem z cegły, drzwi z izdebki do kramnicy gładkie na zawiasach dwóch z zamkiem, kluczem i antabą, posowa z tarcic, posacka z cegły, drzwi z kramnicy na front szalowane na zawiasach czterech z zamkiem, kluczem, zasuwką i haczykiem czterma. Poteyże stronie izdebka druga z alkierzem do którey drzwi gładkie na zawiasach dwóch z zamkiem, kluczem, antabą, gałką i wrzecądzem na dwóch szkoblach, okno iedno szklane w drzewie starem z antabką i haczykami dwiema, posowa z tarcic, podłoga w większey połowie zbutwiała, piec i kominek z kapturem i sabatnikiem z cegły. Drzwi do alkierza gładkie na zawiasach dwóch z klamką, gałką, wrzecądzem przy dwóch szkoblach, okna w alkierzu szklane otwierane w starey oprawie, posowa z tarcic, podłogi niemasz. Na górze izdebka do którey drzwi gładkie na dwóch zawiasach z zamkiem, kluczem, antabą i gałką, okna dwa otwierane, szklane w starey oprawie na zawiaskach ośmiu z czterma haczykami, posowa i podłoga z tarcic, piec i kominek z kapturem i sabatnikiem z cegły, potrzebuiące cokolwiek reperacyi. Przy tey izdebce na boku komórka pod dachówką, do którey drzwi proste na dwóch zawiasach z haczykiem. Na przeciwko tey izdebki pod strzechą dachówki iest forsztowanie z łupanych żerdzi, o drzwiach ordynaryinych na biegunach i pałągu z wrzecądzem i szkoblami. Na teyże samey górze przy trzeciey stronie iest schowanie z tarcic zrobione o drzwiach ordynaryinych na zawiasach dwóch z wrzeciądzem i szkoblami. Z tey kamienicy na dole wychod na podwórze czyli drzwi gładkie, dobre na dwóch zawiasach z klamką i ryglem. Na tey kamienicy dach wyreperowany a z frontu mury wytynkowane. Wschody na góre drewniane dobre. Podwórze dobrze oparkanione z wrotami na biegunach o dwóch kunach żelaznych.

21. Dom drewniany pod Nm 36 w pruski mur stawiany w którym mieszka exaktor konsumcyiny, ma dach szkudlany o dwóch dymnikach, komin murowany, sień wielką gdzie była dawniey kuźnia, drzwi składane na zawiasach z frontu, w tyle na podwórze drugie małe także na zawiasach z zaporą, trzecie drzwi z ulicy na zawiasach o klamce, ryglu i wrzecądzu z szkoblami. Z sieni drzwi do pokoiu na zawiasach z zamkiem, rękoymią, haczykiem i szkoblami. W pokoiu dwa kominki moskiewski z blachą i polski dobre, podłoga i posowa z tarcic, okna trzy dobre, drzwi do alkierza na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami w alkierzu okna dwa, w których trzy szyby przetrącone a iedna wybita, podłoga z cegły, posowa z tarcic, kominek z kapturem.

22. Plac narożny Węgrzynowizna czyli Litwiżczyzna? zwany, w którym teraz exystuią same sklepy murowane, sklepione dwa, a trzeci pusty, pokryte szkudłami, w których od kilkunastu lat znayduie się szynk piwa i wódki. W iednym sklepie komin murowany nad dach wyprowadzony, kominek z sabatnikiem, drzwi troie, pierwsze do sieni na biegunach z schodami, drugie do szynku gładkie na zawiasach dwóch z zamkiem bez klucza, klamką, wrzeciądzem i szkoblami, trzecie do sklepu gorzałczanego na zawiasach dwóch z wrzecądzem i szkoblami. W izbie szynkowney okno w którym krata żelazna i ze szkłem w mieysce podłogi brug posowa z tarcic. W pierwszym sklepie pustym iest komórka z łupanek z drzwiami na biegunach z wrzecądzem i skoblami.

23. Austerya druga drewniana, podmurowana Rogozinka zwana pod Nm 52 przy ulicy Piotrkowskiey leżąca z drzewa rzniętego z frontu z wystawą na filarach murowanych, maiąca komin murowany, izbę wielką, izdebkę, komorę, komórki, sionki, drzwi na zawiasach żelaznych z zamkami, wrzecądzami i szkoblami, okna w części na zawiasach wszystkie do otwierania z haczykami, posowy i podłogi z tarcic, piec dwie izby grzeiący i dwa kominki polski i moskiewski. Przy tey karczmie staynia wiezdna z wrotami na wylot dwiema, nabianemi gwozdziami na zawiasach żelaznych, w stayni żłoby i drabiny, posowy niemasz. Dach na obu budynkach szkudlany, reperowany. W samey austeryi są takie żelaza: zawias ośm, zamków cztery, kluczy cztery, wrzecądz ieden, szkobli cztery, haczyki dwa, antaby trzy, rękoieści dwie, klamka iedna, pręt żelazny przy kominie ieden, zawias u okien szesnaście, haczyków tamże osmnaście.

24. Most na rzece Nieczec na Trakcie Piotrkowskim z bali rzniętych ale wąskich z poręczami, do którego trzeba kilku bali nowych bo stare poprzecierane.

25. Dom drewniany w ryglówkę i cegłę, Sklepy Nowe zwany pod Nm 81 w Rynku Starego Miasta stoiący pod szkudłami o dwóch kominach murowanych. Wchodząc z rynku do sieni drzwi szalowane na zawiasach dwóch. Po prawey stronie drzwi do izdebki gładkie na zawiasach dwóch z zamkiem bez klucza, antabą, wrzecądzem, szkoblami dwiema, haczykiem, posowa z tarcic dobra, podłoga w połowie wygnieła, okno o ośmnastu taflach szklane otwierane na czterech zawiasach z dwiema haczykami, piec i kominek z kapturem z cegły potrzebuiący reperacyi. Na drugiey stronie podobnaż izdebka z takiemiż drzwiami, lecz bez zamku z klamką, wrzecądzem i szkoblami, oknem podobnym, podłogą i posową z tarcic, który się po S. Janie załamał iako stary, podłoga zaś zgnieła. W tey izdebce kominek z kapturem i piecyk z cegły. Po tym drzwi gładkie do wielkiey izby szynkowney na zawiasach dwóch z zamkiem, antabą, wrzecądzem, szkoblami i haczykiem. W izbie okna dwa w połowie otwierane z różnych tafel na zawiasach ośmiu z haczykami i antabkami, podłoga i posowa z tarcic. Piec i kominek z kapturem i sabatnikiem z cegły. Stół ordynaryiny na krokwiach, ławy dwie z tarcic nad ścianami. Z tey izby drzwi do alkierza składane gładkie na zawiasach z klamką, wrzecądzem, szkoblami i haczykiem. W alkierzu okno w połowie otwierane z różnych tafel szklanych na zawiaskach czterech z haczykami i antabą, posowa i podłoga z tarcic, okienica na dwóch zawiasach z sierdzionkiem, piecyk moskiewski z blachą do zasuwania, z tego alkierza drzwi do sieni na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Z izby wielkiey wychodząc kuchenka do którey drzwi gładkie na dwóch zawiasach połamanych. Obok tego domu iest frontowana delami oborka z stajenką, maiąca podłogę ciosaną, bez posowy, drzwi z sieni na zawiasach dwóch gładkie, drugie ordynaryine na biegunie z kuną żelazną. Pod tym domem są sklepy murowane sklepione o czterech przedziałach. Do tych sklepów wchod pierwszy czyli drzwi z tarcic na zawiasach czterech, gładkie wschody spuszczone, drewniane, po tym drzwi składane na zawiasach czterech z zamkiem starym, wrzecądzem i szkoblami, daley trzecie i czwarte drzwi na zawiasach czterech z iednym zamkiem, kluczem, wrzecądzami dwiema, szkoblami czterma i okienkami trzema bez krat.

26. Dom narożni pod Nm 88 z drewna rzniętego a iedna trzecia część murowa bardzo stara sklepiona, o dachu szkudlanym, kominach dwóch murowanych. Wchodząc z rynku do tego domu Stare Sklepy zwanego są wrotka na biegunach z dwiema kunami żelaznemi, a po lewey stronie drzwi gładkie do izby murowaney, z okienkiem w szrodku na dwóch zawiasach z klamką, haczykiem i szkoblami. W izbie okna dwa o dwunastu taflach w połowie otwierane, na zawiaskach ośmiu z antabkami dwiema i ryglikami, podłoga z tarcic w części popsuta, piec i kominek z sabatnikiem z cegły. W sieni od frontu kómorka z ciosanych dylików w słupy z takiemże pokładem. W niey otwór z okienicą, przy którey zawiasy cztery, szkoble cztery, wrzecądze dwa, haczyki dwa, drzwi gładkie na dwóch zawiasach z zamkiem bez klucza i wrzecądzem z dwiema szkoblami. Daley izdebka do którey drzwi gładkie na dwóch zawiasach z okienkiem w szrodku, klamką, haczykiem, wrzecądzem i szkoblami, posowa z tarcic, podłoga w trzeciey części zgniła, okno iedno o sześciu taflach, otwierane na dwóch zawiaskach z dwiema haczykami, piec i kominek z kapturem i sabatnikiem z cegły. Z sieni sklep murowany sklepiony z iednym okienkiem bez szkła do którego drzwi gładkie na dwóch zawiasach, schody z bali z tarcic dobre, wrzecądz z szkoblami. W tyle garbiarnia przybudowana, lecz w ścianach i balkach, oraz posowie spróchniała i słaba, drzwi dwoie gładkich na zawiasach czterech z dwiema wrzecądzami i szkoblami, piec z okrągła sklepiony, kotliny pod kocieł, okna dwa stare z różnych drobnych tafelek, pod kominem połowa drzwi o iedney zawiasie. Nad izdebką iest forsztowanie żerdkami i chrostem. W tyle garbarni podwórze żerdziami dartami ogrodzone z takiemiż wrotami. W podwórzu studnia dobrze ocembrowana z sochą, żurawiem, kosiorem i wiadrem w żelazo oprawnym. Obok tego oborka z delików łupanych w słupy szrodkiem przeforsztowana, pod dachem szkodlanem maiąca dwoie drzwi na biegunach. W tyle zabudowania iest znaczna część placu pusto leżącego, do dominium należącego. Przed domem podsienie z posową z tarcic. Dach na widok dobry lecz wkrótce potrzebować będzie reperacyi.

27. Plac narożny pusty pod liczbą 49 na którym ieszcze exystuie sklep murowany.

28. Plac pusty narożni przy cmentarzu Xięży Bernardynów pod liczbą 53 leżący.

Następnie inwentarz wymienia czynszowników wraz z numerem domu, z czego opłaca się czynsz i ile wynosi kwota roczna. Podaję same nazwiska.

W mieście Widawie: Mosiek Pik Dziekoski?, Lewek Bergman Gierszon, Eliasz Jankiel, Josek Markowicz Richtigier, Hersz Mendlowicz Weiss, Majer Złotniczek, Kopel Szpigiel, Szmul Weiss, Jakób Knop, Jakób Markowicz, Joachim Ekstein, Mosiesk Stern, P. Hoskora Exaktor, Franciszek Lewandowicz teraz Kościołkowa, Antoni Wandachowicz, Benedykt Szkudlarczyk, Mendel Rozenbaum, Stanisław Werocy?

Kopiec: Porczyński, Brygida Rogulska, Sobestyan Dorędowski, Mateusz Piekliński, Jakób Fałay, Szczepan Klatkoski, Moyżesz Drezner.

Następnie opisano zasiewy. Szczegóły pomijam. Pojawiają się nazwy pól: dział ZA POCZTĄ, dział PILCHY, działek MIELCARSKI czyli RYDZOSZCZYZNA, dział ZA BROWAREM, dział W ŁĘGU, działek WĘGRZYNOWIZNA, niwa RUDNA, niwa SZESNASTKA, rola PLEBANKA, rola KLINY, działek ZA KOPCEM, rola NIWKA, rola PÓLKO, wzmiankowano GÓRY PIASKOWE.

Kolejno opisany jest stan inwentarza (konie fornalskie, krowy paktowe) i ruchomości (w browarze, w spichrzu, porządki fornalskie i gospodarskie, w młynie) na folwarku Kopiec, w karczmie (austeryi) murowanej w mieście Widawie pod numerem 3, w szynku Węgrzynowizna pod nr. 47, w domu Nowe Sklepy pod numerem 81 w szynkowni i sklepie, w karczmie (austeryi) Rogozinka pod numerem 52, w szynku na Nowym Mieście w domu Klemensa Dunikiewicza pod numerem 126, w różnych miejscach.

Wieś Ruda

1. Chałupa czyli karczma z drzewa rzniętego, maiąca komin lepiony, dach słomiany, sień, izbę, komorę, drzwi na biegunach bez żelaza. W izbie okno iedno o różnych tafelkach, których iest dobrych dwadzieścia.

Pomijam opisane ruchomości znajdujące się w tej karczmie. Potem opisano stan włościan w wsi Rudzie, ile mają pańskiego inwentarza i jakie są ich powinności. Podaje tylko nazwiska włościan z Rudy:

Pułrolnicy- Filip Gacki, Dominik Nastalcik?, Kazimierz Marciniak, Kacper Miksa, Józef? Maskulski po Rochu Matusiaku, Józef Gabrysiak.
Zagrodnicy- Andrzey Marciniak, Izydor Szkudlarek, Jędrzy Hadrysiak, Piotr Fabrysiak?
Chałupnik- Benedykt.
Komornicy- Szczepan Gacki, Michał Materka, Rochowa Matusianka, Piotrowa Sz[k?]udlarka.


czwartek, 15 kwietnia 2021

Rogozinka

Rogozinka, karczma znajdująca się dawniej w mieście Widawie.

Notariusz Antoni Pstrokoński 1829

23. Austerya druga drewniana, podmurowana Rogozinka zwana pod Nm 52 przy ulicy Piotrkowskiey leżąca z drzewa rzniętego z frontu z wystawą na filarach murowanych, maiąca komin murowany, izbę wielką, izdebkę, komorę, komórki, sionki, drzwi na zawiasach żelaznych z zamkami, wrzecądzami i szkoblami, okna w części na zawiasach wszystkie do otwierania z haczykami, posowy i podłogi z tarcic, piec dwie izby grzeiący i dwa kominki polski i moskiewski. Przy tey karczmie staynia wiezdna z wrotami na wylot dwiema, nabianemi gwozdziami na zawiasach żelaznych, w stayni żłoby i drabiny, posowy niemasz. Dach na obu budynkach szkudlany, reperowany. W samey austeryi są takie żelaza: zawias ośm, zamków cztery, kluczy cztery, wrzecądz ieden, szkobli cztery, haczyki dwa, antaby trzy, rękoieści dwie, klamka iedna, pręt żelazny przy kominie ieden, zawias u okien szesnaście, haczyków tamże osmnaście.
 
Notariusz Antoni Pstrokoński 1832 
 
23. Austerya druga Rogozinka zwana Nr 53, iak była iest. Dach potrzebuie reperacyi. chociaż pięciu kopami szkudeł za przeszłego dzierzawcy Faiansa był narządzony.

poniedziałek, 12 kwietnia 2021

WSPÓLNY ZAKUP MAP 3

Szukam osób zainteresowanych wspólnym zakupem następujących map:

Kamion, Toporów, Grębień, Dzietrzniki, Kadłub, Kamionka, Popowice, Chrząstawa, Mokrsko, Dobra Krobanów Krobanówek, Plan pomiarowy Krobanów Krobanówek Osmolin, Plan wsi Rządowej Piaski, Plan części ekonomii Męka z wsią Czechy, Plan wsi Rządowej Piaski w ekonomii Męka - wszystkie wymienione sporządzono w pierwszej połowie XIX wieku.

Złoczew 1823

Cielce 1832

Borszewice Kopyść 1806/7

Kopyść (6 ark.) 1848
Tyczyn (2 ark) 1861?
Wola Pomianowa 1803
Zieleńczyce Sięganów Nicenia 1795-1810
Młodawin Dolny 1795-1815
Kościerzyn 1802
Bilew Okup Duży i Okup Mały 1810
Tubądzin 1798
Czartki Mł. 1800
Otok Otoczek 1823
Zadąbrowie 1846
Kromolin 1801

Mapy pochodzą z AGAD-u. Koszt skanu jednej mapy to 10zł.

Jeżeli jesteście zainteresowani tylko wybranymi mapami to złoże się na nie pół na pół.

Jeżeli jesteście zainteresowani mapami innymi niż wymienione proszę o podanie swoich typów. Jestem w stanie partycypować w 50 procentach kosztu zakupu.

Skan z oryginału o formacie:
do A3 (29,7×42 cm) – 2 zł
powyżej A3 (29,7×42, cm) – do max. 2A0 (118,9x168,2 cm) – 10 zł

Zdecydowana większość map to mapy wielkoformatowe.

Jestem zainteresowany wyłącznie mapami z obszaru byłego woj. sieradzkiego.

Inwentarz Rogóźno (1829)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1829, akt nr 148. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.



"Działo się na gruncie wsi Roguźnia Powiatu Sieradzkiego dnia szostego sierpnia roku tysiąc osmset dwudziestego dziewiątego."
Dzierżawca dóbr Roguźna Maksymilian Turski wzywa Rejenta Powiatu Sieradzkiego w celu opisania stanu pomienionych dóbr.


Wieś Roguznio

Budynki Dworskie i Folwarczne.

1. Dwór z drzewa rzniętego bardzo stary, maiący przyciesi popruchniałe. Dach szkudlany stary, komin z gruntu murowany, i ganek przed sienią na czterech słupach pod szkudłami. Wchodząc do sieni drzwi podwóyne gwozdziami nabijane na zawiasach z ryglem tylko z tyłu, astrych, w sieni częścią z cegły, częścią z kamieni i dwoie drzwiczek do pokoiów. Z sieni drzwi do pokoiu stare na zawiasach z zamkiem złym, kluczem i antabą. W tym pokoiu okna cztery na zawiasach do otwierania z haczykami, kominek moskiewski. Posowa i podłoga trochę popaczona z tarcic. Z tego pokoiu do drugiego drzwi łatane na zawiasach z zamkiem bez klucza i antabą. W nim kominek moskiewski z blachą, okna dwa, lecz iedno teraz przez W. Turskiego nowo dane, oba na zawiaskach do otwierania, u iednego starego dwóch hazyków brakuie. Posowa i podłoga z tarcic. Te wszystkie okna są opatrzone okiennicami na zawiasach przez W. Turskiego lecz poreperowane. Z tego pokoiu drzwi do sieni na zawiasach z zamkiem bez klucza antabą i haczykiem. Z sieni drzwi do schowania na zawiasach z klamką wrzeciądzem i szkoblami. W tym są dwa okna gliną zupełnie zalepione, i drzwi do ogrodu czyli pulka na zawiasach z wrzeciądzem i szkobkami. Po lewey stronie izba czeladna maiąca cztery okna do otwierania bez zawias o dziewięciu haczykach. Drzwi dwoie na zawiasach iedne z haczykiem wrzecądzem i szkoblami, drugie z zamkiem polskim bez klucza i antabą do pokoiku w którym dwa okna bez zawias z sześciu haczykami. W tych izbach dwa kominki, piec ieden, posowy z tarcic, podłogi stare, podłogi stare osobliwie w czeladney izbie zła. Z pokoiku drzwi do sieni na zawiasach z zamkiem polskim bez klucza z antabą. Z sieni na góre drzwi proste z kuną wrzecądzem i szkoblami.
2. Budynek zupełnie stary zły łatany pochylony w ziemie wklęsły, pusty, z dachem słomianym dziurawem, w którym staienka, wozownia, oborka i chlewiki bez żadnego żelastwa. Trzeba go nowo przestawić.
3. Ogrodzenie wedle tych budynków i dziedzińca z łat, z wrotami staremi z tarcic.

Zapolkiem.

4. Owczarnia murowana, dach na niey dekowany, przetarty, słomiany, przez szrodek idą słupy murowane, wrót dwoie na wylot na biegunach, drzwiczek troie z dwiema wrzecądzami i szkoblami czterma. Dwa dymniki zamykane w dachu, w szczycie drzwiczki z wrzeciądzem i szkoblami. W tey owczarni iest staynia z oborą przegrodzona na zachód słońca, zawiera drabin pięć, żłobów pięć, pokład z żerdzi a gdzie owce, tylko mieyscami iest.
5. Za owczarnią o staię chałupka owczarska blisko rzeki Widawki stara, z dachem słomianym, maiąca izbę, kumorę, sień, okno iedno, piec, kominek i komin z gliny.
6. Niedaleko owczarni stodoła chróściana w słupy i krzyżownice pod snopkami o dwóch klepiskach. Wrota na wylot na biegunach z kunami, u przodu wrzecądze z szkoblami, z tyłu zatyczki.
7. Stodoła druga o dwóch klepiskach podobna pierwszey oprócz, że na iednym boku od wschodu słońca iest szpichrz z bali rzniętych o dziewięciu i pół przegrodach, posowa i podłoga z tarcic, drzwi na zawiasach z zamkiem, kluczem, wrzecądzem i szkoblami. Wrota u stodół potrzebuią reperacyi, bo poopuszczane na dół.
8. Przed stodołą brog na czterech słupkach cienkich pod snopkami.
9. Ogrodzenie wedle stodół z łat łupanych z wrotami.

Za drogą do Rudy idącą nad parowem.

10. Browarek w strychulce na glinę, maiący dach słomiany z trzema szorami szkudeł wspodu, komin lepiony nadmurowany, izby dwie, kumorę, sień, okna trzy, w których szyby iedney brakuie, piece dwa, kominki dwa częścią z gliny, częścią z cegły, i drabiną na dachu. W tym mieszka ekonom i leśniczy.
11. Chlewiki do tego nowe o czterech drzwiach pod dachem słomianym.

Przed dworem nad rzeką Widawką.

12. Młyn teraz o dwóch kołach z drzewa rzniętego, stary. Dach szkudlany, zły, ma izbę, izdebkę, kumorę, okna trzy, piec, kominki dwa, posowę starą, komin murowany z cegły, młynicę, jagielnik. W oknach brakuie ośm szyb. Pogrodki przytym młynie dość dobre, ale ponur do reperacyi równie iak i grobla. Drzwi z  kumory na dwór złe, nowych trzeba.
13. Stodoła do tego młyna nowa z drzewa kostkowego o iednym klepisku z wrotami, przy niey obora razem pod iednym dachem słomianym.
14. Staienka na przeciw młyna z drzewa kostkowego pod snopkami o iednych drzwiach.

Na Piaskach.

15. Austerya z staynią wiezdną stara, zła i niebezpieczna, należy ią rozebrać, a nową w innym mieyscu postawić, na którą teraźnieyszy dzierżawca W. Turski przysposabia drzewo. W karczmie iest następuiące żelastwo: u wrót kun cztery, u drzwi zawias trzynaście, haczyki trzy, wrzeciądz ieden, szkoble dwa. W oknach ledwie szyb trzydzieści, komin cały murowany.
16. Most ieden, na trakcie dość dobry na rzece Widawce, drugi także na teyże rzece na starym Trakcie stary, zły, należy go w inne mieysce, krótsze przenieść.

Następnie opisane są zasiewy, inwentarz i porządki gospodarskie, stan włościan w Roguźnie, ile mają pańskiego inwentarza i jakie są ich powinności.

Lista włościan (bez wymienienia powinności):

Półrolnicy
Stanisław Materka, Jędrzy Kozieł, Mikołay Materka, Mikołay Szymczak, Mikołaj Wąterski?, Klemens Szczerbala, Paweł Rybak, Jan Materka, Franciszek Blacha.

Zagrodnicy
Karol Materka, Maci Kozieł, Karol Stępień, Kazimierz Witecki, Alexy Klimczak, Tomasz Piekos, Jan Szymczak, Tomasz Wandach, Felix Mikła, Jan Szkudlarek, Paweł Szczerbala, Walenty Morawski, Jan Kowalczyk, Marcin Podwóyniak, Antoni Bączek, Antoni Rybak.

Komornicy
Czerniakowska Tomaszowa, Motyl Jakób, Brześkota? Ignacy, Witecki Michał, Kowalczykowa Grzelina, Lisiecka i Siedlecka, Rybaczka i Machelanka, Stępniowa?

W inwentarzu przy opisie zasiewów pojawiają  się nazwy:
W ŁĘGU: tu JEZIORKO, PRUCHAWKA, TRZYCIERZ (za rzeką od granicy Grabińskiej).
NA PIASKACH: tu staw MUROWANY (od granicy Siedleckiej i Patockiej), STAW ŚWINICA, niwa GUSTEK, niwa POD STAWISKIEM i NAD STAWISKIEM, PÓLKO.
W ŁAZIE: tu KUZAJKA.  
Koło rzeki Widawki: tu NA GRĄDZIE, BŁOTA.
Pole NAD GRĄDEM.
Dział TOMASZKA (ku granicy Widawskiej)



piątek, 9 kwietnia 2021

Inwentarz Dąbrowa Widawska (1829)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1829 akt nr. 122.(Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka. 



"Działo się na gruncie wsi Dąbrowy Widawskiey Powiatu Sieradzkiego dnia szóstego lipca roku tysiąc ośmset dwudziestego dziewiątego."

Franciszek Kaczkowski wydzierżawia na okres trzech lat dobra Dąbrowa Widawska od sukcesorów zmarłego Ksawerego Turskiego. Na jego wezwanie przybywa Rejent Powiatu Sieradzkiego i przystępuje do opisania stanu dóbr.


Dąbrowa Widawska
Budynki Dworskie


1. Dwór piętrowy z drzewa rzniętego frontem na południe, tarcicami obity, podmurowany cegłą, w niektórych mieyscach osobliwie na rogach potrzebuiący naprawy bo w kilku mieyscach przyciesi popruchniałe, o kominach dwóch murowanych, dachu nowym szkudlanym maiącym trzy dymniki bez okienic.
Ten dwór obeymuie dwa sklepy murowane oraz mieszkania dolne i górne. Wchodząc do dworu sień z podłogą w progach dwóch popaczoną i popsutą. W sieni dwoie drzwi do przed pieców na zawiasach żelaznych z zamkami i iedną antabą do obu. Drzwi w sieni na wylot? podwóyne z zamkami, kluczami i antabami.
Po prawey stronie są cztery pokoie: jeden paliowy na płotna maiący okno iedno, piec z kafli białych i podłogą z tafli popuczoną. Drugi pokóy niebieski na płotnie o trzech oknach kominku szafiatym z dwiema blachami spodnią i bocznią żelaznemi z roku 1791 i piec z kafli, dwa pokoie grzeiący. Trzeci pokóy zielony na płotnie o iednym oknie, piecu białym okrągłym i posadzie z tafli lecz popaczoney. Czwarty pokóy pomarańczowy na płótnie, kominek szafiaty, okien trzy, w których dwie tafle stłuczone, podłoga w tafle popaczona. Na lewey stronie trzy pokoie: ieden seledynowy na płótnie o iednym oknie maiącym trzy szyby przetrącone, piecu z kafli białym, podłodze dosyć dobrey. Drugi pokóy biały na płótnie o kominku szafiatym, piecu moskiewskim białym z blachą u spodu i u góry, podłogą dość dobrą i oknach trzech. Trzeci pokóy sypialny, razowy na płótnie, maiący okna trzy, w których dziewięć szyb pęknionych, podłogę dość dobrą, piec moskiewski z kafli białych z blachą u spodu i u góry do zamykania.
Okna na dole wszystkie otwierane na zawiasach z ryglami i antabami i wszystkie opatrzone okiennicami na zawiasach z haczykami tylko sześciu i szrubami. Drzwi wszystkie iak i pokoie powyższe malowane, lecz niektóre niedostaiące do odrzwi, na zawiasach z zamkami, antabami, u których iednak brakuie kluczy pięć, i antaby iedney i puł. Idąc na górę na piętro schody po bokach malowane, okno nad schodami w którym niemasz dwóch tafel, a iedna przetrącona. Na piętrze sień malowana żółto w kraty, maiąca dwa okna, w których tafla iedna stłuczona, brakuie do nich haczyków do zapinania w ścianie trzech, ryglów dwóch. Kominek szafiaty w którym dwie cegły wylatuią. Na górę pod dach schody, zastawione parawanem w trzy bryły starym po części dziurawym. Z sieni po lewey stronie drzwi do pokoiu paliowo na płótnie malowane, w którym okno iedno z szybą przetrąconą, kominek w rogu z kapturem, podłoga dobra i wieszadło na ścianie do sukien. Z tego pokóy drugi seledynowy na płótnie, w nim okna dwa, w nich szyba iedna pękniona, kominek szafiaty zamurowany, piec moskiewski z kafli niebieskopowleczonych, podłoga w tafle dobra, przed kominkiem tafle ciosowe, kamienne. Trzeci pokóy bawialny adamaszkiem czerwonym wybity, lecz adamaszek po przecirany, podziurawiony, a w trzech mieyscach cokolwiek podarty. W tym pokoiu okien trzy, w nich tafel pięć pęknionych, podłoga w tafle, piec z blachami z pokoiu się palący z kafli niebiesko pofarbowanych, u góry cokolwiek nadpszuty, gdzie brakuie dwóch  i puł kawałków. Kominek szafiaty zamurowany. Czwarty pokóy czyli sala na płótnie zielono malowana, w niey piec z kafli czarno pofarbowanych z drzwiczkami żelaznemi i blachą u góry, podłoga w tafle, okna dwa, iedna szyba przetrącona, druga nadtrącona. Tu drzwi czworo, iedne iak wyżey do pokoiu bawialnego, drugie do sieni, trzecie do kredensu, w którym kominek z kapturem i okno do pokoiu maiące dwie tafle stłuczone, piąte do przedpokoiu malowanego na płótnie zielono, maiący okno iedno. Z przedpokoiu, pokóy turkusowy, w nim okien trzy dobrych, kominek szafiaty, piec z kafli białych, dwa pokoie grzeiący, i podłoga sosnowa na płótnie, obeymuiący kominek szafiaty, podłogę w tafle, i okna dwa, w których iedna szyba pękniona. Do tych pokoi górnych iest dubeltowych okien czternaście, w których szyb iedenaście stłuczonych, a przetrąconych ośm. W całym tym dworze drzwi wszystkie podwóyne malowane na zawiasach, do których brakuie kluczy sześciu i blaszek w zamkach trzech. Okna wszystkie na zawiasach z ryglami i antabami, w nich brakuie haczyków ściennych dziesięć. Jeneralnie mówiąc obicia we wszystkich pokoiach po części poplamione i podziurawione. Piece potrzebuią przestawienia, zeluzyi do górnych okien szesnaście reperacyi potrzebuiących.

2o. Oficyna stara na przedu dworu w pruski mur czyli ryglówkę na podmurowaniu potrzebuiącym reperacyi, ma dwa kominy murowane, dach szkudlany stary, po części nowo naprawiony, mieszkania dolne i górne. Na dole ma lokacyą Urząd Wóytowski, i sam wóyt mieszka. Na górze wszystko pustkami stoi, i wszystko stare, w tyle tey oficyny dwie drabiny na słupach na dach idące.

3o. Drwalnia w pruski mur postawiona, podmurowana, pod słomianym dachem, którym iednak po części ciecze. Przyciesi nadpruchniałe, ściany niektóre z cegły chwieią się, drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami wewnątrz. Drzwi do sklepu podwóyne z zawiasami bez haków, w nich wrzecądz ieden i szkobel ieden.

4o. Dziedziniec w słupy murowane sztachetami oparkaniony, z tych słupów murowanych pięć pochylonych a ieden obalony.

5o. Kuchnia stara za oficyną z drzewa kostkowego, przyciesi w zimie wlazły, dach bardzo zły, bo stary, szkudlany, z frontu świerzo naprawiany. Drabina na słupie na dach idąca. W szrodku kotlina o czterech słupach murowana, na którey są blachy żelazne lane, gdzie brakuie ich iedney czwartey części, z powodu przepaleń. Na prawey stronie szpiżarnia i piekarnia stare, złe. W trzech oknach kraty żelazne, a szyby potłuczone. Po prawey stronie izba kucharska z komorą. W izbie okno posporządzane dobrze, kóminek z kapturem u spodu blacha, piec stary z cegły dwie izby grzeiący. W kumorze puł okna dobrego, a puł szkudłami zabite. Potym izba druga z kómorą maiąca okna dwa i kóminek. W tych izbach podłogi i posowy z tarcic stare. Drzwi w całey kuchni na zawiasach z iednym tylko zamkiem i kluczem, inne z antabkami lub haczykami.

6o. Studnia obok kuchni ocembrowana z słupem, żurawiem i wiadrem w żelazo okutym, koryto sosnowe przy niey do poienia bydła.

7o. Staynia stara z drzewa kostkowego. Dach stary, zły, choć reperowany, nowego potrzeba, podłoga stara, zła, w szrodku brukowana, posowa z desek, wrota do stayni na biegunach. Z tey stayni kumórka na sieczkę bez podłogi, drzwi bez zawias. Na drugiey stronie izba dla pastuchy z kominem murowanym, piecem z cegły starym, oknem iednym, w którym puł szyb brakuie, drzwiami na zawiasach. Dymnik w dachu bez drzwiczek.

8o. Wozownia na drugiey stronie, stara z drzewa kostkowego, dach szkudlany, stary, reperowany, ale nowy potrzebny, posowy niemasz, dymnik w dachu bez drzwiczek, wrót starych troie, nowych dla bezpieczeństwa trzeba.

9o. Obok wozowni w tyle prewet o trzech przegrodach stary, pochylony w ziemię wklęsły.

10o. Ogród włoski wielki z ulicami i kwaterami. Drzewa moc po części w wielkiey gęstwinie. Na końcu na wschód słońca przy płocie iest mała pustynia stara mchem wysłana pod dachem szkudlanym w szrodku prawie ogrodu domek w pruski mur pod dachem szkudlanem, starym, reperowanym, na wschód słońca pochylony, maiący komin murowany, izbę z dwiema komórkami. W izbie okna dwa, a trzecie w komorze piec i kominek: przy tym domku na południe oranżerya stara przybudowana słupami dębowemi ogrodnika własnemi podparta, maiąca okna.
Daley staienka stara, zła pod snopkami dla konia ogrodowego. Na zachód słońca chmielnik z tyczkami. Jest także lodownia z bali w ziemi pod snopkami maiąca drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Na inney stronie są inspekta z sześciu przegrodami.

11o. Przed dziedzińcem folwark czyli mieszkanie stare dla służących pod snopkami maiące komin lepiony, cztery izby, okien pięć, kominki i piece, zwyczayne, drzwi na zawiasach tylko dwoie, a resztę na biegunach.

12o. Gorzelnia i razem browar z drzewa rzniętego przerobiony dawniey z innego budynku, frontem na wschód słońca, maiąca dwa kominy z gruntu murowane, ieden z nich pękniony, dach szkudlany z przodu naprawiany, z tyłu zupełnie nowy. W dachu dwa dymniki szkudłami zabite. Przyciesi potrzebuią reperacyi. Po prawey stronie izba gorzelniana z dwiema oknami, w połowie deseczkami zabitemi, z gorzelni kómora do surowni? i kartofli, na drugiey stronie izdepka maiąca drzwi, okna całe, piec i kominek z cegły. Po lewey stronie piwowarnia o dwóch oknach po większey części złych. Obok browaru izba do zlewania piwa maiąca kominek i piec. Potym izba do słodu z dwiema kominkami. Te izby z frontu maią okne dobre a inne reperowane. Drzwi wszystkie na zawiasach z iednym zamkiem i kluczem reszta z wrzecądzami, szkoblami i iedną antabą. Za browarem studnia wielka z sochą, żurawiem, wiadrem okutym i trzema rynnami do gorzelni i browaru prowadzonemi.

13o. Suszarnia z drzewa rzniętego do słodu o dachu z dranic, piecu murowanym z cegły, lasami przeplatanemi i drzwiach na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami.

14o. Wolarnia stara, zła, w słupy gliną lepiona a czasem łatami przeplatana, obeymuiąca dwoie drzwi, wrota iedną, dach słomiany reperowany, wewnątrz skrzynię do wywaru w ziemi zrobioną i skrzynię z bali do sieczki dobrą, oraz żłoby trzy.

15o. Chlewiki dla trzody stare, o przyciesiach w ziemię wklęsłych, dachu słomianym na rządzanym, drzwiach czworgu na biegunach z wrzecądzami trzema i szkoblami. Obok staienka z łupanych delików pod snopkami bez drzwi, wszystko potrzebuiące innego razem przestawienia.

16o. Obory stare popodpierane, w tróykąt stoiące z balików rzniętych, maią drzwi czworo, wrot troie. Obok wozownia mała na fornalskie porządki pod snopkami z bali dębowych, o wrotach iednych z wrzecądzem i szkoblami.

17o. Gumno w kwadrat, to iest:
a. Szpichrz z drzewa rzniętego pod dachem słomianym. W szrodku przeiazd z wrotami na wylot każdemi o sześciu zawiasach, z wrzecądzem iednem i szkoblami, bo tylne tylko z haczykiem i reperacyi potrzebuią. Po bokach są dwa sypania z przegrodam i dwie komory. U sypań drzwi dwoie z zamkami, kluczami, wrzeciądzami i szkoblami, u innych drzwi przy kumorach tylko są wrzecądze z szkoblami.
b. Stodoły dwie, stare, każda o trzech klepiskach pod snopkami, z wrotami na biegunach, wrzecądzach i szkoblach. Jedna z tych stodół pochylona bo i balka pękniona.
c. Stodoła szrodkowa o dwóch klepiskach, stara z wrotami o wrzecądzach i szkoblach maiąca dachy stare, narządzane.
d. szopy dwie na zboże w słupy pod snopkami. Ogólnie mówiąc wrota u stodół maią sześć zamków, a klucz tylko ieden, siódme wrota wrzeciądz i szkoble, a osme bez żadnego żelastwa. Na boku są wrota obok szpichrza do wiazdu na biegunach z wrzecądzem i szkoblami.

18o. Owczarnia na górce z drzewa rzniętego, stara, pochylona, maiąca przyciesi z gruntu spruchniałe, dach słomiany, stary z dwiema dymnikami o drzwiczkach, wrot dwoie na wylot i dwoie drzwi na boku, posowy niemasz.

19o. Płoty wedle budynków stare, posporządzane z wrotami gdzie potrzeba.

20o. Za dworem na pastwisku dwie szopy pod snopkami stare dla jeleni.

Budynki we wsi.

21o. Kuźnia z drzewa kostkowego stara, przyciesi popruchniałe, dach szkudlany stary, w szczycie brakuie szkudeł, komin murowany, lecz obalony przez wiatr, szczytu od pola brakuie, posowa z dyli.

22o. Dwoiaki z drzewa rzniętego, w których mieszkaią stolarz i zagrodnik, maią dach z przodu szkudlany, stary, zły, a z tyłu słomiany, komin murowany. Po prawey stronie izba iedna z drzwiami i na zawiasach z klamką, szkoblem i haczykiem, kominkiem i piecem z cegły, posowa z tarcic, nieco wyprężoną, i oknem w którym trzy syby stłuczone. Na drugiey stronie podobna izba ze wszystkim i oknem dobrym. Do każdey izby iest sień osobna.

23. Karczma stara z drzewa rzniętego maiąca dach szkudlany stary, zły, częścią poprawiany, komin cały murowany. Sień wielką z drzwiami na zawiasach z klamką i haczykiem, izbę wielką z drzwiami podo....... kominkiem i piecem z cegły, podłogą dobrą, osobny alkierz także z podobnemi drzwiami kominkiem z cegły, kumorkę osobną przy alkierzu, izdebke na prost sieni z kominkiem i piecem z cegły, okien wszystkich sześć, w połowie dobrych a w drugiey złych, sklep murowany do którego się wchodzi z sieni, reszte drzwi podobnych pierwszym, a przyciesi popruchniałe i w ziemię wklęsłe. Na drugiey stronie drogi iest staynia wiezdna stara, zła, pochylona, maiąca dach szkudlany, dziurawy, zły, wrot dwoie na biegunach z kunami dwiema. Drzwiczki z boku na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Ściany popruchniałe, żłob ieden, bez drabin i bez pokładu.

Pustkowie Kobylarnia w Łęgu za Świerczowem.

24. Chałupa stara z drzewa kostkowego, w którey mieszka gaiowy Stępiński, maiąca izbę z piecem i kominkiem częścią z  cegły, częścią z gliny, z sieni komin lepiony, dach słomiany. Okno zwyczaynie złe naprawiane. Na boku tey chałupy prawym iest stodoła z drzewa kostkowego z wrotami poiedyńczemi na biegunach o iednym samsieku, dachem słomianym złym.

25. Szopa w słupy chrościana w którey dawniey bydło stawało, maiąca dach słomiany, stary, zły, mieyscami hoyną łatana. Ten budynek pochylony, stary, zły.

26.Szopa druga osobna nad górą i strumieniem także chrościana pochylona na skład siana, maiąca dach słomiany, stary, zły. Wrota na wylot z wrzeciądzem i dwiema szkoblami.
Tu się wzmiankuię, że staynia wiezdna przy karczmie w Dąbrowie prez wiatr iaki w dniu dwudziestym czwartym lipca roku tego panował, obalona została.

Następnie opisano zasiewy w Dąbrowie. Tu wzmiankowano nazwy: WINNA GÓRA, OGRÓD, PILCHY, GÓRY, OWCZARNIA, pole KARCZMARSKIE, pole LINSKIE, dział ZA DĘBINĄ, dział ŁAZISKA, BORZYSKA, NOWINY.

Potem wymieniono włościan, ile mają pańskiego inwentarza i jakie powinności wykonują. Wymieniam tylko ich nazwiska.

Dąbrowa
Półrolnicy
Kacper Goczałek, Jakób Skorupa, Franciszek Owczarek, Michał Bober, Paweł Piwiński, Kazimierz Bartoszek, Erazm Kubiak, Marek Piechowicz, Andrzey Myśliwiec, Tomasz Klimczak, Woyciech Kowalczyk, Tadeusz Krześlak, Grzegorz Klimczak, Maciey Choynacki, Błażey Choynacki, Mikołay Włodarczyk.

Zagrodnicy
Mateusz Iwański, Marcin Janiczak, Andrzey Chwiałkoski, Franciszek Klimczak, Tomasz Mikła, Tomasz Karczmarek, Szymon Woźniak, Jan Kurowski, Józef Proszkoski, Szymon Krześlak, Mateusz Nitka, Szczepan Myśliwiec, Kanty Nitka, Walenty Białek, Jan Piechowicz, Michał Kubiak, Szymon Kubiak, Woyciech Janiczak, Wincenty Janiczak, Bartłomi Iwański.

Chałupnicy
Andrzey Graydziak, Kazimierz Pokorski.

Komornicy
Jest 24 (nazwiska nie podane).

Na końcu opisano inwentarz na gruncie pozostający (konie fornalskie, woły ratajskie, porządki w ogrodzie włoskim, w kuźni, w karczmie w Dąbrowie, przy browarze).

środa, 7 kwietnia 2021

Choszczówka / Choszczewka / Osada Choszczewska

Choszczówka vel Choszczewka, kolonia w dobrach Choszczewo. Określana jako osobna nomenklatura i mimo bliskiej odległości od Choszczewy nie była częścią tej wsi. Graniczyła z wsiami Prusinowice i Choszczewą. Od wsi Choszczewy granice oznaczone były rowem, a od wsi Prusinowic starą drogą Uniejowską, od strony kolonii Choszczówki granica szła kopcami i wałem, zaś od wsi Kobyła smugami. Przy granicy z Kobyłą znajdowały się łąki, przy granicy z Prusinowicami bory. Na mapie Kwatermistrzowskiej widnieje po nazwą Osada Choszewska. Do 1818 roku kolonia należała do Ignacego i Zuzanny z Chmielińskich Klimaszewskich. W tym roku sprzedali ją Salomei z Klimaszewskich Morawskiej za 7.000 złotych polskich.
źródło: AP w Łodzi oddział w Sieradzu. Notariusz Wincenty Kobyłecki Szadek, sygn. 47/1 akt nr. 1480.

Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego 1827 r.
Choszczewska osada, województwo Kaliskie, obwód Sieradzki, powiat Szadkowski, parafia Małyń, własność prywatna. Ilość domów 5, ludność 40, odległość od miasta obwodowego 3.