Orchów

Zajączkowski:

Orchów -pow. łaski
950-1300 cm., Kam. 127.
1) 1407 C. Sir. I f. 47, 48, por. Koz. I, 313: Rchowo - Moyek de R., Moyek de Laszko (Łask, v.) obligavit hered. Gorczin, R. et Weworczin. 2) 1418 T. Sz. I f. 42, por. Koz. I, 313: Rchow.
3) XVI w. Ł. I, 447-448: Rchow - villa, par. Łask, dek. szadkowski, arch. uniejowski. 4) XIX w. SG VII, 575: Orchów - wś i folw., par. i gm. Łask, pow. łaski.
Uwagi: P. nie podaje.

Taryfa Podymnego 1775 r.

Orchów, wieś, woj. sieradzkie, powiat szadkowski, własność szlachecka, 12 dymów.

Czajkowski 1783-84 r.

Rchow, parafia łask, dekanat szadkowski, diecezja gnieźnieńska, województwo sieradzkie, powiat piotrkowski, własność: Załuscy.

Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego 1827 r.

Orchów, województwo Kaliskie, obwód Sieradzki, powiat Szadkowski, parafia Łask, własność prywatna. Ilość domów 15, ludność 105, odległość od miasta obwodowego 4.

Słownik Geograficzny:  

Orchów,  w dok. Rchów, wś i fol pow. łaski, gm. i par. Łask; wś ma 24 dm., 164 mk. ziemi włośc. 199 mr.; fol. 3 dm., 6 mk. i 990 mr., w tem 400 mr. roli. O. wchodził w skład dóbr Łask. W 1827 r było tu 15 dm., 105 mk. Według Lib. Ben. Łask. (I, 448) dziesięcina z łanów folwarcz. szła dla prepozytury przy kollegiacie w Łasku, zaś z łanów kmiecych dla kanclerza kapituły w Gnieźnie. Według regest. pobor. z 1552 r. Rchów należy do par. Marzenin, posiada młyn, 51 łanów kmiecych i 8 kolon. W 1576 r. podany znowu w parafii Łask (Pawiński: Wielkop., II, 238. 242). Br Ch.

Spis 1925:

Orchów, wś i folw., pow. łaski, gm. Łask. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne wś 39, folw. 3. Ludność ogółem: wś 331, folw. 86. Mężczyzn wś 143, folw. 36, kobiet wś 188, folw. 50. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego wś 331, folw. 86. Podało narodowość: polską wś 331, folw. 86.

Wikipedia:

Orchów-wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łaskim, w gminie Łask. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego. Z Orchowa pochodzi urodzony 19 marca 1821 Józef Aleksander Miniszewski, pseudonim J.A. Starża - publicysta i powieściopisarz.

1992 r.

 Gazeta Południowo-Pruska 1802

Do sprzedania. Gdy dobra w wydziale Przświetney Regencyi Kaliskiey w powiatach Szadkowskim i Lutomirskim sytuowane, Urodz. Antoniemu Wyganowskiemu należące, wolne szlacheckie, to iest: miasto Łask i do niego należące wsie, iako: Ostrow, Barycz, Rokitnica, Wiewiorczyn, Wierzchy, Wronowice, Orchow, Wesołka, Krzucz, Poleszyn, Stary Niewolka czyli Poleszyn średni część C. Wola Łaska część A. młyn Pułusznica i wieś Janowice, których wartość na summę 373,606 reis. tal. I dr. gr. 6 fen. sądownie iest wyrachowana, ad instantiam fisci z okazyi długu drogą subhastacyi publicznie plus offerenti sprzedane bydź maią. A przeto maiący chęć kupienia ich i będący zdolni do ich posiadania także będący w stanie ich zapłacenia, tym pismem zapozywaią się, aby na terminach dnia 3. Marca, 3. Junii i 3. Septembris 1802 zawsze o 10 godzinie rano przed konsyliarzem Regencyi Matuszką stanęli i podanie swoie oświadczyli, także spodziewali się, że na poźnieysze podanie po terminie ostatnim zważano nie będzie. Taxę tych dóbr w registraturze Regencyi tuteyszey i Regencyi Poznańskiey, tudzież w Kreys Justyc Kommissyi Piotrkowskiey żądaiący przeyrzeć może. W Kaliszu dnia 22. Septembris 1801.

Krolewska Południowo- Pruska Regencya.

Akta metrykalne (Parafia Jeziorsko) 1820

 Akt 2.

03.01.1820

29.12.1819 umarła Wielmożna Franciszka z Mlickich Pstrokońska, wdowa po Wielmożnym Ksawerym Pstrokońskim, córka zmarłych Stanisława i Petroneli z Gałczyńskich Mlickich, dziedziców Orchowa.

Świadkowie: Urodzony Wincenty Pstrokoński, lat 30, asesor Trybunału województwa kaliskiego, zam. w Kaliszu i Urodzony Karol Wolski, lat 28, posesor Zakrzewa

 

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1820 nr 11

Obwieszczenie Licytacyi,
Notaryusz Publiczny Powiatu Szadkowskiego. Wyrokiem Trybunału Cywilnego Województwa Kaliskiego z dnia 27. Stycznia 1819 r. w Kaliszu zdanie Krewnych nieletnich Sukcessorów niegdy Karola Wagenbuchler na sprzedarz Papierni i Młyna z gruntem w wsi Orchowie pod miastem Łaskiem będących, pomienionych nieletnich Wagenbuchlerów własnych potwierdzaiącym, delegowany, zawiadomia, iż sprzedarz wyrażonych Papierni i Młyna z gruntami i Budowlami w Orchowie sytuowanych, przez publiczną licytacyą w Kancellaryi delegowanego Notaryusza w Szadku w dniu 23. Marca roku 1820. zrana o godzinie 10. odbywać się będzie i w terminie takowym do przysądzenia przygotowuiącego przystąpiono zostanie.
Szadek dnia 9. Lutego 1820.
Wincenty Kobyłecki.
Zbiór Objaśnień i warunków do sprzedarzy Papierni i Młyn w Orchowie Sukcessorów Karola Wagenbuchler zwanych.
Niegdy Karol Wagenbuchler Kontraktem kupna na dniu 5. Lipca r. 1816 przed Notaryuszem w Szadku młyn Orchowski z gruntami do maiętności dóbr Łaskich należney od dawnych Posiadaczów Fryderyka i Anny z Rapackich Ungerów okupił Prawem Erbpachtowym którego Hypoteka na Sukcessorów tegoż Karola Wagenbuchler uregulowaną iest.
Przy takowym Młynie znayduie się przez Karola Wagenbuchler wystawiona Papiernia z wszelkiemi Rekwizytami do fabryki Papieru należnymi. Oprócz tego znayduie się przy tey Papierni dom mieszkalny, Obora, staynia, stodoła i chlewiki.
Od tey Papierni i Młyna gruntu ornego wymierzonego należy ogólnie morgów 23 prętów 294, łąki prętów 1500. Ogrod za młynem prętów kwadratowych 252. Na opał drzewa leżałego i gałęzi zarowno z innymi gminami na Lasach dobr Łaskich brać wolno.
Czynsze z nieruchomości tych płacić się rocznie w dwóch ratach Tal. 140 i mlewo do Prowentu Łaskiego, iak w Kontrakcie, kapłonow dwa i dwie gęsi — oddaie się.
Przy sprzedarzy dziesiąty grosz należy Dworowi.
Propinacya trunków Dominialna.
Nieruchomości takowe ogólnie otaxowane są w Summie złot. 24694 w którą i dziesiąty grosz Dominii wchodzi.
Właściciele Nieruchomości tych są Fryderyk Beniamin i Julianna małoletni Wagenbuchlerowie w opiece Joanny matki i Jana Brata Opiekunem Wagenbuchlerów, wszyscy w Papierni tey zamieszkanie maiący. — Zdanie krewnych Wagenbuchlerów na dniu 17. Marca r. 1819 w Sądzie Pokoiu w Szadka uchwaliło nieruchomości sprzedarz, które Trybunał Woiewództwa Kaliskiego wyrokiem swym z dnia 27. Stycznia r. b. potwierdził.
Licytant na Vadium złoży Tal. 100 i po ostatecznem przysądzeniu przyiąwszy obowiązki względem Dominii Łask w gotowiznie Summę ofiarowaną wyliczy. — Dziesiąty grosz dworowi Łaskiemu zapłaci, dopiero w possessyą nieruchomości tych wprowadzonym zostanie.
Szadek dnia 29. Lutego 1819.
Wincenty Kobyłecki, Not. Pow. Szadk. 

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1820 nr 16

Obwieszczenie Licytacyi.
Notaryusz Publiczny Powiatu Szadkowskiego.
Wyrokiem Trybunału Cywilnego Woiewództwa Kaliskiego z dnia 27. Stycznia r. 1820 w Kaliszu zdanie krewnych nieletnich Sukcessorów niegdy Karola Wagenbuchler na sprzedarz papierni i młyna z gruntem w wsi Orchowie pod miastem Łaskiem będących pomienionych nieletnich Wagenbuchlerów własnych potwierdzaiącym, Delegowany, zawiadomia, iż sprzedarz wyrażonych papierni i młyna z gruntami i budowlami w Orchowie sytuowanych, przez publiczną licytacyą w Kancellaryi delegowanego Notaryusza w Szadku w dniu 25. Kwietnia, drugim terminie przygotowuiącym, i w dniu 25. Maia r. b. 1820 ostatnim terminie przysądzaiącym zrana o godzinie 10. odbywać się będzie.
Szadek dnia 24. Marca 1820. r.
Wincenty Kobyłecki.

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1823 nr 23

OBWIESZCZENIE.
Podsędek Powiatu Szadkowskiego.
Podaie do publiczney wiadomości, iż z mocy Wyroku Trybunału Cywilnego Wdztwa Kaliskiego w Wydziale pierwszem w sprawie Jozefa i Teofila Hrabiów Załuskich przeciw Piotrowi Czołchańskiemu i innem dnia 13. Maia r. b. zapadłego — Dobra Łask z wsią Baryczą, wsi Wiewierzyce, Wronowice, Wesołka, Wola Łaska, Krucz, Orchów i Wierzchy, z wszelkiemi Folwarkami i obsiewami poiedyńczo w iedno-roczną dzierżawę, poczynaiąc od 24. Czerwca 1823 r. do 24. Czerwca 1824 wypuszczone zostaną przez publiczną licytacyą — zarazem z propinacą w mieście Łasku. — Która to licytacya odbędzie się przed Delegowanym podpisanem Podsędkiem w mieście Łasku we dworze w dniu 9. Czerwca r. b. od godziny 10. zrana.
i w następnych, gdyby się Akt licytacyi wymienionych wyżey Dóbr w iednym dniu nie odbył.
Wypadłą z licytacyi Ratę dzierżawną rocznią otrzymuiący z góry przed wniyściem do possessyi na ręce Administratora opłaci, i każdy chęć licytowania maiący vadium sto talarów przed rozpoczęciem licytacyi złoży. — O innych warunkach każdego czasu można się przekonać w Biórze Pisarza Sądu.
w Szadku dnia 25. Maia 1823 r.
Roman Hubicki. 

 

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1823 nr 37

OBWIESZCZENIE.
Pisarz Trybunału Cywilnego Iwszey Instancyi
Woiewództwa Kaliskiego.
Podaie do publiczney wiadomości, iż dobra ziemskie maiętność Łask miasto, do którey należą: folwark Łask, i wsie folwarczne: Wola Łaska, Wiewiorczyn z folwarkiem Amelin, Barycz, Ostrów, Poleszyn Stary, Janowice, Wronowice, Wierzchy, Krzucz, Wesołka, Orchów, Kolonie: Rokitnica, czyli Olędry Rokitnickie, Krzucz, Anielin czyli Anielińskie, Teodorowskie, tudzież kolonie: Jasionna, chuta szklanna Wysieradz zwana, i Utrata, młyn i papiernia w Orchowie, młyn z gruntami Pałusznica, młyn i papiernia Kolumna zwane; młyn na Utracie, młyn do wsi Wiewiórczyna należący Wiewioracki zwany, młyn Barycz, wiatrak pod Wolą Łaską, wiatrak pod Janowicami, i folusz na grobli pod miastem Łask, oraz domy i place w mieście Łasku, przy Ulicy Sieradzkiey i Kościelney pod Numerami 162, 164,    141, w Powiecie Szadkowskim Obwodzie Sieradzkim, Wtwie Kaliskiem, Królestwie Polskiem leżące, Aktem Tradyci Nieruchomości, przez Komornika przy Trybunale Cywilnym Woiewództwa Kaliskiego Leona Nowierskiego w dniu 20. i 21. Czerwca 1823. r. na gruncie tych dóbr spisanym, zaięte. — Akt ten tradycyi w Biórze Pisarza Kancellaryi Ziemiańskiey Wtwa Kaliskiego w dniu 18. Sierpnia roku 1823. a w Księdze Zaregestrowań Kancellaryi Trybunału Cywilnego Wtwa Kaliskiego w dniu 28. Sierpnia 1823. roku podany i zaregestrowany został.
Dobra te dziedziczne Piotra Czołchańskiego w Łasku w Powiecie Szadkowskim zamieszkałego, na rzecz Józefa Hrabi Załuskiego Pułkownika Gwardyi, Adjutanta JEGO Cesarsko Królewskiey Mości, Orderów Woyskowych, Kawalera dóbr Grabki dziedzica, w Grabkach Obwodzie Stobnickim Wtwie Krakowskim, i Teofila Hrabi Załuskiego Orderów Polskich Kawalera, dóbr Jasiennicy dziedzica, w Jasiennicy w Cyrkule Sanockim Galicy i wschodniey zamieszkałych zaięte; za których Mateusz Rubach Patron przy Trybunale Cywilnym Wtwa Kaliskiego, w Kaliszu mieszkaiący stawa.
Dobra te składaią iednę Gminę, zaś same miasto Łask, do którego należą domy dworskie, składa drugą i osobną Gminę.
Rozległości na miarę Magdeburgską obeymuią:
Folwark Łask, obeymuie w gruntach ornych 1. 2. i 3. Klassy, z łąkami, ogrodami, stawami, sadzawkami, oraz folwarki Wola Łaska, Barycz, i wieś Barycz, z gruntami 1. 2. i 3. Klassy: ogrodami, pastwiskami, rzekami, stawkami, drogami, i nieużytkami 62 hub. 25 morg. 46 []p. Wieś folwarczna Wiewiorczyn obeymuie gruntu ornego 1. 2. i 3. Klassy z ogrodami, łąkami, pastwiskami, gruntami i łąkami wieyskiemi, zabudowaniami, drogami, stawami, i nieużytkami około 52 hub. 6 morg. 72 []p.
Wieś folwarczna Krzucz obeymuie gruntu ornego 1. 2. 3. i 6. Klassy z łąkami, ogrodami, pastwiskami, gruntami i łąkami wieyskiemi, zabudowaniami i nieużytkami około 73 hub. 21 morg. 52 []p.
Wieś folwarczna Orchów i Wesołka obeymuią gruntu ornego 1. 2. i 3. klassy, z łąkami, ogrodami, pastwiskami, gruntami i łąkami wieyskiemi, zabudowaniami, drogami, rzekami, stawami i nieużytkami około 74 hub. 17 morg. 66 []p.
Wieś folwarczna Ostrów obeymuie gruntu ornego 1. 2. 3. i 6. Klassy z ogrodami, łąkami, pastwiskami, gruntami, i łąkami wieyskiemi, zabudowaniami, stawami, rzekami i nieużytkami około 84 hub. 7 morg. 5 []p.
Wieś folwarczna Wronowice obeymuie gruntu ornego 1 2 3. i 6. Klassy z ogrodami, łąkami, gruntami i łąkami wieyskiemi, i zabudowaniami około 71 hub. 14 morg. 148 []p.
Wieś folwarczna Wierzchy, obeymuie gruntu ornego 1. 2. 3. i 6. Klassy z łąkami, pastwiskami, gruntami ornemi i łąkami wieyskiemi, zabudowaniami, drogami, i nieużytkami około 26 hub.
Wieś folwarczna Poleszyn, obeymuie gruntu ornego 1. 2. 3. i 6. Klassy z ogrodami i łąkami, nizinami, gruntami ornemi i łąkami wieyskiemi, zabudowaniami, rzekami,
drogami i nieużytkami około 39 hub. 19 morg, 19 []p.
Wieś folwarczna Janowice, obeymuie gruntu ornego 1. 2. i 3. Klassy z ogrodami, łąkami, gruntami ornemi, i łąkami wieyskiemi, zabudowaniami, stawami, drogami i nieużytkami około 57 hub. 20 morg. 109. []p.
Bory i lasy do maiętności miasta Łask należąceobeymuią rozległości:
1. Obiazd Rokitnica, Ostrów i Barycz zwany obeymuie około 9640 morg.
2. Obiazd Wola Zapusta, obeymuie około 6600
3. Obiazd Poleszyn, obeymuie około 13800 morg.
4. Obiazd Krzucz, obeymuie około 12400 morg.
5. Obiazd Wronowice, obeymuie około 3142 morg.
6. Obiazd Kolumna, obeymuie około 2000 morg.
7. Obiazd Łask Zapusta, obeymuie około 205 morg.

Bory do Janowic należące:
1. Obiazd Wysieradz zwany obeymuie rozległości około 2700 morg.
2. Obiazd Chmielona zwany, obeymuie około 5600 morg.
3. Obiazd Jasionna obeymuie około 4300 morg.
Czyni się tu ta wzmianka, iż bory te nie są w takiey ilości, z przyczyny że Kolonie są w nich założone. —
Wtych dobrach są następni koloniści i tak, na Koloni Krzucz-Anielin, która obeymuie hub 50 miary Magdeburgskiey, Andrzey Dyderek, Ewa Roza Klim wdowa i sukcessorowie Wojciecha Klim, Stanisław Weychert, Anna Lieza Dyderek, Jan Kurzwek, Rozalia Brukowa, i sukcessorowie Woyciecha Bruk, Gottlib Handtke, Samuel Klinicki, Jozef Szeller, Gottlib Krau, George Deutschmann, Krystian Darcz, Gottlib Baer, Kazmierz Bruck, Jozef Kupsch, Andrzey Kupsch, Bogumił Otto, Bogumił Kucner, Anna Roża Bloch, i sukcessorowie Krystyana Bloch, Fryderyk Deutschmann, Jan Bruk, Marcin Szedler, Jan Siodlarczyk, Piotr Siodlarek, Krystyan Klim, Karol Sayf, Krystyan Sayf, Gottfried Roer, Antoni Cieślewicz, Antoni Rożański, Sobestyan Raczyński, Józef Wartalski, Jan Gottfried Bloch, Jan Fintsch, Michał Fechner, George Kirchin, Jan Kalinowski, Jozef Kalinowski, Kazmierz Otuski; z chuby rocznie po Złtp. 60 czynszu opłacaią.

Na Kolonii Rokitnicy, która obeymuie rozległości hub 80 miary Magdeburgskiey, George Wall, Bogumił Koch, Bogumił Teys, Marcin Pleciński, Jakób Obst, Jan Knul, Stanisław Jankowski, Anrzey Hennig, Bogusław Heyn, Krysztoff Meinszatz, Andrzey Stach, Jan Weiss, Gottlib Ludwik, Johann Flanderk, Krystyan Hentz, Krystyan Mener, Andrzey Ginther, Katarzyna Kreydzina wdowa, Jan Berger, Getruda Wallczak wdowa, Bogumił Jedel, Krysztoff Gutsch, Krysztoff Lange, Franz Zedler, Bogusław Schuiz, Jan Klich, Krystyan Klich, Michał Koetz, Woyciech Leszke, Krystyan Obst, Jan Schulz, Bogusław Madlang, Krystyan Obst, Jan Kozic, Woyciech Gwiz, Krystyan Schiller, Bogumił Scheibner, Karól Huebscher, Bogumił Wagner, Józef Smitowski, Jakób Winowicz, Bartłomiey Szafrański, Woyciech Hentschke, Bogumił Berger, Marcin Berger, Maryanna Gwisowa, Michał Bieńkowski, Michał Kausch, Krstyan Krueger, Gottlib Jachmann, Bogusław Ginther, Antoni Szteingert, Krystyan Sayda, Bogusław Klich, Alexander Kalinowski, Michał Oleyniczak, Jan Kausch, Andrzey Redloff,  Bogumił Pogorell, Kazmierz Guzicki, Krysztoff Kucmanowski, z chuby rocznie po Złtp. 54 czynszu Dworowi opłacaią.
Na Kolonii Teodory, która obeymuie rozległości hub 20 miary Magdeburgskiey: Marcin Knull, Stanisław Urbankowski, Andrzey Chęciński, Antoni Meszyński, Bonawentura Macieiewski, Maciey Małecki, Piotr Grabowski, Szymon Grabowski, Ignacy Zieliński, Piotr Kant, Antoni Marschał, Franciszek Więckowski, Sobestyan Winowicz, Mikołay Grochowicki, Walenty Szulczewski, Józef Oleyniczak, Woyciech Winkler, Tilowa wdowa, płacą z huby rocznie czynszu Złtp. 54 Dworowi.

Chuty Szklanney Janowskiey i Kolonii Wysieradz, iest okupnikiem Wacław Ammer, płacić będzie czynszu z teyże Chuty i Kolonii, która chub 12. miary Chełmińskiey rozległości obeymuie, od dnia 24. Czerwca 1824. roku poczynaiąc po Złtp. 1,000 rocznie, tu znayduią się jeszcze następni koloniści: Felix Pryliński, Sobestyan Pomperski, Adam Wieczorek, Ludwik Hoft, Jan Gudymayer, Krysztoff Drewisch, Krysztoff Finlaenger, Ignacy Brux, Andrzey Szubiński, Ernest Piasecki, Gottlib Schwalm, Jan Fuchs, Karól Burchert, Marcin Ritter, Marcin Jeszka, Michał Jeszka, Antoni Chodkiewicz, Filip Adrich, Karól Albrecht, Karól Jautsch, Paweł Pelke, Gottfrid Alcher, Rozalia Jastrzębska, Piotr Maisner, Jakób Maisner, Marcin Klim, Zuzanna Handt, Michał Abram, Karól Mueps, Jan Schwartz, Stanisław Dobrosz, Grzegorz Remicz, Kasper Suyka, Piotr Duszyński, Piotr Kuntz, Bogumił Zieliński, Antoni Wiśniewski, Piotr Suyka, Jan Wuchfert, Andrzey Manty, Woyciech Bidok, Krysztoff Chyl, Bogumił Schwartz, Jan Chanett, Marcin Pipka, Jan Streplintz, Woyciech Schwartz, Krystyan Dyman, Daniel Broier.

Kolonii Jasionna, iest okupnikiem Felix Pryliński, płacić będzie czynszu rocznie po Złtp. 810 z teyże Kolonii, która chub 9 Chełmińskich rozległości obeymnie, na tey Kolonii są jeszcze następni koloniści: Woyciech Frankoski,  Andrzey Tomaszyk, Krystyan Pusch, Jan Balicki, Jan Cieslewicz, Gottfrid Woyt, Maciey Tusikiewicz, Antoni Medyński, Jan Medyński, Bogumił Buxrichter, Jan Biernat, Woyciech Nowicki, Anna Wilczyńska, Andrzey Marx, Jan Marciński, Jan Macnerowicz, Woyciech Zimmermann, Wincenty Pachalski, Fryderyk Zayda, Jan Freitag, Jan Schulz.

Na Kolonii Utrata są następni koloniści czyli okupnicy: Kazmierz Okoński, Michał Szlender, Andrzey Mysze, Michał Krueger, Kazmierz Wolnicki, Stanisław Sobolewski, Tomasz Pasternak, Samuel Fischer, Kasper Ocieszyński, Katarzyna Radońska, Maryanna Krzyżanowska, Jan Gazie, Szepka, z tych każden posiada plac na dom i ogród 30 łokci szeroki a 70 łokci długi, iedni płacą czynszu rocznie Złtp. 12, drudzy zaś po Złtp. 18.

W wśi Baryczy Krystyan Jedliński, i Krysztof Gerdel okupnicy młyna i chuby gruntu płacą rocznie czynszu Złtp. 482, Borowski okupnik młyna Pałusznica zwanego płaci rocznie Złtp. 300, Ignacy Jungowski okupnik młyna i papierni Kolumna zwanych płaci rocznie Zttp. 900 czynszu.
W wśi Wronowicach, iest Ludwik Magnuski okupnik półrólka, płaci czynszu Złtp. 90 rocznie.
W wśi Orchowie Samuel Wolff i Abram Kempiński okupnicy młyna wodnego i papierni, płacą rocznie czynszu Złtp. 840.
Na Kolonii Utrata Litmann Wołkowicz okupnik młyna płaci rocznie czynszu 1098 Złtp.
W wśi Wiewiorczynie Marcin Kirschbaum okupnik płaci z młyna Czynszu rocznie Złtp. 400.
W wśi Woli Łaskiey Stanisław Wesołowski okupnik wiatraka, płaci czynszu rocznie Złtp. 54.
W wśi Janowicach Marcin Geysler okupnik wiatraka płaci czynszu rocznie Złtp. 360.
W wśi Wiewiorczynie Johann Essig okupnik płaci czynszu rocznie Złtp. 150.
W mieście Łasku, Wigdor okupnik domu i placu, czynszu Złtp. 30. rocznie opłaca. Wilhelm Otto okupnik domu na grobli płaci czynszu Złtp. 30.
Dzierżawcy tych dóbr są następni, i tak wszczegolności:
Folwarku Łask z wśią folwarczną Barycz, iest dzierżawcą Felix Bartoszewski, w wśi folwarczney Wola Łaska Florenty Badyński, w wśi folwarczney Ostrów Władysław Jabłkowski, wśi folwarczney Wronowice Tomasz Piasecki, wśi folwarczney Poleszyn Weronika Pruska, wśi folwarczney Janowice Stanisław Czapliński, wśi folwarczney Krzucz Jakób i Helena Oczeszalscy, wśi folwarczney Wesołka Józef Domżalski, wśi folwarczney Orchów Maryanna Czaplińska i Alexander Sakowski, wśi folwarczney Wiewiorczyn z folwarkiem Amelin, Antoni Lambrecht, dzierżawca Propinacyi Józef Olszewski, Aron Rudek dzierżawca Brukowego i Austeryi, Walenty Siemieński i starozakonny Opatowski dzierżawcy domów w mieście. Ogólną Administracyą prowadzi Waleryan Czaplicki.—
Kto się chce o wszystkich szczegółach tych Dóbr, iako też i o Inwentarzach gruntowych obiaśnić, może w Kancellaryi Trybunału i u Patrona popieraiącego zaięcie przeyrzeć, a kto chce Dobra widzieć może się udadź na grunt.
Tradycya powyżey z daty wymieniona Piotrowi Czołchańskiemu dziedzicowi dobr Łasku, druga kopia temuż iako Woytowi Gminy dóbr Łskich w dniu 24. Czerwca roku 1823, trzecia kopia Michałowi Ruszkowskiemu iako Burmistrzowi miasta Łasku, czwarta kopia Pawłowi Roiek Pisarzowi Sądu Pokoiu Powiatu Szadkowskiego w dniu 29. Lipca roku 1823, doręczona.
Dobra te sprzedane będą w Pś. Trybunale Cywilnym Wtwa Kaliskiego w Kaliszu w Pałacu Sądowym swe Sessye odbywaiącym, na Audyencyi Publiczney łącznie, tak iak są zaięte, lub cząstkowo w następuiącym porządku:
1. Miasto Łask z domami i placami, w mieście Łasku z foluszem i domem na grobli z folwarkiem Łask, młynem i kolonią Utrata, z wśią folwarczną Wola Łaska, kolonią Teodory, z wsią folwarczną Barycz, młynem i papiernią Kolumna, z wsiami folwarcznemi Orchów i Wesołka, z wśią folwarczną Wiewiorczyn z folwarkiem Amelin.
2. Wieś folwarczna Ostrów, z Kolonią Rokitnica, młynem Pałusznica.
3. Wieś folwarczna Krzucz, z kolonią Anielin czyli Krzucz.
4. Wieś folwarczna Wronowice, z wśią folwarczną Wierzchy.
5. Wieś folwarczna Poleszyn Stary.
6. Wieś folwarczna Janowice z Chutą Szklanną Janowską i kolonią Wysieradz, kolonią Jasionna.
Pierwsze ogłoszenie warunków licytacyi w dniu 3, Listopada roku 1823. o godzinie 10 z rana nastąpi.—
w Kaliszu dnia 29 Sierpnia 1823. r.
Piątkiewicz. 

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1825 nr 26

OBWIESZCZENIE.
Komornik przy Sądzie Pokoiu Powiatu Szadkowskiego.
Zawiadomia Szanowną Publiczność, że w dniu 3. lipca r. b. o godzinie 10. zrana na gruncie papierni Orchów zwaney, pod miastem Łaskiem położoney, sprzedawane będą przez publiczną licytacyą sądownie zatradowane obiekta, iako to: różne suknie i futra żydowskie, niemniey komody, szafy, stoły, papier kancellaryiny i konceptowy, bryczka, kocioł miedziany, kufry i inne. — Chęć przeto maiący takowych licytowania niech się zgłosi w terminie oznaczonym.
Szadek dnia 15. Czerwca 1825.
Marcin Kwiatuszyński, Kom.

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1826 nr 21

OBWIESZCZENIE.
Ninieyszym podaie się do wiadomości, iż Maiętność Łask składająca się zniżey wymienionych wsiów i Realności, przez publiczną licytacyą w iednoroczną dzierżawę w dniu 16. Czerwca r. b. w Mieście Szadku przed Regentem Powiatu tegoż W. Kobyłeckim, wypuszczoną zostanie: mianowicie 1. Folwark Łask z Baryczą 2. Wola Łask 3. Orchow 4. Wesołka 5. Wiewiorczyn z Amelinem 6. Wronowice 7. Wierzchy 8. Krucz 9. Propinacya miasta Łasku z przyległościami 10. Cegielnia pod miastem 11. Piła na kolumnie, 12. Austerya w mieście Piaski zwana; O warunkach licytacyi każdego czasu można powziąść wiadomość w Kancellaryi Rejenta w Szadku.
Łask dnia 3. Maia 1826.   
Waleryan Czaplicki Administrator Sądowy. 

 

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1830 nr 23

Proboszcz Jnfułat Kollegiaty Łaskiey w Pcie Szadkowskim w Obwodzie Sieradzkim; uwiadamia szanowną publiczność, że na mocy upoważnienia Kommissyi Wdztwa Kaliskiego z dnia 22. Lipca r. z. Nro. 29,295/2379 z Wydziału Administracyinego wydanego, wydzierżawione będą przez licytacyą publiczną w Biórze Burmistrza miasta Łasku dnia 4. Lipca r. b. z południa o godzinie 3. odbywać się maiącey, dziesięciny wytyczne w snopie, z obsiewów ozimnych i iarzynnych do Kościoła Łaskiego z wsiow iako to: folwarku Łask, folwarku Orchów i Gromady, folwarku Wiewierczyn i Gromady, folwarku Wronowice i Gromady, folwarku Wierzchy z Komornikami; młyn Kolumna i Połusnicy, folwark Wola Łaska i Gromady, Poleszyn Gromady i Janowice, Gromady Woli Zaradzyńskiey, Gromady Lzan, i folwarku Szląskowice należące się; a naywięcey ofiaruiący przybicie otrzyma.
w Łasku dnia 24. Maia 1830 r.    A. Kołdowski. 

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1836 nr 9

Zawiadamia Publiczność że w skutku żądania Administratora dóbr Łaskich Wgo. Józefa Gzowskiego wydzierżawione zostaną dobra wieś Orchów z folwarkiem tegoż nazwiska i propinacyą na lat trzy poczynaiąc od Sgo. Jana r. b. w terminie dnia 6/18 Marca r. b. o godzinie drugiey z południa, w Kancellaryi Reienta w Szadku w drodze publiczney licytacyi odbydz się maiącey. Warunki do tey dzierżawy w każdym czasie w kancellaryi Reienta złożone są do przeyrzenia.
Szadek dnia 6/18 Lutego 1836 r.
W. Kobyłecki. Reient Ptu Szadkowskiego.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1839 nr 48

(N. D. 957.) Rejent Powiatu Szadkowskiego.

Stosownie do żądania Wgo Edwarda Kręskiego administratora majętności Łaskiéj, zawiadamia publiczność, że dnia 10 (22) Marca r. b. w kancellaryi mojej w Szadku odbywać się będzie publiczna licytacya na wydzierżawienie na lat trzy dóbr Orchowa złożonej z wsi i folwarku Orchowa do majętności Łaskiej powiatu Szadkowskiego należącej, o godzinie 10tej z rana; tudzież w tem dniu o godzinie trzeciej z południa młyna na Utracie pod miastem Łask położonego, do tejże majętności Łaskiej należącego. Warunki do tych wydzierżawień w każdym czasie w biórze moim są do przejrzenia.

w Szadku dnia 8 (20) Lutego 1839 r.

Kajetan Prawdzic Szczawiński.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1842 nr 22

(N. D. 471) Rejent Powiatu Szadkowskiego.

Stosownie do żądania W. Edwarda Kręskiego Administratora majętności Łaskiej, przez notę do siebie uczynioną zaniesionego, zawiadamia szanowną publiczność, że w dniu 17 Lutego (1 Marca) r. b. w biurze moim w mieście Powiatowem Szadku Obwodzie Sieradzkim Gubernii Kaliskiej odbywać się będzie publiczna licytacya na wydzierżawienie sześcioletnie, zaczynając od S. Jana Chrzciciela r. b. dóbr z majętności Łaskiej w Powiecie Szadkowskim, Obwodzie Sieradzkim: Gubernii Kaliskiej położonych, mianowicie:

(…) 2. Folwarku Ostrowa z wsią tegoż nazwiska, propinacyą i innemi dochodami, zaczynając od godziny l0 z rana.

3. Folwarku Orchowa z wsią zarobną tegoż nazwiska, zaczynając od godziny 12 z rana.

4. Propinacyi w wsi Orchowie, zaczynając od godziny 2 z południa, zaś

5. Młyna i folusza Utrata zwanego, z gruntami i zabudowaniami do tegoż należącemi, na lat trzy od S. Wojciecha r. b. rachując, licytacya w dniu 13 (25) Lutego r. b. odbywać się będzie. Chęć licytowania mający warunki do tych dzierzaw w biurze moim i u Wójta gminy Łaskiej mają do przejrzenia.

w Szadku dnia 14 (26) Stycznia 1842 r.

Kajetan Szczawiński.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1844 nr 129

(N. D. 2534) Komornik przy Trybunale Cywilnym Gubernii Kaliskiej.

Zawiadamia interessowaną Publiczność, iż przed Józefem Sztaudinger Rejentem Okręgu Szadkowskiego w mieście Szadku w Kancellaryi Jego w dniu 16 (28) Czerwca r b. o godzinie 10 z rana rozpoczynając, odbywać się będzie publiczna licytacya na której następujące wsie do majętności Łask należące, z wszystkiemi przyległościami i użytkami, w Powiecie Sieradzkim Okręgu Szadkowskim położone, w trzech letnią dzierżawę poczynając z dniem S. Jana Chrzciciela r. b. w trzech następnych oddziałach najwięcej dającym wypuszczoną zostanie, a mianowicie w oddziale 1 folwark i miasto Łask z propinacyą folwark Wesołka i wieś zarobna tegoż nazwiska. Kolonie: Maurycy, Teodory i Utrata z czynszem z Papierni Orchowskiéj. b) W oddziale II. folwark i wieś zarobna Wiewiorczyn, kolonia Anielin, folwark Barycz z wsią zarobną tegoż nazwiska, kolonija Rokitnica z propinacyą i czynszem z osady kolumny, с) W oddziale III. folwark i wieś zarobna Wronowice z czynszami i propinacyą z kolonii Jasionny, Huty Janoskiéj i Wysierad.

Dobra wyżej wymienione przynosiły dotąd czynszu rocznie: oddział I zł. 25000 rs. 3750, oddział II. zł. 15000, rs: 2250. oddział III. zł. 9,000 rs. 1350.

Warunki pod jakiemi dobra te wydzierżawione być mają w Biurze tegoż Rejenta w czasie prawem oznaczonym złożone będą, które tamże każdy z mających chęć licytowania przejrzeć i odczytać może.

w Sieradzu dnia 1 (13) Maja 1844 roku.

Sakowski.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1848 nr 117

(N. D. 2774) Sąd Policyi Prostej Okręgu Szadkowskiego.

Zawiadamia szanowną publiczność, a wszczególności kogo to dotyczeć może iż na gruncie do Orchowa należącym w Gminie Łask w borku o 20 kroków od szosy z Miasta Zduńskiej Woli do Łasku prowadzącej, znaleziony został nieżywy żebrak z nędzy zmarły, twarzy ściągłej, włosów ciemnych, oczów ciemnych nosa brody i ust proporcyonalnych zarost na brodzie rzadki jasno bląd, lat około 50 mieć mogący. Ubrany był w sukmanę płócienną same gałgany, portki płócienne w paski niebkskie i białą takież koszulę lnianą dość dobra, czapka rogata bronzowa z futerkiem, stara zła, dwie małe rękawice, torebki, pasek; z jednej nogi trzewik na drugiej trep drewniany i kij. Ktoby więc wiedział o imieniu nazwisku i pochodzeniu żebraka niech Sąd nasz zawiadomi.

w Szadku dnia 15 (27) Marca 1848 r.

Uziembło.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1848 nr 118

(N. D. 2505) Uwiadamia publiczność, że dobra ziemskie jako to:

1. Janowice z folwarkiem i wsią tegoż nazwiska z wiatrakiem i propinacyą w kolonii Jesionna oraz Hucie Janowskiéj z czynszami do kolonii tych przywiązanemi wydzierżawione będą na lat trzy od dnia 12 (24) Czerwca r. b. do tegoż dnia 1851 roku z zastrzeżeniem że czynsze z kolonii Wysieradz i Jesionna oraz Huty Janowskiej, wrazie zniesienia kontraków na przeszkodzie będących w dniu 8 (20) Czerwca r. b. w wrazie niezniesienia w temże dniu 1849. Co zaś do wydzierżawienia dóbr i propinacyi w pierwszym terminie.

2, Ostrów z folwarkiem i wsią tegoż nazwiska i—

3, wola Łaska w dniu 8 (20) Czerwca r. b.

4, folwark Łask z dworem z przychodami w mieście Łasku z folwarkiem i wsią zarobną Barycz oraz Wiewiorczyn z czynszami w kolonii Rokitnicy, Teodory, Utrata, papierni Orchowskiéj, kolonii Anielin, Maurycy, dochodami z cegielni, czynszami z młyna i Hamerni kolumna, przychodami targowego i mostowego, od synagogi miasta Łasku, czynszem z olearni w Wiewiórczynie, z wszystkich młynów wodnych w dobrach tych i propinacyą w mieście Łasku i innych nomenklaturach wrazie zniesienia kontraktów na przeszkodzie będących w dniu 8 (20) Czerwca r. b. a wrazie zniesienia w temże dniu 1849 r.

5, folwark Wronowice z wsią zarobną tegoż nazwiska z czynszami rybołóstwem na rzece w d. 9 (21) Czerwca 1848 r.

6, dobra Orchów i Wesołka z wsiami i folwarkami tegoż nazwiska w dniu 9 (21) Czerwca r. b. z rana o godzinie 10 wszystko położone w Okręgu Szadkowskim Powiecie Sieradzkim Gubernii Warszawskiej wydzierżawione zostaną na satysfakcyą procentów za lat dwa zaległych i trzeciego bieżącego w Kancellaryi Rejenta Okręgu Szadkowskiego Adama Łukaszewicza w mieście Szadku, roczna cena dzierżawna dóbr zajętych wynosić może a mianowicie dóbr ad 1, rs, 850; ad 2, rs. 750; ad 3, rs 800: ad 4, 3750; ad 5, rs 2250: ad 6, rs. 1350.

7, folwark Piotrowszczyzna z rudunkiem Pieńki do dóbr głównych Bronowa należący, w Okręgu Wartskim Powiecie Kaliskim Gubernii Warszawekiéj położony, rocznie około rs. 300, ceny dzierżawnej przynosić mogący, na lat 3 poczynając od dnia 12 (24) Czerwca r. b. do tegoż dnia 1851 r. w Kancellaryi Rejenta Okręgu Wartskiego Karola Trzaskowskiego w mieście Warcie w dniu 7 (19) Czerwca r. b. z rana o godzinie 10 wydzierżawiony zostanie.

J. Rojek Komor. Tryb. Kal.

Warszawska Gazeta Policyjna 1851 nr 99

Ważniejsze zdarzeniu zaszłe w Królestwie.

W następujących miejscach w królestwie były pożary, w skutku których spaliły się:

We wsi Orchowie pow. Sieradzkim młyn, ubezpieczony na rs. 500. Przyczyna pożaru niewiadoma.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1852 nr 111

(N. D. ...156*) Pisarz Trybunatu Cywilnego I. Instancyi Gubernii Warszawskiej w Kaliszu.

Stosownie do art. 682 Kodexu Postępowania Sądowego, wiadomo czyni: iż na żądanie Edwarda Kręskiego dziedzica dóbr Masłowic, dawniej w m. Łasku Ogu Szadkowskim Gubernii Kaliskiej, a nateraz w dobrach Masłowicach Ogu Wieluńskim Gubernii Warszawskiéj mieszkającego , zamieszkanie prawne do tego interessu, w m. Kaliszu, u Jana Gowarzewskiego Patrona przy Trybunale tutejszym obrane mającego, w poszukiwaniu summy rs. 14624 k. 50 z procentem i kosztami, wyrokiem Trybunału tutejszego w d. 21 Maja (12 Czerwca) 1844 r. ocznie zapadłym, Edwardowi Kręskiemu, od SS rów Piotra Czołchańskiego zasądzonéj, aktem zajęcia przez Józefa Rojek Komornika Sądowego na gruncie dóbr Łask w dniach 2j14, 3j15, 4j16, 5j17, 6j18, 7j19, 9j21, 10j22, 11j23, 12j24, 13j25, 14j26, 16j28, 18j30 Października 1844 r. kontynuowanych, a w d. 2j14 Listopada t. r. ukończonym, zajęte zostały na przymuszone wywłaszczenie dobra ziemskie miasto ŁASK, składające się z miasta Łask, z folwarku Łask, oraz zabudowań dominialnych w temże mieście będących jakoto:

a) kuźni z wiazdem, pod N. 164 i ogródkiem obejmującym długości prętów 35, szerokości łokci 35, z placem pustym nu którym stajnia dawniej istniała, zawierającym długości łokci 68, szerokości 21 w ulicy Kowalskiéj Cyrk. 3 .

b) oberży pod Nr. 62 z stajnią wjezdną w ulicy Kościelnej z podwórzem.

c) placu pustego niezabudowanego bez numeru będącego w ulicy Piotrkowskiéj Cyrkule 3cim miasta Łasku położonego, zawierającego długości łokci 201, szerokości łokci 31 miary Warszawskiéj.

Młynów dominialnych szczegółowo w akcie zajęcia opisanych: z folwarku i wsi zarobnéj Woli Łaskiej, z folwarku i wsi zarobnéj Barycz, z folwarku i wsi zarobnéj Ostrowa, z folwarku i wsi zarobnéj Wiewiórczyna i pustkowia Anielin zwanego, niemniéj karczmy z stajnią wjezdną, kuźnią i innemi zabudowaniami w Kolumnie, z folwarku i wsi zarobnéj Wronowice, z folwarku i wsi zarobnéj Poleszyna starego, z folwarku i wsi zarobnéj Janowice, oraz wiatraka, z karczmy Oszczywilk i karczmy na Hucie Janowskiéj Wysieradz zwanéj, z folwarku i wsi zarobnéj Krzucza z folwarku i wsi zarobnéj Orchów, oraz z folwarku i wsi zarobnéj Wesołka. Z koloniów: a) Maurycy, b) Teodory, c) Utrata, d) Anielin e) Rokitnica i Jasionna z papierni Orchowskiéj, z młyna wodnego na Utracie, z młyna przy mieście Łasku, z młyna nowego do Wiewiórczyna należącego, z młyna w Baryczy i wiatraka w Woli Łaskiéj, z folusza na rzece Grabówce z młyna wodnego na Łęgu pod miastem Łask, oraz cegielni, z wszystkiemi przyległościami, użytkami i dochodami bez żadnego wyłączenia jednę hypotekę mające, w Okręgu Szadkowskim Powiecie Sieradzkim byłej Gubernii Kaliskiéj położone, trzy gminy to jest: jednę miasto Łask, drugą gmina Łask, i trzecię gminę Probostwo Łask stanowiące, sukcessorów Piotra Czołchańskiego i ich praw Nabywców jako to:

1. Zofii z Czołchańskieh Szantyrowéj wdowy, w wsi Orchowie.

2. Wiktoryi z Czołchańskich Łukasza Chmielińskiego żony, czyli obojga małżonków Chmielińskich w m. Łasku.

3. Maryanny z Czołchańskieh Tadeusza Rudnickiego żony, czyli raczej małżonków Rudnickich w Ogrodzimiu Ogu Szadkowskim.

4. Ewy z Czołchańskich Józefa Szałas małżonki, czyli raczej obojga małżonków Szałasów, w wsi Sulikowie Okręgu Lelowskim b. Gubernii Kieleckiej mieszkających.

5. Maurycego Czołchańskiego żołnierza wojsk Cesarko-Rossyłskich w m. Oremburgu Państwie Rossyjskim konsystującego, z głowy Wincentego Czołchańskiego przychodzącego, prawne i obrane zamieszkanie w m. Łasku mającego.

6. Józefy z Domżalskich Józefa Szaniawskiego żony, czyli raczej obojga małżonków Szaniawskich w Warszawie.

7. Józefa Szaniawskiego jako opiekuna Pelagii nieletniej Domżalskiéj, w Warszawie mieszkającego.

8. Elżbiety z Czołchańskieh Marcellego Brochockiego żony, czyli obojga małżonków Brochockich, w m. Grajewie Ogu Biebrzańskim Gubernii Augustowskiej mieszkających.

9. Seweryny Domżalskiéj panny doletniéj w Ujejscu Okręgu Lelowskim b. Guberni Kieleckiej mieszkającej.

10. Jakóba Oknińskiego jako praw nabywcy od Józefy z Czołchańskieh Kajetana Gzowskiego żony, czyli obojga małżonków Gzowskich i od Elżbiety z Rüdygerów Adama Kraszewskiego małżonki czyli obojga małżonków Kraszewskich we wsi Zabłociu Okręgu Siedleckim b. Gubernii Podlaskiej mieszkającego i zamieszkanie prawne obrane mającego.

11. Julii Czołchańskiéj panny doletniéj w Warszawie pod Nr. 2449 mieszkającej.

12. Konstantego Rekowskiego we wsi Żydowie Ogu kaliskim mieszkającego jako praw nabywcy od Władysława Czołchańskiego z głowy Wincentego Czołchańskiege do spadku przychodzącego. 13. Z głowy Tekli z Czołchańskich Rüdygerowéj, jako to:

a) Józefy z Rüdygerów Mielickiéj Augustyna Mielickiego żony, czyli obojga małżonków Mielickich, b) Ludwika, c) Karoliny, d) Karola rodzeństwa Rüdygerów prawne i obrane zamieszkanie, w m. Łasku i u Jana Szaniawskiego w Warszawie mających, oraz: e) Tekli Rüdyger panny doletniéj w m. Łasku zamieszkałej, a prawne zamieszkanie w Warszawie pod Nr. 2182 obrane mającej, wszystkich z własnych funduszów utrzymujących się, własne, obejmujące w sobie wedle pomiaru przez Geometrę Polkowskiego w roku 1823 sporządzonego, a przez Geometrę Teodora Krzyckiego sprawdzonego, włók 580, mórg 3 prętów 203 miary Nowo-Warszawskiéj w co wchodzi kontrawers z strony dóbr Orpelowa mórg 130 prętów kw. 96 zamujący, w szczególności zaś:

1. Miasto Łask z folwarkiem Łask, z młynem i cegielnią zajmuje mórg 1203 pr. 203, 2. Wola Łaska z kolonią, Teodory i Mauryców mórg 1465 pr. 244, 3. Orchów z papiernią i karczmą mórg 810 pr. 71, 4. Ostrów mórg 1607 pr. 8, 5. Barycz z młynem mórg 990 pr 224, 6. Wesołka mórg 274 pr. 18, 7. Wiewiórczyn z młynem okupnym mórg 819 pr. 287, 8, Utrata mórg 108 pr. 237. 9. Janowice z kolonią Jasionną oraz hutą szklanną Wysieradz zwaną i karczmą Oszczywilk mórg 3996 pr. 233, 10 Poleszyn stary mórg 1535 pr. 169, 11. Wronowice mórg 1467 prąt. 85, 12, Krucz z kolonią Anielin mórg 1921 pr. 126, 13. Holendry Rokitnickie mórg 1111 pr. 9, 14. Karczma Kolumna z Amernią mórg 118 pr. 89. razem jak wyżej włók 580 mórg 3 pr. 203, w którą to rozległość wchodzą bory i lasy, nieużytki oraz kontrowers powyż rzeczony, niemniej wody, drogi i grunta okupników.

Grunta w dobrach tych należą do II, III, IV, V, VI, i VII. klassy, łąki zaś są dwu i jednosieczne.

Oprócz téj rozległości, grunta do Probostwa w Łasku należące, zajmują hub 3 mórg 15 prętów kwadratowych 208 miary Nowo-Warszawskiej.

Nadmienia się, że z dóbr tych niegdy Piotr Czołchańeki odprzedał małżonkom Majerowiczom wieś Wierzchy obejmującą rozległości hub 47 mórg 21, prętów kwadr. 63 miary Magdeburskiej, lecz o tem wcale w Hypotece wzmianki nieuczyniono, jedynie o sprzedaży mórg 29 pr. 299 miary Chełmińskiej, i dla tego Komornik zastrzegł w akcie zajęcia dla Nowo-nabywcy odzyskanie ilości takowej, jednak bez zaręczenia z strony extrahenta.

W dobrach, tych jest okupna Hamernia, młyny wodne i wiatrak jeden,oraz papiernia.

W całych dobrach jest propinacya dominialna.

Włościan pańszczyznę robiących jest.

a) we wsi Wronowicach: półrolników 10; zagrodników 7, komorników 7,

b) we wsi Wiewiórczynie: półrolników 2, zagrodników 11, komorników 7,

c) w wsi Baryczy: półrolników 7, zagrodników 4, komorników 6,

d) w wsi Ostrowie: półrolników 5, zagrodników 10, komorników 6,

e) w woli Łaskiéj: półrolników 5, zagrodników 2, komorników 7,

f) w wsi Orchowie: półrolników 4, zagrodników 2, komorników 4,

g) w wsi Wesołce: komorników 10,

h) w wsi Janowicach: półrolników 3, zagrodników 15, komorników 8,

i) w wsi Krzuczu: półrolników 6, zagrodników 3, komorników 7,

k) w Poleszynie starym: półrolników 8, zagrodników 4, komorników 2, od których pańszczyzna, powinności, daniny i załoga w akcie zajęcia szczegółowo jest wyrażona.

Czynszownicy stali;

A. Na kolonii Maurycy.

1. Michał Czajkowski, 2. Szymon Wojtynek, 3. Józef Kazimierczak, 4. Wawrzyniec Stefańczyk, 5. Kazimierz Wojtynek, 6. Maciej Klos, 7. Stanisław Malinowski, 8. Marcin Hęciński 9, Antoni Grabarczyk, 10. Antoni Gabryończyk, 11. Józef Rogulski, 12. Leonard Kubicki, 13. Józef Golańczyk, 14 Walenty Łuzatka, 15. Piotr Pawelec, 16. Izydor Stefańczyk, 17. Wincenty Otocki 18. Marciu Pasternak, 19. Wawrzyniec Wójcik, 20. Tomasz Burszała, 21. Maryanna Kubicka, 22. Józef Skalski, 23. Tomasz Lawenda.

B. Na kollonii Teodory.

1. Maciej Bogacki, 2 Jan Szultz, 3. Wincenty Biegański, 4. Marcin Knal, 5. Józef Cieszka, 6. Jakób Grabski, 7. Stanisław Urbankowski, 8. Marcin Gajzler, 9. Michał Maciejewski, 10. Tomasz Sokołowski, 11. Bartło. Wierusiński, 12. Marcelli Garusiński, 13. Walenty Sulczewski, 14. Maciej Małecki, 15. Antoni Olejniczak, 16 Stanisław Urbankowski, 17. Łukasz Olejnik, 18. August Dymmel, 19. Walenty Brudzewski, 20. Paweł Trofalski, 21. Faustyn Janiszewski, 22. Kasper Urbankowski, 23. Gottfrid Gwis, 24. Gottlib Ginter, 25. Józef Olejnik, 26. Jan Chęciński, 27.Antoni Chęciński, 28. Bonawentura Maciejewski, 29. Wojciech Gajzler, 30. Andrzej Urbankowski, 31.Paweł Trofalski,32. Bogumił Dymmel, 33. Walenty Dwornik, 34. Jan Grocholiński, 35. Józef Płoski, 36. Floryan Gampe, 37. Franciszek Marcinkowski, 38. Franciszek Sztyngest.

C. Na kolonii Utrata:

1. Wiktor Jakóbowicz, 2. Habergrytz Jakób, 3. Arye Kratz, 4. Rajzler Rosler, 5. Aron Rapport, 6. Ludwik Nejman, 7. Franciszek Wesołowski, 8. Szymon Domański, 9. Felix Jabłoński, 10 Józef Różański, 11. Ludwika Krygerowa, 12. Lewek Senator, 13, Frydrych Bukowski, 14. Kazimierz Wolnicki, 15. Wilhelm Gazic, 16. Ejzyk Wojkowski, 17, Józef Nowakowski, 18. Jakób Pasternak, 19. Wincenty Karzydłowski, 20. Jante Wolfowa Szmulewicz, 21. Felicyan Karpiński, 22. Karol Mański, 23. Józef Koterski, 24. Mikołaj Brzustowski, 25. Salamon Markusfeld.

D. Na kolonii Anielin.

1. Jan Klim, 2. Jan Zieliński, 3. Frydrych Daitschman, 4. Samuel Klinicki stary, 5. Samuel Klinicki młody, 6. Wojciech Kirchen, 7. Bogumił Fechner, 8. Michał Guthertz, 9. Stanisław Jekel, 10. Józef Nowakowski, 11. Idzi Jańczyk, 12. Jakób Bielski, 13. Andrzej Solarski, 14. Franciszek Eberman, 15. Sobestyan Raczyński, 16. Mosiek Plewiński, 17. Mateusz Lewicz, 18 Jan Cieślewicz, 19. Karol Kokosiński, 20. Dorota Orlik, 21. Jan Wejchert, 22, Krystyan Dyderko, 23. Samuel Dyderko, 24. Wilhelm Szedler, 25. Marcelli Gorecki, 26. Ernest Kutzwege; 27. Gotfrid Dyderek, 28. Wojciech Bruk, 29. Samuel Bruk, 30. Rywe Habelok, 31. Mateusz Augustyniak, 32. Frydrych Delian, 33. Bogusław Bruk, 34. Michał Filipowicz, 35. Wilhelm Ulbrych, 36. Stanisław Zabłocki, 37. Michał Pietroski, 38. Walenty Michalak, 39. Jan Wolski, 40. Roch Zych, 41. Gottlib Klim, 42. Gottltib Greber, 43 . Samuel For, 44. Krystyan Zaif, 45. Bogumił Haneł, 46. Gottfrid Pusz, 47. Józef Joksz 43. Karol Wejchert, 49. Gottfrid Gaj, 50. Krystyan Frajer, 51. Stanisław Karczmarek, 52. Gottfrid Linke, 53. Piotr Raczyński, 54. Wojciech Fechner, 53. Krystyan Toć, 56. August Kurtzweg, 57. Gottfrid Kurtzweg, 58. Franciszek Grabski, 59. Karol Ulbrych; 60. Frydrych Wegner, 61. Tomasz Paliński, 62. Bogumił Bloch, 63. Jan Kamiński, 64. Józef Otuski, 65. August Hein, 66. Grzegorz Cerber, 67. Jan Soliński.

E. Na kolonii Rokitnica:

1. Franciszek Edert, 2. Daniel Klich, 3. Teodor Malinowski, 4. Andrzej Bukowski, 5. Wojciech Srodka, 6. Franciszek Rzyskoski, 7. Łukasz Guzicki, 8. Krystyan Obst, 9. Gottfrid Fust, 10. Jan Dybka, 11. Frydrych Obst, 12. Karol Obst, 13. Jan Majzner, 14. Michał Fintz, 15. Krystyan Ginter, 16. Antoni Klich, 17. Michał Krajda, 18. Jakób Obst, 19. Michał Wał, 20. Wojciech Kuchler, 21. Franciszek Fintz, 22. Wojciech Kuchler, 23. Jan Pawelec, 24. Filip Pawelec, 25. Andrzej Walczak, 26. Wojciechu Dziedziczak, 27. Wdowa Lowiza Cytyer, 28. Wojciech Bożek, 29. Bogumił Gwis, 30. Walenty Szczepański, 31. Bugumił Majszatz, 32. Samuel Pogorel, 33. Gottfrid Pogorel, 34. Łukasz Krakoski, 35. Jan Wał. 36. Marliza Zygmuntka, 37. Michał Harman, 38. Frantz Weber, 39. Izydor Filipiec, 40. Andrzej Klich, 41. Daniel Klich, 42. Marcin Klich, 43. Wojciech Przybylski, 44. Karol Cimmerman, 45. Jan Krajda, 46. Tomasz Stramski, 47. Krysztof Derfer, 48. Gottlib Kurtzmanowski, 49. Bogusław Szyler, 50. Bartłomiéj Sztramski, 51, Karol Gwis, 52. Wojciech Biegański, 53. Bonawentura Sapala, 54. Józef Maciejowski, 55. Karol Pogorel, 56. Krystyanna Pogorel wdowa, 57. Józef Smielowski, 58. Ignacy Smielowski, 59. Michał Leler, 60. Bogumił Gus, 61. Wojciech Kurtzweg, 62. Stanisław Sztyngest, 63. Gottfrid Gitter, 64. Józef Rozwąż,65. Michał Biegański, 66. Samuel Klich, 67. Johann Gottfrid Szwienitz,68. Ludwik Kaźmirowski,69. Jakób Kaus, 70. Krysztof Kurtzmanowski, 71. Wilhelm Otto, 72. Józef Szoska, 73. Ernest Kipert, 74. Bogumił Gucz, 75. Frydrych Gucz, 78. Józef John, 77. Jakób Słomczyński, 78. Ludwik Kolof, 79. Krysztof Szultz, 80. Wilhelm Szultz, 81. Racz Gottfrid, 82. Marcin Sztyngest, 83. Daniel Jedliński, 84. Bogusław Einglichart, 85, Frydrych Binter, 86. Karol Lejdenfrost, 87. Dawid Gutman, 88. Frydrych Redlów, 89. Bogumił Szpald, 90. Gottfrid Klich, 91. Felix Krajda, 92. Łukasz Woźniak, 93. Samuel Macanke, 94. Frydrych Szultz, 95. Bogusław Kraft, 96. Józef Mentzel, 97. August Szultz, 98. Łukasz Gazycki, 99. Daniel Fendler, 100. Tomasz Guzycki.

F. Na kolonii Jasionna:

1. Jan Medyński, 2. Jan Kosiński. 3. Józef Magnuski, 4. Marcin Gejsler, 5. Jan Piochtak, 6. Ignacy Nowicki, 7. Józef Wartalski, 8. Maciej Wartalski, 9. August Albrecht, 10. Józef Entrycht, 11. Andrzej Hennig, 12. Hennig Mergel, 13. Piotr Wajt, 14. Gotlob Mantaj, 15. Marcin Joksz, 16. Józef Langer, 17. Wilhelm Biler, 18. Bogumił Joksz, 19. Daniel Elhmann, 20. Krystyan Nejmann 21. Jan Friedenberger, 22. Krysztof Kaus, 23. Wojciech Biedak, 24. Antoni Nowicki, 25. Wojciech Nowicki, 26. Jan Gejzler, 27. Frydrych Frankowski, 28. Ludwik Wietzke, 29. Michał Grams, 30. Wojciech Cimmermann, 31. Stanisław Cimmermann, 32. Daniel Frankowski, 33. August Jeszke, 34. Daniel Binder, 35. Bogumił Rosiński, 36. Jakób Prokopiński, 37. Franciszek Sztyller, 38. Mateusz Wartalski, 39. Jakób Tuzikiewicz, 40. Andrzéj Sempolski.

Jak niemniéj: 1. Proczyński Jakób w Łęgu pod Łaskiem, 2. Synagoga miasta Łasku, 3. Wojciech Mański, 4. Wojciech Gedel w Baryczy, 5. Antoni Wasiwicz na osadzie Kolumna, 6. Andrzéj Krauze, 7. Paweł Więckowski i 8. Edward Kühn, 9. Ludwik Magnuski z Wronowic, 10. Aniela Bielawska z huty Janowskiéj i Wysieradz, 11. Jan Riter Michał Jeszke, 12. Adam Wesoły w Woli Łaskiéj.

Czynszownicy niestali:

1. Stanisław Grabski na folwarku Łask, 2. Karól Teraszkiewicz na folwarku Wronowice, 3. Jan Szultz w Wiewiórczynie, 4. Józef Krysztofowicz w Orchowie, 5. Ignacy Nawrocki w Janowicach, 6. Fryderyk Szulc w Wiewiórczynie, 7. Starozakonny Mosiek Szmulowicz w mieście Łasku, 8. Daniel Rygert w Janowicach, 9. Jan Sieciński w Ostrowie, 10. Bartłomiej Skonieczny w Woli Łaskiej, 11. Tomasz Jagodziński w Krzuczu 12. Stanisław Kowalczyk w Poleszynie starym, 13. Piotr Pochocki i Franciszek Maciejewski.

Dzierżawcy Dóbr są następni:

Dobra Janowice z przyległościami dzierżawi Walenty Kęszycki za summę rs. 921 kop. 2.

Dobra Ostrów z przyległościami i Orchów, Maciej Szulmirski za summę rs. 968.

Dobra Wolą Łaską, Mateusz Bardzki za summę rs. 391 kop. 50, którym kontrakty z d. 24 Czerwca 1847 r. exspirują, zaś

Miasto i folwark Łask, wieś Barycz, Wesołkę, Wronowice, Wiewiórczyn z przyległościami i propinacyą w mieście Łasku i na wszystkich koloniach prócz Jasionny i Wysieradza dzierżawi Tomasz Kanigowski za summę rs. 4805 k. 75, pod nieustąpieniem z dóbr z powodu należących mu się pretensyi kontraktami urzędowemi zastrzeżonych.

Dobra Krzuca zostają w zastawnej posessyi Ansperty z Badeńskich Rogolińskiej w procencie od summy złp. 45000, która też dobra poddzierżawiła na lat 6 do 24 Czerwca 1850 r. Wincentemu Zaborowskiemu, nakoniec.

Dobra Poleszyn stary są również w zastawnej possessyi Antoniego Kurczewskiego w procencie od summy 52000 złp.

Porządki gruntowe w gorzelni na folwarku Łaskim:

1) Garniec miedziany z pokrywą i szrubą obejmujący garncy 201, 2) wąż do niego ważący funt. 180.

W browarze: 3) kilsztok do chłodzenia piwa, 4) kocioł miedziany obejmujący garncy 200, 5) kadzie dwie z których każda ma po dwie obręcze żelazne.

W młynie na Utracie: 1) kosze 2, 2) kamienie 4, 3) skrzynie 2, 4) pułskrzynki 2, 5) łubia 2, 6) obręczy żelaznych na wale 6, 7) na drugim wale takimże obręczy 4, 8) na dwóch cewiach obręczy żelaznych 4, 9) pytli starych 5, 10) żuberki 2, 11) cwierci 2, 12) garniec żelazny 1, 13) copów 4.

W foluszu: 1) na wale obręczy żelaznych 6, 2) kocioł miedziany do warzenia wody 3) stęporów 10, 4) copów 2.

Porządki od piły z Kolumny w miejscu której dziś exystuje okupna Amernia:

1) Jedna piła żelazna duża, 2) korba żelazna z copem takimże, 3) dwa сору grube a drugie dwa mniejsze od wała, 4) kółka drewniane z cywiem, na którym dwie obręcze i korba żelazna, 5) pasów żelaznych sztuk 19, 6) klorenków* sztuk 3.

Na wiatraku w Janowicach: kamieni do mielenia gruntowych dwa.

Zabudowania dworskie i wiejskie w akcie zajęcia szczegółowo opisane jest kilka murowanych, a wreszcie z drzewa budowane; bardzo mało w średnim a więcej w złym stanie zostają.

Akt zajęcia zwyz z daty powołany, w jednej kopii Kasprowi Bieńkowskiemu jako ustanowionemu Dozorcy, w drugiej Karólowi Kranas Burmistrzowi miasta Łasku, na ręce Maxymiliana Mazurowskiego Ławnika Kassyera, a w trzeciej Janowi Toczkiewiczowi Wójtowi gminy Łask, w czwartej Xiędzu Józefowi Kamińskiemu Wójtowi gminy Probostwa Łaskiego, w piątej Fabianowi Uziembło Pisarzowi Sądu Pokoju Ogu Szadkowskiego w d. 13 (25) Listopada r. 1844 wręczony, następnie w Kancellaryi Ziemiańskiej b. Gubernii Kaliskiej w księdze wieczystej dóbr majętności Łask z przyległościami w d. 17 (29) Listopada 1844 r. podany, a w księdze zaregestrowań Trybunału tutejszego w d. 4 (16) Grudnia 1844 r. wpisany został.

Warunki licytacyi i sprzedaży dobr tych wraz zbiorem objaśnien w biurze Pisarza Trybunału i u popierającego przedaż Patrona Jana Gowarzewskiego każden z interessentów przejrzeć może, podług których sprzedaż dóbr tych odbywać się będzie na audyencyi publicznej Tryb. Cyw. I. Instan: Gub. Warszawskiej w m. Kaliszu.

Pierwsze ogłoszenie warunków licytacyi i przedaży na audyencyi tegoż Trybunału w d. 16 (28) Lutego 1845 r. o godzinie 10 z rana nastąpiło, drugie w d. 2 (14) a trzecie w d. 16 (28) Marca t. r. 1845 odbyło się, gdzie popierający przedaż Edward Kręski za dobra Łask z wzelkiemi przyległościami złp. 990482 gr. 8, czyli rs. 148572 k. 34 podał, poczem termin do temczasowego dóbr tych przysądzenia na d. 15 (27) Maja 1845 r. na godzinę 10 z rana na audyencyi Tryb. Cyw. Gub. Warszawskiej w Kaliszu oznaczony został. Przed tym terminem temczasowego przysądzenia zapadł na skutek wniosku incydentalnego Maryanny z Czołchańskich Tadeusza Rudnickiego żony czyli małżonków Rudnickich, Wiktoryi z Czołchańskich Łukasza Chmielińskiego żony czyli małż. Chmielińskich, Pelagii Heleny dwóch imion Domżalskiej i Zofii z Czołchańskich 1. voto Szautyrowej, 2. voto Leona Potockiego żony czyli małż. Potockich w Tryb. Cyw. Gub. Warsz: w Kaliszu w d. 12 (24) i 14 (26) Maja 1845 r. naprzeciw Extrahentowi subhastacyi wyrok, którym w samej sprawie zajęcie dóbr Łasku z przyległościami na rzecz Edwarda Kręskiego dopełnione a wywłaszczenie dóbr rzeczonych na celu mające zniesiono, i na skutek tego to wyroku nie przyszedł termin temczasowego przysądzenia na powyższy dzień oznaczony do skutku.

Na skutek założonej od wyroku tego appellacyi, zapadł znów w Sądzie Appellacyjnym Królestwa Polskiego d. 16 (28) Lipca 1846 r. między wzmiankowanemi stronami wyrok, którym wyrok Tryb. Cyw. Gub. Warszawskiej w Kaliszu w dniach 12(24) 14 (26) Maja 1845 r. zapadły uchylono i dalszego popierania działań w drodze postępowania subhastacyi w przedmiocie sprzedaży dóbr Łasku dopuszczono, wyrok ten wydanym z stał z rygorem temczasowej exekucyi.

Nadmienić jednak wypada, że przy wprowadzeniu sprawy w Sądzie Appellacyjnym Obrońca Extrahenta Edwarda Kręskiego wieś Wierzchy z pod sprzedaży wyłączyć zadeklarował, po wręczeniu Owego ostatniego wyroku w Sądzie Appellacyjnym zapadłego a d. 8 (20) Sierpnia r. b . stronom interessowanym, wydał Tryb. Cyw. Gubernii Warszawskiej w Kaliszu na illacyą Edwarda Kręskiego w d. 13 (25) Sierpnia 1846 r. wyrok którym do temczasowego przysądzenia dóbr Łasku w drodze przymuszonego wywłaszczenia termin na d. 1 (13) Października r. 1846 oznaczono.

W skutek więc tego wyroku Tryb: Cyw. Gub. Warsz: w Kaliszu z illacyi zapadłego, oznacza się niniejszem termin do temczasowego przysądzenia dóbr Łasku w drodze przymuszonego wywłaszczenia na przedaż wystawionych na d. 1 (13) Października r. 1846 na godzinę 10 z rana na audyencyi Ps. Tryb. Cyw. I . Jnst. Gub. Warsz: w Kaliszu, w temze mieście Kaliszu w Pałacu Sądowym przy ulicy Józefina sytuowanym posiedzenie swe odbywającego, odbyć się mający.

Powtarza się że extrahent subhastacyi Edward Kręski podaje za te dobra złp. 990482 gr. 8, czyli rs. 148572 k. 34 w List. Zast. z właściwemi kuponami. W końcu nadmienią się, że odtąd działać będzie w miejscu dotychczas popierającego postępowanie subhastacyjne Jana Gowarzewskiego, Karól Rózdejczer Patron przy Tryb. Cyw. Gub. Warszawskiej w Kaliszu i że Extrachent subhastacyi Edward Kręski u tegoż Patrona Karola Rozdejczer w Kaliszu z Urzędu zamieszkałego obiera sobie zamieszkanie.

Nareszcie czyni się i ten dodatek, że extrachent subhastacyi Edward Kręski przestawszy być Administratorem dóbr Łasku na mocy wyroku w IX. Departamencie Rządzącego Senatu w dniach 3 (15) 4 (16) 7 (19) 8 (20) Maja 1846 zapadłego, przeniósł swe mieszkanie do dziedzicznych dóbr Masłowice w Ogu Wieluńskim położonych.

W terminie temczasowego przysądzenia dóbr Łask z przyległościami Karolowi Rozdejczer Patronowi za summę rs. 148573 w gotowiźnie temczasowie przysądzone zostały, a termin do ostatecznego przysądzenia onych na d. 14 (26) Listopada r.1846 godzinę 10 z rana na audyencyi Trybunału tutejszego oznaczono.

Termin powyższy do ostatecznego przysądzenia dóbr Łasku na d. 14 (26) Listopada 1846 r. oznaczony, niemógł przyjść do skutku dla następnych sporów:

1. Że wyrokiem Rządzącego Senatu d. 28 Września (10 Października) 1846 r. zapadłym odebranym został, wyrokowi Sądu Appellacyjnego d. 16 (28) Lipca 1846 r. wydanemu rygor temczasowej exekucyi.

2. Że Rządzący Senat Wyrokiem dopiero w d. 25 i 27 Listopada (7 i 9 Grudnia) 1846 zapadłym wyrok Sądu Appellacyjnego d. 16 (28) Lipca 1846 r. wydany w ten sposób zmienił, iż zajęcie nа przymuszone wywłaszczenie dóbr Łasku aktem Komornika Rojek w d. 2 (14) Października 1844 r. rozpoczęte, a w d. 2 (14) Listopada t. r. ukończone, na rzecz Edwarda Kręskiego dopełnione, jedynie co do wsi Wierzchy unieważnił, z resztą wyrok Sądu Appellacyjnego zatwierdził.

3. Że z powodu wniesionego przez Maryannę z Czołchańskich Rudnicką, Zofią z Czołchańskich Potocką, Wiktoryą z Czołchańskich Chmielińską i Pelagią Domżalską w terminie temczasowego przysądzenia sporu incydentalnego, który wyrokiem Trybunału Cywilnego Gubernii Warszawskiej w Kaliszu przed samem odbyciem d. 1 (13) Października 1846 terminu temczasowego przysądzenia został oddalonym, Sąd Appellacyjny Królestwa Polskiego wyrokiem d. 29 Października (10 Listopada) 1846 r. zapadłym wyrok Trybunału Kaliskiego w terminie temczasowego przysądzenia wydany uchylił, a tem samem odbycie przygotowawczego przysądzenia dóbr Łasku za nieważne uznał i dalsze popieranie przymuszonego wywłaszczenia tychże dóbr aż do skutku skargi przez wyżej wzmiankowane SSorki niegdy Piotra Czołchańskiego od wyroku Sądu Appellacyjnego z d. 16 (28*) Lipca 1846 przed Rządzący Senat wyniesionej wstrzymał.

4. Że nareszcie dopiero Wyrokiem Rządzącego Senatu dnia 15 (27) Kwietnia 1847 r. wydanym uchylonym został Wyrok Sądu Appellacyjnego z d. 29 Października (10 Listopada,) 1846 r. a potwierdzonym wyrok Tryb. Cyw. Gub. Warsz, w Kaliszu z d. 1 (13) Paź. 1846 r. to jest odbycie terminu temczasowego przysądzenia w swej mocy utrzymanem.

Po takich tedy wyrokach i uprzątnięciu wszelkich przeszkód wyznaczony został wyrokiem Trybunału Cywilnego Gubernii Warszawskiej w Kaliszu; dnia 15 (27) Maja 1847 r. z illacyi zapadłym terminu do ostatecznego przysądzenia na d. 27 Czerwca (9 Lipca) 1847 r.

W końcu czyni się wyraźna wzmianka, że Wierzchy, jako wyjęte z pod zajęcia, nie będą należały do licytować się mających przyległości dóbr Łasku; a prócz tego że w posiadaniu dzierżawnem folwarku Łask z dworem zwanym Zamek, folwarku Barycz i Wiewiorczyn, z czynszami daninami i osepami od samych włościan рrzуpadającemi z propinacyą w M. Łasku oberżą przed kościołem propinacyą na Kolumnie, Anielinie, Utracie, Rokitnicy, Teodorach i Maurycy, znajduje się na teraz Ludwik Lipowski z mocy kontratku d. 20 Czerwce (2 Lipca) 1844 r. między Józefem Szaniawskim w imieniu własném, jako opiekunem nieletnich Domżalskich i pełnomocnikiem niektórych sukcessorów po niegdy Piotrze Czołchańskim przed Rejntem Okręgu Szadkowskiego Szczawińskim zeznanym do Sgo Jana Chrzciciela 1847 r. prolongowanego, do Sgo Jana Chrzciciela 1849 r. kontraktem między temiż osobami w d. 25 Listopada (…* Grudnia) 1844 r. przed Pisarzem Aktowym Królestwa Polskiego Tomaszem Rudnickim zeznanym, że nareszcie wyexmitowani z dobr Łasku łącznie z byłym administratorem Edwardem Kręskim w końcu miesiąca Lipca 1846 r. dzierżawcy Walenty Kęszycki, Maciej Sulmierski, Mateusz Bardzki i Tomasz Kanigowski dotąd służących im dzierżaw na powrót nie objęli.

Licytacya rozpocznie się od summy rs. 148673.

Dnia 21 Сzerwca (9 Lipca) 1847 r. nie przyszedł termin ostatecznego przysądzenia do skutku z przyczyny, że wyrokiem d. 23 Czerwca (5 Lipca) 1847 r. w Sądzie Appellacyjnym Królestwa Polskiego zapadłym, nakazano sporządzenie taksy dóbr Łasku. Wyrok ów Sądu Appellacyjnego takiej tylko uległ zmianie, iż wyrokiem IX. Departamentu Radzącego Senatu z d. 13 (25) Października 1847 r. relacyą biegłych na to naznaczono ,,czy rewizja taksy w r. 1824 sporządzona, odpowiada obecnemu stanowi rzeczy i czy wartość dóbr w tej rewizyi wynaleziona jest obecnie wyższą?” .

Podług relacyi tej przez biegłych Franciszka Kosińskiego, Тоmaszа Borzędzkiego i Władysława Suchorskiego, w r. 1849 wygotowanej i do biura Pisarza Tryb. Cyw. Gub. Warszawskiej w Kaliszu złożonej, wynosi wartość dóbr Łasku z przyległościami z wyłączeniem wsi Wierzchów rs. 230006 k. 18 rozpocznie się więc licytacya od summy rs. 153337 czyli złotych polskich 1,022246 groszy 20.

Od Sgo Jana Chrzciciela 1849 r. do Sgo Jana Chrzciciela 1852 r. wydzierżawione zostały dobra Łask z przyległościami przez Towarzystwo Kredytowe Waleryanowi Zagrodzkiemu, a ten poddzierżawił je w oddziałach różnym osobom.

Wyrokiem dnia 11 (23) Maja 1850 r. w Trybunale Cywilnym Gubernii Warszawskiej w Kaliszu z illacyi zapadłym, wyznaczony został termin do ostatecznego przysądzenia na d. 23 Czerwca (5 Lipca) 1850 r. o godzinie 10 z rana w miejscu zwykłych posiedzeń Trybunału Cywilnego Gubernii Warszawskiej w Kaliszu.

Przed terminem do ostatecznego przysądzenia na d. 23 Czerwca (5 Lipca) 1850 r. naznaczonym, wystąpili małżon. Rudniccy Potoccy, małż. Chmielińscy i Pelagia Domżalska na przeciw Edwardowi Kręskiemu z dwoma sporami incydentalnemi, a mianowicie z pierwszym o unieważnienie postępowania subhastacyjnego, po terminie temczasowego przysądzenia dokonanego, tudzież o uchylenie sporządzonej taxy i nakazanie nowej, zaś z drugim o wstrzymanie odbycia terminu ostatecznego przysądzenia aż do prawomocnego rozsądzenia sporów o taxę zachodzących.

Co do pierwszego oddaleni zostali w zupełności Incydentalnie skarżący wyrokami trybunału Kaliskiego daty 7 (19) 8 (20) Сzerwcа 1850 r. Sądu Appellacyjnego daty 14 (26) 16 (28) Czerwca 1851 r. i Rządzącego Senatu Departamentu IX. daty 29 Stycznia (10 Lutego) 30 Stycznia (11 Lutego) 1852 r. tak iż obecnie pod względem zasady do odbycia licytacyi w terminie ostatecznego przy sądzenia rzecz stanowczo i ostatecznie jest rozstrzygniętą, a co do drugiego oddalono w prawdzie również incydentalnie skarżących wyrokiem Trybunału Kaliskiego daty 23 Czerwca (5 Lipca) 1850 r. lecz wyrokiem Sądu Appellacyjnego daty 15 (27) Czerwca 1881 r. uchylono ów wyrok Trybunału Kaliskiego i postanowiono, że ostateczne przysądzenie dóbr Łasku przed rozsądzeniem sprawy o detaxacyą dóbr miejsca mieć niemoże.

Lubo więc Edwardowi Kręskiemu służyłoby jeszcze prawo odwołania się do wyroku Sądu Appellacyjnego daty 15 (27) Czerwca r. 1851 do Rządzącego Senatu i domaganie się aby wyrok Trybunału Kaliskiego daty 23 Czerwca (5 Lipca) 1850 r. zasądzający mu dobra Łask z wszelkiemi przyległościami za summę 166000 rs. ostatecznie na własność w swej mocy był utrzymanym: przecież postanowił Edward Kręski poprzestać na owym wyroku Sądu Appellacyjnego i postarać się o nowу termin do odbycia ostatecznego przysądzenia. Wyrokiem tedy dnia 30 Kwietnia (12 Maja) 1852 r. w Trybunale Kaliskim z illacyi zapadłym, wyznaczony został termin do ostatecznego przysądzenia dóbr Łasku z wszelkiemi przyległościami i przynależytościami na d. 18 (30) Czerwca 1852 r: o godzinie 10 z rana w miejscu zwykłych posiedzeń Trybunału Cywilnego Gubernii Warszawskiej w Kaliszu.

Kalisz d. 30 Kwietnia (12 Maja) 1852 r.

Wojciech Śliwiński.

*nieczytelne

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1854 nr 42

(Ν. D. 723) Sąd Policyi Poprawczej Wydziału Piotrkowskiego.

Wzywa Balbinę Skonieczną poprzednio mieszkającą jako karczmarkę we wsi Orchowie Gminie Łask, Ogu Szadkowskim, a obecnie z pobytu niewiadomą, aby celem ogłoszenia jej Postanowienia J. O. Księcia Namiestnika Królestwa w drodze łaski zapadłego, przed Sądem tutejszym stawiła się, lub też doniosła o swoim teraźniejszym zamieszkaniu, w przeciwnym bowiem razie uważana będzie jako ukrywająca swój pobyt.

Piotrków d. 25 Stycz. (6 Lutego) 1854 r.

Sędzia Prezydujący, Radca Dworu,

Bóbr.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1855 nr 143

(N. D. 3614*) Pisarz Sądu Pokoju Okręgu Szadkowskiego.

Z powodu zejścia:

1. Samuela Welfla v. Wolfa i Abrama Kempińskiego właścicieli nieruchomości zwanej Papiernią Orchowską w gminie Łask położonej.

(…) Ogłasza się postępowanie spadkowe, do uregulowania których to spadków wyznaczony został termin półroczny na d. 16 (28) Grudnia 1855 r. w którym interessenci w Kancellaryi Pisarza Sądu Pokoju zgłosić się winni pod prekluzyą.

Szadek d. 1 (13) Czerwca 1855 r.

Radca Honorowy,

Sadowski.

*nieczytelne

Warszawska Gazeta Policyjna 1858 nr 8

W tymże dniu*, we wsi Orchowie pow. Sieradzkim, Mateusz Nawrocki włościanin, zaproszony na obchód weselny przez swego sąsiada, zadławił się przy kolacji kawałkiem mięsa, skutkiem czego pomimo ratunku, wkrótce żyć przestał.

*29 listopada

Kurjer Warszawski ( dodatek poranny) 1891 nr 237

Echa nawałnicy.

Burza, która tyle szkód wyrządziła w Warszawie z niedzieli na poniedziałek nie mniej szkodliwą okazała się dla prowincji.

Na trakcie od Wieruszowa do Sieradza, a potem szosą wiodącą z Kalisza do Łodzi, burza była straszną. Piorun uderzał za piorunem, błyskawica nieustannie oświetlała niebo. Deszcz nie padał, ale lał formalnie. Około godz. 3-ej burza przeszła.

Przybywszy do wsi Dębołęki ujrzeliśmy obszar wody, równy Warcie, biegł on koło dworu przerwał groblę, zalał całą drogę, zniósł część pierwszego mostu i rozlał po nizinach przez wieś Dąbrówkę ku Warcie, do której wpadł pod Sieradzem. Woda ta w niektórych miejscach rozlewała się do 50 sążni i biegła z niesłychaną szybkością, zalewając okoliczne łąki i pola, zabierając pokosy trawy lub owsa. Część chałup wsi Dębołęki stała w wodzie.

Przesiadłszy na „kurjerkę" (pocztową karetę) w Sieradzu jechaliśmy dosyć ostrożnie dalej. Wszędzie woda ogromne porobiła spustoszenia, źle utrzymane i dobrze zgniłe trzy mosty na Warcie pod Sieradzem czem uszkodził znacznie, szczególniej pierwszy ucierpiał wiele.

Część bowiem drewnianego przyczółka od strony miasta zapadła się. Ułożono więc czasowy pomost, po którym można jechać na most, ma się rozumieć pod wielką grozą, gdyż pocztowe karety, kursujące na tym trakcie, są bardzo ciężkie.

Jadąc dalej ku Łodzi, widzieliśmy obszerne pola zalane wodą, która nie rychło spłynie, opóźniając temsamem i tak już odroczone z powodu nieustannych deszczów zasiewy. Szosa, wyczekująca bezskutecznie lat pięć reparacji, obecnie miejscami jest niemożebna do przebycia.

Pod samym Łaskiem, około wsi Orchowa, ciągnie się na 2 sążnie szeroki rów, do którego z dwóch wzgórzy spada woda i wyżłobiła przepaść 6—8 łokci głęboką.

Było to około godziny 4-ej rano, d. 24 -go b. m . Kareta pocztowa biegła całą siłą ciężaru i góry.

Szczęściem dróżnik obszedł drogę i toczącą się karetkę zatrzymał prawie już przy samej otchłani. Nie podobieństwo było karety przeprawić, pozostawiono ją przeto na brzegu, a do Łaska, odległego o 4 wiorsty od wsi Orchowa posłano po bryczki, które zabrały pasażerów i ich rzeczy.

Odtąd jedna kareta dowozi pasażerów do Orchowa, gdzie się przesiadają do innej i jadą dalej do Kalisza, pomimo, że inżenier z Pabjanic, przybywszy na miejsce, zaimprowizował most tymczasowy po którym lekkie bryczki przejeżdżają.

Ale cały most wisi na Opatrzności boskiej, bo pale z pod niego woda wymyła i odniosła, a głębia coraz więcej się zwiększa. Wątpię, czy furgony pieniężne odważą się przebyć ten most improwizowany, a zatem i poczta i pieniężna pewnie ulegnie zwłoce.

Wieś Orchów stała też pod wodą. Stodoły zalane, a w nich i tegoroczne i taką pracą zebranę plony.

Tak się przedstawia trakt kaliski.

Mosty pod Sieradzem, most pod wsią Orchów, wszystko potrzebuje i wyczekuje spiesznej reperacji.

Długo jeszcze komunikacja nie będzie przywróconą. Szereg długi ładownych fracht czeka po obu stronach Orchowa. Przeładowywują oni towar z frachty na frachtę i ruszają po całodziennym postoju.

Szkody, jakie zrządziła burza w tych stronach, nieobliczone dotąd. Pioruny pożarów niezrządziły w pobliża, tylko wiele drzew potrzaskanych. Cz.  

Z Otchłani Wieków 1927 nr 4

Nowe wykopaliska przedhistoryczne w Polsce.

Osady i cmentarzyska w Orchowie, w powiecie łaskim, w województwie łódzkiem. Na terenie folwarku Orchowa, należącego do dóbr Łask, natrafiono przy robotach meljoracyjnych na rozległą osadę kultury t. zw. łużyckiej. Badania zostały przeprowadzone przez kierownika Państwowego Grona konserwatorów zabytków przedhistorycznych, dra R. Jakimowicza. Znalezione zostały liczne doły do słupów domostw, co pozwala nam stwierdzić plan domostwa i rozplanowanie samej osady. Osada ta ulegała częstym niszczeniom przez ogień i odbudowywała się w tem samem miejscu. Kopano więc nowe doły na słupy i w ten sposób zacierano nie tylko plany poszczególnych domostw, lecz i całej osady. Wewnątrz chat znajdowano żarna kamienne i rozcieracze do mielenia zboża, potłuczone naczynia domowego użytku, kawałki przepalonej gliny, którą wylepiano ściany domów. i t. p. pozostałości osad. Zbadaną została tylko nieduża część tej osady. Badania wykazały, że ludność kultury t. zw. łużyckiej w epoce bronzowej budowała domostwa nad ziemią, domy miały konstrukcję słupową i od strony szczytowej posiadały, jak się zdaje, podcienia. Znalezienie części osady na nizinie podmokłej wskazuje, że klimat w epoce bronzowej był suchszy niż obecnie. Na wschodnim krańcu tej osady znaleziono małe cmentarzysko polańskie z czasów piastowskich. z XI wieku. Natrafiono mianowicie na kilka bardzo źle zachowanych grobów szkieletowych. Przy jednym z nich znaleziono ostrze żelazne od strzały lub dzirytu, leżące około lewego ramienia. Przy innych żelazne obrączki od drewnianych kubełków i naczynia gliniane. Poza tern znaleziono w Orchowie ślady osad z młodszego okresu kamiennego. Wskazuje to wszystko, że ten cypel piasczysty, otoczony z trzech stron rzeczkami i mokradłami, był zamieszkany w różnych okresach przedhistorycznych, zapewne wskutek dogodnego położenia. (Głos Prawdy nr. 281 z 13. X. 27).

Z Otchłani Wieków 1932 nr 6

(...)Osad kultury "łużyckiej" w okolicach Łodzi i wogóle w Polsce odkryto dotąd niewiele, ciekawą i jedną z nielicznych dobrze zachowanych jest odkryta niedawno przez p. dyr. R. Jakimowicza osada "łużycka" w Orchowie, w pow. łaskim (por. mapkę stanowisk). Znalezione tu zostały liczne doły od słupów domostw, co pozwoliło stwierdzić plan domostwa i rozplanowanie całej osady. Osada ta uległa prawdopodobnie zniszczeniu przez ogień, i odbudowała się ponownie na tem samem miejscu. Wewnątrz chaty znajdowały się żarna kamienne i rozcieracze do mielenia zboża ,oraz potłuczone naczynia domowego użytku. Badania w Orchowie, prowadzone przez dyrektora Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, p. prof. dr. R. J akimowicza, wykazały, na podstawie znalezienia części osady na nizinie podmokłej, że klimat w epoce bronzowej, w Polsce, był suchszy niż obecnie. (...)

Łódzki Dziennik Urzędowy 1933 nr 20

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO

z dnia 28 września 1933 r. L. SA. II. 12/13/33.

o podziale obszaru gmin wiejskich powiatu łaskiego na gromady.

Po wysłuchaniu opinij rad gminnych i wydziału powiatowego zgodnie z uchwałą Wydziału Wojewódzkiego z dnia 15 września 1933 r. na podstawie art. 107 ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 294) postanawiam co następuje:

§ 1.

IX. Obszar gminy wiejskiej Łask dzieli się na gromady:

9. Orchów, obejmującą: wieś Orchów, folwark Orchów, wieś Wesółka, stację kolejową Łask.

§ 2.

Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Staroście Powiatowemu Łaskiemu.

§ 3.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Łódzkim Dzienniku Wojewódzkim.

(—) Hauke-Nowak

Wojewoda.

Z Otchłani Wieków 1935 nr 6

Polska środkowa. Nowe cmentarzysko łużyckie w Orchowie w powiecie łaskim. W październiku b. r. zbadał Dr. Konrad Jażdżewski ciekawe cmentarzysko kultury łużyckiej, na które natknięto się przy niwelowaniu szosy z Łaska do Zduńskiej Wol;. Udało się uratować jeszcze 75 grobów, z czego 25 było pozbawionych popielnicy i miało kości przemyte złożone luźno w ziemi. Groby popielnicowe zawierały niemal stale tylko po jednej popielnicy, zdobionej najczęściej ukośnemi żłobkami. W niektórych grobach bez popielnic znajdowała się wyraźna domieszka stosu, tak że mamy tu do czynienia z formalnemi grobami jamowemi, które zatem ponownie mamy potwierdzone dla Polski już w IV okresie epoki bronzowej. Jest to nowy dowód dawności i rodzimości idei grobów jamowych na naszym obszarze.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1937 nr 20

OGŁOSZENIE WYDZIAŁU POWIATOWEGO w ŁASKU

z dnia 17. VIII. 1937 roku

o przystąpieniu do sporządzenia planów zabudowania.

Przystępując na podstawie art. 21 punkt d Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 lipca 1936 r. (Dz. U. R. P. Nr. 56, poz. 405) o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr. 23, poz. 202) o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli do sporządzenia ogólnych i szczegółowych planów zabudowania dla każdego z niżej wymienionych osiedli oddzielnie, a mianowicie:

1. Miasta Łasku, stanowiącego obszar 659,17 ha zawarty w granicach administracyjnych miasta.
2. Części gromady Orchów, gm. Łask, obejmującej wieś Orchów i stację kolejową Łask, stanowiącej obszar 223,18 ha.
3. Gromady Utrata, gm. Łask, obejmującej wieś Utratę, stanowiącej obszar 45,31 ha.
4. Części gromady Wiewiórczyn, gm. Łask, obejmującej wieś Wiewiórczyn, stanowiącej obszar 227,21 ha.

(...) Wydział Powiatowy podaje powyższe zgodnie z art. 25 cytowanego rozporządzenia do publicznej wiadomości.

Z treścią mających być sporządzonymi, projektów planów zabudowania interesowani mogą zaznajamiać się w Wydziale Powiatowym w Łasku, ul. Piłsudskiego Nr. 22 lub w Zarządach wymienionych gmin w okresie od dnia 1 września 1937 r. do dnia 30 września 1937 r. w godzinach od 10 do 12 codziennie za wyjątkiem niedziel i świąt. W okresie od dn. 30 września 1937 r. do dnia 15 października 1937 r. interesowani mogą zgłaszać do Wydziału Powiatowego w Łasku wnioski, dotyczące wyżej wymienionych planów zabudowania.

Przewodniczący Wydziału Powiatowego:

w z. (—) Roman Zieliński

Wicestarosta.

 Orędownik 1937 nr. 71

Rok więzienia za pobicie. Sąd Grodzki w Łasku skazał Stefana Liderę z Orchowa i Stanisława Kowalczyka z Częstkowa — pierwszego na rok więzienia, drugiego na dom poprawczy, za pobicie narzędziami Bronisława Śniegockiego ze wsi Częstków.

Obwieszczenia Publiczne 1937 nr 95

Wydział Hipoteczny Sądu Grodzkiego w Łasku obwieszcza, że na dzień 1 marca 1938 roku na godz. 10 rano wyznaczony został termin pierwiastkowej regulacji dla:

5) nieruchomości, położonej we wsi Orchów, gminy Łask, zwanej "Fabryka Kleju Orchów", składającej się z działu ziemi o powierzchni 1 ha 1198 m kw, pochodzącego z osady włościańskiej, zapisanej do tabeli likwidacyjnej tejże wsi pod nr 8 oraz z zabudowań fabrycznych, mającej stanowić własność Eryka Zelmera, Bruno Zaksa, Hugo Freiburgera i Heilmana w 3/5 częściach, tudzież Alfreda Heilmana i Otto Heilmana w 2/5 częściach.

Osoby interesowane winny zgłosić się w oznaczonym terminie z prawami swoimi pod skutkami prekluzji. 183/37.

 Orędownik 1937 nr. 137

W nocy na 12. bm. o godz. 23 we wsi Orchów, gm. Łask, na szkodę Adama Bartosa, Wlazłego i Smolarka, doszczętnie spłonęły zabudowania. Ogień powstał w stodole A. Bartosa. Straty wynoszą około 10 000 zł.

 Orędownik 1937 nr. 156

Nieszczęśliwy wypadek kolejarza. Dnia

7 bm. na stacji kolejowej w Łasku, robotnik kolejowy Feliks Molka zam. w Orchowie gm. Łask zatrudniony przy ładowaniu drzewa na wagon spadł z wagonu tak nieszczęśliwie, że po przewiezieniu go do szpitalu w Łasku wkrótce zmarł.

Dziennik Łódzki 1950 nr 340

W Orchowie zwyciężyło Nowe.

Wiosną, kiedy słońce zwalczało mróz, z pól orchowskich położonych na lekkim wzniesieniu spływała woda i rozlewała się szeroko po pastwiskach, przeciętych torem kolejowym, a dzielących wieś od uprawnych połaci ziemi.

Jeżeli śniegu było dużo, to dużo było i wody, a ponieważ nie miała się gdzie podziać, więc wracała na pola i podpływała aż pod wieś tuż pod chatę bezrolnego Zgondka.

Synowie Zgondka zdaniem swych kolegów wiejskich należeli z tego powodu do uprzywilejowanych, bowiem ich okręty — balie, miały lepszy „start" i wcześniej od innych żeglowały po olbrzymim rozlewisku. A zimą było fajnie, bo pastwisko zamieniało się w taflę lodu i dostarczało mnóstwa emocji.

Jak już powiedzieliśmy, woda nie miała ujścia.

Kiedyś, bardzo dawno, jak najstarsi ludzie pamiętają, był tu rów odwadniający, ale z upływem lat kurczył się i zwężał, aż wrósł w pastwisko i... znikł.

A każda wiosna była udręką dla orchowskich gospodarzy. Jeżeli któryś z nich był zaradny, jeżeli go było stać na to, to drenował sobie pole wcześniej wdzierał się pługiem w ziemię. A inni czekali aż słońce wypije wodę i gleba okrzepnie.

Lata mijały, ludzie się starzeli, młodzi dorastali, chałupy wrastały w ziemię, a na polach orchowskich nic się nie zmieniało. Nie wiele się też zmieniło na wsi przez ostatnie 5 lat. Powstało tylko kilka gospodarstw małorolnych po parcelacji majątku Szwajcerów i to chyba wszystko...

— To zacofana wieś — taką opinię zdobył sobie Orchów.

A przecież wieś leży tuż u granic powiatowego miasta Łasku. W Orchowie krzyżuje się linia kolejowa z autostradą, tędy przebiegają główne drogi powiatowe. Orchów nie należy do peryferyjnych wsi województwa, a jednak żył na marginesie nowego życia i nie starał się włączyć w jego nurt. Sami mieszkańcy Orchowa stwierdzali zgodnie, że — „wszystko da się zrobić, ale nie u nas"... To przekonanie było wyrazem indywidualności wsi.

Dopiero w tym roku coś się zmieniło. Tak, jakby stare wino zaczęło fermentować. Młodzież założyła koło ZMP, potem zradiofonizowano wieś. NOWE zaczęło przenikać i podrywać coraz bardziej autorytet STAREGO.

A w ubiegłym miesiącu...

Jesteśmy na słynnym z zalewów pastwisku orchowskim. Środkiem łąki biegnie szeroki, nowy rów, umocniony płotem wiklinowym, wyłożony darniną. Droga, która prowadzi ze środka wsi w pola, biegnie przez nowy, betonowy most. Rów wije się lśniącą wstęgą na przestrzeni kilkuset metrów i ginie pod torem kolejowym, by ukazać się znowu w całej okazałości z drugiej strony nasypu i biec dalej, daleko, aż do tamtej gruszy polnej, widocznej za szosą, oddalonej od wsi aż 2 km.

Rów tak daleko jeszcze nie dobiegł, ale chłopi, którzy go kopią, mówią, że właśnie tam doprowadzą swoje wielkie dzieło.

— To już dawno trzeba było zrobić — mówi Tadeusz Wierzbowski, małorolny chłop, dawny robotnik dworski — Ale jakoś brakowało jedności we wsi. Każdy martwił się sam sobie, ale żeby razem poradzić — do tego nie doszliśmy.

A jednak doszli. Kiedy przez całą Polskę szła fala zobowiązań, którymi robotnicy i chłopi czcili rocznicę Wielkiej Rewolucji Październikowej i II Światowy Kongres Pokoju, — w Orchowie coś się przełamało. I okazało się, że chłopi orchowscy żywią te same uczucia co cały naród, że doceniają oni wielkie zdobycze Rewolucji i pragną ich utrwalenia, że drogi im jest pokój i będą walczyć o jego panowanie w świecie. I okazało się, że i oni potrafią czynem poprzeć swoje przekonania.

We wszystkich chatach mówiono tylko o tym, aż któregoś dnia zebrała się gromada i podjęła takie zobowiązanie: Odwodnimy nasze pola i zbudujemy most na nowym rowie.

Minęło zaledwie kilka tygodni, a prace prowadzą już na drugim kilometrze. I nawet ci, którzy nie wierzyli, że w Orchowie da się coś zrobić, i nawet bogacze wiejscy, którzy próbowali osłabić entuzjazm wsi — przekonali się, że zobowiązanie będzie wykonane.

Pracują wszyscy, nawet stary Skurpiel i jeszcze starszy Szubert, który kiedyś był pastuchem dworskim. Pracują kobiety: Kratowa, Strzelczykowa, Potworowska — małorolne chłopki. Kratowa martwi się o drugi mostek, który musi być wybudowany, bo jak mówi — jeden przejazd w pola to za mało. Ale sąsiedzi wyrzucając łopatami mokrą ziemię śmieją się.

— Kratowo, nie martwcie się, teraz zrobimy i drugi mostek, grunt, że rów jest, grunt, że wasze i nasze pola nie będzie pożerała woda i ziemia będzie lepiej rodzić. To ważne.

Tak, to bardzo ważne. Ale najważniejsze jest to, że orchowianie czynem swym dowiedli, iż słuszna sprawa jednoczy gromady chłopskie, że walka o pokój mobilizuje do czynu wszystkich ludzi, że z walką o pokój łączą oni budowę socjalizmu w Polsce.

Na orchowskich polach rodzić się będzie więcej zboża, a im więcej ziarna, tym bliższy jest cel, do którego dążymy.

Zofia Tarnowska

Dziennik Łódzki 1951 nr 289

Coraz więcej gmin i gromad

można wpisać

na zaszczytną listę tych

co spełnili swoje obowiązki

Dobrze obsłużone zebrania gromadzkie, rozmowy aktywistów gminnych i robotniczych z poszczególnymi chłopami oraz przykład uczciwych gospodarzy, partyjnych i bezpartyjnych — w wielu gromadach, nawet najbardziej opóźnionych, przełamały opieszałość w dostawach do punktów skupu ziemniaków i zboża oraz w regulowaniu podatku gruntowego, FOR czy Pożyczki Narodowej.

Ostatnio gmina Wieruszów, pow. wieluński ukończyła roczny plan skupu zboża w 101 proc., ziemniaków w 100 proc., oraz wpłaciła całkowicie podatek gruntowy i FOR.

Przedwczoraj powiat piotrkowski wysunął się na czoło wszystkich powiatów w naszym województwie wykonując dzienny plan skupu zboża w 126,7 proc.

W tym samym dniu, najsłabiej przebiegał skup zboża w powiatach: łowickim-39.5 proc., sieradzkim — 39.6 proc.

Nasz korespondent terenowy T. Jagielski donosi:

W POW. SIERADZKIM na czoło przodujących gromad wysunęła się gr. Wojtyszki. gm Godynice, która wykonała już roczny plan sprzedaży zboża i ziemniaków w 110 proc. oraz uregulowała całkowicie podatek gruntowy i FOR. Obywatelski obowiązek gdy chodzi o świadczenia wsi wypełniła również całkowicie gr. Dziebędów, gm. Bartochów.

Korespondent K. Przewdzięk melduje:

W POW. ŁASKIM w dniu 26 października wykonanie rocznego planu skupu zboża przedstawiało się następująco: gm. Widzew 92 proc., gm. Dąbrowa-Rusiecka 73 proc., gm. Wygiełzów 70 proc.

O gm. ŁASK, w której przed żniwami burza gradowa zniszczyła częściowo zbiory, donosi korespondent Ł. Bednarczyk:

Najlepiej dotychczas ze swych obowiązków wywiązuje się gr. Mauryce, która zamiast przewidzianych w planie rocznym 93 q zboża odstawiła 100,2 q, a podatek gruntowy i FOR, dzięki pracy uświadamiającej sołtysa Michała Knula uregulowała już przed dwoma miesiącami. Poza gr. Mauryce przodują Janowice i Orchów.

Dziennik Łódzki 1967 nr 175

Kronika wypadków

W Orchowie, pow. Łask kierowca ciężarówki z Bydgoszczy Władysław Bugaj najechał na jadącego motocyklem E. Kazmierczaka. Motocyklista doznał ciężkich obrażeń.

Dziennik Łódzki 1970 nr 17

W Orchowie, pow. Łask kierowca Jan Pawlak, prowadząc samochód Żuk, spowodował zderzenie czołowe z innym samochodem. Jan Pawlak na skutek odniesionych ran zmarł w szpitalu. Straty wynoszą około 50 tys. zł.

Dziennik Łódzki 1970 nr 215

W Łasku pod parowóz wpadł 54-letni Stanisław S. zam. w Orchowie powiat Łask. Doznał on bardzo ciężkich obrażeń ciała.

Dziennik Łódzki 1973 nr 11

W miejscowości Orchów pow. Łask pod samochód ciężarowy „Skoda" TH 3596 wpadła — wchodząc raptownie na jezdnię-62-letnia Cecylia S. Piesza po przewiezieniu do szpitala w Łasku zmarła.

Dziennik Łódzki 1973 nr 122

Tragiczny w skutkach wypadek miał miejsce wczoraj w miejscowości Orchów, pow. Łask. Prowadzący motocykl SHL IL 9675 Mieczysław R. nie zachowując ostrożności, wyprzedzał "na trzeciego" "Nysę" FH 1673 tak niefortunnie, że zaczepił o bok samochodu. Straciwszy panowanie nad kierownicą zjechał na lewą stronę szosy wprost pod skrzynię nadjeżdżającego z przeciwka "Jelcza" FS 2695. Kierowca motocykla poniósł śmierć na miejscu, a jadący z nim ojciec Leopold R. z ciężkimi obrażeniami ciała przewieziony został do szpitala w Łasku.

Dziennik Łódzki 1973 nr 234

Onegdaj w Orchowie pow. Łask Adam J. lat 39, potrącony został prawdopodobnie przez nieznany samochód. Z poważnymi okaleczeniami przewieziono go do szpitala.