Lary

Czajkowski 1783-84 r.

Ler, parafia unkow (uników), dekanat warcki, diecezja gnieźnieńska, województwo sieradzkie, powiat sieradzki, własność: -.

Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego 1827 r.

Lar, województwo Kaliskie, obwód Sieradzki, powiat Sieradzki, parafia Woyków, własność rządowa. Ilość domów 2, ludność 15, odległość od miasta obwodowego 4.

Słownik Geograficzny:  

Lary,  pust., pow. sieradzki, gm. i par. Klonowa, odl. od Sieradza w. 32; dm. 2, mk. 15. Należy do Kuźnicy Zagrzebskiej.

Spis 1925:

Lary, pustk., pow. sieradzki, gm. Klonowa. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne 7. Ludność ogółem: 49. Mężczyzn 20, kobiet 29. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego 49. Podało narodowość: polską 49.

Lary, obecnie część wsi Kuźnica Błońska w gminie Klonowa.

1992 r.

1786

 

Źródło:
Agad, Księgi ziemskie i grodzkie sieradzkie, Libri relationum, sygn. 56-172, karty 601-02.
Tekst z oryginalnego dokumentu przepisał Piotr Tameczka.

Do Urzędu i Xiąg Grodzkich Starościńskich Sieradzkich osobiście przyszedłszy Maci Wrona wójt z Klonowy, Wojciech Krzemień ławnik z Leliwy, Antoni Nowak ławnik z Kuźnic, Franciszek Szala pustkowianin uprzywiliowany swym i całych gromad wsiów Leliwy, Kuźnic Zagrzebskiej i Błońskiej, tudziesz Pustkowianów do tych wsiów przynależących /:za których bespieczeństwo ręczą i zapisują się:/ imieniem, zapobiegając dlszemu szczupłego majątku upadkowi, to solenne na przeciw Przenajświętszej Kapitule Uniejowskiej i WW. XX Maciejowi Rudnickiemu, Józefowi, czyli innego imienia Raublewskiemu[?], Janowi Pigłosiewiczowi[?], Kanonikom Unijowskim i tejże Kapituły Prokuratorom zanoszą zażalenie i uskarżenie się w ten najstępujący sposób. 
Iż wspomnioni Prokuratorowie, niezważając na dawniejsze dziesięciny, jako to z wsiów Leliwy z pustkowiami [...] w wielości złotych pół dwadzieścia siedm, gro. sześć, Kuźnic Zagrzebskiej i Błońskiej zło. pół trzydzieści, z Pustkowiów uprzywilejowanych Świątek, Sójka, Grzyb, Szala, Kiełbasa, Lisek, Laur zwanych w liczbie siedm znajdujących w wielości zło. pół 56 na rok siedem podług ugody z dawna na uczynionej z każdego pustkowia po zło. ośm płacenie i pierwsze kwity w roku 1783 d. 19 lipca na fundamencie kwitu dawniejszych zgorzałych na rzecz gromad wyżej wyrażonych nastąpione też dziesięciny do większej jak była [...] różnemi postrachami rozebrawszy mieszkańców na siedliska, i każdemu z nich podług woli [goto?]wizną kwotę /:...:/ rozłożywszy do wielości [...] drugiej i wręcz[?] podnieśli i na gromad [...] Leliwy, Kuźnic Zagrzebskiej i Błońskiej, Pustkowianach przekładając im [...] jak kwity przez tychże Prokuratorów [..] zaświadczają wymusili, i mocą [...] i podług tych ostatnich kwitów /:nie dzisiejszych:/ wypłacenia dziesięciny usiłują. 
Dla czego manifestanci swym i gromad, Pustkowianów imieniem czyniący widząc oczywistą przez podwyższenie dziesięciny nad dawną ugodę krzywdę, i w mienności [...] uszczerbek o nieważność wyżej na[...] kwitów podwyższenie w sumie[?] piniężnej dziesięciny, za uszkodzenie [...] majątku [...] przez skarżąc[ch?] się [...], tylko dla wiadomości wypłaconej wielości[?] trzymanych naprzeciw rzeczonym Prokuratorom jako najuroczyście skarżą się i manifestują, ofiarując się w [...] tych kwitów w Sądzie przyzwoitym[?] domagać i krzywdy swoich zaskarżeniu tego, i onegoż jeżeli będzie potrzeba wyciągała polepszenia. 
Maciej Wrona z Klonowy swym i całych gromad jako wyżej imieniem piórem trzymanym.
Wojciech Krzymin swym i co wyżej imieniem piórem trzymanym.
Antoni Nowak swym i co wyżej imieniem piórem trzymanym. 
Franciszek Szala swym i co wyżej imieniem piórem trzymanym. 

 

 

Obwieszczenia Publiczne 1921 nr 97

Wydział hipoteczny przy sądzie pokoju w Sieradzu niniejszem obwieszcza, że na d. 16 marca 1922 r. wyznaczony został termin pierwiastkowej regulacji hipoteki dla północnej połowy osady włość., z zabudowaniami, położonej we wsi Lar gm. Klonowa, oznaczonej Nr. 2 tab. nadaw. składającej się: podług dawniejszego pomiaru z 31 mórg 275 pręt., a podług ostatniego pomiaru z 1899 r. z 32 mórg 152 pręt. gruntu, należącej do Józefy Ługowskiej.

W oznaczonym terminie osoby interesowane zgłosić mają prawa swoje, pod skutkami prekluzji.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1933 nr 21

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO

z dn. 19 październ. 1933 r. L. SA. II. 12/14/33

o podziale obszaru gmin wiejskich powiatu sieradzkiego na gromady.

Po wysłuchaniu opinji rad gminnych i wydziału powiatowego, zgodnie z uchwałą Wydziału Wojewódzkiego z dnia 18 października 1933 r. na podstawie art. 107 ustawy z dnia 23. III. 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 294) postanawiam co następuje:

§ 1.

VIII. Obszar gminy wiejskiej Klonowa dzieli się na gromady:

5. Kuźnica - Zagrzebacka, obejmującą: wieś Klonówka, wieś Kuźnica-Zagrzebacka, kolonję Kuźnica-Zagrzebacka, wieś Kuźniczka, pustkowie Piła, pustkowie Lar.

§ 2.
Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Staroście Powiatowemu Sieradzkiemu.
§ 3.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Łódzkim Dzienniku Wojewódzkim.
Wojewoda:

wz. (—) A. Potocki

Wicewojewoda

Jan Piotr Dekowski, Strzygi i Topieluchy

O okrutnym upiorze z Lar

Któregoś dnia ciężko zachorował na leśnym pustkowiu stary młynarz z Lar. Rodzina, chcąc go ratować, wysłała parobka do znachora, ale ten jakoś nie przybywał, a ze zdrowiem chorego było coraz gorzej. Kobita młynarza z Lar nie wiedziała, co robić. Rada była mu przywieźć księdza, ale obawiała się, że ten odmówi mu ostatniej posługi jako twardemu niedowiarkowi, który prawie przez całe życie nie spowiadał się i nie chodził do kościoła, i, co gorsza, nie oddawał dziesięciny proboszczowi. Długo myślała i bolała nad dolą mężowską. Wreszcie postanowiła nie czekać na znachora, ale z chłopem swoim jechać do księdza.

Poleciła chorego przenieść na furę i ruszyła w drogę, ale nim dojechała do Kupisz, chłop jej zmarł i nie pogodził się z Bogiem, ani z kościołem. A że był do tego jeszcze, jak ludzie powiadali, strzygą, nie mógł więc być pochowany na cmentarzu grzebalnym. Włożyli go zatem do trumny i bliźniaczymi kobyłami powlekli do suśni, gdzie go bardzo głęboko zakopali w ziemi i przywalili kamieniami.

Odtąd zmarły młynarz z Lar zaczął straszyć we młynie i w klonowskim kościele. Wkrótce rozeszła się wiadomość, że z jego przyczyny zakończył życie kościelny Placha i zaniemówiła Olbina. Z dnia na dzień zwiększały się wieści o jego diabelskich wyczynach.

Już zaczął nawet pokazywać się przechodniom na kupiszkich rozdrożach, w suśni na Białym Ługu i nad brzegami Lużycy, której wody poruszały w Larach jego młyńskie koło.

Padł straszny lęk na wszystkich mieszkańców Kuźnic, Klonowej i leśnych pustkowi. Zaczęto radzić, jak zapobiec tej sromocie.

Leciwy Wawrzyniec Caban z Grabskiej Wsi powiedział, że nie ma innego wyjścia, jak ino nieboszczyka przebić osicowym kołem.

Tak też zrobili.

Ludzie odetchnęli, Ścierwo diabelskie przestało straszyć i niepokoić.

Przekazała Marianna Kobiela, ur. w 1883 r. w Klonowej, rolniczka ze wsi Bogusy.