-->

sobota, 31 lipca 2021

Inwentarz Brudzew (1876)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Brudzew. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1916. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


Właściciel dóbr Brudzewa Ignacy Bolesław Skórzewski zapożyczył się u dwóch kupców mieszkających w Kaliszu. Byli to Markus Gross i Abraham Gross. Kupcy nie otrzymawszy zwrotu pieniędzy złożyli u Aleksandra Landau Patrona przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu protokół zajęcia na przymusową publiczną sprzedaż dóbr ziemskich Brudzew w Powiecie Sieradzkim. Patron poparł subhastację dóbr. Romuald Pinowski, Komornik przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu został upoważniony przez obu extrachentów Gross do tej czynności. Komornik zjawił się w dworze folwarcznym w Brudzewie wraz z świadkami Piotrem Bławat z Kalisza i Wawrzeńcem Szudek z wsi Czaszki pod Kaliszem. Tutaj zażądał po raz ostatni zwrotu dwóch sum na rzecz braci Gross, to jest 2070 rubli srebrem oraz 988 rubli srebrem z procentem od tych sum płatnych od dnia 12\24 czerwca 1875 roku wraz z kosztami egzekucyjnymi. Obecny w domu dworskim rządca dóbr Kubiński, oświadczył że właściciel Brudzewa wyjechał w dniu wczorajszym w podróż nie pozostawiwszy żadnego zlecenia co do rzeczonego interesu, ani też żadnych funduszów na poczet dochodzonej należności. Wobec braku zaspokojenia należności dla braci Gross Komornik przystąpił do zajęcia dóbr na przymusową sprzedaż.

Zabudowania Dworskie Folwarku Brudzów

1. Dwór mieszkalny parterowy w części z cegły palonej wymurowany a w części z drzewa z bali w słupy zbudowany, o jednym kominie murowanym, pod dachem od okapu gontami a dalej słomą krytym, o czterech oknach z frontu, po jednym po bokach o trzech oknach od tyłu. W dworze tym nowo restaurującym się mieszka właściciel dóbr tych Ignacy Bolesław dwóch imion Skórzewski.

2. Sklep w ziemi i w części po nad powierzchnią ziemi z drzewa z bali zbudowany, gontami kryty.

3. Studnia obok tego sklepu balami ocembrowana z żurawiem i wiadrem okutem do wydobywania wody.

4. Officyna na podmurowaniu z cegły, z drzewa w słupy z bali zbudowana, o jednym kominie murowanym, pod dachem od okapu gontami a dalej słomą krytym.

5. Drwalnik i kurniki pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowane słomą kryte na przeciw powyższej officyny egzystujące.

6. Ogród owocowy i dziki częścią warzywny. Zabudowania powyżej opisane okalający, od strony zabudowań powyżej opasanych płotem w słupy i deski urządzonym, a dalej wałem z ziemi usypanym, na którym posadzone są drzewa dzikie ogrodzony. W ogrodzie tym są drzewa rodzajne grusze, jabłonie, śliwki, czereśnie, krzewy agrestu, porzeczek itp. oraz drzewa dzikie, tudzież są dwa stawy mające być zarybnione, jak niemniej od strony dworu powyżej pod pozycją 1 opisanego uważając jest wychodek z drzewa i desek zbudowany gontami kryty.

Po drugiej stronie drogi przez folwark ten Brudzew i zabudowań powyżej opisanych są zabudowania gospodarcze takie:

7. Stajnie i obory oraz sieczkarnia pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowane od okapu gontem a dalej słomą kryte.

8. Owczarnia i spichrz pod jednym dachem massiv murowane, pod dachem od okapu gontem a dalej słomą krytym, w poprzek powyższego budynku egzystujące, zaś również w poprzek rzeczonej owczarni i spichrza a czołem na budynek powyżej pod pozycją 7 opisanej są:

9. Stodoła o jednem klepisku i jednych dwuskrzydłowych na przestrzał wrotniach z drzewa w słupy z bali zbudowana pod dachem od okapu gontami a dalej słomą krytym, pod bokiem której to stodoły dobudowaną jest.

10. Szopa z drzewa w słupy z bali słomą kryta na porządki gospodarcze.

11. Stodoła druga w prostej linii poprzedniej o dwóch klepiskach i tyleż dwuskrzydłowych na przestrzał wrotniach, massiv z cegły palonej wymurowana od okapu i od strony szczytów gontami, a dalej słomą kryta, w której ustawioną jest maszyna młockarnia do młócenia zboża.
Zabudowania powyżej od pozycji 7 do 11 włącznie opisane oraz poprzeprowadzane pomiędzy takowemi płoty w słupy i deski urządzone, przy których są sadzone topole i wierzby, okalają podwórze folwarczne wśród którego są.

12. Dzwonek na słupie drewnianym w ziemię wkopanym.

13. Studnia balami ocembrowana z żurawiem i wiadrem okutem, przy której koryto do pojenia inwentarza.

Dalej w pośród uwłaszczonej wsi Brudzów po za ogrodem dworskim pod pozycją 6 opisanym rozpołożonej są trzy chałupy, a mianowicie.

14. Chałupa z drzewa w słupy z bali zbudowana pod dachem słomą krytym o jednym kominie murowanym.

15. Chałupa druga oraz.

16. Chałupa trzecia podobnież jak pierwsza z drzewa w słupy z bali zbudowane pod dachem słomą krytym, po jednym kominie murowanym mające.

Wszystkie te trzy chałupy po dwie izby mające w połowie należą do dworu a w drugiej połowie stanowią uwłaszczonych takowemi włościan.
W końcu od granicy sąsiednich dóbr Cienia uważając przy trakcie w tem miejscu przechodzącym są.

17. Dom Karczma wraz z zajazdem pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowana, słomą kryta. Karczma jest o jednym kominie murowanym. W karczmie tej mieszka propinator Teofil Adamczewski, który za prawo propinowania w karczmie tej trunków krajowych z dodaniem do tego gruntu mórg trzy od Sgo Wojciecha to jest dnia 11/23 kwietnia 1875 do tegoż dnia r. b. onemu służące i od roku do roku przedłużane płaci właścicielowi dóbr tych rocznie rs. 150.

18. Dom dwojak naprzeciw powyższej karczmy z drzewa w słupy z bali zbudowany pod dachem gontami od okapu a daley słomą krytym o jednym kominie murowanym. W domu tym mieszkają kowal i owczarz dworski, lecz kuźni obecnie w tych dobrach nie masz, gdyż po spaleniu się jeszcze takowej nie odbudowano.

Następnie opisano grunta przeszłe na własność włościan, służebności włościan (wzmiankowano pastwiska Błonie, Pełczysko), inwentarz żywy i martwy, wysiew



środa, 28 lipca 2021

Inwentarz Podłężyce (1834)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1834. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 231)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


"Działo się na gruncie dóbr Podłężyc w zamieszkaniu dworskim, leżących w Pcie Szadkowskim dnia 17 lutego tysiącznego ośmset trzydziestego czwartego roku."

Na żądanie rodzeństwa Stefana i Bronisławy Stawiskich Marcin Drzewiecki Komornik Trybunału Cywilnego Województwa Kaliskiego wezwał po raz drugi Karola Stępowskiego, byłego posesora dóbr Podłężyc oraz Hieronima Kijańskiego jego poddzierżawcę, obydwóch w Podłężycach zamieszkałych, do ustąpienia z powyższych dóbr i do opłacenia kosztów wyroków sądowych. Powodowie postanowili ustanowić administratorem dóbr Jana Lewańskiego z Sieradza oraz wydzierzawić je na okres trzech lat. Komornik nie zastał na miejscu Karola Stępowskiego, natomiast obecny Hieronim Kijański nie uregulował roszczeń. W dworze podłężyckim spotkał komornik Józefa Stępowskiego (syna Karola Stępowskiego z ś. p. Teklą z Stawiskich), któremu nakazał uprzątnąć effekta znajdujące się w budynku dworskim oraz inwentarze w dobrach będące, oprócz załóg chłopskich i porządków gruntowych. Po wykonaniu tych czynności przystąpił komornik do zrewidowania spichrza, stodół, pól oziminnych, boru, zabudowań dworskich i wiejskich.


Zabudowania dworskie w Podłężycach

1. Dwór massiv budowany, dachówką kryty, bez piętra, potrzebuiący znaczney reperacyi, a szczególniey pokrycia, czyli dachu, drzwi i zamków.

2. Spichlerz łącznie z lamusem i wozownią, którey zbywa na bramie, podobnie massiv jak dwór stawiony, wymagaiący reperacyi, a szczególniey prawie całego pokrycia, czyli dachu.

3. Officyna tym samym sposobem budowana, dość zdatna do użytku, oprócz że iey na zamkach do drzwi zbywa.

4. Kurniki z drzewa słomą kryte są w dobrym stanie.

5. Gorzelnia dachówką zupełnie zruynowaną kryta od frontu w łupy zdrzewa z łupów w pecy stawiana, którey całkiem na ścianie tylney i iedney poprzeczniey zbywa, wreszcie oprócz dwóch kominów massiv dość dobrych, nie zapewnia dalszey exystencyi, tem bardziey iż nawet w tey chwili, lubo iest używaną, jednakże widocznie okazuie się bydź do użytku nie zdatną, w którey narzędzia są te:
a. wanien obitych żelaznemi obręczami trzy.
b. drybasów starych z drewnianemi obręczami 12.
c. drybasów nowych z drewnianemi obręczami 8.
d. sądków starych z drewnianemi obręczami 2.
e. oxeftów żelaznymi obręczami obitych 2.
f. oxeftów drewnianemi obręczami obitych 3.
g. rurnic dobrych 2.
h. kocioł ieden stary, obeymuiący około pięć beczek 1.
i. dwie kadzie, wybierka i kosz.
k. trzy garnce z miedzi, z których pierwszy około 11, drugi 5, a ostatni 4 beczek obeymuiące, stare i wymagaiące reperacyi, a szczególniey ostatniemu zbywa na dnie, gdyż istnące, iest do niczego niezdatne.
l. węże miedziane dwa dobre.

6. Owczarnia z staynią w klamre z frontu i po bokach w pruski mur wewnątrz z drzewa w bale stawiona, słomą kryta, znacznie pochylona, grożąca upadkiem, znaczney przeto wymagaiąca reperacyi, w którey żłoby i drabki oraz piczniki niektóre i drabeczki się znayduią.

7. Kuchnia z drzewa w węgły stawiana stara, gontami kryta wymagaiąca znaczney reperacyi, oraz pokrycia.

8. Stodoły dwie, każda o dwóch sąsiekach, tyluż wrotniach na przestrzał z drzewa w bale stawiane, słomą kryte, w średnim stanie będące, bez pokrycia koniecznie wymagaiące, oraz kalonek, z których iedne całkiem prawie pokryćby należało.

9. Chlewy są tak nikczemne, iż pierwsza burza zruynować ich może.

10. Obory zupełnie są w dobrym stanie z iednego budynku się składające, z drzewa stawiane, dranicami kryte.
Płoty około podwórza są w płaty, lecz w niektórych mieyscach zbywa na nich.

Na folwarku Chałupki

a. Domek folwarczny z drzewa, tak pusty i stary, oraz całkiem zruynowany, iż żaden sposób do użytku niezdatny.

b. Stodół dwie o iednem klepisku z drzewa słomą kryte, z których iedna zbyt stara i pochylona, całkiem potrzebuiąca pokrycia, zaś druga iest w miernym stanie, lecz również pokrycia wymagaiąca.

c. obora iedna całkiem do uzytku niezdatna, ponieważ iest w zbyt nędznym stanie, tak że co chwila wywaleniem się grozi.

d. Spichlerz iest w miernym stanie, oprócz dachu, który wymaga znaczney reperacyi, a zatem oprócz spichlerza stodół do naprawy zdatnych, reszta całkiem upadkowi grozi.

Zabudowania wieyskie są w ogólności w iedney szóstey części w dobrym, w trzech szóstych, w miernych, w iedney szóstey zupełnie zruynowanym stanie, a w ostatniey znaczney reperacyi wymagaiącym.


niedziela, 25 lipca 2021

Inwentarz Brudzew (1822)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Brudzew. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1916. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


"Działo się na gruncie wsi Brudzewa w pomięszkaniu dworskim dnia 23 grudnia 1822 roku."

Dzierżawca dóbr Brudzewa Marcin Skórzewski zamieszkały w Bogucicach w ówczesnym powiecie Kaliskim wezwał Józefa Łojewskiego Patrona przy Trybunale Cywilnym Województwa Kaliskiego do Brudzewa. Patron pojawił się na miejscu i zgodził się poprzeć przymusową sprzedaż (subhastację) zadłużonych dóbr Brudzewa. Właściciel Brudzewa Mikołaj Wężyk zadłużył się u starozakonnego Szymona Lewi. Dług na kwotę 4400 taksą i prowizją po pięć od sta liczony był od roku 1807 do czasu zapłacenia. Następnie zobowiązanie to w drodze cesji przeszło na Marcina Skórzewskiego. Mecenas Sądu Najwyższej Instancji  Królestwa Polskiego Antoni Glotz jako ustanowiony kurator sukcesji bezdziedzicznej po Mikołaju Wężyku nie otrzymawszy pieniędzy na zaspokojenie roszczeń przystąpił do zajęcia dóbr. Jako świadkowie zostali przywołani Franciszek Kowalczyk sołtys i Szymon Klimczak zagrodnik, obaj mieszkańcy wsi Brudzewa.


[Zabudowania dworskie]

Dwór, długości łokci miary warszawskiey 45, szerokości 16, wysokości 4, z drzewa w węgły, ściany gliną wyrzucane, dach słomą i dranicami kryty, w którym 3 pokoie, 2 komory, kuchnia, sień.

Kuchnia, długości łokci miary warszawskiey 15, szerokości 10, wysokości 3 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Studnia z drzewa. Dziedziniec płotem ogrodzony w płaty rznięte.

Dwie stodoły, długości łokci miary warszawskiey 126, szerokości 14, wysokości 4, o 3 klepiskach w klamre, z drzewa w węgły i słupy, dach słomą kryty.

Chlewy, długości łokci miary warszawskiey 18, szerokości 7 1/2, wysokości 3, o 4 przedziałach, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

Obora, długości łokci miary warszawskiey 35, szerokości 13, wysokości 5 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Spichrz, długości łokci miary warszawskiey 20, szerokości 12, wysokości 4 3/4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

Owczarnia i Staynia, długości łokci miary warszawskiey 51, szerokości 12, wysokości 4, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Szopa na słupach, długości łokci miary warszawskiey 40, szerokości 18, wysokości 4 1/2, o 3 klepiskach w klamre, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 32, szerokości 10, wysokości 2 1/2, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

[Zabudowania wieyskie]

1. [Chałupa] Franciszka Kowalczyka, zagrodnika, dom mieszkalny, długości łokci miary warszawskiey 19, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 5, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 9, szerokości 7, wysokości 3 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 23 1/2, szerokości 7, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

2. [Chałupa] Szymona Klimczaka, zagrodnika, dom mieszkalny, długości łokci miary warszawskiey 19, szerokości 11, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 5, szerokości 11, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 26, szerokości 7 1/2, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

3. Dom czworaki, długości łokci miary warszawskiey 37 1/2, szerokości 12, wysokości 3 1/4, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 4, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 7 1/2, wysokości 3, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.

4. [Chałupa] Jana Klimczaka i Józefa Płuciniczaka, zagrodników, dom dwoiaki, długości łokci miary warszawskiey 32, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 8, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 5, szerokości 9, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.

5. Dom mieszkalny, długości łokci miary warszawskiey 28, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka i staienka, długości łokci miary warszawskiey 17 1/2, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Na Bugaiu

6. Dom czyli karczma, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 9 1/2, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 9 1/2, szerokości 9 1/2, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 23 1/2, szerokości 9, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 11, szerokości 5, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Dalej opisano położenie, granice, rozmiar dóbr, wysiewy, powinności włościan, podatki. Wzmiankowano także, że obecną posesorką dzierżawną jest Brygida z Krobanowskich Piaszczyńska w rozwodzie zostająca, której kontrakt dzierżawny wygasa w roku 1823.