-->

niedziela, 13 kwietnia 2025

Inwentarz Stypuły (1754)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-122, karty numer 1114, 115, 116 (pisane ołówkiem)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


Wizja dóbr Stypuł części Młodawina possessji Imć Pana Jakuba Żelęckiego według kontraktu zastawnego podległych przez opatrznego woźnego Kazimierza Fraskę de villa Paprotnia i Ichmciuch dwóch szlachcie niżej podpisanych [...] roku pańskiego 1754 uczyniona. 


Najprzód w Stypułach budynki jako to: dwór połową stary. Budynek to jest izba i sień, w tej sieni komórka nowa pobudowana połowa zaś druga dworu nowa przystawiona o dwóch pokojach sionce jednej i komórce pod snopkiem cały dobry. W tej sieni z przychodu okno drzwiczkami zamyka się z tej sieni schody na górę zamknięciem dobre. W izbie starej okna dwa w drewno oprawne piec dobry z kafli prostych, komin tak w sieni jako w izbie dobry. Z tej izby drzwi na zawiasach żelaznych do drugiej połowy dwora nowo przybudowanej, to jest pokoi dwóch do których wchodząc z sionki jedne drzwi do sadu, drugie ex opposito do kuchenki w sionce, z tej sionki drzwi do pokoju nowo przybudowanego na zawiasach żelaznych, u tych zaś drzwi wszystkich klamki i wrzeciądze żelazne. W tym pokoju piec dobry z kafli prostych, komin dobry tak w kuchence jako i w izbie, okno dobre w drewno oprawne. Z tego pokoju alkierzyk o dwojgu drzwi na zawiasach oboje żelaznych na chaczyk zamykane. W tym pokoju kominek dobry okno całe w drewno oprawne, z tegoż pokoiku komórka do której drzwi na zawiasach żelaznych. Z tej komórki do kuchni drzwiczki na zawiasach żelaznych oboje z skoblami wrzeciądzami, podle tego dwora komora osobna w podwórzu z posową pod snopkiem dobra. Między tą komorą a dworem karmnik nowy na słupach dobry, do komory drzwi na biegunach z wrzeciądzem skoblami i zamkiem dobremi, przy tej komorze wystawa na kształt sionki, za tą komorą kurniki na drobiazgi odwojgu drzwiach na biegunach przeforsztowane pod snopkiem dobre, podle tychże kurników, chlew na świnie o dwojgu wrót małych przeforsztowany podobny dwojakom pod snopkiem nadstarzały, chlew trzeci o dwojgu drzwi wedle obór na cielęnta przeforsztowany nowopostawiony pod snopkiem, obory koliste w słupy pod snopkiem niedawno postawione dobre, przy tej oborze stajnia nowo postawiona odwojgu drzwiach przeforsztowana pod snopkiem nowo poszyta, w tej delina, stajnia druga o dwojgu wrotach z wystawą pod snopkiem z posową i dyliną ze wszystkim dobra z drzewa pod topór obrabianego. Koło tego dworu podwórze częścią chruściane częścią w żerdzie ogrodzone, stodoła o jednym bojowisku duża o czworgu wrót niedawno pobudowana pod snopkiem dobra, zamknięcie u tych wrót na wrzeciądz i skobel wedle tej stodoły stare półstodole złe, dalej spichrz stary o dwóch sypaniach dolnym i górnym niedawno reparowany pod snopkiem do którego drzwi na zawiasach żelaznych z spągami żelaznemi wrzeciądzem i skoblem. Browar nowo postawiony, w którym teraz JPan Paweł Rembieski siedzi, częścią snopkiem, częścią dranicami pokryty z gruntu przez possessją i JPana Rembieskiego tak w poszyciu jako kozłach łatach i posowie zrujnowany, do tego browaru drzwi na biegunach, sień duża. W tej sieni przycierek popsuty, komin wielki i kotlina porujnowane. Z tej sieni drzwi na boku na biegunach z tej sieni wchodząc do izby drzwi także na biegunach z skoblem. W tej izbie okno w drewno oprawne, komin i piec popsuty. Z tej izby drzwi do komory z wrzeciądzem, komora z posową pognieła, nad tą izbą piec alias ozd do słodu suszenia, to wszystko przez JPana Rembieskiego mieszkającego w tym browarze zrujnowane.
 
Budynki wiejskie w Stypułach.
Idąc od tego browaru chałupa komornika Grzeli stara pod snopkiem niezła, kominy dobre, drzwi tak do sieni, izby jako i komory na biegunach, okno jedno w drewno oprawne, przy tej chałupie stodołka o jednym klepisku i samsieku reparacji potrzebuje, podwórek ogrodzony w żerdziany płot. W tym podwórku oborka na bydło i świnie.
Chałupa druga niedawno postawiona pod snopkiem o jednej sieni i izbie, dobra, drzwi do sieni i izby na biegunach, okno jedno dobre, kominy wielki i mały w izbie, piec prosty, dobre.
Chałupa trzecia Jędrzeja Krawczyka stara o jednej sieni i izbie pod snopkiem, w ścianach napruchniała poszycie dobre, kominy, piec dobre, komora w sieni, przy tej chałupie stodołki dwie jedna na jednym rogu chałupy przybudowana o jednym klepisku, druga niby szopa pod snopkami, w ścianach cokolwiek reparacji potrzebuje, podwórze żerdziami ogrodzone, na drugiej stronie
Chałupa czwarta Piotra Krawczyka stara o jednej sieni i izbie drzwi do niej na biegunach tak do sieni jako i izby, kominy dobre w lepiankę pod snopkiem w ścianach reparacji znacznej potrzeba, wedle tej chałupy chlewy na bydło i świnie, podwórze częścią chrustem, częścią żerdziami ogrodzone, w tym podwórzu stodołka o jednym bojowisku pod snopkiem dobra, za tą chałupą
Chałupa piąta nowo zbudowana ze wszystkiem zamknięciem i poszyciem nowym kominami o jednej sieni i izbie okien brakuje do tej chałupy.
 

Zasiewki w Stypułach na folwarku pańskim Żyta składów 145, jęczmienia składów 130, i zagon jeden grochu składów 44, tatarki składów 70, rzepiku składów 12, prosa składów 2, owsa składów 12.

Budynki wiejskie w Młodawinie w possessji JPana Żelęckiego będące.
Chałupa pierwsza Balcera z komorą do której drzwi wchodząc do sieni i izby na biegunach posowa dobra i okno jedno w drewno oprawne, pod snopkiem, do której stodoła nowa o jednym klepisku, druga stara reparacji potrzebuje, chlewiki dobre.
Chałupa druga Klakowa niedawno postawiona snopkami pokryta do tej drzwi tak z sieni izby jako i komory na biegunach, posowa piec i okno w drewno oprawne dobre, połowa stodoły nowej z samsiekiem wrotami i klepiskiem druga połowa starej obora i chlewy na bydło dobre.
Trzecia chałupa Olejnika nowo poszyta cała dobra do której drzwi na biegunach kominy wielki i mały dobrze opatrzone i piec prosty okno jedno w drewno oprawne pół stodoły nowej o jednych wrotach którą wizją jako w sobie rzetelność mającą przez opatrznego woźnego i prezencji naszej uczynionych piórem trzymanym podpisujemy. Działo się jako niżej .
Wojciech Magnuski trzymaną ręką
Antoni Łaszkowski trzymaną ręką

czwartek, 10 kwietnia 2025

Inwentarz Lichawa (1792)

Źródło:
Agad, Zespół: 56 / Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie
Jednostka: 235 / Protokóły ziemiańskie Szadkowskie wieczystych tranzakcji, plenipotencji, relacji, wizyt, wyroków zjazdowych i oblat
Lata: 1792, Karty 397, 398, 398A  
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.


Opisanie części w Lichawie* podług tranfuzji przez W. Jmc Pana Wojciecha Mycielskiego nabytej, nabytej te urodzonemu Walerianowi Rzepeckiemu, podobnym sposobem dotrzymania puściwszy po urodzonym Olesińskim, arendownym trzechletnim possessorze, odebranej w przytomności urodzonych dwóch szlachty i opatrznego Antoniego Borończyka z wsi Kustrzyc Woźnego, poniżej podpisanych tak pobudynków dworskich, nie mniej wiejskich, robocizn i danin wszystkich, tudzież obsiewów ozimych i jarych, łąk ogrodów. Dnia 20 miesiąca lipca roku pańskiego 1792 spisane, jako niżej wyraża się.

Opisanie budynków dworskich.
Wjeżdżając na podwórze wrota z deszczek na biegunach drewnianych, z prągłem i furtką, także drzwi z deszczek na biegunie drewnianym złe reparacyi potrzebujące.
Idąc dalej w podwórze po lewej ręce od zachodu słońca folwark przed tym bywszy spalony, którego tylko zrąb pozostał wraz wraz z pokoikiem z drzewa kostkowego popruchniałego w węgłach powytkiwanego z posową z tarcic i podłogą złemi, bez okien, przy pokoiku drzwi stolarską robotą, złe, z zawiasami, chakami, z wrzeciądzem i skoblami żelaznemi, z piecem zielonym, z kafli zły.
Dalej idąc widzieliśmy stodołę o dwóch bojowiskach z drzewa kostkowego, z wrotami tak w teł jako i naprzód z deszczek ciesanych, na biegunach drewnianych z prągłami otwierającemi się naprzodku reparacji potrzebującemi, z wrzecądzami, z skoblami o trzech samsiekach przeforsztowanemi, w tej stodole spichlerzyk, także z drzewa kostkowego o dwóch okienkach strychulczykami zabitych, drzwi ztarcic na biegunie drewnianym z zamkiem bez klucza z wrzeciądzem i skoblami i rękowieścią żelaznemi o trzech samsieczkach w kolano wysokich z delików ciesanych, z posową z delików i podłogą ztarcic. W tym spichlerzyku widzieliśmy garniec spalony, połamany, pokryw i rury potopione, kosa trawna, stara, spalona, zawiasa jedna spalona, klamka, chak rękowieści żelazne dwie spalone, lemieszy krój[?] zły, poszycie zaś na tej stodole pomniejszone miejscami, poprawiane po większej części złe, dziury mające, kalenicy potrzebujące, nawet szczyt od wschodu słońca chojną zaszyty, ta stodoła podporą podparta, pod tą stodołą ul pszczół.
Dalej idąc chlew, przeforsztowany, z pałek popruchniały, przeforsztowanie z żerdzi, z dwojgiem drzwiczków na biegunach drewnianych, poszycie złe.
Dalej idąc obory dwie, z dwojgiem drzwi na biegunach drewnianych, bez posowy, z pałek złożone, w tych oborach koryta trzy, dalej
Stajnia bez posowy, pojednym poszyciem, w tej stajni żłobów dwa i drzwi z tarcić z zawiasami i chakami, z wrzecądzem i skoblami żelaznemi, karmnik przystawiony, poszycie i ściany złe, reparacyji potrzebujące.
Podwórze zaś to żerdziami sosnowemi, bardzo lichemi, jednego przęsła zagrodzonego niemająca, co ogrodzone.

Opisanie pola dworskiego.
Zaczynając od wschodu od narożnika do Kamostku należącego, idąc granicą po miedzy Siedziejowicami i Lichawą widzieliśmy pierwszy działek, sześciu składami przez siedmioro staj ku pastwisku, pod północ ciągnący się, pierwsze staje brzeziną zarosłe, drugie i trzecie, czwarte staja, żytem zasiane, bardzo zadkie, liche i mietlate, piąte staje ugorem leży, szóste staje żytem zasiane i to liche, siódme staje ugorem leży.
Drugi działek widzieliśmy sześciu składami przez ośmioro staj pod północ ciągnący się, pierwsze staje owsem zasiane, drugie, czwarte, piąte i szóste staja żytem zasiane, lecz te żyta bardzo liche, siódme i ósme staja ugorem leżą.
Trzeci działek widzieliśmy sześciu składami przez ośmioro staj pod północ ciągnący się, pierwsze, drugie, trzecie, czwarte, piąte i szóste staja, żytem obsiane, bardzo liche, siódme i ósme staja ugorem leżą.
Czwarty działek widzieliśmy ośmiu składami przez ośmioro staj pod północ ciągnący się, pierwsze i drugie staja owsem obsiane i ten mizerny, trzecie, czwarte, piąte i szóste staja ugorem leżą, siódme staje żytem zasiane, ósme staje ugorem leży.
Piąty działek widzieliśmy przy drodze do Łasku od Widawy idącej, sześciu składami przez sześcioro staj pod północ ciągnący się, pierwsze, drugie, trzecie, czwarte, piąte i szóste staja ugorem leżą.
Szósty działek widzieliśmy ośmiu składami przez ośmioro staj pod północ ciągnący się, pierwsze i drugie staja jęczmieniem obsiane, trzecie, czwarte i piąte staja żytem obsiane, bardzo liche, szóste i siódme staja owsem obsiane, ósme staje ugorem leży.
Siódmy działek widzieliśmy składami ośmiu ciągnący się, pierwsze i drugie staja owsem obsiane, trzecie staje grochem zasiane, składów cztery, owsem składów cztery, czwarte staje dziesięciu składami ciągnące się, grochem zasiane, składów osm, jarki składów dwa, piąte staje jarką zasiane, szóste staje przez Ludwika Parobka i Jana Półrolnika służącego jarką obsiane.
Ósmy działek widzieliśmy cztyroma składami przez sześcioro staj ciągnący się, pierwsze i drugie staja ugorem leżą, trzecie i czwarte staja tatarką obsiane.
Dziewiąty działek, ośmiu składami, pierwsze i drugie staja pszenicą obsiane, trzecie staje tatarką obsiane, czwarte ugorem leży.
Dziesiąty działek, sześciu składami ciągnący się, pierwsze i drugie staja tatarką obsiane, na trzecim staju prosa zasiano składów trzy, tatarki składów trzy, czwarte staje ugorem leży.
Jedenasty działek, sześciu składami ciągnący się, pierwsze i drugie staja jęczmieniem obsiane, trzecie staja prosem zasiane, czwarte staje ugorem leży.
Dwunasty działek, pusty trzema składami ciągnące się, pierwsze, drugie i trzecie staje tatarką obsiane, ale nie ma co sprzątać.
Trzynasty działek, pusty dwiema składami ciągnący się, pierwsze i drugie staja tatarką obsiane, trzecie staje ugorem leży.
Czternasty, pusty trzema składami ciągnący się, pierwsze i drugie staja ugorem leżą. Dalej dwiema składami ciągnący się, pierwsze i drugie staja ugorem leżą.
W ogrodzie warzywa jako to marchwi lech siedm, bardzo mizernej, nieopelonej.
W końcu tych lech kapusty, kawałeczków malinkich tyliż osma lecha próżno leży, konopi po miedzy ogrodami lichych, zagonów cztery.
Ogródek za stodołą, wielce licho ogrodzony, w nim nie masz nic ani sadzonego, ani zasianego.

Browar, z drzewa kostkowego, stary, na nim poszycie złe, do którego wchodząc drzwi z deszczek dwoje tak na przodku, jako i na tyle, na biegunach drewnianych, z klamkami drewnianymi, z sieni do izby drzwi z tarcic starych, z chaczykiem, wrzeciądzem i skoblami żelaznemi.
W tej izbie okno jedno z szyb okrągłych zrobione, w którym wybitych jest szybek dziesięć, z posową tylko nad samą izbą z tarcic, bez podłogi. W tej izbie piec, kominek, komin, lepione. Z izby tej do komory drzwi stolarską robotą robione, popsute, bardzo liche, o jednej zawiasie, i chaku, nad tą komorą posowy nie masz, tylko delina po mniejszą częścią z tej komory drzwi z deszczek, na biegunie drewnianym, z zaporą drewnianą, ze statków zaś tylko drybusik mały, nie ze wszystkim dobrym.
Za tym browarem studnia, cebrzyne złą mająca, dalej sadzaweczka, błotem i piaskiem zalazła, niskie grobelki mająca, z upustem, mnichem. Zatąż groblą tej sadzaweczki, ozd z drzewa kostkowego opalonego, z piecem[?] kapturem i organkami lepionemi, i skrzynią bez lasów do suszenia przynależących, z posową z delików, bez okienka, o jednych drzwiach z deszczek, na biegunie drewnianym, poszycie mający nie złe. W tyle zaś tej sadzaweczki i ozdu
Pastewik widzieliśmy do szczętu wypasiony, od pastwiska żerdziami bardzo lichemi, gdzie nie gdzie rzadko ogrodzony, po mniejszą częścią nad samą sadzaweczką płot ze wszystkim zły. Za karczmą ogródek widzieliśmy za pracowitą Koprowską nad pastwiskiem bardzo mizernie olszyną ogrodzony, zły i niczym ani zasadzony, ani zasiany.

Łąki dwie, jedna łączka Gęzienie zwana między Dobrskiemi Łąkami i Pruszkowskiemi, druga łąka Baba, druga łączka na Babie pod Kustrzycami.

Opisanie chałup wiejskich.
Pierwszy pracowity Jan Szargała, pułrolnik, poddany z żoną imieniem Marianna, dziećmi dwojgiem, Wojciechem, synem, Kunegundą córką, ma chałupę nową, z drzewa dobrego, ale w sieni pod kominem reparacji potrzebująca, z komorą i posowami, o jednym oknie z szybek, z piecem, kominkiem i kominem, lepionemi, z drzwiami na biegunach drewnianych, poszycie na niej złe i stodołe starą, tako w ścianach jako i poszyciu złą. Oborkę ma tak w ścianach jako i poszyciu dobrą, chlew zły, załogę ma dworską, wołów cztery, krowę jedną, wóz, siekierę, kosy dwie, pług, radło, sierp i inny zakład, robi w tydzień dwojgiem dni trzy podwójno, kapłonów daje dwóch, jaj pułkopy i inne daniny wypełnia.
Drugi Łukasz Burski, zagrodnik, poddany z żoną imieniem Anna, córką imieniem Sabina, ma chałupę starą, popruchniałą, z kominem pułobalonym i ta chałupa sama niezadługim czasie obali się.
Poszycie na niej ze wszystkim złe i stodołę, tak w ścianach jako w poszyciu złą ma. Załogę dworską, wołów parę, krowe, wóz, siekiere, kosy dwie, sierp, pług, radło i inny zakład, robi w tydzień pojedynczo dni trzy, kapłona jednego daje, jaj piętnaście, stróżą strzeże, trzode pasie, drogę odbywa jak i inni zagrodnicy i inne daniny wypełnia.
Trzecia Tomasz Kliniewicz[?] zagrodnik i ławnik, poddany z żoną imieniem Giertrudą, synem Izydorem, ma chałupę dobrą, z sienką, z posową, piecem, kominkiem i kominem lepionemi, ma wołów parę, krowy, pługa, radła i zarzaka nie ma. Item imieniem Franciszka Burska, zagrodniczka poddana z dziecmi trojgiem, Szymonem i Piotrem, synami, i Zofią córką, załogi zupełnie nie ma, jako to wołu, krowy, woza, radła nie ma. Robią w tydzień pojedynczo po dni trzy, jak i inni zagrodnicy podatków i daniny daje i to, co do niej należy wypełnia. Pod jednym poszyciem siedzą z Kliniewiczem[?], lecz poszycie złe reperacji potrzebujące.
Stodołę starą połową z pałek, połową chrustem ugrodzoną, bez wrót tak w ścianach, jako i poszyciu złą.
Czwarty pracowity Szymon Pawłecki, zagrodnik poddany, z żoną imieniem Jadwigą ma chałupę nową, z sienią z drzewa kostkowego, z posową, piecem, kominkiem, kominem lepionemi. W jednym oknie poszycie dobre i stodołę starą, tak w ścianach, jako poszyciu złą, wołów, krowy, woza, pługa, radła, kosy, siekiery i sierpa nie ma. Pańszczyznę odbywa, daniny i podatki daje, jak i inni powyżej wyrażeni zagrodnicy.

Opisanie roli chłopskich.
Primo, Franckowizna zwana, poczynająca od granic Sędziejowskich, idąc pod północ widzieliśmy składami dwiema przez ośmioro staj ciągnące się. Pierwsze staje pół krzakami zarosłe, a dalej pół żytem zasiane. Drugie, trzecie i czwarte staja żytem obsiane, piąte staje Ludwik Parobek obsiał, szóste staje ugorem leży, siódme i ósme staja jałowcem i krzakami zarośnione.

Sekundo, Tomkowizna zwaną, widzieliśmy składami dwiema przez siedmioro staj ciągnąca się. Pierwsze staje połowę krzakami zarośnione, a druga połowa żytem obsiana, druga staja ugorem leży, trzecia i czwarta staja żytem obsiane, piąte, szóste i siódme staja żytem obsiane.
Tertio, widzieliśmy przyłączoną rolę tak do Francka, jako i Tomka dwiema składami przez siedmioro staj ciągnącą się. Pierwsze, drugie, trzecie i czwarte staja żytem obsiane, piąte i szóste staja ugorem leżą, siódme żytem obsiane.

Cuarto, Łukasza Burskiego, zagrodnika. Dwiema składami przez siedmioro staj ciągnące się. Pierwsze staje przez Grzele Parobka Gorzkoskiego obsiane, drugie staje przez tegoż Łukę owsem obsiane, trzecie staje przez Antoniego Gracza z Kamostka owsem obsiane, czwarte staje ugorem leży, piąte staje przez Ludwika Parobka żytem obsiane, szóste i siódme staja ugorem leżą.

Quinto Jana Szargały, półrolnika, rola wszystka przez gospodarza żytem obsiana.

Sexto Szymona Zagrodnika, trzema składami przez siedmioro staj ciągnąca się, pierwsze, drugie, trzecie, czwarte, piąte i szóste staja żytem obsiane, siódme staje ugorem leży.
Item Łukasza Burskiego, trzema składami przez sześcioro staj idąca, pierwsze i drugie staja przez samego gospodarza żytem zasiane, trzecie staje przez Walentego Kalitkę owsem obsiane, czwarte, piąte i szóste przez gospodarza żytem obsiane.
Item Szymona Zagrodnika, pierwsze, drugie, trzecie staja jarką obsiane, czwarte i piąte staja owsem, szóste staje ugorem leży, półtora stajami idąca.
Item Łukasza Burskiego półtorą składów ciągnąca się, pierwsze, drugie i trzecie staja ugorem leżą, czwarte, piąte i szóste staja przez Ludwika Parobka owsem obsiane, siódme staja ugorem leży.
Item Franckowizna, pusta, czterma składami ciągnąca się, pierwsze, drugie, trzecie, czwarte, piąte i szóste staja ugorem leżą.
Item Szymona Zagrodnika, trzema składami ciągnąca się, pierwsze i drugie staja ugorem leżą, trzecie staje owsem obsiane, piąte i szóste staja ugorem leżą.
Item Łukasza Burskiego, składów idąca, pierwsze i drugie staja przez Jana Krawczyka owsem obsiane, trzecie staje przez tegoż Łukę owsem obsiane, czwarte staje grochem zasiane, składów dwa a trzeci jarką, piąte i szóste staja ugorem leżą.
Item Tomasza Zagrodnika, dwiema składami idąca, pierwsze i drugie staja jarką i owsem obsiane, trzecie staje ugorem leży, czwarte staje owsem obsiane, piąte staje ugorem leży.
Item tegoż Tomasza, dwiema składami idąca, pierwsze, drugie i trzecie ugorem leży.
Item Szymona Zagrodnika, dwiema składami idąca, pierwsze, drugie i trzecie staja ugorem leżą.
Item Franckowizna zwana, dwiema składów ciągnąca się, pierwsze, drugie i trzecie staja ugorem leżą. Item Tomkowizna zwana trzema składów idąca, pierwsze, drugie i trzecie staja obsiane, czwarte staje ugorem leży.
Item Łukasza Burskiego, dwiema składów idąca, pierwsze, drugie, trzecie i czwarte staja obsiane.
Item Szymona Zagrodnika, trzema składami idące, pierwsze staje siane, drugie, trzecie i czwarte staja ugorem leżą.
Item Łukasza Burskiego, trzema składami ciągnące się, pierwsze i drugie staja obsiane, trzecie i czwarte staja ugorem leżą.
Item Franckowizna zwana, trzema także składów ciągnąca się, pierwsze, drugie, trzecie i czwarte staja ugorem leżą.

 *gmina Sędziejowice



poniedziałek, 7 kwietnia 2025

Laskowiec

Słownik Geograficzny:  
Przatów,  wś i fol., pow. łaski, gm. Bałucz, par. Szadek, odl. 11 w. od Łasku, na prawo od drogi do Szadku. Wś ma 24 dm., 65 mk., fol. zaś 9 dm., 80 mk. W XVI w. łany kmiece dawały dziesięcinę plebanowi w Zgierzu, folw. zaś do Szadku (Łaski. L. Ben., II, 442). Według reg. pob. pow. Szadkowskiego z r. 1552-1553 wś Przathów, w par. Szadek, miała w części Mikołaja Rowieńskiego 8 osad, 81 łan.; część Laurentego Wieczorkowskiego 9 osad, młyn o 1 kole, Lyaskowy o jednem kole (Pawiński, Wielkp., II, 229). W 1885 r. fol. P. rozl. mr. 1141: gr. or. i ogr. mr. 419, łąk mr. 73, lasu mr. 629, nieuż. mr. 21; budowli mur. 10, z drzewa 13; płodozmian 10 polowy, las nieurządzony. W skład dóbr wchodziły przedtem: wś P. os. 65, z gr. mr. 319; wś Juliewo os. 7, z gr. mr. 29; wś Przybyłów os. 10, z gr. mr. 54. Br. Ch.
 
Laskowy, młyn niegdyś na Przatowie pod Ła­skiem. źDW II. 229 r. 1552 mol. Lyaskowy.(Ks. Stanisław Kozierowski: Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej wschodniej Wielkopolski, Poznań, 1926.) 

Laskowiec, młyn leżący dawniej w Przatowie, w obecnej gminie Szadek.

 


1792*

Stanisław August z Bożej łaski i woli Narodu Król Polski, Wielki Książę Litewski, Ruski, Pruski etc.
Wam szanownym Kazimierzowi Kucharskiemu dóbr Szadkowic Królewskich, uprzywilejowanemu tudzież Mariannie, czyli innego imienia matce i Janowi Kantemu synowi Linkiewiczom, dóbr tychże dzierżawnym posiedzicielom z osób dóbr, summ ogólnie wszystkich nakazujemy, ażebyście Waszmość przed nami, czyli Sądem naszym Ziemiańskim w Szadku odprawować się mianem, w ten czas gdy ta sprawa z regestru sobie przyzwoitego do sądzenia przywołana będzie osobiście, prawnie i zawito stawili się. A to na prawne wezwanie Instygatora sądu naszego i jego donosiciela Wo Wawrzyńca Stokowskiego, Podstolca Bracławskiego, dóbr Woli Przatowskiej i Młyna Laskowca zwanego dziedzica, powoda, który przychylając się do dowodów swych, najmniej świadectw na gruncie wywiedzionych, i wyroku tamże zapadłego pozywa, i przypozywa do zadosyć uczynienia wyroku zjazdowego przynaglić. Rów celem osuszenia Młyna Laskowca powoda dziedzicznego, przez Waszmości urodzonego Kucharskiego w innym miejscu wybity zażucić, a stary rów z dawna dawności będący odnowić i przechędożyć nakazać, stratę za niemelenie i statki młynarskie przez Waszmości podanych porozbierane Młyna spustoszenie, nadgrodę przyzwoitą wyznaczyć, poddanych z wsi Szadkowic obwinionych ukarać, kary za przebicie rowu i osuszenie Młyna Laskowca zwanego, tak osobiste jako i cielesne na Waszmości urodzonego Kucharskiego ściągnąć, poddanych winnych, których z zapytania i okoliczności potrzeba wyciągać będzie, tudziesz świadków stanie nakazać, i co słuszność i sprawiedliwość wymagać będzie przeciw Waszmościom ustanowić, stawcie się Waszmość terminu pilnujcie i na to wszystko odpowiedzcie. Działo się w Szadku dnia 8 maja 1792 roku

 *Agad, Zespół: 56 / Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie
Jednostka: 235 / Protokóły ziemiańskie Szadkowskie wieczystych tranzakcji, plenipotencji, relacji, wizyt, wyroków zjazdowych i oblat
Lata: 1792, karta 386

 

piątek, 4 kwietnia 2025

Wizja Sycanów (1792)

Źródło:
Agad, Zespół: 56 / Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie
Jednostka: 235 / Protokóły ziemiańskie Szadkowskie wieczystych tranzakcji, plenipotencji, relacji, wizyt, wyroków zjazdowych i oblat, karty
221-222
Lata: 1792
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

 


Wizja na gruncie dóbr wsi części Sycanowa w Województwie Sieradzkim a Powiecie Szadkowskim sytuowanej, urodzonych Dominika i Antoniny z Karsznickich małżonków Zyrzyńskich dziedzicznej, w possessji zastawnej WJmć pana Jana Nepomucena Sulimierskiego Cześnikiewicza Inowłodzkiego zostającej, dnia 28 miesiąca września roku pańskiego 1792 uczynione.


My niżej na podpisach wyrażeni, na żądanie Wielmożnego Jana Nepomucena Sulimierskiego części wsi Sycanowa zastawnego possessora na grunt tejże części wsi Sycanowa urodzonych Dominika i Antoniny z Karsznickich małżonków Zyrzyńskich dziedziczny, wraz z opatrznym Woźnym Walentym Sobańskim przysięgłymi, dla opisania budynków dworskich i pól przybyliśmy. Gdzie do opisu dworu w przytomności samej Imć pani Antoniny z Karsznickich Zyrzyńskich dziedziczki przystąpieliśmy, i widzieliśmy najprzód dwór, w którym na jednej stronie są dwie izdebki, w pierwszej okien dwa, w jednym czterech tafli brakuje tylko deseczkami pozatykane, a trzy przetrącone, w drugim oknie także jednej tafli nie masz, to zaś potłuczenie okna /:jak nam gruntowi ludzie powiadali:/ że przed objęciem possessji Wo Sulimierskiego jest uczynione, w tej izbie jest kredens nowy, stół z szufladą stary, inwentarski, w drugim pokoiku, w jednym oknie tafli jednej brakuje, na drugiej stronie izba czeladna, w tym oknie dwóch tafli nie masz. Drzwi u tego dworku wszystkie dobre, czworo z tych jest na biegunach, reszta na zawiasach, z klamkami i chaczykami, kominy i piece dobre. Poszywka na całym dworku dobra, lecz kozły się pospuszczały, gdyż obwierki zupełnie puścieły, tylko patrzeć, rychło dach spadnie, w tyle dworu jest karmnik dobry. Na przeciwko dworku oborka poszyta dobra, wedle podwórza żadnego ogrodzenia nie masz.
Obok stodołka dworska o jednym klepisku, jedenastu podporami podparta, słomą okryta, lecz szczyty obydwa chojną pozatykane. Dalej jest browarek, nowy, niedokończony, ten kawałkiem jest dawniej, a kawałkiem teraz poszyty, okien nie masz, drzwi tylko jedne na biegunach, nad sienią poszywki jeszcze nie masz. Komin i piec nowo wylepiony, który, jak nam powiadali gruntowi ludzie, /:że jest kosztem Wo possessora wylepiony, oraz i kawałek nowej poszywki przez tegoż Wo possessora dany.


Za dworem jest ogród, w którym kapusty zagonów czternaście, brukwi zagonów cztery, marchwi kawałków dziesięć, grochu białego kawałków trzy, buraków zagonów trzy, pietruszki zagon jeden, perków zagonów sześć. Za tym ogrodem żyta było składów trzynaście, od ogrodu na pierwszym staju składów trzydzieści dziewięć, na srzednim staju składów trzydzieści siedem, pod lasem na trzecim staju składów trzydzieści siedem, na starym składów trzydzieści dziewięć, za starym na niwie składów osiem. Dalej widzieliśmy rżyska, czyli ściernia, gdyż już w ten czas wszystko zboże sprzątnięto, jako to z owsa na działku za Bociańcem składów dwadzieścia pięć, jarki tamże składów trzynaście, ku Dobry zaś czworgiem staj składów piętnaście, to jest na 3ch był całkiem jęczmień, a na czwartym wmieszano prosa składów dwa. Ku Dąbrowie za spichrzem dwojgiem staj owsa i grocha składów dziewięć, to jest na jednym staju był groch a na drugim owies. Za kurnikami dział dwojgiem staj, na jednym była jarka, na drugim owsa składów trzynaście, lnu składów trzy, rzepaku składów dwa, pszenicy, jarej składów dwa. Reszta tego działu zasiana była jęczmieniem. Na starym było tatarki staj dwojgiem składów pięć, trzecim zaś stajem składów trzy, które to tak pola widząc i opisując powiadali nam ludzie gruntowi, że tak z nich jakoli też i ogrodów Ichm państwo Zyrzyńscy dziedzicy, wszystkiego zboża na swoją stronę podług opisu kontraktu czwartą część sprzątali i zabrali.
Te zaś tak wizją rzetelnie uczynioną, w czasie przysięgą gdyby tego potrzeba wymagała stwierdzamy, a teraz podpisami rąk własnych one już utwierdzamy. Działo się w Sycanowie dnia 28 miesiąca września roku pańskiego 1792
Mikołaj Sulimierski
Antoni Płaska
Walenty Sobański woźny przysięgły piórem trzymanym.