-->

piątek, 27 czerwca 2025

Inwentarz Siemiechów (1770)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-143, karty 400-02.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.


Inwentarz dóbr Siemichowa między Wielo Jmc Pany Janem i Michałem bracią rodzonemi Grabieńskiemi stosujący się do kontraktu przedażnego 3tia junij 1770ku spisany. 

Najprzód wchodząc do dwora, dwór pod gontami złemi, przyciesi pod nim nadpróchniałe, powyprężane, tudziesz i ściany, wchodząc do sieni drzwi na zawiasach żelaznych z tarcic, okno nad drzwiami siennemi, żadnej w nim szyby nie masz, tylko ramy stare, w tej sieni drzwi po prawej ręce na górę zawiasami, skoblem i wrzecądzem i schodami, drzwi drugie do izby pustej na żelaznych zawiasach, skoblem i wrzecądzem, w której izbie ani komina, pieca, podłogi i polepy nie masz, z której izby pustej pokój, w którym ani podłogi, ani drzwi, okien i ramów nie masz, w tejże wielkiej samej sieni drzwi do kuchni także na żelaznych zawiasach, w tejże kuchni kotlina z kamieni, gliny jest ustawiona, po drugiej stronie z tej sieni idąc do pokoju także drzwi na zawiasach z haczykiem i wrzecądzem, w tymże pokoju komin dobry z cegły murowany, piec kafle szare dwa pokoje rozgrzewający potrzebuje reparacji, koło tegoż pieca ławek dwie, kredens do szkła dobry, zamek w górze zepsowany i klucza do niego nie masz, u tego kredensa sedes nadpsowany, stół na srzodku w tym pokoju okrągły do wstawienia piwa z drzwiczkami i zamknięciem. Obraz wielki Ukrzyżowanego P. Jezusa, mniejszych trzy na płótnie z ramami, obraz S. Antoniego na desce jeden.
W tym pokoju okien w drewno okienicami na zawiasach dwa, w każdym oknie po tafli sześć, ale dwie ze wszystkim stłuczone, z tego pokoju wchodząc do drugiego drzwi na zawiasach z wrzecądzem, z chaczykami dwiema i z skoblami, w tym pokoju obrazów większych dwa, mniejszych trzy na płótnie z ramkami, komin murowany dobry, okno w drzewo w czterech taflach, ale jednej nie masz, szafka mała prosta ze skobelkiem, szafeczka mała z dziesiąciu szufladkami, w niej jednej brakuje szufladki, w tym pokoju stołków z poręczami cztery, bez poręczy sześć, taborecik jeden, drugi skórzany stary, w tych pokojach posowy i podłogi z tarcic dobre, wychodząc do sianki z pokoju drzwi na zawiasach z haczykiem i skoblami, drzwi w tej siance do izbetki także na zawiasach z wrzecądzem, w tej izbie okno w małe szybki, połowa szyb brakuje, posowa ze starych tarcic bez podłogi, z niej drzwi do komory z desek na biegunach z wrzecądzem, takież drugie z komory na dwór, z izbetki wychodząc na róg dworu do piwnicy drzwi dwoje na zawiasach z wrzecądzami, wchodząc dotej piwnice szyja murowana, z gruntu zepsowana, w tej piwnicy okienko na wschód słońca wyprowadzone do szczętu zdezelowane, w którym kratka żelazna w cztery szyny. 
Przy tym dworze czeladnica ze starego dwora pod snopkami, drzwi tak do sieni, jako do izby na biegunach z wrzecądzami, okien cztery deskami zabite, tylko jedno jest i to dużo złe, ściany wniwecz spróchniałe upadają, tylko na podporach wiszą, piec i komin zgliny. 
Samboża z gruntu zdezelowana, schody zgniłe, drzwi z wrzecądzem i zamkiem starym bez klucza, balki trzy z gruntu zgniły w środku, okien dwa, których w ołów szyb całych tylko 15 dico piętnaście, w drewno dwadzieścia i pięć, insze deskami zabite, dach zły zewsząd ciecze i gnije, u komórki po prawej stronie ze dwora drzwi na zawiasach z wrzecądzem i zamkiem, po lewej stronie u komory drugiej drzwi z wrzecądzem na biegunach. Wrota na biegunach. Podwórze wdarte żerdzi wiertane. Browar stary zrujnowany. Drzwi troje w nim do sieni, izby i komory na biegunach, okien dwa, jedno całe, w drugim brakuje szyb piąciu. 

Statki browarne. 
Przycierów starych pięć. Garniec do palenia wódki mały jeden, który na nic się nie zda. Chlewików cztery, piąty ku karmikowi, ściany i przyciesi zgniły. Dach pod snopkami z gruntu potrzebuje poszycia. Karmik na piąciu wieprzów dachu potrzebuje.
Za karmikiem stajnia bez podłogi, wozownia i stajenka mała pod gontami, drzwi u stajni na biegunach, u wozowni wrota na biegunach, ale szpągi zrujnowane i progi zgniłe, u stajenki drzwi z wrzecądzem, u drugich na tył ściana wypadła, od stajni do spiklerza płot w żerdzi darte wiercony u spikrza wierzch pobicia potrzebuje wielkiego, drzwi z wrzecądzem, zawiasami, szynalami, na górę drzwi na zawiasach także z wrzecądzem, schody dobre. 
Stodoły w trzy sąsieki, w pierwszej od owczarni wrót dwoje, kuny dwie ze szkoblami, u drugiego gumna wrota także z kunami dwiema, w obudwóch progi zgniłe, u sieczkarni przy stodołach drzwi na biegunie z wrzecądzem. Te stodoły wraz i z sieczkarnią nowego potrzebują poszycia, u tych zaś stodół dla podparcia ich jest podpór danych dziesięć, które tylko też stodoły wspierają.
Owczarnia o przęsłach trzech, ale podpór od rzeki trzy, w której owczarni o jednym przęśle przez złe poszycie cztery bale zgnieły i poszywki całej potrzebuje. Wrota na biegunach, u wrotek wrzecądz.
Obory okolite, w tych oborach chlewików większych dwa, mniejszych dla cieląt dwa, wrota i drzwi wszystkie na biegunach. Te obory nadpróchniałe, w środku w okole przyciesi i ściany już powypadały, kozły trzy złamane, na których dach pochylił się,  reparacji znaczniej i poszycia potrzebują. 
Browar nowo zbudowany pod deskami na pastwisku na miejscu dla mokrości do mieszkania niezdatny. Sień, izba, komora, posowa jest i suszenie na górze, u sieni i komory drzwi na biegunach, u komory drzwi drugich i u izby nie masz, także kumina celuści i pieca nie masz. Kumin wywiedziony, tego trzy części stoją, czwarta z gliną i tyczkami opadła na ziemię. Kocioł wlepiony, żelazny w sieni.
Sadzawek zarosłych dwie, u których groble poroziezdzane[?] do gruntów i żadnego mnicha nie masz. 

Wieś i inwentarz wiejski.
Pierwsza chałupa kmiecia Grzeli spustoszała, od której troje drzewa ze ściany od izby, kumin, pułap, dach z srzodkiem zawalony, z sieni się tylko drzewa kilkoro zdać może. Komora rozebrana, w której nikt nie mieszka. 
Druga chałupa Owcarzowa, malutka, bez komory o sieni, stodołka też przy niej, ten Owcarz niepoddany.
Trzecia chałupa nowa tegoż kmiecia Grzeli z sienią i izbą. Stodoła o dwóch sąsiekach, ale słupy pouchodziły. Tenże kmiec ma wołów cztery, koni parę, krowę, wóz, maciorę, pług, redło, siekierę, kosę, sierpów dwa. 
Czwarta kmiecia Pawła, w której ściany w ziemię powchodziły i pougniewały, dachu potrzebuje, komora przystawiona do tej chałupy. Stodoła o dwóch sąsiekach, w którym sąsieku komórka, u tej stodoły węgły pougniewały już wpadły w ziemię, pokrywka zła. Ten kmiec ma wołów cztery, krowę, wóz, maciorę, pług, redło, siekierę, kosę, sierpów dwa. 
Piąta Kacprowej komornice o sieni, izbie i komorze, poszycie mizerne, ściany w ziemię wpadły. Stodołka o dwóch sąsiekach.
Szósta chałupa Banacha Tasarza półrolnika z izbą, sienią i komorą, niedawno zbudowana. Stodołka o dwóch sąsiekach w słupy, nachylona. Ten półrolnik ma wołów cztery, krowę, wóz, maciorkę, pług, redło, siekierę, kosę, sierp jeden.
Siódma Błacha zagrodnika, izba z sianką bez komory, nowa. Stodołka o jednym sąsiedzku. Ten zagrodnik z zasiewkiem, wołów niemający, tylko kosę, sierp, siekierę. 
Ósma Klimka półrolnika Górala niepoddanego, z sienią, izba, i komora. Stodołka o jednym sąsieku, mizerna. Ten półrolnik ma wołów cztery, krowę, wóz, maciorę, pług, redło, siekierę, kosę, sierp jeden. 
Dziewiąta Piotra Mielczarka, dwóchdniowego, z sienią, izbą i komorą, dobra, i stodołka o jednym sąsieku, i ten inwentarza pańskiego niema. 
Dziesiąta Urbana zagrodnika trzechdniowego, z izbą, sienią i komorą. Stodołka o dwóch sąsiekach mała. Ten ma wołów parę, krowę, wóz, maciorę, pług, siekierę, kosę, sierp.
Jedenasta Wojciecha Janioka, chałubnika o sieni, izbie i komorze, nad komorą poszywka zła. Stodołka o jednym sąsieku, w której węgły pougniewały i przyciesi.
Dwunasta Balcera zagrodnika z sienią, izbą i komorą, mizerna. Stodołka o jednym sąsieku i przystawku. Ten zagrodnik trzejdniowy ma zasiewki dworskie.
Chałupa Grzeli Deski zagrodnika z sienią, izbą i komorą, przy chlewie gumienko bez sąsieków, tylko się w Kacprowej stodole mieści. Ten chłop trzejdniowy niepoddany, bez zasiewków, bez inwentarzy dworskich.
Młyn na Warcie o dwóch kołach. Młynarz ma wołów parę dworskich z zasiewkami dworskiemi. Młynica ze wszystkim wyporządzona. Izba dobra z komorą starą. Stodoła ze starego drzewa o dwóch sąsiekach, ale zdrowa. Karmik nowy. Sadzawki dworskie dwie za dworem zarosłe. Mnichów nie masz ani znać upustów, groble do szczętu poroziezdzane. 
Kaplicy tylko znak został i przyciesi trzy.
Tarnia z rzniętego drzewa, pod którą przyciesi zgniłe i dachu nowego brakuje, w tej pułap w kilku miejscach wypadł. 
Jan z Grabna Grabiński
Michał z Grabna Grabiński

poniedziałek, 23 czerwca 2025

Szkolnictwo gmina Sędziejowice

Pan Adam Czechowski przejrzał znajdujące się w Archiwum Państwowym w Sieradzu dokumenty: 
Inspektorat Szkolny powiatu Łaskiego w Pabianicach
Akta Publicznej Szkoły Powszechnej w Przymiłowie.
rok/lata: 1931-1936 
sygnatura: 41/567/0/-/148 

Acta Inspektoratu Szkolnego obwodu Łaskiego. 
Sprawozdanie Roczne za rok szkolny 1931/32,  
3-klasowej publicznej szkoły powszechnej w Siedlcach gmina Sędziejowice powiat łaski.
Sygnatura 41/577/0/-/161

Pan Adam wykonał zdjęcia, opisał zawartość teczek i przepisał co ciekawsze dokumenty umożliwiając zapoznanie się z ich treścią.
W imieniu swoim i czytelników dziękuję za udostępnienie wyników  pracy osobom odwiedzającym niniejszą stronę.

środa, 18 czerwca 2025

Inwentarz Baszków (1768)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-142, karty 458-60 .
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.



Najprzód oddają się pobudynki dworskie w dobrach Baszkowie Jm Panu Antoniemu Tokarskiemu, jako to mielcuch już nad sta[ry?], w którym drzewo spruchniałe i dach snopkami poszyty reparacji potrzebuje, do tego mielcucha wchodząc drzwi do sieni na zawiasach żelaznych i z wrzecądzem do zamknięcia. W tej sieni kocieł do robienia piwa z kadziami dwiema i innemi statkami należącymi, z której to sieni wchodząc do izby drzwi na zawiasach z chaczykiem i klamką drewnianą. W izbie zaś podłogi nie ma, lecz tylko cegła miejscami wysadzona, piec, komin prostą robotą reparacji potrzebuje, okien dwa w szyby proste. W tym mielcuchu mięszkanie i possessja JmPanu Tokarskiemu pozwala się.
Za tym mielcuchem gorzelnia już nadpustoszała o sieni i izbie, w której znajduje się garce dwa, jeden o trzech rurach i z pokrywą, ten JmPanu Tokarskiemu oddaje się drugi zaś o dwóch rurach, który WJmPanu Biernackiemu zostawia się, jednakże na inne miejsce z gorzelni przeniesiony bydz powinien, także przykadków dwa i z innemi do garca należytościami JPan Tokarski trzymać ma także do tej gorzelni i mielcucha studnia z wiadrem i rynnami należyć będzie. 
Ozd jako w sobie jest z korytem do zalewu i suszarnią. Stodoła nowa o bojowisku jednym, o dwóch sąmsiekach i wrotach dwojgu na biegunach z żelaznym zamknięciem przy spichrzu będąca. Drugiej stodoły starej połowa od spichrza o jednym bojowisku i wrotach dwojgu, także z żelaznym zamknięciem.
Spichrz o górnym i dolnym schowaniu, w tym spichrzu dolne schowanie Jm Panu Tokarskiemu, do którego drzwi na zawiasach i z zamkiem także z wrzecądzem, górne zaś schowanie WJmPanu Biernackiemu zostawuje się. Stajni połowa od mielcucha i sadzawki będąca z komórką w tej stajni, dylewanie przez połowę tylko, o żłobach dwóch, drzwi do niej na biegunach bez żadnego żelaznego zamknięcia. Obory nowej połowa, gdzie przed tym owce i konie stawały, od stodoły nowej i spichrza będąca, do tej wchodząc wrota na biegunach, komórka do schowania z przegrodą na rogu idąc do mielcucha po lewej ręce będąca także i gęśnik przy tej komórce jeden. Chlew przy gorzelni i mielcuchu jusz napustoszały, piwnicy połowa jako jest przegrodzona od [po?]dworza będącej do tej drzwi na zawiasach z wrzecądzem żelaznym. Te pobudynki jako są opisane ze wszystkim Jm Panu Antoniemu Tokarskiemu w possessję oddaje się. Także na potrzebę gruntową krów sześć, koni fornalskich cztery, wóz jeden, u którego koła szybowane, lecz mocno wyjeżdżone i nadpustoszałe Jm Panu Tokarskiemu zostawuje się. 


Krescencja zbóż. 
Najprzód żyta za stodołami Baszkowskiemi między Smugiem a drogą z Baszkowa do Jakubic idącą po prawej stronie przy rowie staj dwojgiem zagonów osiemdziesiąt cztery, tak[że?] przy tym zaraz poprzecznim stajem jednym zagonu pięćdziesiąt siedem. Item wedle figury na de drogą od Warty ku Kościerzynu idącą stajem jednym zagonu sto trzydzieści. Za tym żytem ku Jakubicom staj czworgiem zagonów osiemdziesiąt cztery. Przytymże za wsią pod Jakubicami staj trojgiem zagonów czterdzieści. Eficit żyta wszystkiego zagonów siedmset siedemdziesiąt i jeden. 
Jęczmienia między tym żytem najprzód nade drogą przy rowie staj dwojgiem zagonów dwieście. Item za tym ku Jakubicom stajem jednym zagonów sto dwadzieścia także od Pasieki, czyli granic Bartochowskich stajem jednym zagonów pięćdziesiąt i klinów siedm. Przytymże zaraz stajem jednym zagonów czterdzieści trzy, także przy tym stajem jednym zagonów pięćdziesiąt i dwa. Wynosi jęczmienia wszystkiego zagonów sześćset sześćdziesiąt pięć i klinów siedm. Jarki pod Jakubicami zganek osiem. Tatarki przy życie i jęczmienia pod Jakubicami składów sto dwa. Ugór ku Tubędzinu, także i rola na rzepę podorana, zgoła cały folwark ku Bartochowu ciągnący się idąc od Baszkowa do Jakubic po prawej ręce będący Jm Panu Tokarskiemu oddaje się oprócz działku jednego nad drogą z Jakubic do Tubędzina idącą będącego, który żytem zasiany w zagonów siedmdziesiąt i sześć, który WJm Panu Biernackiemu zostawuje się. Także z drugiej strony drogi idąc z Baszkowa do Jakubic po lewej ręce pszenicy nade drogą od Warty do Kościerzyna idącą stajem jednym zagonów osiemdziesiąt cztery i tym przy tejże zaraz zagonów piętnaście wynosi wszystkiej pszenicy dziewięćdziesiąt dziewięć. Owsa nad tąsz drogą ku Kościerzynu idącą przy rowie do Jakubic ciągnącym się stajem jednym zagonów osiemdziesiąt. Item wedle tegoż zaraz staj dwojgiem zagonów sto piętnaście, wynosi owsa wszystkiego zagonów trzysta jedenaście. Za tym owsem grochu pod Jakubicami stajem jednym zganek trzydzieści pięć. Item przy granicach Bartochowskich zganek siedemnaście efficit zganek pięćdziesiąt i dwie. Prosa wedle grobli nad stawem kawałków trzydzieści. Rzepniku przy przenicy zagonów dwadzieścia. Ogród ze stajniami i sadzawką w Baszkowie będący warzywem zasiany, łąki ode drogi do Warty idącej pod sam młyn ciągnące się to jest pod rzeczke bez wszelkiej excepcji te wszystkie grunta i zboża Jm Panu Antoniemu Tokarskiemu oddaje się, ryb wolne łowienie w rzece i po ustępach JPu Tokarskiemu także i wolne pastwisko w Łęgu tudzierz i mlewidło bez miarki we Młynie Baszkowskim pozwala się. 


Poddani kmiece. 
Grzela, Sobik, Łuka. Zagrodnicy Kuba Miszczak, Kazmierz Walaszczyk, Janek Sobik, Błażek Miszczak, Kaczmarz Jakubski. Komornicy, Domzał, Jędrzy Lubolski, Józef Gajda, Szymek Ziętorek, Matus, Wojtek, Molterus, Urban Stary Włodarz. Komornicy. Zowka Grobelnicka, Jachym [...] Włodarka Baszkowa, ci wszyscy kmiecie, zagrodnicy, komornicy i komornice jako zaciąg i wszelkie powinności odprawiali, tudzierz podatki i czynsze dawali do Jm Pana Tokarskiego ze wszystkim należyć powinni na usługę także dworską, Sobikówna, Jagienka, Mikołaj, syn Pastuchy, także i Kaczmarek Baszkoski Jm Panu Tokarskiemu dostają się.


Kaczma w Jakubicach Jm Panu Tokarskiemu oddaje się, do której wolne dawanie trunków na wyszynk pomienionemu Jm Panu Tokarskiemu pozwala się. Kwarte i inne podatki do Skarbu Rzeczypospolitej należące do Jm Pana Biernackiego należyć powinny, i JP Tokarski tych wyp[ła?]cać nie ma. Suma zaś ewikcji podległa [...?] u tegoż WJm Pana Biernackiego zostawuje się [...].



poniedziałek, 16 czerwca 2025

Inwentarz Bronówek (1768)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-142, karta 181-82.
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


Wizja części w dobrach Bronówku za kontraktem zastawnym przez Jchmc Panów Michała i Jacka rodzonych, Walentego stryjecznego, między sobą braci Skotnickich, tejże części w Bronówku dziedziców, WJmc Panu Józefowi Kosowi, Podkomorzycowi Chełmińskiemu w roczną zastawę puszczonej przy przytomności Jchmc dwóch szlachty niżej na podpisach wyrażonych, i opatrznym Janie Tucholskim ze wsi Mortąg przysięgłym woźnym, na gruncie tejże części Bronówka dnia 17 miesiąca sierpnia roku pańskiego 1768 rzetelnie spisana. 

Najprzód chałupa pierwsza, do której chłopa nie ma. Ta chałupa ze wszystkim zła, bo dach opadł, komin się obala, ściany zpróchniały, stodoła do niej z gruntu zła, chlewików dwa, już i te naddezelowane. W tej chałupie ad psens siedzi Jmc Pan Koźmiński. 
Chałupa druga w słupy, z prostych obałków postawiona, do niej stodołka o dwóch soszkach w słupy z żerdzi złożona, i chlewik na drobiazgi, w której mieszka Jmc Pan Głoszkowski.
Niedaleko tej stodołki druga stodołka o dwóch sochach, do niej wrot żadnych nie masz, i ściany do połowy powybierane. Dach na niej stary, zły. 
Chałupa trzecia w której mieszka Piotr Bubel, półrolnik, robi dni pięć w tydzień, cztery bydłem, piąty ręczną robotą, ta chałupa z gruntu zła, do niej stodoła, obora i sołek. 
Chałupa czwarta w której mięszka Wojciech, przezwiskiem Wojtasik, robi tyle jako i Bubel. Ta chałupa zdezelowana, do niej stodoła, obora i sołek, lecz to wszystko stare, złe.
Krescencja na tej części. 
Żyta składów 23, które Jmc P. Koźmiński sprzątneł i do swojej stodoły zwiózł
Jarki składów 33 
Jęczmienia składów 50 
Owsa składów 14 
Grochu składów 26 
Prosa z rzepnikiem lichego zagonów 34 
Lnu zagonów 2 
Reszta na składowe rozdane, na tej części WJmc Panów Skotnickich dziedzicznej, a WJmc Panu Kosowi Podkomorzycowi zastawnej. Ogrody do tej części, pierwszy lnem zasiany, którego kawałków 8, marchi kawałków 4. Drugi kapustą zasadzony, trzeci pasternakiem zasiany, czwarty kapustą zasadzony kawałkami, których kawałków 6, marchi 4.
Łąki do szczętu wypasione, ponieważ w ugorze przypadły, a w inszym miejscu ich nie masz. Ugór większą częścią podorany, reszta go podłogiem leży. Co wszystko jako sprawiedliwie i rzetelnie widzieliśmy /:będąc od WJm Pana Kosa do tej wizji uproszeni:/ tak podpisem rąk naszych stwierdzamy. Datt ut supra. 
Felicjan Szypowski ręką trzymaną
Józef Skrzynecki ręką trzymaną 



czwartek, 12 czerwca 2025

Inwentarz Kłoniszew (1766)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-137, karty 435, 436, 437.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

1mo Dwór w Kłoniszewie stary z szachulca cały pod szkudłami, ściany miejscami wyprężone, miejscami w słupy reparowane. Wchodząc do dworu drzwi na zawiasach, w sieni, nad sienią posowa z delików zła, przez[?] podłogi, z siemi na prawą rękę drzwi na zawiasach z chaczykiem do izby. W tej izbie piec z kafli zielony, stary, komin lepiony, pobielany, posowa i podłoga z tarcic, stare, okna dwa w ołów oprawne, stare, miejscami szybki wybite. Z tej izby komora, do której drzwi na zawiasach.  W tej komorze podłoga z delików, posowa z tarcic, z tej komory drzwi do sadu na zawiasach, okienko małe w drewno oprawne, po lewej ręce z sieni drzwi na zawiasach do izby czeladnej, w której okna dwa w drewno oprawne, złe, szyby wybite, piec i komin lepione, pociąg podparty, posowa z tarcic. Z tej izby drzwi do komory na zawiasach. W komorze posowa z delików, w tej komorze schody na górę złe. Kuchenka w porządku, komin cały lepiony, przy tym dworze sadek mały.
2do Mielcuch cały z kostkowego drzewa, izba i sień, w izbie komin i piec lepiony, okna dwa w drewno oprawne, posowa z tarcic, z podłoga z delików, drzwi dwoje na biegunach, snopkami poszyty dach. W sieni posowa z delików, kadzie w nim duże.
3tio Suszarnia z kostkowego drzewa dranicami pobita, posowa z delików, z schodami na górę, drzwi na biegunach z wrzecądzem i skoblem. 
4to Chlewik i oborki dwie stare, wszystkie z delików i drzewa łatanego, snopkami poszyte z gruntu złe. Obora trzecia nowa z kostkowego drzewa, snopkami poszyta, wrota na biegunach i drzwi na pośrodku na biegunach.
5to Stajnia z spichrza starego stara przy tej stajni przybudowana, druga stajenka nowa z delików łupanych, podłoga z delików, drzwi na biegunach, dach nowy snopkami poszyty. 
6to Stodoły, pierwsza z kostkowego drzewa o jednym klepisku na czterech sochach, o dwóch gumnach, wrota na biegunach. Druga stodoła z szachulca stara, od drogi popodpierana w podwórze w [...] wzięła o jednym klepisku i dwóch gumnach na sochach. Trzecia stodoła w słupy i dele postawiona, nowa w kozły, o dwóch gumnach, wrota na biegunach, wszystkie trzy stodoły [snop?]kami poszyte. 
7mo z Spichrza w szachulec nowy, podłoga i posowa z tarcic, drzwi na zawiasach, wrzecądzem i skoblem, schody na gó[re?] sypanie górne. Spichrz cały snopkami poszyty, przy n[im?] komora, do której drzwi na zawiasach, z wrzecądzem i skoblem.
8vo Stajnie stare i kurniki spruchniałe, drzewo złe z gruntu, za dworem będące podwórze częścią w żerdzie czę[ścią?] [...]. 

Wieś Kłoniszew. 
1mo Chałupa, w której mieszka Jakub Pikuła kmiec, ta z drzewa kostkowego z szachulca stara, o[kna?] złe, komin piec lepiony, posowa z delików, sień zła[...]lików, u izby drzwi na zawiasach, snopkami poszy[...] [...]na, zakład pański, wołów cztery, krowę, świnie, w[...]siekierę, kosy obiedwie trawne i sieczone, zasiewek kmiecy, robi cały tydzień dwojgiem, czwartek jego Swiętej Małgorzaty do Swiętego Michała robi tłuki, daje kapłonów sześciu, jajec pół kopy, dziesięciny i do kościoła złotych trzy, pogłównego na cały rok złotych szestnaście, kędzieli przędzie sztuk na [...] lasek siedm, na ugór lasek ośm, w drogę ze zbożem gdy jedzie bierze korcy trzy lutomierskiej miary, kędziel przędzie sztukę. 
2do Chałupa, w której siedzi Kasper Mackowiz kmiec, ta chałupa z szachulca, sień z drzewa kostkowego, niezg[or?]sza snopkami poszyta, robocizna i danina jak wyżej, ma i koni parę. 
3tio Chałupa, w której siedzi Ma[...] Tomkowicz kmiec [...] z szachulca nadmurszała, sień z delików snopkami poszyta, robocizna i danina jak wyżej, ma  i koni parę.
4to Chałupa, w której mieszka Błażej Mackowicz kmiec, izba z obrabianego drzewa, sień z delów nie zgorsza, snopkami poszyta, robocizna i danina jak wyżej, ma i koni parę. 
5to Chałupa, w której mieszka Stanisław Mackowicz kmiec, stara, zła, nachylona, komin zły, przyciesi spruchniałe, snopkami poszyta, robocizna i danina jak wyżej, ma i koni parę. 
6to Chałupa, w której siedzi Jędrzej Kołodziej kmiec, ta z kostkowego drzewa, nie zgorsza, dach stary snopkami poszyty, robocizna, danina jak wyżej, ma i parę koni.
7mo Chałupa, w której mieszka Szymon Kazmierczak zagrodnik, ta chałupa stara, z delików, zła, snopkami poszyta, ma zasiewek ozimi pański, kosę, siekierę, krowę, świnie, robi trzy dni ręczno robotą od Swiętej Małgorzaty do Swiętego Michała, robi tłukę kędzieli po sztuce przędzie, pogłównego na rok cały daje złotych sześć. 
8vo Chałupa, w której mieszka Gabriel zagrodnik, z gruntu zła, z delików, snopkami poszyta, robocizna i danina jak wyżej. 
9no Chałupa, w której siedzi Piotr Mackowicz zagrodnik, ma chałupę starą złą, zakład, robocizna i danina jak wyżej.
10mo Chałupa, w której siedzi Bartłomiej Macioszek zagrodnik, izba z szachulca, sień z delików stare, snopkami poszyta, zakład, robocizna i danina jak wyżej. 
11mo Chałupa, w której mieszka Wojciech Skoniczka zagrodnik, z kostkowego drzewa, snopkami poszyta, zakład, robocizna i danina jak wyżej. 
12mo Chałupa, w której Marjanna[?] Jędrzejka zagrodniczka, wdowa, ta z drzewa kostkowego, sień z delików zła, zakład, robocizna i danina zagrodnicza.
13tio Chałupa, w której mieszka Michał Zagrodnik przychodni, izba z drzewa kostkowego, zła, ściany spruchniałe, dach stary, zakład, robocizna i danina jak wyżej. 
14to Chałupa, w której mieszka Jędrzej Mackowicz komornik, ma chałupę z kostkowego drzewa, dach zły snopkami poszyty, robi dwa dni w tydzień, ma kozę. 
15 Chałupka, w której siedzi Walkowa komornica, ta stara, zła.
16 Karczma wjezdna, izba i komora z szachulca, przy tym izdebka mała, komin i piec w niej złe, przez okna, w izbie okien dwa, komin i piec lepiony, przyciesi pod stajnią spruchniał[e?], cała szkudłami pobita. 

Zasiewki w Kłoniszewie są wymienione. 
Żyta zagonów 729, pszenicy ozimi zagonów 61, jary zagonów 112, grochu składów 60, jęczmienia zagonów 373, z tego wytrąca się za proso [...], tatarki zagonów 53, jarki zagonów 60, proso zagonów 10. 


Wieś Zaborów.
1mo Chałupa, w której siedzi Katarzyna, niegdy Mikołaja [...] żona, wdowa, siedzi z synem na zagrodzie, nie [ma?] żadnego zaprzęgu, ani zasiewku. Ta chałupa z kostkowego drzewa snopkami poszyta. 
2do Chałupa, w której siedzi Stanisław Zagrodnik, wędrow[...], nie ma żadnej załogi, ani zasiewku, chałupa stara. 
W tej wsi Zaborowie żadnego nie masz zasiewku, także w Bogucicach nie masz żadnej chałupy, tylko pola puste i zarosłe, inne zasiane na składow[...] 



niedziela, 8 czerwca 2025

Inwentarz Wójtostwo Sieradzkie (1768)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-142, karty 431-33.
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Wizja uczyniona przez Jmci Pana Jakuba Górskiego possessora dzierżawcy Wójtostwa Sieradzkiego, w jakiej porze odebrał dwór i inne pobudynki po panu Alexandrze Taczanowskim, i rzetelnie opisana przy prezencji uczciwego Igna Klaszczyńskiego, przysięgłego woźnego Grodu Sieradzkiego; jako tesz i Ichciów Panów szlachetnych urodzonych Jakuba Kolczyńskiego, i Wawrzyna Waliszewskiego. Die 1ma obris anno 1768vo.
1mo Dwór, do którego sień spustoszała, wchodząc przyciesi nie masz, posowa zła, do sieni drzwi z prostych desek, zrujnowane bez żadnych żelaznych skoblów, wrzeczągów, zawiasy tylko u nich żelazne. W tej sieni kuchenka funditius zrujnowana i ściana spróchniała, która wypadła. 
2do Pierwszy pokój, do którego drzwi dobre, starodawne, napruchniałe, na żelaznych zawiasach, bez zamku, ściany znacznie nadpruchniałe, posowa także i z balkami, podłoga nadrujnowana, okna trzy w kwatery z tafel, w jednym trzy tafle ztrzaskane, w drugim tafelki nie masz, i jedna tafla także strzaskana, w trzecim pułtafli nie masz, zgoła na nic się nie zda, dwa okna w ołów, trzecie w drzewo, piec dobry biało polewany. Z tego pokoiku do drugiego drzwi podwójne na zawiasach żelaznych, bez zamku, jeden tylko haczyk z wrzeczągiem żelaznym, posadzka nadrujnowana, ściany znacznie spruchniałe, pułap nadrujnowany, okna dwa w drewno oprawne, w tafle, w jednym dwie tafle ztłuczone, piec także dobry biało polewany, kominek zrujnowany. Z tego pokoju drzwi do spiziarki, proste bez zamku, z wrzeczągiem i z klamerką tylko, podłoga i pułap z prostych dylików, ściany także nadpruchniałe i balki, drzwi drugie do sadku także proste na żelaznych zawiasach bez wszystkiego żelasca. W tym pierwszym pokoju stolik tylko inwentarski, prostą robotą ze szufladami. Na przeciw pierwszemu pokojowi druga izba, w której ani okien, ani pieca, drzwi tylko troje starodawne na zawiasach żelaznych, bez zamków, słowem funditus, ściany, posadzki, pułapy, balki, spruchniałe, spustoszane, przyciesi pogniełe, w którym to pobudynku od dawności były dwa pokojki, ale to wszystko zrujnowane i przez dawne lata do szczętu upadłe. Dach zaś na tym wszystkim dworze, czyli gmachu, do szczętu zrujnowany, od dawna znać niepoprawiany i upadły. 
Folwark w tymże Wójtostwie. Do sieni wchodząc drzwi proste, złe, tylko że na zawiasach żelaznych, drugie do izby także spruchniałe, na nic się nie zdadzą, także na zawiasach żelaznych. W tymże folwarku do komory i z komory na dwór dwoje drzwi z prostych desek, bez wszelkiego zamknięcia na drewnianych biegunach, tylko do komory, jeden wrzecząk i z szkoblem żelaznym, i w pierwszych drzwiach także bez zamków i innych żelaznych klamek wrzeczągowych, ściany, balki, przyciesi, pułapy w tymże pobudynku pognieły i z gruntu porujnowały się i poupadały, okna dwa, w których zamiast szyb deseczki drewniane powprawiane, piec i kominek z kamienia, według proporcji spustoszałego folwarku, atoli między dachem z gruntu do cała spustoszony, że nie masz gdzie głowy schylić, ani wegnać z inwentarza. 
Obora, w tej oborze żadnego nie masz dla inwentarza miejsca wygodnego, ani żłobów, drabek, dach i wszystek pobudynek na nic się nie zda, i wcale do szczętu spustoszony, bo ściana wyprężona, znacznie podległa ruinie. 
Stajna dobra, tylko że poszycia potrzebuje, i podłogi, bo dawna wygnieła. 
Szopa z gruntu zrujnowana, także i dach, ściany, poupadały.
Stodoły, pierwsza od szpichrza pusta i na pustą[?] obrócona, wrota do niej z gruntu zrujnowane, dachy zgnieły i krokwie, ściany funditus ze słupów wypadłe, atoli wraz z szopą na nic się nie zdadzą, a ta stodoła o dwóch sąmsiekach. 
Druga stodołka, druga dobra, bo niedawno stawiana o dwóch sąmsiekach, tylko wrót potrzebująca i poszycia poprawy.
Trzecia stodoła na południe, o dwóch także sąmsiekach, ściany od ogroda, gdzie kapusta bywa w węgłach ściana pognieła mocnej potrzebuje reparacji, dach cały, czyli poszywanie, z gruntu nowego potrzebuje pokrycia, czyli poszywania snopkami. 
Szpichrz dobry, tylko pobicia i poszywania mocno potrzebuje.
Karmik i chlewiki z kretesu spustoszone także się na nic zdadzą. 
Browar nowo wystawiony ze wszystkim, o jednej izbie i komorze, guntami pobity, do którego wchodzą drzwi do sieni na biegunach drewnianych z wrzeczągiem żelaznym. Do izby drzwi na żelaznych zawiasach, z klamerką do zawierania i z chaczykiem, trzecie [drzwi?] do komory z izby na biegunach drewnianych bez zamka, tylko z wrzeczągiem, czwarte z komory także na biegunach bez wszelkiego żelaznego zamknięcia, piec dobry i z kominkiem wraz z sabatnikiem, okien dwoje prostą robotą, w których tylko tafelek małych 21 pokazało się. 
Gorzelnia. Ze sieni także wraz z browarem wybudowana pod jednym dachem na zachód słońca. W tej gorzalni pozostały się statki garniec ze wszystkim dobry, lubo nierewidowany ma bydz nowy nienaprawiany, rury i pokrywa także ma być narządzona za possessji Jmci Pana Alexandra Taczanowskiego, statki do tej gorzalni, rudnica tylko drewniana. Do piwa zaś robienia w tymże browarze kocieł miedziany na beczkę tylko piwa, ale że na fałdowania, czyli na składania tafel ciecze, kadzi dwie w obręcze stawiane, ale potrzebują w wątorach wzynania bo cieką.W tym browarze jak w komorze, w izbie i w sieni browarnej żadnej nie masz podłogi. 
Oborka dla [...?]odarza przy tym browarze spustoszana do szczętu et aliaque devasta reproducent in cro syradien seu in[...] 


Bugaj, do tego Wójtostwa na Wielkim Przedmieściu nazywanym do szynku wszelkiego trunku według praw starodawnych należącym to domostwo ze stajnią, czyli domostwem z gruntu potrzebuje poszycia, przykrycia i znacznego w reparacji poratowania, co się nie może obejść bez dowodnego cieśli majstra na poratowanie tych [...?] w tym pobudynku komora jedna, do niej drzwi proste na biegunach drewnianych i drugie z komory także proste drzwi na takich zawiasach drewnianych, bez wszelkich zamków i zawarcia żelaznego, okno jedno proste w drewno na południe, drugie okienko w dziewięć szybek także na południe, piec dobry z prostych kaflów i kominek zprosta na dziś wylepiony, pułap jak w izbie tak w komorach z prostych dylów dawany, ale przez złe pokrycie pognieły, bo wszędzie ciecze, przez to wielkie pokazują się pustki w tych pobudynkach.
Z tamtąd idziemy do Mielcucha nazwanego do Wójtostwa. Mielcuch, w tym domostwie niemasz nic znak, że było robotą pruską robione, wszystko zdezelowane, spustoszone. W izdebce jednej i drugiej, drzwi z prostych desek zrobione, jednym słowem wszystkich budynek zrujnowany i okna dwa proste,  i okna dwa proste ale w pierwszym okna niema ośm [...?]
Młynik tak nazwany, ten podług wizji potrzebuje poszycia i reparacji  
Co się tyczy słupiny około Wójtostwa wcale spustoszone i zrujnowane, wielkiej potrzebuje de novo reparacji na co się rękami podpisujemy rękami lub drudzy trzymanemi.
Jakub Kolczyński 
Wawrzyniec Waliszewski