Inwentarz Dąbrówka Zgniła (1821)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1821, akt nr 147. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się we dworze wsi Dąbrówki Zgniełey Powiatu Wartckiego na połowie sukcessorów Jadamczewskich dnia dwudziestego dziewiątego sierpnia roku tysiąc osiemset dwudziestego pierwszego."
Pisarz aktowy zostaje delegowany do Dąbrówki Zgniłej, aby spisać stan dóbr po zmarłych Antonim i Annie z Gnatowskich małżonkach Jadamczewskich.

Budynki Dworskie

Dwór frontem na wschód słońca roku 1801 zbudowany z  drzewa rzniętego, dach pod szkudłami, komin nadmurowany. W tym dworze pokoi trzy i kuchnia, w pokoiach i kuchni cztery kominki i dwa piece z cegły. W każdym pokoiu po dwa okna na zawiaskach z haczykami, w pokoiach na południe szyby łatane toż i w kuchni. Podłogi w trzech pokoiach z tarcic iako też i posowy. Drzwi pokoiowych cztery z tarcic na zawiasach i z zamkami, inne zaś drzwi wychodnie i w kuchni na zawiasach tylko z klamkami, na boku dworu w ogródku sadzawka mała.
Daley obora z drzewa rzniętego stara reperacyi wielkiey potrzebuiąca bo iuż pochylona, dach słomiany stary, bez żłobów i drabek bo te są teraznieyszego Administratora.
Stodoła w słupy z drzewa różnego stara o iednym klepisku, dwóch samsiekach, dach słomiany stary, wrota z tarcic stare.
Stodoła druga w słupy z drzewa różnego stara zła z gruntu, maiąca dwoie wrot i trzy samsieki, dach stary słomiany.
Spichrz z drzewa ciosanego roku 1746 postawiony, maiący drzwi dwoie na zawiasach żelaznych z zamkami dwiema i dwiema wrzecądzami, przyciesi potrzebuią reperacyi. Dach słomiany stary.
Chlewiki dwa i trzeci dla drobiazgów stare z drzewa kostkowego, drzwi troie na biegunach, dach słomiany.
Staynia z drzewa kostkowego pod snopkami pustą stoi, w którey Ur. Marcin Jadamczewski miał konie i krowę aż do miesiąca maia roku bieżącego.
Studnia ocembrowana stara z kosiorem bez wiadra. W trzech mieyscach sady, w których są drzewa śliwkowe, wiśniowe, gruszkowe i dwie jabłonie, letko ogrodzone.
Płoty w podwórzu stare złe. Płoty, które miały bydź ku officynie przez dwoie stay za chlewikami i za stodołą rozebrane przed rokiem i na ogień obrócone przez Ur. Marcina Jadamczewskiego. Wiezdzaiąc od pola na podwórze wrota z tarcic, stare złe.

Budynki wieyskie.

1. Chałupa stara zła pod snopkami, komin z gliny, maiąca dwie komory i izbę z sionką, przy niey chlewik. W tey chałupie mieszka Balcer Rzeźniczak zagrodnik, ma osobną stodołę starą pod snopkami.

2. Chałupa Józefa Walczaka pułrolnika stara, z izbą sionką i dwiema komorami, chlewik przy niey, na przeciw oborka z troygiem drzwi, stodołka stara wszystko pod snopkami.

3. Chałupa Grzegorza Kasprzaka zagrodnika stara pod snopkami dobremi, wtey chałupie izba z sionką i komorą, oborka razem z chlewikiem, stodoła stara pod snopkami.

4. Dwoiaki z drzewa kostkowego i rzniętego pod snopkami, komin z gliny. Są w nich dwie izby i dwie komory z sienią, w każdey izbie dwa okna, piec i kominek. Mieszkaią w tych dwoiakach Jan Nowacki szewc, na iedney stronie, a na drugiey Jędrzey Kasprzak komornik i Elżbieta Bartkowa komornica. Do tych dwoiaków wstawia się szynk. Przed chałupą w podwórzu dwa chlewiki i studnia ocembrowana z kosiorem.

Pominąłem opisanie koni, bydła i pszczół w sadzie przed spichrzem.

Inwentarz Dąbrowa Widawska (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 246. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Dąbrowa Widawska (Dąbrowa Wielka)

"Działo się na gruncie wsi Dąbrowy Widawskiey Powiatu Sieradzkiego dnia czwartego sierpnia roku tysiąc osmset trzydziestego drugiego."

Rejent Powiatu Sieradzkiego przybył do Dąbrowy Widawskiej aby dokonać rewizji stanu dóbr porównując stan zastany ze spisem z 1829 roku. Franciszek Kaczkowski wydzierżawił dobra drugi raz z rzędu na okres trzech lat. Jan Domaniewski występuje w tutaj jako pełnomocnik sukcesorów zmarłego dziedzica Majętności Widawskiej Ksawerego Turskiego.

Budynki Dworskie w Dąbrowie.

1. Dwór iak był iest, lecz przyciesi bardziey gniią iako też i podłogi dolne w pokojach przez starość.

2. Officyna stara iak była iest.

3. Drwalnia podobnież.

4. Dziedziniec iak był iest lecz z słupów dawniey pochylonych, zupełnie obalonych trzy.

5. Kuchnia stara za officyną iak była iest.

6. Studnia podobnież.

7. Staynia iak była iest, lecz przez teraznieyszego Dzierżawcę w dachu szkudlanym, prawie zupełnie nowo poprawionym.

8. Wozownia iak była iest.

9. Wychodek stary coraz gorszy iest.

10. Ogród włoski iak był iest oprocz że przez mocne nachylenie się oranżeryi okna szklane z ramami mocno popękały.

11. Folwark czyli mieszkanie dla służących. Na nim teraznieyszy Dzierżawca dał dach nowy z słomy i wewnątrz podpory.

12. Gorzalnia razem z Browarem, co raz bardziey przez starość w dachu gorsza.

13. Suszarnia iak była iest, w którey trzeba dla starości piec przestawić i ściany wyprzyc.

14. Wolarnia iak była iest.

15. Chlewiki stare stoią, lecz dach zupełnie spadł, a ściany pochylone dla spróchniałych przyciesi.

16. Obory stare iak były są.

17. Gumno w kwadrat iak było iest, oprócz że iedna szopa nowo przestawiona z dodaniem drzewa.

18. Owczarnia na górze piasczystey, z którey dach zupełnie się obalił, zrąb zaś dotąd stoi z przyciesiami spróchniałemi i scianami wyprężonemi z powodu że te ściany są w znaczney części spruchniałe wypada więc reszte drzewa rozebrać i na inny użytek obrócić.

19. Płoty wedle budynków iak były są.

20. Za dworem szopy dwie obaliły się dla starości.

Budynki we wsi.

21. Kuźnia iak była iest.

22. Dwojaki iak były są.

23. Karczma iak była iest. Co do stayni ta zaraz pierwszego roku przez wiatr obaliła się.

Pustkowie Kobylarnia w Łęgu.

24. Chałupa w którey mieszka gajowy ta należy do Dziedzica.

25. Szopa chrosciana należy do oganiacza.

26. Szopa druga chrosciana w possessyi Dzierżawcy znayduie się.

Kolejno opisano zasiewy w Dąbrowie i stan włościan z pańskim inwentarzem i powinnościami. Wypisałem tylko nazwiska.

Dąbrowa

Pułrolnicy-Kacper Goczałek, Joachim Giloski w mieysce Skorupy, Michał Bober, Michał Owczarz w mieysce Piwińskiego, Kazimierz Bartoszek, Szymon Kubiak w mieysce Erazma, Marek Piechowicz, Tomasz Niewiadomy w mieysce Andrzeja [Myśliwca], Tomasz Klimczak, Woyciech Kowalczyk, Tadeusz Krześlak, Walenty Gorzałek w mieysce Grzegorza [Klimczaka], Maciey Choynacki.

Zagrodnicy
Mateusz Iwański, Franciszek Pikarski, Michał Sieradzki, Franciszek Klimczak?, Tomasz Mixa?, Tomasz Karczmarek, Szymon Woźniak, Mateusz Piwiński, Józef Kowalczyk, Szymon Krześlak, Mateusz Mixa, Mikołay Myśliwiec, Kanty Mixa, Szymon Piwiński, Jan Piechowicz, Michał Kubiak, Wincenty Janiczak, Bartłomiey Iwański.

Chałupnicy
Andrzey Gaydziak.

Komornicy
Komorników 20.

Inwentarz Chrusty i Zawady (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 264. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Chrostow Powiatu Sieradzkiego dnia dwudziestego trzeciego sierpnia roku tysiąc ośmset trzydziestego drugiego."

Na żądanie dzierżawiącego dobra Chrusty i Zawady na okres trzech lat Nikodema Dzwonkowskiego do wsi Chrusty przybywa Rejent Powiatu Sieradzkiego. Sporządzony spis dóbr porównywany jest do stanu opisanego w roku 1829, kiedy były one w posesji dzierżawnej Feliksa Kolumny Walewskiego.

Folwark i wieś Chrusty.

1. Dworek czyli folwark w strychulce iak był iest, dach reperuie szkudłami dzierżawca, dał okna nowe. W tyle zdałby się ogródek z płotem.
2. Stodoła w strychulce na glinę, iak była iest, potrzebuie naprawy w ścianach i w dachu iako starym, u wrót brakuie iedney kuny, czopów niemasz w iednym sąsieku spichrz z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i z dwiema szkoblami, między wrotami są drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Obok kurniki o pięciu drzwiach przystawione, koryt w nich brakuie, maią teraz szczyt słomiany.
3. Owczarnia w strychulce razem z staynią i wozownią iak była iest, potrzebuie naprawy w ścianach glinianych i w dachu. Drabki iedney brakuie.

4. Sołek czyli chliwik z drzewa kostkowego iak był iest.

5. Studnia iest, potrzebuie z iedney strony kawała cembrzyny. 

6. Dziedziniec ogrodzony płotami w słupki z dwiema wrotami. Okolnik przed owczarnią ogrodzony, brakuie w nim dwoie przęsełek i wrotek. Idąc do kowala płot chróściany, droga po obu bokach rowami okopana, które poprawić potrzeba. Drabiny są trzy, iak były. 7. Chałupa kowala iak była iest, potrzebuie reperacyi w dachu. 

8. Karczma z drzewa kostkowego maiąca dach słomiany, komin gliniany, izbę, komorę, sień, kominek, piec, okna dwa zwyczaynie porozstukane? i drabinę na dachu.

Folwark i wieś Zawady.

1. Folwark na Bugaiu iak był iest potrzebuiący reperacyi w kalonce.
2. Stodoła o dwóch klepiskach iak była iest w którey na iednym boku od wschodu słońca znayduie się spichrz z balów, do niego drzwi na zawiasach z zamkiem, wrzecądzem i skoblami.
3. Owczarnia w ryglówkę iak była iest, maiąca ściany poprężone, przyciesi wklęsłe, dach słomiany, zły. Ta owczarnia potrzebuie aby była nowa albo przestawiona.
4. Studnia w środku dziedzińca z cembrzyną potrzebuiąca nowey, maiąca słup z krzyżem i koszorem, oraz korytem starem złym.
5. Karczma iak była iest, na którey i na stayni wiezdney dachu nowego potrzeba, bo teraźnieyszy zupełnie zły.

Kolejno opisano zasiewy w obu wsiach. Przy okazji wzmiankowano nazwy, które przytaczam.

Chrósty: pole Dębcze, bór Gatka.
Zawady: niwa Pocztarska, niwa Nowizna.

Potem opisano włościan i powinności jakie mają. Odnotowuję tylko nazwiska.

Chrósty:
Półrolnicy: Domin: Mrozowicz, Sobestyan Slęzak, Andrzey Kozieł, Mikołay Kozieł po Franciszku Kryszczaku.
Zagrodnicy: Kazimierz Krzyżański po Idzim Mrozowiczu, Mateusz Oleyniczak, Józef Chodak, Benedykt Kokoszka, Maci Dziedzic po Kazimierzu Krzyżańskim, Błażey Mikła, Mikołay Sobczak po Mikołayu Koźle, Kacper Luter, Józef Szkudlarek, Jędrzey Kozieł po Felixie Mrozowiczu, Idzi Fiałkoski, Wawrzyniec Pawłowski.
Komornicy: Ignacy Rogalski, Felicyanowa Mrozowiczowa, Urban Kurasiński, Agnieszka Jachorzyna, Rochowa Xięzkowa.

Zawady:
Półrolnicy: Józef Chodak, Józef Kozieł, Grzegorz Gocałek, Tomasz Janik, Andrzey Koper, Franciszek Wiatrak.
Zagrodnicy: Benedykt Materka, Jan Włodarczyk, Andrzey Cielanoski, Jan Chodak, Jan Kozieł, Woyciech Chodak, Andrzey Chodak, Paweł Materski, Michał Sieradzki, Walenty Slęzak, Marek Błaszczak, Paweł Siewierski, Andrzey Rybak, Erazm Chodak, Tomasz Chodak,
Komornicy: Gocołek Grzegorz, Kozioł Maci, Rybak Jakob, Mielcarek Tomasz, Gozdzikowa Macieiowa.

Następnie opisano konie i porządki gospodarskie.