Inwentarz Sarnów (1824)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1824, akt nr 139. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się we Dworze wsi Sarnowa Powiatu Sieradzkiego dnia Dziesiątego Września roku Tysiąc Ośmset Dwudziestego Czwartego."

Przed Pisarzem Aktowym Powiatu Sieradzkiego stawili się:
1. Anna z Bielskich, wdowa po Mikołaju Domaniewskim dziedzicu Sarnowa i Korablewa, obecnie Pani Dożywotnia na tych dobrach, matka i opiekunka swych małoletnich synów Ludwika i Ignacego, w mieście Piotrkowie zamieszkała.
2. Michał Turczynowicz opiekun małoletnich Domaniewskich, zamieszkały w Piotrkowie.
3. Julianna z Mąkolskich, wdowa po Piotrze Roszkowskim, posesorka dóbr Sarnowa w Sarnowie zamieszkała.
4. Karol Puacz, dziedzic Zalesia Wygiełzowskiego, zamieszkały w Korablewie jako dotychczasowy zastawnik.
5. Konstanty Popławski i Bonawentura Głowacki, zagrodnicy mianowani na biegłych do oszacowania ruchomości, w Sarnowie zamieszkali.

Anna Domaniewska razem z Michałem Turczynowiczem chcą aby Pisarz Aktowy spisał całą pozostałość po zmarłym w bieżącym roku bez pozostawienia testamentu Mikołaju Domaniewskim. Antoni Pstrokoński sporządził listę obejmującą wykaz dóbr nieruchomych, pieniędzy gotowych, ruchomości (w tym książki), długów ciążących na zmarłym i jego majątku oraz dokumentów.

Stan Budowli Dworskiey.

1. Opuszczając opis stanu kamienicy, która w stanie opisanym na d. 17 lipca 1816 r. znayduie się.

2. Studnia przed nią bez żadnego dachu, cembrzyna zruynowana nad nią.

3. Dwór mieszkalny znayduie się w stanie tym jak opisano inwentarzem d. 17 lipca 1816 r. wyiąwszy że okna całe y piece z cegły w dobrym stanie.

4to. Za dworem ogród włoski ...... i fruktowy znacznie zaniedbany, okien inspektowych całych 7, szyby niemasz.

5. Kuchnia z czeladnią izbą z drzewa rzniętego, dach pod szkudłami zły. Ściany powyprężane, przyciesi y po parę drzwi? z ściany pognite ........ reperacyi wymaga, komin na stożynach lepiony, a nad górą nadmurowany, okien pięć w znaczney części złe, sabatnik dosyć dobry, do którego gontowa blacha.

6. Folwark z drzewa kostkowego, dach zupełnie zły y z powodu jego niepokrycia znacznie pułap y drzewo ścienne uszkodzone, komin podobny jak w kuchni, 2 izby i 2 komory, okna dobre.

7. Chlewy za .... w złym stanie, potrzebują przyciesi podłożenia i znacznie poprawienia dachów.

8. Obora z owczarnią w klamre wystawiona z drzewa rzniętego. Budynek ten w złym stanie potrzeba przyciesi zaciągnąć w środku.......wzmocnić go przez zaciągnienie stolca? i zmocnić ściany wyprężone. Dach nowego całego pokrycia potrzebuie koniecznie. Żłoby z oborą są wszystkie y drabiny.

9. Staynia z drzewa kostkowego pod gontem, dach w złym stanie, ściany wyprężone y przyciesi pogniłe, w tey żłoby i drabiny znayduią się dobre.

10. Wozownia pod gontem w którey dziś bydło mieści się także, żłoby i drabiny są dobre, pułap z żerdzi w części ułożony, w tey komora na sieczkę.

11. Browar za sadem nad rzeką Widawką z drzewa rzniętego, dach pod gontem w złym stanie y koniecznie potrzebuie.
a. podciągnąć przyciesi, ściany wypręzone sprostować, belki nowe w gorzelni zaciągnąć, dach całkiem nowy dać y krokwy, okna w mięszkalney izbie dobre, w gorzelni stłuczone, komin murowany w znaczney części potrzebuie reperacyi.

12. Ozd za browarem zdezelowany nowego przestawienia, nowych przyciesi belek y dachu potrzebuie, a tym samym y pieca.

13. Za browarem wolarnia z drzewa kostkowego, dach pod gontem w złym stanie, żłoby w tey znayduią się, delowanie zepsute.

14. Studnia ocembrowana z kosiorem bez wiadra.

15. Stodoła o 2ch klepiskach a 3ch sąsiekach w słupy murowane, dach słomiany, ta potrzebuie konieczney reperacyi dachu i poprawienia słupów w niektórych mieyscach.

16. Stodoła druga podobna poprzedniey y też co pierwsza reperacyi potrzebuie.

17. Stodoła stara o 1 klepisku, drzewo w tey zdrowe, dach stary zły i w części zwala się konieczney reperacyi, to iest dania kozłów y dachu potrzebuie, albo przestawienia zupełnego.

18. Spichlerz wielki o 2ch kondygnacyach z bramą zamykaną z drzwiami w dobrym stanie co do wzrębu? y wewnętrznego urządzenia potrzebuie tylko reperacyi dachu i podania przyciesków? pod wystawę w górze.

19. Płoty wedle budynków, sadu y ogrodu przy stodołach w dobrym stanie.

20. Karczma zwiezdna w złym stanie przestawienia koniecznego potrzebuie.
 
21. Kuźnia stara pod deskami, komin lepiony w dosyć dobrym stanie, statki kowalskie jako to miech kowalski, kowadło, młot duży i mały, szporug i gwozdzielnica, 2 .......... i 2 małe młotki.

22. Młyn o 2ch kołach z porządkami jak w inwentarzu powiedzianym opisano, lecz przy tym pogrodki gwałtowney znowu reperacyi potrzebuią. Z młyna tego czynszu opłaca młynarz .... po zł. 650 posiada zagrodniczą rolę. Zamięszkalny dom i młynica w dobrym dosyć stanie jak stodoła z oborą. Oprócz czynszu wolny mlew dworowi i służącym uzupełnia bez miarki, kapłonów 2 i jay kopę daie do dworu.

Stan budowli włościan wyszczególnienie z imion i nazwisk jak i ich obowiązków oraz zapomog.

Półrolnicy

1mo. Wawrzeniec Pawlak ma chałupę całą, oborę, stodołę także całe y wdobrym stanie, wóz, żelazo płużne. Ma ze dworu parę wołów y konia.

2. Po Józefie Pawlaku półrolek pusty a ten sam mięszka, komorą y roli trzyma na dzień jeden, resztę dwór obsiewa.
Półrolnik ten inwentarz zakładny to iest 2 woły y konia Pnu Wincentemu Domaniewskiemu który ten .........
a. Wawrzeńcowi Pawlakowi wołu za 20 ugodzonego, którą kwotę tenże powrócic ma.
b. Franciszkowi Pawlakowi wołu drugiego, którego po dziś dzień ma.
c. Maychrowi Zemli konia, także półrolnikowi zasiewy do dworu zabrane.

3. Po Jędrzeju Pawlaku trzyma półrolek ten jego syn Franciszek ma całą zapomogę, budynki dobre y obsiewy.

4. Roch Głowacki ma chałupę złą, oborę y stodołę w dobrym stanie, zapomogę w inwentarzu ma tak jak powyżsi niemniey i zasiewy. Chałupa powyższa w formie dwojaków wystawiona, gdyż jey dach zawalił się, potrzebuie spiesznego y koniecznego restaurowania.

5. Franciszek Woźniak ma tak inwentarz jakoliteż zabudowania w dobrym stanie.

6. Bartłomiey Wilczek półrolnik także chałupa tego w dosyć dobrym stanie, jedynie komin nowy dać koniecznie i dach popoprawiać nieco potrzeba.

7. Półrolek po Bonawenturze Głowackim pusty stoi. Chałupa się zawaliła, obora które przestawić znowu potrzeba, stodoła do tego placu w dobrym stanie, którą Zimlak? Maycher używa, grunt ten dwór obsiewa, woła 1go P. Wincenty Domaniewski zabrał, zasiew całkowity odebrał, a ten u tegoż półrolnika zdechł.

8. Po Pawle Głowackim obiął Antoni Głowacki pułrolek. Ma chałupę y oborę dobrą, stodoła reperacyi potrzebuie. Ma 2 konie y wołu 1, także zasiew kompletny.

9. Jędrzey Zemła półrolnik zdał gospodarstwo synowi Maychrowi Zemło. W tym placu chałupa y obory dobre, stodoła obalona, ma 2 woły, konia od Pawlaka, jayka, wóz i żelaza płużne. Miał także ten półrolnik woła zakładnego ale mu zdechł, zasiew równy jak inni.

10. Półrolek po Stanisławie Kwiatkowskim pusta stoi obsiewany przez dwór. Inwentarz po nim to iest koni parę dobrych P. Wincenty zabrał obsiew wszelki tenże P. Wincenty Domaniewski zabrał. Chałupa zawaliła się, obory y stodoła w tym placu dobre.

11. Po Antonim Głowackim który przeszedł pod Nr. placu 8 siedzi Michał Głowacki, chałupa y obora oraz stodoła dobre, ma parę wołów, a konia od P. Roykowskiego y wóz nowy otrzymał.

12. Paweł Mizerski półrolnik zdał gospodarstwo Stanisławowi synowi. Ma zabudowania w dobrym stanie, ma 2 woły, a konia przez teraźnieysza dzierżawczynię czyli jey męża miał sobie danego, wóz y żelaza płużne oraz zasiew kompletny.

13. Po Woyciechu Wilczak? półrolek pusty na dwór obsiewany. Zasiewy zupełne P. Kacper Domaniewski sprzątnął po nim parę wołów, konia, krowę, wóz, pług z żelazami zebrano do dworu do tegoż P. Domaniewskiego.

14. Po Macieju Bzdyku? Paweł Mizerski półrolek obsiadł, z tego zszedł na plac pod Nr. 12 na plac owcarza i ten ostatni półrolek pusto stoi, grunta przez dwór obsiewane do dziś.

Każdy z wymienionych półrolników odrabiać ma obowiązek pieszo po dni pięć w tydzień, albo sprzężajem po dwa dni i pół, tłuk robią 4 w żniwa, stróżą po kolei odbywają i trzodę, oprzędzać powinni po sztuce przędzy grubego do owiec płukania y strzyżenia bez dnia, do obierania kapusty, brukwi, chmielu y włoszczyzny, również wieczorami świetną drogę o mil 3. Daniny każdy po 2ch kapłonów, gęś 1 y jay puł kopy.

Zagrodnicy

1. Jędrzey Balcerzak ma wszystkie budynki dobre y zasiew dworski.

2. Po Pawle Musielaku trzyma zagrodę Antoni Bobowski, ma także zabudowania dobre.

3. Konstanty Popławski ma także zabudowania dobre y zasiewy.

4. Tomasz Stolarz ma zabudowania dworskie y zasiewy.

5. Po Józefie Bobińskim trzyma Bonawentura Głowacki, chałupa w złym stanie, obory y stodoły niemasz, zasiewy odebrał jak inni.

6. Po Adamie Młynarczyku trzyma Stelmach przychodzi na czynsz? Chałupę, oborę y stodołę ma dobre.

7. Mikołay Przybyła ma chałupę dobrą, stodoła y obora obaliła się, zasiewy ma ze dworu.

8. Paweł Musielak ma zabudowania dobre y zasiew ze dworu kompletny.

9. Michał Komorowski ma zabudowania dobre y zasiewy zupełne.

10ta. Zagroda po Sobku? w którey siedzi Woyciechowa, chałupa opisana pod Nr. 4, stodoła y obora upadły, taż posiewa tę zagrodę.

Wyżey wymienieni zagrodnicy odrabiają w tydzień po dni trzy pieszo, tłuk w żniwa 4, inne powinności równo z półrolnikami wypełniają, dają po 2ch kapłonów, jay piętnaście, oprządzają po pół sztuki przędzy grubey y z listami w święto o mil 3 chodzą.

Komornicy

1. Klimek Komorowski przy Wawrzyku? Pawlaku mięszka, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

2. Błażkowa komornica u Pawlaka Józefa, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

3. Musiał Paweł u Rocha Głowackiego, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

4. Gaducka Nastka u Woźniaka, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

5. Sobek Bobiński w pustey chałupie, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

6. Bartłomiey Kozak w swey chałupie, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

7. Antoni Drogorz? u Bartka, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

8. Krystyna Kwiatkowska u Stanisławskiego, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

Z Pustkowia z pod Mokrzu?

9. Woytkowa, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

10. Janek z powyższą mięszkający, robi w tydzień dzień 2 i tłuk 3.

11. Bartłomiey Olczak, robi w tydzień dzień 2 i tłuk 3.

12. Niewidomy, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.

13. Adryan Kusiak, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.
Od So Jana las ogania.
Oprócz pod Nem 10 i 11 co po kawałku gruntu mają inni żadnego.
Dodaie się w tym mieyscu że bosak 1, ..... od owiec, beczek y lasu znayduiące się na gruncie przy Possessorze znayduią się jak i naczynia kowalskie wyżey powiedziane.

Nazwy niemieckie za Regencji Pruskiej

W czasach rządów Pruskich w Polsce w latach 1793-1807 nowo założonym osadom, lub też niektórym już istniejącym wcześniej nadawano niemieckie nazwy. Wieś Brzezina koło Uniejowa nosiła niemiecką nazwę Bergfeld, Błota Kruplińskie w dzisiejszym powiecie Pajęczno nazywały się z niemiecka Luisenbruch, wsie w pobliżu Pabianic Starowa Góra i Bukowiec miały swoje niemieckie odpowiedniki w postaci Efingshausen i Koenigsbach.

Na naszym terenie również istnieją miejscowości, którym Rząd Pruski nadał niemiecką nomenklaturę. W gminie Dobroń Markówka - Hochweiler, w gminie Wieluń dwie sąsiadujące ze sobą miejscowości Józefów - Louisenfeld i Jodłowiec - Tannenwald.

W 1820 roku na mocy Reskryptu Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu opartej na postanowieniu Księcia Namiestnika Królewskiego zarządzono, że nazwy nadane "pomniejszym realnościom, uroczyskom i zaroślom i t.p." mają być zniesione a na ich miejsce zaprowadzić miano ich dawniejsze polskie nazwy. Postanowienie to dotyczyło miejscowości, które znajdowały się na terenie Dóbr Skarbowych w tzw. Ekonomiach.

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego

 Dodałem informacje z lat 1817 i 1819.

Wolczyński

Wolczyński, nazwa karczmy znajdującej się w pobliżu miasta Szadek, prawdopodobnie w dzisiejszej gminie Szadek. Nazwa nie odnaleziona na mapach.

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1819 nr 50

OBWIESZCZENIE.
Dnia 5. Grudnia b. r. o godzinie drugiey w nocy ukradziono konia karego, wzrostu małego mierzynka, grubo płuski okrągły, na nogach niskich, bez odmiany; Koń ten podpisanemu w drodze w karczmie Wolczyński blisko Szadku skradzionym został. Ktoby się o takowym dowiedział, zechce donieść podpisanemu, a sowitą nadgrodę odbierze.
Szadek dnia 12. Grudnia 1819.
Jakob Neyman, Oberzysta.

Podmokrze

Podmokrze, dawniej nazwa pustkowia znajdującego się w dobrach Sarnów, obecnie nazwa pola*w obecnej gminie Widawa. Pustkowie znajdowało się w pobliżu wsi Sewerynów*. Nazwa nie odnaleziona na mapach.

*[nazwy miejscowe powiatu łaskiego]

Inwentarz Sarnów 1824 r.

Z Pustkowia z pod Mokrzu?
9. Woytkowa, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.
10. Janek z powyższą mięszkający, robi w tydzień dzień 2 i tłuk 3.
11. Bartłomiey Olczak, robi w tydzień dzień 2 i tłuk 3.
12. Niewidomy, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.
13. Adryan Kusiak, robi w tydzień dzień 1 i tłuk 3.
Od So Jana las ogania.
Oprócz pod Nem 10 i 11 co po kawałku gruntu mają inni żadnego.

Kępa / Na Kępie młyn

 Kępa, nazwa młyna położonego nad rzeką Wartą we wsi Woźniki w gminie Sieradz.

Lustracja 1789 r. 

 

Młyn na rzece Warcie zdezolowany, potrzebuje reparacyji, któren to młyn, i przy nim jagielnik ze dworu był wybudowany na 2 kaminie, w jagielniku kamień trzeci.

 

Powszechny Dziennik Krajowy 1829 nr 61

OBWIESZCZENIA HYPOTECZNE. Sąd Pokoiu Powiatu Szadkowskiego. Z powodu żądania uregulowania hypoteki nowey, młyna na rzece Warcie w wsi Wośnikach o dwóch kołach z iagielnikiem nowo wystawionym, niemniey dwiema ogrodami, w których znayduie się olszyna, iakoliteż roli Rybacka zwaney, do Agnieszki z Wolińskich Brzeskiey, pozostałey wdowy po Woyciechu Brzeskim mężu iey, iakoliteż do Sukcessorów po tymże Brzeskim pozostałych należącego. Uwiadamia Interessantów że regulacya takowa nastąpi w sądzie tuteyszym dnia 29 Maia r.b.zrana ogodz. 10. Wzywa ich przeto : aby do takowey osobiście, lub przez pełnomocnika urzędownie i szczególnie na to umocowanego zgłosili się, żądania swe i wnioski do protokułu regulacyi podali, i w dokumenta, prawa ich udowodniaiące zaopatrzyli się. Ostrzega ich oraz, że niezgłaszaiący się w terminie, podpadną skutkom prekluzyi w art. 154 i 160 tegoż prawa o hypotekach z roku 1818 przepisaney, Jeżeliby właściciel nieruchomości wywołaney w terminie do regulacyi nie stawił się, tenże na żądanie któregokolwiek z interessantów, na karę 10 do 50 złp. skazanym zostanie, i podług art. 150 tegoż prawa, utraci wszelkie dobrodzieystwa prawne względem swych wierzycieli. Ogłoszenie decyzyi, iaka w skutek aktu regulacyi wydaną będzie, nastąpi dnia 30 tegoż m. i r. na posiedzeniu publicznem Sądu tuteyszego, i od tegoż dnia, czas do odwołania się od niey, upływać zacznie. Interessanci przeto, bez dalszego wezwania, w tymże dniu ogłoszenia iey przytomnymi być powinni. w Szadku dnia 24 Lutego 1829 r. Hałaczkiewicz, Podsędek prezyduiący.

(identyfikacja: http://terrasiradiensis.jimdo.com/ośrodki-i-przedstawiciele-dawnych-profesji/młynarstwo/)

Inwentarz młyna Kępa 1843 r.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1847 nr 74

(N. D. 1620) Komornik Trybunału Kaliskiego.

Zawiadamia iż w dniu 22 Kwietnia (4 Maja) 1847 r. przed Adamem Łukasiewiczem, Rejentem Okręgu Szadkowskiego w jego Kancellaryi w mieście Szadku, wypuszczony zostanie w trzechletnie wydzierżawienie, poczynając od S. Wojciecha, czyli dnia 22 Kwietnia r. b. a kończące się w tymże dniu 1850 r. Młyn wodny na kępie, na rzece Warcie, w wsi Wornikach Okręgu Szadkowskim położonej i drugi przy nim będący tak nazwany Jagielnik, wraz z borami łąkami i wszelkiemi zabudowaniami. Warunki przejrzane być mogą każdego czasu, u Rejenta wyżéj wspomnionego, dzierżawa z tego młyna wynosi rocznie, złp. 1000 czyli rs. 150.

Sieradz dnia 16 (28) Marca 1847 roku.

Jan Sakowski. 

 

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1852 nr 65

(N. D. 1257) Pisarz Trybunału Cywilnego I. Instancyi Gubernii Warszawskiej w Kaliszu. Zawiadamia niniejszym: iż na żądanie Juliana Szymborskiego z własnych funduszów utrzymującego się, w wsi Woźnikach Okręgu Szadkowskim zamieszkałego aktem Komornika przy Sądzie Pokoju dopiero rzeczonego Okręgu Aleksandra Fagielskiego w dniu 30 i 31 Stycznia (11 i 12 Lutego) 1852 roku sporządzonym, d. 2 (14) Lutego Wójtowi Gminy Woźnik Stanisławowi Piaszczyńskiemu, a dnia 4 (16) tegoż miesiąca roku bieżącego Pisarzowi Sądu Pokoju Okręgu Szadkowskiego Fabianowi Uziębło, Błażejowi Mazurkiewiczowi opiekunowi głównemu i Wincentemu Puławskiemu podopiekunowi dłużników nieletnich Ludwiki Toporskiej po Auguście i Katarzynie z Kossowskich małżonkach Toporskich pozostałej córki i Józefy Rutkowskiej w drugiem małżeństwie z Felixem Rutkowskim spłodzonej córki, wreszcie Wojciechowi Filusiak, jako ustanowionemu dozorcy doręczonym, zaś dnia 22 Lutego (5 Marca) roku bieżącego w księdze wieczystej dóbr Woźnik, a dnia 28 Lutego (11 Marca) tegoż roku w księdze na ten co w Trybunale tutejszym utrzymywanej, zaregestrowanym, zajętą została na przymuszone wywłaszczenie: NIERUCHOMOŚĆ WIEJSKA

in territorio dóbr ziemskich Woźnik na kępie w koło rzeką Wartą oblanej, pod porządkowym Numerem 39 w Gminie Woźnik, parafii Męka w Okręgu Szadkowskim, Powiecie Sieradzkim, Gubernii Warszawskiej, jurisdykcyą Trybunału Kaliskiego położona, składjąca się: z młyna wodnego na tejże rzecze Warcie o dwóch zamyłkach, jednego w stanie używalnym, a drugiego zepsutego, z młyna drugiego Jagielnik zwanego, również o dwóch zamyłkach, z domu mieszkalnego, chlewów, kurników i obory pod jednym dachem z stodoły o jednym klepisku, z ogrodu owocowego i warzywnego, obejmującego około sażeni 245, stóp kwadratowych 48, czyni na miarę nowopolską prętów 60; z gruntu ornego około sażeni 1065, stóp kwadratowych 45, czyli na takąż miarę prętów 260; z placów pod zabudowaniami około sażeni 172: stóp kwadratowyeh 8, czyli prętów 42, pręcików 23; z nieużytków około sażeni 1229, stóp kwadratowych 45, czyli prętów 299, pręcików 80; z gruntu olszyną zarosłego, około jednej diesiatyny, 428 sażeni i 40 stóp kwadratowych, czyli morg 2, prętów 90; tudzież z gruntów za rzeką pomienioną leżących, mianowicie w jednem miejscu pomiędzy gruntami włościan wsi Woźnik Franciszka Małusiaka z jednej, Wincentego Smarzyk z drugiej, Mikołaja Kołasy z trzeciej, i Wojciecha Maszyńskiego z czwartej strony, ornego około sażeni 1229, stóp kwadratowych 45, czyli prętów 299, pręcików 80, i łąki około sażeni 1229, stóp kwadrat. 45, czyli prętów 298, pręcików 80; w drugiem pomiędzy takiemiż gruntami Adama Korczyk z jednej, Franciszka Czyżak z drugiej, Pawła Grudy z trzeciej i Barbary Bek wdowy, oraz Walentego Czyżak z czwartej strony, ornego około jednej diesiatyny, 148 sażeni i 41 stóp kwadratowych, czyli mórg 2, prętów 21, pręcików 10, i łąki około sażeni 1230, stóp kwadratowych 28 czyli morgę 1, pręcików 15; w trzecim pomiędzy podobnemiż gruntami Marcina Wrąbel z jednej, Tomasza Wrąbel z drugiej, Jacentego Włodarczyk z trzeciej, i Maryanny Kolasinej, oraz Stanisława Krystek z czwartej strony, ornego około diesiatin 3, sażeni 588. stóp kwadratowych 26, czyli mórg 8, prętów 85, pręcików 16, i łąki około sażeni 1229, stóp kwadratowych 45, czyli prętów 299; pręcików 80; w czwartem miejscu wreszcie pomiędzy gruntami włościan Jacentego Włodarczyk z jednej, pastwiskiem i gruntami gromadzkiemi z drugiej i trzeciej, i Jacentego Kiślak z czwartej strony, ornego około sażeni 614. stóp kwadratowych 46, czyli prętów 149, pręcików 99, i łąki około sażeni 614, stóp kwadratowych 46, czyli prętów 149, pręcików 99.

Grunta powyższe są III i IV klassy, a ogół całej tej osady wynosi około mórg 19, prętów 258, pręcików 42, na miarę nowopolską.

Młyny obydwa budowane są na palach, pod któremi woda przepływa, a wszelkie budynki są z drzewa stawiane, częścią w złym, a częścią w średnim stanie będące.

Przystęp do młyna tego ułatwia łodź, również zajęte, a zajęcie onego nastąpiło z porządkami do składu i używania jego należącemi w akcie zajęcia opisanemi.

Własność nieruchomości tej należy do dwóch nieletnich córek z jednej matki, a z dwóch ojców zrodzonych, jednej Ludwiki Toporskiej z Katarzyny z Kossowskich i Agusta małżonków Toporskich spłodzonej, a drugiej Józefy Rutkowskiej, pochodzącej z drugiego małżeństwa z niegdy Feliksem Rutkowskim, których stan jest jako Właścicielek pomienionej nieruchomości, a mieszkanie z prawa tam gdzie zamieszkują opiekunowie. Obydwóch tych nieletnich głównym opiekunem jest Błażej Mazurkiewicz, okupnik na kolonii Pratków tamże, a podopiekunem Wincenty Puławski z własnych funduszów utrzymujący się, w wsi Woźnikach Okręgu Szadkowskim mieszkający.

Nieruchomość ta miała urządzoną hypotekę Powiatową, lecz takowa skutkiem wyroków prawomocnych skasowaną została, w hypotece jednak Gubernialnej zastrzeżone jest: że Właściciel samych dobr Woźnik Stanisław Piaszczyński obowiązany jest dotrzymać praw dotychczasowego posiadacza tegoż młyna, o ile te w processie tenże posiadacz udowodni a tém samem znajduje się w niéj objawiony.

Prócz podatków Skarbowi uiszczanych, nieruchomość ta podług twierdzenia właścicieli jej, opłaca Dominii Woźnik corocznie czynszu na święty Marcin rs. 5, kop. 40, i oddaje kapłona jednego, jaj sztuk 15, i uskutecznia mlewo dworskie bez miarki, zaś jak właściciel dóbr utrzymuje, egzystuje proces o własność tejże osady młynarskiej, a eventualnie młyn ten powinien wnosić dworowi czynszu rubli srebrem 7 kop 50; owsa korzec jeden, żyta garncy 8, chmielu tyleż, kapłona jednego, jaj sztuk 15, wieprza tuczonego wartości rubli srebrem 16 kop. 20, i uskuteczniać mlewo darmo, czego nie odbierając od lat kilkunastu, zastrzega sobie wynagrodzenie.

Nieruchomość zajęta jest w posiadaniu samych dłużników.

Sprzedaż nieruchomości w mowie będącej odbywać się będzie w Trybunale Cywilnym I. Instancyi Gubernii Warszawskiej w Kaliszu, a Jan Prawdzic Gowarzewski, Patron tegoż Trybunału w Kaliszu zamieszkały, ustanowiony z strony extrahenta za Obrońcę, trudni się popieraniem takowej.

Pierwsze ogłoszenie warunków sprzedaży i licytacyi na Audyencyi publicznej rzeczonego Trybunału, które złożone będą w biurze pod pisanego Pisarza, a oprócz tego przejrzane być mogą u Patrona, sprzedaż popierającego nastąpi d. 8 (20) Kwietnia 1852 roku, o godzinie 10 tej z rana.

Kalisz d. 28 Lutego (11 Marca) 1852 r.

Wojciech Śliwiński.

Inwentarz młyn Kępa (1843)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Kajetana Szczawińskiego w Szadku z roku 1843, akt nr 366. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie Młyna Kempa zwanego pod wsią Woźniki, Okręgu Szadkowskim sytuowanego, dnia trzynastego / dwudziestego piątego listopada, roku tysiąc ośmset czterdziestego trzeciego."

Rejent Kancelarji Okręgu Szadkowskiego Kajetan Szczawiński został wezwany przez Katarzynę z Kotewskich? Toporską do spisania inwentarzy po zmarłym mężu Augustynie Karolu Toporskim.
Najpierw notariusz przystąpił do opisania nieruchomości.

 
Tytuł I Nieruchomości
1. Młyn wodny na rzece Warcie w wsi Woźnikach, z iednego koła, iednego jagielnika, o iednym kole, dom drewniany, stodoła, obora, dwa ogrody rolą rybacką zwaną w czterech mieyscach, ogród na zarzeczu, plac na którym młyn z zabudowaniami stoyi, ogród za wsią Woźnikami między rzekami obuch zamełków z ogrodem na Kępie, w wsi Woźnikach, Okręgu Szadkowskim, Powiecie Sieradzkim, Gubernii Kaliskiey położone, posiadał niegdy Augustyn Karol Toporski prawem własności, które okupiwszy od poprzednich sukcessorów Brzeskich, przez kontrakt kupna na dniu trzeciem / piętnastym lipca, tysiąc ośmset czterdziestego drugiego roku, przedemną Rejentem zeznanym za summę rubli srebrem pięćsetsześćdziesiątcztery kopiejek trydzieści nabył.

Tytuł II Ruchomości
Notariusz spisał następujące ruchomości: komoda o trzech szufladach wiśniowo politurowana, łóżko iedno takiej politury [wiśniowej], kanapa i cztery krzesełka czerwono politurowane, bazcikiem na kratki pokryte, stół ..... ordynaryiny ieden, kuferek bez zamku malowany stary, kolebka ordynaryina czerwono malowana, lusterko ścienne średnie, kopersztychów różnych sztuk jedynaście, bitka ręczna, lina do podnoszenia kamieni stara, przysiek ieden, siekiera iedna, wóz kuty ieden stary, oskardów do kucia kamieni sztuk pięć, pytli cztery starych, drąg żelazny do ważenia kamieni ieden, lada z koszem do sieczki i iedna trawna, bryczka okuta stara, garki żelazne sztuk pięć, cebratka, wanienka, konewka i okapek, kłodów dwie od kapusty, cwierci dwie ordynaryine, fasa do zboża, spiżarnia czerwono malowana druga, kredens ordynaryiny, ławka z poręczami czerwono malowane.

Tytuł III Inwentarz
klacz gniada łysa lat 9 maiąca, klacz gniada łysa lat 9 maiąca, krowa siwa lat pięć, krowa czerwona łysa lat sześć, cieląt byczków roczniaków sztuk trzy, cieląt jałoszek tego rocznych sztuk dwoie, wieprzek roczniak, świn trzy po roku maiących, proszczaków tego rocznych sztuk dziesięć, z garderoby i bielizny nie ma nic gdyż to rozdane zostało ubogim i familii, tylko płaszcz saraczkowego sukna stary podarty i kapelusz z białey wełny.

Następnie opisano masę bierną. Zmarły młynarz miał nieuregulowane zobowiązania wobec swojej żony oraz Brygidy z Pstrokońskich, żony Rocha Nawrockiego, dwóch starozakonnych z Sieradza, Kazimierza Włodarczyka gospodarza z Woźnik, Kazimierza Toporskiego swojego ojca za restauracje młynów w Ligocie i w Woźnikach (k. Sieradza) i Łukasza Berkowskiego.

Remiszew gm. Łask

 Akt z 1845 roku.

Janów gm. Szadek

W akcie notarialnym z 1845 roku Janów nazywany jest Jochanowem. Kliknij w link by dowiedzieć się więcej.

Skęczno gm. Zadzim

Akt notarialny z 1842 roku.

Feliksów gm. Poddębice

Akt związany z nowo powstałą kolonią Feliksów utworzoną przez Feliksa Wituskiego.

Rozomyśl gm. Zd-Wola

Akta notarialne z 1841 roku związane z kolonią Anielów vel Rozomyśl.

Inwentarz Drwalew (1828)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Stokowskiego z Zgierza z roku 1828. (Archiwum Państwowe w Łodzi, sygn. 438/46, akt nr. 2193)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w dobrach wsi Drwalewa w Powiecie Zgierskim Obwodzie Łęczyckim Wtwie Mazowieckim położonych a od Miasta powiatowego Zgierza mil 3 oddalonych dnia siedmnastego września 1828 roku."

Na żądanie Prokuratoryi Jeneralney w Królestwie Polskim działającej na rzecz kościoła w Domaniewie przybył komornik Jan Kosicki do Drwalewa w celu egzekucji procentu od sumy 2000 złotych polskich od roku 1809 nie płaconej a wynoszącej 1950 złotych polskich od dziedzica Drawalewa Wiktora Smardzewskiego. Suma ta była zasądzona na rzecz kościoła w Domaniewie. Do wsi Drwalew należała także przyległość Nasalew (Nasale), będąca w zastawnym posiadaniu Marcina Kossobudzkiego. Komornik nie otrzymawszy żądanej kwoty przystąpił do opisania stanu nieruchomości.

Zabudowania Dworskie w tey wsi exystuią.

1. Dwór w szachulec drewniany słomą kryty z kominem lepionym nad wierzch murowanym, zawieraiący w sobie pokoi dwa, sionkę, spiżarnię i kuchnią.

2. Obora owczarnia i staynia na prost dworu o oddzielnych zabudowaniach drewniane słomą kryte.

3. Za dworem chlewiki i kurniki takoż drewniane słomą kryte.

4. Stodoła drewniana a 1/3 słomą kryta wreszcie zaś niedokończona, w którey znayduie się po prawey stronie żyto. W stodole po prawey stronie sąsiek cały żyta, po lewey zaś w połowie jęczmienia i tatarki, przy stodole a raczey w niedokończonym mieyscu na stodołę czyli drugie klepisko przeznaczone stertka tatarki z kilku fur złożona. Na przeciw stodoły bróg w którym groch z czarniały po większey części wyłuskany z powodu deszczowego zbioru, przy temże stertka owsa i 4 stery siana.

Chałup wieyskich 9 przy których stodoły i obórki drewniane w słupy stawiane, słomą kryte.

Opisano również inwentarz żywy i martwy, wysiewy, podatki, opłaty gruntowe. Wspomniano że w Drwalewie mieszka ośmiu gospodarzy: Karol Porada, Wojciech Antosiak, Błażej Krawczyk, Szymon Stasiak, Mikołaj Matusiak, Frącek Wittczak, Józef Kostrzewski i Balcer Malanowski. Wymieniono także komornicę Marcinkową.

Inwentarz Osmolin (1873)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Sikorskiego z Szadku z roku 1873-74, akt nr 334. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie dóbr Osmolina d. 26 września/8 października 1873 r."

Właściciel dóbr Osmolina Zelig Herszfinkiel wydzierżawił folwark Osmolin Walerjanowi Czermińskiemu rolnikowi, włościaninowi, byłemu współwłaścicielowi dóbr Pęczniew, za kontraktem prywatnym z dnia 20 czerwca/2 lipca 1873 roku na lat sześć od bieżącego roku. Powierzchnia folwarku wynosiła 10 włók. Za pierwsze trzy lata opłata za dzierżawę wynosiła 600, a za pozostałe 750 rubli srebrem.

Zabudowania folwarczne
1. Dwór z drzewa pod szkudłami, massiv murowany, składa się z czterech pokoi i kuchni. W dwóch pokojach podłoga z tarcic i takaż w alkierzu, kuchnia bez podłogi. W tymże domu schowanie bez podłogi. Okien z szybami z białego szkła iest pięć, w kuchni dwa z szkłem zwyczajnem. Okien dubeltowych cztery. Piec kachlowy ieden z drzwiczkami żelaznemi i rurą. Dwa inne piece z cegły z drzwiczkami i blachami w kuchni własnemi dzierżawcy. Ogólny stan budowli średni. Dwa pokoje w dobrym stanie reszta w średnim. Okiennic iest cztery z okuciem bez śrub.

2. Wychodek z tarcic w stanie średnim z ....

3. Obora z bali w słupy murowane pod szkudłami. W niej znajduje się drzwi dubeltowych dwoje, a czworo pojedyńczych na zawiasach. U drzwi dubeltowych są szufrygle, u pojedyńczych zaś są skoble. We wnątrz tej obory są przedziały trzy z bali trzech calowych, oraz dziesięć z ... w ... długości sto łokci. Przytem są dwie wrotnie z okuciami użyte na przegrody. W tyle obory drzwi małe z prętem żelaznym. Ogólny stan budowli iest dobry. Do tej obory należy sześć bali trzechcalowych wyjęte ze ściany dla zrobienia w tem miejscu drzwi, które to bale użyte są na przegrodę.

4. Studnia z bali z sochą, żurawiem i wiadrem okutem. Stan średni. Przytem iest koryto do pojenia.

5. Dom mieszkalny dla pomieszczenia służby dworskiej, z bali pod gontami, z trzema murowanymi kamieniami. W domu tym jest izb dwanaście, z odpowiednią ilością drzwi, okien szesnasce okutych i oszklonych, oprócz dwunastu drzwi do izb iest ieszcze drzwi wchodowych dziewięć. W dwóch izbach wyekzcypowanych przez dziedzica znajduje się podłoga. Wszędzie posowa i polepa. Budynek ten iako nowo wystawiony iest dobry. Na dachu drabina iedna.

6. Lamuz stary z drzewa kostkowego pod słomą.

7. Stodoła z bali pod szkudłami z spichlerzem we wnętrzu w którym iest podłoga i sufit, drzwi szalowane z zamkiem, szyną?? żelazną. Siedem kojcy??? są w spichlerzu. Dwa klepiska z blągami, wrotni dziesięć na biegunach żelaznych. Budowla iest w dobrym stanie.

8. Przy stodole kierat pod szkudłami deskami obity, drzwi w nim jedne ze skoblem żelaznym, młocarnia wraz sieczkarnią? do której są cztery kosy. Wszystko w dobrym stanie.

Następnie opisano zasiewy

Józefatów gm. Buczek

 Akt z 1841 roku związany z kolonią Józefatów.

Grabczyna gm. Lutomiersk

 Akt z 1840 r. dotyczący osadników w kolonii Grabczyna.

Julianów, Pelagia, Elodia, Babiniec - gm. Wodzierady

Akta metrykalne z 1841 roku dotyczące kolonii Julianów, Pelagia, Elodia oraz nomenklatury Babiniec.

Huta Prusinowska gm. Szadek

Akt notarialny z 1834 roku o utworzeniu w dobrach Prusinowice huty szklanej Carolina.

Józefka gm. Poddębice

O tym co wydarzyło się w roku 1845 na przeciwko karczmy Józefka przybliża nam akt notariusza Józefa Stokowskiego ze Zgierza.

Witów gm. Dalików

 Dwa akty notarialne związane z wsią Witów w gminie Dalików.

Henryków gm. Zduńska Wola

 Wpis dotyczący wsi Henryków z 1867 roku.

Marianów i Kamilew gm. Burzenin

Akt notarialny z 1853 r. zdziałany przed notariuszem Józefatem Chmielińskim z Sieradza związany z koloniami Kamilew (dziś Kamilów) i Marianów, powstałymi po wyciętym w dobrach Lipno lesie o nazwie Ręszew.

Wincentów gm. Widawa

 Dodałem informacje z ksiąg notarialnych z roku 1844 i 1861.

Wandalin gm. Złoczew

Czy nazwa Wandalin pochodzi od wschodniogermańskich plemion Wandalów? Więcej dowiesz się z aktu Notariusza Jana Sulkowskiego z 1861 roku.

Emilianów gm. Złoczew

Wieś Emilianów w gminie Złoczew pierwotnie miała nosić nazwę Kamilów. Akt notarialny z 1861 roku dostarcza więcej ciekawych informacji.

Józefów gm. Dalików

Dodałem wpis z 1837 roku, z którego dowiadujemy się w jakich okolicznościach utworzono wieś Józefów w obecnej gminie Dalików.

Marcinów gm. Dalików

Wyjaśniła się sprawa z wsią Marcinów Szczery, którą umiejscowiłem pierwotnie w gminie Wartkowice. Pomocny okazał się akt sprzedaży ziemi na erygowanie kolonii. Otóż Marcin Kossobudzki dziedzic Orzeszkowa posiadał lasy w majątku Dąbrówka Nadolna i tam właśnie powstał Marcinów Szczery zwany dziś krótko Marcinowem. Zatem nie w gminie Wartkowice, lecz w gminie Dalików powstał Marcinów Szczery. Poprawki nanoszę i zachęcam do zapoznania się z najważniejszymi ustaleniami zawartymi w akcie notarialnym - MARCINÓW SZCZERY dziś MARCINÓW w gm. Dalików.

Janów gm. Dalików

Dodałem informację z 1833 roku, odnośnie powstania kolonii Janów w obecnej gminie Dalików.

Eufemia gm. Dalików

Jak powstała wieś Eufemia dowiemy się z aktu notarialnego z 1835 roku.

Myszyn gm. Łask

Dodałem informację z 1870 roku o folwarku Myszyn, który znajdował się blisko Gajewnik. Folwark znajdował się na obszarze gm. Łask, lub co jest bardziej prawdopodobne, gminy Zduńska Wola.

Truskawiec gm. Poddębice

 Dodałem informację związaną z wsią Truskawiec z roku 1862.

Maszynka struga

Maszynka, struga mająca swoje źródła przy miejscowości Dubisy w gminie Czajków, w powiecie Ostrzeszowskim, w województwie Wielkopolskim. 

Płynie na północ, mija wieś Zgórniaki, we wsi Piła wpływa do rzeki Łużycy. Struga liczy sobie 3.08 kilometra długości. Przebieg od źródła do ujścia ustaliłem opierając się na mapie WIGowskiej w skali 1:25000 z 1933 roku. Przez większość swojego biegu stanowi granicę pomiędzy gminami Klonowa i Czajków. Nazwa strugi została wymieniona na mapie Leśnictwa Sokolniki z (1842) roku. Nie spotkałem się z tą nazwą w innych źródłach.

1842 r.

1933 r.

1965 r.

Inwentarz Świątkowice (1873)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Świątkowice. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Wieluniu 824/65. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w dobrach Świątkowice w Okręgu i Powiecie Wieluńskim Gubernii Kaliskiej dnia dwudziestego ósmego czerwca / dziesiątego lipca tysiąc ośmset siedmdziesiąt trzeciego roku."

Dobra ziemskie Świątkowice, z przyległością Garbarka i Rososz i koloniami Brzozowice i Swoboda odłączone od dóbr Świątkowic lit. A, leżące w Okręgu i Powiecie Wieluńskim, Gubernii Kaliskiej, gminie Naramice, parafii Lututów, należące do Pelagjusza Cieleckiego, zajęte zostały przez Komornika Franciszka Roweckiego na rzecz i na żądanie Józefy z Bąkowskich Cieleckiej, Pelagiusza Cieleckiego właściciela dóbr Świątkowice małżonki czyli obojga małżonków Cieleckich na sprzedaż publiczną w drodze przymuszonego wywłaszczenia w poszukiwaniu kapitału rubli srebrem 7,200 z procentem.

Opis zabudowań folwarcznych do Jana Bellerman należących w wsi Świątkowicach.

1. Dom, z drzewa budowany, szkudłami kryty, długości arszynów 30, szerokości 14, wysokości 5, o jednym kominie, jednej sieni, kuchnia, czterech izbach, w tym zamieszkuje Jan Bellerman debent, główny właściciel.

Przed domem i pobok jest ogród owocowy i warzywny, w tem jest wisien drzew sztuk piętnaście. W ogrodzie tym są cztery pieńki pszczół i kuszek z pszczołami sześć.

2. Stajnia, z drzewa budowana, szkudłami kryta, długości arszynów 18, szerokości 9, wysokości 5.

3. Obory i wozownia pod jednym dachem i sieczkarnia, z drzewa budowane, słomą kryte.

4. Szopa na porządki, z drzewa budowana, dachówką kryta, długości arszynów 20, szerokości 11, wysokości 6.

5. Kloak o jednym przedziale za szopą, z drzewa budowany, dachówką kryty, długości arszynów 3, szerokości 4, wysokości 3.

Powyższe zabudowania, a mianowicie dom z frontu ogrodzony sztachetami z drzewa, a zaś całość zabudowań ogrodzona deskami i z żerdzi łupanych.

6. Studnia z bali budowana u powyższych zabudowań egzystująca, przy której jest żuraw z wiadrem okutem.

Powyżej opisane zabudowania od frontu graniczą z drogą przez całą wieś przechodzącą, od tyłu z gruntami do włościan należącymi, a po prawej stronie uważając od strony zachodu słońca z nieruchomością do Bartłomieja Klimas włościanina a po lewej stronie uważając od wschodu słońca z nieruchomością Mateusza Fila włościanina należącymi i z temiż stykające się.

7. Stodoła na podmurowaniu, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 68, szerokości 18, wysokości 8. W końcach jest mur w jednym końcu jest sklep. Stodołą ta o dwóch klepiskach położona na gruncie Pelagiusza Cieleckiego uważając od wschodu słońca przy trakcie idącym do wsi Naramic po prawej stronie tej drogi, a od wschodu słońca, zachodu i północy graniczy z gruntem do tegoż właściciela Pelagiusza Cieleckiego.

8. Karczma o dwóch kominach w wsi Świątkowicach, z drzewa budowana, szkudłami kryta, długości arszynów 25, szerokości 18, wysokości 6. W tej szynkuje trunki dworskie Bellermana Jana właściciel Mateusz Cichosz, za wynagrodzeniem dwadzieścia jeden procent, opłaca czynszu rocznie rubli sto pięćdziesiąt, pozostaje za kontraktem prywatnym pod dniem trzecim lutego tysiąc ośmset siedemdziesiątego trzeciego roku sporządzonego, który poczyna się od dnia  jedenastego / dwudziestego trzeciego kwietnia tysiąc ośmset siedemdziesiątego trzeciego roku do tegoż dnia tysiąc ośmset siedemdziesiątego czwartego roku, czynsz z góry zapłacony, posiada gruntu z łąką mórg piętnaście.

9. Stajnia wjezdna przy karczmie, z drzewa budowana, szkudłami i słomą kryta, długości arszynów 40, szerokości 18, wysokości 8.

10. Szyldwach dla stróża, z drzewa budowany, deskami kryty, długości arszynów 2, szerokości 2, wysokości 2 1/2.

11. Stodoła o jednym klepisku przy karczmie, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 14, szerokości 10, wysokości 6.

12. Obórka, z drzewa budowana, szkudłami kryta, długości arszynów 8, szerokości 6, wysokości 3 1/2.

13. Studnia balami ocembrowana przy której jest żuraw z wiadrem okutem.

14. Kuźnia o jednym kominie, z drzewa budowana, deskami kryta, długości arszynów 8, szerokości 6, wysokości 4. Wszelkie porządki należą do kowala Macieja Witkowskiego. Kowal obowiązany właścicielowi Janowi Bellermanowi wszelkie roboty kowalskie uskuteczniać, a za takową posiada gruntu sto pięćdziesiąt prętów kwadratowych roli, zaczyna się od dnia jedenastego / dwudziestego trzeciego kwietnia tysiąc ośmset siedmdziesiątego trzeciego toku, a kończy się w tymże samym dniu tysiąc ośmset siedmdziesiątego czwartego roku, pozostaje za ustną umową.

15. Dom PIEKŁO zwany o dwóch kominach, o ośmiu izbach, w tym zamieszkują ludzie Bellermana, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 46, szerokości 16, wysokości 4 1/2. Dom ten obok karczmy egzystuje.

16. Chlewik przy domu powyższym, z drzewa budowany, deskami kryty, długości arszynów 15, szerokości 4, wysokości 2 1/2.

17. Dom o jednym kominie, o dwóch izbach, z drzewa budowany, szkudłami kryty, długości arszynów 28, szerokości 12, wysokości 5. W tym zamieszkują w jednej izbie robotnik Bellermana, a w drugiej izbie Nuchem Korn jako lokator opłaca czynszu rocznie rubli srebrem dziesięć, pozostaje za kontraktem ustnym od dnia dwunastego / dwudziestego czwartego czerwca tysiąc ośmset siedmdziesiątego trzeciego roku, w tym samym dniu tysiąc ośmset siedmdziesiątego czwartego roku kończy się czynsz z góry zapłacony.

Grunt jaki karczmarz pod numerem 8 obejmuje mórg piętnaście za karczmą położony, graniczy po prawej stronie z drogą idącą w pole, a po lewej z gruntami Pelagiusza Cieleckiego należącymi, stykający się.

18. Dom o jednym kominie do Bellermana należący, w tym mieszkają ludzie jego, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 19, szerokości 10, wysokości 5.

19. Stodoła o jednem klepisku, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 18, szerokości 12, wysokości 6.

Za domem pod numerem 18 opisanym jest grunt orny mórg dwadzieścia. W tym mała część łąki, graniczy po prawej stronie z gruntami włościańskimi, a po lewej stronie z gruntem do karczmy Bellermana należącego. Nadmienia się iż połowa domu który posiada Franciszek Babista uwłaszczony, druga połowa tego została rozebraną przez Bellermana jako własność jego stanowiącą, grunt pozostały po tejże połowie domu obejmuje przestrzeni sześć prętów kwadratowych przy drodze w pole wiodąca.

Powyżej opisane zabudowania i grunta położone w wsi Świątkowicach nad traktem idącym przez wieś z miasta Wielunia do dóbr Niemojowa, uważając po prawej stronie od frontu i zabudowaniami włościańskiemi, a po lewej stronie z gruntem do właściciela Pelagiusza Cieleckiego graniczące i z temiż stykające się.

20. Chałupa o jednym kominie, z drzewa budowana, szkudłami kryta, długości arszynów 22, szerokości 12, wysokości 5. W tej mieszka borowy do strzeżenia lasu Bellermana położona takowa w granicy od strony wsi Wiktorowa.

21. Stodoła o jednem klepisku, z drzewa budowana, szkudłami i słomą kryta, długości arszynów 22, szerokości 9, wysokości 5.

Studnia balami ocembrowana.

Opis kolonistów zabudowań i gruntów w polu od strony granic w wsi Naramice położonych.

1. Ernest Płonka posiada gruntu mórg trzydzieści cztery, lasu mórg jedenaście, który graniczy od wschodu słońca z gruntem Augusta Siki? włościanina, a na zachód słońca z gruntem tegoż Siki? z temiż graniczący, stykający się. Budynków żadnych przy tym gruncie niemasz.
Nadmienia komornik, iż tenże Ernest Płonka posiada drugie gospodarstwo z zabudowaniami lecz co do tego jest uwłaszczone.

2. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 32, szerokości 14, wysokości 5. W tym mieszka Gotfrid Gramsz. Posiada gruntu mórg dwadzieścia cztery, zagajników mórg sześć, grunta graniczą od wschodu słońca z gruntami Jana Bellerman, a na zachód z gruntami Ernesta Płonki. Posiada krów dwie, koni dwa, wóz kuty jeden, pług jeden, radło jedno, bron z żelaznemi zębami dwoje.

Stodoła i wozownia pod jednym dachem, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 60, szerokości 14, wysokości 6.

Obora i stajnia pod jednym dachem, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 50, szerokości 12, wysokości 5.

Chlewy, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 6, szerokości 5, wysokości 4.

Spichrz, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 10, szerokości 7, wysokości 4.

Ogród owocowy i warzywny w tym jest drzew rodzajnych wisien i śliwek sztuk trzydzieści i uli z pszczołami sześć.

Studnia ocembrowana.

Zabudowania dopiero opisane są ogrodzone deskami i żerdziami.

3. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 15, szerokości 10, wysokości 4. Posiadają takowy Gustaw Linke i Kinas Marcin.

4. Oborka, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 6, szerokości 6, wysokości 4.

5. Kuźnia, w kuźni tej żadnych porządków niemasz, z drzewa budowana, deskami kryta, długości arszynów 5, szerokości 5, wysokości 3.

Co dopiero od numeru 3 do numeru 5 opisane zabudowania nowo wybudowane na gruncie Ernesta Płonki pod numerem 1 opisanego.

6. Las BOREK zwany przez który przechodzi trakt z wsi Świątkowic do miasta Wielunia obejmujący przestrzeni około włók trzech, przy tym lesie od strony wsi Świątkowic jest pastwisko obejmujące przestrzeni około włóki jednej, graniczy od strony wschodu słońca z borem do dóbr Czarnożył, od południa z folwarkiem Platon, na zachód z gruntem do włościan dóbr Świątkowic należącym, położony, a las wspomniony i pastwisko należy do Jana Bellermana, w tej przestrzeni włościanie dóbr Świątkowic morg szesnaście posiadają.

7. Za lasem powyżej opisanym jest brzezina w dwóch działach, pomiędzy którą jest grunt "GÓRY" zwany, uważając od traktu idącego z wsi Świątkowic do miasta Wielunia po prawej stronie ciągnący się do brzeziny graniczący z folwarkiem Zabłocie, zaś za działkiem brzeziny od taktu Wieluńskiego poczynając na granicy Wiktorowa jest grunt orny w przestrzeni około włók dwóch w granicach z łąką do dóbr Wiktorowa należącą, z folwarkiem Platon graniczący i stykający się.

8. Grunt w górach "PUSTKI" zwany około mórg pięciu położony, przez który przechodzi dróżka, graniczy na zachód, północ i wschód słońca z gruntami do włościan wsi Świątkowic należącymi, na południe z gruntami "Góry" zwane, z tymiż stykający się, graniczący.

9. Grunt drugi "Pustki" zwany, obejmujący mórg trzydzieści dwie, graniczy na południe z gruntem "Góry" zwane, przy Brzezinie, na zachód z gruntem włościanina Augusta Sike? i kolonistą Gotfridem Gramsz oraz z gruntem do Pelagiusza Cieleckiego, na północ z drogą z wsi Świątkowice przechodzącą, od wschodu słońca z włościanami dóbr Świątkowic, z temiż stykający się i graniczący.

10. Karczma tak zwana Rossosz o jednym kominie, z drzewa budowana, szkudłami kryta, długości arszynów 24, szerokości 12, wysokości 6. W tej szynkuje trunki Bellermana Mikołaj Domagalski, za wyszynk pobiera procent pięć od sta, posiada gruntu mórg trzynaście, płaci czynszu rocznie rubli srebrem trzynaście, grunt graniczy od wschodu słońca z gruntem Ignacego Rosińskiego, a od zachodu z dobrami Naramice, czynsz do dnia jedenastego / dwudziestego trzeciego kwietnia tysiąc ośmset siedmdziesiątego czwartego roku zapłacony, pozostaje za ustną umową do dnia i roku tegoż.

Stodoła o jednem klepisku, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 20, szerokości 12, wysokości 5.

Obora, z drzewa budowana, szkudłami kryta, długości arszynów 12, szerokości 6, wysokości 3.

Chlewik, z drzewa budowany, deskami kryty, długości arszynów 4, szerokości 3, wysokości 2.

Chlewik drugi, z drzewa budowany, deskami kryty, długości arszynów 4, szerokości 3, wysokości 1 1/2.

Studnia balami ocembrowana przy której jest żuraw.

11. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 22, szerokości 10, wysokości 5. Właściciel Gustaw Szulc, a na teraz mieszka August Milnikiel, posiada gruntu mórg sześć, boru mórg dwie, prętów kwadratowych sto pięćdziesiąt, krowę jedną, koni dwa.

Stodoła o jednem klepisku, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 24, szerokości 10, wysokości 6.

Przystawka za stodołą, z drzewa budowana, deskami kryta, długości arszynów 6, szerokości 4, wysokości 2 1/2.

Studnia balami ocembrowana, przy której jest żuraw. Grunt graniczy z jednej strony z gruntem Michała Domagalskiego, a z drugiej strony z gruntem Krzysztofa Milnikiel.

12. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 24, szerokości 10, wysokości 5. Obejmuje Krzysztof Milnikiel, posiada gruntu mórg dwadzieścia cztery, zagajników mórg trzy, grunt graniczy od wschodu słońca z gruntem Ernesta Płonki gospodarza, a od zachodu z gruntem gospodarza Gustawa Schnel.

Stodoła o jednem klepisku, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 24, szerokości 12, wysokości 6.

Szopa na słupach przy stodole, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 6, szerokości 4, wysokości 3.

Obory i wozownia pod jednym dachem, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 22, szerokości 10, wysokości 5.

Ogród w którym jest drzew wisien sztuk dwadzieścia.

Studnia balami ocembrowana, przy której jest żuraw do gruntu wspomnionego Krzysztofa Milnikiel są dwie krowy, para koni, pług, radło i para bron z żelaznemi bronnikami i wóz kuty.

Opis zabudowań kolonistów na kolonii Świątkowice.

1. Dom o jednym kominie, połowa domu jest przeznaczona dla protestantów na modlitwę, zaś druga połowa domu na szkołę tychże, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 26, szerokości 14, wysokości 6. W tej połowie zamieszkuje kantor Karol Henryk, posiada gruntu mórg piętnaście, grunt ten graniczy po prawej stronie z gruntem do Izymana Napierały, okupnika, a po lewej stronie z gruntem gospodarza Karola Uty, posiada krów dwie.

Stodoła o dwóch klepiskach, wozownia, obora pod jednym dachem, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 44, szerokości 12, wysokości 6. Z frontu tego opisanego domu jest ogródek, w którym jest drzew wisien sztuk siedmnaście.

Studnia balami ocembrowana przy której jest żuraw, dom ten z frontu i od tyłu tarcicami ogrodzony.

2. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 24, szerokości 14, wysokości 5. Takowy posiadają Antoni i Anastazy małżonkowie Napierała i gruntu mórg jedenaście, zagajników mórg trzy i dwie morgi łąki, grunt graniczy z jednej strony z kolonią Swoboda, a z drugiej strony gospodarza Sebastyana Rawickiego.

Stodoła o jednem klepisku, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 26, szerokości 14, wysokości 6.

Chlewy, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 10, szerokości 6, wysokości 4.

Obory i wozownia pod jednym dachem, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 20, szerokości 10, wysokości 5.

Ogród w którym jest drzew wisien sztuk dwadzieścia.

Studnia balami ocembrowana, przy której żuraw, małżonkowie Napierała posiada krów dwie, koni dwa, wóz kuty, pług, radło bron dwie z żelaznemi bronnikami.

3. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 24, szerokości 12, wysokości 5. Posiadają Sebastyan i Maryanna małżonkowie Rawiccy na teraz zamieszkuje Gotfrid Szultz, posiada gruntu mórg piętnaście, który graniczy po prawej stronie z gruntem Antoniego Napierała, a po lewej stronie z gruntem Ferdynanda Haase, do gruntu tego jest przywiązany inwentarz żywy i martwy jako to: koni dwa, krów dwie, wóz jeden, pług jeden, radło jedno, bron dwie z żelaznemi bronnikami.

Stodoła i wozownia pod jednym dachem, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 22, szerokości 12, wysokości 6.

Ogród w którym jest drzew wisien sztuk dwadzieścia cztery. Studnia balami ocembrowana.

4. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 20, szerokości 12, wysokości 6. W tym mieszka Ferdynand Haase, posiada gruntu mórg piętnaście, który graniczy z jednej strony z gruntem do Sebastyana Rawickiego, a z drugiej strony z gruntem do Andrzeja Benke należącymi graniczący, posiada krów dwie, koni dwa, wóz kuty, pług, radło, bron dwie, z bronnikami żelaznemi.

Ogród w którym jest drzew wisien i śliwek sztuk ośmnaście.

Studnia balami ocembrowana.

5. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 18, szerokości 10, wysokości 5. W tym mieszka Andrzej Benke, posiada gruntu mórg piętnaście, prętów sto pięćdziesiąt, łąki mórg dwie, zagajników mórg trzy, grunt graniczy z jednej strony z gruntem Ferdynanda Haase, a z drugiej strony z gruntem Pelagiusza Cieleckiego, posiada krów dwie, koni dwa, wóz jeden, pług, radło, bron z żelaznymi bronnikami dwoje.

Stodoła i wozownia pod jednym dachem, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 28, szerokości 12, wysokości 6.

Chlew przy stodole, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 8, szerokości 4, wysokości 2 1/2.

Obory, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 12, szerokości 8, wysokości 4 1/2.

Ogród w którym jest drzew rodzajnych wisien i śliwek sztuk dwadzieścia.

Studnia balami ocembrowana.

6. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 18, szerokości 12, wysokości 5. Zajmuje takowy August Ausburger posiada gruntu morgę jednę, prętów sto pięćdziesiąt, graniczy grunt ten z jednej to jest po prawej stronie z gruntem Pelagiusza Cieleckiego, a po lewej stronie z gruntem gospodarza Andrzeja Benke.

Stodoła i obora pod jednym dachem, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 16, szerokości 10, wysokości 6.

Ogród w którym jest drzew wisien, jabłoni i gruszek sztuk szesnaście.

Studnia balami ocembrowana, przy której jest żuraw, posiada krowę jednę Ausburger.

7. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 18, szerokości 9, wysokości 4. W tym mieszka Andrzej Gałach, posiada gruntu mórg ośmnaście.

Stodoła o jednem klepisku, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 24, szerokości 10, wysokości 6.

Chlew, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 4, szerokości 3, wysokości 2.

Szopa na słupach, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 12, szerokości 8, wysokości 5.

Ogród w którym jest drzew rodzajnych wisien i śliwek sztuk czternaście.

Studnia balami ocembrowana przy której jest żuraw Andrzej Gałach posiada, dwie krowy, dwa konie, wóz, pług, radło, brony dwie, z żelaznemi bronnikami.

8. Józef Szuster posiada grunt mórg dziewięć, grunt ten graniczy na wschód słońca z gruntem Pelagiusza Cieleckiego, na zachód słońca z gruntem Augusta Geller z tymiż stykający się graniczący.

9. Grunt i łąka położone w miejscu tak zwanem "GARBARKA" do Bellermana Jana należące, położone za nią od strony wschodu słońca, graniczą od strony południa z drogą w pole, a po lewej stronie od strony północy z drogą i gruntem zaraz po numerze 19 opisanymi, ku wschodu słońca z miedzą, obejmują włók dwie.

10. Grunt drugi położony nad drogą od strony południa ciągnący się do borku i pastwiska, od strony zachodu słońca graniczy z gruntami włościańskiemi do Świątkowic należącymi, a na wschód z lasem do dóbr Czarnożył należącym, obejmujący rozległości około włók trzech.

Opis zabudowań nomenklatury Brzozownice zwanej po wyciętym boru.

Który włościanie opłacają dworowi Janowi Bellerman od każdej morgi po kopiejek pięćdziesiąt rocznie czynszu na Święty Wojciech i Marcin.

1. Dom o jednym kominie, w tym mieszka Piotr Pichlak, posiada gruntu mórg siedm, prętów sto pięćdziesiąt, co czyni rubli srebrem trzy, kopiejek siedmdziesiąt pięć, posiada jedną krowę, konia jednego, wóz, pług, radło i bron dwie.

2. Dom o jednym kominie, obora i stodoła pod jednym dachem, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 48, szerokości 12, wysokości 5. W tym mieszka Marcin Strąb, posiada gruntu mórg siedm, prętów sto pięćdziesiąt, płaci czynszu rubli srebrem trzy, kopiejek siedmdziesiąt pięć.

Studnia balami ocembrowana, posiada krowę, konia, wóz, pług, radło, bron dwie.

3. Dom o jednym kominie, stodoła i obora pod jednym dachem, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 26, szerokości 10, wysokości 5. W tym mieszka Marcin Senenko, posiada gruntu mórg siedm, prętów sto pięćdziesiąt, płaci czynszu rubli srebrem trzy, kopiejek siedmdziesiąt pięć.

Ogród w którym jest drzew wisien sztuk dziesięć i uli z pszczołami dwa.

Studnia balami ocembrowana, posiada krowę, konia, wóz, pług, radło i bronę jednę.

4. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 20, szerokości 10, wysokości 5. W tym mieszka Jan Miczaj, posiada gruntu mórg jedenaście, płaci czynszu rubli srebrem pięć, kopiejek pięćdziesiąt, posiada krowę, dwa konie, wóz, pług, radło, bron dwie.

Stodoła o jednym klepisku, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 18, szerokości 12, wysokości 6.

Ogród, w tym jest drzew rodzajnych, śliwek i wisien dwadzieścia sześć.

Studnia balami ocembrowana.

5. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 22, szerokości 10, wysokości 5. W tym mieszka Wilhelm Rau, posiada gruntu mórg dwadzieścia sześć, prętów sto pięćdziesiąt, płaci czynszu rubli srebrem trzynaście, kopiejek dwadzieścia pięć, posiada cztery krowy, dwa konie, wóz, pług, radło, dwie brony z żelaznemi bronnikami.

Stodoła niewykończona, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 24, szerokości 12, wysokości 7.

Szopa, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 16, szerokości 9, wysokości 5.

Ogród owocowy i warzywny, w którym się mieści wisien, śliwek, gruszy, jabłoni sztuk sto.

Studnia balami ocembrowana.

6. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 14, szerokości 9, wysokości 4. W tym mieszka Jan Morge, posiada gruntu mórg cztery, płaci czynszu rubli srebrem dwa, posiada krowę, konia, pług, wóz, radło i brone.

7. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 10, szerokości 7, wysokości 4. W tym mieszka Mikołaj Matukiewicz posiada gruntu morgę jednę, prętów sto pięćdziesiąt, płaci czynszu kopiejek siedmdziesiąt pięć, posiada jednę krowę.

8. Dom o jednym kominie i obora pod jednym dachem, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 18, szerokości 9, wysokości 4. W tym mieszka Gotfryd Lesk, posiada gruntu mórg sześć, płaci czynszu rubli srebrem trzy, posiada jedne krowę, konia, wóz, pług, radło i bronę.

Studnia balami ocembrowana.

9. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 16, szerokości 9, wysokości 4. W tym mieszkał Daniel Sztelcer, nabył takowy Wojciech Doktor, posiada gruntu mórg siedm, prętów sto pięćdziesiąt, posiada krowę, konia, wóz, pług, radło, bronę, płaci czynszu rubli srebrem trzy, kopiejek siedmdziesiąt pięć.

Stodoła i obora pod jednym dachem, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 20, szerokości 12, wysokości 6.

Ogród, w którym jest drzew rodzajnych śliwek i wisien sztuk dwadzieścia.

Studnia balami ocembrowana.

10. Dom o jednym kominie i obora pod jednym dachem, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 20, szerokości 9, wysokości 4. W tym mieszka Jan Siór posiada gruntu mórg siedm prętów sto pięćdziesiąt, płaci czynszu rubli srebrem try, kopiejek siedmdziesiąt pięć, posiada krowę, konia, wóz, pług, radło i bronę.

Stodoła o jednem klepisku, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 16, szerokości 9, wysokości 7.

Studnia balami ocembrowana.

Ogród, w którym jest drzew wisien sztuk dwadzieścia sześć.

11. Dom o jednym kominie, stodoła i obora pod jednym dachem, z drzewa budowany, szkudłami kryty, długości arszynów 34, szerokości 10, wysokości 5. W tym mieszkał Gotlieb Fengler, a na teraz Wilhelm Kinas, posiada gruntu mórg siedm, prętów sto pięćdziesiąt, płaci rocznie rubli srebrem trzy, kopiejek siedmdziesiąt pięć.

Studnia balami ocembrowana. Posiada krowę, konia, wóz, pług, radło i jednę bronę.

12. Dom o jednym kominie i obora pod jednym dachem, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 26, szerokości 10, wysokości 5. W tym mieszka Józef Pawel, posiada gruntu mórg piętnaście, płaci czynszu rubli srebrem siedm, kopiejek pięćdziesiąt, posiada dwie krowy, dwa konie, wóz, pług, radło i bron dwie.

Stodoła niewykończona, z drzewa budowana, szkudłami kryta, długości arszynów 28, szerokości 12, wysokości 7.

13. Grunt mórg szesnaście Jan Bellerman posiada w swem użytkowaniu położony w nomenklaturze Brzozowiec po wyciętym boru.

14. Gotlib Kinast z kolonii Dobrosławia, posiada także na Brzozowcu gruntu ornego mórg siedm, prętów sto pięćdziesiąt bez budynków, który opłaca czynszu rubli srebrem trzy, kopiejek siedmdziesiąt pięć.

15. Wilhelm Rau nabył grunt na Brzozowcu od Daniela Golki gruntu mórg trzy, prętów sto pięćdziesiąt bez budynków z którego płaci czynszu rubel srebrem jeden, kopiejek siedmdziesiąt pięć.

Opis zabudowań kolonii Swoboda zwanej.

1. Karczma o jednym kominie, z drzewa budowana, szkudłami kryta, długości arszynów 16, szerokości 10, wysokości 4. W tej szynkuje trunki dworskie Jana Bellermana Ignacy Jerczyński, pobiera procent od wyszynku dwadzieścia jeden, płaci czynszu rubli srebrem siedmnaście rocznie, posiada gruntu mórg sześć, pozostaje za kontraktem ustnym od pierwszego stycznia tysiąc ośmset siedmdziesiątego trzeciego roku do tegoż dnia tysiąc ośmset siedmdziesiątego trzeciego roku, do tegoż dnia tysiąc ośmset siedmdziesiątego czwartego roku, czynsz z góry zapłacony.

Studnia balami ocembrowana.

2. Szyldwach dla stróża, z drzewa budowany, deskami kryty, długości arszynów 4, szerokości 4, wysokości 3.

3. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 16, szerokości 10, wysokości 4. W tym dawniej Marcin Dojski a na teraz posiada Karol Majdziński, ma gruntu mórg sześć, płaci czynszu rocznie z morgi kopiejek pięćdziesiąt co czyni rubli srebrem trzy.

Oborka, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 5, szerokości 5, wysokości 3.

Szopa na słupach, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 10, szerokości 6, wysokości 4.

Stodółka, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 18, szerokości 10, wysokości 6.

Studnia balami ocembrowana, posiada krowę, konia, wóz, pług, radło i bronę.

4. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 16, szerokości 10, wysokości 4. Obejmuje takowy Gotlib Rocław, posiada gruntu mórg sześć, płaci czynszu rubli srebrem trzy, posiada krowę jednę.

Studnia balami ocembrowana.

5. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 24, szerokości 10, wysokości 4. Posiadał Jan Jesse a na teraz Karol Uta, posiada gruntu mórg piętnaście, płaci czynszu rubli srebrem siedm, kopiejek pięćdziesiąt, posiada dwie krowy, parę koni, wóz, pług, radło, parę bron.

Studnia balami ocembrowana.

Stodoła i obora pod jednym dachem, z drzewa budowane, słomą kryte, długości arszynów 20, szerokości 10, wysokości 5.

Chlewik, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 6, szerokości 4, wysokości 2.

Ogród w którym jest drzew wisien dziesięć.

6. Dom o jednym kominie, z drzewa budowany, słomą kryty, długości arszynów 16, szerokości 10, wysokości 4. Ten posiada Fryderyk Gras, posiada gruntu mórg siedm prętów sto pięćdziesiąt płaci czynszu rocznie rubli srebrem trzy, kopiejek siedmdziesiąt pięć, posiada krowę, konia, wóz, pług, radło i parę bron.

Stodoła o jednem klepisku, z drzewa budowana, słomą kryta, długości arszynów 12, szerokości 9, wysokości 5.

Studnia balami ocembrowana.

7. Grunt orny w lesie będący do właściciela Jana Bellermana należący, obejmujący przestrzeni mórg ośm, prętów sto pięćdziesiąt, graniczy od wschodu słońca z lasem Bellermana, a na północ z kolonistami Dobrosław.

8. Las grunt zwany, są łąki puste na tej przestrzeni graniczą od południa z łąkami włościańskiemi, a od wschodu z lasem Choińskim obejmują takowe łąki obszerności mórg czternaście należą do Jana Bellermana.

Nadmienia Komornik iż przy sprzedaży dóbr Świątkowice Janowi Bellerman wyłączył dla siebie Pelagiusz Cielecki folwark Świątkowice lit. A w przestrzeni włók dziesięć miary nowopolskiej, złożony z zabudowań, gruntów ornych, łąk, pastwisk, lasu i ogrodu spacerowego, który ma swoje granice.

Powyż zajęte gospodarstwa są w części ogrodzone płotami z desek rzniętych, a w części z łat rzniętych.

Inwentarz młyn Bałdrzychów (1828)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Stokowskiego ze Zgierza z roku 1828. (Archiwum Państwowe w Łodzi, akt nr. 43/2088)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

1848 r.

"Działo się w mieście Łęczycy w Biurze Kommissarza Obwodu dnia 31 stycznia 1828 roku."

Aaron Wollman, dzierżawny posiadacz młyna wodnego (na mocy umowy zawartej z Komisarzem Powiatu Łęczyckiego dnia 31 stycznia 1828 roku) wraz z towarzyszącymi mu zabudowaniami i gruntami, znajdującego się we wsi Bałdrzychowie, na rzece Ner, zawiera kontrakt o subarendę z Johanem i Frytzem Augustem Doering.

Powierzchowność domu starego.
W węgieł postawionego, dach po prawey stronie wchodząc do domu pół słomą, pół gontami pokryty potrzebuiący nieodzowney reperacyi prócz kominów w dobrym stanie znayduiącego się, który to szacunek tey powierzchni iest złt. pol. 20.

Wewnątrz izba na froncie
podłoga uszkodzona przez starość, piec z surówki wystawiony, nieco zruynowany, okna dwa, z których w iedney połowie wytłuczone znayduią się szyby. Przeforsztowanie tarcicami formuiące mały alkierz ku drzwiom bez zamknięcia, oraz sień dosyć w dobrym stanie, sufit tarcicami pobity, pomiędzy trzech balach ordynaryinych drzwi dwoie, prócz drugich przez żadnych żelaznych zawias, to iest iedne od dworu, drugie od izby, kominek z kapturem w średnim stanie, pobicia z tarcic, dwie dziury wylotnie w ścianie, którey to izby szacunek iest w ogólności złt. pol. 50.

Chlewy
Od domu starego ciągnące się ku stayni, snopkami pokryte są zupełnie zdezelowane. Karmniki łącznie z temiż, przy których znayduią się drzwi dwiema zawiasami żelaznemi opatrzone. Wartość tych wynosi złt. pol. 30.

Staynie
w słupy stawiana snopkami pokryta z podłogą, żłobem, i drabką oraz drągami, czyli żerdziami sztuk 31?, posową formuiącemi w dobrym stanie będąca, prócz braku podłogi. Wchodząc do stayni skrzynia do obroku, czego szacunek wynosi złt. pol. 75, latus złt. pol. 175, translatus złt. pol. 175.

Dom nowy w młynie. Powierzchowność.
Pod snopkami, półgontami pokryty, w węgieł stawiany, szczyt ieden, całki a drugi w połowie tarcicami pokryty, komin z syrówki nowo wystawiony. Wchodząc do izby drzwi z frontu drewniane z zawiasami drewnianemi bez żelastwa, i sień bez podłogi.

W izbie.
Ściany gliną na kliniki wybiane, okna oznaczone są dwa bez futrowania i szyb, kominek z kapturem, sabatnikiem i framugą, z surówki wystawiony, w dobrym stanie, sufitu niemasz żadnego, prócz znayduiących się tarcic sztuk ośm po 7 1/2 8 łokci trzymaiące.

W alkierzu
ani podłogi, ani okna, ani uskutecznionych ścian, tak iak w izbie, prócz w węgieł zabespieczonych, bez posowy, komin zaś w dobrym stanie.

Sień
obok alkierza znayduiąca się bez podłogi, na tył wychodząc z drzwiami, bez żadnych zawias żelaznych, tylko drewnianych. W tym mieyscu nadmienia się że sień tu przez omyłkę w protokule uważana była za drugą izbą. latus złt. pol. 175, translatus złt. pol. 175.

Kuchnia
po prawey stronie od sieni wprzód komina domu wystawiona lecz bez drzwi żadnych.

Młyn
wchodząc drzwi bez zawiasów żadnych, tylko drewnianemi są opatrzone. Podłoga w połowie młyna znayduie się, okien nie ma ani posowy, prócz 5 tarcic leżących. Po prawey stronie wchodząc kominek z surówki, piec z cegły podobnież z surówki, z kuchni palący się czego szacunek zabudowanie tego młyna 900.

Co do sprzętów i potrzeb młynarskich czyli statków wezwany drugi biegły iako młynarz następny ich szacunek, czyli wartość ogólną oznacza, i tak:

Wewnętrzność młyna porządki.
Składa się z iednego ganka, dwóch kamieni, których spodni grubości calów 6 1/2, wierzchni calów grubości 13, długości cwierci 5 1/2, dosyć w dobrym stanie, kosz w średnim stanie, skrzynia w średnim stanie, czopów dwa średni wartości, obręczy 5 na wale, wrzeciono iedno średnie, papszyca w średnim stanie, ryfek 6 małych, ryfów 2 na cywie, oszkardy 2 do kamienia kucia, lecz tych szacunek nienastąpił z powodu, że syn Debentki Dawid Kirsz takowe przy obiorze possesyi zachował, bux w kamieniu dobry, pytlów trzy, ieden cienki, a dwa grubsze dobre, skrzynia do zboża w dobrym stanie, powierzchowne koło na wodzie dobre i do trybu dobre.

Drugi ganek
Wał nowy, lecz ten z powodu że się nieznayduie na gruncie, tylko w boru według oświadczenia Dawida Kirsz iako wynadgradzaiąc w mieysce zepsutego wału, przeto szacunek tegoż nie nastąpił. Skrzynia iedna i półskrzynek stare, koło iedno do trybu, w stodole bez żadnych porządków.

Powierzchowne zabu[dowanie] folusza
w węgieł stawiany, gontami pokryty, komin od fundamentu w połowie paloną cegłą, a w połowie surową murowany, w dobrym stanie będący, lecz całe zabudowanie przez starość do wody iest potrzebne tak dalece, że go w połowie rzeka Ner oblewa, gwałtownie ten fondamentalney potrzebuiące reperacyi, lub wreszcie temczasowo podpór.

Wewnętrzność folusza
Sufitu nie masz, tylko komin w którym znayduie się kocieł miedziany, do folowania sukna służącey, iak również drugi mały kominek w dobrym stanie będący.

Potem opisano kocioł miedziany i porządki w foluszu.

Most
Otaxowany przez biegłego pierwszego taxatora cieślę, że ma łokci 16cie wzdłuż, a szerokości łokci 5, łączący młyn i folusz, iako iuż przez starość spruchniały mieyscami.

Opis koryta pod foluszem pomijam.

Upóst
prowadzący kierunek wody od mostu długiego na trakcie publicznym idąc do Góry Bałdrzychowskiey, iest w średniem stanie, którego szacunek dla niepotrzebnego użytku prócz wody płynącey niema mieysca.

Stodoła powierzchownie
snopkami kryta w słupy stoiąca potrzebuie nieodzowney reperacyi, wrota iedne wchodząc od frontu złe, a drugie na tyle dobre, bez żadnego zamknięcia, prócz skobli żelaznych.

Wewnątrz
dwie przegrody przy sąsiekach bardzo liche, szczyt potrzebuie dwóch tarcic od strony idąc do młyna w dachu potrzeba kalonki, ściany w średnim stanie, lecz iednak mieyscami znayduią się spary dla braku tarcic.

Potem opisano ogród fruktowy w którym iest sklep murowany z kamieni oraz zasiewy (wzmiankowano dział Na Łazisku).

Widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim... (1851)

"Widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim służące do objaśnienia opisu tychże Starozytnosci sporządzonego przez Delegacyę wysłaną z polecenia Rady Administracyjnej Królestwa w latach 1844 i 1846 zebrane. Atlas IV, Gubernia Warszawska, Powiaty: Kaliski, Koniński, Sieradzki, Piotrkowski i Wieluński."

W IV tomie zamieszczono wizerunki zabytków pochodzących z Sieradza, Warty, Łasku i Wielunia. Osobną część stanowi: "Opisy Zabytków Starożytności w Guberni Warszawskiéj przez Delegacyą wysłaną z polecenia Rady Administracyjnéj Królestwa w latach 1844m i 1846m zebrane, rysunkami w dwóch osobnych atlasach zawartemi objaśnione; [T. II]". 

Informacja o publikacji pochodzi ze strony: https://pamiecpolski.archiwa.gov.pl/kazimierza-stronczynskiego-zabytki-starozytnosci-w-krolestwie-polskim/

"Dokumentacja pierwszej w Polsce i Europie państwowej inwentaryzacji zabytków

Opisy i widoki zabytków… to nieocenione źródło dokumentujące pomniki historii w Królestwie Polskim, które jednocześnie służyło podtrzymaniu świadomości narodowej w czasach zaborów. Paradoksalnie, dokument powstał za wiedzą i pełną aprobatą władz carskich. Składa się z 5 tomów tekstu oraz 7 albumów, zawierających ponad 400 akwarel i gwaszów autorstwa wybitnych artystów. Dzieło to stanowi bezcenną dokumentację warsztatu i metod pracy XIX-wiecznego historyka, a jednocześnie jest świadectwem narodzin nowoczesnego zabytkoznawstwa i konserwatorstwa. Sformułowane przez autora zasady naukowego opisu zabytków pozostają pod wieloma względami aktualne do dziś. Dokumentacja rysunkowa często stanowi jedyne źródło ikonograficzne do nieistniejących już obiektów.

Inwentaryzację zabytków w Królestwie Polskim przeprowadzono w dwóch etapach, w latach 1844-1846 oraz 1851-1854. Równolegle trwały prace uzupełniające, kopiowanie szkiców oraz przepisywanie i oprawa kolejnych tomów rękopisu. Dokumentację złożono w Bibliotece Głównej, dzisiejszej Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. W 1815 roku opracowanie Stronczyńskiego, wraz z cenniejszymi zbiorami bibliotecznymi, wywieziono do Rosji, skąd wróciło w 1923 roku na mocy traktatu ryskiego."

SIERADZ

WARTA

ŁASK

WIELUŃ

WIELUŃ

WIELUŃ

WIELUŃ

 

 

Masieroskie

Masieroskie, dawniej osada w obecnej gminie Klonowa.

Masieroskie 1842 r.

 

Lubańskie

Lubańskie, dawniej osada w obecnej gminie Klonowa.

Lubanskie (Lubańskie) 1842 r.

Pośpiech

 Pośpiech, dawniej osada w obecnej gminie Klonowa.

Pospiech (Pośpiech) 1842 r.

Świerki

 Świerki, dawniej osada w obecnej gminie Klonowa. Leżała pomiędzy Huzarkami i Pawelcami.

Swirk (Świerki) 1842 r.