-->

czwartek, 16 października 2025

Inwentarz Zelgoszcz (1772)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-145, karta 505.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.


Wizja pobudynków, łąk, płotów, i ról zarosłych na części Jmsc Panów Korzeniewskich w Zelgoszczy dziedzicznej po niegdy JmPanu Chryzostomie Korzeniewskim ojcu swoim pozostałych, a za possessji Jmsc Państwa Pawła Głuchowskiego ojczyma i Jmsc Pani Marianny primo Korzeniewski, secundo Głuchowski matki rodzonej spustoszałych. 

Jako to dworek, na którym dach wszędzie obdarty, okna powytłuczane, ten znacznej reparacji potrzebuje. 

Stodoła na tyle części dworku, na której dach bardzo zły, obdarty, tak łaty, jako i kozły na tej stodole pogniły, zgoła całe reparacji potrzebuje. 
Oborka przy tejże stodole, na której cały dach na nic się nie zda.
Druga oborka przy tejże samej czyli stajenka na konie z gruntu zdezelowana. 
Plac goły na którym była wielka obora za posesji S.P. JmPana Korzeniewskiego, a teraz na tym placu nie masz i kawałku drewna.
Drugi plac na którym była chałupa dobra, a teraz na tym placu żadnego delika nie masz. 
Chlewy przy dworku i te z gruntu reparacji potrzebują. 
Płota żadnego wkoło dworku, w podwórku nie masz.
Płoty wkoło ogrodów na nic się nie zdadzą. 
Łąki do tych części należące zgoła wszystkie pozarastały. Zasiewków żadnych, tak jarych jako i ozimych do tej części nie masz, bo tylko przyłogami[?] likos miejscami pozarastały.
Co się na gruncie w Zelgoszczy działo przy obecności Jmsc Panów Wawrzyna Śmiełkowskiego i JmPana Antoniego Będkowskiego. 

poniedziałek, 13 października 2025

Inwentarz Ochle (1767)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-139, karty 706-707.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.


 

Wizja wsi Ochel po śmierci SP. Jmc Pana Piotra z Widawy Wężyka na gruncie czyniona przy urodzonych Felicjanie, i Tomaszu z Widawy Wężykach, oraz woźnym autentycznym i przysięgłym Wojciechu Szlęzaku.
Ochel, dnia 17 czerwca 1767mo roku spisano.

Wizja dworu. 
Wchodząc do dworu drzwi z tarcic stare na chakach i zawiasach żelaznych z zasuwą drewnianą prostą robotą. Po prawej ręce w sieni schody sosnowe całe na górę prostą robotą, pod temi schodami stół z tarcic dębowych stolarską robotą czwór rogaty na nogach czterech dębowych toczonych przez szuflady stary po tejże ręce drzwi do komory z tarcic prostą robotą na hakach żelaznych z zawiasami z skoblem, wrzecądzem żelaznemi. Po tejże stronie drugie drzwi do kuchenki z tarcic sosnowych roboty prostej z chakami, zawiasami, z skoblem wrzecądzem żelaznemi. Podłoga w sieni z delów sosnowych stara cała. Pułap z dylów sosnowych częścią nowych, częścią starych. Wchodząc z sieni do izby drzwi sosnowe z tarcic stolarską robotą białło malowane, stare, z dwiema sztukami wysadzanemi, czerwono malowanemi, z zamkiem ordynaryjnym, antabami i rączką żelazną, starym, przez klucza na zawiasach i chakach żelaznych, z chaczykiem i skoblem żelaznym do zamykania. Po prawej ręce w izbie komin szafiaty, murowany, trynkowany. Przy nim piec murowany, trynkowany, o czterech skrzyniach z gałkami dwiema. Po lewej ręce kredens z szafką i szufladą, z zamkiem przez klucza starym. U kredensu zawiaski popsute, u szafki całe bez zamków. Obrazów z ramami starych cztery, piąty Matki Najświętszej za szkłem z ramami czerwono malowanemi. Stolików małych stolarską robotą czwór rogatych, dwa całych z nogami sosnowymi. Okien po lewej ręce w izbie dwoje taflowych, w każdym po tafli cztery arkuszowych w drewno oprawnych z kwaterami na zawiaskach żelaznych, z skoblikami i chaczykami żelaznemi, w tych dwie kwatery reperowane na ołów. Posadzka w izbie z dylów sosnowych stara, popsuta. Pułap z tarcic sosnowych stary już reparowany. Stołków z poręczami siedem, bez poręczów dwa sosnowych. Wchodząc z izby do komory drzwi białło malowane sosnowe z sztukami czerwono malowanemi stolarski roboty z zamkiem starym, złym, z rączką żelazną, antabą bez klucza, z skoblem, wrzecądzem do zamykania. W tej komorze po lewej ręce przepierzenie do którego drzwi z tarcic stolarski roboty z zawiasami, chaczykami, skoblem, wrzecądzem żelaznemi. W tej komorze obrazy dwa Częstochowskie, jeden z ramami malowanemi, a drugi przez ramów. Kilim na ścianie wtoczkowy Turecki, drugi kilim w paski na łóżko ordynaryjny. W tej komorze skrzynka od papirów okuta, z zawiaskami żelaznemi, antabą na wieku z zamkiem ordynaryjnym i kluczem. Podłoga w tej komorze z dylów sosnowych stara, cała, pułap z dylów sosnowych stary. Wychodząc z komory do bindarza po prawej ręce okno przy drzwiach z szyb ordynaryjnych sztukowane, drzwi zaś z tarcic sosnowych z listwami wkoło nowemi, stare, roboty prostej z zawiasami, chakami, z zasuwą drewnianą i dwiema kunami żelaznemi. Bindarz wkoło żerdziami łupanemi ogrodzony, stary i zdezelowany. Dwór cały dranicami pobity. 
Wychodząc z dworu naprzeciwko browaru po prawej ręce kurniki trzy stare złe, zdezelowane, u których drzwi troje, dwoje z skoblami i wrzecądzami żelaznemi, u trzecich nie ma nic. 
Po tejże ręce karmik stary wcale reparacji potrzebujący. Dochodząc do browaru studnia ocembrowana z żurawiem. U wierzchu dele nadpsute, przy niej koryto i wiadro z rynną do browaru. 
Wchodząc do browaru drzwi z tarcic na wiciach prostą robotą. W sieni browarnej kadzi dwie starych, jedna z tych z gruntu reparacji potrzebująca, dembowe. Wanna sosnowa od kąpieli, kocieł stary spalony, reparacji potrzebujący. Do izby browarnej drzwi z tarcic sosnowych z zawiasami, chakami, z skoblem i chaczykiem do zamykania żelaznemi. Po prawej ręce komin lepiony z gliny, piec murowany, okien dwa w izbie z prostych szyb reparacji potrzebujące. Po lewej ręce szafka sosnowa zamykana, u drzwiczek zawiaski, skobel, i wrzecądz żelazne. Pułap z delów stary, podłogi nie ma, do komory drzwi na zawiasach żelaznych z skoblem i wrzecądzem z tarcic sosnowych prostą robotą. Z komory drzwi na podwórze o jednej zawiasie z zasuwą drewnianą. Browar cały deskami pobity. 
Z browaru wychodząc po prawej ręce płot z żerdzi łupanych stary i wrota z desek prostych wyjezdne, stare, reparacji potrzebujące. 
Po lewej ręce stajnie dwie z wozownią i chlewikiem stare, reparacji potrzebujące, częścią deskami, częścią snopkami pokryte. Drzwi troje wszystkie na witkach. Po tejże ręce obora nowa z wystawami i podporami u której drzwi podwójnych dwoje na witkach, u wierzchu snopkami od spodu deskami pokryta. Wychodząc z obory stodoła jedna o dwóch gumnach. U ni drzwi czworo podwójnych na witkach z kunami i skoblami dwiema do których kłutek dwie z kluczami, po jednej stronie podparta, snopkami poszyta, z gruntu reparacji potrzebująca. 
Po tejże stronie szpichlerz stary z górnym sypaniem do którego drzwi dwoje. U drzwi dolnych zamek z skoblem, wrzecądzem, kłótką i kluczami. U drzwi górnych wrzecądz z skoblem, kłótką i kluczem, oboje drzwi na zawiasach żelaznych i chakach. Podłoga i pułap z tarcic sosnowych poszyty snopkami, reparacji dużej potrzebujący. Ogrodzenia koło gumna wcale potrzeba. 
Ozdownia stara deskami pobita za browarem do której drzwi z wrzecądzem i skoblem. 

Inwentarz dworski. 
Krów tylko dwie, więcej żadnego nie masz bo wyzdychało. 

Wizja wsi. 
Marek komornik ma chałupę nową, stodołę nową i chlew, robi dni trzy ręczno. 

Jan Kilon zagrodnik ma chałupę dobrą, stodołkę, chlewów dwa, inwentarskich wołów dwa, z tego robi dni cztery ręczno i krowę.
 
Marcin zagrodnik ma chałupę nową, stodołkę starą, ciołka z dworu jednego, chlewiki z starej chałupy.
 
Bartłomiej komornik ma chałupę starą, stodołkę nową, robi dni trzy ręczno, krowę inwentarską. 

Wojciech Włodarek ma chałupę starą, stodołkę nową, oborkę starą, robi dni trzy ręczno. 

Maci Juszczak półrolnik ma chałupę starą, stodołkę starą, oborkę i chlewy stare, inwentarskich wołów cztery, wóz, żelazo płużne, kosę, ma krowę jedną, świnie, pojedynczo z tego robi dni sześć, sprzężajem dni trzy.

Marcin półrolnik ma chałupę dobrą, stodołkę starą, oborę i chlewy stare, wóz inwentarski, z tego robi ręczno dni sześć. 

Mikołaj półrolnik ma chałupę dobrą, stodołkę, oborę, chlewy dobre, robi z tego dni sześć ręczno. 

Antoni półrolnik ma chałupę starą, stodołkę starą, oborę, chlewy dobre, wołów cztery, krowy, świnie, żelaza płużne, wóz, kosę inwentarskie, z tego robi ręczno dni sześć, sprzężajem dni trzy. 

Roch Juszczak półrolnik ma chałupę dobrą, stodołkę, oborę, chlewy dobre, wołów cztery, krowę, żelaza płużne, wóz, kosę inwentarskie, z tego robi ręczno dni sześć, sprzężajem dni trzy. 

Krzysztof zagrodnik ma chałupę starą, chlewy puste, stodołę starą, robi z tego ręczno dni cztery, krowę inwentarską. 

Wawrzyniec Cieślak półrolnik ma chałupę dobrą, stodołę, oborę, chlewy dobre, wołów cztery, krowę, świnię, żelaza płużn,e wóz, kosę inwentarskie, z tego robi ręczno dni sześć, sprzężajem dni trzy. 

Grzegorz Cieślak półrolnik ma chałupę dobrą, stodołę nową, oborę, chlewy nowe, wołów cztery, krowę, żelaza płużne, wóz, kosę, siekiera inwentarskie, z tego robi ręczno dni sześć, sprzężajem dni trzy. 

Jan Stempień półrolnik ma chałupę starą, stodołę, oborę, chlewy stare, wołów cztery, krowę, świnię, żelaza płużne, wóz, kosę, siekiera inwentarskie, z tego robi ręczno dni sześć, sprzężajem dni trzy. 

Matys półrolnik ma chałupę starą, stodołę, oborę, chlewy stare, wołów dwa, krowę inwentarskie. 

Piotr zagrodnik ma chałupę starą, stodołka nowa, chlewy nowe, siekierę, kosę inwentarskie, z tego robi ręczno dni cztery, i krowę. 

Gościeniec z wystawą dobry, do którego wchodząc drzwi z tarcic na zawiasach z klamką i zasuwą drewnianą. Do izby drzwi z tarcic na zawiasach żelaznych z wrzecądzem i skoblem. Komin w izbie lepiony, piec murowany. Okien dwa z szyb ordynaryjnych. Stół, ławy, pułap i podłoga z delów. Do komoru drzwi na zawiasach żelaznych z tarcic. Stajnia nie jest wjezdna, do której wrota tylko jedne, podwójne na witkach i biegunach, żłob jeden. 
Felicjan Wężyk 
Tomasz z Widawy Wężyk

piątek, 10 października 2025

Inwentarz Niemojew Świercze Kluski (1767)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-139, karty 171-73.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

Wieś Niemojów. 
Najprzód w tej wsi jest dworek pod gontami, ale z gruntu pobicia potrzebuje.
Ściana po jednej stronie, to jest od połowy, oblepiona lepiąnką. Druga połowa ściana mechem tylko beła kiedyś ubijana, która taż ściana w końcu dworku, co ma cała wylecieć, pod całym zaś dworkiem z gruntu przyciesi pognieły i z balami na tych przyciesiach w ziemię poszedł. 
Wchodząc do tego dworku po lewej stronie jest izba tarcicami wewnątrz obita, podłoga zaś z gruntu popruchniała.
Okna w tej izbie są dwa w tafelki, lecz ledwo połowa tafelek się znajduje całych. Z tej izby jest pokoiczek mały o jednym oknie, ale i to niecałe się znajduje. W nim podłoga znacznie zrujnowana, i ściana do sadu tylko co ma wylecieć. W tych dwóch izbach piec jeden, który obiedwie izby zagrzewa, polewany, ale z gruntu zły. Drzwi do pierwszej izby stolarską robotą na chakach i zawiasach żelaznych. U tych drzwi jest zamek bez klucza i antaby.
Są także drzwi na chakach i zawiasach żelaznych, tylko skobel i wrzecądz u nich się znajduje żelazny. Po drugiej stronie dworku jest izba czeladna bez podłogi tylko z posową, jako też i na pańskiej izbie i izdebce z tarcic. Okna są w tej izbie dwa w proste szyby, ale i te większą połową powytłukane.
Jest także w tej izbie piec i kominek. Piec z prostych kafli cale zły, z tej izby jest komora.
Drzwi tak do izby i komory na zawiasach i chakach żelaznych. U pierwszych drzwi jest klamka, wrzecądz, skoble, zaś u komornych drzwi tylko wrzecądz i skoble do zamykania. W pośrodku tego dworku jest kuchenka.
Pierwsze drzwi do niej na zawiasach i chakach żelaznych, drugie drzwi do sadu z kuchenki tylko o jednej zawiesie i chaku. Drzwi z samego podwórza jedne.
Ten dworek do poprawy ani przestawienia nie zda się. 

Przy tym dworku są komory dwie o jednym dachu, ale teraz na chlewy obrócone. Przyciesi pod temi komorami pogniłe, jako i dach pogniły pod snopkami zostają te komory, na boku jest kurniczek niezły. Za komorami jest górka z spodnim i wierzchim schowaniem, ale mocno spustoszona, i to co się tylko nie obali. Za górką jest mielcuch połową większą pokryty dranicami, reszta snopkami, dach na nim niezły.
Komin w tym mielcuchu tylko komienice stoją, nie jest polepiony, przyciesi pod nim pogniłe, i ściana powyprężana.
Po drugiej stronie dworku jest owczarnia nowa, ale tylko na niej jest cztery pary kozłów. Stodół jest trzy, jedna o dwóch gumnach i trzech sąmsiekach, która dach ma zły i mocno popodpierana. Druga stodoła o dwóch sąmsiekach i jednym gumnie. Dach na niej zły i cała niedobra. Trzecia stodoła także o dwóch sąmsiekach i jednym gumnie. Ta stodoła niezła.
U tych stodół są skoble, wrzecądze żelazne i kłotki. Przy tych stodołach jest spiklerz, który przyciesi nowych potrzebuje. W tym spiklerzu jest dolne i górne sypanie. Drzwi w nim dwoje, u górnych drzwi jest zamek i wrzecądz i skoble. U dolnych drzwi tylko sam wrzecądz i skoble. Jest u niego kłótek dwie. 

Osiadłość tej wsi. 
Najprzód jest chałupa, w której mieszka Jmc P. Bonawentura Niemojowski.
Druga gdzie Jan Forjas pułrolnik ma wołów pańskich cztery, krowe jedne, pług, radło, wóz, siekiere, sierp, kos dwie do sieczki i trawy. Ma chałupę z gruntu złą, tylko same w niej podpory. 
Łuka Janek, zagrodnik ma wołów pańskich pare, pług, radło, wóz, kos dwie do sieczki i trawy, sierp, siekiere. Ma chałupę wcale pustą i niebespieczną o ogień. 
Marcin parobczak pułrolnik ma wołów pańskich cztery, krowe jedne, wóz, pług, radło, kos dwie do trawy i sieczki, siekierę, sierp. Chałupe ma niezłą, tylko przyciesi podwleczenia potrzebują.
Kazimierz Stępień zagrodnik ma wołów pańskich pare, wóz, pług, radło, sierp, siekiere, kos dwie do trawy i sieczki. Chałupe ma z gruntu złą.
Tomasz Przybył komornik poddał się za gruntową dziewke, bierze tylko kopczyznę, i robi dwa dni w tydzień. Chałupy nie ma. 
Teodor Miszek[?] zagrodnik ma wołów pańskich pare, wóz, pług, radło, siekiere, sierp, kos dwie do sieczki i trawy. Ma chałupe pod którą przyciesi zgniłe, ściana wywala się z słupa, dach stary na tej chałupie. 
Marcin Zełniak pułrolnik ma wołów pańskich cztery, wóz, pług, radło, siekiere, sierp, kos dwie do trawy i sieczki, krowę jedną. Ma chałupę dobrą, bez komory.
Wojciech Czarny pułrolnik ma wołów pańskich trzy, do których konia doprząga z swego starania mającego. Ma wóz, pług, radło, siekiere, sierp, kos dwie do trawy i sieczki, krowę jednę. Chałupę ma dobrą, tylko kalonki na niej brakuje oraz dach poprawy mocnej potrzebuje. 
Tomasz Machulski zagrodnik poddał się za dziewkę gruntową. Nie ma nic pańskiego tylko rolą, a sam służy za pastuchę. Chałupę ma całkiem złą i zgniły zrąb w niej, tylko dach jakikolwiek. 
Kazimierz Perdek chałupnik nie ma nic pańskiego, tylko dwa dni robi w tydzień. Chałupę ma w cale zgniłą i w pośrodku pozapadaną. 
Marianna Bzdulanka komornica robi dwa dni, bierze tylko kopczyznę. Ma chałupkę bez sionki i komory starą, złą. 
Alexy Sczepaniak chałupnik niepoddany, nie ma nic pańskiego, tylko dwa dni robi w tydzień. Chałupe ma mocno spustoszoną. 
Kazimierz Piastowski niepoddany, chałupnik, robi dwa dni w tydzień, nie ma nic pańskiego. Chałupkę ma starą, już prawie w ziemię wklęśnioną. 
Jakub Mech szwiec siedzi w gościńcu, ma rolę karczmarską, piwo szynkuje, pańskiego nie robi tylko dwanaście dni w żniwa, i robotę do dwora, to jest obuwia na czeladz, do tego ma i rzemieśnicką rolę. 
Gościniec w którym siedzi pod gontami. Cały z stajnią wiezną, który gościniec jeszcze niezły, tylko dach poprawy, czyli pobicia potrzebuje. 


Wieś Świercze i w niej osiadłość.
Felicjan Urbaniak pułrolnik ma wołów pańskich cztery, wóz, pług, radło, siekiere, sierp, kos dwie od sieczki i trawy, krowe jednę. Ma chałupe z gruntu złą. 
Wawrzyn Za[...]ki zagrodnik  ma pańskich wołów parę, wóz, pług, radło, siekiere, sierp, kos dwie od sieczki i trawy. Ma chałupe po pogorzeli, stary zrąb poprawny i dach nowy. 
Jan chałupnik nie ma nic pańskiego tylko dwa dni robi w tydzień. Ma chałupe dobrą i nie bardzo starą. Franciszek Grygielkoski kunsztu kucharskiego nie ma nic pańskiego, tylko dwa dni robi chałupnego.
Ma chałupe mocno podrujnowaną i starą. 

Dwór w tej wsi do którego wchodząc sionka z podłogą z dylików. Z tej sionki izba z podłogą i suffitem z tarcic.
Z tej izby komora, w której suffit i podłoga z dylów. Podłoga już zgnieła. Z tej komory druga komora, także podłoga i suffit z dylów prostych, podłoga także zgniła. Z sionki kuchenka mała, do której drzwi na biegunach z dylów. W tych komorkach po jednym oknie z prostego szkła w drewno oprawne.
W izbie zaś dwa okna z tafli w drewno oprawne. W jednym oknie trzy tafle wytłuczone. Komin i piec prostą robotą z kafli, ale cały glinką pobielony. Ta izba z komorkami przybudowana, ale już podpustoszała. Z tej izby pokoik bez pieca i komina o jednym oknie w tafelki w drewno oprawne. Suffit i podłoga z tarcic. Z tego pokoiku izba o jednym także oknie w tafelki. Piec, komin, podłoga, suffit tak jak w pierwszym pokoju. Z tej izby sionka, w której na boku kuchenka, do której drzwi na biegunach. Dalej zaś izba czeladna bez podłogi, o czterech oknach prostych, bardzo złych. Piec, komin, suffit z gruntu nic po tym, ściany wylatują. Ten cały budynek oprócz przybudowanego stary, zły, w ziemię wrosły, żadnym sposobem poprawić się nie da. Dach na nim z gontów, ale stary i bardzo zły. W tym dworze wszystkie na zawiasach, oprócz kuchennych.

Browar nowy o jednej izbie, sieni i komorze, w którym okno proste w drewno oprawne. Drzwi dwoje na zawiasach, a dwoje na biegunach. W tymże browarze kadzie dwie do robienia piwa, przycierków dwa, jeden na nic się nie zda, beczek szesnaście i inne statki do browaru należące. 

Przed dworem skarbczyk drewniany pod snopkami o dwóch piętrach, stary, zły, pochylony, w ziemię wrastający, ściany się wywalają. 

W podwórzu stajnia nowa pod snopkami, niezupełnie poszyta. W pośrodku wozownia z jednej strony ze stajni komorka, na drugiej stronie na rogu kurnik. Blisko tych stajen chlew o trzech przegrodach, częścią słomą, częścią świerczyną pokryty, bardzo zły, którego poprawić nie można. 
Na drugiej stronie stajen obory o pięciu przegrodach, w pośrodku na jednej stronie sypanie na zboże.
Te obory pod snopkami nadrujnowane w dachu, ściany zaś przez starość budynku przestawienia potrzebują. Przy dworze karmnik stary, bardzo zły, mocno pochylony.
Blisko tego karmnika gorzelnia stara, w której już i kur nie można konserwować dla starości i zrujnowania. Przy browarze nowym stary mielcuch, ten z gruntu obalony i drzewo zgniło. 
Za stajnią stodoła o dwóch gumnach stara, ta znacznej w dachu i ścianach potrzebuje reparacji.
Podle niej druga stodoła pobudowana o dwóch gumnach, jeszcze dach niezupełnie skończony. Wrot żadnych u niej nie masz. 



Wieś Kloski. 
W tej wsi dworu ani folwarku nie masz, tylko robociznę chłopi do Niemojowa lub Świercza zarabiają, u których osiadłość wyraża się.
Najprzód Matjasz Krawczyk pułrolnik ma wołów pańskich cztery, krowe jedne, wóz, pług, radło, sierp, kos dwie od trawy, i sieczki, siekiere. Ma chałupe niezłą z komorą i sienią. 
Bernard chałupnik robi dwa dni w tydzień, nie ma nic pańskiego. Chałupę ma niezłą, tylko dach dranicami pobity odnowy potrzebuje. 
Kazimierz Jaszek nazwany zagrodnik ma wołów pańskich parę, wóz, pług, radło, sierp, kos dwie od sieczki i trawy i siekierę. Ma chałupe lubo troche zrąb stary, ale dach na niej dobry. 
Stanisław chałupnik robi w tydzień dni trzy, nie ma nic pańskiego. Chałupe ma nową.
Józef chałupnik robi dni dwa w tydzień, nie ma nic pańskiego. Ma chałupkę małą na kształt [...]ucy i cale mizerną. 
Piotr Krawczyk zagrodnik ma wołów pańskich parę, wóz, pług, radło, siekierę, sierp, kos dwie do trawy i sieczki. Ma chałupę z gruntu nic po tym, bo jej już połowa w ziemię weszła. 

Gościniec wiezny z izbą, komorą, z sienią. Z sieni jakoby gorzelnia, który gościniec jako niedawny, tak też żadnej ruinie niepodległy, tylko co na gorzelni i sieni posowy nie ma. Okien w izbie trzy, w proste szyby i drewno oprawne. Drzwi w tym budynku na biegunach. 

Zasiew. 
Oziminy na tych wszystkich trzech wioskach w Niemojowie, Świerczu i Kloskach, żyta zasianego zagonów in numero 840[?]. Innego zboża nie masz na zimę sianego.


wtorek, 7 października 2025

Inwentarz Kuśnie (1767)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-139, karty 169-71.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.


Wieś Kuśno. 
W tej wsi dwór, do którego wchodząc, w sieni posadzka jest z cegłey, lecz miejscami powybijana. Po lewej stronie wchodząc są dwa pokoje o jednym piecu szarym i kominkami dwiema murowanemi, w których obudwóch pokojach jest obicie niebieskie pokostowane.
Podłoga w obudwóch stolarską robotą w kawałki kładziona, lecz i ta miejscami powyprążana. Z drugiego pokoju są drzwi do gabinetu narożnego. W tym gabinecie jest posadzka z cegły, lecz dużo nadrujnowana.
Z tego gabinetu są drzwi do ogródka pojedyncze na zawiasach i chakach żelaznych z wrzecądzem i skoblami, zaś u tych obudwu pokojach jest czworo drzwi podwójnych z zamkami i antabkami pobielanemi. Po drugiej prawej stronie wchodząc do sieni jest izba stołowa z piecem białym i kominkiem murowanym, suffitem biało malowanym, w nim podłoga także stolarską robotą kładziona, jednakże miejscami wypruchniała.
Z tej izby są drzwi do garderowki, z garderowki do kaplicy, a bardziej gabinetu narożnego, gdyż tam przed tym tylko kaplica była. Z tej garderowki jest kancelaryjka przeforsztowana stolarską robotą z podwójnemi drzwiami bez zamka i antaby. W tej kancellaryjce jest sam tylko kominek, od dołu tylko murowany.
Drzwi po tej drugiej stronie dworu to jest po prawej wchodząc podwójnych czworo z zamkami i antabkami pobielanemi. Piąte podwójne żadnego zamku nie mają, jako wyżej się namieniło tylko zawiasy pobielane. Idąc przez sień jest izdebka z kominem od dołu aż do góry murowanym i piecem białym jako i w stołowej izbie z pojedynczemi drzwiami, u których jest zamek z antabką i zawiasami pobielanemi.
Ta izdebka mocno się pochyliła ku stawowi. 
Kuchenki do pieców z obudwuch stron są zamykane na zawiasach żelaznych, prostych. Rygielki są u nich drewniane.
Po jednej połowie dworu na dole jest okien osm, po drugiej stronie dworu jest okien dziesięć. Okiennic podwójnych jest u szesnastu okien na zawiaskach żelaznych, ale chaków kilku i rygielków brakuje i zawiasek trzech. Te okna są w tafle, ale tylko w drewno wsadzane, czyli oprawne.
Na górę są schody stolarską robotą robione z drzwiami na zawiasach prostych z skoblem i wrzecądzem. Na górze jest przeciwko stajniom altanka, czyli schowanie o dwóch oknach w tafelki i w drewno oprawne. Jednego okna całej połowy nie masz.
Drzwi na zawiasach z skoblem i wrzecądzem. Po drugiej stronie, także na górze ku stawowi jest altanka albo izdebka z piecykiem szarym, małym i kominkiem, lecz piecyk już nadrujnowany i bez reparacji w nim nie można palić. Okno jest jedno w tafelki i drewno oprawne, drzwi jedne o dwóch zawiasach, a jednym chaku bez zamku. Nad pokojami tak stołowym, jako i drugim z drugiej strony są dwoje drzwi na góry z zawiasami, wrzecądzami i skoblami do zamykania.
W dwóch dymnikach są okienka w tafelki i drewno oprawne. Dworu zaś od dołu jest połowa obita tarcicami stolarską robotą, druga połowa jest goła.
Pod dworem przyciesi dobrze podrujnowane, jako i w oknach kilkunastu tafelek brakuje. Z podwórza do sieni są drzwi podwójne z zamkiem, antabą do ogroda i potrzebnego miejsca jest drzwi dwoje jedne na zawiasach z ryglem, drugie także na zawiasach bez jednego chaka z antabką i zamkiem, ale bez klucza. Dachu na dworze ledwo jedna czwarta część jest dobra, a reszta zaś reparacji potrzebuje. Ten dwór dla starości i znacznej jego ruiny w ścianach, przyciesiach, które pognieły i już się mocno pochyliły z gruntu reparacji także dachu nowego potrzebuje.

Officyny na rogu dworu, w których jest na srzodku kuchnia, pod którą jest piec do chleba murowany. Po prawej stronie są dwie izby o jednym piecu, dwóch w kominkach i dwóch oknach w tafelki, lecz i tych brakuje. Nad przypieckiem jest piecyk murowany, kucharski.
Po drugiej stronie lewej jest komora do schowania o jednym oknie w tafelki i drewno oprawne. Wchodząc do tych officyn są drzwi podwójne na zawiasach i chakach żelaznych z samą tylko antabą i już zrujnowaną.
Do izbów są dwoje drzwi na zawiasach żelaznych, jedne z zamkiem bez antaby, drugie z wrzecądzem i skoblem. Do komory są drzwi podwójne, z zamkiem, wrzecądzem, i skoblem jednym oraz i antabą. W samej kuchni jest także okno w tafelki i drewno oprawne.
Na górze w dachu jest okno jedno, lecz w tych oknach brakuje tafelek ośmiu. W pierwszej izbie i komorze tylko jest podłoga, dalej jej nie masz. Sam zaś budynek jest dobry, tylko dach z gontów stary, i komin nad wierzchem sklepiony wkląkł i pochylił się na dół.

Folwark do którego wchodząc jest po lewej stronie izba i komora z piecem i kominkiem o dwóch oknach, połowa szyb w drewno oprawnych, połowa w ołów. W tej izbie podłogi nie masz.
Po drugiej stronie jest gorzelnia bez pieca, tylko z kominkiem złym, w której się znajduje garniec z statkami, lecz ten garniec już podrujnowany i reparacji potrzebuje. Jest i okno, połowa w ołów, połowa w drewno oprawne. W tych oknach szyb wiele brakuje.
W tym folwarku jest kuchenka w sieni zamykana. Drzwi zaś w nim się znajduje sześcioro, czworo na zawiasach żelaznych z skoblami i wrzecądzami, a dwoje na biegunach drewnianych. Przy tym folwarku jest karmnik z grodzą oparkaniony, dużo zdezelowany.
Po drugiej stronie są kurniki trzy, drzwi na biegunach, tylko skoble i wrzecądze są żelazne. Folwark i kurniki pod gontami, tak jako i dwór i officyny, tylko że też poprawy znacznej potrzebuje, bo i komin poopadał. Przy kurnikach są dwa chlewy ze szobką pod snopkami. Drzewo w tych budynkach niezłe. 

Mielcuch, który budynek cały już nadrujnowany i zły, kadzie tylko w nim nowe, dobre, i kocieł niezły.
Koryto w izbie do zalewu duże ciecze, beczek pięć. W tym mielcuchu do sieni izby, komory i z komory na dwór jest drzwi czworo, jedne z zamkiem i kluczem, dwoje z wrzecądzami i skoblami, jedne tylko o jednej zawiasie zabite, a te troje mają chaki, zawiasy żelazne. Pod mielcuchem jest piwnica, ale i ta zrujnowana. Do tej piwnicy są drzwi podwójne na zawiasach żelaznych z wrzecądzem i skoblem.
Przed tym mielcuchem jest studnia, przy której jest żuraw na żelaznym sworzniu i zwój na żelaznej wici. Słup już w ziemi słaby. 

Obory.
Długa obora w pośrodku dwiema ze dworu, w sczycie jedną, podporami jest podparta. Dach na niej jest mocny[?] reparacji jako i przyciesi potrzebujący. Drzewo w niej jeszcze niezłe. 

Owczarnia z dwiema stapami niezła. Między owczarnią i oborą są chlewy z szopką poprzecznie. Te także poprawy potrzebują. 
Stajnie z wozownią w pośrodku, jedna stajnia cugowa, są u niej drzwi podwójne na zawiasach i chakach żelaznych z skoblami i wrzecądzem. Okienka szklane, w niej na połowę powybijane.
Wozownia, u niej wrota na biegunach drewnianych. 
Stajnia podle niej fornalska, do której są drzwi na biegunach, tylko wrzecądz i skoble żelazne. Na tej stani dach od owczarni jest pochylony. Drzewo w nich niezłe.
Spiklerz, u którego są dwoje drzwi na pośrodku, które mają oboje żelazne zawiasy i chaki, tylko zamku jednego nie ma. Drugi zamek zrujnowany, skoble, wrzecądze żelazne, przyciesi pod nim popruchniałe, dach także stary na tym spiklerzu, w okienkach jest sześć prętów żelaznych, na górze pod dachem tylko polepa. 

Stodoły dwie o dwóch gumnach, te co nowsze drzewo w nich niezłe tylko dach na nich już stary.
Drugie mniejsze, stare o jednym gumnie, każda tak drzewo jako i dach zły. U tych stodół nowszych jest wrót czworo z kunami, zamkami i kluczami od nich oprócz co u jednej kuna spękana. U starej stodoły jest także zamek z skoblem żelazny tylko klucza do niego nie masz. U drugiej starej stodoły u wrót tylko kuna i skoble żelazne bez zamknięcia. 
Podwórze. Koło niego są sztachety jako to od sadu podle officyn i koło dworu stolarską robotą stawiane. Same sztachety są niezłe, lecz przyciesi, rygle, słupy, pogniełe i bratnali dużo brakuje, co niemi przybijane były sztachety. 
Słupina od stajni także i od stawu dużo nadrujnowana. Wrota od młyna, od Zapłocia i od owczarni już są dużo zrujnowane i gwoździe żelazne połową są powyjmowane.
Te wrota u góry mają pałąki żelazne jak ta połowa tak ta u każdych wrót, oraz i czapy z obrączkami u dołu żelazne. U officyn są wrota na zawiasach do ogroda kuchennego żelaznych z wrzecądzem żelaznym. Za oborą wrota podwójne na pałąkach żelaznych.
Do sadu wrota są zrujnowane, i tylko dane[?] zawiasy żelazne są u nich. Płoty tak koło sadu jak i za officynami porujnowane oraz i koło ogrodów. Sad nadrujnowany dużo. 

Osiadłość tej wsi.
Kmieci dwóch. Pierwszy Józef Sobieraj, drugi Marian Sobieraj, mają dworskich koni po parze i wołów po cztery,  krów nie mają, swinie, wóz, pług, siekierę, kosę, radło i po dwa sierpy, chałupy i stodoły, i inne pobudynki, robią cały tydzień dwojgiem. 

Półrolnicy.
Pierwszy Grzegorz Filas ma parę koni i parę wołów dworskich, swinie, siekierę, kosę, pług, wóz, radło, chałupę, stodoły i inne pobudynki. Drugi Wojciech Filas ma załogę dworską jako pierwszy, chałupę bardzo złą, ale wołu tylko jednego ma pańskiego, ma także krowę pańską, robią trzy dni w tydzień dwojgiem.

Zagrodników czterech. Pierwszy Tomasz Sobieraj ma parę wołów pańskich, kosę trawną, wóz, pług, radło, sierp, siekierę. Drugi Andrzej Pawlaczek, trzeci Wojciech Psuj, czwarty Marcin Bieda. Ci wszyscy mają załogę pańską, jako pierwsi robią po trzy dni w tydzień pojedynczą. 

Komornic cztery. Pierwsza Marianna Peraczka, druga Katarzyna Luczanka, trzecia Potomka Szkopka, czwarta Antoniego żona. Te biorą kopiznę z pola, robią po dwa dni w tydzień. 

Gościniec wiezny pod gontami, ale dach na nim zły z gruntu. Wchodząc do sieni jest po lewej stronie izba wielka o trzech oknach. W dwóch w ołów szyby oprawne, a w trzecim mniejsza połowa w drewno, a większa także w ołów. Szyb kilkunastu brakuje, podłoga w izbie z tarcic, ale powydeptywana miejscami. Posowa z tarcic, ale polepy na niej nie ma. Drzwi do izby z sieni i stajni na zawiasach żelaznych, z chaczykami do komory z izby także na zawiasach i z zamkiem żelaznym i kluczem. Po drugiej stronie prawej są dwie izdebki o jednym piecu, o dwóch kominkach murowanych, tak jako i w wielkiej izbie jest murowany. W jednej izdebce jest okiem dwa, w drugiej jedno, dwa w ołów w szyby oprawne, a trzecie w pół w drewno, a w pół w ołów oprawne, miejscami powybijane. Podłoga tylko w pierwszej izdebce z tarcic jako i posowa, ale tylko na jednej posowie jest trochę polepy. Wchodząc z sieni do kuchni, w której jest piec kuchenny murowany, lecz podrujnowany. Do kuchni są podwójne drzwi na zawiasach, z chaczykiem żelaznym, drzwi do izdebek i z kuchni na dwór są także na zawiasach i chakach żelaznych, oprócz jednej zawiasy, co jej połowa się urwała, komin dobry, piec zielony, gładki, polewany w wielkiej izbie przestawienia potrzebuje. U stajni wieznej są wrota z obu stron podwójne, na biegunach drewnianych. 

Chałupy przed gościńcem. 
Pierwsza u drogi nowa, snopkami poszyta, bez kalonki, komina nie ma, drzwi także nie ma do izby i komory tylko ode dworu, na posowie tylko kilkanaście deli. 
Druga chałupa podle tej, w której siedzi zagrodnik, ta jeszcze niezła, z sienią, izbą i komorą, drzwi czworo na biegunach. 
Z drugiej strony chałupa trzecia, w której siedzi ślusarz z sienią, izbą, komorą, i ta niezła tylko kalonki na niej brakuje i polepy na górze lepszej.
Wedle tej chałupy czwarta chałupa nowa, ale się cały dach na niej zrujnował, komin ociekł od góry, piec, kominek jeszcze niezły. W sieni komórka przeforsztowana, izba zaś bez okien, drzwi tylko dwoje na biegunach. 
Podle tej chałupy jest piwniczka pod gontami, ale prawie jakby tylko znak jest, że to piwniczka była. 
W środku tych chałup i gościńca jest studnia u prągła wzgórę jest wić drewniana, wiadro zaś u dołu w żelazo do prągła oprawne. Przed studnią jest kuźnia pod gontami dobra z komorką, drzwi dwoje na biegunach z skoblami i jednym wrzecądzem. 

Statki kowalskie są osobnym regestrem opisane. 
Młyn, w którym młynica niezła, ale izba, komora, komin prawie co się nie rozwal[ił?]. Kamienie zwierzchnie dwa, ale jeden obręczą zbity drewnianą, bardzo niski. Drugi tylko na dobrej ćwierci jest wysoki. Inne młyńskie porządki kontraktem młynarskim są opisane.
Pogrodki, upust bardzo niebespieczny, chlewiki i stodołka już podrujnowane co są przy młynie. 
Zasiew oziminy, żyta tylko samego zasianego znajduje się w zagonów 880. 

Inwentarz Ostrów Jeziorsko (1767)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-139, karty 243-44.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.
 
 

Wizja zboża w dobrach Ostrowie, w spichrzu, w ziarnie zostającego, tudziesz owiec po tradycji [...] na gruncie zostaje, cegielni i stajni, wiełny w Jeziorsku, tudziesz boru za possesji WJPana Ignacego Gałczyńskiego wyciętego, przez nas niżej na podpisach wyrażonych przy opatrznym Bartłomieju Kobuszewskim woźnym. Dnia 26 lutego roku pańskiego 1767 uczyniona. 

Inwentarz.
1mo. Owiec różnego gatunku, tak cytówek jako też cytaków z jagniętami przeszło pięćdziesiąt jedna.
2do. Koni fornalskich 4. 

Zboże. 
1mo. Żyta wierteli 14. 
2do. Jarego żyta wierteli 19, miara 1. 
3tio. Jęczmienia wierteli 6. 
4to. Talerki wierteli 5.
5to. Grochu wierteli 12. 
6to. Prosa wierteli 2. 
7mo. Siemienia konopnego wierteli 2. 

Cegielnia. 
1mo. Cegielnia jedna pod szkudłami, w której piec zły i dach. 
2do. Szopy do wysuszania cegieł dwie, jedna pod szkudłami, druga pod snopkami, z których jedna [...] poszyta z gruntu zła i obaliła się i ta też druga reparacji potrzebuje.

Dwór.
1mo. Dwór robotą pruską stawiany, stołowa izba o dwóch oknach w tafle, w ołowiu, u jednego okna taflów brakuje trzech. 
2do. Pokoik o jednym oknie w tafle, w którym piecyk okrągły, białły, do którego komórka. 
3tio. Czeladna izba o dwóch oknach prostych z komorą i sienią. 
4to. W środku dwora izba w bale o jednym oknie w tafle, w drzewo oprawne, ale złe, piec zielony, u tychże trzech pokojów zamki trzy, dwa francuskie, jeden prosty, na którym dach zły. 
5to. Przy tym jest kuchnia o dwóch oknach, ale złych. 
6to. W tymże dworze jest gozalnia dobra, w której gozalni garniec jeden dobry o trzech rurach, pokrywa zła, drybusów trzy, dwa dobre, 3ci zły. 
7mo. Karmik stary. 
8vo. Stajnie dobre w bale pod szkudłami. 
9no. Chlewy świńskie dobre pod szkudłami w bale. 
10mo. Obory pruską robotą i te potrzebują reparacji. 
11mo. Owczarnia nowa w węgły. 
12mo. Spichlerz nowy o trzech sypaniach pod szkudłami. 
13mo. Stodoła jedna o dwóch gumnach i ta znacznie potrzebuje reparacji. 
14mo. Wozownia między stajnią i oborami o podwójnych wrotach, lecz wrotnie dwie złe. 
15mo. Owczarnia stara w lepiankę, dachu potrzeba. 
16to. Ozdownia dobra, dachu potrzeba. 
17mo. Mielcuch z komorą, izbą, z sienią, dobry, ale dachu potrzeba. 

Statki do piwa robienia. 
1mo. Kadzie złe. 
2do. Kocioł stary, ale jeszcze dobry. 

Młyn.
1mo. Jagielnia dobra o jednym kole. 
2do. Izba jedna o dwóch oknach, lecz jedno z nich złe. 
3tio. Pod młynicą pali i balek brakuje. 

Chałupy Ostrowskie. 
1mo. Ambrożego zagrodnika chałupa nowa. 
2do. Piotra zagrodnika zła. 
3tio. Jędrzeja zagrodnika nowa. 
4to. Sebastiana zagrodnika nowa. 
5to. Józefa zagrodnika nowa w lepiankę. 
6to. Owczarza chałupa nowa. 

Gościniec. 
1mo. Sam gościniec dachu potrzebuje.
2do. W tym gościńcu izbów trzy. 
3tio. W izbie szynkownej okna trzy w tafle, ale wszystkie złe, tudziesz podłoga z gruntu zła. 
4to. W jednej izbie podłoga jest dobra.
5to. W drugiej nie masz, te wszystkie trzy izby z komorami. 
6to. W tych dwóch izbach okna złe, także w tafle. 
7mo. Stajnia wiezna przestawiana z starego drzewa, u której słupy nowe i przyciesi i już popodpierana. Połowa dachu nowego, połowę starego i jeszcze nie dołacona i nie wszystka poszyta. 
8vo. W tymże gościńcu jest miech kowalski, zły, kowadło dobre, młot wielki dobry, trzy, szparuk, kleszczy dwoje, ale złe. 
9no. Kuźnia przy gościńcu nowa, ale niedokończona. 

Chałupy Jeziorskie. 
1mo. Łyjaka, zagrod. chałupa nowa. 
2do. Banasiaka Franciszka, wcale zła. 
3tio. Rocha pułrolnika potrzebuje reparacji, przyciesi złe. 
4to. Kulawina[?] zagrodnika nowa. 
5to. Bonawentury pułrolnika, chałupa zła. 
6to. Antoniego pułrolnika nowa. 
7mo. Błażeja zagrodnika w lepianke nowa. 
8vo. Florkowej pułrolniczki, zła. 
9no. Gorzelanego zagrodnika w słupy stawiana, zła, słupy powygniewały. 
10mo. Jędrzeja zagrodnika nowa w lepiankę. 
11mo. Płócinnika Pawła, chałupa stara, ale jeszcze dobra. 
12mo. Jędrzeja pułrolnika chałupa stara, przyciesi złe. 


Także też bór za possesji WJmPana Ignacego Gałczyńskiego znacznie wycięty. 
Anatazy z D. Wolski mppa

środa, 1 października 2025

Inwentarz Malanów Trupianka (1771)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-145, karty 443-46.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

 

Status bonorum, czyli inwentarz dóbr wsi Malanowa i Trupianki deserta WJmci Pani Eleonory z Szawłowskich Rupniewskiej Podstoliny Inowłodzkiej, tychże dóbr dożywotniej Pani z opisaniem wszelkich pobudynków, tak dworskich, jako i wiejskich, osiadłości, poddaństwa, inwentarzów, tudziesz rerum mobilium et immobilium post fata [...] mag[...] domini[...] Rupniewski subdapiferi Inowłoden. derelictorum. Dnia 18 miesiąca lipca roku pańskiego 1771go spisany i opisamy. 

Dwór. 
Do którego wchodząc jest ganek nadchylony, ten poprawy potrzebuje, podstawieniem słupów pod balki, drzwi sienne na zawiasach z zamknięciem, izba stołowa z zamknięciem wszelkim zamkowym, kluczem i antabami. W tejże izbie podłoga dobra, sufit reperacji potrzebujący, okien taflowych 4 całkowych dobrych, piec i komin w całości dobry, szafa kredensowa z kratami, drzwiczkami na zawiasach zamknięciem i szufladami, obrazów na ścianach zostających w ramach różnych malowanych 12, stół malowany wielki, wysuwane sztuki, stół mały kwadratowy 1, stołków białłych z poręczami 7. Przy tej izbie pokoik mały, pusty, na różne schowania z kominem, oknem jednym, podłogą złą, suffitem nadrujnowanym, drzwi u tegoż dwoje na zawiasach z wrzeciądzami i szkoblami. Z tegoż pokoiku skarbczyk, do którego drzwi na zawiasach z wrzeciądzem i szkoblem, w którym podłoga z suffitem nadrujnowane, okienko małe. Z tegoż skarbczyku są drzwi do sklepiku, z tego sklepiku są drzwi na zawiasach z zamknięciem na dwór. W sieni komora, czyli szpiżarnia, do której drzwi dobre z zamknięciem zamkowym i kluczem. Taż szpiżarnia ze szczętem zła. Na drugiej połowie dworu pokoik sypialny, do którego drzwi z zamknięciem wszelkim porządnym zamkowym. W tymże pokoju podłoga dobra z sufitem podobnym, oknami dwiema, piecem polewanym i kominem dobremi. W tym pokoju obicie karmazynowe, bławatne, stare, nazwiskiem burgatelowe. Fieranki przy oknach zielone, rasowe, nadstarzałe. U drzwi zasłona sukienna, szafka z kratami na szkło nadstarzała. Z tegoż pokoju są drzwi do pokoiku z zamknięciem żelaznym. W tym pokoiku podłoga i sufit dobre, piecem polewanym i kominem dobremi, oknami dwiema złemi. Drzwi do sieni z zamknięciem, z tych pokoików są garderopki dwie do których w jednej garderopce podłoga z suffitem i oknem jednym dobre, drzwi z zamknięciem zamkowym dobrym. Z tejże garderopki są drzwi na zawiasach do drugiej garderopki, w której są okna dwa, podłogą i suffitem dobremi. Drzwi na przebój do pokoiku. Góra na tym dworze z obydwóch stron, drzwi na zawiasach z szkoblami i wrzeciądzami. Górka nad gankiem, do której drzwi z zamknięciem dobrym, okno jedno, podłoga i suffit nadrujnowane. Schody na górę dobre okolice przy oknach wszystkich dworu okiennice. Dach na tym dworze całym gontami pobity nadrujnowany. 
Most do tego dworu na kopcu będącym z poręczami nadrujnowany. Officynka za mostem, w której jest izdebka z komorą, piecem, kominem, oknem, drzwiami na zawiasach, wrzeciądzami, szkoblami, chaczykami. W tej officynie jest sień z kuchenką. Przy tej officynie stajenka i wozownia, do której wrota z zamknięciem zamkowym. Dach gontami pobity nadrujnowany, i taż officyna ztąż przyległością stara zrujnowana. Wóz szybowany nowy znajduje się. 

Browar. 
Do którego wchodząc są drzwi z wrzeciądzem i skoblem. Sień, w której kocieł dobry, kadzi dwie dobre, przykadek jeden, beczek ośm dobrych, pułbeczków cztery dobre, konew od zlewania, cebratka nowa dobra, od zadania piwa lyż dobry, przykrycie słomiane od kadzi, wylewka, kosz od chmielu dobry, wiadro od studni dobre. Izba browarna z komorą, drzwi do nich na zawiasach z skoblami, wrzeciądzami, okno dobre, duże, piec kaflowy dobry i komin, koryto do zalewu, garniec z pokrywą, rurami i wszelkiemi statkami należącemi, góra z zamknięciem. Dach na browarze połową potrzebuje reparacji pobicia na której szkudły kop 45, i na dwór miejscem potrzebującej pobitki. Ozd, czyli suszarnia słodów, blisko browaru stojący, na którym ozdzie dach reparacji potrzebuje. Karmnik blisko browaru stojący dobry. 

Folwark.
Do którego wchodząc są drzwi na biegunach z sienią, izbą, komorą. W tej izbie folwarku jest komin i piec dobre, okno nadpsute, szafa na statki należące. Przy tym folwarku zostają kurniki nowe, dobre, z drugiej strony chlewy, które reparacji potrzebują. 

Obory.
Obory okoliste, częścią potrzebujące poprawy poszywki i delowania. Owczarnia dobra, stodoła jedna o dwóch klepiskach, do której wrotni czworo z kunami żelaznemi, przy jednej wrotni zamek z kluczem, przy drugiej kłódka z kluczem. Stodoła druga o jednym klepisku na zamek zamykana z kluczem. Szpichlerz dobry z zamknięciem na zamek, do którego klucz. Przy szpichlerzu szopa dobra, z drugiej strony stajenka na konie. Wrót do podwórza wjazdu jest dwoje z zawarciem dobrym. Całe zaś pobudynki dworskie okolice częścią parkanem dobrym, częścią obgrodzeniem opasane. 

Osiadłość poddaństwa z ich pobudynkami. 

Kmiecie.
1mo. Augustyn -  - ma chałupę, stodołę, oborę, wołów zakładnych 4, krowę, świnię, wóz, pług, radło, siekierę, kosę, sierp. 
2do. Wojtek Banaszek, ma chałupę, stodołę, oborę, wołów zakładnych 4, krowę, świnię, wóz, pług, radło, siekierę, kosę, sierp.
3tio. Wojtek Mycek, ma chałupę, stodołę, oborę, wołów 4, krowę, świnię, wóz, pług, radło, siekierę, kosę, sierp.
4to. Michał [...]łaczek, ma chałupę, stodołę, oborę i zakład, ten wszystek, co i pierwsi.
Ciż pobudynki mają nadrujnowane, częścią niektóre dobre. 

Półrolnicy.
1mo. Fabian Gaziak, ma chałupę, stodołę, oborę, wołów zakładnych parę, krowę, świnię, wóz, płużyce, radło, siekierę, kosę. 
2do. Wojtek Myczaszek, ma chałupę, stodołę, oborę, wołów zakładnych parę, krowę, świnię, wóz, płużycę, radło, siekierę, kosę.
3tio. Antek Mycek, ma chałupę, stodołę, oborę, wołów zakładnych parę, krowę, świnię, wóz, płużycę, radło, siekierę, kosę. 
4to. Szymon Ratajczyk, ma chałupę, stodołę, oborę, tenże zakład ma co i pierwsi. 

Zagrodnicy.
1mo. Mikołaj Gozdziak, ma chałupę, stodołę, obory, świnię, kosę, siekierę i płużycę.
2do. Wawrzyn Mycek, ma chałupę, stodołę, obory, świnię, kosę, siekierę i płużycę. 
3tio. Matusz Kochaniak, ma chałupę, stodołę, obory, świnię, kosę, siekierę i płużycę. 
4to. Walek Mycek, ma chałupę, stodołę, obory, świnię, kosę, siekierę i płużycę.
5to. Jędrzej Mycek, ma chałupę, stodołę, obory, świnię, kosę, siekierę i płużycę.
Ci wszyscy pobudynki mają nadrujnowane. 

Komornice i komornicy.
1mo. Bartkowa,
2do. Józwowa, 
3tio. Olejniczka, Tomek Rymarz, Jakub Kowal. 

Gościeniec alias Karczma, izba, komora, sień, stajnia wiezna, stodoła, obora, poszywki częścią reparacji dachów potrzebujące. Kuźnia nowa z rzniętego drzewa, z wszelkimi do niej statkami należącemi, gontami pobita. 

Trupianka deserta. 
1mo. Piotr Wysoczyński, zagrodnik, ma chałupę nową, świnię, kosę, siekierę i płużycę. 
2do. Paweł Kulawieczczak, ma chałupę nową, świnię, kosę, siekierę, płużycę, zagrodnik.
Ci wszyscy osiadli w tychże dobrach z wszelkiemi rolami, łąkami, ogrodami zostają. 

Rzeczy różne w ruchomościach znajdujące się. 
1mo. Pałasz krzywy, srebrny, suto pozłocisty, z bierkami takiemiż, na taśmie złotej, wstąszką karmazynową podszytą.
2do. Karabela alias demeszka, pstrozłocista, smelcowana, na stalowym okowie. 
3tio. Karabela srebrna, pstrozłocista, z bierkami takiemisz, z taśmą popielatą, jedwabną, zastawna. Także pas medelkowy, złotem przerabiany, dwojakiego koloru, połową biały, połową karmazynowy, stary, zastawny.
4to. Karabela srebrna blachmalowa, pstrozłocista, z taśmą szarą i bierkami takiemiż. 
5to. Szabla prosta z gładkim okowem, bez pasków, w capę oprawna. 
6to. Rządzik srebrny pozłocisty, w groszek pułsuty, na rzemieniu osadzony.
7mo. Ładownica lwowskiej roboty, pozłocista, z pokrowcem, przy której taśma złota nowa, z wypustkami takiemiż, nową wstążką niebieską podszyta. 
8vo. Taśma do szabli nowa, szara, złotem przerabiana. 
9no. Kulbaka w srebro oprawna, suto pozłocista, bez poduszki, suknem niebieskim z hawtem obita, z wojłokiem szafianowym czerwonym, z tybinkami[?] lazurowanemi i z pusliskami[?] krewnego rzemienia, bez strzemion w pokrowcu.
10mo. Terlica z tybinkami lazurowanemi, staremi zgoła. 
11mo. Kubek srebrny pstrozłocisty, mały do gorzałki. 
12mo. Kobierzec na stół strzyżony w kolorach różnych.
13tio. Kobierczyk stary na stolik turecki. 
14to. Obicie żółte, płócienne w cienie niebieskie na pokój. 
15to. Obitko kamelerowe na ścianę, różnego koloru pasy.
16to. Dywan na łóżko włóczkowy z kutnerem ordynaryjnym. 
17mo. Fuzja żelazna osadą dobra jedna, druga fuzja z mosiężną osadą, także dobra.
18vo. Prochowniczka słoniowej kości biała, z sznurem karmazynowym. Także prochowniczka druga w jaszczur oprawna, tudziesz róg od prochu rznięty w mosiądz oprawny na rzemieniu czarnym z przączką smelcowaną niebieską. 
19no. Puzdro zielone, trzygarcowe z flaszami jedno, drugie puzderko zielone, dwugarcowe bez flasz. Trzecie puzderko garcowe, także bez flasz. Czwarte puzderko stare dębowe bez flasz. Piąte puzderko dębowe z piącią flaszkami kwartowemi. Szóste puzderko małe, zielone, z sześcią flaszkami. Siódme puzderko małe, podróżne. 
20mo. Szkatułki trzy z szufladkami.
21mo. Kuferki dwa stare, kosmate, toruńskie, i skrzynka skórą kosmatą obita, żelazem okowana, toruńska, stara, jedna, tudziesz skrzynie stolarskiej roboty trzy z zamkami.
22do. Krzesełek sześć z poręczami, bombą zieloną obite. Także krzesełka dwa składane skórą juchtową, czarną obite. 
23tio. Parawan drewniany, malowany o sześciu sztukach bez zawiasków.
24to. Półmisków cenowych, gdańskich ośm. Misa gładka jedna, półmisie z obręczą jedno, talerzy takichże ośm.
25to. Misy z obręczami, z antabkami dwie, większa i mniejsza. Pułmisków starych sześć, z których jeden wytopiony. Talerzy starych cenowych siedem. Przystawek ceny bitej dwa, salaterek cztery. Pułmisie małe jedno, stare z obrączką, łyżek cenowych cztery, masielniczka cenowa jedna, lichtarzy cenowych cztery, para większych, para mniejszych. Miednica jedna z nalewką cenową, flasza farfurowa jedna w cenę oprawna. 
26to. Jaszcz miedziany z talerzykami pobielanemi czterma i z miseczkami czterma takiemiż. Alembik miedziany z pokrywką o jednej rurce z sedesem na nóżkach żelaznych jeden, konew miedziana, stara bez przykrycia jedna, konewka miedziana pomniejsza z przykryciem jedna, kiesz[?] żołnierski miedziany pobielany jeden, flasza miedziana cztery garcowa jedna, flaszka pułgarcowa miedziana jedna, kwarta miedziana jedna, miedziaczek jeden, kopraczki dwa miedziane kwartowe, panew duża miedziana jedna, panewka miedziana druga, stara, paneweczka mniejsza jedna, kociełek miedziany od herbaty jeden. 
27mo. Żeleźniak duży jeden, rożen wielki jeden, rożny dwa małe.
28vo. Topór ciesielski jeden, pieły dwie, węgielnica, srubsztak slosarski i inne instrumenta do tegoż należące. Lichtarz żelazny z szczypcami. 
29mo. Możdzeń żelazny z tłuczkiem takimże jeden, item możdzeń mosiężny z tłuczkiem takimże. 

Statki stelmaskie.
1mo. Piełka mała jedna, świdrów większych trzy, świderków mniejszych cztery, zastrugi, czyli fugowniki dwa, dłuta dwa, iglica do zawłóczenia rzemienia jedna, młotek mały jeden, chebelek jeden, strug jeden, dłutko do toczenia jedno, szynżaszka jedna. Te statki oddane Urbanowi Janowskiemu stelmachowi dziedzicznemu dóbr Wulczyńskich*. 

Inwentarz rogaty na tymże gruncie znajdujący się i nie rogaty.
1mo. Stadnik jeden, krów ośm, koni fornalskich para, cieląt troje, świni macior pięć, kiernosz jeden, projszczaków jedenaście. 

Inne zaś ruchomości mniej szacunku podległe, te nie wyrażają się sukcessorom, niezginione, który to regestr rzetelnie spisany do Grodu Łęczyckiego z podpisem ręki mojej własnej podaję. 
Datt w Malanowie anno et die ut supra.
I ten regestr gotowa jezdem poprzysiądz, gdy tego potrzeba czasu swego będzie wyciągać. 
Eleonora Rupniewska, mppa. 


* wieś Wola Dzierlińska, tamże został sporządzony rejestr podpisany przez Eleonorę Rupniewską

Inwentarz Będków Wola Będkowska (1772)

Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-145, karty 459-60.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

Wizja dóbr Będkowa połowy i Wolki Będkoski połowy po śmierci Swiętej pamięci Jmci Pana Jana Wolskiego, tychże dóbr połowy dziedzica przez Jchmców Panów Kazimierza Cieszkowskiego i Jmci Pana Gabriela Bielickiego przy prezencji woźnego Józefa Chowierandy przysięgłego z Buzenina tak zasiewków ozimich, jako też jarych i inwentarzów pozostałych tegoż Jmci Pana S. pamięci Jana Wolskiego własnych z poddanemi osiadłemi na tejże jego połowie dóbr Będkowa i Wolki Będkoski zostającemi dnia 7 lipca roku 1772 spisana.
Żyta wszystkiego na Będkowie na pańskich folwarkach jest składów 80, jarki składów 20, pszenice jary zagonów 6, jęczmienia składów 40, grochu składów 20, owsa 20 i 6, tatarki składów 36, prosa zagonów 11, lnu przez pół staja zagonów 10, na ogrodzie kapusty zagonów 10, brukwie zagonów 3, kapuśniku zagonów 3, marchwie zagonów 14, grochu kolińskiego zagonów 3. 
Inwentarza rogatego krów dojnych 10, wołów robotnych 3, stadnik 1, jałowic 3 letnich 2, trzecia jałowica dwuletnia, jałowiąt półtoraków troje wołków.
Swini macior starych 5, kiernoz szósty, proszczaków rocznich 2, prosiąt latosich sześcioro. 
Koni klacz 2, jedna ze zrzebieciem, zrzebców dwuletnich 2, trzeci zrzebiec w półtoru lat. 
Gęsi starych z młodemi 15, kaczka 1, kur 3. 
Poddanych jego w Będkowie pierszy Stach zagrodnik ma wołów parę, krowę, wóz, żelaza, zasiewek, co należy robi dni 4 w tydzień, Bartkowi synowie z matką dwaj też taką załogę zagrodnią mają, robią także dni 4. 
Trzeci zagrodnik Józef podupad, służy żona tylko w chałupie siedzi. Szymek chałupnik nie ma załogi pański, robi 2 dni. 
W Wólce Będkowki Sobek zagrodnik ma załogę jako i w Będkowie jednakową, robi dni 4 w tydzień. Drugi Mikołaj zagrodnik ma załogę, robi także 4 dni ręczno, wołów parę odebrano do dwora za życia Pana jego. Trzeci Bartek ma rolę zagrodnią, ale podupad. Szwiec kumornik, siedzi w chałupie, robi dzień w tydzień. Kumornica jedna Taczała[?]. 

Budynki dworskie w Będkowie. Dworek, sień z dwojgiem drzwi na zawiasach żelaznych, trzecie drzwi do izby na zawiasach żelaznych, piec prosty, okna w drewno oprawne, szyby proste, z izby drzwi do komory na zawiasach, zkoblem wrzecądzem i kłótką, komor dwie, z komory drugie drzwi na dwór na biegunach drewnianych. Ten dworek już stary, pod guntami staremi, snopkami naprawiany. W tym podwórzu na zachód gorzalenka, sień z [...] i komorą, w sionce garniec miedziany ze wszystkimi statkami co należy, drzwi na biegunach troje, okno proste i piec, to wszystko stare. Stajnia pod pałudnie na konie, stara, popruchniała, pod snopkami z wrzecądzem, skoblem żelaznym. Obora przy wrotach spólna na pół przegrodzona na bydło, dranicami u dołu obita, górą snopkami poszyta, dobra, stodoła o jednym klepisku, dobra w poszyciu, kuna u wrót żelazna do zamknięcia z kłótką. Płoty w podwórzu spólne, ogrodzone, stare. Sad wielki zarosły drzewem różnym, od lasu płota [nie?]masz tylko pozacinany drzewem niepotrzebnym. W tym sadzie ani jabka, ani gruszki nic nie odbrodzieły tego roku. Sadzawka na karasie. W środku sadu spichlerz spólny na zboże, stary, dolne sypanie do S. pamięci JmPana Wolskiego należące, złe, końce przyciesi zgnieły. 
Co że tak jest widzielizmy, na to się rękami naszemi podpisujemy. Działo się w Będkowie dnia i roku wyżej. 

Kazimierz Cieszkoski
Gabriel Bielicki ręką trzymaną

sobota, 13 września 2025

Inwentarz Kłady (1786)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-172, karty 671-72.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

 

Wizja dóbr Kładów przez W. Jmsc Pana Hieronima Kobierzyckiego Podczaszyca Kaliskiego po objęciu posessji zamiast inwęntarza dnia 20 lipca roku 1786 przez dwóch slachty i woźnego niżej na podpisie wyrażonych uczyniona. 
A najprzód dwór, przed którem mostek z dylików zły, wchodząc do sieni drzwi proste na biegunach, na lewej stronie izba pańska, do której drzwi proste z wrzecąndzem i szkoblami, tak chaczykiem żelaznemi. W tej izbie okien dwa z prostych szyb okrągłych, piec z prostych kafli i komin prosty. Tak piec jako i komin zły, komin poprawy potrzebuje, a pieca nowego potrzeba, bez podłogi, sufit z delików. Z tej izbetki komora, do której drzwi z wrzecąndzem i szkoblami proste na biegunach. Z tej komory drzwi na dwór także proste, zasuwane, na drugiej stronie izba duża, czeladna, spróchniała. Do tej izby drzwi na biegunach z wrzecądzem i szkoblami. W tej izbie piec i komin proste, złe, =potrzebuje piec przestawienia, posowa z delików, okien w tej izbie dwa prostych, w których szyb brakuje czterech, a drzwi strzaskane. W śrotku kuchęnka na wilot, drzwi dwoje złe, komin zkrzywiony, ten cały dwór[?] spróchniały, w ziemię wszedł, na jednej stronie poszycie jeszcze niezłe, a na drugiej stronie złe. Na przeciw dworu od wsi chlewik przeforsztowany na dwa, stary, zły, dalej i stodoła stara o jednym klepisku z kretesem zła. U tej stodoły wrót dwoje złych, u obojga wrzecąndze i szkoble żelazne. Za tąm pierwsząm druga stodoła, niedawno postawiona, bez soch, mała, do połowy dranicami pobita, od wierzchu snopkami poszyta, wrota z tarcic dobre z wrzecąndzem i szkoblami żelaznemi. W podwórzu dalej idąnc wozownia stara bez wrót, na której poszycie niezłe. Za tąm wozowniąm przystawiona obora z stajniąm po jednym dachem, do obory wrota podwójne, [...] drabin dwie. Na drugiej stronie od wrót drzwi, na tych dwoje z desek prostych, u jednych wrzecządz szkoblami dwiema, drabiny trzy, żłob jeden, posowa z całków nieciesanych, różnych, które popruchniały, poszycie dużo złe. Na drugiej stronie spikrz o jednej kondygnacji, z wystawą na dwóch słupach, z podłogą i trzema chojcami, drzwi na zawiasach żelaznych z wrzecąndzem i szkoblami, na górę drzwi proste, sufit z dylików. Lubo stary tenże spikrz, lecz dobry, miejscami dach poprawy potrzebuje. Browarek razem z gościńcem postawiony nowo, do którego wchodząc drzwi na biegunach. Z sieni na lewej ręce drzwi do izby na biegunach. W tej izbie okien dwa z małych tafelków, ławek przy piecu dwie, komin dobry, piec prosty z kamieni, zły, posowa z delów. Z tej izby drzwi do komory na biegunie i z komory na dwór na zawiasy zamykane, o dwojgu drzwi siennych i komornych z izby szkoble żelazne z wrzecądzami, drzwi wszystkie z tarcic. Wychodząc z sieni do izby komin obserny do garca i kotła, drzwi na teł z tarcic na biegunach, sień do statków dostatnia. Z tej sieni drzwi do wieznej stajni na biegunach. W stajni koryta dwa, wrót pojedynczych dwoje na biegunach z tar[cic?]. Poszywka dobra na całym budynku, przedtem browarem studnia, w której dwie rynny, podwórze dworskie ogrodzone całkami połową, a druga połowa żerdziami, lecz potrzeba niedługo inszego ogrodzenia. Studnia za dworkiem potrzebuje reparacji, wrót dwoje, jedne na wieś, drugie ku browarowi, lecz oboje niedobre. Ogrody dworskie. 
Pierwszy przed spikrzem, na nim pasternaku Nro lech 4, cebuli lech No 2, lecz bardzo mizerna. Ogródki w podwórzu dwa, które różn[emi?] nasionami i warzywem posiane. Zawsząm ogród, na którem kapusty bardzo mizernej zagonów jedenaście, lnu zagonów sześć, marchwi zagonów dziewięć. Krescensja jaka beła żyta składów 1mo 112, 2do pszenicy ozymi bardzo mizernej szkładów [...] 3tio jęczmienia szkładów 58, 4to owsa szkładów 106, 5to grochu szkładów 23, 6to taterki szkładów 55, 7mo jarki szkładów 57, Item jarki ku Ługowi na nowinach dwóch szkładów 21, lecz bardzo mizerna, 8vo prosa zagonów 24, 9no rzepaku szkładów 6, 10. konopi w polu kawałków pięć, 11. lnu w polu kawałków trzy. 
Inwęntasz, to jest krowa inwęntarska jedna, która zdychała, poniewasz bardzo beła stara, którym kazał dobić. Zakład chłopów Michał półrolnik ma wołów pańskich trzy, a czwarty mu zdechł i krowę na czwartego przedał. Matusz zagrodnik nie ma pańskiego zakładu. 
Pobudynki wiejskie. Chałupa Michałowa dobra i stodółka, obora zaś potrzebuje poszycia. Matuszowa chałupa i stodoła dobra, obórka zaś nie ze wszystkiem dobra. Chałupa po Maćku jako i stodoła ze wszystkiem zła, na nic się nie zda. 
Którom to wizjęm dla tym większej wagi i waloru rękami własnemi trzymając się pióra podpisujemy.
Działo się jako wyżej w Kładach.
Jan Szczucki krzyżyki kładę trzy xxx 
Stefan Badawski xxx
20 lipca R.P. 1786

piątek, 12 września 2025

Inwentarz Stojanów (1770)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-143, karta 375.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.



Wizja wsi Stajanowa Małego po wyjściu z possessji Jchmc PP. Kociełkowskich w prezencji Jchmc PP. Jana i Kazimierza braci rodzonych Szałowskich, tudziesz opatrznego Kaspra Kasprzaka z Wojsławic autentycznego woźnego dnia 22 miesiąca sierpnia roku niżej wyrażonego na afektację Wielmożnego Józefa Suchorskiego Miecznika Przemyrzkiego uczyniona w której to wsi najprzód we dworze izba stołowa, do której przez złe opatrzenie dachu w jednym miejscu nad kredensem, gdzie przed tym bywał, posowa nagnieła i zapleśniała, w alkierzu także przez zaciekanie dwie tarcice z brzegów wposrzodku posowy zbutwiały, w kuminie kaptur wyrwany, w sieni na górę schodki dolne zrujnowane, a u drugich pod trepami tarcice brakuje, do kuchni glina wytracona przy drzwiach czeladnych, w kuchni kotliny poutrącane, w izbie czeladnej dwie cegły z pieca dolnego piekarskiego wyleciały, w mielcuchu w tyle przez zaciekanie ściana wygnieła i komin coraz bardziej ocieka, reszta mielcucha takiego jak był, kurniki ex oposito mielcucha, w którym mielcuchu okno nowe, w drewno szyby oprawne, kurniki zaś takie jak były, tylko szopka przybudowana i ściany [?] starych kozłów, w słupy co się powywalały ułożona, spichrz taki jaki był. Obora przy tym spichrzu taka jaka była u drugiej oborze z przychodu balka spróchniała i upadła. Wrota wywalone stare. Stodoła jaka była taka jest, tylko ściana w tyle wywalona, sad kozy niektóre drzewa i sczepy pousposuszeły[?] przez złe opatrzenie płotów, które nie taką grodzą jak przed tym były zostają.
W ogrodach najprzód po owczarzu, gdzie niebosczyk Czyżewski mieszkał, dwa kawałki kapusty, na Masztalerskim trzy kawałki kapusty, pod samym dworem na pustem pięć kawałków kapusty dosyć lichej, na pańskim ogrodzie za kurnikami trzynaście zagonów marchwi zasianej ale chwastem zarosłej, z której lichy pożytek, po bok stodoły Wilkowcy sześć kawałków kapusty samych szatków, marchwi sześć kawałków chwastem zagaszonej. W polu pierwszym ku Goszczonowu, gdzie zasiał Kuba przychodni tatarki dwa składy żyta zagonów sześć, także na trzeci płusce tatarki dwa składy, tenże żyta, owsa i grochu nasiał czworostaj dwiema składami, zaś tatarki, jęczmienia i prosa, owczarz zasiał czworo staj trzema składami obsiał różnym zbożem na pańskim folwarku znać po ścierniskach, że jęczmień, jarka i owies, tatarka liche były. W polu pod lasem ku Chlewu zasiał tenże Kuba przychodzień sześć składów żyta i owsa sześć, z Modły zasiał Żeleźnik dziewięć składów owsa w pańskich folwarkach. Żyto nieposprzątane, tatarka i pszenicy staje wszystko liche przez złą uprawę w drugich miejscach i nieprzywłoczane w trzecim polu ogór niepodorany przez pół i mało co uprawnego albo nic tylko podoranka przywleczona, proso wypaszone orkiszu pół trzecia medela ode wsi grochu za rowem ku Brzezinie łąki powycinane a siana sprzątnionego nie masz nic tylko ledwo, że cztery wozy zostało się trochę. Łąk niesieczonych pod oziminą i to miejscami wypaszone. Co my widzieli i należycie opatrzeli.
Jan Szałowski ręką trzymaną
Kazimierz Szałowski ręką trzymaną 



poniedziałek, 8 września 2025

Inwentarz Warta (1768)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-141, karty 540-41.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

 

Inwentarz Starostwa Wartskiego na terminie reindukcji 10 february anno 1768 agitującej się  spisany.

Dwór o jednej sali, dwóch pokojach z alkierzykami, dwóch narożnikach z sienią, oknami, drzwiami, zamkami, zawiasami, posowami, podłogami, piecami, kominami, tak jak w lustracji roku 1765 expediowanej znajduje się. 

Officyna. Wychodząc z tego dworu na prawej ręce tasz officyna jest o jednej izbie z alkierzem, z sienią, oknami, zamkami, zawiasami, ze wszystkim, tak jak według wzmiankowanej lustracji opisanej. 

Lamuz, z tej officyny wychodząc lamuz stary, zdezelowany, tak jak w spomnionej lustracji jest opisany.

Stodoła. Z tego lamuzu wychodząc na prawej ręce taż stodoła stara, tak jest jak w wspomnionej lustracji opisana, w której w pierwszej ćwierci całej jarka, w drugiej pół jarki, pół tatarki, w trzeciej nie całej siano, w czwartej groch, po sąsiek, w piątej całej jęczmień sieczony, w szóstej przez pierwszą połowę żyto znajduje się.

Stodoła druga, obok tej stodoły jest stodoła nowsza, tak jak w przeszłej lustracji opisana, w której pierwszej i drugiej ćwierci jęczmienia kop 12, w trzeciej i czwartej przez mniejszą połowę żyto z Dusznik przewiezione, zbolałe i od myszy zepsute znajduje się. 

Spiklerz. Za temi stodołami jest spiklerz nowy, guntami pobity, z trojakim przeforsztowaniem, schowaniem, na dole z wchodami i sypaniem, na górze z posową z tarcic z podłogą, także w jednym przeforsztowaniu u drugim drzwi z tarcic o dwóch zamkach z zawiasami i dwiema antabami, w którym znajduje się zboża gotowego, żyta sieradzkiej miary wierteli 17, grochu wierteli w. 6, pszenicy wierteli w. 2, tatarki wier. w. 6, jęczmienia wierteli w. 3, owsa wier. w. 52 i miar dwie, grochu kolińskiego wier. w. 2, prosa wier. w. 11, siemienia konopnego wier. [...], lnianego wier. 4, wier. rzepaku posledniego wier. w. 2 i miar 2. 

Stajnia. w cyrkumferencji podwórze jest. Stajnia tak jak wzwyż wyrażonej lustracji opisana. 

Owczarnia. Dalej stoi owczarnia tak jak w lustracji opisana.
 
Obora. Przy tej stajni obok stoi obora, według wspomnionego opisania znajdująca się. 

Chlewy. Dalej chlewy tak jak dawniej są opisane. 

Kuchnia. Ta także znajduje się opisana tak jak dawniej w lustracji. 

Mielcuch. Schodząc na dół znajduje się nad jeziorem m[ielcuch?] według tyle razy wspomnionej lustracji opisany, w którym odmierzyło się słodów jęczmiennych na piw[...]. Piwa w tymże mielcuchu beczek 16. 

Wolarnia. Wychodząc z mielcucha na prawej ręce stoi wo[larnia?] tak jak inne budynki opisana. 

Gorzalnia. Przy tej wolarni jest gorzalnia, podług rzeczonego opi[su?] znajduje się. 

Miasto Warta
Dworzec Starościński. Ten dworzec w którym szynkują roz[...?] stoi w rogu rynku tak jak wspomniana ilustracja opis[...?]. 

Austeria. Taż Austeria jest w rynku miasta z kramnicami, opisana lustracji prócz kramnic teraz na izbetki robionych.

Inwentarz bydła i innego z bydła rogatego ani nierogatego owiec żadnych nic się nie znajduje. 

Następnie opisano zasiewy. Wzmiankowno nazwy pól: Czartoria, Mrozowa[?], Podlasek, Studziniec, Wydrzyn.

piątek, 5 września 2025

Inwentarz Dzierlin (1768)

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-142, karty 233-36.
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka. 

Ponieważ gdy nie masz żadnego budynku osobnego w podwórzu dworskim, a dworek, w którym mieszkają Jmc P.P. Jaraczewscy bardzo szczupły do wydzielenia possessji sukcessorom sp. Jmci Pani z Suchorskich Kamińskiej, z tej tedy racji do wsi na wydzielenie possessji i obmyślenia jej, bez naprzykrzenia się któremu poddanemu tej połowy Dzierlina swoje kroki i ztronę wrócił ze dwora Jm Pan subdelegat, gdy tedy i tak nie podobało się Jmc Panu Jaraczewskiemu, doszedłszy na wsi w ulicy od dwora więcej jak na staje, temuż Panu subdelegatowi z Jmoscie swoją i familią oraz sam z szablą JmPP. Poradzimskimi, szwagrem swym Wygnonskim, służącym Ruszkowskim z szablami będącymi, prosząc i grożąc więcej jak godzinę tam i sam w pas uchwyciwszy, mocno trzymając i ciągnąć na powrót do dwora niby już tam pozwalając possessji wrócili, po wróceniu dalej JmP. subdelegat kontynuując swoją zaczętą jurysdykcję, izbę czeladną z komorą opisując JmP. Jaraczewski z Jmcie swoją familią i PP. Poradzimskim, Wygnonskim i Ruszkowskim, wszyscy przy szablach będącymi gromady zwołanie[?] [...]  grożąc słowami i porywając się razy kilka do tumultu [...] i gdy jednego z dyspozycji urzędu przyprowadzono, tego w izbie opisanej possessji skoczywszy w gębę uderzył, za głowę JmP. [Jaraczewski?]porwał, ten tego mu ledwo od groniono[?] obiecując onego z przysięgą kilkukrotną, że się dopiero po południu przybywszy WW. Ichmi PP. sąsiedzi i przyjaciele temuż Jmci Panu Jaraczyńskiemu powoli wyperswadowali, i tak po długiej utarczce i opisaniu połowy dworka tudziesz innych budynków odstąpiwszy possessji do mieszkania we dworze na wieś się rejterując possessją wyrażonym sukcessorom u pracowitego Grzegorza Bochenka kmiecia do mieszczenia się w possessji wyznaczył, i oraz tego [...]mego do robocizny, który małżonkę, dzieci, budynki, załogę dworską i zasiewek do niego należących robić powinien cały tydzień dwojgiem, stróżę, trzodę odbywać, i inne powinności według dawnego zwyczaju odprawiać, kapłonów parę daje dworowi i jajec półkopy.Ten zupełnie należyć będzie Jmow sukcessorom do dyspozycji.
Na dalszy czas zaś mięszkanie, ponieważ u tego wyrażonego poddanego Bochenka szczupły budynek nie można się z wnim długo mieścić dl[a?] jego dzieci i czeladzi, tedy przeciwko dworowi JmP. Jaraczewscy [...] jest ogród nade drogą, na którym teraz konopie pomiedze są, a że miedzą kapusta, tedy tu gdzie konopie grunt się wyznacza possessją tymże sukcessorom po zebrania konopi przez JmP. Jaraczewskiego na wolne wybudowanie sobie possessji, po[...] na zawsze dokąd interess nie będzie uspokojony wzdłuż tak się ciągnie ku Olszynie. Za miedzą zaś dalej warzywo, marchew, z pasternakiem, którego warzywa wydziela się wyrażonym sukcessorom sp. JmPani Kamińskiej lich 5, kapusty [...] zagonów 3, po czego zebraniu grunt nie będzie należeć[...] JmPanu possessorowi [...]. W podwórzu zaś dworskim idąc od obór ku stodołom wołownia oraz owczarnia [...] dla wegnania bydła i koni wołownia wyznacza się sukcessorom od podwórza, do której wrota podwórze na biegunach prągłem drewnianym do zamknięcia poprzegrodzony i furtkę u dwora na stajnią należeć będzie.
Stodoły dwie, jedna o dwóch bojowiskach, druga o jednym, większa, w której żyto zwiezione już jest. Tedy ta co o dwóch klepiskach [wy?]znacza się[?] od stodoły pojedyńczej z jednym bojowiskiem połowa  zupełnie[?] [...?] znajduje pod snopkami, de nowej poprawy ta  połowa [...] potrzebuje ze wszystkim ta desperatur  Jmciom sukcessorom, blisko stodoły pojedynczej spichlerz mający dolne i górne sypanie i schowaniem, tedy górne schowanie oddaje się pomienionym sukcessorom, do którego wschody drzwi [...] szkobli i wrzeciądza, ten spichlerz pod snopkami dobrymi.
Chlewik w podwórzu przy wrotach nadpustoszony o dwojgu drzwiach przegrodzony na biegunach, dach tego chlewika bardzo zły, z gruntu pokrycia potrzebny. 
W polu ku Kościerzynu między drogami na Zadwornym dziale [...] wydziela się składów dwadzieścia, na lewej ręce tyki drugi należyć nie będzie, po sprzątnieniu zaś grochu ten działek staj dwojgiem i dalej co do tego działku należy, oddaje się tymże sukcessorom na folwarku Wydry zwanym od drogi ku Łosińcowi idącej, żyta składów dworskich dziesięć staj czworgiem, piąte nie zasiane. Na drugiej stronie ku wsi owsa [...] składów, staj sześciorgiem, ten się oddaje zrolą na zawsze. Pszenicy jarej od drogi ku Łosińcowi pod dzwonica Charłupską jednym stajem składów siedemnaście [...] się oddaję, druga nie należy.
Za pszenicą żyta staj dwoje, ku wsi wskładów czternaście, jednego w drugim staju składów dwadzieścia trzy i kawalców kilka to się oddaje. Na tej roli za żytem ku wsi rzepy staje jedno składów dworskich dwadzieścia cztery. Tej rzepy oddaje się połowa od roli Charłupskiej, połowa zaś zostawia się Jm Panu possessorowi, za [...] prosa stajem jednym zagonów [...] dworskich czterdzieści cztery. I tego oddaje się od roli Charłupskiej wspomnionym sukcessorom zagonów dwadzieścia cztery. Za prosem jęczmienia staj dwoje, w pierwszym staju składów dworskich dwadzieścia, w drugim staju [...] składów także dwanaście.
To zboże desponitur z rolą na zawsze wspomnionym Jchmciom sukcessorom. 
W polu Podzagórki folwark na którym za drogą od Dzierlina do Warty idącą jest staj dwoje zboża, jęczmienia składów pięć, rzepniku składów trzynaście, tatarki składów siedem, [...] w jednym staju zboża składów dwadzieścia pięć.
Na drugim staju sama tatarka to się oddaje zboże rzepniku zaś dla JmPana Jaraczewskiego od jęczmienia [...] składów siedm. Rola zaś tego działu cała po sprzątnieniu zboża należyć będzie wyrażonym sukcessorom, której jest wszystkiej staj siedmioro. Na folwarku Rakowizna zwanym jarki w jednym staju składów, czyli półtoraków trzynaście.
Na drugim cztery przy owsie [...] oddaje tymże sukcessorom z rolą gdzie jarka i owies [...]wno jak jarka z owsem. Na folwarku Rakowizny od [...] JmPa Jaraczewskiego przy[...]  tego staja wyznacza się sukcessorom JmPani Kamińskiej jęczmienia składów trzydzieści jednym stajem do sprzątnienia [...] roli. Rola Franciszkowska pusta pod Charłupią, z której już sprzątnione zboże składów dziesięć.
Także druga na Zagrodzie pusta pod Charłupią przy pańskim folwarku także oddaje wyrażonym sukcessorom i składów do nich należyć będzie od tych [...] na tej roli z ogrodami i łączkmi [...] się jakie do tych ról znajduje, a ponieważ zboże szczupło się bardzo wydzieliło z racji, że już oziminy mało w polu stojącej i jarzyny niewiele w polach oddanej, [...] tymże sukcessorom z propinacji browaru Dzierlińskiego, wyznacza się złoty dwieście, aby arendarz terazniejszy trzymający browar z propinacją wydał pomienionym sukcessorom [...] do św. Jana Chrzciciela w przyszłym roku przypadającego złotych polskich dwieście, i tak [...] na dalsze czasy corocznie, piwa zaś wolne robienie i gorzałki palenie na swej potrzeby [...].
W łąkach do tej połowy Dzierlina należących siana sprzątnionego dworskiego jest stogów trzy, jeden wielki, a dwa małe, więc tutej wielki [...] dworowi, a dwa daleko pomniejsze oddaje się Jchmciom sukcessorom wyrażonym, w których mało więcej miarkować może nad dwanaście wozów.
Nadalsze zaś czasy łąka pierwsza miarkująca na wozów sześć item druga między łąkami chłopskimi będąca pusto kaczmarskie [...] łąka Piłat nazwana na wozów dwa, [...] dalsze czasy i [...] jeżeli się jakie znajdować mogą Jchmociom sukcessorom JmPani Kamińskiej. 
Poddaństwo.
Pierwszy Bochenek wyżej wyrażony kmieć, drugi Paweł [...] pułrolnik ma żonę i dzieci, budynek i załogę do niego należące, wołów parę, koni parę, krowę, świnię i inne jako drudzy, robić powinien trzy w tydzień, stróże i trzodę odbywa paśnią według dawnego zwyczaju. Trzeci Mateusz[?] Zimny zagrodnik ma żonę i dzieci, chałupę i inne budynki, zasiewek i inne załogi do niego należące, robić powinien w tydzień dni dwa bydłem, trzeci dzień ręczną robotą. Czwarty Łukasz Szafran komornik, żonę ma i dzieci, chałupę, robi latem dni trzy, a w zimie dni dwa ręczną robotą. Item Wolek komornik Bochenek żonę ma i dzieci robi tak jako Szafran, chałupę starą, złą, pustą, tych według opisania oddaje się w dyspozycji wyrażonym Jmciom sukcessorom, pastwiska, lasów [...] jakie się znajdowały,  ryb wolne łowienie w stawie, rzece i w ustępach dla potrzeby tyle domowej pozwala się i pasenia inwentarza.   



poniedziałek, 1 września 2025

Zawady

Zawady, dawniej przyległość w dobrach Bilew, leżąca obecnie w gminie Zduńska Wola.

Zawady, os. niegdyś par. Marzenin pow. łaski. LBŁ str. 482 ok. r. 1520 Zawady des.(Ks. Stanisław Kozierowski: Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej wschodniej Wielkopolski, Poznań, 1926.)
 
 
1771
 
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-144, karty 83-85.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.


Do Urzędu i Xiąg Grodzkich Wieluńskich osobiście przyszedłszy JW Jmc Pani Konstancja z Jordanów Walewska Kasztelanowa Spicymirska, wsiów Bielowa i Zawad deserty, Okupów obojga, Gajewnik i Siemowa deserty Pani dożywotnia i oprawna niegdy świętej pamięci JW Jmci Pana Stanisława Walewskiego Kasztelana Spicymirskiego pozostała żona, swym i sukcessorów z tymże niegdy JW małżonkiem spłodzonym imieniem czyniąca, solenne w bezprawnym postępku na WM Jmc Pana Zygmunta Dobka Pisarza Grodzkiego Bydgowskiego wsi Tymianki i Karsnic dziedzica czyni użalenie i protestuje się przeciwko temuż zwyż pomienionemu WJmci Panu Dobkowi, który nie mając żadnego prawa do wioski spustoszałej Zawad wielą tranzakcjami ziemskiemi antecessorom swiętej pamięci małżonka manifestantki przedanych, najprzód po większą część tychże Zawad niedawno za possessji antecessora WM Jmc Pana Dobka do Tymianki oderwali, budynki niektóre wsi Tymianki, na tymże gruncie Zawadzkim erogowali, jako się z położonych swego czasu okaże rezygnacji i innych dokumentów, tudziesz dawność wybudowanych tych budynków, najdalej przed lat dwunastą inkwizycjami probować się będzie, a potym teraz na wrescie pozostałych polach Zawadzkich do Bielowa od wieków spokojnie używanych nazwiska swoje mających, które nazwiska rezygnacjami dość wyraźnie określone zostają zboża żadnej za pokoju nie czyniąc kontrowersji, jak wizja w Grodzie Sieradzkim świadczy, żyta samego zagonów 531, jarki 19 składów, owsa składów 20 najechawszy wioskę rzeczoną Zawady, onęż w grunt kontrowersjonalny z wieków wieś formalną będącą podając nowym sposobem stu chłopa spędziwszy, i ze wsi Chojnego i od sąmsiada użyczywszy, pociąć, potretować, w nic obrócić rozkazał, i przy prezencji jego pocięto, i potretowano, a tak tym sposobem z wioski prawu sukcessorom manifestantki dziedzicznemu służącej wygnał, i od używania gwałtownie oddała, inna po tylekroć wraz z Jmc Panem Mniowskim tejże wsi Tymianki possessorem wiolencje, i odgrażania czynieli, ludzi z Bielowa bić się oświadczali, łąki Zawadzkie wypasali, lasy wycinali, pastwiska na Zawadach sobie przywłaszczali, zgoła co tylko do odebrania wioski pustej sposobów mieć mogli onych zażywali, w których zwyż mianowanych punktach bacząc się manifestantka wraz z sukcessorami swemi nie tylko na fortunie, ale i honorze utrzywdzona przez różne krytykowanie w tak widocznej krzywdzie mimo spokojności publicznej w dobrach ziemskich każdego ziemianina utwierdzającej, a każdemu z obywatelów w sąmsiestwie zostających jawnej absolutnie na majątku i osobie swojej wykonanej protestuje się, oświadczając się swojej własności ile możności bronić, o poczynione zaś wiolencje tam czynić akcją, gdzie w czasie wakujących teraz jurysdykcji i gdzie sposób i czas każdemu ukrzywdzonemu okaże się, poprawę tegoż manifestu w czym będzie potrzeba zachowuje się. 
Orłowski 
 
1771
 
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-144, karty 115.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.


Na rekwizycją JWJmP Konstancji Walewskiej Kasztellanowej Spicimierskiej niegdy S. pamięci JWm JPana Stanisława Kolumny Walewskiego Kasztelana Spicymirskiego, żony pozostałej wdowy wsiów Bielowa i Zawad, Okupów Wielkiego i Małego, Gajewnik i Siemowa tu w Powiecie Szadkowskim w Województwie Sieradzkim leżących Pani dożywotniej i oprawnej niżej na podpisie wyrażeni na grunt wsi Zawad tak ad praesens[?] jako i dawno pustej zjechawszy przy obecności uczciwego[?] Jędrzeja Kulki ze wsi Stróży przysięgłego woźnego widzielizmy na tejże dziedzinie Zawady podług zeznania poddanych zwanej w jednym miejscu pociętego żyta zagonów 113, w drugim miejscu zagonów 114, w trzecim miejscu Kapuśniska zwanym 131, w czwartym miejscu za lasem Dąmbrową zwanym 173, item żyta jarego w Kapuśniku składów 19, item owsa tamże składów 20, które zboże dnia 15 lipca Wielmożny Jmosc Pan Dobek Pisarz Grodzki Bydgoski wsi Tymianki i Karsnic dziedzic spędziwszy chłopów ze wsi Chojnego nocnym sposobem pociąć i potretować rozkazał jako i widocznie pocięto i potretowano co jako oczema swemi znakomitą widzieliśmy szkodę, tak to w czasie zawsze wyznać gdzie będzie należało przyrzekamy na co się podpisujemy. Działo się w Bielowie dnia 16 lipca roku 1771. 
Wojciech z Mycielina Mycielski mpp 
Stefan Sójecki  
 
1771
 
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-144, karty 243-44.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.


Do Urzędu i Xiąży Grodzkich Sieradzkich osobiście przyszedłszy Jmosc Pan Józef Wężyk mocą plenipotencji specjalnej sobie w Grodzie Wieluńskim [...]ra quinta ante im sancta Maria Magdalena anno pentimillesimo septingentesimo septuagesimo primo przez JW Jmosc Panią Konstancją z Jordanów Walewską Kasztelanową Spicymirską. Niegdy swiętej pamięci J.W. Stanisława Walewskiego Kasztelana Spicymirskiego żonę pozostałą wdowę dóbr ogólnie wszystkich panią dożywotnią i oprawną swym i sukcessorów z tymże niegdy J.W. małżonkiem spłodzonych na osobę swoją zeznanej imieniem, tejże J.W. Jejmosc Pani Kasztelanowej i jej sukcessorów zanosi uskarżenie przeciwko Jejmosc Panu Alexandrowi Moskurzewskiemu wsi Krobanowa dziedzicowi, który puściwszy w possessją tęż wieś swoją Krobanów Jejmosc Pnu Żeromskiemu z dyspozycji jego kopce [...] Siemowa, Bielowa i Okupów gwałtownie rozorali jako dawniejsze świadczą czynione wizje i protestacje. Potym wieś Gajewniki niegdy JW Kasztelana dziedziczną ze wsią Krobanowem żadnej kontrowersji niepodpadającą, dostatecznie ograniczoną w używaniu spokojnym gruntu swego zostającą z poddanemi ze wsi Krobanowa, teraz z imion i nazwisk niewiadomemi, ale w czasie dalszym uwiadomionemi, najechawszy w kilkanaście koni tam borowego imieniem i nazwiskiem Jana Madaja z tejże wsi Gajewnik zbili i przez nadziei życia zostawili, konie zajęte ze szkody z podwórza odbieli, lasy na wszystkie budynki Krobanowskie powycinali bez najmniejszego dozwolenia i teraz wycinają i jak własnej dziedziny używać chcą z drugiej strony zmówiwszy się z JWmJejmosc Panem Dobkiem Pisarzem Bydgoskim wsi Tymianki dziedzicem zesławszy chłopów mniej więcej pięćdziesiąt ze wsi Krobanowa, którzy złączeni z poddanemi tegoż Wm Jmosc Pna Dobka w nocy grunt wsiów Bielowa i Zawad naszli i zboża wszystkie oziminie pocieni, jak manifest i wizja uczyniona świadczy tym się tenże Jmosc Pan Moskurzewski nie kontentując zesławszy na las do wsiów Okup [na?]leżący także JW Kasztelanowej dziedzicznych po nasłaniu poddanych nazajutrz ludzi swych bronno, którzy na tymże lesie [...]pawszy pasterza imieniem i nazwiskiem Stanisława Jachni[...]cza, jak tegoż tu zeznana obdukcja świadczy zbili, ręce, nogi poprzetrącali innych znowu poddanych ze wsi Gajewnik do tej wsi z Bielowa idących po lesie Gajewnickim z ludźmi Jmosc Pan Moskurzewski gonił, za nimi strzelać rozkazywał kilkukrotnie ludzi swoich czemu lepiej nie biją łajał, niwę do wsi Krobanowa niedawnemi czasy przez Krobanowskiego poddanego za konsensem possessorów Gajewnik sianąm na siebie odebrał, onyż u[ży?]wać gwałtownie domagać się i na wiele rekwizycji oddać niechcieli[?] na gruncie Okupskim przez poddanego Okupskiego darte pozabierać rozkazał, zboża na niwach do Gajewnik należące, a przez poddanych Okupskich za konsensem przeszłych dziedziców Gajewnik z składowego siewanych bydłem Krobanowskim powypasać rozkazał i żyta na nich chłopom potretować. Zgoła co tylko bydz może uciążliwości czyni poddanym tych wsi, a lubo od Gajewnik żadnej kontrowersji najmniejsza pokuta[?] gruntu nie podpada ludziom Gajewnickim i gospoda[...] tamecznemu biciem przez swych ludzi odgraża, tak iż przez wieś Krobanów chodzić się obawiają (tak dalekąm dla sie[bie?] przez odległo rezydującą JWJmosc Panią Kasztelanową od tych dóbr mając protekcją) i wzwyż poczynione tu wyrażone i [...] jak się w swym czasie inkwizycjami próbować będzie wielorakie wiolencje protestuje się salwę tegoż manifestu w czym [...]dzie potrzeba poprawienia zostawuje. 
Josephus Wężyk 
 
 

Dziennik Warszawski 1875 nr 162

N. D. 4466. Dyrekcja Szczegółowa Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Kaliszu.
Podaje do powszechnej wiadomości, iż na zasadzie art. 7 Postanowienia b. Rady Administracyjnej Królestwu Polskiego z dnia 28 Czerwca (10 Lipca) 1860 r. i upoważnień przez Dyrekcję Główną Towarzystwa Kredytowego udzielonych, następujące dobra ziemskie za zaległość w ratach Towarzystwu należnych, wystawione są na sprzedaż publiczną, która odbędzie się w mieście Kaliszu w pałacu Sądowym przy ulicy Józefina w kancelarjach hipotecznych poniżej wymienionych  
28. Dobra Bielów z przyległościami Zawady, Okup mały i Okup wielki, oraz kolonją Okup fabryczny zwany z wszystkiemi przynależytościami w okręgu Szadkowskim położone, raty zaległe po datę sprzedaży obliczone rs. 1509 k. 12, vadium do licytacji rs. 2500, licytacja rozpocznie się od sumy rs. 15574 k. 50, termin sprzedaży d. 8 (20) Marca 1876 r., nieumorzony dług Towarzystwa przy dobrach pozostający w terminie sprzedaży wynosić będzie rs. 3039 k. 48 1/2, przed Rejentem Kancelarji Ziemiańskiej Zenonem Łopuskim.
Sprzedaże wzmiankowane odbędą się w terminach powyżej oznaczonych, poczynając od godziny 10-ej z rana w obec delegowanego Radcy Dyrekcji Szczegółowej. Gdyby zaś Rejent przed którym sprzedaż ma się odbywać był przszkodzonym, licytacja rozpocznie się przed innym Rejentem który go zastąpi.
Vadium do licytacji złożyć się mające winno bydź w gotowiźnie, która wszakże zastąpioną być może listami zastawnemi lub likwidacyjnemi, lecz w takiej ilości, jaka podług kursu giełdowego wyrównywać będzie cyfrze gotowizną oznaczonej.
Warunki licytacyjne są do przejrzenia w właściwych księgach wieczystych i w biórze Dyrekcji Szczegółowej Kaliskiej.
Wrazie nie dojścia do skutku powyższej sprzedaży dla braku licytantów, druga i ostateczna sprzedaż od zniżonego szacunku odbytą będzie bez dalszych nowych doręczeń w terminie jaki Dyrekcja Szczegółowa oznaczy, i w pismach publicznych raz jeden ogłosi. (Art. 25 Postanowienia b. Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego z dnia 28 Czerwca (10 Lipca) 1860 r.)
Kalisz d. 1 (13) Lipca 1875 r.
Prezes Chełmski.
Pisarz Bierzyński.