Inwentarz dóbr Łosieniec (1838)

Źródło inwentarza:
Księga Hipoteczna dóbr ziemskich Łosieniec (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)

Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Działo się na gruncie dóbr Łosińca w Powiecie Sieradzkim Gubernii Kaliskiej położonych w zamieszkaniu dworskiem dnia 22 listopada / czwartego grudnia 1838 roku.

Na żądanie W. Ignacego Siemiątkowskiego dziedzica dóbr Woysławic, w wsi Woysławicach Powiecie Szadkowskim zamieszkałego, jako nabywcy praw od współsukcessorów Jana Zbiiewskiego, zamieszkanie zaś prawne co do tego interessu u Franciszka Bielskiego Patrona Trybunału Kaliskiego w Kaliszu zamieszkałego obrane mającego od którego tenże Patron Franciszek Bielski stawać i przymuszone wywłaszczenie dóbr Łosiniec popierać będzie.

Z mocy wyroku [...]1 Trybunału Cywilnego Gubernii Kaliskiey z powództwa Ignacego Siemiątkowskiego przeciwko sukcessorom Jana Zbiiewskiego o summę 13,555 zp. zaocznie w dniu 6 / 18 sierpnia rb. zapadłego i przy [...]2 w dniach 12/24 września i 1/13 października tr. wręczonego.

Podpisany Komornik przy Trybunale Cywilnym Gubernii Kaliskiey d. 24 grudnia / 10 stycznia 1837 / 38 r. przez Kommissyą Rządową Sprawiedliwości mianowany w Kaliszu mieszkający, a co do zajęcia dóbr Łosiniec w Powiecie Sieradzkim położonych na przymuszone wywłaszczenie plenipotencyą szczególną przez Extrahenta sobie udzielony umówiony.

W Imieniu Najjaśnieyszego Mikołaja I Cesarza wszech Rossyi Króla Polskiego etc.

Po wydanem przez siebie w dniu 11 / 23 października 1838 r. zapowiedzeniu exekucyi na którego czele wyrok ex quo w rozłoncznie wypisany został, a które sukcessorom [...]3 Jana Zbiiewskiego niemniey Prezydentowi Miasta Kalisza i Wójtom Gmin Biskupice i Łosińca w dniach 14 / 26 i 15 / 27 października tr. przez Jakuba Muśkiewicza woźnego doręczone zostało, gdy dotąd żadnego skutku nie odniosło, przeto działający Komornik zjechał w dniu dzisiejszym tu na grunt dóbr obecnych Łosiniec gdzie powtórnie sukcessorów po niegdy Janie Zbiiewskim Dziedzicu dóbr Łosińca i innych pozostałych mianowicie:

1. Wiktora Zbiiewskiego Dzierżawcę wsi Łosińca.

2. Norberta Zbiiewskiego Dzierżawcę dóbr Inczewa.

3. Anielę Zbiiewską Pannę doletnią.

4. Konstancyą Zbiiewską Pannę usamowolniwszy w wsi Łosińcu Powiecie Sieradzkim.

5. Józefa Siemiątkowskiego Dziedzica dóbr Biskupice dodanego teyże Konstancyi Zbiiewskiey Kuratora, w wsi Biskupicach Powiecie Sieradzkim, mieszkającym.

6. a) Władysława, i b) Boliwara nieletnich Rodzeństwa Gurowskich po Teressie z Zbiiewskich Hr. Gurowskiey pozostałych Dzieci, czyli Ich Opiekuna Mikołaya Hr: Gurowskiego w dobrach swych Wyszynie Powiecie Konińskim.

7. a) Wiktoryi i b) Klementyny nieletnie Siostry Gołembowskie po Antoninie z Zbiiewskich Gołembowskiey pozostałe Córki a raczej Ich Opiekuna Romana Hr. Ankwicza w dobrach swych Zakrzewku Powiecie Radomskim, zamieszkałych, zamieszkanie zaś prawne co do tego interessu u Franciszka Nowickiego Patrona Trybunału Kaliskiego w Kaliszu zamieszkałego ostatnich dwóch obrane mających, wezwał, ażeby czyniąc zadosyć powyż z daty powołanemu wyrokowi summę trzynaście tysięcy pięćset piędziesiąt pięć złotych polskich (13,555 zp.) z procentem pięć od sta od dnia 18 / 30 stycznia 1838 r. liczyć się winnym jako procentów zaległych od summy 614555 zp. 11 gr. na dobrach Łosińcu i Inczewie w dziale IV pod Nr. 4 i 6 zahypotekowaney urosłych, tudzież koszta procentowe w ilości zp. 540 ustanowione żądającemu Ignacemu Siemiątkowskiemu wprost na ręce działającego Komornika moc z prawa i dokumenta w ręku maiącego natychmiast [zapłacili]4, w razie bowiem przeciwnym do zaięcia nieruchomości Dóbr Ziemskich Łosińca z Powiecie Sieradzkim położonych na przymuszone wywłaszczenie i wystawienie takowych na sprzedaż publiczną zaraz przystąpie.

Ponieważ z nieznanych tylko WWm Wiktora i Norberta Zbiiewskich Komornik zastał, którzy podobnie jak i w protokule zajęcia Dóbr Inczewa w dniu wczorajszym sporządzonym zapłacenia żądanej summy odmówili, a przeciwko zajęciu Dóbr Łosińca nie maią nic do nadmienienia, i gdy Komornik maiąc sobie odmówionem zapłacenie żądanej należytości, na satysfakcyą więc takowey do zaięcia Dóbr Łosińca na przymuszone wywłaszczenie i wystawienie takowych na sprzedaż publiczną w Trybunale Cywilnym Kaliskim odbydź się maiący przystąpił, jakoż w obecności świadków w końcu aktu tego wyszczególnionych:

Dobra Ziemskie

Łosiniec

Składaiące się z Folwarku i wsi zarobnej Łosiniec oraz Karczmy Ludwików zwaney, niemniey dwóch wiatraków w Powiecie i Obwodzie Sieradzkim Gubernii Kaliskiey, Gminie Łosiniec położone do Parafii Charłupia mała należące z polami, rolami, łąkami, pastwiskami, zabudowaniami dworskiemi i wieyskiemi, inwentarzami i porządkami gruntowemi, powinnościami włościan, ich załogami, daninami, czynszami, propinacyą, polowaniem, i ztem wszystkiem co tylko całość dóbr tych stanowi, w tem ograniczeniu jak dobra te na teraz exystuią i jak prawnie exystować winny, zgoła z wszystkiemi przyległościami, użytkami i dochodami bez żadnego z dóbr tych wyłączeniu na przymuszone wywłaszczenie i wystawienie takowych na sprzedaż publiczną niniejszem aktem zaiął, a następnie w ślad art. 675 K. P. S. do szczegółowego opisania stanu takowych przystąpił.

Dobra zajęte Łosiniec są łączne, odległe są od miast Błaszkow mil dwie, Sieradza mila jedna, Warty mil jedna i pół i Gubernialnego Kalisza mil pięć i pół. Graniczą i stykają się na wschód słońca z dobrami Wólka Dzierlińska, na południe z dobrami Smardzew i Noski, na zachód z dobrami Wróblew, wsią Ocinem, i na północ z dobrami Kościerzyn, Dzierlin i Charłupia mała. Granice tych dóbr z wszystkich stron w spokojnem używaniu zostaią.

Dobra te dziedziczne są wezwanych Sukcessorow [...]3 Jana Zbiiewskiego, którzy takowe po Nim z dobrodzieystwem prawa i inwentarza odziedziczyli, wartość dóbr tych w księdze wieczystey w summie 80,000 zp. jest umieszczona, zostaią zaś dobra te w dzierżawnem posiadaniu W. Wiktora Zbiiewskiego aż do Śo Jana Chrzciciela 1839 r. z których płaci roczney dzierżawy po zp. 3500, a to na mocy protokułu licytacyinego przed Antonim Pstrokońskim Rejentem Powiatu Sieradzkiego w Sieradzu d. 12/24 maja 1836 sporządzonego.

Opis zabudowań dworskich i wieyskich w dobrach zaiętych znayduiących się.

	Jaki budynek	z czego budowany	czem kryty	miary Warszawskiey Łokcie			jakiey potrzebuie reparacyi
I. Zabudowania Dworskie wsi Łosińca
1.	Dwór o 5ciu pokojach, o dwóch schowaniach, dwóch [siennikach]5, kredensie i dwóch pokoiach pod dachem	z drzewa w słupy i strychulce żywicą z kominem murowanym	gontami	34	17	5
2.	Dom w ogrodzie o 2ch izbach, komorze i sieni, z kominem lepionym	z bali na węgieł, gliną zewnątrz i wewnątrz obrzucany	słomą	28	11	3 1/2
3.	Stodoła o 2ch klepiskach	z drzewa ciosanego na węgieł i słupy	słomą	72	18	5
4.	Stodoła o 2ch klepiskach	z drzewa ciosanego na węgieł i słupy	słomą	72	18	5
5.	Stodoła o 1m klepisku Brog na 8miu słupach do kładzenia zboża	z drzewa w słupy i strychulce z gliną	słomą słomą	40 15	12 10	4 1/2 8
6.	Obory	z drzewa ciosanego i rzniętego na węgieł	słomą	42	13	3 1/2	dachu nowego
7.	Owczarnia	z drzewa ciosanego i rzniętego w słupy	słomą	54	15	4 1/2
8.	Staynie, spichrze i wozownia.	z drzewa ciosanego i rzniętego na węgieł	słomą	42	15	4	przyciesi
9.	Wolarnia, chlewy i kurniki w klamrę W podwórzu gołębnik na słupie Studnia drzewem ocembrowana z żurawiem i wiadrem. Podwórze do okoła ogrodzone płotem z żerdzi wsparniki.	z drzewa starego kostkowego w słupy	słomą gontami	73	6	3
II. Zabudowania wieyskie wsi Łosiniec.
1.	Chałupa o 2ch izbach, komorze i sieni. Obora Stodoła	z drzewa kostkowego starego w słupy z dyli łupanych w słupy z drzewa kostkowego i z dyli w słupy.	słomą słomą słomą	24 14 27	10 9 11	4 3 4
2.	Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i 2ch sieniach Stodołka i obora	z drzewa kostkowego w słupy z drzewa kostkowego i okrąglaków w słupy	słomą słomą	21 27	14 9	4 3	dachu
3.	Chałupa o 1ey izbie komorze i sieni chlew obora, staynia i szopa stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z drzewa w słupy z drzewa w słupy z drzewa w słupy	słomą słomą słomą słomą	23 6 19 29	11 5 9 11	4 3 3 4	przyciesi zawaleniem grozi
4.	Chałupa o 1ey izbie, komorze i sieni Stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z okrąglaków i żerdzi	słomą słomą	23 30	11 11	4 4
5.	Chałupa o 2ch izbach, komorze i sieni Obora i stajenka stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z bali i dyli w słupy z drzewa w słupy	słomą słomą słomą	24 13 28	12 9 12	4 3 1/2 3
6.	Chałupa o 1ey izbie, komorze i sieni Stajenka i obora Stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z bali w słupy z drzewa w słupy	słomą słomą słomą	23 13 28	11 8 1/2 12	4 3 3
7.	Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i 2ch sieniach	z drzewa kostkowego w słupy	słomą	21	13	4	przyciesi
8.	Karczma o 2ch izbach, 2ch komorach, schowaniu i sieni	z drzewa w słupy i strychulec z gliną	słomą	30	14	4	poprawienia ścian
9.	Chałupa o 2ch izbach, komorze i sieni	z drzewa kostkowego na węgieł i słupy	słomą	24	11	4
10.	Chałupa o jedney komorze i sieni Oborka	z drzewa kostkowego na węgieł i słupy z drzewa w słupy	słomą słomą	24 14	11 9	4 3
11.	Chałupa o 1ey izbie, komorze i sieni Oborka Stodoła Obora	z drzewa kostkowego na węgieł i słupy z bali na węgieł z drzewa i dyli w słupy z drzewa kostkowego	słomą słomą słomą słomą	24 13 23 12	11 7 10 1/2 8	4 4 3 3
12	Chałupa o 2ch izbach, komorze i sieni Stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z drzewa kostkowego w słupy	słomą słomą	24 26	11 11	4 3 1/2	przyciesi i dachu
13	Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i sieni Oborka Stodoła Wiatrak dominialny	z drzewa kostkowego w słupy z drzewa w słupy z drzewa w słupy z drzewa	słomą słomą słomą słomą	21 16 27	14 9 11	4 3 4
III. Zabudowania Karczmy Ludwików zwaney.
14	Karczma o 4ch izbach, 2ch komorach i sieni Stodoła Wiatrak zwyczayny, dominialny W chałupach wieyskich kominy są lepione nadmurowane	z bali rzniętych w słupy z drzewa w słupy z drzewa	słomą słomą gontami kryty	20 18	14 10	4 3

Po obiechaniu całych dóbr Łosińca i opisaniu stanu budowli w dobrach tych znayduiących się przystąpił Komornik do dalszey czynności jak następuie:

W dobrach zaiętych Łosiniec żadnych fabryk ani zakładów jak równie gorzelni i browaru niemniey żadnego inwentarza i porządków gruntowych według oświadczenia dzierżawcy Wo Wiktora Zbiiewskiego i ludzi gruntowych [niemasz]6.

Porządki zaś na Wiatrakach obydwóch są następujące jako to: Kamienie-paprzyce, liny, kosze, skrzynie i wszelkie żelastwa i porządki do wiatraków potrzebne, gruntowe.

Posada Włościan

Powinności tychże, załogi, daniny, czynsze i różne obowiązki.

W dobrach zaiętych jest włościan pańszczyznę robiących:

1o Półrolników siedmiu, którzy maią zasiew gruntowy oraz na załogę po parze wołów, parze koni, krowie jedney, świni, wóz, pług, siekierę, dwie kozy i dwa sierpy, robią pańszczyzny każden od So Jakuba do So Michała po dni ośm, zaś od So Michała do So Jakuba po dni sześć na tydzień sprzężaiem lub ręczno, przędą po dwie sztuki, na daninę daią po dwa kapłony po dwie kury i po dwa mendele jay - z powinności owce myią i strzygą, kapustę i brukiew sadzą, wycinaią, obieraią i siekaią - do trzody i na [stróżą]7 koleyno chodzą, sadze wycieraią i [swiętną]8 drogę o milę jedną sprzężaiem odbywaią.

2o Komorników siedmiu, którzy za kopczyznę ze dworu braną, z ogrodów i pomieszkania robią pańszczyzny od So Jakuba do So Michała po dni cztery, a od So Michała do So Jakuba po dni dwa na tydzień ręczno.

3o Komornic siedm, które pobieraiąc od dworu kopczyznę robią pańszczyzny po dni dwa na tydzień, a w żniwa trzy ręczno.

Czynszownicy niestali.

1. Karol Szteybel młynarz płaci z wiatraka, karczmy Ludwików zwaney i roli rocznie zp. 342.

2. Bogusław Trzciński, także młynarz płaci z wiatraka w wsi Łosińcu stoiącego, karczmy i roli rocznie zp. 282.

Obydwa szynkuią dworskie trunki za 21 grosze i melą wszelkie mlewo dla dworu bezpłatnie i bez brania miarki.

Wysiew.

Wszelkiego gatunku zbóż na folwarku Łosiniec uskuteczniany jest corocznie następny, a to podług podania Wo Wiktora Zbiiewskiego dzierżawcy i okazanych Regestrów gospodarczych.

1. Pszenicy wierteli 30.

2. Żyta wierteli 160.

3. Jęczmieniu wierteli 60.

4. Grochu wierteli 30.

5. Owsa wierteli 180.

6. Tatarki wierteli 10.

7. Siemienia lnianego wierteli 1.

8. Siemienia konopnego garcy 8.

9.Koniczyny garcy 5.

10. Kartofli wysadza się około wierteli 150.

11. Siana sprzęt wozów parokonnych 16.

Ogrodowizny i innych ziemiopłodów tyle siać i sadzić można ile tego gruntowa potrzeba wymaga.

Rozległość.

Zaiętych dóbr Łosiniec uważaiąc sposobem przybliżonym, oraz w zastosowaniu się do podanego sobie powyżej wysiewu jest następna.

1. Place i zabudowania dworskie i wieyskie wraz z podwórzami, ogrodami, zaymuią powierzchni około mórg 25.

2. Grunta orne dominialne klassy I i II i III zaymuią około mórg 320.

3. Grunta, które włościanie obsiewaią takieyże samej klassy iak i dominialne około mórg 120.

4. Łąki dominialne i włościan około mórg 20.

5. Drogi, rowy, sadzawki, glinianki i granice około mórg 20.

Ogół całey rozległości czyni mórg 515.

wyraźnie mórg pięćset piętnaście czyli około 17 włók 5 mórg miary nowopolskiey.

Podatki

Jakie dobra te zaięte Łosiniec do Kassy Obwodu Sieradzkiego co rocznie opłacaią a to stosownie do świadectwa przez tęż Kassę na dniu dzisieyszym udzielonego są następne:

I. Dominium Łosiniec.

1. Ofiary ziemiańskiey zp. 256 gr. 11.

2. Groszy dodatkowych zp. 17 gr. 3.

3. Kontyngensu kwerunkowego zp. 170 gr. 1.

4. Składki ogniowey zp. 120 gr. 28. zp. 564 gr. [...]9.

II. Gromada Łosiniec.

1. Podymnego zpol. 157 gr. 15.

2. Kontyngensu kwerunkowego zpol. 105 gr. 10.

3. Szarwarku zpol. 82.

4. Składki na posługę transportową zpol. 7 gr. 15.

5. Składki na utrzymanie [kantonistów]10 zpol. 5 gr. 10. zp. 357 gr. [....]11

zpol. 922 gr. 5

wyraźnie złotych polskich dziewięćset dwadzieścia dwa groszy pięć.

Oprócz tego Dominium płaci dziesięciny Proboszczowi przy Kościele parafialnym Charłupia mała rocznie zp. 20. i do tego obowiązane jest swym kosztem Dzienniki Praw i Dzienniki Gubernialne utrzymywać.

Zaiąwszy działaiący Komornik Dobra Ziemskie Łosiniec powyż opisane z wszystkiemi przyległościami, użytkami i dochodami na przymuszone wywłaszczenie i wystawienie takowych na sprzedaż publiczną, a że takowe zostaią w dzierżawney possessyi W. Wiktora Zbiiewskiego aż do So Jana Chrzciciela 1839 r. i Jemu wszelkie dochody z takowych aż do expiracyi kontraktu wyłącznie służą przeto Komornik nie [nadwerężaiąc]12 praw Jemu służących, ogólnym Dozorcą nad zaiętemi dobrami co do dopilnowania całości granic i zabudowań tegoż Wo Wiktora Zbiiewskiego tu w wsi Łosińcu zamieszkałego ustanowił, który takowy dozor na siebie przyiął i odpowiedzialności prawney poddał się.

Sprzedaż zaiętych dóbr Łosiniec [...]13 ninieyszem Aktem zaięte i opisane odbywać się będzie na audyencyi publiczney [...]1 Trybunału Cywilnego Pierwszey Instancyi Gubernii Kaliskiey w Kaliszu w pałacu sądowym przy ulicy Józefina zwaney posiedzenia swe odbywaiącego, a to za popieraniem i pilnością Franciszka Bielskiego Patrona Trybunału z strony Extrahenta ustanowionego Obrońcy do czego dalsze formalności prawne przedsięwziętemi i popieranemi będą.

Protokuł ninieyszy wobec świadków Kwiryna Leszczyńskiego zarządcy wsi Łosińca w teyże wsi i Jakóba Muśkiewicza woźnego Trybunału Kaliskiego w Kaliszu, zamieszkałych w jedynastu exemplarzach sporządzony w przytomności tychże świadków WWo Wiktora i Norberta Zbiiewskich współwłaścicieli beneficyalnych [....]14 Dozorcy przeczytany za dobry przyięty ukończony, przez tychże świadków i mnie Komornika podpisany został z uwzględnieniem że reszta współsukcessorów Jana Zbiiewskiego nie była przy tey czynności obecną.

[podpisano] Wiktor Zbiiewski Dozorca i współdziedzic Norbert Zbiiewski - Kwiryn Leszczyński świadek

Jakób Muśkiewicz świadek

[podpisano] Tomasz Kozłowski Komornik Tryb.

Koszta

stemple zp. 3 gr. 20

protokuł zp. 3.

dyetty zp. 4.

kopie zp. 16 gr. 15.

wręczenia zp. 5.

milowe Komor zp. 12.

Woźnego zp. 8 gr. 20.

świadkom zp. 8.

zp. 60 gr. 25.

Jednę kopię tego protokułu zaięcia jako Dozorca drugą kopię jako współdziedzic - trzecią jako Wójt Gminy Łosiniec - a dwie kopie tego zaięcia dla mych sióstr Anieli i Klementyny odebrałem ninieyszem zaświadczam.

(...)15 [podpisano] Wiktor Zbiiewski.

Pięc kopiy tego protokułu zaięcia na stemplach po gr. 10 pisane, z których:

Trzy kopie tego zaięcia Wo Wiktorowi Zbiiewskiemu to jest jedną jaka współwłaścicielowi Dóbr Łosińca, drugą jako ustanowionemu Dozorcy i trzecią kopią jako Wójtowi Gminy Łosiniec, tu w wsi Łosińcu Powiecie Sieradzkim zamieszkałem, w mieszkaniu Jego do rąk Tegoż własnych, zaś:

Dwie kopie tego zaięcia dla Anieli Zbiiewskiey Panny doletniey i Konstancyi Zbiiewskiey Panny usamowolnioney, obuch jako współwłaścicielek Dóbr Łosińca, w wsi Łosińcu mieszkaiących w mieszkaniu tychże pod ich niebytność na ręce ich brata Wo Wiktora Zbiiewskiego, wręczyłem i zostawiłem, który w dowód oryginał ten zawidymował, w wsi Łosińcu dnia 22 listopada / czwartego grudnia 1838 r. świadczę [podpisano] Jakób Muśkiewicz Woźny T. [G.]16 Kal.

Kopię tego zaięcia odebrałem, w Łosińcu dnia 22 listopada / 4 grudnia 1838 r.

[podpisano] Norbert Zbiiewski

6tą kopię tego zaięcia na stemplu gr. 10 pisaną W. Norbertowi Zbiiewskiemu współwłaścicielowi dóbr Łosińca w Łosińcu Powiecie Sieradzkim mieszkaiącemu w mieszkaniu jego do rąk tegoż własnych wręczyłem i zostawiłem, który oryginał ten podpisał w wsi Łosińcu dnia 22 listopada / 4 grudnia 1838 r. świadczy

[podpisano] Jakób Muśkiewicz woźny T. [G.]16 Kal.

Kopię tego zaięcia odebrałem jako Kurator usamowolnioney Konstancyi Zbiiewskiey panny w Biskupicach dnia 4 grudnia 1838 r.

[podpisano] Józef Siemiątkowski.

7mą kopią tego protokułu zaięcia na stemple gr. 10 pisaną Wu Józefowi Siemiątkowskiemu dziedzicowi dóbr Biskupice w wsi Biskupicach Powiecie Sieradzkim zamieszkałemu jako kuratorowi usamowolnioney Konstancyi Zbiiewskiey panny współwłaścicielki dóbr Łosińca w wsi Biskupicach w zamieszkaniu jego Dworskiem do rąk tegoż własnych wręczyłem i zostawiłem który oryginał ten podpisał w wsi Biskupicach dnia 22 listopada / 4 grudnia 1838 r. świadczę.

[podpisano] Jakób Muśkiewicz woźny T. [G.]16 Kal.

Kopię tego zaięcia odebrałem w Biórze Sądu Pokoiu Powiatu Sieradzkiego świadczy.

w Sieradzu dnia 23 listopada / 5 grudnia 1838 r.

[LS]15 [podpisano] Jakób Bojemski Pisarza Sądu Pokoiu Ptu Sieradzkiego.

8mą Kopię tego aktu zaięcia na stemplu gr. 10 pisaną Wu Jakóbowi Bojemskiemu Pisarzowi Sądu Pokoiu Powiatu Sieradzkiego w mieście Sieradzu zamieszkałemu w Biórze tegoż Sądu do rąk jego własnych wręczyłem i zostawiłem, który oryginał ten zawidymował w Sieradzu dnia 23 listopada / piątego grudnia 1838 r.

świadczy

[podpisano] Jakób Muśkiewicz Woźny T. [G.]16 Kal.

9tą Kopię tego zaięcia na stemplu gr. 10 pisaną Wu Mikołajowi Hr: Gurowskiemu jako opiekunowi nieletnich a) Władysława i b) Boliwara Gurowskich, po niegdy Teressie z Zbiiewskich Gurowskiey współwłaścicielce dóbr Łosińca pozostałych synów w dobrach swych Wyszynie Powiecie Konińskim zamieszkałemu.

10tą Kopią tego zaięcia na stemplu gr. 10 pisaną Wu Romanowi Hr: Ankwicz w dobrach swych dziedzicznych Zakrzewku Powiecie Radomskim zamieszkałemu, jako opiekunowi nieletnich a) Wiktoryi i b) Klementyny sióstr Gołembowskich po Antoninie z Zbiiewskich Gołembowskiey współwłaścicielce dóbr Łosińca pozostałych córek - dla obydwóch w zamieszkaniu ich prawnem obranem w Kaliszu u Franciszka Nowickiego Patrona Trybunału Kaliskiego w Kaliszu zamieszkałego i na ręce tegoż Wo Franciszka Nowickiego Patrona obedwie kopie tego zaięcia wręczyłem i zostawiłem.

w Kaliszu dnia 28 listopada / 10 grudnia 1838 r. świadczę.

[podpisano] Jakób Muśkiewicz Woźny T. [G.]16 Kal.

Za zgodność z okazanym oryginałem na stemplu gr. 15 sporządzonym zaświadcza

Pisarz Kancellaryi Ziemiańskiey Gubernii Kaliskiey

Muśkiewicz

Wyrazy nieczytelne:

Dwa zdjęcia związane z wsią Jarzębie w gminie Wierzchlas

Dodałem zdjęcia i krótką informację dotyczącą wsi Jarzębie. Dziękuje za przesłane zdjęcia Pani Danucie.

JARZĘBIE

Inwentarz dóbr Wólka Miłkowska (1866)

Źródło inwentarza:
Dowody Majątku Wólka Miłkowska (1880) (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)

Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Dobra Ziemskie

Wólka Miłkowska

składająca się z wsi i folwarku Wólka Miłkowska, oraz folwarku Justynów zwanego, z wszelkiemi zabudowaniami dworskiemi, gruntami, lasem, zaroślami, zagajnikami i łąkami, oraz pastwiskami, inwentarzem żywem i martwem, propinacyą, polowaniem i rybołustwem, czyli zgoła z tym wszystkim co tylko całość tych dóbr stanowi bez najmniejszego wyłączenia z takowych - podług szczegółowego w poniższy sposób dopełniającego się opisu.

Opis zabudowań dworskich wsi Wólka Miłkowska.

Wyszczególnienie budynku	z czego zbudowany	czem kryty	arszyny
			długość	szerokość	wysokość
1. Dwór murowany o 2ch kominkach, o pięciu pokojach, a na górze w szczycie jeden pokój i dwa świeżo urządzające. W dworze tym mieszka właściciel tych dóbr Aloizy Bronikowski.	z cegły palonej	gontami	52	15	5
2. Oficynka na przeciw tego dworu o 1 z cegły wyciągniętym kominie i jednem pokoju.	w pruski mur	gontami	7	6	9
3. Budynek na kuchnię przeznaczony o 2ch kominkach, czterech izbach.	w ryglówkę	słomą	19	16	4
4. Drwalnik o dwóch przedziałach.	z drzewa	słomą	17	16	4
5. Sklepy w ziemi z drzewa i desek urządzone.	z drzewa	słomą	9	5	3 1/2
6. Chlewy, obory, kurniki pod jednym dachem.	w ryglówkę	słomą	10	5	4
7. Owczarnia murowana.	z cegły palonej	słomą	57	16	5
8. Stodoła o jednych wrotach i sklepisku.	w pruski mur	słomą	49	19	7
9. Stodoła druga o dwóch wrotach i klepiskach.	w pruski mur	słomą	67	21	7
10. Bróg do zboża.	z drzewa	słomą	22	18	9
11. Spichrz murowany.	z cegły	gontami	38	22	7
12. Obora murowana.	kitu i surówki	słomą	54	16	6
13. Stajnia.	w prosty mur	słomą	48	12	6
14. Wozownia w strychulec.	w strychulec	słomą	36	11	5 1/2
15. Kloaka o dwóch przedziałach.	z cegły	słomą	7	6	8
W około powyż opisanych zabudowań jest ogród owocowy i zarazem warzywny w którym jest drzew owocowych, jabłoni, śliwek, gruszek, i zp. 240.- ogród ten i wszystkie powyż opisane zabudowania ogradzają sztachety z drzewa. Opis znajdujących się zabudowań dworskich na folwarku Justynów.
16. Dom mieszkalny o 1 kominie, 4 stancyach w tym mieszkają ludzie dworscy.	w pruski mur	szkudłami	34	9	4 1/2
17. Obora.	z drzewa	słomą	27	8	5
18. Stodoła do połowy z drzewa, a dalej do góry chrustem wyplatana o jednem klepisku.	z drzewa	słomą	31	10	7
19. Chałupa z drzewa o jednym kominie.	z drzewa	słomą	26	9	4 1/2
Nadmienia się iż wedle oświadczenia właściciela tych dóbr Aloizego Bronikowskiego połowa 1ej chałupy uważając od wschodu po lewej stronie przez Kommissarza Kommissyi Włościańskiej przyznaną została Wawrzyńcowi Kujdwińskiemu wskutek Najwyższego Ukazu, co do uwłaszczenia włościan, a tak czyni się wzmianka, iż tylko połowa owej chałupy ad 19 opisanej uważając od wchodu po prawej stronie stanowi własność dworską.
20. Dalej w dobrach zajmowanych znajduje się wiatrak o jednym koszu, dwóch kamieniach z wszelkiemi znajdującemi się na nim porządkami własność dworską stanowiący, który wskutek umowy z właścicielem dóbr Alojzym Bronikowskim zawartey pozostaje w posiadaniu dzierżawnem za opłatą rocznie zp. 350 młynarza [Janaszkiewicza]*, a któremu dzierżawa kończy się na Sty Wojciech r. p. 1867.	z drzewa	szkudłami	8	8	14 1/2
21. Kuźnia we wsi w której porządki wszelkie są własnością kowala.	murowana z cegły	gontami	9	7	5
W dodatku nadmienia Komornik iż w samej wsi Wólka Miłkowska znajduje się karczma murowana o jednem kominie, 2 stancyach, karczma ta przez Kommissarza Kommissyi Włościańskiej na podstawie Najwyższego Ukazu z dnia 19 lutego / 2 marca 1864 roku przyznaną została na własność	z cegły	słomą	38	11	5

zajmującym takową po połowie Benedyktowi Świątkiewicz karczmarzowi, oraz młynarzowi Janaszkiewiczowi, wszakże właściciel tych dóbr Alojzy Bronikowski oświadczył iż od tych decyzyi Kommissarz Kommissyi Włościańskiej odwołał się do Urządzającego Kommiteta, a dla tego Komornik karczmę tę z zachodzącym sporem w niniejszem zajęciu pomieszcza.- z

Z nadmienieniem iż w dobrach niniejszych na podstawie konsensu na imię właściciela takowych Aloizego Bronikowskiego wydanym.- Ów przez pośrednictwo Ignacego Wierzbińskiego za wynagrodzeniem dwudziesty pierwszy procent w chałupie na wsi na tej cel wynajętej szynkuje trunki czyli wódkę.-

Czyni również Komornik wzmiankę iż wedle oświadczenia właściciela dóbr tych Aloizego Bronikowskiego w dwóch chałupach we wsi położonych, dawniej własnością dominalną będących, a obecnie na własność włościan posiadających, takowe wskutek Najwyższego Ukazu przeszłych pod Nr. 4 i 11 położonych - ma dwór po jednej izbie, które przez swoich ludzi zajmuje - Nadtow że przy uwłaszczeniu czworakami we wsi położonemi osób takowe zajmujących pomiędzy innemi w tychże czworakach dwie izby przez kowala dworskiego zajmowane temuż niewłaściwie przez Kommissarza Kommissyi Włościańskiej przyznane zostały, przeto oświadcza także właściciel Bronikowski iż od tej decyzyi odwołał się z prośbą uchylenia takowej i powrócenia tych dwóch izb przez kowala dotąd zajmowanych dworowi- lecz że dotąd skutku nie otrzymał.

Rozległość

Całych dóbr zajmowanych Wólka Miłkowska, których grunta po większej części są jeszcze i należą do klassy II i III uważając przybliżonym sposobem na miarę nowopolską wynosi ogólnie mórg 930 czyli włók 31 na miarę rossyjską dziesiatyn 465, z których obok budowli posiadanych przez włościan a których opis jako wyłączną ich własność stanowiących Komornik za zbyteczny uznając pomija ciż włościanie w dobrach tych Wólka Miłkowska osiedli posiadają gruntu w myśl Najwyższego Ukazu daty 19 lutego / 2 marca 1864 roku na własność ich przeszłego mórg 119 pozostaje więc własność dworską stanowiącą, gruntu włók 27 morga jedna, w szczególności.-

1. Pod zabudowaniami, podwórzem, ogrodem warzywnym i owocowem mórg 12.

2. Gruntu ornego włók 15 mórg 4.

3. Łąk mórg 24.

4. Pastwisk włók 1 mórg 20.

5. Lasu który tworzą zagajniki kilkanaście lat stare włók1 mórg 20.

6. Zarośli, zagajników zapuszczonych po wyciętym boru włók 6 mórg 20.

7. Nieużytków włók 1 mórg 11.

Co do położenia i granic.

Dobra Wólka Miłkowska położone są w okręgu Wartskim, Powiecie Kaliskim, należą do gminy Ustków w Parafii Jeziersko, odległe od miast najbliższych jako to miasta okręgowego Warty wiorst 12, miasta Kalisza mil 5, miasta Dobry wiorst 12, miasta Turku mil 3. Graniczą na wschód słońca z dobrami Ostrowem, Maszewm, na południe z dobrami Zadąbrowiem, na zachód słońca z dobrami Klonowem, i na północ z wsiami Klonówkiem i Miłkowicami - szczegółowe zaś granice tych dóbr ze wszech stron są jawne, kopcami, drogami i miedzami oznaczone w których wedle oświadczenia właściciela dóbr żaden kontrowers niezachodzi i zostają w posiadaniu właściciela Aloizego Bronikowskiego, które on nabył za kontraktem przed Regentem Kancellaryi Ziemiańskiej w Kaliszu Józefem Białobrzeskim zeznanym dnia 26 czerwca / 8 lipca 1856 roku zawartym za szacunek zp. 253,070 czyli rs. 37,960 kop. 50, i tytuł też własności hypotecznie na niego jest uregulowany.

Inwentarz

Żywy i martwy jaki się na gruncie tych dóbr znajduje jest następujący:

1. Młockarnia wynalazku Lilpopa o sile paru koni jedna 1.

2. Sieczkarnia także o sile paru koni o czterech koszach 1.

3. Wozów 4.

4. Pługów sześć 6.

5. Radeł 4.

6. Bron 8.

7. Koni roboczych 12.

8. Źrebaków 5.

9. Krów 9.

10. Wołów 11.

11. Jałowizny sztuk 6.

12. Owiec sztuk 300.

W tym miejscu Emila z Roznowskich Aloizego Bronikowskiego małżonka wniosła iż cały inwentarz na gruncie tych dóbr znajdujących się jest jej wyłączną własnością jak to dowieść może Intercyza przedślubna dnia 31 sierpnia 1837 r. przed Sędzią Sądowym w Poznaniu zeznaną.

Wysiew

Jaki w dobrach zajmowanych Wólka Miłkowska może bydź uskuteczniony, i jaki dotychczas teraźniejszy właściciel uskutecznia jest następujący.-

1. Pszenicy wierteli 150.

2. Żyta wierteli sto 100.

3. Jęczmienia wierteli 30.

4. Grochu wierteli 30.

5. Tatarki wierteli 10.

6. Owsa wierteli 120.

7. Innej ozieminy wysiewa się po parę wierteli a kartofli wysadza wierteli 230.

Podadki

Z dóbr tych wedle świadectwa Kassy Powiatu Kaliskiego pod dniem 28 września / 10 października rb. za Nr. 2.919 udzielonego opłacane bydź winny rok rocznie:

1. Ofiara zwyczayjna i podwyższona rs. 39 kop. 28.

2. Ofiara podwyższona 50% rs. 19 kop. 64.

3. Kontyngens zwyczajny i podwyższony rs. 28 kop. 10.

4. Podymne dawne i podwyższone rs. 84 kop. 10.

5. Na drogi boczne rs. 14 kop. 10.

6. Z propinacyi rs. 12 kop. 10.

7. Składka ogniowa od nieruchomości rs. 24 kop. 51.

Razem rubli sreb. 221 kop. 53.

Nadto wedle tegoż świadectwa Kassy dobra te zalegają:

1. Ofiara zwyczajna i podwyższona rs. 39 kop. 28.

2. Podwyższona 50% rs. 19 kop. 64.

3. Kontyngens dworski rs. 35 kop. 63.

4. Podymne dawne i podwyższone rs. 126. kop. 63.

5. Na drogi boczne rs. 14 kop. 63.

6. Z propinacyi rs. 2 kop. 63.

7. Składka ogniowa od nieruchomości rs. 57 kop. 79.

Razem rs. 294 kop. 34.

Oprócz tych podatków wedle wykazu hipotecznego Dominium dóbr Wólka Miłkowska obowiązane rok rocznie dawać dla kościoła w Jeziersku ośm wierteli żyta jako dziesięcinek.

W tak powyżej opisanym sposobie Dobra Ziemskie Wólka Miłkowska z wszelkiemi przyległościami i użytkami zajęte zostały na sprzedaż publiczną w drodze przymuszonego wywłaszczenia, do czasu więc w którym to nastąpi stosownie do art. 688 K. P. [J.]** Komornik postanawia w ich posiadaniu Aloizego Bronikowskiego jako Sądowego Zarządcy, który obowiązki dozorcy pod odpowiedzialnością prawną przyjął.

Sprzedaż dóbr rzeczonych Wólka Miłkowska odbywać się będzie na publiczney Audyencyi Trybunału Cywilnego Gubernii Warszawskiej w Kaliszu posiedzenia swe w Pałacu Sądowym przy ulicy Józefina położonym odbywającego za pośrednictwem Teodora Rościszewskiego Obrońcy przy Radzie Stanu w Kaliszu zamieszkałego i urzęduiącego, który wszelkie dalsze formalności prawem przepisane dopełniać będzie.

Na tem protokół dnia jak wyżej rozpoczęty w dniu 12/24 Października r. b. w obecności świadków Felixa Wojterskiego woźnego Sądowego w Warcie, i Franciszka Janiszewskiego z służby utrzymującego się w wsi Wólka Miłkowska mieszkających ukończony, odczytany, przyjęty, przez Aloizego Bronikowskiego oraz świadków Felixa Wojterskiego, tudzież Komornika podpisany został.- drugi zaś świadek Janiszewski nieumieiąc pisać tego protokółu nie podpisał.-

[końcową część pomijam]