Wizja Stypuły (1755)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, sygn. 56-235, karta 1144
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Wizya Browaru w Stypułach 20 Junij anno Dni 1755 przez opatrzonego woznego Woyciecha Książszczyka de villa Pruszkow ... w dwoch szlachcie niżey podpisanych possessyi JPana Jakoba Żelęckiego podległych uczyniona.

Wchodząc do sieni drzwi na biegunach drewnianych na zapore zamykanych popsute. Z sieni do izby wchodząc drzwi drugie takież ze skoblem. W izbie komin u dołu zruynowany u gory cały, piec prosty porozwalany, posowa pognieła, okna niemasz tylko okiennica, ztey izby do komory drzwi także iak do izby. Wychodząc z izby do sieni kotlina gdzie garce wlepiane bywały do robienia piwa y gorzałki porozwalana, koryto od piwa w końcach porąbane, na gore po drabinie wchodząc uzd do suszenia słodu niebardzo dobry, nad izbą po obuch stronach i zwierzchu dach poodzierany, ktoredy zacieka tak na posowe iako y sciany, nad komorą dach takiż osobliwie w tym mieyscu naywięcey obdarty gdzie siano dla ktorego kładzenia dachu umyslnie sztukę wydarto. Przy tym browarze przybudowany chlew czyli staienka z parezałow[?], ale tylko kozły ani iednym snopkiem to przybudowanie nieprzykryte, poniekąt juz mieyscami nadgnieło. Przyciesi u tego browaru pognieły y sciany, a prawie cały ten browar na nic się niezda i mieszkac wnim nie mozna trzebaby cały zgruntu reperowac ktore zr[u]ynowanie browaru przez mieszkanie JPana Pawła Rembieskiego nastąpiło, teraz pusty stoi [i] nikt w nim niemieszka.

Antoni Jaxa Bykowski ręką trzymaną
Teodor Lubecki mmp

Stewacyo / Stewacia

Słownik Geograficzny:

Ostrów, wś i os. młyn., pow. sieradzki, gm. i par. Brzeźno, odl. od Sieradza 15 w. Wś ma 30 dm., a wraz z major. Rydzew 400 mk., os. młyn. 5 dm., 33 mk. Według Lib. Ben. Łask. (I, 421) wś płaciła plebanowi w Brzeźnie tylko po groszu z łanu na kolędę, zaś dziesięcinę w części dawała pleban. w Unikowie, częścią prebendzie i kanonii gniezn., którą miał wtedy Stanisław Oleśnicki. Według regestr. pobor. z 1578 r. wś O., w par. Brzesno, miała 6 łanów i 5 zagrod. (Pawiński, Wielkop. II, 218. Dobra O. składały się w 1886 r. z fol. O., nomenkl.; Sudajew, Sterno, Stewacyo i Antoniówka, wsi: Ostrów, Rydzew i Gozdy; rozl. dominialna mr. 1768: gr. or. i ogr. mr. 725, łąk mr. 151, pastw. mr. 25, lasu mr. 603, w osadach wieczysto-czynszowych mr. 237, nieuż. mr. 27; bud mur. 5, z drzewa 8; las nieurządzony. Wś O. os. 54, z gr. mr. 269; wś Rydzew os. 13, z gr. mr. 142; wś Gozdy os. 24, z gr. mr. 191; kol. wiecz. -czynsz. Stewacyo ma 69 mr.

Stewacyo / Stewacia, dawniej kolonia wieczysto-czynszowa w dobrach Ostrów, w obecnej gminie Brzeźnio.

 

Właściciel dóbr Ostrów Apolinary Domaniewski miał liczne potomstwo. Dwaj synowie mieli na imię Stefan i Wacław. Nazwa kolonii brzmi jak zbitek ich imion Ste+Wa+cio. Stecio i Wacio być może te pieszczotliwe zdrobnienia dały nazwę kolonii.

Protokół opisania granic 1873*

W 1873 roku właściciel dóbr Ostrów Apolinary Domaniewski z części ziemi należącej do dóbr Ostrów utworzył nową kolonię o nazwie Stewacio. Nowo powstała kolonia liczyła sobie 69 morgów i 195 prętów miary nowopolskiej (łącznie z oddzielną łąką). Z tej powierzchni wydzielono 8 osad włościańskich dla Grzegorza Kościelaka, Pawła Wróbla, Wincentego Grajety, Andrzeja Sobczaka, Wawrzyńca Przelazłego, Łukasza Koryckiego, Wincentego Wierzbickieg i Szymona Torbińskiego. Właścicielem oddzielnej łąki został Krystian Szmitke.

Od północy kolonia graniczyła z dobrami Kliczków Wielki, od południa z wsią Rydzew i lasami dworskimi dóbr Ostrów, od wschodu i zachodu z gruntami dawniej już skolonizowanymi.

Oddzielna łąka znajdowała się za folwarkiem Sudajew i graniczyła od strony północnej z lasami dóbr Brzeźnio, od wschodu i zachodu z kolonią Sterna a od południa z gruntami dworskimi folwarku Sudajew.

 *Protokół opisania granic 1873 Nowej Kolonii Stewacio do dóbr Ostrów należącej w Powiecie Sieradzkim Gubernii Kaliszskiej położonych. (AP Sieradz, sygn. 839/1953)

Krajkowice

Zajączkowski: 

Łęg Dominikowski  -pow. poddębicki
1) 1399 T. Sir. II f. 63 (?): Craykow - Janussius de C. 2) 1402 T. Sir. III f. 24, por. Koz. I, 202: Craykowicze - Janusius de C.
3) XVI w. Ł. I, 341, 344: Craykovicze- villa, par. Uniejów, dek. i arch. uniejowski. 4) 1511-1518 P. 189: Craykovicze - par. jw., pow. szadkowski, woj. sieradzkie. 1552-1553 P. 232: Craykowycze - jw. 5) XIX w. SG IV, 583: Krajkowice albo Łęg Dominikowski - kol. nad odnogą rz. Warty, par. jw., gm. Niewiesz, pow. turecki.

Taryfa Podymnego 1775 r.

Kraykowice, wieś, woj. sieradzkie, powiat szadkowski, własność szlachecka, 9 dymów.

Czajkowski 1783-84 r.

Kraykowice, parafia uniejow (uniejów), dekanat uniejowski, diecezja gnieźnieńska, województwo sieradzkie, powiat szadkowski, własność: Radoszewski.

Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego 1827 r.

Kraykowice, województwo Kaliskie, obwód Kaliski, powiat Wartski, parafia Unieiów, własność prywatna. Ilość domów 9, ludność 102, odległość od miasta obwodowego 7.

Słownik Geograficzny:  

Krajkowice  al. Łęg dominikowski, kol. nad odnogą rz. Warty, pow. Turecki, par. Uniejów (Łaski, Lib. ben. I, 345), o 26 w. od Turku. W r. 1827 9 dm., 102 mk.; obecnie 11 dm., 78 mk., ob. Dominikowice.

Spis 1925:

Dominikowski Łęg, wś, pow. turecki, gm. Niewiesz. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne 9. Ludność ogółem: 86. Mężczyzn 40, kobiet 46. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego 86. Podało narodowość: polską 86.

 

Położenie Krajkowic ustaliłem na podstawie mapy z roku 1809 wykonanej przez jeometrę J.K.Mci Przysięgłego Tomasza Borzęckiego : "MAPPA Duktu Dziedziny Balina i Sypienia Dekretem Granicznym, między Wm Janem Walewskim Chorążym Sieradzk. tychże Dobr Dziedzicem ziedney, a Wzm Rochem Radoszewskim Dobr Dominikowic i Kraykowic Dziedzicem z drugiey Strony: dnia 17. Wrzesnia 1787. Ru. zapadłym, przysądzonego appelowanego, na termin Kompromissu dnia 17 Pazdziernika w Dominikowicach 1809 Roku przypadaiący na żądanie Wżney Walewski Chorążyny Siera."

Krajkowice leżały w innym miejscu niż Dominikowski Łęg. Nazwa została prawdopodobnie w drugiej połowie(?) XIX wieku przeniesiona na osadę powstałą nad rzeką Wartą.

 

Krajkowice 1839 r. 

Bolkówek

Spis 1925:
Bolkówek, osada, pow. wieluń, gm. Skrzynno. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne 1. Ludność ogółem: 12. Mężczyzn 6, kobiet 6. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego 12. Podało narodowość: polską 12.
 
Bolkówek, dawniej folwark w obecnej gminie Ostrówek.

Dworek na Polesiu Podłęskim

W ubiegłym roku podczas jednego z  wyjazdów rowerowych postanowiłem odwiedzić miejsce gdzie znajdował się dawniej folwark w niedalekim Polesiu Podłęskim. Ku mojemu zdziwieniu z dość dużej odległości od głównej drogi, zasłonięty  szczelnym murem gęstej roślinności wyłonił się budynek wyglądem nie z tej epoki. Niestety bramy do posiadłości były zamknięte, a w okolicy nie uświadczyłem obecności właściciela. 

Tej zimy przypomniałem sobie, że nieskrępowana wegetacja przygłuszona zostanie niskimi temperaturami a aparat fotograficzny z kolosalnym zoomem pozwoli zajrzeć w niedostępne i tajemnicze zakamarki poleskiego  folwarku. Aby równanie się zgadzało co do przecinka potrzebowałem tylko jednego składnika, a mianowicie tak skąpo manifestującego się ostatnio światła słonecznego. 

Skoro tylko nadszedł wyczekiwany dzień spakowałem manatki, dopompowałem dętki, i wyruszyłem w drogę. Nie zważając na nieobecność lub obecność kogokolwiek kto mieniłby się właścicielem wspomnianej posiadłości znalazłem perfekcyjne miejsce i uwieczniłem wizerunek budynku, który dzisiaj jeszcze nie znany mam zamiar zaprezentować szerszej publiczności. Zatem zapraszam na rzut okiem na budyneczek.

Julianów

Julianów, dawniej kolonia w obecnej gminie Burzenin. Identyfikacja na podstawie mapy z 1868 roku: "Odrys Pomiaru folwarku Wólka Bętkowska w Guberni Kaliskiej Powiecie Sieradzkim położonej."

Słownik Geograficzny:
Julianów,  kol., pow. sieradzki, gm. Barczew, o 11 w. od Sieradza, ma 37 mk., 44 m. rozl.