Inwentarz Paprotnia (1824)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1824, akt nr 133. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w Sieradzu w Kancellaryi Notaryatu dnia Dwudziestego Siodmego Sierpnia roku Tysiąc Osiemset Dwudziestego Czwartego."

Przed Pisarzem aktowym Powiatu Sieradzkiego stawili się Andrzej Niegolewski zamieszkały w wsi Włościejówkach w ówczesnym Powiecie Szremskim w Wielkim Księstwie Poznańskim oraz Aleksander Wyganowski zamieszkały w Kaliszu. Andrzej Niegolewski wydzierżawił dobra Paprotnia z wsią Marżynkiem i Holendrami na okres trzech lat. Zgodnie z warunkami kontraktu Aleksander Wyganowski ma zapłacić 4500 złotych polskich w srebrze za pierwszy rok, za pozostałe lata 4800 rocznie.

Opis budynków dworskich we wsi Paprotni w roku 1824 dnia 3go września przy oddawaniu possessyi Wielmożnemu Wyganowskiemu [Alexandrowi].

1mo. Dwór nowy w bale rznięte wewnątrz zaś gliną wylepiony, sufity na strychulce gliną wylepione. W tem domu iest pokoi pięć. Wchodząc do sieni są drzwi dubeltowe z zamkiem y kluczem. Na lewą rękę wchodząc iest przed pokoy w którem iest okno iedno dobre z zawiasamiy y z ryglem do zamykania. W pierwszem pokoiu iest okien trzy z okowem dobrych, drzwi dwoie z zamkami y kluczami, piec z cegły. W drugiem pokoiu iest iedno okno całe, drzwi dwoie, iednę do schowania w którem iest okno iedno całe, drugie drzwi do Panieńskiego pokoiu u tych oboyga są zamki z kluczami, piec z cegły. W pokoiu Panieńskiem iest iedno okno całe, piec z cegły y drzwi do sieni z kluczem y z zamkiem. Na drugiey stronie iest pokoy czyli sala, drzwi ze sieni z zamkiem y kluczem, okien dwa dobrych, piec z cegły, dwoie drzwi iednę do pokoiku gościnnego, drugie do schowania z zamkami y z kluczami, okna całe tak w kredensie iako y w gościnnem pokoiu, drzwi z kredensu do schowania z kluczem y z zamkiem, okno całe.
W tyle dworu iest kuchnia do którey drzwi z klamką y z ryglem, okno iedno całe. Z sieni są schody na górę, gdzie w szczytach są dwa pokoie, do których drzwi z zamkami y z kluczami, okna w obydwóch pokoiach są całe, przede dworem iest wystawa z oknem dobrem. Na tem domu posowa z tarcic oprócz w iednem mieyscu nad gankiem y z lewey strony, gdzie kilka tarcic brakuie, dwór ten cały gontami pobity całkiem nowo. Okienic na zawiasach żelaznych ze śrubami par siedem.

2do. Dwór stary w którem na iedney stronie iest pokóy w którem iest okien trzy całych, oprócz tego iest pokoik y schowanie, drzwi z zamkami bez kluczów, okna złe, brakuie siedem szyb. Drzwi do sieni dubeltowe z zamkiem bez klucza. Na drugiey stronie sala do którey drzwi z zamkiem bez klucza, okien trzy. Drzwi do alkierza z zamkiem zepsutem bez klucza, drzwi do schowania na wrzecądz zamykane. Dom ten całkiem w dachu y ścianach dobry. Okienic par sześć na zawiasach zielaznych.

3tio. Folwark w którem iest na iedney stronie izba czeladna do którey drzwi bez zamknięcia, okna dwa. W tey izbie iest szafa prosta z trzema półkami, komora do którey drzwi na wrzecądz na zawiasach zielaznych. Na drugiey stronie gorzelnia osobnem inwentarzem opisana.

4to. Chlewy dla trzody w których drzwi na biegunach bez zamknięcia, karmik, kurniki trzy do których drzwi na biegunach z wrzecądzami. Przy tych iest schowanie na zamek y kłódką zamykane. Obok tego iest sieczkarnia w którey iest łata maszynalna do rznięcia sieczki o dwóch rzeżakach. Drzwi na zawiasach zielaznych y zamknięcie na kłódkę.

5to. Stodoły. Stodoła o dwóch klepiskach do którey wrota z obydwóch stron na biegunach, zamknięcie na kłódki.
Stodoła z chróstu, ściany z dachem nowem.

6to. Obory. Obora stara w którey są drabiny y żłoby po obydwóch stronach drzwi na biegunach bez żadnego zamknięcia. Obora przeforsztowana na owce w którey drzwi na biegunach z wrzecądzami, na górze iest sypanie. Drzwi na zawiasach zamykane na kłódkę.

7mo. Owczarnia do którey iest drzwi dwoie na zawiasach zielaznych.

8vo. Staynie do których są drzwi na zawiasach zielaznych. W każdey stayni iest schowanie na rzeczy staienne. Drzwi na zawiasach zielaznych z wrzecądzami zielaznemi. W środku wozownia do którey są wrota na zawiasach zielaznych y rygiel do zamykania.

9mo. Austeria do którey wchodząc są wrota na zawiasach z fortką we środku. Po lewey stronie iest izba gościnna dosyć porządna. Z izby iest komora na biegunach. Na prawey stronie iest izba dla komornika a w tyle droga do kowala. Gościniec ten całkiem iest nowo pokryty razem ze staynią.

10. Kuźnia dosyć w dobrem znayduią się stanie. W którey oprócz kowadła inne wszystkie statki są kowala.

11. Folwark w Marzynku ze wszystkiem w dobrem znayduie się stanie z kominem nowem y nowo słomą poszyty.

Spisano także inwentarz na gruncie w Paprotni łącznie z taksą.

Inwentarz Sokołów (1846)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Chmielińskiego w Sieradzu z roku 1846, akt nr. 7. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka. 

"Działo się we wsi Sokołowie Okręgu Sieradzkim dnia dwudziestego siódmego Grudnia Tysiąc ośmset czterdziestego piątego roku / osmego stycznia Tysiąc ośmset czterdziestego szóstego roku."

Rejent Powiatu Sieradzkiego Józef Chmieliński zostaje wezwany do Sokołowa. Na miejscu obecni są:
1. Bogumił Lenartowicz dziedzic dóbr Niedzielska w Okręgu Wieluńskim, tam zamieszkały, pełnomocnik współwłaścicielki dóbr Sokołowa Marianny Lenartowicz, wspólnie z nim w Niedzielsku zamieszkałej.
2. Józef Mirowski dzierżawca Sokołowa, tu zamieszkały.
Bogumił Lenartowicz zgodnie z kontraktem zawartym w 1845 roku, działający w imieniu Marianny Lenartowicz, oraz Cezar Lenartowicz właściciel dóbr Sokołowa, wydzierżawili te dobra na okres trzech lat Józefowi Mirowskiemu. Kontrakt dzierżawny przewidywał dokonanie opisu stanu dóbr. Rejent przybyły na miejsce przystąpił do wykonania woli wzywających.

Zabudowania Dworskie

1. Dom czyli dwór drewniany, gliną na klinki wyrzucany, dach gontami kryty, w nim stancyi pięć, sieni dwie łączne, drzwi dziesięć na zawiasach żelaznych z zamkami, okien dziesięć bez okucia, pieców dwa kaflanych a dwa z cegły. Schody na górę do schowania z przystawką, posadzka i sufit z tarcic, posadzka potrzebuie reperacyi, w średnim wszystko stanie.

2. Dom kuchnia zwany drewniany o czterech izbach, siedm okien, pieców trzy z cegły, kominek ieden, drzwi siedm a jedne podwóyne na zawiasach z tych pięć ze szkoblami a dwoie z zamkami, na górze dwa schowania do których schody, dom ten gontami kryty, w średnim stanie, przyciesi zgniłe.

3. Sześć chlewów pod jednym dachem gontami kryte w średnim stanie, drzwi iedne na szkobel a pięć na zapory drewniane na biegunach.

4. Kloaka z drzewa stara.

5. Sklep z drzewa kostkowego w ziemi, gontami kryty w średnim stanie.

6. Spichrz z drzewa kostkowego słomą kryty o dwóch weyściach, siedmiu przegrodach, drzwi dwoie na zawiasach z zamkiem w średnim stanie.

7. Trzy staynie z wozownią z drzewa kostkowego słomą pokryte w złym stanie waląca się, drzwi troie a jedna wierzeia.

8. Stodoła o dwóch klepiskach w części z bali i łatów, zła, reperacyi potrzebuie, popodpierana, dach słomą kryty zły, wierzei cztery na biegunach.

9. Stodoła o dwóch klepiskach z bali wraz z szuszarnią w części z drzewa kostkowego zła, reperacyi potrzebuie jak poprzednia.

10. Stodoła o jednym klepisku z płatów łupanych, dach słomą kryty w średnim stanie, dwoie wierzei na biegunach.

11. Stodoła o dwóch klepiskach z płatów łupanych, dach słomą kryty w dobrym stanie.

12. Szopa o jednym klepisku z żerdzi, w średnim stanie o dwóch wierzejach.

13. Brog o pięciu par kołach z dachem słomianym na ziemi oparty.

14. Owczarnia murowana w części z cegły paloney i w części z surówki, posowa z polepą z tarcic, dach słomą kryty, a trzy szory gontami, w części reperacyi potrzebuiąca w średnim stanie.

15. Obory z drzewa kostkowego, dach słomą kryty w złym stanie, drzwi dwoie na biegunach a jedne na zawiasach z zamkiem, popodpierana.

16. Ogród owocowy i jarzynny ogrodzony płotem z żerdzi łupanych w słupy dębowe nowy, w nim śliwek sztuk dziewiędziesiąt siedm i gruszek jedna.

17. Studnia z żurawiem.

18. Gorzelnia z drzewa z bali, dach szkudłami kryty zły, cała w średnim stanie, w takowey stancya mieszkalna jedna z oknem jednem, piec w takowey z cegły, izba aparatowa, izba fermentacyina i do piwa robienia, drzwi dziesięć na zawiasach żelaznych, u troyga zamki a u reszty haczyki żelazne. W takowey wanien cztery drewnianych bez okucia z klubami drewnianemi z bali rzniętych dwucalowych. Cztery drybusiki do drożdży, parówka do gotowania kartofli, kociołek żelazny do piwa, kilsztok z klepek, dwie kadki od zalewu i piwa, ogrzewacz drewniany, przy maszynie drzwiczki szybry i ruszty żelazne, w niey znayduie się maszyna półpistoryusza ogniowego, w stanie do użytku zdatna, to jest garniec do pędzenia roboty ważący funtów czterysta dziewiędziesiąt cztery i pół, garniec do gotowania kartofli ważący funtów dwieście pięćdziesiąt siedm i pół, dwie pokrywy z rurami do powyższych garncy ważące funtów trzysta trzydzieści, dwa także miedziane stosowne do aparatu, które do wagi nie wchodzą i zmieniane bydź nie mogą, oprócz tego znayduie się w kurkach szrubach mosiądzu funtów siedmdziesiąt dziewięć i cyny funtów czternaście.

20. Dom czworaki z drzewa rzniętego dranicami kryty, w którym cztery izby, cztery okien, drzwi sześć, potrzebuie cały reperacyi, kominków cztery, komin murowany, dwoie drzwi złych, na biegunach bez zamków wszystkie.

19. Suszarnia osobna z drzewa, dach gontami kryty, drzwi jedne na zawiasach żelaznych z zamkiem w dobrym stanie.

21. Dom dwojaki z drzewa kostkowego w złym stanie, przyciesi złe, dach słomą kryty o dwóch izbach, drzwi troie, okien dwa. W powyższych budynkach mieszkają dworscy ludzie.

Zabudowania Wieyskie

22. Dom o jedney izbie, iednym oknie, drzwi dwoie na biegunach, piec i komin, dom z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, w średnim stanie, do tego należy spichlerek, stodoła i obora zła, ogródek w którym kilka sztuk drzewa owocowego, w domu tym mieszka Mateusz Bąk.

23. Dom o jedney izbie, drzwi dwoie, okno iedno, komora, w średnim stanie, stodoła stara, a obora w dobrym stanie, mięszka Woyciech Piwnicki.

24. Dwojaki o dwóch izbach, dwóch komorach, dwa okna, drzwi siedm na biegunach, dwa piece z cegieł i dwa kominy, w dobrym stanie, dach słomą kryty, do tego stodoła o dwóch klepiskach dobra. W tym domu mieszkają Łukasz Bąk i Franciszek Szakciski?

25. Dwojaki jak powyższe w średnim stanie i oborą, w tych mieszkają Wincenty Nowak i Szymon Nowak.

26. Dwojaki z oborą i stodołą w średnim stanie jak 24 w tych mieszkają Antoni Karczmarek i Józef Skałecki?

27. Dwojaki z oborą i stodołą o dwóch klepiskach jak ad 24 w średnim stanie, w tey mieszkaią Stanisław Woyciechowski i Jan Modrzejeski.

28. Dwojaki z oborą i stodołą jak ad 24 w średnim stanie, w tey mieszkaią Wincenty Mielcarek i Jakub Woyciechowski.

29. Dom o jedney izbie z oborą i komorą z drzewa kostkowego w średnim stanie w niey mieszka Błażey Firas.

30. Kuźnia z mieszkaniem o jedney izbie przy niey chlew, dach w części słomą a w części dranicami kryty w złym stanie, narzędzi gruntowych niema żadnych, w niey mieska kowal Augustyn Chleboski.

31. Dwojaki o dwóch izbach i dwóch komorach, okien dwa, drzwi troje na biegunach, piece dwa, w złym stanie, stodoła z żerdzi o jednym klepisku w złem stanie, oborka w średnim stanie, dach słomą kryty, w niey mieszkają  Mikołay Skałoski i Grzegorz Jakubowski.

32. Dom czyli karczma o dwóch izbach, jedney komorze, okien cztery, drzwi pięć na biegunach, piece dwa i kominek w złym stanie z oborką przystawioną, dach słomą kryty, w niey mieszkaią Jakub Jakubowiak karczmarz i Adryan Sterna ratay.

Na pustkowiu do Sokołowa należącym Okręglica zwanym.

33. Dwojaki o dwóch izbach i dwóch komorach z oborą i stodołą o jednym klepisku z drzewa, dach słomą kryty, okien dwa, drzwi troje na biegunach w dobrym stanie, w niey mieszkaią Leon Bąk i Kacper Jurek?

34. Podobne dwojaki jak wyżey ad 33 wraz z oborą i stodołą w dobrym stanie, w niey mieszkają Wawrzeniec Bakowicz i Idzi Remiszewski?

35. Przy środku wsi staw niezarybiony.

Potem opisano wysiewy (wzmiankowano pole o nazwie Porąbki).

Inwentarz Bechcice (1830)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Kajetana Szczawińskiego w Szadku z lat 1830-31, akt nr 588. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na Gruncie w Wsi Bechcicach Powiecie Szadkowskim w Woiewodztwie Kaliskiem Dnia Czwartego Sierpnia Tysiąc Ośmset Trzydziestego Roku."

Dziedzic dóbr Bechcic Kwiryn Okołowicz wezwał do siebie Rejenta Powiatu Szadkowskiego Kajetana Szczawińskiego. Kwiryn Okołowicz wydzierżawił Bechcice Janowi Karśnickiemu, zamieszkałemu w Prusinowicach Wielkich (pod Lutomierskiem). Dzierżawa zaczyna się od roku 1830 i trwa przez okres sześciu lat. Rejent przystępuje do opisania stanu dóbr.

1o. Oficyna w pruski mur postawiona zewnątrz nie wytrynkowana, wewnątrz zaś na wapno wyrzucona. Jedna stancya w którey drzwi są zawiasami i klamkami żelaznemi opatrzone, podłogi i drzwi z tarcic ułożone, dach gontami kryty, okna wszystkie zaszklonne.

2o. Druga oficyna od gorzelni zupełnie niedokończona.

3o. Gorzelnia z balów i podmurowaniem postawiona, kominem murowanym, podłoga z bali, w suszarni tylko iest astrych ułożony z cegły, ogólnie w budynku tym iest pułap z tarcic dany, szczyty także tarcicami pozabiiane, dach gontami kryty, dwie pompy z żelazną belką i ciągami, a buiakiem drewnianym, wszystko w dobrym porządku. W tej gorzelni odbiera także W. Karśnicki:
a. jednę wannę mnieyszą, iedną żelazną a drugą drewnianą obręczą opasaną.
b. sześć wanien wielkich, każda dwoma obręczami żelaznemi opasanych.
c. jednę kadz do zalewania słodu drewnianemi obręczami pobitą.
d. jednę lagierkę trzema żelaznemi obręczami opasaną.
e. jednę parnicę do kartofli trzema żelaznemi obręczami pobitą na dwadzieścia korcy.
f. dwa malutkie drybusiki do młodzi, na iednym iedna żelazna obręcz, reszta zaś drewniane.
Przy tey gorzelni znayduią się chlewy w słupy z bali nowych wystawiona, podłoga z bali starych ułożona, sufitu żadnego niema, dach gontami kryty.
W wołowni pod iednym dachem z gorzelnią będącey, podłoga z bali ułożona, żłoby z bali i drabiny w stanie czynnym znayduią się, drzwi do zamknięcia żelaznemi zawiasami i szkoblem opatrzone.
W całem zabudowaniu gorzelnianem i wołowni okna w zupełności są zaszklonne bez zawias, drzwi zaś z zawiasami i klamkami są opatrzone, do suszarni zaś iest zamek z kluczem.

4o. Zabudowania obór, staien fornalskich, cugowych, wozowni i spichrza, gdy dopiero to wszystko nowo zbudowanem zostało, takowe zabudowania w stanie iak naylepszym dzierżawiącemu oddaią się, co do szczegółowego rozbioru a tak ad 1 nadmienia się iż w spichrzu na dole niewykończona znayduie się podłoga, staynia cugowa w zupełnem iest porządku, staynia fornalska, w takim, obora zaś niedokończony ma tylko pułap do którego przecież strychulce iuż uciesane i ułożone są drzwi w tych wszystkich budynkach, a mianowice: w spichrzu drzwi na parterze i pierwszem piętrze gwozdziami nabiiane, kilowane, doskonałemi zawiasami i zamkami opatrzone, daley postępuiąc drzwi od wozowni na czworo roztwierane, na biegunach żelaznych, wrzeciązach i podstawami żelaznemi, ze skoblami, podłogą, w środku i w wielkim porządku W. Dzierżawiący obiera. Staynia na dwa rzędy po każdey którey stronie znayduie się pięć słupów, podłoga, żłoby i drabiny w stanie naylepszym, w środku bruk z dwoma odciekami. Drzwi dubeltowe stolarską robotą z zamkiem, zasuwkami i skoblem, mostek przed staynią z bali ułożony, nad staynią dymnik zamknięty drzwiczkami na zawiasach i ze skoblem przechodząc do stayni fornalskiey, takowa zamknięta drzwiami stolarską robotą, skoblem i wrzeciązem, w środku podłoga w stanie naylepszym, niemniey żłoby i drabiny. Wśród stayni pomiędzy podłogami znayduie się bro... i dwa rynsztoki do odcieku, w ogólności staynia ta w naylepszym oddaie się porządku, niepomiiaiąc żłobów i drabiny postępuiąc daley do obór, takowe nayprzód co do zamknięć znayduie się wrót dwie skrzydlnych dwoie, drzwi zaś iednostronne iedne wszystkie opatrzone tak co do zawias, iako i zamknięć w stanie naylepszym, drzwi dwuskrzydlate na rodzay drzwi u wozowni będących, wyiąwszy we drzwiach znayduiących się od drogi, które są na prostych biegunach drewnianych, polepa w oborze zaczęta, co niedokończone strychulcami dołożone, dokończenie iako nieprzechodzące zostawia się chęci Dzierżawiącego, maiąc na względzie iż lubo bez tego obeyść by się można, przecież stosownie do artykułu kontraktu uzupełnienie budowy tey dokończonem bydź bedzie mogło.

5o. Co do stodół, takowe o trzech klepiskach pod względem ogólnego rzutu oka, są w stanie zupełnym, przystępuiąc iednak do rozbioru takowych zastaię iednę przycieś od podwórza zgniłą.
a. co do dachu część iedna szósta w stanie deterioracyi, daley przy klepiskach, drzwi oboskrzydlne na biegunach żelaznych i wrzeciązach oraz zamkami, przy srzednim klepisku znayduie się młockarnia z maneżem ośmiokonnym,przy każdym dyszlu znayduie się orczyk na ogniwie żelaznym okuty na dyszlu i szrubą przytwierdzony, w kole maneżowym śruby wszelkie w ogólności przy młockarni żelastwo niemogące tu bydź obięte pismem W. Karśnicki w stanie zupełnym przecież przyimuie?, niemniey i co do sieczkarni przy tym maneżu dołączoney, iednakowoż po drugiem obeyrzeniu teyże maszyny, pokazało się, iż koło paliczne wielkie dużo zdezelowane i palce połamane są, które potrzebuie reperacyi, prętów żelaznych pod bębnem gdzie się zboże wytłacza brakuie kilkanaście. Sieczkarnia zaś chociaż iest w dobrym stanie, przecie nie iest zdatną regulacyi teyże, ściany maneżu końskiego bite gontami w stanie znayduią się zupełnym.

6o. Przechodząc do owczarni takowa massiv murowana, sufitami lepionemi, takowa w naylepszym stanie z ogólnego względu, w szczegółowey zaś wchodząc rozbiór nadmienić wypada, że dach w iedney osmey części znayduie się nadwyrężony, przez wzgląd przecież sześcioletniey dzierzawy ninieysze nadmienienie pomiia się, co do drzwi trzy wrotnie dwuskrzydlate o wrzeciązach, zawiasach i skoblach, niemniey dwoie piedyńczych z zawiasami i skoblami, filary w szczycie są w stanie nadwyrężonym.
Wśród okólnika znayduie się stodołka w bale pod gontami o dwóch wrotniach, wrzeciązami i skoblami.

7o. Dwór z powodu tego na teraz nie opisuie się, gdyż iest ieszcze do roku przez Dziedzica zamieszkały.

Kolejno opisano drzewka owocowe, wysiewy i pastwiska. Potem wymieniono gospodarzy zamieszkałych w Bechcicach: Błażey Badura, Alexander Michalak, Jędrzey Łuczak, Józef Grzelak, Woytek Kacprzak, Mikołay Sobuś, Jakób Jonik, Stanisław Józefczak, Piotr Malinowski, Szczepan Sobuś, Ignacy Dudka, Józef Naydek. Wymieniono również gospodarzy z wsi Prusinowiczki: Jakób Adamczak, Filip Poreda, Felin Grzesiak, Adam Błaszczyk, Piotr Janczak, Jędrzey Kałuszka.