Rzep

Rzep, dawniej pustkowie należące do Okalewa położone w pobliżu rzeki Oleśnicy prawdopodobnie na obszarze dzisiejszej gminy Ostrówek.

 1784

Agad, Księgi grodzkie wieluńskie relacji, Acta castrensia relationum, sygn. 60-90, karta 9.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

Iż ja będąc wezwany na urzędowną rekwizycją Jaśnie Wielnożnego Adama Hrabi Brzostowskiego Orderu Orła Białego Kawalera, dóbr Czarnożył, Okalewa i innych do Klucza Czarnożyłskiego należących dziedzica, miawszy z sobą dwóch Jchmc szlachty, to jest urodzonych Zachariasza Kłoczkowskiego i Józefa Wilczyńskiego dla tym rzeczywistszej prawdy sobie przydanych dnia 17 miesiąca i roku teraz bierzących na grunt wsi Okalewa, czyli raczej do lasu do pomienionej wsi Okalewa należącego z dawien dawności w aktualnej posessji Jaśnie Wielmożnego rekwirenta zostającego, żadnej kwestji niepodległego, przy rzece Oleśnica zwanej leżącego, która rzeka czyli jej koryto dobra Okalów od dóbr Unikowa z dawnych wieków rozgranicza zszedłem, i tamże z pomienioną szlachtą widziałem z tej strony rzeki Oleśnica pniów olszowych świeżo ściętych w pierwszym miejscu to jest od Ław 60, w drugim zaś miejscu naprzeciwko Pustkowia Rzep zwanego do Klucza Czarnożylskiego należącego pniów takowychże 70. Te zaś olsze są pościnane przez poddanych z Unikowa z rozkazu Wo Jmc Pana Franciszka Psarskiego tychże dóbr Unikowa dziedzica i do tychże dóbr Unikowa przez pomienionych poddanych zabrane i zwiezione. Co jako rzetelnie widziałem i oświadczone miałem, tak podług obowiązku przysięgi mojej zeznaję.

1789

 

Agad, Księgi grodzkie wieluńskie relacji, Acta castrensia relationum, sygn. 60-92, karty 269.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

Iż ja będąc na urzędowną rekwizycją JWo Adama Hrabi Brzostowskiego Orderu Orła Białego Kawalera wsi Okalewa i Chuty do Klucza Czarnożylskiego należących dziedzica wezwany miawszy z sobą dwóch Jchmc szlachty, to jest urodzonych Walentego Błeszyńskiego i Zachariasza Kłoczkowskiego dla tym rzeczywistszej prawdy przydanych dnia wczorajszego na grunt do Okalewa i Chuty należący przy rzece Oleśnica zwanej wsie przerzeczone Okalów i Chutę od wsi Unikowa oddzielającej i rozgraniczającej leżącej z pomienioną szlachtą zszedłem,  i tam widziałem niedaleko Pustkowia Rzep zwanego do tejże wsi Okalewa należącego tamę na tejże rzece Oleśnica zwanej granicznej przez Wo Psarskiego dóbr wsi Unikowa w Województwie Sieradzkim sytuowanej dziedzica uczynioną przez której tamy wybicie i drzewem założenie woda z rzeki wypływająca grunta i łąki wsiów Chuty, i Dymki znacznie ze szkodą JWo rekwirenta i poddanych tychże wsiów zalewa. Co jako widziałem tak podług obowiązku przysięgi mojej zeznaję.    

Inwentarz Karszew (1767)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-139, karty 798-799.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

Wizja połowy wsi Karszewa przez Jmość Panią Konstancją z Bykowskich Abramowiczową Jmci Panu Waliszewskiemu przedanej i przez tegoż Jmci Pana Waliszewskiego przy obecności ucciwego Kazimierza Slezaka z Karszewa przysięgłego woźnego i Jchmość slachty niżej na podpisach wyrażonych dnia 19 miesiąca sierpnia roku pańskiego 1767 spisana i do Xiąg tutejszych Sieradzkich ma być podana. 

Najprzód wchodząc na podwórze dworskie żadnych nie masz wrót, ani płota, w którym podwórzu niedaleko drogi stoi oborka połową poszyta słupkami już zgruntu przegniełemi, połowa chojną z gruntu zła insze by potrzeba stawiać, dali idąc ku dworowi jest wozownia z stanią poszywka dobra, ściany już popruchniałe, przy tej wozowni chlewik zły.
Do dwora wchodząc alias do sieni są drzwi ztarcic na biegunach drewnianych. W tej sieni jest kumin wielki z gliny gdzie bywał garniec. Z tej sieni wchodząc do izby na prawą rękę są drzwi z tarcic na zawiasach żelaznych dobre. W tej izbie jest okien trzy w ołów oprawne w tafelki małe zkła prostego, w których szyb kilka wytłuczonych, kuminek mały z gliny lepiony dobry, piec zielony zły inszego potrzeba. Z tej izby są drzwi do pokoiku na zawiasach żelaznych dobre. W tym pokoju jest okno takiesz jak w izbie pierwszej, kuminek mały i piec jeden co i w izbie. Pułap w tym pokoju i izbie z dylów dobry. Z tego pokoju jest przybudowana komorka do której wchodząc są drzwi z tarcic na zawiasach żelaznych dobre. W tej komorce pułap z dylów zły pognieł i rynna zgniła. Z tej komorki są drzwi na dwór z tarcic na biegunach drewnianych. Ta komorka deskami pobita i miejscami desek nie masz, na całym zaś dworze i pobudynku dach z gruntu zły, inszego potrzeba.

Za tym dworem jest śliwina i leszczyna dali różnym drzewem pozarastana. Przy tym dworze jest sadzawka pusta dla drobiazgu. Naprzeciwko zaś dwora niedaleko obór jest stodołka w słupy z drzewa siekierą tylko ciesanego, na której poszywka dobra.

Po wysciu z dworskich pobudynków do wiejskich udali się i widząc najprzód chałupe Grzeli z sienią i izbą jedną na której poszywka dobra i okno jedno dobre. Ten chłop jest pieszy, żadnego sprzężaju nie ma i zasiewki dać mu potrzeba. 
Druga chałupa pracowitego Kazimierza woźnego z gruntu zła, cale mieszkać nie ma gdzie ten chłop, sprzężaju żadnego nie ma tylko zasiewek i to niewielki. Trzecia chałupa mała z drzewa siekierą ciesanego, sień jedna i izba bardzo mała, poszywka dobra.
Komornic dwie poddane żadnego zakładu dworskiego niemające, jedna Jankowa, której teraz na gruncie nie masz i druga Magda ze trojgiem dzieci. 
Stodoły są dwie na wsi chłopskie puste, poszywki na nich miejscami potrzebują reparacji, bo szczyty chojną tylko pozaprawiane. Zasiewków żadnych dworskich ani inwentarza żadnego Jmci Pan Waliszewski nie odbiera tylko grunta gołe, które to wizją jako rzetelnie spisaliśmy, tak to przed urzędem każdym zeznać deklarujemy i na to się rękami własnemi podpisujemy. 
Działo się jako wyżej w Karszewie. 
Antoni Wodzyński ręką trzymaną
Jakub Wiłowski[?] ręką trzymaną. 

Inwentarz Lubola (1772)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-145, karty 765-769.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

Intromissja d 31mo Augu.1772 przez Jmc Pana Franciszka Gumieńskiego, Jmc Pana Walentego Kaweckiego, Jakuba Jeziorskiego, przy woźnym Łukaszu Łukaszewiczu wzięnta na WJmc Pana Andrzeja z Sadowa Nieszkowskiego Rotmistrza Przedniej Straży Wojsk Koronnych Komputę J:K: Mci i Rptej do dóbr Luboli Vigore Contractus sui. 

Sub eodem actu visio in rem tegoż WJmc Pana Rotmistrza Nieszkowskiego.
Najprzód widzieliśmy dwór roku 1760 postawiony już znacznie naddezelowany, do tego dworu wchwodząc drzwi wsieni na trzech zawiasach, a chakach tylko dwóch, z ryglem żelaznym dozamykania z jedną antabą. Wszedłszy do sieni po prawej ręce drzwi do pokojów na zawiasach i chakach, z zamkiem o antabie jednej bez klucza, z chaczykiem i skoblami dwiema, wtych dwóch pokojach piec jeden z kafli białłych przestawienia i reparacji potrzebujący, kuminy dwa. Drzwi do drugiego pokoju fasowane na zawiasach i chakach rzelaznych, o antabie i wrzecądzu, z zamkiem wcale złym. Drzwi trzecie z tegoż pokoju do sionki na zawiasach z chaczykiem, w tych dwóch pokojach posacka z tarcic sosnowych, w wielu miejscach wygnieła jako i tarcice na posowie, wychodzący zaś z drugiego pokoju; sionka bez podłogów z drzwiami do sadu na zawiasach żelaznych z chaczykiem. Na lewej ręce w tymże dworze izba czeladna, do której ze sieni wchwodząc drzwi także fasowane wcale zepsute na zawiasach, z zamkiem bez klucza i antaby, z kuminem bez pieca i fundamentu pod niego, kuminek murowany, podłoga znacznie nadgnieła, z tej izby drzwi fasowane do pokoiku z zawiasami i chakami bez zamku z chaczykiem i wrzecądzem, w tym pokoiku drzwi dwoje /:to jest jedne do schwowania z zamkiem i kluczem, drugie do sionki bez zamku z chaczykiem i wrzecądzem na zawiasach, ten zaś pokoik i schowanie bez podługi z piecem zielono polewanym do muru przystawionym wcale zrujnowanym, w sieni zaś [...] który się z podwórza wchwodzi, do kuchni drzwi z zawiasami, chakami, klamką żelaznemi, nad temi drzwiami brakuje [szy?]by jednej w okienku tojest siennemi, w kuchni piec z cegły murowany nad drzwiami kuchennemi żadnego okna nie ma w sieni schody na górę obite tarcicami ze drzwiami na zawiasach i chakach ze skoblem, kumin wtym dworze z lepionki cegłą wierzchem nadmurowany który mocno ze wszystkich stron poociekał. Dachu na tym dworze nowego potrzeba oprócz szczytów w tym dachu dymników dwa z okienkami wytłuczonemi, w którego dachu facjacie izdepka wlepionkę wybudowana doniej drzwi z góry [o?] wrzecądzu i dwóch skoblach na zawiasach. Tenże dwór wkoło gliną oblepiony oprócz ścianki i izdebki od sadu, która lepionka od ziemi zwiększej części po odpadała i przyciesi znacznie nadgnieły jako też i ściany wniektórych miejscach znacznie z zamków po wchodziły, w tym dworze okien tak wielkich jako i małych wdymnikach in numero czternaście w których brakuje [szyb?] tafelkowych czterdzieści stłuczonych jest dziesięć. Na ostatek [do?] wszystkich zamków tego dworu tylko klucz jeden i to zepsuty, i antaba jedna.

Powtórę folwarczek na prawej ręce dworu z kurnikami pod jednym nowym dachem słomianym od dołu tegoż dachu zprzodku po jednej tarcicy, do którego wchwodząc drzwi na biegunie z wrzecądzem i skoblem, drugie drzwi do izby takiesz. Piec zkamieni, wcale zły, taż izba bez podłogi, z posową złą, idąc do gorzalni z sieni drzwi na zawiasach i chakach żelaznych z wrzecądzem i skoblem, chlewików w tym budynku sześć przy których drzwi szescioro, ztych udwojga wrzecądze i skoble rzelazne, kumin do tego folwarku zgliny ulepiony kamieniami wierzchem nadmurowany. Ten zaś cały budynek częścią ze starzyzny, częścią zdelów w słupy naprzyciesiach wystawiony, posowa częścią z płatów, częścią też z żerdzi ułożona. Podwórko przynim dawno dylikami ogrodzono. Studnia wrogu stara reperacji potrzebuje. 

Na lewej ręce dworu lamuzik wcale zły i spustoszały reperować się nieda, zadworem piwniczka wsadzie wziemi wykopana wcale zgnieła i zapadła, wtymże sadzie schowanie małe, ze starego drzewa o jednych drzwiach na zawiasach, zwrzecądzem i skoblem bez zamku, i bez okna, staremi snopkami poszyte. Stajnia wraz zwozownią pod jednym przykryciem słomianym, stara i wcale zła, stawiana w słupy zdelów ze wszystkich stron popodpierana, z dachem złym, stajenki przystawione do tejże stajni wcale spustoszałe, wtych stajenkach drzwi troje na biegunach bez żelaza. Naprzeciwko stajni owczarnia stara zła wewnątrz i zewnątrz podpierana, dach upada i przyciesi zgnieły, a do tego według indagacji owczarza i gromady zatarta do której owiec nie można wpędzić, wrót doniej dwoje i drzwi małe na biegunach bez żelaza. Wrogu owczarni oborki na bydło stare i z gruntu złe, dach upada bez żadnych drzwi i ściany wywalone. Stodoły dwie słupy wystawione, pierwsza o jednym a druga o dwóch sklepiskach do tych stodół trzciną i tatarakiem dekowanych wielkiej reperacji potrzeba. Sochy oraz i słupy na bok się pochyliły i popodgniwały. Wstodole o jednym sklepisku na prawej ręce spikrzyk wylepiony ale już zdezelowany, do którego drzwi jedne, wrzecąc ze skoblami. 

Mielcuch za dworem nowo wystawiony o izbie i sieni pod snopkami, bez kotła i statków browarnych, drzwi dwoje nabiegunach zwrzecądzami i skoblami, piec w tej izbie zgliny i kamieni, ojednym oknie w którym szyb dwóch brakuje drugiego zaś wcale nie masz. Studnia przed browarem reperacji potrzebuje. Szuszarnia do słodu ze starzyzny, pod staremi dranicami, wni suszenie dolne. Studnia trzecia spustoszona i zawalona. 

Na przeciwko dwora karmiczek mały nowy, przy którym ogródek płatami wsłupy ogrodzony, który nowo grodzić trzeba. Sad zadworem cierniem strzępiony do połowy nowo płatami grodzony. Drugi sad za mielcuchem zarosły, wcale nieogrodzony. 

Ogrody dworskie wpodwórzu kapustą i warzywem zasadzone płoty wnich stare i złe tylko podpierane. Pasternik za stajnią wier[zba?]mi i cierniem zarosły bez ogrodzenia. Nawsi ogród jeden marchwią zasiany, płotem chruścianym ogrodzony bardzo złym.[Wrót?] w podwórzu dworskim troje, zgruntu złe, i wiciami tylko [...]prawne. Na wsi kuźnia pod szkudłami przy gościńcu, w której dworskich stadków kowalskich niemasz. 

Gościeniec wtej wsi Luboli ze stajenką  wdele i słupy postawiony, wcale [zły?] i pusty, kumin i dach upada. Chałupa owczarska na pańskim gruncie wcale spustoszona. 

Młyn Lubolski na zarosłym stawie stary, bez kamieni i żelaza dworskiego. 

Także widzieliśmy już sprzątnionego żyta sriedniego urodzaj[nego?] a najprzód za stodołami pańskiemi folwark cały obsiany, wszerz składów trzydzieści, wdłusz staj czworo. Drugi folwarczek na Wrońskim wszesz składów dwanaście wdłusz staj czworo. Trzeci folwarczek na Smolarce składów trzydzieści. Czwarty na Dąbrówce wszesz składów dwadzieścia i sześć, wdłusz staj dwoje. Piąty folwarczek za Sadem wszesz składów dwadzieścia sześć, wdłusz staj czworo. Jęczmienia który bardzo lichy składów za Wrońskim sto trzydzieści dziwięć na folwarczku. Rzepaku składów czterdzieści i trzy. Prosa składów dziewięć, ale ani żąć, ani siec się nie da. Jarki składów czterdzieści i trzy. Grochu składów pięćdziesiąt i sześć. Owsa składów siedemdziesiąt i dwa. Tatarki składów jedenaście. Pszęnicy jary kosmatki składów dwadzieścia i trzy. Rzepy zagonów trzydzieści. Ugoru tylko co podoranego wszesz składów dwadzieścia i pięć wdłusz staj osiem. Item podoranego ugoru składów dwadzieścia i trzy. Przyłogu na folwarku ku Zagórkom zostało leżeć wdłusz staj siedem i pół, także i pólka dwa ku Brodni przyłogami leżą, niwa wielka pańska na roztajniach nie obsiana jedno staje tylko podorane, drugie przyłogiem leży. Łąka wielka ku Rudnikom nie sprzątniona, bory i lasy [...] wycięte i zdezelowane gdzie pniów zliczyć rzecz niepodobna i mało co zdatnego napotrzebę znajduje się. 
Na ostatek widzieliśmy że poddaństwo wtych dobrach Luboli tak podupadło że ledwo trzecia część robocizny okazuje się jak była w roku tysiącznym siedemsetnym sześćdziesiątym piątym, na co się własnemi rękami podpisujemy.
Działo się dnia 21 Aug. roku 1772 w Luboli. 
Franciszek Gumiński mpp
Walenty Kawecki ręką trzymaną
Jakub Jezierski ręką trzymaną

Inwentarz Kustrzyce (1772)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-145, karty 812-21.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

 

Wizja dóbr Kustrzyc, Przemięłowa z Bugajem, Wrzesin, części w Stypułach, Głowacowic, Lichawy Wielm: Jmości Pana Konstantego z Widawy Wężyka Podstolego Wendeńskiego dziedzicznych w Województwie Sieradzkim, Powiecie Szadkowskim leżących na rekwizycją pomięnionego Wielm: Podstolego dziedzica tychże dóbr przez Urodzonych  Jmościów Panów Jana Korczaka Ziółkowskiego, i Wojciecha Suskiego przy opatrznym woźnym przysięgłym Antonim Boruńczyku ze wsi Kustrzyc dnia 19go miesiąca listopada w każdej wsi z osobna zobaczywszy roku pańskiego 1772 uczyniona.

Najprzód w wsi Kustrzycach widzieliśmy dwór ze rzniętego drzewa in parte gontami, in parte snopkami poszyty, który znacznej tak w ścianie od podwórza jako i w dachu reparacji potrzebuje. 

Browar nowy pod snopkami dobry, w którym garniec o trzech rurach przez Wielmożnego Jmsci Pana dziedzica kupiony wielki, i statki browarne, tak do piwa, jako i gorzałki po kupnie dóbr Wielmożnego Podstolego są pokupione. 
Sadzawka przed browarem i ta[m?] nowa wyrobiona ozdownia do szuszenia słodów. 
Obory ze stajniami koliste, z których trzy części zreparowane, a czwarta część odieła snopkami poszyte. 
Stodoła wielka o dwóch gomnach na sochach dobra, snopkami poszyta, która lubo się widzi dobra w dachu jednakowoż miejscami przez snopki ciecze.
Spichlerz do zboża sypania pod gontami dobry, podwórze i ogród przy dworze ogrodzony. 

Młyn o dwóch kołach na rzecze nowy ze wszystkim co należy do mełcia porządkiem z ulami, pytlami, kamięniami nowęmi wyporządzony z drzewa rzniętego postawiony, w dachu gontami prawie ca[ły?] pobity, ognami dwiema w tafle, piec z cegły, który dwie izby rozgrzewa, także trzecia okno w izdebce mał[ej?] drzwi z tarcic do tego młyna, posowa z tarcic, na[...] młynie, to jest na dachu nad izbą jest kilka szorów snopkami poszyte.
Ten młyn jak się spalił stary za posessji Wielmożnego Jmości Pana Złotnickiego Łowczego Szadkowskiego jest przez tegoż Wielmożnego Jmść Pana Łowczego postawiony, do którego Wielmożny Jmość Pan dziedzic drzewa kazał rznąć na Kustrzyckim boru, drugie od Wielmożnego Jmości Pa Zygmunta Wężyka ze Swiędzieniowic kupił, trzecie z Marzęnina od Jmość Pana Kamieńskiego przywieźli, tak że i szkudeł dał kop dwadzieścia ośm z Kraszewic, z którego przed tym dawano wymiaru korcy Widawskiej miary siedemdziesiąt i wieprzów ośmiu karmiono, teraz tylko płaci złotych trzysta pięćdziesiąt.

Osiadłość chłopska w Kustrzycach. 
1mo. Walada chałupnik, który ma chałupę z rzniętego drzewa i z stodołą za posessji Jmości Pana Janikowskiego postawioną nową, dobrą. 
2do. Walenty Niemiec chałupnik, który ma chałupę nową z stodołką teraz za posessji WJmości Pana dziedzica postawioną. 

Na Przymięłowie z Bugajem.
1mo. Jan Popręski, którego Wielmożny Jmośc Pan Podstoli od Sp. Jmości Pana Stefana Łempickiego z żoną i dziećmi kupił. Pułrolnik i nowo osadzony ma chałupę nową, którą Wielmożny Jmość Pan dziedzic postawił, wołów cztery, krowę, świnię, wóz, radło, kosy dwie od trawy i sieczki, sierp, i inny zakład co do półrolka należy, robi dni trzy dwojgiem albo po jednęmu cały tydzień, sztukę przędzie, dwóch kapłonów i dwóch kopy jaj daje, stróże strzeże, trzodę pasie i świętną drogę odprawia gdzie mu każą, i tłuki cztęry po dwojgu we żniwa.
2do. Walenty Swierc pułrolnik, któręmu WJmość Pan dziedzic nową chałupę postawił, który podczas kupna Kustrzyc i odebrania ich pod niebem siedział, gdyż mu się była chałupa spaleła za posessji Jmości Pana Brodzkiego. Tenże ma pańskich wołów 4, krowę i inny zakład jako i pierwszy, i te powinność odprawuje co i pierwszy.
3tio. Walenty Borowy pułrolnik, który rolę sieje na Przymiełowie pułrolnicę a ma chałupę na Bugaju w Kustrzyckim gruncie postawioną dawną i z budynkami innęmi staręmi. Ma wołów pańskich cztery i krowę i inną załogę co i pierwsi, i te powinność odprawuje. 
4to. Mikołaj Gralik wstępień do Gralówny, który znowa jest osadzony, gdyż ojczym jego żony całą zagrodę Jakub Grał stracił i woły. Ten ma nową chałupę postawioną, wołów parę na zagrodę daną, krowę i inną załogę co do zagrody należy i zasiew dany. Robi zagrodnicą robotę.
5to. Antoni Popręzki syn Jana pułrolnik, chałupnik, któremu trzeba chałupę postawić i osadzić na rolę. Teraz tylko robi dwa dni. 
6to. Gościniec nowy, który Wielm: Jmość dziedzic postawił, a WJmość Pan Łowczy Szadkowski posessor dokończył, na którym siedzi ad [...] wedrowny, który że chałupnicą prócz karczemnej [...] sieje robi dwa dni w tydzień, a z karczemnej robi 12 dni w żniwa.
7mo. Na Bugaju Antoni Borończyk woźny pułrolnik, którego WJmość Pan dziedzic nowo osadził na pułrolek. Ma wołów cztęry, krowę i inną załogę jako i drudzy, i powinność odprawuje. Chałupę ma dobrą ze rzniętego drzewa za posessji Sp. Jmości Pana Janikowskiego i z stodołą postawioną dobrą.
8vo. Tomasz Bugajski zagrodnik, który po dwa razy nowo przez WJmości Pana dziedzica jest osadzany, który ma wołów pańskich parę, krowę i inną załogę zagrodnicą, też powinność odprawuje co i drudzy. Siedzi we dwojakach wraz z kowalem, to jest w gościńcu starym.
9no. Szymon Borończyk kowal, którego WJmość Pan dziedzic kazał wyuczyć i od niego zapłacił. Ma statki kowalskie wszystkie dworskie nowe przez WJmości Pana dziedzica kupione, robi pańskiego z roli chałupnicej dni dwa.

10omo. Na Wrzesinach. 
Kazmierz Szargała pułrolik ma pańskich wołów cztęry, z których mu wilcy zjedli jednego. WJmość Pan dziedzic dał mu na innego krowę i inną załogę co i na Przemięłowie, i tę powinność odprawuje. Ma chałupę nową z rzniętego drzewa przez WJmości Pana Łowczego Szadkowskiego postawioną, a przez WJmości Pana dziedzica w pretensjach przyjętą. 
11mo. Stanisław Kupisz pułrolik, którego Wiel: Jmość Pan dziedzic od Jmości Pana Walentego Janikowskiego z Olewina wraz z parą wołów kupił i zapłacił, który ma dawnych, gruntowych parę wołów a parę przez WJmości Pana dziedzica danych, krowę, wóz i inną załogę, co do pułrolka należy, robi tak jak i drudzy i powinność odprawuje. Chałupę ma jeszcze za Sp. WJmości Pana Józefa Tomaszewskiego Cześnika Mielnickiego postawioną, i budynki inne.
12mo. Szczepan, który na półrolnicym placu i gruncie po zbiegłym Janie pułrolniku Szargale siedzi, który ma parę wołów pańskich, krowę i inną załogę co i inni, który jest nowo osadzony, gdyż Jan Szargała bez wszelkiej danej okazji dworskiej, cały zasiew utracił i zabrawszy woły pańskie i krowę, i cały sprzęt za posessji Wielmożnego Łowczego poszedł na węndrówkę. Ma chałupę za posessji Sp. Jmość Pana Jana Janikowskiego postawioną i z budynkami innęmi. 
13tio. Chałupa nowa z wystawą na browarek lub inne posiedzenie jest przez WJmości Pana Łowczego postawiona, a przez WJmości Pana dziedzica w pretensjach przyjęta. Na tych Wrzesinach są jeszcze cztęry place puste, na których przetym chałupy bywały i z rolami do nich należącęmi. 
Także na Stypułach widzieliśmy role zapustoszałe bez zasięwów z łąkami w końcu ról, które działki niektóre sosnizkami pozarastały, a drugia goła, to jest trzy w posessji WJmości P dziedzica działki, a czwarty szesnastą składów wszerz przy granicy Wrzesińskiej w posessji WJmości Pana Wojciecha Lutosławskiego, drugich części dziedzica, na co nam pokazał Dekret WJmość Pan Podstoli dziedzic swojej części do dóbr Kustrzyc należącej z tymże Jmością Panem Lutosławskim kondescensjonalny w Kustrzycach ferowany i w Grodzie Sieradzkim oblatowany, którym nakazano ten działek do Kustrzyc oddać. 
Głowacewice, gdzie przed tym wieś bywała i z młynem na rzece widzieliśmy tylko placów kilnaście z sadkami przy placach będącemi cierzniem niektóre place pozarostały, teraz tylko młynarz z Kustrzyc na tych placach sieję. Także widzieliśmy sadzawki i stawek przy rzece zarosłe, i role gdzie przed tym kiedy wieś była siewane były pozarastałe in parte dob[re?], które jedne do dwora, drugie przez chłopów siewane są. 

Wieś Lichawa, w której jest część do Grabi należąca, druga do Kustrzyc, na której kiedy WJmość Pan Podstoli kupił Kustrzyce i ztą Lichawą zapustoszałe były role, że tylko pułrolnik i dwóch zagrodników do Kustrzyc robiali. Ten WJmość Pan Podstoli teraźniejszy dziedzic i budynki folwarczne i chałupy dla chłopów pobudował i zasiew dworski wprowadził, w którejśmy najprzód widzieli budynek nowy folwarczny szkudłami pobity, to jest izba nowa z dwiema oknami w tafle, z piecem zielonych kafli postawionym, podłogą z tarcic posową, z sieniami dwiema i kuminami dwiema, tudziesz i celadną izbę z komorą ze rzniętego drzewa jeszcze za posessji Sp. Janikowskiego postawioną i poszytą. 
Obora, stajnia i wozownia nowo postawione przez WJmości Pana Podstolego snopkami poszyta, chlewiki od Wojciecha Szargały pod snopkami kupione, stodoła z nowa wyreparowana do kładzenia zboża. 

Osiadłość chłopska. 
1mo. Tomasz Szargała, który na kmiecej roli siedzi, a z pułrolka robi, ma wołów pańskich, cztery, krowę, świnię i wszystkę załogę co do pułrolka należy, robi i powinność odprawuje jako i Przymiętowscy. Ma chałupę nową ze rzniętego drzewa przez WJmości Pana Podstolego teraźniejszego dziedzica w pańskim czyli dworskim placu postawioną, gdyż ma swój plac kmiecy za Janem Krawczykiem kmieciem z Grabi w końcu ogroda swego. 
2do. Łukasz Burski zagrodnik, który ma pańskich wołów parę, krowę przez WJmości Pana Podstolego powtórnie daną, któremu WJmość Pan Podstoli przy wykupnie dóbr Kustrzyc za Dekretów JmcJ[...] Panom Janikowskim żonę zapłacił i tęmuż chałupę nową postawił. Ma załogę zagrodnicą co do zagrody należy. 
3tio. Wojciech Szargała, który na kmiecym placu siedzi, ma załogę dworską jako i inni przez WJmości Pana Podstolego za posessji jego daną, jako i zasiew powinność tę odprawuje co i inni. Chałupę ma za posessji Jmości Pana Wawrzyńca Brodzkiego postawioną, a zaś stodołę za WJmości Pana dziedzica terazniejszego; posessji, item Tomasz chałupnik i Burska komornica, także pokazał nam ogród, kt[óry?] teraz siewa Grzegorz Kmiec z Grabi, który wed[le?] działów Lichawskich braci i Dekretów do części WJmości Pana Podstolego należeć powinien. Także i w łąkach na Babach ukrzywdzonym byd[z?] do jego części od chłopów Grabskich widzieliśmy także i przygrodę za stodołą Pawła Krawczyka do Grabi należącego, który dopiero rok jak przygrodził z polnego pastwiska przy sadzawce widzieliśmy jest jeszcze plac pusty kmiecy za Szwejkiem kmieciem z Grabi do tej części należący, którą to wizją jakośmy widzieli i sprawiedliwie uczynieli dla lepszej wiary i względu rękami naszęmi własnęmi podpisujemy. 
Działo się na gruncie i w wsiach dnia i roku jako wyżej.
Jan Korczak Ziółkowski mp 
Wojciech Suski trzymaną ręką. 

Inwentarz Kustrzyce (1745)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-145, karty 836-42.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

Inwentarz wsi Kustrzyc cum attinentis Przymiełowa, Wrzesin, Głowacow i Lichawy. 
Wjeżdżając na podwórze od młyna są wrota z delików na biegunach drewnianych dobre, idzie płot po obudwóch stronach wrót zerdzianej grodzonej. 
Dwór wchodząc do sieni są drzwi na zawiasach i chakach i klamką żelaznemi. W sieni okno o czterech taflach w drewno oprawne, po prawej ręce drzwi do stołowej izby na zawiasach i chakami z wrzecądzem i szkoblami żelaznemi, ta izba nieskończona bez okien, bez posowy i podłogi. Z sieni drzwi do kuchenki na zawiasach i chakach żelaznych, nad niemi okno w drewno oprawne w którym szyb osiemnaście. Z kuchenki drzwi na zawiasach i chakach do pokoiku klamka, chaczyk żelaznemi. W tym pokoiku jest kumin prosto lepiony, okien dwa w drewno oprawne. Z tego pokoiku do spiżarki drzwi na zawiasach i hakach, wrzecądzem, chaczykiem i szkoblami żelaznemi. W tej spiżarce okno w drewno oprawne, w którym szyb szesnaście. Z tej spiżarki do drugi są drzwi na zawiasach i hakach wrzeciązmi i szkoblami żelaznemi. W tej drugi spiżarce okno w drewno oprawne, w nim szyb dwadzieścia osm. Z tej drzwi do stołowej izby bez zawias.
Item z tego pokoiku są drzwi na dwór ku browarowi na zawiasach i hakach z klamką żelaznemi. Z tegoż samego pokoiku drzwi do wesrzedniego pokoju na zawiasach i chakach, klamką, haczykiem i szkoblami żelazemi. W tym pokoju okien dwa o czterech taflach w drewno oprawne, kominek murowany.
Z tego pokoju drzwi do pierwszego pokoju podwójne na zawiasach, hakach, klamek trzy, gałek dwie żelaznych. Z tegoż pokoju z srzednego drzwi do garderoby na zawiasach i hakach z klamką wrzecądzem i zkoblami żelaznemi. Z tej garderobki drzwi do [...]krętu na zawiasach i chakach, haczykiem, szkoblami żelaznemi.
Item z garderobki drzwi do pokoju narożnego na zawiasach i chakach, chaczykiem żelaznemi. W garderobce okno w szyb dwanaście w drewno oprawne z okienicą zasuwaną. W pokoiku narożnim okno w tafli ośm w drewno oprawne. Z tegoż pokoiku drzwi do pierwszego pokoju na zawiasach i hakach, chaczykiem i szkublami i antabką żelaznemi. W pierwszym pokoju okien dwie o czterech taflach w drewno oprawne, kumin murowany, piec dobry, nowy, kaflowy, czarny, oba pokoje grzejący. Z tego pokoju drzwi do sieni na zawiasach i chakach z klamką, chaczykiem i szkublami żelaznemi. Z sieni drzwi na górę na biegunie drewnianym z wrzecądzem i szkublami żelaznemi. Schody na górę: koło tego dworu u okien okięnic pięć na zawiasach żelaznych i hakach.
U tego dworu facjaty na dwuch stronach wlepionkę; xemsy do okoła, kumin wielki lepiony na wierzchu murowany, ten dwór gontami pobity, któremu jest lat siedm, czyli ośm. 

Folwark stary, zły, z gruntu reparacji potrzebujący, tak poszyć jako snopem i w[...]em, tudziesz drzewem. Wchodząc do sięni drzwi na biegunach drewnianych. Po prawej ręce drzwi do izby na zawiasach i hakach, wrzecądzem i szkoblami żelaznemi. W tej izbie jedno okno zabite do połowy, w nim szyb dwadzieścia i jedna, w drugim oknie szyb siedmnaście, kominek dobry, piec kaflowy przestawienia potrzebujący, szafa o trzech półkach, ława pod oknem. Z tej izby drzwi do komory na zawiasach i hakach, wrzecądzem i szkoblami żelaznemi. W tej komorze okno, w nim szyb szesnaście w drewno oprawne. Z tej komory do drugiej komórki drzwi na zawiasach i hakach z wrzecądzem i szkublami żelaznemi. W tej komorze okno, w nim szyb siedm w drewno. Z tej komorki drzwi do sięni o jednej zawiasie zabite, komin lepiony. Ten folwark snopkami poszyty.

Browarek i ten znacznie reparacji potrzebuje, bo z gruntu zły, także kocieł i garniec zły, statki do piwa nie masz. W nim drzwi czworo na biegunach drewnianych z zasuwami drewnianęmi. [W?] izbie piec nowy z kamieni lepiony, okno jedno w drewno, szyb w nim trzydzieści sześć. W sięni kotlina do garca i do piwa robięnia, druga nowa, kociołek miedziany o dwuch uchach mały do robienia piwa i garniec złe i stare, tak[że?] miedziany, z rurami i pokrywą i rurnicą do gorz[elni?]. Inszych statków należących do browaru niemasz.
Ten browar potrzebuje poszywki wcale zły. W tym browarze szuszenie słodu z kuminka na gór[ze?] nowe. Od rzęki do browaru rynien dwie. Wrota w pole z delików. 

Spichlerz pod gontami, drzwi do niego na zawiasach i chakach, wrzecądzem i szkublami żelaznemi. W tym spichlerzu przegród pięć, schody na górę i drzwi na pałąkach.  
Stodoła od dwóch gumnach nowa od dołu szorami dwiema, gontów na około podbita, dali snopkami poszyta. Wrota z tarcic na biegunach wrzecądzami dwiema i szkoblami. W szrednim sąmsieku spichlerz, do niego drzwi troje na zawiasach, hakach, wrzecądzami i szkoblami żelaznęmi, kłotek dwie wielkich u niego.
Owczarnia poszywki lepszej potrzebuje. Wrót do niej dwoje składanych. 
Obory koliste bez poszycia. Z podwórza idąc jest wozownia z wrotami na biegunach. Stajnie dwie, jedna z wrotami, druga ze drzwiami dwojgiem, jedne na biegunie drewnianym, a drugie zabite delikami, żłobów cztery, drabin trzy, między temi wszrodku wrota na oborę z tarcic. Przy wrotach jest chlew, drzwi do niego nie masz, chlewów na bydło rogate trzy, drzwi do żadnego nie masz. Stajnie i wozownia gontami pobite. Chlewy te trzy snopkami poszyte, dach na nich reparacji potrzebuje. Z obór wrota na pole z tarcic na biegunach. 

Młyn na rzece o dwóch kołach. Wchodząc do młynice do niej drzwi na biegunie. Z młynice izba, do niej drzwi na biegunie. W izbie piec, komin, okna dwa w drewno. W młynicy jest wszelki porządek należący do młyna. Ten młynarz powinien robić na pańskim dni trzy zaciągu w tydzień. 
Gościniec na Bugaju z gruntu zrujnowany, nowej reparacji ze wszystkim potrzebuje, który przez wichry zrujnowany. 
Statki kowalskie, kowadło, szynalica, szporok, młotów dwa, kleszczów troje, druslak, skubel, miech naprawny, sta[...]. 

Osiadłość chłopska. 
Na Wrzesinach trzech. Jan pułrolnik robi dni trzy dwojgiem, stróżą strzeże, trzodę pasie, oprawy z pańskich pakuł po dwanaście łokci, w łok[ci?] po dwadzieścia pasm, w paśmie po trzydz[...] nici, czynszu daje kapłonów dwa, jajec pułkopy, ma wołów cztery pańskich, krowę, świnię, wóz, siekierę, kosę, sierp, rydel, pług, radło żelazami należącemi do tego. 
Bartek te robocize robi, te powinność daje, i to wszystko ma co i pierwszy.
Piotr także pułrolnik i tę wszystkę powinność powinien odprawować i oddawać, co i ci. 
Ci chłopi wszyscy powinni robić tłuki cztery na pańskim w żniwa. 

Lichawa. 
Tomasz pułrolnik, tę ma osadę, co i na Wrzesinach i tej[?] powinność podpada.
Drugi Burski pułrolnik tęż powinno[ść?] powinien odbywać. 
Komornica Janowa robi dni dwa, na te bierze składowe, każdego zboża po składów dwa. 

Przemięłów. 
Walek zagrodnik robi dni trzy, oprawy przedzie łokci sześć, taką liczbą jako i ci pierwsi, czynszu daje kapłona jednego, jajec męndel, zasiewek na ten zagrod[nią?] dostał mu wołów parę, krowę, świnię, wóz i żelaza płużne, siekierę i insze sprzęty co należy.
Gralik toż samo ma i te powinność powinien odbywać. 
Walek Swierczyk, też same powinność powinien odbywać, tylko mu trzeba dać żyta składów piętnaście, wóz, żelaza płużne, rydel, insze zakłady tak jako i drudzy.

Zasiewek dworski. 
Żyta składów ozimego czterysta, zagonów w sześć skib. Jarki składów sto, zagonów takiegoż orania. Jęczmienia składów dziewięćdziesiąt dwa po szesnaście skib orane. Owsa składów jedenaście po dwanaście skib orane. Grochu składów piędziesiąt takiego orania. Rzepaku składów trzy takiego orania. Lnu zagonów ośm. Ogrody kapusty zagonów dwadzieścia trzy, pasternaku zagonów dwadzieścia dwa, marchwie zagonów siedm, konopi zagonów sześć, pietruszki zagonów dwa. 
Krów pożytkowych dwanaście niesmiertelne. 
Składowe na Lichawie, Przemięłowie, Wrzesinach i Stypułach, od których płacą po szóstaku bitym od składu, w którym szkib szesnaście tak swoi chłopi powinni płacić, jak to też i obcy, którzy siać będą. 
Działo się w Kustrzycach anno 1745 die 3 augusti. 
Piotr Koszutski mpp 
Justyna Koszutska

Inwentarz Morawki (1787)

AP Poznań, Księgi grodzkie kaliskie, Relationes protocollon, sygn. 15-467, karty 233-34.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

 

Opisanie stanu dóbr połowy wsi Morawek pod ciągłość zjazdu na gruncie tychże dóbr dnia 17. lipca roku 1786go zaczętego z rezolucji Sądownej w przytomności Sądu Zjazdowego stron to jest JP. Otockiego, Biernackiego, i Bogusławskich, także opatrznego woźnego w dziele zjazdowym wyrażonego sporządzone. 

Opis części Turobojszczyzna zwanej. 

Dwór na tej części z bali rzniętych stary, przyciesi podgnieły. Dach na tym dworze stary, zły, nad pokoikiem tylko niedawno przystawionym z gruntów dobry pod którym pokojem przyciesi dobre. Wchodząc do tego dworu w ganku drzwi z tarcic na zawiasach żelaznych, posowa z deli łupanych. Okno w ganku tym z tafelków małych w drewno wsadzonych szczupłe, złe, ściany od posowy z lepianki stawiane. Z ganku do sionki drzwi z tarcic na żelaznych. W tej sionce drzwi na górę z delików, po lewej ręce wchodząc do pokoju drzwi stare stolarską robotą z zamkiem, haczykiem i zawiasami. W tym pokoju okna dwa; po cztery tafle w sobie umieszczające. Podłoga i sufit dobre, piec z kachli zły, kominek dobry. Z tego pokoju wchodząc do drugiego drzwi na zawiasach żelaznych złe. W tym pokoju okno jedno takież jak w pierwszym pokoju, podłoga i sufit z tarcic, kominek dobry. Dalej idąc do pokoju drzwi na zawiasach z zamkiem, podłoga, sufit i okna dwa po cztery tafle mające, dobre. Na drugiej stronie tego dworu idąc do czeladnej izby drzwi na zawiasach. W tej izbie posowa z tarcic, okna dwa złe, piec z starych kachli, komin stary, ściany i balki nadpruchniałe. Płotu koło dworu z płatów w słupy puszczanych, przęseł dziewięć. 

Owczarnia z bali rzniętych, której wdłuż sążni dwanaście, wszerz sążni pięć, w środku ryszpa, czyli podciąg i wiązanie dobre, przyciesi nadgniełe, dach całki zły, wrota i drzwi dobre. 

Obora z blochów rzniętych, której wdłuż sążni jedenaście, wszerz cztery. W tej oborze przegroda z blochów i dylów dobra, przyciesi i blochy od gnoju nadgniełe, wrota złe, kalunki całki i dachu miejscami nie masz.

Stodoła o jednym bojowisku z dylów i drągów złożona, stara, zła. Druga stodoła także o jednym bojowisku w dyle niezła zastrzałami popodpierana, wrota do niej dobre. 

Spichlerz z balików rzniętych, którego wdłuż sążni cztery, wszerz półczwarta, w wystawie dwóch słupów brakuje, dach prócz kal[un?]ki stary, niedobry, posowa z tarcic, podłoga takaż, prz[ęseł?] z balików rżniętych pięć. 

Stajnia z starego drzewa nowo przestawiona, przyciesi i słupy nowe, do wozowni drzwi złe, dach bez kalunki, stajni tej wdłuż sążni dziesięć, w szerz półczwarta. 

Kurniki z blochów od podwórza rzniętych, na tyle ściany i przegrody z starego drzewa przyciesi dobre, których wdłuż sążni ośm, w szerz sążni trzy i łokieć. 

Karmik z starego drzewa przestawiony, na którym poszycie i dyliny nie masz. 

Mielcuch z rzniętych balików, do którego wchodząc drzwi z tarcic na biegunach drewnianych. W sieni kociełek beczkowy st[ary?] naprawiany, kadzie dwie, jedna zła ciecze, druga dobra, dryb[us?] jeden stary, komin wielki nad kotłem w jednej stronie zepsut[y?]. Ściana w tej sieni w jednym przęśle od słupa odstała i z ni[ch?] wypadła. Wchodząc do izby drzwi na zawiasach żelaznych z zamknięciem, w tej okna dwa z okrągłych tafelków złe, posowa z tarcic, kominek dobry, pieca nie masz. Do komory wchodząc drzwi na zawiasach żelaznych, nad tą komorą posowy nie masz, z komory na podwórze drzwi na biegunach drewnianych, na górze szuszenie słodowe, dach na mielcuchu guntowy, zły całki, przyciesi zgnieły, jedna tylko pobocznia dobra. 

Koło podwórza płot z przęsłów ośm, z pła[tów?] z słupami. 

Budynki wiejskie tej części. 

Chałupa w której mieszka Jan Zagrodnik, luźny, z blochów, o jed[nej] izbie stara, zła, dach zły, do tej chałupy stodoła nowa, przez niegdy Jędrzeja postawiona. Zagrodnik ten ma wołów pa[rę], krowę, świnię, wóz, siekierę, kosę i żelaza płużne. 

Chałupa druga stara, całka zła, w niej mieszka Olesiak, pułrolnik poddany, ma wołów parę, koni parę, resztę załogi [jak?] zagrodnik. Do tej chałupy jest spichlerzyk przez niegdy Olesiaka tegoż pułrolnika zbudowany dobry, stodoła z dylów dobra.

Trzecia chałupa w której mieszka Wawrzyn Świtoniak pułrolnik, przez Pa Turobojskiego JPu Wolickiemu Piotra ojca ustąpionego syn, załogę ma jak pułrolnik. U tej chałupy przyciesi pognieły, ściany zaś dobre, stodoła stara, zła. Przy tej chałupie chlewiki dwa. 

Gościniec z wystawą z blochów rzniętych, którego wdłuż sążni ośm, w szerz cztery, przyciesi miejscami nadgniełe i blochy od fali[?] dwa też nadgnieły, dach całki zły. W izbie okna dwa, w których szybek brakuje siedm, kominek i piec nad izbą, posowa dobra, nad komorą tylko w części jest posowa, w sieni nie masz żadnej posowy. W tym gościncu komornice trzy, to jest Petronella, Magdalena, i Zofia mieszkała JPa[?].

Opisanie części Waliczczyzna i Rzepeczczyzna. 

Chałupa przez JPa Gajewskiego wystawiona z delów łupanych, ze wszystkim dobra. Przy tej chlewik z drążków i delików do chałupy przystawiony, stodoła z delików, i drążków stara, dach stary, miejscami zły, poprawy potrzebuje. 

Druga chałupa w której mieszka JPan Biernacki zła, przy tej na drugą chałupę nową, wrząb z delów łupanych postawiony, kozły i balki do tej chałupy gotowe leżą. Stodoła w słupy i na sochach dębowych z chrustu nowa, poszycie takież, druga stodoła stara z delików. 

Trzecia chałupa przez niegdy JPa Walentego Bogusławskiego na części Baliczczyźnie wystawiona z blochów łupanych, w której tylko izba bez sieni, do tej chałupy zrząb na stajnią, także z blochów łupanych, na chałupie dach dobry, kalunka zła. 

Ten inwentarz jako w przytomności naszej sporządzony podpisujemy. 
Wojciech Biernacki piór: trzy: 
Tomasz Otocki m pria 
Rozalia z Biernackich Bogusławska piórem trzymanym