Źródło inwentarza:
Akta notariusza Pawła Dąbskiego z roku 1827, nr. aktu 128. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.
 |
Popów na mapie z 1790 roku,
|
"Działo się we wsi Popowie w Powiecie Wartskim położoney w domu dworskim pod Numerem pierwszym stoiącym dnia trzynastego lipca tysiąc ośmset dwudziestego siódmego roku."
Rejent Kancellaryi Powiatu Wartskiego Paweł Dąbski przybył do Popowa gdzie zastał:
1. Wincentego Pstrokońskiego, dziedzica dóbr Ostrowa (Wartskiego) i innych, w wsi Ostrowie zamieszkałego, opiekuna nieletnich sukcesorów po Jakubie i Nepomucenie z Masłowskich małżonków Psarskich, pozostałych wspódziedziców dóbr Popowa, działającego w ich imieniu i pilnującego ich praw.
2. Cypriana Szulimowskiego teraźniejszego dzierżawcę dóbr Popowa, tu zamieszkałego.
3. Ignacego Jarocińskiego, byłego dzierżawcę dóbr Popowa, a na teraz dzierżawcę dóbr Zadzimia, tamże zamieszkałego.
Na żądanie wymienionych osób przystąpił Rejent do opisania stanu dóbr.
Zabudowania dworskie i folwarczne
1. Dwór czyli pomięszkanie dworskie tak zewnątrz iako też wewnątrz w tem samem znayduie się stanie iak iest opisany w akcie dnia siódmego października 1824 r. tu na gruncie wsi Popowa przeze mnie Rejenta sporządzonym, przy oddaniu possessyi Wu Ignacemu Jarocińskiemu, prócz tylko niektórych odmian, iako to, że dach na całym budynku dla samey starości więcey iest podziurawiony z powodu pogniłych w większey połowie szkudeł, mianowicie zaś w obudwóch szczytach i w narożnikach przy obydwóch facyatach, w których rynny dawniey zaprawadzane zupełnie są pogniłe tak dalece, że wody deszczowe przechodzą wewnątrz budynku, niemniey z dwóch stron komina znayduią się dziury, któremi wody deszczowe ściekaiąc po kominie, tenże opłukuią i osłabiaią.
Przy porównaniu opisu stanu przed trzema laty będącego z dzisieyszym znaleziono wewnątrz tego mieszkania te ieszcze odmiany, że próg przed drzwiami frontowemi dworu z kamieni głazowych urządzony na około którego exystowały bale formuiące ieden stopień dziś tychże bali nie ma, gdyż przez starość pogniły, iak się to z reszty kawałków pokazuie. Posadzka w sieni, która dawniey to iest przed trzema laty była zdezelowana dziś iest dobra. U drzwi wchodząc z przed pokoiu do pokoiu zielonego w akcie wyżey z daty wymienionym sub C opisanego u których dawniey przy zamku nie było klucza dziś się tenże znayduie. Piec w tymże pokoiu na teraz iest przestawiony także kaflowy kominkowy lecz? na postumencie murowanym, szyby w oknach wszystkich całe.
D. W pokoiu sub D. opisanym zamek w drzwi który był dawniey zdezelowany teraz iest naprawiony, lecz klucza do niego nie było i nie ma. Tenże sam pokóy był dawniey malowany bronzową farbą w wielu mieyscach wytartą, dziś zaś ściany są obielone i w dobrym stanie znayduią się stanie, sufit w tymże pokoiu iest taki sam iaki był, piec przestawiony i wapnem obielony w dobrym stanie do którego są także ramy płotnem okute dawnieysze.
E. W schowaniu niemasz żadney odmiany okna są dobra i w tych lubo w poprzednim opisie umieszczono przez omyłkę szyb cztery, rzeczywiście iednak było i iest ich ośm, ściany dawniey malowane. W tem schowaniu iest szafa szeroka z przegrodami i z dwoma podwóynemi drzwiczkami bez zamków, komora sub F w tymże samym znayduie się stanie iak dawniey.
G. Do zamka u drzwi wychodzących do pokoiu dawniey żółto malowanego, z pokoiu zielonego brakowało dawniey klucza, który dziś znayduie się, ściany tego pokoiu są na teraz wybielone i w dobrym są stanie, piec na teraz iest szafiaty czyli kominkowy z kafli na postumencie murowanym dobry, lecz bez zasłony, która poprzednio była zdezelowana. W oknach było przed trzema laty tafle stłuczone, dziś zaś wszystkie są całe. W przedpokoiku pod tąż samą literą opisanym dawniey, który w takimże iak poprzednio znayduie się stanie, była dawniey, w oknie iedna szyba stłuczona, dziś zaś trzy są spękane. W tymże przedpokoiu iest kominek z którego iest otwór od sabatnika.
H. W pokoiu sub H. opisanym ta iest odmiana teraz iż do zamka brakowało poprzednio klucza, dziś zaś znayduie się, zamek także potrzebuie reperacyi, ściany obite były dawniey papierem, który że był iuż znacznie pooddzierany, przeto teraz Wy Skulimowski resztę pozostałą odiąć kazał, a w to mieysce tymże samym papierem pokóy sub I.? opisany, w którym znaydowały się w obiciu znaczne dziury, przez zaprawienie onych wyporządził. Pokoik ten potrzebuie reperacyi w ścianach i wybielenia, podłoga także iest w tymże stanie iak była. W oknie w którem dawniey były szyby stłuczone dziś zaś wszystkie dobre.
J. W schowaniu sub J. opisanym niemasz nic do nadmienienia o iakieykolwiek odmianie, gdyż wszystko tak iest iak było, oprócz okna na którem tylko pięć sztuk szyb stłuczonych.
K. Na drugiey stronie dworu w przedpokoiu ta iest odmiana, że ściany w lepszym znayduią się stanie, gdyż są odtynkowane wapnem przed dwoma laty, lecz w kilku mieyscach przez wadę budowli są porysowane. Posadzka iest tu teraz dobra, sufit zaś pustoszeie przez zgniliznę. W oknach tafle wszystkie dobre.
L. Na sali nie masz żadnych napraw ani też większych dezelacyi oprócz tylko co się przez samą starość psuie. W oknach iest iak dawniey cztery sztuki tafli stłuczonych. We drzwiach wychodzących z sali do ogrodu wszystkie szyby są całe. Galerya w ogrodzie przed dworem dziś tak dalece przez starość i wystawienie na słoty iest zupełnie spustoszała, podłoga i wschody pogniłe ta dalece, że grozi niebezpieczeństwem upadku. Zresztą wszystko w takim stanie iak było przed trzema laty.
Ł. W pokoiu do którego wchodzi się z sali wszystko tak iak było, oprócz że w oknach tylko dwie tafle są stłuczone. Nadmienia się oraz iż w ścianie tego pokoiu za piecem iest wprawiony kosztem Wo Jarocińskiego kawałek ściany z cegły, która dawniey przez wody deszczowe była uszkodzona.
M. Pokóy opisany sub M. w takimże znayduie się stanie iak dawniey, równie iak i inne szczegóły.
N. W pokoiku sub N. opisanym nie masz żadney odmiany i wszystko zgodne z poprzednim opisem.
O. Wschody na górę nie są w gorszym stanie oprócz że obicie z desek z iedney strony od komina, które dawniey było zruynowane, na teraz nie exystuie.
P. Na górze sala iak dawniey tak i teraz exystuie w stanie opustoszałym, podobnie iak i podłoga w teyże sali.
2. Kapliczka iest w tymże stanie iak dawniey i wszystkie tamże znayduiące się szczegóły, zresztą o górze nic więcey do nadmienienia nie ma nadto co iest w poprzednim opisie stanu wyszczególnione.
2. Sklepy dwa iak dawniey exystowały tak i dziś exystuią, które są słomą pokryte dobrze. U iednego wschody są przez zgnieliznę zepsute, gdyż brakuie trzech stopni.
3. Dom drewniany w którym mieszka cieśla w tym samym znayduie się stanie iak iest poprzednio przed trzema laty opisany. W mieyscu małey szopy dawniey spustoszałey iest teraz i chlewik postawiony z opalenisków po pogorzeli wieyskiey.
4. Spichrz exystuie w stanie iak poprzednio to iest że dla pogniłych przyciesi potrzebuie reperacyi dach zaś dobry. W środku także potrzebuie reperacyi.
5. Wychodek w takimże stanie iak dawniey.
6. Gołembnik więcey teraz spustoszały niż dawniey, a to przez samą starość.
7. Owczarnia lubo za possessyi Wo. Jarocińskiego znacznie zreparowaną była, dziś iednak przyciesi od wschodu w części pogniłe, i ściana nachylona i z tego powodu potrzebuie zastrzałów. W tey owczarni nie było dawniey posowy i dziś też nie ma.
8. Stodoła z drzewa z bali rzniętych na murowanym fundamencie lubo w ścianach iest dobra zupełnie, szczyty iednak i dach niemniey wrota konieczney potrzebuią reperacyi.
9. Stodoła murowana w teyże samey linii w pierwszey stoiąca iest w tymże stanie iak poprzednio, z tą odmianą że dach potrzebuie reperacyi szczególniey w kalonce, w szczytach także które przez Wo Jarocińskiego zaprawiane były snopkami znayduią się znaczne dziury.
Wrota w tey stodole są więcey zdezelowane i dla tego znaczney potrzebuią reperacyi, mury zewnątrz nie były wcale poprawiane.
10. Staynia z powodu pogniłych przyciesi od frontu potrzebuie zaprowadzenia nowych. W stayni od południa będącey dylina potrzebuie reperacyi. Do drzwi dubeltowych w stayni brakowało dawniey klucza, lecz teraz znayduie się. Posowy czyli pokładu z desek nie masz teraz, gdyż ta po spaleniu wieyskich budynków i karczmy, z wiedzą opiekuna nieletnich Dziedziców w całości zabrana i przeniesiona do domu murowanego dawniey przy gościńcu będącego, który także pogorzał, podobnież na urządzenie pokładu nad izbami. W dachu teyże stayni są dwa dymniki lito się zamykaią na drzwiczki z zawiasami i skoblami. Deski nowe, które Wy Jarociński na pokład pozaciągał, zabrał .... iako swoie i dlatego nigdzie tu pokładu nie ma. Zresztą cały ten budynek tem więcey podpada opustoszeniu co rocznie, im mniey ma starania przedsiębrana iest reperacya koło niego.
11. Obora pod Numerem iedenastym opisana, znayduie się w takimże stanie iak poprzednio, a lubo Wy Jarociński w pierwszym roku swey possessyi przez zaprowadzenie słupów środkowych zabezpieczył tą od upadku, przecież ściany potrzebuią reperacyi konieczney, mianowicie zaś zaprowadzenia nowych przyciesi od frontu i reperacyi dachu od dołu szkudłami. W tey oborze nie było dawniey pokładu i teraz go też nie ma.
12. Obora druga obok pierwszey stoiąca dziś tylko w połowie słomą i częścią dranicami pokrytey exystuie, druga zaś połowę iako upadkiem grożącą Wy Jarociński znieść kazał obróciwszy zdatnieysze drzewo na przybudowanie wolarni, która poniżey opisaną będzie. W tey połowie pozostałey exystuią tylko iedne drzwi na biegunach z wrzeczągiem i skoblem. Ściany tego budynku znacznie przez starość uszkodzone dla pogniłych przyciesi, ściana zaś od wschodu pod którą wiele przyciesi nie ma grozi upadkiem, posowy nie było tamże i nie ma.
13. Kurniki w których znayduie się siedm drzwi z których iedne całkiem zabite. Wszystkie te drzwi potrzebuią reparacyi z których u iednych iest wrzecząg żelazny i skobel. Dylina w tym budynku zupełnie zgniła. Stan zewnętrzny w niczem się nie odmienił.
14. Gorzalnia łącznie z browarem którey stan zgodny z poprzednim opisem oprócz tylko że dach nad suszarnią pobity dranicami tak iest spustoszały że nowego pobicia potrzebuie. Wewnętrzny stan zgadza się także z poprzednim opisem oprócz tylko że okno iest na teraz zupełnie całe. Stan suszarni w niczem się także nieodmienił. W mieysce koryta z cegły murowanego, które dawniey było w suszarni iest teraz skrzynia także z cegły murowana, w końcu tego samego budynku lecz bez nakrycia do którey to skrzyni należą także trzy rynny do osuszania wywaru. Dawniey studni nie było do gorzalni teraz zaś exystuie w sadzawce cembrzyna formuiąca studnię dla brania wody do gorzalni. W tyle gorzalni exystuie stara studnia w poprzednim opisie opuszczona z wagą i koszturem, lecz woda z niey nie iest dogodna do robienia piwa. Wiadro w pierwszey studni iest okute iedną żelazną obręczą u spodu, u drugiey zaś wiadro wcale bez okucia.
15. Wolarnia zgodna z poprzednim opisem tak zewnątrz iako też wewnątrz równie iak i co do żłobów, w końcu tey wolarni przybudowany nowy wzrąb częścią z drzewa nowego branego z boru popowskiego, częścią ze starych bali wybranych z zniesioney połowy obory pod Numerem 12 opisaney, słupy dębowe na koryto zrąb iuż są zaprowadzone dębowe belki i cały ten nowy budynek przygotowany do zaciągnienia kozłów, które także iuż przygotowane leżą.
16. Karmnik zgodny z dawnieyszym opisem, lecz dach nowo pokryty. W tyle od ogrodu są dziury w ściance z powodu wypadnienia dwóch kawałków bali.
17. Kuchnia znayduie się w takim stanie iak poprzednio opisana, a nadto dodaie się że w szczycie od południa pobitym deszczkami są dziury. W szczycie zaś od północy zabitym tarcicami brakuie kawałka deski. Wewnętrzny stan także zgodny z dawnym opisem, oprócz tylko że w izbie po prawey stronie wchodząc będącey, która w doyść w dobrym stanie znayduie się, w oknach które dawniey były powytłukane, teraz tylko dwóch szyb brakuie. W komorze przyległey iest teraz podłoga, którą Wy Jarociński dadź kazał. Okno w tey komorze było dawniey wytłuczone, lecz teraz brakuie tylko pięciu małych szyb. W tyle na kurnikach niemasz pokładu tylko w niektórych mieyscach a szczególniey nad tym kurnikiem do którego wchodzi się z komory.
Ogrodzenia
18. Dziedziniec przed dworem ogrodzony sztachetami staremi w części nowo wprawionemi ordynaryinemi w słupy murowane z cegłą na których wapno znacznie poodlatywane. Wrota w środku dziedzińca w tym stanie iak były lecz furtek wcale nie ma.
Za sklepami poczynaiąc od dworu wszystkie płoty tak iak są wymieniane w poprzednim opisie w takimże znayduią się stanie, w mieyscu tylko od owczarni do stodoły płot chróściany dobry cierniem opatrzony, podobnież z drugiey strony teyże stodoły płot chruściany dobry ogradzaiący mieysce gdzie dawniey stawały stogi zresztą wszystkie inne płoty w tymże są stanie iak opiewa opis poprzedni, lecz od pasternika iest teraz płot dobry chruściany. Nadmienia się oraz iż idąc od dworu na wieś w końcu ogrodzenia z kamieni urządzanego po lewey stronie był dawniey płot z płatów, a teraz tylko chruściany.
Zabudowania na wsi
Gościniec który stał dawniey w czasie pożaru ognia za possessyi Wo Jarocińskiego spalony wraz z staynią wiezdną. Na teraz exystuie staynia nowa przez tegoż Wo Jarocińskiego wystawiona z bali rzniętych słomą pokryta w dobrym stanie, trzymaiąca łokci trzydzieści dziewięć i pół szerokości łokci piętnaście i trzy ćwierci, wysokości uważaiac od przyciesi łokci cztery i trzy ćwierci. W teyże stayni są żłoby po obydwóch stronach także nowe zupełnie w dobrym stanie, których iest siedm, drabek zaś wcale nie ma. Wrota z obydwóch stron na biegunach drewnianych z żelaznemi wrzeczągami. Z przodu iest fortka we wrotach na żelaznych zawiasach z klamką żelazną i wrzeczągiem, szczyty z obudwóch stron są tylko zaszyte snopkami.
20. Za tą staynią wystawiony nowy most na grobli lecz z obydwóch stron nie dokończony, po bokach tego mostu są poręcze.
21. Kuźnia murowana na przeciw stayni pod dranicami, nad komorą niemasz żadnego pokładu a nawet belki brakuie. Przy odrzwiach mur u dołu znacznie uszkodzony. Nad kuźnią także nie masz pokładów. U wystawy przed kuźnią brakuie także dwóch słupów, szczyt w dachu zupełnie zdezelowany. W całym budynku iest pięcioro drzwi na zawiasach żelaznych i tylko iedney brakuie. W dwóch oknach iest tylko szyb iedenaście a reszta powybiiana. Statki gruntowe kowalskie są te same iakie były poprzednio, szparog tylko mnieyszy i wytrącony, a kleszczy nie ma wcale. Kamień do ostrzenia iest znaczney wielkości i dobry który iest wzięty ze młyna od jagielnika trzymaiący średnicy cali sześć. Dawnieyszy kamień zupełnie iuż nie zdatny do niczego.
22. Młyn wodny razem z mieszkaniem młynarskiem w tym samym znayduie się stanie, a nawet gorszym iak poprzednio, gdyż komin grozi niebezpieczeństwem ognia lub upadku. Koło tylko wodne iest wyporządzane w dobrym stanie do którego dany wał nowy okuty w gryfy żelazne, pogrodki także zreparowane w których dany nowy pokład lecz koryto zupełnie zruynowane. Kamień od jagieł dawniey trzymał cali sześć grubości, a teraz cali cztery i pół, kamień mączny wierzchni trzyma teraz grubości cali czternaście, który kupił W. Jarociński poprzednio zaś trzymał cali dziesięć. W młynicy nie ma pokładu żadnego, zresztą wszelkie inne sprzęty i narzędzia są te same iakie były.
23. Wiatrak czyli młyn wietrzny, którego obicie dotąd takie iakie było zdezelowane szczególniey od wiatrów, dach zaś dany nowy, śmigi obydwie nowe iak i płachty czyli napiory, wschody pierwsze to iest zewnętrzne są teraz nowe wewnątrz tak iak były zdezelowane, koło paleczne teraz nowe, skrzynie dobre, podłogi zaś zdezelowane, kosz dobry, socha i paprzyca dobra, łub także w dobrym stanie, kamień wierzchni dobry trzymaiące cali iedenaście, spodni zaś trzyma tylko grubości cali trzy, który iest w trzy części pęknięty, bęben zreperowany, dyszel złamany, pytla nie ma żadnego, z dwóch oskardów iest tylko ieden, drąg żelazny dobry, lina dobra, liny zaś do bębenka nie masz żadney.
Zabudowania włościan
1. Dom pod Numerem czwartym stoiący w którym mieszka Łukasz Matusiak półrolnik z komornikiem. Stan budynku iego zgodny z poprzednim opisem, a tu dodaie się zaś ieszcze iż dach na domie bardzo zdezelowany.
2. Dom pod Numerem piątym stoiący w którym mieszkał dawniey Bartłomiey Muchalczyk a teraz Józef Szymsio zagrodnik i komornica Augustyniankowa. Dom opisany poprzednio zgodny co do stanu tylko od frontu w ścianie brakuie przyciesi i dwóch bali, niemniey iednego słupa z powystawy a drugi obalony. Wspomniony Szymsio posiewa tylko połowę półrolka, drugą zaś posiewa dwór. Tenże Szymsio ma załogę dworską taką iaka iest w poprzednim akcie opisana.
3. Dom pod Numerem szóstym posiada Szczepan Owczarus, który posiewa tylko pół półrolka, drugą zaś połowę posiewał Banasiak Mikołay maiący prócz tego gospodarstwo półrolnicze. Zabudowania iego opisane są w poprzednim akcie iako zdezelowane, a dziś dach na chałupie i na obórce przyległey całkiem zawalony, ściana także u teyże oborki obaleniem grozi, komin zupełnie niebezpieczny od ognia. Ma załogę tę samę iaką miał poprzednio.
4. Dom pod Numerem siódmym w opisie stanu wymieniony, w którym mieszkał Karol Wesołowski półrolnik nie exystuie, gdyż ten w czasie pożaru ognia spalił się, zostały tylko dwie oborki i stodoła, z których pierwsze są dość w dobrym stanie i stodoła przy nich, druga zaś stodoła, którą miał odległey iest zupełnie opustoszała. Półrolek po tymże Wesołowskim posiada Jakób Kaczmarek i do niego też zabudowania należą, załogi zaś żadney nie posiadał.
5. Dom pod Numerem osmym, w którym dawniey mieszkał Józef Pawlak posiada teraz wspomniany wyżey Jakób Kaczmarek półrolnik do którego należa także oborki spustoszałe, tudzież stodoła obalona przez wicher. Tenże Jakób Kaczmarek załogę dworską ma taką iak inni półrolnicy, którą dostał po tych gospodarzach, którzy upadli.
6. Dom pod Numerem dziewiątym, który posiadał Jan Pawliczak, który teraz iest tylko komornikiem i rolą po nim posiada w połowie Andrzey Skrzyca, a w drugiey Andrzey Sieradzki, którzy wspólnie w tym domu mieszkaią. Stan budynków zgodny z poprzednim opisem, załogą zaś dworską po tymże Pawliczaku pozostałą ci dway między sobą się podzielili.
7. Dom pod Numerem dziesiątym i rolą półrolniczą posiada w połowie Wincenty Grzelaczyk były półrolnik a w drugiey połowie Piotr Karolczyk. Poprzedni opis budynków zgodny z teraźnieyszym stanem prócz tylko, że oborka obalona w tym roku przez wicher, załogę dworską w poprzednim akcie wyszczególnioną utrzymuie dotąd Wincenty Grzelaczyk, Piotr zaś Karolczyk ma tylko swóy własny inwentarz i sprzęty rolnicze. Obok tego domu iest oborka z drzewa i chrustu stawiana, słomą pokryta, znacznie zdezelowana. W tey mieszka komornik Grzegorz Soski. Daley znowu druga oborka chruściana słomą pokryta znacznie spustoszała, która należała dawniey do Jana Augustyniaka, dach na tey oborce iest teraz dobry.
8. Dom pod Nm 12 posiada dotąd Marcin Zawadzki półrolnik. Stan wszystkich budynków do tego domu należących zgodny z poprzednim opisem. Tenże półrolnik ma załogę w tymże opisie wyszczególnioną.
9. Dom pod Nm 13 posiada dotąd Błażey Rybaczyk równie iak i półrolek do niego należący. Zabudowania wszystkie co do stanu zgodne z poprzednim opisem, ale komora iest obalona przez wicher. Załogę ma tę samą iak iest w opisie wyrażona.
10. Dom pod Nm 14 posiada dotąd Walenty Soski półrolnik, którego stan zgodny iest z tyle razy rzeczonym opisem, załogę ma dworską wyszczególnioną w poprzednim opisie.
11. Dom pod Nm 15 w którym mieszka dotąd Jacenty Rybaczyk półrolnik i Paweł Unikowski zagrodnik. Stan tychże budynków zgodny z poprzednim, lecz dachy są dobre. Załogę ma tę samą iak iest w poprzednio opisana.
Chlew czyli oborka częścią z drzewa częścią z chrustu stawiana w którey mieszka Maciey Pawlak i Mateusz Kazimierczak komornicy iest w tymże stanie iak dawniey to iest w bardzo mizernym. Mateusz Kazimierczak ma rolę na dwa dni, lecz pierwszy nie ma żadney.
12. Dom pod Numerem 16 posiada dotąd Stanisław Bułeczka zagrodnik. Stan budynku tego zgodny z poprzednim, ma także chlew na którym dach dobry. Załogi nie ma żadney. Przy tym domu iest chlew z drzewa postawiony czyli z żerdzi łupanych w którym mieszka Antoni Koziołek komornik.
13. Dom pod Numerem 17 stoiący posiada Paweł Ratayczyk komornik, w którym komin lepiony tak niebezpieczny, że w moment grozi upadkiem. Do tego domu należy i oborka, która podobnie iak i dom potrzebuie reparacyi, załogi nie ma żadney.
14. Dom pod Nm 18 posiada młynarz Kolasiński dzierżawiący wiatrak. Opis tego domu i stan jego zgodny z poprzednim aktem.
15. Dom pod Nm 19 w którym dawniey mieszkał Dominik Kowalczyk komornik, posiada teraz Franciszek Szewczyk komornik. Domek ten postawiony z drzewa czyli żerdzi łupanych iest bardzo przez starość zruynowany, w którym komin niebezpieczny, przy tymże domie iest chlewik z chrustu stawiany lecz spustoszały. Daley oborka chruściana upadkiem grożąca spustoszała, w którey mieszka Wincenty Rybaczyk komornik.
16. Dom mieszkalny, oborki i stodoła wszystkie pod słomą zdezelowane oprócz stodoły, która iest przestawiona, a na domie dach dobry. Komin grozi upadkiem. W tym domu mieszka dotąd Paweł Marasiak półrolnik i Franciszek Szewczyk [imię i nazwisko podkreślone] i Dominik Kowalczyk. Obydwa utrzymuią wspólnie cały półrolek, który dawniey Jan Marasiak posiewał. Załogi dworskiey obydwa wspólnie używaią.
17. Dom pod Numerem 20 posiada dotąd Józef Pietruszka półrolnik. Stan budynków do tego domu należących zgodny z poprzednim z tą odmianą że nad izbą mieszkalną dany dach nowy, ściana zaś od frontu zdezelowana w sieni, komin zupełnie niebezpieczny a stodoła zreparowana. Tenże półrolnik ma załogę iak inni.
Obok tego domu oborka częścią z drzewa częścią z chrustu postawiona grozi niebezpieczeństwem zawalenia, w którey mieszka Piotr Muchalak. Chlew takiż iak powyżey opisany posiadał Marcin Pietruszczak komornik, który w podobnymże znayduie się stanie.
18. Dom pod Nm 21 posiada dotąd Wawrzyniec Waliszczak zagrodnik. Stan budynków jego zgodny z poprzednim opisem, załogi nie ma żadney.
19. Dom pod numerem 24 posiada dotąd Mikołay Jóźwiak, czyli właściwie Banasiak półrolnik, tudzież Piotr Karolczak zagrodnik. Stan budynków do tego domu należących zgodny z dawnieyszym opisem, oprócz tylko że komin grozi niebezpieczeństwem zawalenia a stodoła obalona zupełnie przez wicher. Wspomniony Banasiak obiął ten dom z zabudowaniami po Mikołaiu Jóźwiaku półrolniku przeniosłszy się po spaleniu domu w którym mieszkał. Półrolek iaki miał ten sam dotąd posiewa, półrolek zaś po Jóźwiaku dwór posiewa. Tenże Mikołay Banasiak ma załogę dworską iaka miał, załogę zaś po Jóźwiaku rozebrali włościanie między siebie.
20. Dom pod Nm 25 przy pożarze ognia z innemi budynkami zpłonął, w którym dawniey mieszkał rzeczony wyżey Banasiak i Józef Szymsio półrolnicy.
W tem samem mieyscu za possessyi Wo Jarocińskiego wystawiony nowy narożni budynek pięcioraki zwany to iest cztery izby dla komorników i iedną izbę z sienią i komorą dla półrolnika obeymuiący, z bali rzniętych czterocalowych słomą pokryty, u którego szczyty snopkami są zaszyte. Długość tego budynku z iedney strony to iest od północy wynosi łokci dwadzieścia cztery i trzy ćwierci, z drugiey zaś strony to iest od wschodu łokci dwadzieścia trzy i pół, szerokość z obydwóch końców po czternaście łokci, wysokość zaś razem z przyciesią i owierką łokci trzy i trzy ćwierci. W tym domu mieszka Paweł Koziołek zagrodnik posiewaiący połowę półrolka, który nie ma żadney załogi.
21. Dom pod Nm 26 w którym mieszka Jan Maiewski komornik, podobnież dom pod Numerem 27 w którym mieszkał Michał Michalski owcarz, tudzież pod Numerem 28 w którym mieszkał Swiętek włodarz i Andrzey Kaczmarek półrolnik niemniey dom pod Numerem 29, w którym mieszkał Antoni Dobrzyński półrolnik i dwóch komorników, niemniey dom pod Numerem 30 w którym mieszkał Jakób Gaiewski komornik, wszystkie te pięć domów z wszelkiemi zabudowaniami w czasie pożaru ognia w roku 1825 iak strony zeznaią ze szczętem spaliły się.
22. W mieysce tychto spalonych budynków Wy Jarociński wystawił dwa budynki nowe dwoiaki zwane obeymuiące w sobie na iedney stronie izbę i komorę toż samo na drugiey stronie. Długość tych dwóch budynków z bali także czterocalowych wynosi łokci dwadzieścia trzy i pół, szerokości zaś łokci czternaście, a wysokości łącznie z przyciesią i owierką łokci trzy i trzy ćwierci. W tych dwóch budynkach nowych szczyty z obydwóch stron są tylko snopkami zaszyte, podłóg w nich żadnych nie ma i ieszcze nie są w zupełności ukończone ani polepami opatrzone. W jednym z nich nawet niemasz okien i dlatego nikt w nich nie zamieszkuie.
23. Dom pod Nm 31 stoiący murowany, w którym żyd mieszkał podobnież w czasie ognia pogorzał tak dalece, że tylko ściany muru zostały teraz zaś tenże dom za possessyi Wo Jarocińskiego wkrótce po pogorzeli wyrestaurowany przez zaprowadzenie nowych belek, całego dachu, który iest słomą pokryty i pokładu z tarcic zebranych ze staien, tudzież wprawienia okien i w nim szynk trunku utrzymywany.
24. Domeczek pod Nm 33 stoiący pod Numerem 27 w poprzednim opisie zamieszczony exystuie dotąd w tym samym stanie iak przed trzema laty, i w gorszym ieszcze gdyż grozi upadkiem. W tym domku mieszka Piotr Łukaszczyk zagrodnik. Dom mieszkalny dawniey pod Numerem 35 sytuowany dotąd exystuie także w czasie pożaru ognia spalił się ze wszystkiem, w którym to domu mieszkał przed ogniem Jakób Kaczmarek zagrodnik, teraz zaś Andrzey Kaczmarek zagrodnik.
25. Dom mieszkalny pod Nm 36 sytuowany z oborkami dwiema i stodołką exystuie w tym samym stanie iak przy poprzednim opisie. Mieszkał w tym domu Woyciech Rybaczyk przed trzema laty, teraz zaś tam mieszka Józef Kusiaczyk półrolnik, który załogę dworską obiął po rzeczonym Woyciechu Rybaczyku. Nadmienia się przy tem, iż stodoła do tego domu dawniey była zdezelowaną, teraz zaś iest zruynowaną.
26. Dom mieszkalny pod Nm 37 stoiący, zabudowania do niego należące są w tym stanie iak są spisane przed trzema laty, w którym to domu mieszkał Antoni Rybaczyk zagrodnik, a teraz Andrzey także Rybaczyk, także zagrodnik.
27. Dom murowany w którym dawniey mieszkał szewc Gardziewski tudzież borowy i ratay. W tymże znayduie się stanie iak iest w akcie poprzednim opisany, teraz mieszka tam komornik dwudniowy, ratay, borowy i fornal.
Budynki w Łęgu stoiące
28. Dom drewniany czyli młyn wodny z mieszkaniem i owczarnia przy tymże domu będąca znayduią w takimże stanie iak są opisane w poprzednim akcie. Nadmienia się przytem iż stodoła chróściana iest teraz zdezelowaną, a dom pustkami stoi.
29. Opodal od młyna iest dom na wzgórku dwoiaki, którego stan w tem tylko zmienił się, że dach na nim dobry, a oborka przez starość obaliła się. W tym domu mieszka na iedney stronie Jakób Kaleciński pilarz, na drugiey zaś Woyciech Koszycarz, którzy odrabiaią w tydzień pierwszy dwa dni, a ostatni dzień ieden ręczną.
30. Szopa cegielni pod borem dawniey exystuiąca spalona przez piorun.
Prócz powyżey wymienionych budynków tak dworskich iako też wieyskich żadne inne w tych dobrach nie znayduią się.
Potem opisano w formie tabeli powinności, daniny i załogi włościan, następnie zasiewy i inwentarze gruntowe.
