Inwentarz Dąbrowa Widawska (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 246. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Dąbrowa Widawska (Dąbrowa Wielka)

"Działo się na gruncie wsi Dąbrowy Widawskiey Powiatu Sieradzkiego dnia czwartego sierpnia roku tysiąc osmset trzydziestego drugiego."

Rejent Powiatu Sieradzkiego przybył do Dąbrowy Widawskiej aby dokonać rewizji stanu dóbr porównując stan zastany ze spisem z 1829 roku. Franciszek Kaczkowski wydzierżawił dobra drugi raz z rzędu na okres trzech lat. Jan Domaniewski występuje w tutaj jako pełnomocnik sukcesorów zmarłego dziedzica Majętności Widawskiej Ksawerego Turskiego.

Budynki Dworskie w Dąbrowie.

1. Dwór iak był iest, lecz przyciesi bardziey gniią iako też i podłogi dolne w pokojach przez starość.

2. Officyna stara iak była iest.

3. Drwalnia podobnież.

4. Dziedziniec iak był iest lecz z słupów dawniey pochylonych, zupełnie obalonych trzy.

5. Kuchnia stara za officyną iak była iest.

6. Studnia podobnież.

7. Staynia iak była iest, lecz przez teraznieyszego Dzierżawcę w dachu szkudlanym, prawie zupełnie nowo poprawionym.

8. Wozownia iak była iest.

9. Wychodek stary coraz gorszy iest.

10. Ogród włoski iak był iest oprocz że przez mocne nachylenie się oranżeryi okna szklane z ramami mocno popękały.

11. Folwark czyli mieszkanie dla służących. Na nim teraznieyszy Dzierżawca dał dach nowy z słomy i wewnątrz podpory.

12. Gorzalnia razem z Browarem, co raz bardziey przez starość w dachu gorsza.

13. Suszarnia iak była iest, w którey trzeba dla starości piec przestawić i ściany wyprzyc.

14. Wolarnia iak była iest.

15. Chlewiki stare stoią, lecz dach zupełnie spadł, a ściany pochylone dla spróchniałych przyciesi.

16. Obory stare iak były są.

17. Gumno w kwadrat iak było iest, oprócz że iedna szopa nowo przestawiona z dodaniem drzewa.

18. Owczarnia na górze piasczystey, z którey dach zupełnie się obalił, zrąb zaś dotąd stoi z przyciesiami spróchniałemi i scianami wyprężonemi z powodu że te ściany są w znaczney części spruchniałe wypada więc reszte drzewa rozebrać i na inny użytek obrócić.

19. Płoty wedle budynków iak były są.

20. Za dworem szopy dwie obaliły się dla starości.

Budynki we wsi.

21. Kuźnia iak była iest.

22. Dwojaki iak były są.

23. Karczma iak była iest. Co do stayni ta zaraz pierwszego roku przez wiatr obaliła się.

Pustkowie Kobylarnia w Łęgu.

24. Chałupa w którey mieszka gajowy ta należy do Dziedzica.

25. Szopa chrosciana należy do oganiacza.

26. Szopa druga chrosciana w possessyi Dzierżawcy znayduie się.

Kolejno opisano zasiewy w Dąbrowie i stan włościan z pańskim inwentarzem i powinnościami. Wypisałem tylko nazwiska.

Dąbrowa

Pułrolnicy-Kacper Goczałek, Joachim Giloski w mieysce Skorupy, Michał Bober, Michał Owczarz w mieysce Piwińskiego, Kazimierz Bartoszek, Szymon Kubiak w mieysce Erazma, Marek Piechowicz, Tomasz Niewiadomy w mieysce Andrzeja [Myśliwca], Tomasz Klimczak, Woyciech Kowalczyk, Tadeusz Krześlak, Walenty Gorzałek w mieysce Grzegorza [Klimczaka], Maciey Choynacki.

Zagrodnicy
Mateusz Iwański, Franciszek Pikarski, Michał Sieradzki, Franciszek Klimczak?, Tomasz Mixa?, Tomasz Karczmarek, Szymon Woźniak, Mateusz Piwiński, Józef Kowalczyk, Szymon Krześlak, Mateusz Mixa, Mikołay Myśliwiec, Kanty Mixa, Szymon Piwiński, Jan Piechowicz, Michał Kubiak, Wincenty Janiczak, Bartłomiey Iwański.

Chałupnicy
Andrzey Gaydziak.

Komornicy
Komorników 20.

Inwentarz Chrusty i Zawady (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 264. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Chrostow Powiatu Sieradzkiego dnia dwudziestego trzeciego sierpnia roku tysiąc ośmset trzydziestego drugiego."

Na żądanie dzierżawiącego dobra Chrusty i Zawady na okres trzech lat Nikodema Dzwonkowskiego do wsi Chrusty przybywa Rejent Powiatu Sieradzkiego. Sporządzony spis dóbr porównywany jest do stanu opisanego w roku 1829, kiedy były one w posesji dzierżawnej Feliksa Kolumny Walewskiego.

Folwark i wieś Chrusty.

1. Dworek czyli folwark w strychulce iak był iest, dach reperuie szkudłami dzierżawca, dał okna nowe. W tyle zdałby się ogródek z płotem.
2. Stodoła w strychulce na glinę, iak była iest, potrzebuie naprawy w ścianach i w dachu iako starym, u wrót brakuie iedney kuny, czopów niemasz w iednym sąsieku spichrz z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i z dwiema szkoblami, między wrotami są drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Obok kurniki o pięciu drzwiach przystawione, koryt w nich brakuie, maią teraz szczyt słomiany.
3. Owczarnia w strychulce razem z staynią i wozownią iak była iest, potrzebuie naprawy w ścianach glinianych i w dachu. Drabki iedney brakuie.

4. Sołek czyli chliwik z drzewa kostkowego iak był iest.

5. Studnia iest, potrzebuie z iedney strony kawała cembrzyny. 

6. Dziedziniec ogrodzony płotami w słupki z dwiema wrotami. Okolnik przed owczarnią ogrodzony, brakuie w nim dwoie przęsełek i wrotek. Idąc do kowala płot chróściany, droga po obu bokach rowami okopana, które poprawić potrzeba. Drabiny są trzy, iak były. 7. Chałupa kowala iak była iest, potrzebuie reperacyi w dachu. 

8. Karczma z drzewa kostkowego maiąca dach słomiany, komin gliniany, izbę, komorę, sień, kominek, piec, okna dwa zwyczaynie porozstukane? i drabinę na dachu.

Folwark i wieś Zawady.

1. Folwark na Bugaiu iak był iest potrzebuiący reperacyi w kalonce.
2. Stodoła o dwóch klepiskach iak była iest w którey na iednym boku od wschodu słońca znayduie się spichrz z balów, do niego drzwi na zawiasach z zamkiem, wrzecądzem i skoblami.
3. Owczarnia w ryglówkę iak była iest, maiąca ściany poprężone, przyciesi wklęsłe, dach słomiany, zły. Ta owczarnia potrzebuie aby była nowa albo przestawiona.
4. Studnia w środku dziedzińca z cembrzyną potrzebuiąca nowey, maiąca słup z krzyżem i koszorem, oraz korytem starem złym.
5. Karczma iak była iest, na którey i na stayni wiezdney dachu nowego potrzeba, bo teraźnieyszy zupełnie zły.

Kolejno opisano zasiewy w obu wsiach. Przy okazji wzmiankowano nazwy, które przytaczam.

Chrósty: pole Dębcze, bór Gatka.
Zawady: niwa Pocztarska, niwa Nowizna.

Potem opisano włościan i powinności jakie mają. Odnotowuję tylko nazwiska.

Chrósty:
Półrolnicy: Domin: Mrozowicz, Sobestyan Slęzak, Andrzey Kozieł, Mikołay Kozieł po Franciszku Kryszczaku.
Zagrodnicy: Kazimierz Krzyżański po Idzim Mrozowiczu, Mateusz Oleyniczak, Józef Chodak, Benedykt Kokoszka, Maci Dziedzic po Kazimierzu Krzyżańskim, Błażey Mikła, Mikołay Sobczak po Mikołayu Koźle, Kacper Luter, Józef Szkudlarek, Jędrzey Kozieł po Felixie Mrozowiczu, Idzi Fiałkoski, Wawrzyniec Pawłowski.
Komornicy: Ignacy Rogalski, Felicyanowa Mrozowiczowa, Urban Kurasiński, Agnieszka Jachorzyna, Rochowa Xięzkowa.

Zawady:
Półrolnicy: Józef Chodak, Józef Kozieł, Grzegorz Gocałek, Tomasz Janik, Andrzey Koper, Franciszek Wiatrak.
Zagrodnicy: Benedykt Materka, Jan Włodarczyk, Andrzey Cielanoski, Jan Chodak, Jan Kozieł, Woyciech Chodak, Andrzey Chodak, Paweł Materski, Michał Sieradzki, Walenty Slęzak, Marek Błaszczak, Paweł Siewierski, Andrzey Rybak, Erazm Chodak, Tomasz Chodak,
Komornicy: Gocołek Grzegorz, Kozioł Maci, Rybak Jakob, Mielcarek Tomasz, Gozdzikowa Macieiowa.

Następnie opisano konie i porządki gospodarskie.

Inwentarz Widawa (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 259. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka. 

 

"Działo się na gruncie folwarku Kopiec zwanego pod Miastem Widawą w Powiecie Sieradzkim położonego dnia dziewiątego sierpnia roku tysiąc osiemset trzydziestego drugiego."
Nikodem Dzwonkowski obecny dzierżawca dóbr Kopca, Widawy i Rudy wzywa Rejenta Powiatu Sieradzkiego do spisania stanu dóbr. Spis porównany jest do inwentarza z roku 1829 kiedy dzierżawcą był starozakonny kupiec Izrael Fajans.

Folwark Kopiec
Budynki Dworskie

1. Folwark stary, rozebrany przez przeszłego Dzierżawcę Faiansa i przez niego w roku 1831 z starego tego samego drzewa z dodaniem nowego przestawiony, cegłą podmurowany, maiący kominek murowany, dach słomiany z trzema szorami szkudeł u dołu, izby cztery, okna cztery, drzwi na zawiasach z klamkami i szkoblami żelaznemi, piece moskiewskie trzy, kominek z piecem Polskim.

2. Za rzeką Nieczec idąc przez most potrzebuiący przez starość reperacyi, były stodoły trzy lecz się spaliły za dzierżawy Izraela Faiansa w roku pierwszym iego possessyi, w mieysce których postawił stodołę nową o dwóch klepiskach z drzewa rzniętego, maiącą dach słomiany, z czterma szorami szkudeł u dołu, wrot czworo z kunami u góry żelaznemi, czterma wrzecądzami i szkoblami.

3. Spichrz stary podmurowany, iak był iest.
Powyższe stodoły z frontu i spichrz były dawniey ogrodzone, lecz teraźnieyszy Dzierżawca oświadcza, iż ich nie zastał, co on nowemi żerdziami kosztem swoim ogrodził, są tylko cztery słupy z starego płotu. Faians twierdzi, że przy pogorzeli ogrodzenie zniszczało.

4. Obory z stayniami iak były są, lecz że stare przeto wielkiey reperacyi mianowicie w dachu potrzebuią.

5. Browar iak był iest, oprócz że przez starość zgniły przyciesi, w oknach trzy szyby wybite, dach reperacyi potrzebuie.

6. Studnia przed browarem iak była iest z słupem, kosiorem, żurawiem w żelazo oprawnym i rynną ciągnącą się do browaru.

7. Chlewiki że były w złym mieyscu i miały dach zupełnie zły, przeto takowe teraźnieyszy Dzierżawca w inne mieysce na piasek przenosi i przestawia.

8. Spichrz drugi na piaszczystey Górce, z którego przeszły Dzierżawca Faians zrobił mieszkanie o czterech izbach, dwóch komorkach, maiące okna nowe cztery, komin, kominki i piece murowane, dach słomiany, drzwi na zawiasach z klamkami, wrzecądzami, szkoblami, zamkiem iednym i kluczem, posowy i podłogi z różnego drzewa. Pod tym mieszkaniem iest sklep murowany, starożytny, z drzwiami żelaznemi o zamku z kluczem, wrzecądzu z szkoblami i hakiem w szrodku do mieszkania.

9. Dwoiaki stare w piasek wklęsłe iak były są o dwóch izbach, dwóch komorach, dwóch oknach, drzwiach prostych, dachu słomianym starym złym potrzebuiące przestawienia.

10. Dom Woskarnia zwany stary iak był iest.

11. Dom nie stary o czterech izbach, czterech komorach z dachem szkudlanym przez teraźnieyszego Dzierżawcę na mieszkanie dworskie obrócony porządne.

12. Młyn stary na rzece Nieczec iak był iest, w nim mieszka Porczyński młynarz.

13. Do tego młyna oborka z dachem słomianym, iak była iest.

Za stodołami dworskiemi na polu blisko rzeki.

14. Chałupa Strycharka iak była iest.

15. Do niey są stodoła i oborki.

16. Szopa iak była iest.
Piec do palenia cegły murowany z dachem z tarcic na słupach dębowych, oprócz tego iest drabina.

w mieście Widawie

17. Austerya murowana pod Nrem 3 iak była iest. Mieszka w niey ten sam co dawniey Jasek Richtiger, u drzwi wielkiey izby brakuie klucza i antaby, tynkowanie dawne wszędzie nie odnowione. Na austeryi i na stayni dach z dachówki przez przeszłego Dzierżawcę nowo przełożony, na jatkach zaś stary potrzebuiący nowego przełożenia. W tyle austeryi obalowania niemasz. W podwórzu przy staience brakuie ściany iedney i drzwi oraz kawałka dachu na boku, to zniszczenie nastąpiło od woyska przeszłą razą stoiącego.

18. Kamienica pod liczbą 4 iak była iest, mieszka w niey Mandlowicz? Brakuie w niey klucza iednego, ściany dawniey tynkowane, nie odnowione, dach reperacyi potrzebuie.

19. Kamienica pod liczbą 5, iak była iest. Mieszka w niey teraz P. Kozłowski propinator. Na sklepiku dach w części zły, w staience brakuie dwóch drabek i pęciu tarcic. Na oborce o dwoygu drzwiach, dach potrzebuie reperacyi, w niey brakuie i pięciu tarcic. Na drugiey stayni dach potrzebuie reperacyi podłoga w niey zupełnie zgniła, brakuie dwóch drabek, a na pokładzie u góry dwóch tarcic i dziesięciu łupanek. To wszystko miało poniszczyć woysko.

20. Kamienica pod Nrem 6 iak była iest. Dach z dachówkami potrzebuie przełożenia osobliwie nad alkierzem gdzie iuż belka od deszczu zgniła. Brakuie w drzwi frontowych klucza także i w drugiey izbie. W izbach pierwszey i trzeciey piece złe. Okna w drugiey izbie złe. Na podwórzu brakuie wrot, które żołnierze rozebrali.

21. Dom Nr 36 drewniany w pruski mur stawiany reperacyi potrzebuiący w dachu iak był iest. Mieszka w nim teraz kowal.

22. Plac narożny Likoszczyzna Nr z sklepami murowanemi i dachem szkudlanym. Wszystko tak iest iak przedtym było.

23. Austerya druga Rogozinka zwana Nr 53, iak była iest. Dach potrzebuie reperacyi. chociaż pięciu kopami szkudeł za przeszłego dzierzawcy Faiansa był narządzony.

24. Most na rzece Nieczeć iak był iest reperacyi potrzebuiący.

25. Dom Sklepy Nowe zwany Nr 81 w Rynku Starego Miasta bardzo stare z dachem bardzo starym. Ten dom potrzebuie wielkiey reperacyi. Pod nim są sklepy murowane iak były. Do pierwszych drzwi brakuie zawiasy iedney i dwóch haków żelaznych.

26. Dom narożny pod liczbą 88 w takim stanie iak był dawniey, dach na nim stary zupełnie zły choć w znaczney części reperowany.

27. Plac narożny pusty pod Nr 49 z sklepemmurowanym nie używanym bez dachu od dawna.

28. Plac narożny pusty przy cmentarzu XX. Bernardynów pod liczbą 53 leżący.

Potem podano wykaz czynszowników w mieście Widawie, podaję nazwiska.
Mosiek Pik Działoski rzeźnik, Łaia Bergmanowa, Gitel Janklowa, Maryanna Komornica, ......, Józef Markowicz Richtiger, Hersz Mendlowicz Weiss, Majer Złotniczek, Szmul Weiss, Jakób Knop (brak stron)

Wieś Ruda

Chałupa czyli karczma z drzewa rzniętego maiąca komin lepiony, dach słomiany, sień, izbę, komorę, drzwi na biegunach bez żelaza, w izbie okno iedno o różnych tafelkach.

Potem opisano porządki w karczmie i stan włościan w Rudzie. Podaję same nazwiska.

Półrolnicy:
Filip Gacki, Dominik Nastalak, Kazimierz Marciniak, Kacper Mixa, Jan Moskalski po Rochu Maciaszku?, Józef Gabrysiak.

Zagrodnicy:
Andrzey Marciniak, Izydor Szkudlarek, Jędrzey Hadrysiak sołtys, Piotr Gabrysiak.

Chałupnik:
Benedykt.

Komornicy:
Szczepan Gacki, Michał Materka, Rochowa Matusiaczka, Piotrowa Szkudlarka

Folwark Kopiec

Nie podano nazwisk.