Górka Poświętna

Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego 1827 r.

Góra poświętne, województwo Kaliskie, obwód Sieradzki, powiat Sieradzki, parafia Sieradz, własność rządowa. Ilość domów 3, ludność 19, odległość od miasta obwodowego 1/16.

Słownik Geograficzny:
Górka Poświętna, pow. sieradzki, gm. Bogumiłów, par. Sieradz. Tak się zowią grunta, które stanowiły dawniej własność klasztoru dominikanów w Sieradzu, później zaś sprzedane zostały przez rząd w ręce prywatne i dołączone do dóbr Monice. Rozl. 115 mr.

Wikipedia:
Poświętna Górka – niewielkie wzniesienie na południowym skraju Sieradza u zbiegu ulic: Krakowskiego Przedmieścia, Józefa Oxińskiego, Spacerowej, Krasawnej i Browarku.
Nazwa "Poświętna" nasuwa przypuszczenie, iż w czasach przedchrześcijańskich mogło tu istnieć miejsce kultu pogańskiego. Prowadzone w latach 60. i 70. badania archeologiczne dowiodły, iż teren ten był już zasiedlony na początku naszej ery. W 1961 r. odkryto tu ślady osadnicze w postaci ceramiki datowanej na późny okres lateński i wczesny okres rzymski (125 p.n.e. – 178/180 n.e.). W 1965 r. odkryto tu resztki chaty wczesnośredniowiecznej, a w niej duże ilości ceramiki, m.in. fragment dna ze znakiem garncarskim. Prowadząca badania Janina Kamińska z Łodzi przypuszcza, że mogła tu być osada podmiejska lub komora celna. Odkryto tu też ślady osadnictwa nowożytnego w postaci ceramiki, szkła, monetę z 1626 r., a nawet fragmenty wodociągu drewnianego z przełomu XVII/XVIII w.
Najprawdopodobniej już w XIII w. postawiono tu drewniany kościół św. Mikołaja, rozebrany w czasach wojen napoleońskich, wokół którego istniał cmentarz. Kościół ten stał na miejscu neogotyckiej kapliczki św. Kajetana fundowanej pod koniec XIX w. przez Kajetana Trąbczyńskiego – właściciela istniejącego tutaj od 1876 r. browaru. Wspomniany Kajetan Trąbczyński w latach 70. XIX w. wzniósł tutaj neobarokowy pałac, który następnie przeszedł na własność kolejno: Danielewiczów i Andrzejewskich. W 1915 r. pałac ten był siedzibą sztabu wojsk pruskich gen. Woyrscha. W czasie okupacji hitlerowskiej rezydował tu z rodziną dowódca podsieradzkiego poligonu wojsk pancernych. W przeddzień ewakuacji z Sieradza (22 stycznia 1945) Niemcy spalili ten zabytek. Obecnie teren Poświętnej Górki zajmują: Sieradzkie Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywnego "Winekta" i Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka.

Wikipedia:

Kościół św. Mikołaja w Sieradzu – były kościół w Sieradzu na Poświętnej Górce, przy starym szlaku zmierzającym do Krakowa, patrona kupców i podróżników.
W źródłach pisanych pojawił się w 1339 r. w związku z warszawskim procesem przeciwko Krzyżakom.
Stawał tam jako świadek wikary tego kościoła Bogumił, który świadczył o zniszczeniu Sieradza podczas najazdu w 1331 r.
Kościół zbudowany był na gruncie należącym do proboszcza parafii Wszystkich Świętych. Była to budowla drewniana, kryta gontem i miała wieżyczkę z sygnaturką. Wewnątrz, prezbiterium od nawy oddzielała belka tęczowa, na której była umieszczona Męka Pańska. W kościele były trzy ołtarze. Ołtarz wielki miał mensę murowaną, a nastawę drewnianą, częściowo złoconą i nosił wezwanie patrona, którego obraz znajdował się w centralnym miejscu. W górnej kondygnacji był umieszczony obraz św. Marii Magdaleny. Dwa ołtarze boczne stały w nawie. Jeden nosił wezwanie Najświętszej Maryi Panny, drugi – św. Izydora. Na ścianach wisiało kilka obrazów. Konfesjonał i kilka ławek dopełniało resztę wyposażenia. Wokół kościoła był cmentarz, co stanowi argument na istnienie tu odrębnej osady. W archiwum diecezji włocławskiej są dokumenty świadczące o lustracjach tego kościoła, np. w 1728 r. stwierdzono, że stan kościoła był dobry, a cmentarz był ogrodzony. Jednak w wyposażeniu kościoła nie stwierdzono paramentów liturgicznych. W 1780 r. dach kościoła pokryto nowymi gontami, brakowało jednak wówczas podłogi, a przyciesie wymagało wymiany. Dzwonnicy nie było, dzwon wisiał na słupach. W 1780 r. już nie odprawiano w tym kościele nabożeństw, nie urządzono nawet odpustu, jedynie w dzień patrona odprawiono Mszę św. Kościół nie miał żadnych zapisów ani fundacji. W 1791 r. kapituła poczyniła w dekrecie powizytacyjnym notatkę, iż świątynia ta jest przewidziana do rozbiórki. Kościół stał jednak jeszcze 20 lat i dopiero po zbezczeszczeniu przez wojska francuskie w 1812 r. (Francuzi trzymali w kościele konie) został rozebrany.
Pod koniec XIX w. ówczesny właściciel tego terenu – Kajetan Trąbczyński, podczas budowy pałacu lub w czasie porządkowania terenu wokół pałacu, natrafił na kości ludzkie z dawnego cmentarza. Polecił je zebrać w jedno miejsce i wybudować, do dziś zachowaną murowaną kapliczkę, która nosi wezwanie św. Kajetana.

 

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1821 nr 6

OBWIESZCZENIE.
Kommissya Woiewództwa Kaliskiego.
Dobra Rządowe poniżey wyszczczególnione, położone w Obwodzie Sieradzkim, składaiące Naddzierżawę Ekonomii Męka, mianowicie:
1. Folwarki Męka, Piaski, Polków, Góra poświetna, Skaplerz i Sieradz.
2. Wsie Męka, Ruda, Piaski, Polków, Czechy, Góra poświetna i Sieradz.
3. Młyny Chohelnia, Susmaga, Grzelaczyk, Wilk, Wardęga, Szadkowice, Sędzieiowice, Nagrobla.
4. Propinacya,
maią bydź w dwunasto-letnią od 1. Czerwca r. b. wypuszczone dzierżawę Osobie, która naylepszą stosownie do przepisów postanowienia Xięcia Namiestnika Królewskiego za dnia 24. Stycznia 1818 r. udowodni kwalifikacyą, w czem termin odbywać się będzie w Wydziale Dóbr i Lasów Rządowych na dniu 8 Marca r. b. z rana o godzinie 10. Podaiąc to do publiczney wiadomości, Kommissya Woiewódzka ostrzega maiących chęć ubiegania się o tę dzierżawę, iż nikt do konkurrencyi przypuszczonym nie zostanie, kto wprzódy niezłoży iako vadium summy złotp. 5418. kwartalney opłacie dzierżawney powyższych pertynencyi wyrównywaiącey.
Działo się w Kaliszu dnia 23. Stycznia 1821.
Za Prezesa: Kowalski, K. W. A. Dziewulski, S. G.

Gazeta Warszawska 1826 nr 46

Trybunał Cywilny Pierwszey Instancyi Woiewództwą Kaliskiego.

Na skutek Postanowienia Nayiaśnieyszego Pana z daty 12/24 Stycznia r. b. Regulacyią Hypotek Dóbr Narodowych, z któremi Skarb Publiczny do Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego przystępuie, nakazuiącego, i na skutek Reskryptów Kommissyy Rządowych Sprawiedliwości i Przychodów i Skarbu d. d. 22 i 24 Lutego r. b. rozpoczynaiąc regulacyią takową hypotek, podaie do wiadomości publiczney, iż do przyymowania Aktów pierwiastkowego regulowania hypotek Dóbr i realności niżey wymienionych w Woiewództwie Kaliskiem położonych, wyznaczył termin (...)

Na dzień 9 Maia 1826 roku. — dla:

9. Dóbr Narodowych Ekonomii Męka, składaiącey się z folwarku i wsi Męka, z Probostwa Męka złożone z gruntów i łąk w ilości morgów 277 prętów 120 miary Reńskiey, z młyna wodnego do Probostwa należącego, z wsi Ruda, z dwóch wybraniectw 21 łanów gruntu obeymuiących zabudowań w possessyi Rządu zostaiących, z folwarku j, wsi Polkow, z młyna Chochełna zwanego, z folwarku i wsi Piaski, z trzech młynów wodnych, to iest: 1) z młyna należącego do folwarku Wielka, 2) z młyna należącego do SSrów Antoniego Grzelaka, i 3) z młyna należącego do Mateusza Surmagi, z wsi Czechy, z folwarku wsi Góra poświętna, z folwarku Szkaplerz, Jurydyki Podominikańskiey, z miasta Sieradz, z wybranictwa we wsi Szlach: Dzigorzew w Powiecie Szadkowskim Obwodzie Sieradzkim, z folwarku Osinek, z wybranictwa we wsi Szlach: Monice, i z folwarku Pruchna w Powiecie Wartskim Obwodzie Kaliskim, z folwarku Groiec Wielki, z młyna wietrznego, z wybranictwa we wsi Szlach: Mnichów, z wsi Łagiewniki, z folwarku wsi Oraczew, z młyna wodnego, z wybranictwa we wsi Szlach: Woźniki, z folwarku i wsi Kopyści, z wsi i Probostwa Borszewice, z folwarku i wsi Probostwa Sędzieiewice, z młyna wodnego tamże, z wsi Lucieiow, z wsi Żagliny i Źródła w Powiecie i Obwodzie Sieradzkim; z folwarku i wsi Szadkowice, z młyna Buła na zimney Wodzie zwanego w Powiecie Szadkowskim Obwodzie Sieradzkim; z miasta Szadek, z austeryią, oraz z domów Piekło, w których szynki Rządowe, niemniey z placu pustego Piekiełko, Z Wóytostwa w Szadku, z wsi Kromelin, Kobyla, Wielgiey Wsi, z młynów dwóch Nagrobla i Żagrda zwanych, w Powiecie Szadkowskim Obwodzie Sieradzkim sytuowanych

(...) W moc Art: 3 postanowienia powyższego Nayiaśnieyszego Pana, oznaymia Trybunał, iż ktokolwiek sądziłby mieć prawo do własności Dóbr wyżey wymienionych, lub iakie prawo rzeczowe ściągaiące się do tychże Dóbr, może i powinien się zgłosić w terminach oznaczonych, a naypóźniey do dnia 14 Cztrwca r. b., który się w skutek Art: z tegoż postanowienia, ze względu na czas do obwieszczeń potrzebny, iako ostateczny i prekluzyyny oznacza.

Nadto dodaie Trybunał wskutek Art: 4 postanowienia Nayiaśnieyszego Pana, iż żadne reklamacyie przeciw Inkameracyi Dóbr na mocy urządzeń, iakie nastąpiły za Rządu Pruskiego, Austryiackiego, oraz na mocy Prawa na Seymie Xięztwa Warszawskiego dnia 23 Grudnia 1811 roku uchwalonego, ani też kompetencyie do Hypoteki przyiętemi nie będą, rozpoznawaniu Sądowemu nie ulegaią, niemniey żadne inne pretensyie prócz wymienionych powyżey w Artykule 3 do Hypoteki przyymowanemi bydź nie maią.

Regulacyia takowa odbywać się będzie w Kaliszu w pałacu Sądowym przy ulicy Józefiny położonym, przed delegowanemi przez Trybunał wyznaczonemi, o których w Kancellaryi Hypoteczney dowiedzieć się będzie można. — Kalisz d. 4 Marca 1826 r.

Rembowski Prezes.

Karnecki Sekretarz.

Dziennik Powszechny 1834 nr 102

LICYTACYE I SPRZEDAŻE PUBLICZNE.

Kommissya Woiewództwa Kaliskiego. Podaie do publiczney wiadomości, iż stosownie do rozporządzenia Kommissyi Rządowey Przychodów i Skarbu z dnia 11 Stycznia r. b. Nro 98170/27107 zasadzaiącego się na Postanowieniu Rady Administracyiney Królestwa z daty 15/27 Grudnia r. z. Nro 27,857, oraz z mocy upoważnienia teyże Kommissyi Rządowey daty 17 Marca b. r. Nro 99412/27469 wydzierzawiać będzie drogą publiczney licytacyi grunta orne, łąki i pastwiska, po zniesionych na rozprzestrzenienie miasta Sieradza folwarkach Góry poświętney, iurydyki podominikańskiey, Prebendy czyli Skaplerz, oraz wsiach Góry poświetney i iurydyki podominikańskiey, w Ekonomii Męka. przy rządzie pozostaie, a wynoszące ogółem powierzchniey rozległości nowopolskiey miary morgów 365, kwad. pręt. 133, na lat dwanaście po sobie idących, to iest: pro 1834/1846 pod następuiącemi głównieyszemi warunkami:  

1. Licytacya ta odbywać się będzie w dniu 28 Kwietnia r. b. na sali posiedzeń Kommissyi Woiewódzkiey z południa od godziny czwartey.

2. Dotychczasowa z powyższych realności pro l828/34 dzierzawa, po odtrąceniu wszelkich ciężarów gruntowych, oraz 5 procent od kapitału na zakupienie inwentarzy wyłożyć się mianego, i kosztów gospodarczych, wartość potrąconego na gospodarstwo ziarna przewyższaiących, wynosiła summę złp. 1.550 gr. 1 Od którey, dla uniknienia wszelkich z przyszłym dzierzawcą obrachunków, potrącaiąc ieszcze 5 procent na nieprzewidziane przypadki i straty wynoszący złp. 77—15 Przeto licytacya powyższa od pozostaiącey summy złp. 1,472 gr. 16 rozpoczętą będzie.

3. Każdy chęć licytowania maiący, bez względu czy iest dotychczasowym dzierzawcą dóbr rządowych, wypłatnym i zamożnym, lub nowym pretendentem, obowiązany iest przed przystąpieniem do licytacyi złożyć vadium w gotowych pieniądzach, albo w Listach Zastawnych, podług kursu z dnia, w którym ie składa, wyrównywaiące 1/4 części powyższey summy; utrzymuiący się przy licytacyi, zaraz po iey ukończeniu vadium dokompletować winien do wysokości czwartey części summy wylicytowaney, odstępuiący zaś od licytacyi, vadium natychmiast odbierze.

4. Nowy pretendent, prócz powyższego obowiązku, powinien usprawiedliwić się świadectwem Kommissarza Obwodu tego, w którym zamieszkuie, obeymuiącem niewątpliwą wiadomość, że posiada odpowiedni maiątek, w gotowiźnie zaraz do zarządzenia wolny, iako też i inwentarz żywy, że ma znaiomość gospodarstwa rolnego, i nakoniec, że nie graniczy maiątkiem własnym z powyższemi realnościami. O bliższych warunkach kontraktowych, pod iakiemi wydzierzawienie to do skutku przywiedzionem zostanie, pretendenci w Biurze sekcyi dóbr w godzinach służbowych poinformować się mogą. w Kaliszu dnia 6 Kwietnia 1834 roku. Prezes, Szmidecki. N. D, 20,491. Sekretarz Jlny, Przedpełski.