Grabczyna

Słownik Geograficzny:  

Grabczyna,  wś, pow. łaski, gm. Góra Pabiańska, parafia Lutomiersk.

Grabczyna, obecnie część wsi Florentynów w gminie Lutomiersk.

1992 r.

Akta notariusza Kajetana Szczawińskiego w Szadku z roku 1840a, akta nr 174,175,176,177,178. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu).

W 1840 r. dziedzic dóbr Bechcice Kwiryn Okołowicz, zamieszkały w Bechcicach podpisał kontrakty wieczysto-czynszowe (listy nadawcze tzw. grundkarty) z włościanami. W borze w dobrach Bechcice, tuż przy granicy z dobrami Prusinowice założył nową kolonię zwaną Grabczyzna (dziś Grabczyna). W roku 1838 zostały zawarte umowy z włościanami, i od tego czasu grunta były już własnością kolonistów. Każdy z nabywców zobowiązany był opłacić tzw. wkupne, wykarczować otrzymany grunt, co roku płacić dominium czynsz w wysokości 6 złotych polskich z każdej morgi, w czasie żniw "od iedney morgi pokosić zboża morgę iednę wyiąwszy grochu i łąki, gdyby się zaś dziedzicowi niepodobało roboty tey przyiąć w naturze, wtenczas robotę w opłatę zamienić może rachuiąc od iedney morgi złotych dwa, zaś przy wykonaniu roboty od iedney morgi odbierze piwa garniec ieden.", przy odsprzedaży gruntu oddać laudemium czyli dziesiąty grosz od ustalonej kwoty sprzedaży, płacić podatki rządowe, przestrzegać prawa dziedzica do propinacji i polowania. Kwiryn Okołowicz pozostawił włościanom drzewo znajdujące się na gruncie, uwolnił dożywotnio sołtysa od robocizny na rzecz dworu, ustalił karę za kradzież drzewa z lasów bechcickich w postaci bezwarunkowej eksmisji z dzierżawionego gruntu, po uprzednim powiadomieniu i akceptacji zezwolił na zakładanie zakładów przemysłowych. Jeżeli nabywca nie płaciłby czynszu przez dwa lata, tracił wszelkie prawa do posiadanego gruntu. W ten sposób sformułowane warunki zostały przyjęte przez następujących osadników:
1. Heinrych Szmidt (174) nabył 6 morg miary nowopolskiej i zapłacił wkupne 216 zł. polskich.
2. Frydrych Wilhelm Sehr (175) nabył 4 morgi miary nowopolskiej i zapłacił wkupne 144 zł. polskich.
3. Gottfried Sehr (176) nabył 4 morgi miary nowopolskiej i zapłacił wkupne 144 zł. polskich.
4. Gottfried Franke (177) nabył 6 morg miary nowopolskiej i zapłacił wkupne 216 zł. polskich.
5. Franciszek Komor (178) 10 morg miary nowopolskiej i zapłacił wkupne 366 zł. polskich.

Dziennik Warszawski 1869 nr 277

N. D. 9442. Pisarz Trybunału Cywilnego w Kaliszu.

Stosownie do art. 682 K. P. S., wiadoma czyni, że na żądanie Izraela Rotholtz, handlującego, w mieście gubernjalnem Kaliszu zamieszkałego i w temże mieście u Hipolita Grodzieckiego, Patrona przy Trybunale Cywilnym Kaliskim, sprzedaż prowadzącego, zamieszkanie prawne obrane mającego, w poszukiwaniu i na satysfakcję sumy rs. 1,000 z procentem i kosztami Izraelowi Rotholtz od Józefa Menge, właściciela dóbr Bechcice, w tychże dobrach zamieszkałego, z mocy aktu urzędowego w dniu 19 (3l) Marca 1868 roku przed Rejentem Kancelarji Ziemiańskiej w Kaliszu Józefem Teofilem Kowalskim zeznanego należnej, po doręczeniu w dniu 18 (30) Stycznia 1869 r. nakazu subhastacyjnego; protokółem Romualda Pinowskiego, Komornika przy Trybunale tutejszym, w dniu 16 (28) Kwietnia 1869 r. na Gruncie dóbr sporządzonym, zajęte zostały na publiczną sprzedaż w drodze przymuszonego wywłaszczenia:

DOBRA ZIEMSKIE

Bechcice i Prusinowiczki, składające się z wsi i folwarku Bechcice, wsi Prusinowiczki, folwarku Kwirynów, oraz kolonij: Bechcice, Prusinowiczki, Grabczyna i Florentynów, z których po uposażeniu i uwłaszczeniu włościan i dopełnionych przez właściciela sprzedażach, jedynie folwark Bechcice folwarczną dominjalną własność stanowi; takowe więc dobra, wraz z wszelkiemi budynkami, gruntami, łąkami, pastwiskami, propinacją polowaniem i wszelkiemi użytkami i slużącemi prawami, zgoła z tem wszystkiem co całość tych dóbr stanowi i stanowić może, bez żadnego wyłączenia, podług opisu w protokule Komornika zamieszczonego, zajęto.

Dobra te położone są w jurisdykcji Sądu Pokoju w Szadku, Powiecie Łaskim, Gubernji Petrokowskiej, Gminie i Parafii Lutomiersk. Odległe od miast najbliższych: Lutomierska wiorst 3, Konstantinowa wiorst 3, Szadku mil 3; miast powiatowych: Łasku mil 3, Łodzi mil 5, Sieradza mil 5, a miast gubernjalnych: Kalisza mil 12, Petrokowa mil 9.

Mają jednę księgę wieczystą w Trybunale Kaliskim, właścicielem z wykazu hypotecznego takowych jawnym, jest Józef Menge, w takowych mieszka i pozostają one w jego posiadaniu. Całe te dobra graniczą na wschód z dobrami Konstantynów i rzeką Ner, na północ z dobrami Prusinowice Wielkie i Porszewice, na zachód z dobrami Lutomiersk, na południe z dobrami Mirosławie.

Na folwarku Bechcice są zabudowania dworskie i gospodarcze potrzebom odpowiednie, w protokóle opisane. Ogród owocowy w części warzywny, a w nim dwie małe sadzawki i altana; młyn wodny na rzece Ner z należącemi do niego zabudowaniami i gruntem około mórg 34, pozostaje w posiadaniu wieczystego właściciela takowego Melchiora Thiem, płacącego corocznie dworowi na święty Marcin czynszu rs. 95 kop. 40.

Z ogółu dóbr Bechcice i Prusinowiczki właściciel dóbr sprzedał za kontraktami urzędowemi:

a) Prawem własności: Danielowi Fucha przy folwarku Prusinowiczki gruntu z łąką mórg 3 i pół; Sylwestrowi Nieniewskiemu mórg 108 prętów 169 gruntu z zabudowaniami, stanowiących folwark Kwirynów; Franciszkowi i Józefie z Zbikowskich małżonkom Szulczewskim gruntu mórg 3 prętów 85, do folwarku Kajetanowa dotykającego, który następnie Szulczewscy sprzedali Aleksandrze z Miłkowskich Maleszewskiej; Szymonowi Czajka mórg 45; Antoniemu Kisiak mórg 22 prętów 150, gruntu z przestrzeni po wyciętym lesie od granicy Florentynowa do rzeki Ner; Hajmowi Romanowicz z gruntów folwarku Bechcice, z gruntu ornego i po wyciętym lesie mórg 30; Łukaszowi Krzywińskiemu gruntu mórg 30, z przestrzeni po wyciętym lesie przy gruncie Szymona Czajki; Karolowi Sommer z gruntów folwarcznych po wyciętym lesie i zarośli gruntu mórg 30 przy gruncie Józefa Mąkowskiego; Leonowi i Marjannie małżonkom Pietruszek łąki mórg 3 prętów 85, przy łąkach włościańskich i miedzy Mateusza Kostulskiego; Henrykowi Sarman gruntu ornego mórg 2 pręt. 225 i łąki mórg 3 przy łące Jerzego Szarman; Filipowi Szarman na folwarku Kwirynów od strony dóbr Prusinowic gruntu mórg 13 prętów 187.

b) Prawem wieczysto-dzierżawnym: Mikołajowi Piętkowskiemu mórg 33, gruntu od strony kolonji Grabczyna, z którego płaci corocznie 11 Listopada czynszu dworowi rs. 4 kop. 95.

Wszystkie to prawa w hypotece dóbr objawione.

Propinację w całych tych dobrach i 3 morgi gruntu, od d. 11 (23) Kwietnia 1869 r. do tegoż dnia 1870 r. dzierżawi Ferdynand Rau za czynsz roczny rs. 410, mieszkając w karczmie na folwarku Bechcice, do zabudowań dworskich należącej.

Ogólna rozległość dóbr Bechcice i Prusinowiczki, przybliżonym sposobem wynosi około włók 84 mórg 23; z tego przeszło w moc Najwyższego Ukazu na uwłaszczenie włościan tych dóbr kolonji mórg 1245 prętów 11, czyli włók 41 mórg 15 prętów 11; na oddane przez właściciela pastwisko dla włościan dóbr Porszewice mórg 20, a na takież pastwisko dla Okołowic mórg 4, sprzedane przez właściciela jak wyżej grunta; prawem własności: włók 10 mórg 18 prętów 3, a prawem wieczystej dzierżawy z gruntem młynarskim: włók 2 mórg 7; łącznie włók 55 mórg 4 prętów 14, przeto resztująca rozległość folwarczna, czystą dominjalną własność folwarku Bechcice stanowiąca, wynosi około włók 29 mórg 18 prętów 236 miary nowopolskiej, a w tej mieści się brzeziny kilkoletniej około mórg 5, łąk około włók 2 mórg 27. Grunta klasy II, III, IV i V.

Na gruncie dóbr znajdują się inwentarze: koni 8, krów 16, stadnik 1, owiec 30; wozów 4, pługów 4 radeł 3, bron 8, skrzyń do kartofli 2, maszyna młockarnia z kieratem.

Podatki do Kasy Okręgowej w Łodzi opłacane rocznie wynoszą rs. 741 k. 40 i pół.

Dozór nad zajętemi dobrami oddany Józefowi Menge właścicielowi.

Szczegółowy opis dóbr zajętych znajduje się w protokule zajęcia, który z warunkami sprzedaży, przejrzany być może w biurze Pisarza Trybunału i w kancelarji Hipolita Grodzickiego Patrona przy Trybunale w Kaliszu, sprzedaż prowadzącego.

Zajęcie doręczone w kopjach: Wójtowi gminy Lutomiersk w Florentynowie Gotliebowi Hohm* a 21 Czerwca (2 Lipca a Pisarzowi Sądu Pokoju w Szadku Juljanowi Otockiemu dnia 23 Czerwca 5 Lipca 1869 r. Następnie wniesiono takowe do księgi wiczystej dóbr Bechcice dnia 8 (20) Listopada 1869 r. a w dniu 20 Listopada (2 Grudnia) tegoż roku w kancelarji Trybunału tutejszego zaregestrowano.

Sprzedaż odbywać się będzie na audjencji Trybunału Cywilnego w Kaliszu w Pałacu Sądowym przy ulicy Józefina, a pierwsze ogłoszenie warunków nastąpi w dniu 7 (9) Stycznia 1870 r. o godzinie 10 z rana.

Kalisz d. 21 Listop. (3 Grudnia) 1869 r.

Asesor Kolegjalny, J. Migórski.

*nieczytelne

Łódzki Dziennik Urzędowy 1933 nr 20

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO
z dnia 28 września 1933 r. L. SA. II. 12/13/33.
o podziale obszaru gmin wiejskich powiatu łaskiego na gromady.
Po wysłuchaniu opinij rad gminnych i wydziału powiatowego zgodnie z uchwałą Wydziału Wojewódzkiego z dnia 15 września 1933 r. na podstawie art. 107 ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 294) postanawiam co następuje:
§ 1.

VII. Obszar gminy wiejskiej Górka-Pabjanicka dzieli się na gromady:

10. Porszewice, obejmującą: wieś Grabczyna, wieś Porszewice, folwark Porszewice A, folwark Porszewice Kochanek, osadę Porszewice Nr. 4, osadę Porszewice "Olszynka".

§ 2.
Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Staroście Powiatowemu Łaskiemu.
§ 3.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Łódzkim Dzienniku Wojewódzkim.
(—) Hauke-Nowak
Wojewoda.