-->

piątek, 10 września 2021

Inwentarz Kocina (1845)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Chmielińskiego w Sieradzu z roku 1845, akt nr. 233. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka. 

"Działo się we wsi Kocinie Okręgu Sieradzkim dnia piętnastego / dwudziestego osmego lipca tysiąc ośmset czterdziestego piątego roku."

Rejent Powiatu Sieradzkiego Józefat Chmieliński w obecności dziedziczki dóbr Kociny Antoniny z Wichlińskich Domaniewskiej (wdowie po Janie Domaniewskim) i Stefana Walewskiego dzierżawcy tej wsi, obydwóch w Kocinie zamieszkałych przystąpił do opisania stanu dóbr.


Zabudowania Dworskie.

1. Dwór w pruski mur z cegły paloney, gontami pokryty, o jednym kominie murowanym, pięciu pokojach, spiżarni i kredensie z gór[ą?] do którey schody, dwanaście okien, z których jedno podwóyne, okiennic dziesięć ze śrubami i zawiasami, drzwi dwanaście i dwoie ze szkłem, iedne do góry, u wszystkich zamki i klucze, prócz iednego brakuiącego, na zawiasach żelaznych, pieców murowanych z cegły sześć z blachami i dwoie ze drzwiczkami, wszystko w dobrym stanie, podłogi i sufity z tarcic.

2. Dom drewniany ze rzniętego drzewa na kuchnią obrócony, gontami kryty, na prawey stronie pokóy ieden i komora na drugiey kuchnia i komora,  w pokoju podłoga, a w kuchni niemasz, piec ieden i kuchnia z kominem, okien cztery, drzwi 6 na żelaznych zawiasach z zamkami, ieden tylko klucze, troie ze szkoblami, w średnim stanie. Przy tym iest chlewik drewniany słomą kryty w średnim stanie.

3. Kloaka jedna drewniana z drzwiami.

4. Sklep drewniany ziemią obrzucony słomą kryty w miernym stanie.

5. Ogród przy dworze żerdziami ogrodzony i otarczony, drzew urodzaynych sztuk dwieście sześćdziesiąt dziewięć, szkółka w którey drzewek młodocianych owocowych sztuk dwadzieścia dwa i topoli sztuk ośmnaście. Dwie budy stare, jedna słomą a druga gontami pokryte.

6. Spichlerzyk drewniany w węgieł słomą pokryty, w średnim stanie z iedney strony o dwunastu przegrodach, przyciesi zgniłe, dach dobry, na drugiey stronie lamus bez podłogi, drzwi dwoie na żelaznych zawiasach z zamkami, kluczami i szkoblami a iedne na  górę.

7. Kurniki z drzewa w średnim stanie, dach gontami kryty dobry, przyciesi nadgniłe, drzwi dwoie na zawiasach żelaznych ze szkoblami a dwoie bez zawias, podłoga i pokład z dartych żerdzi.

8. Owczarnia drewniana z bali rzniętych o dwóch dymnikach w dobrym stanie, dach w części słomą a w części gontami kryty, drzwi troie na zawiasach żelaznych ze szkoblami, wrot podwóynych dwoie, paśników pięć, lasów pięć, kół do zagonienia? sto piędziesiąt.

9. Obora, która się obala i ma bydź przestawiona, w którey żłobów ośm.

10. Staynia dla koni, w którey są dwa żłoby i dwie drabiny, z wozownią pod iednym dachem słomą kryta, i trzy szory gontów w dobrym stanie, drzwi iedne, i wrota iedne podwóyne na żelaznych zawiasach ze szkoblami, oraz dwie skrzynie do obroku.

11. Studnia balami ocembrowana z żurawiem i z kubłem okutym, przy niey ...........

12. Figura So Jana, a przy niey dwa stawy z upustami i mostkiem.

13. Chałupa dla dworskich pusta do rozwalenia.

14. Stodoła drewniana o dwóch klepiskach i trzech sąsiekach, w dobrym stanie, dach słomą pokryty małey reperacyi potrzebuie, wierzei czworo na żelaznych zawiasach u góry, i ze szkoblami.

15. Stodoła w pruski mur o dwóch klepiskach i trzech sąsiekach w dobrym stanie, dach słomą pokryty w połowie dobry, a w połowie reperacyi potrzebuie, wierzei czworo na żelaznych u góry zawiasach ze szkoblami.

16. Dwa brogi w słupy drewniane, dach słomą kryty u spodu żerdziami obity w dobrym stanie w iednym słomy prostey po okap znayduie się.

Zabudowania dworskie oparkanione są płotem z żerdzi.

Zabudowania Wieyskie

17. Karczma w mur pruski, o jednym kominie murowanym, dach gontami kryty, cała w dobrym stanie, na mieszkanie są dwie izby i zachowanie z piwnicą, dwa pokoiki gościnne, okien sześć, drzwi ośm na żelaznych zawiasach z zamkami i kluczami, pieców cztery, schody na górę z drzwiami, wiazd dobry. Przy niey chlewików trzy pod jednym dachem w pruski mur, dach słomą kryty o trzech szorach gonty, drzwi troie na zawiasach żelaznych z szkoblami, z tyłu kloaka.
Studnia ocembrowana z kołem?

18. Chałupa z przystawką oborką i oborą przystawionemi z dachem słomianym w średnim stanie, przyciesi nadgniłe o iedney izbie i komorze, studnia z żurawiem, w niey mieszka Kacper Staniszewski gospodarz, do tey należy stodoła o jednym klepisku, dach słomą kryty w średnim stanie, i ogródek w którym dwanaście sztuk drzew owocowych.

19. Chałupa dwojaki w średnim stanie, dach słomą kryty, o dwóch izbach, dwóch komorach i sieniach, przy niey chlewik. W niey mieszkają Łukasz Franiak i Roch Kołodzieyczyk [vel Kołodzieyski], do niey należy stodoła z oborą pod jednym dachem, stodoła w średnim, a obora w dobrym stanie, i druga stodoła w średnim stanie.

20. Chałupa powalona, która się ma przestawić, w niey mieszka Jan Małecki, o jedney izbie, jedney komorze, dwie obory pod iednym dachem w dobrym stanie, stodoła pochylona w średnim stanie.

21. Chałupa o iedney izbie, komin na stożynach w średnim stanie, przy niey oborka dobra, dach w średnim stanie. Mieszka w niey Antoni Pawlak, do tego ogródek, w którym dwanaście sztuk drzewa owocowego, stodoła pod dachem słomą krytym w złym stanie.

22. Chałupa dwoiaki o dwóch izbach z dachem słomą krytym, komin murowany z cegły surówki, dwie komorki, wszystkie w dobrym stanie, przy niey stodołka i oborka pod jednym dachem w średnim stanie, mieszkaią Bartłomiey Macieyczyk gospodarz, i Leonard Faltyński borowy.

23. Chałupa dwojaki, takaż sama iak powyższa, stodoła i oborka w dobrym stanie, mieszkaią w niey Piotr Nowacki, gospodarz i Antoni Kucharz.

24. Chałupa z bali rzniętych w złym stanie, przyciesi zgniłe, dach słomą kryty zły, komin murowany, o iedney sieni, pięciu izbach i iedney komorze, przy niey trzy chlewiki. Dom ten zawaleniem grozi. Mieszkaią w teyżey Antoni Januszewski, Roch Gabrysiewicz, Piotr Mikliński, Bartłomiey Tomczak i Józefa Pawlak.

25. Chałupa dwoiaki z balów obcinanych i chlewik przy niey, w złym stanie, przyciesi zgniłe, komin na stożynach, dach zły, o dwóch izbach, dwóch sieniach, z iedney strony podporami podparta, przy niey ogród owocowy z trzynastu sztuk drzewa składaiący się, mieszkaią w teyże Łukasz Stamirecki gospodarz i Roch Pawlak pasterz, stodoła z obórką pod iednym dachem słomą krytym w średnim stanie.

26. Chałupa o iedney izbie z chlewikami i obórką zupełnie spustoszała, dach w części słomą, a w części choiną kryty, przy niey studzienka, w niey mieszka Wincenty Owczarek komornik.

27. Chałupa dwojaki o dwóch izbach i komorze, dwóch sieniach, dwa kominy na stożynach, w złym stanie będaca, dach słomą pokryty zły, mieszkaią w niey Maciey Bednarek i Jan Jaworski komornicy.

Kolejno opisano pola dworskie i ogrody, załogi włościan.

wtorek, 7 września 2021

Inwentarz Morawki (1828)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Morawki. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1844. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


"Działo się we wsi Morawkach części trzeciey w zamieszkaniu dworskim w Powiecie, Obwodzie i Woiewodztwie Kaliskiem położoney dnia 21o stycznia 1828 roku."

Na żądanie Anastazego Jezierskiego właściciela dóbr Góry i Kobylnik w Górze w powiecie Kaliskim zamieszkałego Komornik Trybunału Cywilnego Województwa Kaliskiego Stanisław Markowski przystąpił do zajęcia dóbr Morawek część trzecia. Dobra te były własnością Stanisława Nieszkowskiego, który zadłużył się u Anastazego Jezierskiego. Z powodu nie spłacenia długu dobra zostałe sprzedane przez przymuszone wywłaszczenie.


Rozległość całey przestrzeni zaiętych dóbr wsi Morawek części trzeciey według rozmiaru przez Jeometre Patentowanego i przysięgłego Ur. Ducheńskiego zawiera w sobie ogółem 191 morgów, 109 prętów kwadratowych miary nowopolskiey, a 300 prętów kwadratowych na iedną morgę licząc, która w tym sposobie iak w swey przstrzeni exystuie rozgatunkowaną została.

Place zabudowań i ogrody.

a. Plac i zabudowania dworskie prętów kwadratowych 252.
b. Ogród ważywny za dworem morga 1, prętów kwadratowych 175.
c. Ogrody komorników przed dworem z placami morgi 3, prętów kwadratowych 72.
d. Ogród we wsi Karczmarza prętów kwadratowych 277.
[razem] morgi 6, prętów kwadratowych 176.

Grunty orne
a. Dział na Szadkowie ku Gożałowu morgi 52, prętów kwadratowych 203.
b. Dział za wsią ku Golkowu morgi 91, prętów kwadratowych 218.
c. Pole pod Rutkami zwane morgi 14, prętów kwadratowych 9.
[razem] morgi 158, prętów kwadratowych 130.
d. Pole za wsią ku Chwalęciom morgi 72, prętów kwadratowych 125.
e. Pole koło stodół morgi 12, prętów kwadratowych 199.
[razem] morgi 243, prętów kwadratowych 154.

Łąki
a. Łączki między polem Szadkowie morga 1, prętów kwadratowych 47.
b. Łąka przy stawku w polu morga 1, prętów kwadratowych 138.
c. Łąka nad granicą Golkowa Bilawy morgi 7, prętów kwadratowych 50.
[razem] morgi 9, prętów kwadratowych 235.

Pastwiska
a. Pastwisko ku Chwalęciom po Brzezinie morgi 27, prętów kwadratowych 20.
b. Smug w polu ku Chwalęciom prętów kwadratowych 240.
c. Pastwisko między rolą a grani. Sędzimirzym? morga 1, prętów kwadratowych 188.
d. kawałek dołów glinianek przy wsi morga 1, prętów kwadratowych 125.
[razem] morgi 30, prętów kwadratowych 273.

Sadzawki
a. Sadzawka przed dworem prętów kwadratowych 90.
b. Stawek w polu ku Golkowu prętów kwadratowych 81.
[razem] prętów kwadratowych 171.

Jak wyżey więc ogółem 291 morgów, 109 prętów kwadratowych, czyli 9 wług, 21 morgów, 109 prętów kwadratowych miary nowo polskiey.

Stan zabudowań dworskich i wieyskich następuiący.

1. Dwór stary, stawiany w ryglówkę i bale, dach pokryty gontami i słomą, komin murowany, długości 33, szerokości 12, wysokości 4. Mieszka w nim Teodor Krąkowski, dzierżawca.

Obora i staynia stare, stawiane w bale, dach pokryty słomą, komin murowany, długości 29, szerokości 9 1/2, wysokości 3 1/2.

Owczarnia stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, komin murowany, długości 42, szerokości 13, wysokości 3 1/2.

Stodoła stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 42, szerokości 21, wysokości 5.

Chlewy stare, stawiane w bale, dach pokryty słomą, długości 25, szerokości 7, wysokości 3 1/2.

Wychodek nowy, stawiany z tarcic, dach pokryty deskami, komin murowany, długości 2 1/2, szerokości 2, wysokości 4.

2. Chałupa stara, stawiana w ryglówkę, dach pokryty słomą, komin lepiony, długości 23, szerokości 11, wysokości 3 1/2. Mieszka w niey Jan Graczyk, komornik i Bartłomi, ratay.

Stodoła nowa, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 34, szerokości 14, wysokości 4.

Obora stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 10 1/2, szerokości 8 1/2, wysokości 3 1/2.

Chlewik stary, gliniany, dach pokryty słomą, długości 2 1/2, szerokości 2, wysokości 3 1/2.

3. Chałupa stara, stawiana w ryglówke, dach pokryty słomą, komin lepiony, długości 23 1/2, szerokości 7 1/2, wysokości 3 1/2. Mieszka w niey Jan Wróblewski komornik i Jan Frączczak komornik.

Chlewik stary, stawiany z desek, dach pokryty słomą, długości 7, szerokości 4, wysokości 2.

Stodoła stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 15, szerokości 14 1/2, wysokości 3.

Obora stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 8, szerokości 9, wysokości 2 1/2.

4. Chałupa stara, stawiana w ryglówke, dach pokryty słomą, komin lepiony, długości 16, szerokości 7 1/2, wysokości 3 1/2. W niey mieszka Antoni Marciniak.

Kolejno opisano inwentarz do gruntu przywiązany, wysiew zboża, podatki.

Dobra szlacheckie wieś Morawki położone w Powiecie, Obwodzie i Województwie Kaliskiem, parochii Chlewo, graniczy na wschód z wsiami Korzenicą, Kobylnikami i Gożułowem, na zachód z Naczesławicami i Sędziemierowicami, na południe z Golkowem i Kalinową, na północ z Wóycinkiem i Falinciami.
Wieś Morawki część trzecia tu wyżey zaięta i z przedmiotów opisana należy do iedney gminy wsi Morawek części pierwszey i drugiey, którey Wóytem iest Wy Alexander Pruski Prokurator Królewski przy Trybunale Cywilnym Województwa Kaliskiego iako właściciel części pierwszey Morawek.
Wieś Morawki część trzecia odległa od Miasta Wojewódzkiego Kalisza mil 4, od miasta Powiatowego Warty mil 1 1/2, od Miasta Błaszków mila 1, od Miasta Opatówka mil 2 3/4.
Dobra wieś Morawki część trzecia zostaią w posiadaniu dzierżawnym Ur. Teodora Krąkowskiego za roczną summę dzierżawną złp. 800.