Rossosza, w XVI w. Rossoscha, wś i folw. nad rz. Grabią, pow. łaski, gm. Pruszków, par. Marzenin, odl. 6 w. od Łasku, ma 11 dm., 70 mk. W 1827 r. było 8 dm., 21 mk. Folw. R. al. Wólka Marzeńska, z nomenkl. Morzanna, rozl. mr. 517: gr. or. i ogr. mr. 262, łąk mr. 94, past. mr. 21, lasu mr. 94, w odpadkach mr. 4, nieuż. mr. 42; bud. mur. 9, z drzewa 13, młyn amerykański, las nieurządzony. Wieś R. os. 17, z gr. mr. 75; wś Wola Marzeńska os. 10, z gr. mr. 32. W XVI w, wś daje dziesięcinę kapitule gnieźnieńskiej a plebanowi w Marzeninie tylko kolędę (Łaski, L. B., I, 483). W 1552 r. miała 5 osad i 3 łany wspólnie z Wolą Dziekczową (Pawiński, Wielkp., II, 242). Br. Ch.
Zebranie tak wielkiego zasobu materiałów zajęło mnóstwo czasu. Przejrzałem i przeglądam wciąż dziesiątki tysięcy numerów czasopism i wszelkiego rodzaju publikacji. Możesz wesprzeć moją działalność po przez dokonanie darowizny na konto: Donate here! Spende hier! 32 1140 2004 0000 3302 6536 3122 Zakaz kopiowania i rozpowszechniania informacji zawartej na tej stronie bez wiedzy i zgody autora strony! All rights reserved
wtorek, 20 lipca 2021
Marzenna / Morzanna
Rossosza, w XVI w. Rossoscha, wś i folw. nad rz. Grabią, pow. łaski, gm. Pruszków, par. Marzenin, odl. 6 w. od Łasku, ma 11 dm., 70 mk. W 1827 r. było 8 dm., 21 mk. Folw. R. al. Wólka Marzeńska, z nomenkl. Morzanna, rozl. mr. 517: gr. or. i ogr. mr. 262, łąk mr. 94, past. mr. 21, lasu mr. 94, w odpadkach mr. 4, nieuż. mr. 42; bud. mur. 9, z drzewa 13, młyn amerykański, las nieurządzony. Wieś R. os. 17, z gr. mr. 75; wś Wola Marzeńska os. 10, z gr. mr. 32. W XVI w, wś daje dziesięcinę kapitule gnieźnieńskiej a plebanowi w Marzeninie tylko kolędę (Łaski, L. B., I, 483). W 1552 r. miała 5 osad i 3 łany wspólnie z Wolą Dziekczową (Pawiński, Wielkp., II, 242). Br. Ch.
poniedziałek, 19 lipca 2021
Inwentarz Dąbrówki Kobylańskie (1844)
Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Chmielińskiego w Sieradzu z roku 1844, akt nr. 305. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.
![]() |
Dąbrówki Kobylańskie |
"Działo się we wsi Dąbrówkach Okręgu Sieradzkim dnia /: dwudziestego pierwszego września /: trzeciego Października Tysiąc Osmset Czterdziestego Czwartego roku."
Rejent Powiatu Sieradzkiego przyjeżdża do Dąbrówek Kobylańskich. Tu obecni są:
1. Praxeda z Krąkowskich, wdowa po Faustynie Kobylańskim, zamieszkała w Mikorzynie w ówczesnym Księstwie Poznańskim.
2. Emanuel Madaliński, dziedzic dóbr Osjakowa tamże zamieszkały, opiekun nieletniego Wincentego Kobylańskiego (sukcesora po zmarłym Franciszku Kobylańskim, ustanowionego testamentem dziedzica wsi Dąbrówki).
3. Antoni Kobylański, posesor siedmio-letni Dąbrówki, tu zamieszkały.
Józef Chmieliński przystąpił do opisania stanu dóbr.
Wieś Dąbrówki w Okręgu Sieradzkim Gubernii Kaliskiej położone obejmuią rozległość z wszelkiemi nie użytkami oraz z gruntami włościańskimi, /: stosownie do regestru pomiarowego przez Raczyńskiego jeometre przysięgłego w roku tysiąc osmset trzydziestym dziewiątym sporządzonego:/ miary nowopolskiej trzydzieści siedm włók, czternaście morgów, i sto sześćdziesiąt trzy prętów kwandratowych, w granicach następuiących poczynaiąc od wschodu od drogi wsi Kiełczygłówka do narożności granicy Woli Więzowej dwóch kopców, odtąd zaś ku północy do narożności iest ośm kopców, odtąd zaś z północy ku zachodowi do narożności granicy Strobińskiej w prostej linii iest usypanych kopców dziewięć, od tej zaś narożności iest prosta linia kopcami usypana aż do drogi do Osiakowa wiodącej, ztąd zaś łamie się ku południowi gdzie kopiec jest usypany, od tego zaś punktu łamie się ku wschodowi gdzie także kopiec znajduie się, odtąd zaś idąc ku południowi jest prosta liniia okopcowana do narożności trzech kopców granicy Strobina, Radoszewic i Dąbrówek, odtąd zaś aż do drogi Kiełczygłówka z południa iest granica w części kopcami obsypana a wreszcie strużka granice stanowiąca. Które to granice na Mappie przez jeometre Raczyńskiego w roku tysiąc osmset trzydziestym dziewiątym sporządzonej dostatecznie są oznaczone, od granicy Woli Więzowej, iest kawałek boru zniszczonego w którym iest brzezina, swierczyna i sosnina lecz wszystko niezdatne do budowli, od zachodu zaś granicy Strobińskiej są dwa stawy dawniej zarybione, lecz w czasie pogrzebu śp. Franciszka Kobylańskiego zostały spuszczone a ryby użyte na potrzeby pogrzebowe, łąki dworskie i pastwiska wiejskie są położone od granicy Radoszewic, pola włościańskie są położone od granicy Strobińskiej, reszta zaś pól od granicy Kiełczygłówka są dworskiemi.
Zabudowania Dworskie
1. Dwór drewniany stary na kliniki gliną obrzucony podług tradycyi w roku tysiąc siedmset trzynastym budowany z wystawą u góry o trzech pokoiach i dwóch zachowaniach przystawionych w złym stanie, dach gontami kryty od starości zniszczony i potrzebuiący nieodzownej reperacyi. W tymże domie okien ośm starych, zniszczonych, siedm okienic, trzy piece kaflane bez drzwiczek, ieden ceglany zniszczony, przy iednym są tylko drzwiczki, drzwi cztery podwójnych a cztery poiedyńczych ze starości poniszczone, góra nad tymże pomieszkaniem oraz schody do niej, posacka i sufity w średnim stanie.
2. Oficyna w mur pruski zbudowana, dach na tejże gontami kryty, zupełnie zniszczony. Po lewej stronie dwie izby u której kuchnia z piecem angielskim, na niej blachy żelazne, popękane oraz ieden kominek z blachą żelazną kapy, z tej strony dwa schowania, w środku kuchnia z kominem z cegły murowanym na drugiej stronie dwie stancje z dwiema schowaniami, drzwi w całem domu znajduie się dwanaście, okien pięć, wszystko w złym stanie, w sieniach i komorze okienka małe, nad tem pomieszkaniem góra i schody do tejże.
3. Piwnica murowana z dwiema drzwiami w dobrem stanie, dach gontami kryty zniszczony od starości.
4. Kurnik drewniany zupełnie zniszczony.
5. Gołębnik na słupie.
6. Lamus w mur pruski stary, dach gontami kryty, w złym stanie, drzwi czworo poiedyńczych a iedne dubeltowe.
7. Kloaki stare, gontami kryty dwa.
8. Sklep murowany dobry z dachem i krużgankiem gontami kryty w złym stanie, drzwi dwoie z zawiasami żelaznemi i góra nad tymże.
9. Chlew stary w słupy zupełnie zły popodpierany, rozwaleniem grożący.
10. Spichrz w węgieł drewniany, drzewo dobre, dach w części gontami, a w części słomą okryty stary, dwoie wrot na zawiasach żelaznych, a dwoie poiedyńczych, góra nad tymże dosyć w dobrym stanie, dwa przystawki na schowanie, drzewa w złym stanie.
11. Oborka w słupy o drzwiach trzech na biegunach, przyciesi złe, koryta cztery, drabin cztery zniszczonych, posowa nadtymże, dach w części gontami a w części słomą pokryty w średnim stanie.
12. Stodoła o trzech klepiskach murowana, mury w dobrym stanie, dach w części gontami, w części słomą pokryty reperacyi potrzebuiący, wrot sześć na zawiasach żelaznych w dobrym stanie.
13. Stodoła o dwóch klepiskach murowana, ściany w dobrym stanie, dach w części gontami a w części słomą pokryty, reperacyi potrzebuiącey, wrot cztery na zawiasach żelaznych złe reperacyi potrzebuią.
14. Stodoła wraz z sieczkarnią pod iednym dachem murowana w dobrym stanie, dach gontami w części a w reszcie słomą kryty także w dobrym stanie, drzwi troie na zawiasach żelaznych. Przy powyższych stodołach zamki z kluczami, przy tym przystawka z tarcic w złym stanie, dach gontami kryty dosyć dobry.
15. Owczarnia murowana z dachem, gontami kryta nowa dobra, drzwi czworo poiedyńczych a dwoie podwójnych, polepy połowy brak, okien małych siedm, ściana od ogrodu w dwóch trzecich częściach nietynkowana, ośm zrębów w dobrym stanie a cztery zniszczone, lasów na przegrody ośm zniszczonych.
16. Dom dla owczarza z drzewa węgieł bez przyciesi, dach w części gontami, a w części słomą kryty reperacyi potrzebuiący. Drzwi w tym domu ośm, okien dwa zniszczonych, oborka przy tymże zupełnie w złym stanie, studnia ocembrowana, bale zgniły, z żurawiem.
17. Suszarnia od lnu w połowie murowana a w połowie drewniana, dach gontami kryty w złym stanie.
18. Stajnie dwie wraz z wozownią w środku w pruski mur postawione, ściany zewnątrz w średnim stanie, wewnątrz zrujnowane żłoby i drabiny w tychże znajduiące się zupełnie złe, przyciesi zniszczone, dach gontami kryty w średnim stanie, szopa przy tejże z tarcic w słupy, przyciesi złe, dach gontami kryty w złym stanie.
19. Wołownia, krowiarnia i stajnia gościnna w mur pruski postawione, dach gontami kryty w średnim stanie, przyciesi nie ma, drzwi dwoie podwójnych z ryglem żelaznem na zawiasach, dwoie poiedyńczych, złub i drabina dobre w stajni gościnnej ściany wewnątrz dobre w wołowni zaś ściany z muru pruskiego zniszczone, żłoby w średnim stanie.
20. Grudza na trzode w słupy z drzewa z dachem gontami krytym zupełnie zła.
21. Kurniki w części z muru pruskiego, a w części z kołów drewnianych, drzwi z fruntu cztery a troie wewnątrz, wszystkie zupełnie w złym stanie, dach gontami kryty, zupełnie zniszczony.
22. Gorzelnia z drzewa w węgieł, przyciesie spruchniałe, dach gontami kryty zły, drzewo w ścianach i rynny w średnim stanie, komin murowany, piec zrujnowany, okien cztery złych, drzwi na zawiasach siedm w średnim stanie, pułap zupełnie zły, studnia ocembrowana z sochą bez żurawia.
Zabudowania Wiejskie.
1. Chałupa dwoiaki z drzewa w węgieł w średnim stanie, dach w części gontami, a w części słomą kryty potrzebuiący reperacyi, przyciesi w części spruchniałe, okien cztery zniszczonych, drzwi ośm, izby dwie, w tej mieszkaią Józef Fidyk? komornik i Jakub Konarski kucharz.
2. Dom drewniany z drzewa zrzniętego, przyciesi w części nadgniłe, dach słomą kryty w dobrym stanie, nowy, drzwi ośm, okien cztery, izby dwie, komory dwie, stodoła iedna o dwóch klepiskach w węgieł słomą kryta i dwie oborki z iedney strony przy domu, przy tychże tak stodoła iako też obory zawaleniem grożą, materyał zupełnie spruchniały w tym domu mieszkaią Franciszek Pierzyna i Maci Banasiak zagrodniki.
3. Dom takiż w węgieł o iednej izbie i komorze, dach w części słomą, a w części gontami kryty reperacyi potrzebuie, szczyty zupełnie złe, przyciesi spruchniałe, drzwi cztery, okien dwa złych, drzewo w nim spruchniałe, stodoła iedna, oborka iedna i staienka z drzewa w węgieł spruchniałe, nad oborą dach dobry, a nad stodołą zły, wrota zupełnie złe, w niej mieszka Marcin Barabas zagrodnik.
4. Dom stodoła i obora w węgieł zupełnie spruchniałe i przedstawione w Towarzystwie Ogniowem do rozwalenia.
5. Dom drewniany dobry, dach słomiany zniszczony, okien dwa, drzwi cztery w średnim stanie, obora i stodoła w dobrym stanie, dach zupełnie zły, przy nich studnia z żurawiem, mieszka w niej Mateusz Kępa, w tym domu jest iedna izba z komorą.
6. Dom drewniany w węgieł o jednej izbie z komorą z drzewa starego spruchniałego, przyciesi i dach zły, drzwi czworo, okien dwa złe, komin reperacyi potrzebuie, stodoła z oborą w węgieł, drzewo w średnim stanie, dach zły, w niej mieszka Dominik Banasiak zagrodnik.
7. Dom o jednej izbie z komorą z drzewa w węgieł, stodoła i obora w średnim stanie, przyciesi i dachy w złym stanie, w domu tym cztery drzwi i dwa okna a przy nim ogródek, kilka drzew owocowych. W tym mieszka Ludwik Barabas zagrodnik.
8. Dom takiż jak powyżej z stodołą i oborką w którym mieszka Szymon Olejnik zagrodnik.
9. Dom z drzewa w węgieł o jednej izbie z komorą, ściany złe spruchniałe, dach reperacyi potrzebuie, okien dwa, drzwi cztery, stodoła i obora spruchniałe, dach zły, przy domu ogródek z kilku drzewek owocowych składaiący się i studnia, mieszka w niej Piotr Bugaj zagrodnik.
10. Dwoiaki z drzewa w węgieł w dobrym stanie o dwóch izbach i tyleż komorach, okien cztery, drzwi ośm, dach reperacyi potrzebuie, dwie stodoły i dwie obory w średnim stanie, dach zupełnie zły, w części słomą w części chojną pokryty, w tym domu mieszkaią Wawrzyniec Kępa i Józef Masek zagrodnicy.
11. Dwoiaki z drzewa w węgieł, ściany w średnim stanie, przyciesi złe, dach zupełnie zły, izby dwie, komor dwie, drzwi ośm, okien cztery złe, zrąb bez dachu do stodoły, zupełnie zły, obory niemasz, pułap zgniły, w tym domu mieszkaią Franciszek Brzozowski zagrodnik i Marcin Bugaj komornik.
12. Dom w węgieł o dwóch izbach, dwóch komorach, okien cztery, drzwi ośm, ściany i przyciesi spruchniałe, dwie stodoły i dwie obory zupełnie złe i grożą obaleniem, przy nim studnia, mieszkaią Błaży Musiał i Jan Hadrysiak zagrodnicy.
13. Dom takiż jak powyższy, dach dobry, przy stodołach i oborach złe, mieszkaią w nich Wojciech Staszek i Grzegorz Olejnik zagrodnicy, przy obydwóch tych domach pułapy nadgniłe.
14. Dom o jednej izbie w średnim stanie, drzwi dwoie, okno jedno, przy nim chlew nowy, stodoły niema, dach dobry, w niej mieszka Roch Niedzielski kowal.
15. Kuźnia z cegły i kamieni murowana dwa słupy, na niej dach gontami kryty reperacyi potrzebuie, piec murowany, wszystko na gline, naczynia dworskie w tejże znajduią się miech kowalski reperacyi potrzebuiący, kowadło, szynalica, szpirog, i szrupsztak z kluczem.
16. Karczma z muru pruskiego o czterech izbach, trzech komorach, okien pięć, drzwi dwanaście z sklepem i kominem murowanym na gline potrzebuiąca tynku zewnątrz i wewnątrz, dach gontami kryty w dobrym stanie, w tejże znajduie się stół duży, dwie ławki, dwa stoliki i szynkwas dworski, w izbach są dwa piece i dwa kominki, wszystko w dobrym stanie, w niej mieszka Szymon Smolarski propinator, obok tej karczmy iest wiazd czyli stajnia z drzewa w węgieł w szczytach w mur pruski o dwóch wiezdniach, dach gontami kryty, cała stajnia zniszczona i potrzebuie koniecznej reperacyi, przy niej studnia ocembrowana z żurawiem.
17. Dwoiaki w węgieł o dwóch izbach i dwóch komorach w średnim stanie, okien cztery, drzwi ośm, dach zły, stodół dwie, obór także dwie także w średnim stanie, dach zły, zrąb od chlewa spruchniały, ogródek z kilku drzewek owocowych złożony i studnia przy nim , w tym domu mieszka Antoni Broszęcki Andrzej Banasiak zagrodnicy.
18. Dom jak powyższy z dachem w średnim stanie z dwoma stodołami i oborami zupełnie spruchniałemi dachy złe i przyciesi spruchniałe, mieszkaią w nim Antoni Nowak i Mariusz Szymański, zagrodnicy.
19. Dom o dwóch izbach i dwóch komorach z drzewa spruchniałego okien trzy, drzwi ośm, dachy złe, dwie stodoły i dwie obory także spruchniałe, dachy złe, mieszkaią w nim Paweł Waszczyk i Paweł Bińkowski pierwszy zagrodnik a drugi komornik
20. Dom w węgieł o jednej izbie z komorą, okno jedno, drzwi dwoie, walący się dach zupełnie zły, ściany w części zdatne?, stodoła i obora zupełnie zła, w niej mieszka Franciszek Hadrysiak zagrodnik.
21. Dom o jednej izbie z komorą w średnim stanie, okien dwa, drzwi cztery, dach gontami kryty, stodoła i obora w złym stanie, drzewo spruchniałe, dach na tejże z drzewa zupełnie zły, przy tymże ogródek z kilkunastu drzew owocowych złożony, przy tym studnia, w domu tym mieszka Marcin Ciania sołtys.
22. Dom drewniany w węgieł z drzewa dobrego o trzech izbach, komora jedna, okien sześć, drzwi siedm, wszystkie w dobrym stanie, chlewów dwa pod iednym dachem słomą okryte potrzebuią reperacyi, w domu tym mieszkaią Michał Konarski Maciej Ciania.
We wszystkich powyższych domach kominy murowane z cegły palonej.
Wieś Dąbrówki jest wysadzona topolami z iednej strony figura murowana w dobrym stanie z drugiej strony reperacyi potrzebuiąca, nadto we wsi jest dzwon którym rano do wstawania lub w porę obiadową dzwonią. W dziedzińcu dworskim znajduie się studnia drzewem ocembrowana nad nią dach na czterech słupach gontami kryty, koło do wyciągania wody, łańcuch i wiadro okute stare reperacyi potrzebuiące. Ogród owocowy dworski z iednej strony tarcicami z drugiej sztachetami z trzeciej strony płotem żerdzianem, z czwartej strony od dziedzińca sztachetami oparkaniony lecz ten cały spruchniały, w tym ogrodzie drzewa owocowego, rodzajnego w różnym gatunku jest sztuk trzysta jedenaście, altana bez dachu, okien cztery od inspektów starych i złych, studnia w ogrodzie ocembrowane lecz spustoszona, buda od kuropatw w koły łupane z dachem tarcicami pokryta stara i spustoszała.
Na końcu opisano zasiewy włościan wsi Dąbrówki Kobylańskie, zasiewy dworskie.
piątek, 16 lipca 2021
Inwentarz Paprotnia (1824)
Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1824, akt nr 133. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.
"Działo się w Sieradzu w Kancellaryi Notaryatu dnia Dwudziestego Siodmego Sierpnia roku Tysiąc Osiemset Dwudziestego Czwartego."
Przed Pisarzem aktowym Powiatu Sieradzkiego stawili się Andrzej Niegolewski zamieszkały w wsi Włościejówkach w ówczesnym Powiecie Szremskim w Wielkim Księstwie Poznańskim oraz Aleksander Wyganowski zamieszkały w Kaliszu. Andrzej Niegolewski wydzierżawił dobra Paprotnia z wsią Marżynkiem i Holendrami na okres trzech lat. Zgodnie z warunkami kontraktu Aleksander Wyganowski ma zapłacić 4500 złotych polskich w srebrze za pierwszy rok, za pozostałe lata 4800 rocznie.
Opis budynków dworskich we wsi Paprotni w roku 1824 dnia 3go września przy oddawaniu possessyi Wielmożnemu Wyganowskiemu [Alexandrowi].
1mo. Dwór nowy w bale rznięte wewnątrz zaś gliną wylepiony, sufity na strychulce gliną wylepione. W tem domu iest pokoi pięć. Wchodząc do sieni są drzwi dubeltowe z zamkiem y kluczem. Na lewą rękę wchodząc iest przed pokoy w którem iest okno iedno dobre z zawiasamiy y z ryglem do zamykania. W pierwszem pokoiu iest okien trzy z okowem dobrych, drzwi dwoie z zamkami y kluczami, piec z cegły. W drugiem pokoiu iest iedno okno całe, drzwi dwoie, iednę do schowania w którem iest okno iedno całe, drugie drzwi do Panieńskiego pokoiu u tych oboyga są zamki z kluczami, piec z cegły. W pokoiu Panieńskiem iest iedno okno całe, piec z cegły y drzwi do sieni z kluczem y z zamkiem. Na drugiey stronie iest pokoy czyli sala, drzwi ze sieni z zamkiem y kluczem, okien dwa dobrych, piec z cegły, dwoie drzwi iednę do pokoiku gościnnego, drugie do schowania z zamkami y z kluczami, okna całe tak w kredensie iako y w gościnnem pokoiu, drzwi z kredensu do schowania z kluczem y z zamkiem, okno całe.
W tyle dworu iest kuchnia do którey drzwi z klamką y z ryglem, okno iedno całe. Z sieni są schody na górę, gdzie w szczytach są dwa pokoie, do których drzwi z zamkami y z kluczami, okna w obydwóch pokoiach są całe, przede dworem iest wystawa z oknem dobrem. Na tem domu posowa z tarcic oprócz w iednem mieyscu nad gankiem y z lewey strony, gdzie kilka tarcic brakuie, dwór ten cały gontami pobity całkiem nowo. Okienic na zawiasach żelaznych ze śrubami par siedem.
2do. Dwór stary w którem na iedney stronie iest pokóy w którem iest okien trzy całych, oprócz tego iest pokoik y schowanie, drzwi z zamkami bez kluczów, okna złe, brakuie siedem szyb. Drzwi do sieni dubeltowe z zamkiem bez klucza. Na drugiey stronie sala do którey drzwi z zamkiem bez klucza, okien trzy. Drzwi do alkierza z zamkiem zepsutem bez klucza, drzwi do schowania na wrzecądz zamykane. Dom ten całkiem w dachu y ścianach dobry. Okienic par sześć na zawiasach zielaznych.
3tio. Folwark w którem iest na iedney stronie izba czeladna do którey drzwi bez zamknięcia, okna dwa. W tey izbie iest szafa prosta z trzema półkami, komora do którey drzwi na wrzecądz na zawiasach zielaznych. Na drugiey stronie gorzelnia osobnem inwentarzem opisana.
4to. Chlewy dla trzody w których drzwi na biegunach bez zamknięcia, karmik, kurniki trzy do których drzwi na biegunach z wrzecądzami. Przy tych iest schowanie na zamek y kłódką zamykane. Obok tego iest sieczkarnia w którey iest łata maszynalna do rznięcia sieczki o dwóch rzeżakach. Drzwi na zawiasach zielaznych y zamknięcie na kłódkę.
5to. Stodoły. Stodoła o dwóch klepiskach do którey wrota z obydwóch stron na biegunach, zamknięcie na kłódki.
Stodoła z chróstu, ściany z dachem nowem.
6to. Obory. Obora stara w którey są drabiny y żłoby po obydwóch stronach drzwi na biegunach bez żadnego zamknięcia. Obora przeforsztowana na owce w którey drzwi na biegunach z wrzecądzami, na górze iest sypanie. Drzwi na zawiasach zamykane na kłódkę.
7mo. Owczarnia do którey iest drzwi dwoie na zawiasach zielaznych.
8vo. Staynie do których są drzwi na zawiasach zielaznych. W każdey stayni iest schowanie na rzeczy staienne. Drzwi na zawiasach zielaznych z wrzecądzami zielaznemi. W środku wozownia do którey są wrota na zawiasach zielaznych y rygiel do zamykania.
9mo. Austeria do którey wchodząc są wrota na zawiasach z fortką we środku. Po lewey stronie iest izba gościnna dosyć porządna. Z izby iest komora na biegunach. Na prawey stronie iest izba dla komornika a w tyle droga do kowala. Gościniec ten całkiem iest nowo pokryty razem ze staynią.
10. Kuźnia dosyć w dobrem znayduią się stanie. W którey oprócz kowadła inne wszystkie statki są kowala.
11. Folwark w Marzynku ze wszystkiem w dobrem znayduie się stanie z kominem nowem y nowo słomą poszyty.
Spisano także inwentarz na gruncie w Paprotni łącznie z taksą.
poniedziałek, 12 lipca 2021
Inwentarz Sokołów (1846)
Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Chmielińskiego w Sieradzu z roku 1846, akt nr. 7. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.
"Działo się we wsi Sokołowie Okręgu Sieradzkim dnia dwudziestego siódmego Grudnia Tysiąc ośmset czterdziestego piątego roku / osmego stycznia Tysiąc ośmset czterdziestego szóstego roku."
Rejent Powiatu Sieradzkiego Józef Chmieliński zostaje wezwany do Sokołowa. Na miejscu obecni są:
1. Bogumił Lenartowicz dziedzic dóbr Niedzielska w Okręgu Wieluńskim, tam zamieszkały, pełnomocnik współwłaścicielki dóbr Sokołowa Marianny Lenartowicz, wspólnie z nim w Niedzielsku zamieszkałej.
2. Józef Mirowski dzierżawca Sokołowa, tu zamieszkały.
Bogumił Lenartowicz zgodnie z kontraktem zawartym w 1845 roku, działający w imieniu Marianny Lenartowicz, oraz Cezar Lenartowicz właściciel dóbr Sokołowa, wydzierżawili te dobra na okres trzech lat Józefowi Mirowskiemu. Kontrakt dzierżawny przewidywał dokonanie opisu stanu dóbr. Rejent przybyły na miejsce przystąpił do wykonania woli wzywających.
Zabudowania Dworskie
1. Dom czyli dwór drewniany, gliną na klinki wyrzucany, dach gontami kryty, w nim stancyi pięć, sieni dwie łączne, drzwi dziesięć na zawiasach żelaznych z zamkami, okien dziesięć bez okucia, pieców dwa kaflanych a dwa z cegły. Schody na górę do schowania z przystawką, posadzka i sufit z tarcic, posadzka potrzebuie reperacyi, w średnim wszystko stanie.
2. Dom kuchnia zwany drewniany o czterech izbach, siedm okien, pieców trzy z cegły, kominek ieden, drzwi siedm a jedne podwóyne na zawiasach z tych pięć ze szkoblami a dwoie z zamkami, na górze dwa schowania do których schody, dom ten gontami kryty, w średnim stanie, przyciesi zgniłe.
3. Sześć chlewów pod jednym dachem gontami kryte w średnim stanie, drzwi iedne na szkobel a pięć na zapory drewniane na biegunach.
4. Kloaka z drzewa stara.
5. Sklep z drzewa kostkowego w ziemi, gontami kryty w średnim stanie.
6. Spichrz z drzewa kostkowego słomą kryty o dwóch weyściach, siedmiu przegrodach, drzwi dwoie na zawiasach z zamkiem w średnim stanie.
7. Trzy staynie z wozownią z drzewa kostkowego słomą pokryte w złym stanie waląca się, drzwi troie a jedna wierzeia.
8. Stodoła o dwóch klepiskach w części z bali i łatów, zła, reperacyi potrzebuie, popodpierana, dach słomą kryty zły, wierzei cztery na biegunach.
9. Stodoła o dwóch klepiskach z bali wraz z szuszarnią w części z drzewa kostkowego zła, reperacyi potrzebuie jak poprzednia.
10. Stodoła o jednym klepisku z płatów łupanych, dach słomą kryty w średnim stanie, dwoie wierzei na biegunach.
11. Stodoła o dwóch klepiskach z płatów łupanych, dach słomą kryty w dobrym stanie.
12. Szopa o jednym klepisku z żerdzi, w średnim stanie o dwóch wierzejach.
13. Brog o pięciu par kołach z dachem słomianym na ziemi oparty.
14. Owczarnia murowana w części z cegły paloney i w części z surówki, posowa z polepą z tarcic, dach słomą kryty, a trzy szory gontami, w części reperacyi potrzebuiąca w średnim stanie.
15. Obory z drzewa kostkowego, dach słomą kryty w złym stanie, drzwi dwoie na biegunach a jedne na zawiasach z zamkiem, popodpierana.
16. Ogród owocowy i jarzynny ogrodzony płotem z żerdzi łupanych w słupy dębowe nowy, w nim śliwek sztuk dziewiędziesiąt siedm i gruszek jedna.
17. Studnia z żurawiem.
18. Gorzelnia z drzewa z bali, dach szkudłami kryty zły, cała w średnim stanie, w takowey stancya mieszkalna jedna z oknem jednem, piec w takowey z cegły, izba aparatowa, izba fermentacyina i do piwa robienia, drzwi dziesięć na zawiasach żelaznych, u troyga zamki a u reszty haczyki żelazne. W takowey wanien cztery drewnianych bez okucia z klubami drewnianemi z bali rzniętych dwucalowych. Cztery drybusiki do drożdży, parówka do gotowania kartofli, kociołek żelazny do piwa, kilsztok z klepek, dwie kadki od zalewu i piwa, ogrzewacz drewniany, przy maszynie drzwiczki szybry i ruszty żelazne, w niey znayduie się maszyna półpistoryusza ogniowego, w stanie do użytku zdatna, to jest garniec do pędzenia roboty ważący funtów czterysta dziewiędziesiąt cztery i pół, garniec do gotowania kartofli ważący funtów dwieście pięćdziesiąt siedm i pół, dwie pokrywy z rurami do powyższych garncy ważące funtów trzysta trzydzieści, dwa także miedziane stosowne do aparatu, które do wagi nie wchodzą i zmieniane bydź nie mogą, oprócz tego znayduie się w kurkach szrubach mosiądzu funtów siedmdziesiąt dziewięć i cyny funtów czternaście.
20. Dom czworaki z drzewa rzniętego dranicami kryty, w którym cztery izby, cztery okien, drzwi sześć, potrzebuie cały reperacyi, kominków cztery, komin murowany, dwoie drzwi złych, na biegunach bez zamków wszystkie.
19. Suszarnia osobna z drzewa, dach gontami kryty, drzwi jedne na zawiasach żelaznych z zamkiem w dobrym stanie.
21. Dom dwojaki z drzewa kostkowego w złym stanie, przyciesi złe, dach słomą kryty o dwóch izbach, drzwi troie, okien dwa. W powyższych budynkach mieszkają dworscy ludzie.
Zabudowania Wieyskie
22. Dom o jedney izbie, iednym oknie, drzwi dwoie na biegunach, piec i komin, dom z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, w średnim stanie, do tego należy spichlerek, stodoła i obora zła, ogródek w którym kilka sztuk drzewa owocowego, w domu tym mieszka Mateusz Bąk.
23. Dom o jedney izbie, drzwi dwoie, okno iedno, komora, w średnim stanie, stodoła stara, a obora w dobrym stanie, mięszka Woyciech Piwnicki.
24. Dwojaki o dwóch izbach, dwóch komorach, dwa okna, drzwi siedm na biegunach, dwa piece z cegieł i dwa kominy, w dobrym stanie, dach słomą kryty, do tego stodoła o dwóch klepiskach dobra. W tym domu mieszkają Łukasz Bąk i Franciszek Szakciski?
25. Dwojaki jak powyższe w średnim stanie i oborą, w tych mieszkają Wincenty Nowak i Szymon Nowak.
26. Dwojaki z oborą i stodołą w średnim stanie jak 24 w tych mieszkają Antoni Karczmarek i Józef Skałecki?
27. Dwojaki z oborą i stodołą o dwóch klepiskach jak ad 24 w średnim stanie, w tey mieszkaią Stanisław Woyciechowski i Jan Modrzejeski.
28. Dwojaki z oborą i stodołą jak ad 24 w średnim stanie, w tey mieszkaią Wincenty Mielcarek i Jakub Woyciechowski.
29. Dom o jedney izbie z oborą i komorą z drzewa kostkowego w średnim stanie w niey mieszka Błażey Firas.
30. Kuźnia z mieszkaniem o jedney izbie przy niey chlew, dach w części słomą a w części dranicami kryty w złym stanie, narzędzi gruntowych niema żadnych, w niey mieska kowal Augustyn Chleboski.
31. Dwojaki o dwóch izbach i dwóch komorach, okien dwa, drzwi troje na biegunach, piece dwa, w złym stanie, stodoła z żerdzi o jednym klepisku w złem stanie, oborka w średnim stanie, dach słomą kryty, w niey mieszkają Mikołay Skałoski i Grzegorz Jakubowski.
32. Dom czyli karczma o dwóch izbach, jedney komorze, okien cztery, drzwi pięć na biegunach, piece dwa i kominek w złym stanie z oborką przystawioną, dach słomą kryty, w niey mieszkaią Jakub Jakubowiak karczmarz i Adryan Sterna ratay.
Na pustkowiu do Sokołowa należącym Okręglica zwanym.
33. Dwojaki o dwóch izbach i dwóch komorach z oborą i stodołą o jednym klepisku z drzewa, dach słomą kryty, okien dwa, drzwi troje na biegunach w dobrym stanie, w niey mieszkaią Leon Bąk i Kacper Jurek?
34. Podobne dwojaki jak wyżey ad 33 wraz z oborą i stodołą w dobrym stanie, w niey mieszkają Wawrzeniec Bakowicz i Idzi Remiszewski?
35. Przy środku wsi staw niezarybiony.
Potem opisano wysiewy (wzmiankowano pole o nazwie Porąbki).
sobota, 10 lipca 2021
Inwentarz Bechcice (1830)
Źródło inwentarza:
Akta notariusza Kajetana Szczawińskiego w Szadku z lat 1830-31, akt nr 588. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.
"Działo się na Gruncie w Wsi Bechcicach Powiecie Szadkowskim w Woiewodztwie Kaliskiem Dnia Czwartego Sierpnia Tysiąc Ośmset Trzydziestego Roku."
Dziedzic dóbr Bechcic Kwiryn Okołowicz wezwał do siebie Rejenta Powiatu Szadkowskiego Kajetana Szczawińskiego. Kwiryn Okołowicz wydzierżawił Bechcice Janowi Karśnickiemu, zamieszkałemu w Prusinowicach Wielkich (pod Lutomierskiem). Dzierżawa zaczyna się od roku 1830 i trwa przez okres sześciu lat. Rejent przystępuje do opisania stanu dóbr.
1o. Oficyna w pruski mur postawiona zewnątrz nie wytrynkowana, wewnątrz zaś na wapno wyrzucona. Jedna stancya w którey drzwi są zawiasami i klamkami żelaznemi opatrzone, podłogi i drzwi z tarcic ułożone, dach gontami kryty, okna wszystkie zaszklonne.
2o. Druga oficyna od gorzelni zupełnie niedokończona.
3o. Gorzelnia z balów i podmurowaniem postawiona, kominem murowanym, podłoga z bali, w suszarni tylko iest astrych ułożony z cegły, ogólnie w budynku tym iest pułap z tarcic dany, szczyty także tarcicami pozabiiane, dach gontami kryty, dwie pompy z żelazną belką i ciągami, a buiakiem drewnianym, wszystko w dobrym porządku. W tej gorzelni odbiera także W. Karśnicki:
a. jednę wannę mnieyszą, iedną żelazną a drugą drewnianą obręczą opasaną.
b. sześć wanien wielkich, każda dwoma obręczami żelaznemi opasanych.
c. jednę kadz do zalewania słodu drewnianemi obręczami pobitą.
d. jednę lagierkę trzema żelaznemi obręczami opasaną.
e. jednę parnicę do kartofli trzema żelaznemi obręczami pobitą na dwadzieścia korcy.
f. dwa malutkie drybusiki do młodzi, na iednym iedna żelazna obręcz, reszta zaś drewniane.
Przy tey gorzelni znayduią się chlewy w słupy z bali nowych wystawiona, podłoga z bali starych ułożona, sufitu żadnego niema, dach gontami kryty.
W wołowni pod iednym dachem z gorzelnią będącey, podłoga z bali ułożona, żłoby z bali i drabiny w stanie czynnym znayduią się, drzwi do zamknięcia żelaznemi zawiasami i szkoblem opatrzone.
W całem zabudowaniu gorzelnianem i wołowni okna w zupełności są zaszklonne bez zawias, drzwi zaś z zawiasami i klamkami są opatrzone, do suszarni zaś iest zamek z kluczem.
4o. Zabudowania obór, staien fornalskich, cugowych, wozowni i spichrza, gdy dopiero to wszystko nowo zbudowanem zostało, takowe zabudowania w stanie iak naylepszym dzierżawiącemu oddaią się, co do szczegółowego rozbioru a tak ad 1 nadmienia się iż w spichrzu na dole niewykończona znayduie się podłoga, staynia cugowa w zupełnem iest porządku, staynia fornalska, w takim, obora zaś niedokończony ma tylko pułap do którego przecież strychulce iuż uciesane i ułożone są drzwi w tych wszystkich budynkach, a mianowice: w spichrzu drzwi na parterze i pierwszem piętrze gwozdziami nabiiane, kilowane, doskonałemi zawiasami i zamkami opatrzone, daley postępuiąc drzwi od wozowni na czworo roztwierane, na biegunach żelaznych, wrzeciązach i podstawami żelaznemi, ze skoblami, podłogą, w środku i w wielkim porządku W. Dzierżawiący obiera. Staynia na dwa rzędy po każdey którey stronie znayduie się pięć słupów, podłoga, żłoby i drabiny w stanie naylepszym, w środku bruk z dwoma odciekami. Drzwi dubeltowe stolarską robotą z zamkiem, zasuwkami i skoblem, mostek przed staynią z bali ułożony, nad staynią dymnik zamknięty drzwiczkami na zawiasach i ze skoblem przechodząc do stayni fornalskiey, takowa zamknięta drzwiami stolarską robotą, skoblem i wrzeciązem, w środku podłoga w stanie naylepszym, niemniey żłoby i drabiny. Wśród stayni pomiędzy podłogami znayduie się bro... i dwa rynsztoki do odcieku, w ogólności staynia ta w naylepszym oddaie się porządku, niepomiiaiąc żłobów i drabiny postępuiąc daley do obór, takowe nayprzód co do zamknięć znayduie się wrót dwie skrzydlnych dwoie, drzwi zaś iednostronne iedne wszystkie opatrzone tak co do zawias, iako i zamknięć w stanie naylepszym, drzwi dwuskrzydlate na rodzay drzwi u wozowni będących, wyiąwszy we drzwiach znayduiących się od drogi, które są na prostych biegunach drewnianych, polepa w oborze zaczęta, co niedokończone strychulcami dołożone, dokończenie iako nieprzechodzące zostawia się chęci Dzierżawiącego, maiąc na względzie iż lubo bez tego obeyść by się można, przecież stosownie do artykułu kontraktu uzupełnienie budowy tey dokończonem bydź bedzie mogło.
5o. Co do stodół, takowe o trzech klepiskach pod względem ogólnego rzutu oka, są w stanie zupełnym, przystępuiąc iednak do rozbioru takowych zastaię iednę przycieś od podwórza zgniłą.
a. co do dachu część iedna szósta w stanie deterioracyi, daley przy klepiskach, drzwi oboskrzydlne na biegunach żelaznych i wrzeciązach oraz zamkami, przy srzednim klepisku znayduie się młockarnia z maneżem ośmiokonnym,przy każdym dyszlu znayduie się orczyk na ogniwie żelaznym okuty na dyszlu i szrubą przytwierdzony, w kole maneżowym śruby wszelkie w ogólności przy młockarni żelastwo niemogące tu bydź obięte pismem W. Karśnicki w stanie zupełnym przecież przyimuie?, niemniey i co do sieczkarni przy tym maneżu dołączoney, iednakowoż po drugiem obeyrzeniu teyże maszyny, pokazało się, iż koło paliczne wielkie dużo zdezelowane i palce połamane są, które potrzebuie reperacyi, prętów żelaznych pod bębnem gdzie się zboże wytłacza brakuie kilkanaście. Sieczkarnia zaś chociaż iest w dobrym stanie, przecie nie iest zdatną regulacyi teyże, ściany maneżu końskiego bite gontami w stanie znayduią się zupełnym.
6o. Przechodząc do owczarni takowa massiv murowana, sufitami lepionemi, takowa w naylepszym stanie z ogólnego względu, w szczegółowey zaś wchodząc rozbiór nadmienić wypada, że dach w iedney osmey części znayduie się nadwyrężony, przez wzgląd przecież sześcioletniey dzierzawy ninieysze nadmienienie pomiia się, co do drzwi trzy wrotnie dwuskrzydlate o wrzeciązach, zawiasach i skoblach, niemniey dwoie piedyńczych z zawiasami i skoblami, filary w szczycie są w stanie nadwyrężonym.
Wśród okólnika znayduie się stodołka w bale pod gontami o dwóch wrotniach, wrzeciązami i skoblami.
7o. Dwór z powodu tego na teraz nie opisuie się, gdyż iest ieszcze do roku przez Dziedzica zamieszkały.
Kolejno opisano drzewka owocowe, wysiewy i pastwiska. Potem wymieniono gospodarzy zamieszkałych w Bechcicach: Błażey Badura, Alexander Michalak, Jędrzey Łuczak, Józef Grzelak, Woytek Kacprzak, Mikołay Sobuś, Jakób Jonik, Stanisław Józefczak, Piotr Malinowski, Szczepan Sobuś, Ignacy Dudka, Józef Naydek. Wymieniono również gospodarzy z wsi Prusinowiczki: Jakób Adamczak, Filip Poreda, Felin Grzesiak, Adam Błaszczyk, Piotr Janczak, Jędrzey Kałuszka.
środa, 7 lipca 2021
Inwentarz Leśnica (1836)
Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1836. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 53)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.
"Działo się w wsi Leśnicy powiecie Szadkowskim, Woiewództwie Kaliskiem dnia dwudziestego osmego Stycznia na dziewiąty Lutego Roku Tysiąc Osmset trzydziestego Szostego."
Eligiusz Dobek, dziedzic dóbr Leśnica wydzierżawił je Józefowi Rudnickiemu, a ten wezwał Rejenta Wincentego Kobyłeckiego w celu spisania stanu dóbr.
Zabudowania Dworskie
1. Dwór czyli dom dworski mieszkalny drewniany z bali rzniętych, wewnątrz wyrzucony na glinę, ma trzy pokoje, kuchnią i dwie komorki, przyciesi zgniłe, dach i owierki w większey połowie popsute, komin wielki murowany, ramy przy oknach w całem domu niedosyć dobre, w których szyby się znayduią. Do pierwszego pokoju z sieni iest zamek z kluczem do drugiego mnieyszego pokoju niemasz żadnego zamknięcia, na drugiey stronie po prawey ręce do drzwi tylko klamka, iak równie i do tylnego pokoju bez zamków, a do komory szkobel z wrzecążem, podłogi stare z tarcic.
2. Dom oficyna zwany, komin lepiony, stary, bez przyciesi, które pogniły w połowie większey z frontu i z tyłu nowo zaciągnięte, mieści w sobie pokoi dwa i trzecie schowanie, u drzwi z których iedne spękane znayduią się zamki i klucze, piece stare a ieden zupełnie spękany z cegły, ieden pokóy na gline wyrzucany, inne zaś bez wyrzucenia, dach w części stary, a częścią zreperowany, w oknach szyby całe, podłogi dobre, kuchnia w szczycie z sienią z tarcic, z dwiema drzwiami bez zamków, bez podłogi z kominem zruynowanym. Cały dom ten z bali rzniętych pokryty dranicami.
3. Dom Gorzelnia zwany z bali rzniętych, przyciesi nowe, dach z dranic w połowie stary, zły. Drzwi bez zamków, okna potłuczone, komin wielki murowany dobry, podłog w tym budynku niemasz.
4. Obora pierwsza z bali rzniętych starych, przyciesi pogniłe, ściany popaczone, dach słomiany bez kalonki zły.
5. Obora druga z bali rzniętych starych, przyciesi pogniłe, ściany popaczone popodpierane, dach słomiany zły i pierwsza obora grozi zawaleniem.
6. Stodoły iedna o dwóch klepiskach z bali rzniętych pod dachem słomianym dobra, druga stodoła stara o iednym klepisku z bali rzniętych pod słomą dachy niezłe?, trzecia stodoła o iednym klepisku, na którey pół dachu zawalony, ściany dobre z drzewa kostkowego.
7. Spichrz z bali rzniętych stary, bez dachu, bez krokwi, ściany spruchniałe.
8. Chlewy z drzewa kostkowego, przyciesi zgniłe, ściany spruchniałe rozwiedzione, dach z dranic zdezelowany.
9. Kurniki z dylów z bali dwa w iednym budynku z podłogami, z dachem, u wszystko w dobrym stanie.
10. Staynie w połowie z nowym dachem i nowem poprawieniem z drzewa starego, połowa zaś druga staien tych z drzewa balowego spruchniałego, przyciesi pogniłe, dach zupełnie się zawala, iedna przycieś w tyle nowa.
11. Sklep nowy drewniany pokryty dranicami, ziemią obrzucony, bez wrzecąza i skobla u drzwi.
12. Dwa sklepy murowane, czyli ieden sklep z dwiema wchodami masiv murowany, dach dranicowy zły, drzwi z zamkiem i kluczami.
Folwark Podlesie
1. Stodoła z drzewa kostkowego zrąb w dobrym stanie, dach w średnim stanie słomiany.
2. Owczarnia z drzewa kostkowego starego różnego w słupy w ziemie wkopane, połowa nowym dachem słomianym pokryta, a druga połowa dachu potrzebuie reperacyi.
3. Budynek folwark zwany na Podlesiu o czterech izbach z drzewa kostkowego, dach słomiany potrzebuiący wielkiey reperacyi, lamus lepiony na .......
4. Przy owczarni znayduie się przybudowany chlewik z łupków, dach słomiany.
Potem opisano ogrody i płoty, załogi włościańskie (wzmiankowani półrolnicy Wacław Stasiak, Dionizy Garczuk?, Mateusz Skowroński, zagrodnicy - Michał Mielcarek, Marcin Mielcarek).
Na końcu opisano resztę budynków dworskich.
1. Uzd z drzewa kostkowego pokryty tarcicami, które w iedney piątey części odpadły.
2. Karczma bez stayni wiezdney, którą Dziedzic rozebrał, z drzewa kostkowego stara, z kominem lepionym, dach słomiany zupełnie zły, która powinna bydź przestawiona bo nie iest podobna do reperacyi.
3. Przy karczmie znayduie się kuźnia drewniana w dobrym stanie bez statków kowalskich.
4. Młyn wodny w Leśnicy drewniany budynek o dwóch kołach, z których jedno nie mele bo iest zruynowane, dach słomiany nad całą młynicą, potrzebuie reperacyi z upustem i pogrodkami bez których nie może bydź użytkowana. Przy tym młynie znayduie się stodoła, którey połowa pokryta słomą, a druga połowa bez pokrycia.