Krzętle

Słownik Geograficzny:

Krzętle,  folw. nad strum. Wężnicą, pow. wieluński, gm. Konopnica, par. Osyaków, odl. od Wielunia 23 w.; dm. 4, mk. 9. Folw. K. z wsią Chorzeń, od rz. Warty w. 3, rozległy mr. 1449: grunta orne i ogrody mr. 663, łąk mr. 29, pastwisk mr. 370, lasu mr. 346, nieużytki i place mr. 41, bud. mur. 3, z drzewa 8. Wś Chorzeń os. 52, z grun. mr. 471. Dobra powyższe w r. 1860 oddzielone od dóbr Strobin.

Spis 1925:

Krzętle, kol., pow. wieluń, gm. Konopnica. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne 23. Ludność ogółem: 146. Mężczyzn 73, kobiet 73. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego 144, ewangelickiego 2. Podało narodowość: polską 146.

Wikipedia:

Krzętle-wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Osjaków. Znajduje się po wschodniej stronie szosy wiodącej z Konopnicy do Osjakowa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego. W niewielkiej odległości od przystanku PKS, w lesie (pomiędzy szosą a wsią) widać wyraźnie kurhany o średnicy 10 m i wysokości do 80 cm. Dr H. Wiklak z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi stwierdził, iż jest to cmentarzysko z końca VII wieku z pochówkami szkieletowymi i ciałopalnymi.

Elżbieta Halina Nejman Majątki (Szlachta Sieradzka XIX wieku Herbarz)

KRZĘTLE par. Osjaków p. wieluński W 1912 r. folwark i kolonia na części byłego folwarku mają powierzchnię 755 mg, własność rodziny Neuman i spółki bankowej. W 1927 r. nalezą do Apoloni Neuman 435 ha. Stanowiły część dóbr Strobin.

Krzętle 1934 r.

Krzętle 1992 r.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1856 nr 58

(N. D. 1334) Pisarz Kancellaryi Ziemiańskiej Gubernii Warszawskiej w Kaliszu.

Po śmierci:  

4. Marka Jerzego, co do summ: 9600 rub. pod N. 4, rs. 2041 k. 95 pod N. 5, rs. 750 pod N. 8, rs. 1500 pod N. 11, rs. 143 k. 40 i rs. 6 k. 48 pod N. 12 wykazu dóbr Strobin z Okręgu Wieluńskiego, i prawa zastawu wsi Chorzynia, Koźnicy i folwarku Krzętle w tychże dobrach, rs. 6150 pod N. 26 i rs. 3850 pod N. 30 wykazu dóbr Osiakowa z tegoż Okręgu, wraz z warunkiem zajęcia tych dóbr na przedaż i niemożności przedaży w nich drzewa, w dziale III. wykazu pod N. 13 i 15 zapisanego, (…) otworzyły się spadki do regulacyi których wyznaczam termin prekluzyjny na dzień 8 (20) Września 1856 roku przedemną Pisarzem odbyć się mający.

Kalisz d. 24 Lutego (7 Marca) 1856 r.

J. N. Zengteller

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1857 nr 61 

(N. D. 1325) Komornik Trybunału Cywilnego Kaliskiego.

 Zawiadamia, iż dobra ziemskie Strobin składające się z wsi i folwarku Strobin wsi folwarku Chorzeń wsi i folwarku Walków, Kuźnica, Krzętle i Anielin w Ogu i Powiecie Wieluńskim Gubernii Warszawskiej położone, wydzierżawione będą przez licytacyą publiczną na przeciąg lat trzech poczynając od d. 12 (24) Czerwca 1857 r. do tegoż dnia i miesiąca r. 1860. Dobra Strobin dotąd są w posiadaniu właściciela, czynić mogą rocznego dochodu około rs. 5000. Termin do licytacyi dzierżawy przed Antonim Kowalskim Rejentem Kancellaryi Ogu Wieluńskiego w mieście Wieluniu w biurze tegoż Rejenta odbyć się mającej, oznaczony na d. 8 (20) Maja 1857 r. godzinę 10 z ranа, gdzie warunki złożone przejrzane być mogą.

Kalisz d. 9 (21) Lutego 1857 r.

Chodyński. F.

Dziennik Warszawski 1876 nr 11

N. D. 366. Rejent Kancelarji Ziemiańskiej w Kaliszu.

Zawiadamiam, iż termin do regulacji spadków:

2. po Leonie Walewskim, co do własności dóbr Kuźnica, oraz sum rs. 2,000 i rs. 13,061 kop. 86, na dobrach Strobin, rs. 2,500, rs. 200 i rs. 30 na dobrach Łaszew, rs. 2.100 na dobrach Krzętle z okręgu Wieluńskiego, sum rubli 3,000 na dobrach Dąbrowa Wielka, rs. 4,000 na dobrach Nowa Wieś, w okręgu Sieradzkim.

Sum rs. 3,000 i 750 na dobrach Podole Górnem i Dolnem, rs. 3,000 na dobrach Przygoń, w okr. Sieradzkim.

Oraz rs. 7,500 na dobrach Głaniczew, w okręgu Wartskim położonych, na imię Leona Walewskiego zapisanych.

Oznaczone zostały na dzień 19 (31) Sierpnia 1876 r. Regulacje odbywać się będą przedemną w Kancelarji mojej w Kaliszu.

Kalisz d. 2 (14) Stycznia 1875 r.

Jan Daniel Wojciechowski.

Przegląd Leśniczy 1926 marzec

Spis wszystkich lasów prywatnych, komunalnych, kościeln. i fundacyjnych w województwie Śląskiem, Poznańskiem, Pomorskiem i Łódzkiem o powierzchni ponad 50 ha według stanu z 1924 r. Zestawił W. Przybylski.

151. Nazwa majątku leśnego: Krzętle, powiat Wieluń. Właściciel: Apolonja Neuman. Obszar ha: (serw.) 160, 64.

Obwieszczenia Publiczne 1931 nr 71

Notarjusz przy wydziale hipotecznym sądu okręgowego w Kali­szu, Feliks Bruśnicki, obwieszcza, że zostało otwarte postępowanie spadkowe po Icku-Herszu vel Herszliku Traube, wierzycielu 3.300 zło­tych, zabezpieczonych pod Nr. 4 IV działu wykazu hipotecznego dóbr część majątku Krzętle, powiatu wieluńskiego i że termin zamknięcia tego postępowania spadkowego wyznaczony został na dzień 5 marca 1932 r., w którym to terminie osoby interesowane winny zgłosić się do kancelarji wyżej wymienionego notarjusza, celem ujawnienia swoich praw do powyższego spadku, pod skutkami prekluzji. 

Echo Łódzkie 1932 kwiecień

Straszna śmierć w płonącej chacie.

Nocny alarm w zapadłej wiosce.

Wieluń, dnia 30 kwietnia. Kolonja Krzętle gminy Konopnica, powiatu wieluńskiego była widownią straszliwej tragedji, jaka rozegrała się wczoraj w czasie pożaru w zabudowaniach Franciszka Wilusia.

Było już dobrze po północy, gdy mieszkańcy Kolonji przebudzeni zostali alarmem. Zabudowania gospodarza Wilusia stały całkowicie w płomieniach, a domownicy to jest 60-letnia Marja Wilusiowa oraz sublokator Szymojowski, którym udało się ujść z życiem przed ogniem — stali bezradni, błagając o pomoc.

Tymczasem ogień ogarnął stodołę, oborę i zanim zorganizowano akcję ratowniczą, wszelki inwentarz żywy spłonął doszczętnie.

Nagle Wilusiowa przypomniała sobie, że w sienniku posiada drobne oszczędności składane przez całe życie. Nie zważając na groźną sytuację , w jakiej dom się znajdował wbiegła do mieszkania. Szymojowski chcąc ratować swą gospodynię rzucił się za nią, ab ją wyprowadzić, lecz w chwili, gdy oboje znaleźli się wewnątrz mieszkania- rozległ się złowieszczy trzask.

Dach domu zawalił się, grzebiąc w płonących gruzach zarówno Wilusiową jak i Szymojowskiego.

Okrzyk zgrozy wyrwał się z ust świadków tego straszliwego wypadku. Na ratunek niepododobna było ruszyć.

W pewnej chwili z pod gruzów płonącej chaty dały się słyszeć jęki. Szymojowski, który zdołał cudem przyczołgać się na próg chaty wzywał pomocy. .....cie* stosu palącego się drzewa-.....* kilku chwil. Szymojowskiego wydobyto z ognia, lecz w jakże straszliwym stanie. Przedstawiał jedną okropną krwawą ....*.

Nieszczęśliwca natychmiast przewieziono do szpitala w Wieluniu. Stan .....* beznadziejny.

Wilusiowa natomiast, przygnieciona stosem palących się belek i krokwi, pragnąc doczołgać się do wyjścia została żywcem spalona.

Ciało jej wydostano w stanie zupełnego zwęglenia.

Władze policyjne prowadzą .....* energiczne dochodzenie.

*nieczytelne, przypis autora bloga

Echo Sieradzkie 1932 7 maj

ŚMIERĆ Z POPARZENIA.

W tych dniach zmarł w szpitalu w Wieluniu wśród strasznych cierpień Szymajewski Piotr lat 25, który został poparzony przy pożarze we wsi Skrzątle gm. Konopnica. Jest to druga ofiara tego strasznego pożaru.

Echo Sieradzkie 1932 7 czerwiec

LETNISKO LEŚNICZÓWKA KRZĄTLE.

(Kilometr od Osjakowa) w pięknej zdrowej leśnej okolicy przy rzece Warcie, posiada jeszcze do wynajęcia 5 pokoi. Garaż na miejscu. Bliższych informacji udziela na miejscu leśniczy.

Echo Sieradzkie 1932 9 czerwiec

Letnisko

Leśniczówka Krzątle

(Kilometr od Osjakowa)

w pięknej, zdrowej, leśnej okolicy przy rzece Warcie, posiada jeszcze do wynajęcia 5 pokoi. Garaż na miejscu.

Bliższych informacyj udziela na miejscu leśniczy.

Echo Sieradzkie 1933 10 czerwiec

Letnisko

Leśniczówka KRZĘTLE

(kilometr od Osjakowa)

w suchym lesie sosnowym (do rzeki Wary 5 minut drogi) — posiada jeszcze do wynajęcia pokoje z kuchnią, na żądanie umeblowane.

GARAŻE NA MIEJSCU.

Dalszych informacyj udziela na miejscu leśniczy.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1933 nr 19

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO

z dnia 16 września 1933 r. L. SA. II. 12/15/33

o podziale obszaru gmin wiejskich powiatu Wieluńskiego na gromady.

Po zasiągnięciu opinij rad gminnych i wydziału powiatowego zgodnie z uchwałą Wydziału Wojewódzkiego z dnia 15 września 1933 r. na podstawie art. 107 ustawy o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego z dnia 23. III. 1933 r. (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 294) postanawiam co następuje:

§ 1.

VIII. Obszar gminy wiejskiej Konopnica dzieli się na gromady:

3. Chorzyna, obejmującą: wieś Chorzynę, kol. Krzemianówkę, kol. Krzętle-Tobułki, wieś Tobułki.

5. Krzętle, obejmującą: kol. Krzętle, folw. Krzętle.
§2.
Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Staroście Powiatowemu Wieluńskiemu.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Łódzkim Dzienniku Wojewódzkim.
(-) Hauke - Nowak
Wojewoda.

Obwieszczenia Publiczne 1935 nr 25

Wydział hipoteczny przy sądzie okręgowym w Kaliszu, I sekcja obwieszcza, że otwarte zostały postępowania spadkowe po zmarłych:

6) Adolfie Neumanie, współwłaśc. maj. Krzętle i cz. maj. Krzętle, pow. wieluńskiego;

Termin zamknięcia tych postępowań spadkowych wyznaczony zo­stał na dzień 21 października 1935 r.

W powołanym terminie osoby zainteresowane winne zgłosić swoje prawa w powyżej wskazanym wydziale hipotecznym pod skutkami prekluzji.

Z Otchłani Wieków-1936, zeszyty 8-9 

Skrzętle, pow. wieluński. 18. IV. 1934. W lesie nad rzeką Wierznicą, w miejscu, skąd chłopi wydobywają rudę żelazną, stwierdziłem warstwę grubości 10 cm i długości ok. 100 m, bogatą w ułamki naczyń średniowiecznych. Niepodobna na podstawie powierzchownych badań stwierdzić, czy fragmenty te pochodzą z jakiejś znajdującej się na tem miejscu pracowni garncarskiej, czy też składali je robotnicy zatrudnieni od niepamiętnych czasów przy wydobywaniu żelaza.

Dziennik Łódzki 1953 nr 167

Jedni jeszcze koszą — inni już zwożą do stodół

Każda godzina zmienia wygląd pól naszego województwa

„Gorączka żniwna" ogarnęła już wszystkie gromady, wszystkie spółdzielnie produkcyjne, wszystkie państwowe gospodarstwa rolne, żniwiarze na przelotne deszcze nie narzekają, pod wpływem bowiem wiatru i słońca, które po każdym deszczu przygrzewa wydaje się — jeszcze silniej, szybko obsycha zboże na polu i w stygach, natomiast wilgotne ścierniska łatwiej podorywać czy kultywatorywać. Po za tym wilgoć gwarantuje szybkie wschody nasion poplonów.

Nie tylko każdy dzień, ale każda godzina wydatnie zmienia krajobraz pól w naszym województwie. Meldunki z wczoraj wysoce różnią się od meldunków z dziś.

W gm. Widawa, Pruszków, Wodzierady już tylko gdzieniegdzie widać wśród coraz mocniej złocących się pszenicy i owsa, wśród bielejących jęczmieni, wśród kwitnących pół ziemniaczanych — poletka jeszcze nie skoszonego żyta.

Żniwna gorączka pracy trwa. Sąsiedzka, międzygromadzka i międzygminna atmosfera współzawodnictwa wpływa jak najdodatniej na przebieg tak żniw, jak i podorywek czy siania poplonów.

W poniedziałek wielu chłopów z pow. łaskiego, sieradzkiego i wieluńskiego rozpoczęło już zwózkę żyta.

ŻNIWA W GMINIE KONOPNICA

W 11 gromadach, wchodzących w skład gm. Konopnica, nie ma pola, na którym nie tętniłaby praca. W Szynkielewie w nieustannym ruchu znajduje się snopowiązałka ośrodka maszynowego. Po ukończeniu kośby żyta w Strobiniu, gminna komisja żniwno-omłotowa przerzuciła GOM-owską żniwiarkę do gromady Konopnica. Druga żniwiarka GOM kosiła w Rychłocicach — niestety, po 5 dniach nienagannej pracy pękł wał trybowy. Następnego dnia kierownik GOM Ignacy Pabianiak wyjechał do Opojowic, siedziby państwowego ośrodka maszynowego w pow. wieluńskim, aby wał wymienić lub zreperować w tamtejszych warsztatach reperacyjnych.

W gm. Konopnica w akcji żniwnej przodują gromady Bębnów i Walków. Po skoszeniu żyta, niemal wszyscy chłopi podorali ścierniska i obsiali je własnymi nasionami poplonów.

W gminie sprawnie przebiega pomoc sąsiedzka — objętych nią zostało 130 gospodarstw bezkonnych. Nie było wypadku, aby ktoś ze świadczących pomoc uchylił się od terminowego wykonania sąsiedzkiego obowiązku. Obowiązuje bowiem zasada „dziś koń mi pracuję u siebie, jutro u ciebie".

W myśl zobowiązań podjętych w celu uczczenia Święta Wyzwolenia, chłopi z wszystkich gromad gm. Konopnica postanowili natychmiast po żniwach przystąpić do omłotów i obowiązkowej odstawy zboża na punkt skupu.

Chłopi z gromady Krzętle zobowiązali się ukończyć omłoty w ciągu dwu dni, a następnie zbiorowo i manifestacyjnie odwieźć całość przypadającego na nich zboża do magazynu GS w Konopnicy.

Według harmonogramu opracowanego przez gminną komisję żniwno-omłotową, 5 młocarń motorowych i 8 kieratowych będzie młócić w następującej kolejności:

Najpierw w gromadach Chorzyna, Kuźnica Strobińska i Strobin — gromady te nie wywiązały się w roku ub. z obowiązku odstawy w 100 proc.

W drugiej kolejności akcja omłotowa obejmie Szynkielew, największą gromadę w gminie, oraz Konopnicę. Następnie młocarnię motorowe zostaną przerzucone na gromady Rychłocice, Walków, Bębnów, Mała Wieś, Krzętle i Anielin.

Opracowując harmonogram omłotów, gminna komisja wzięła pod uwagę 2 młocarnie szerokomłotne GOM oraz 3 młocarnie prywatne, również o napędzie spalinowym. Okazuje się jednak, że GOM ma tylko jedną młocarnię, ponieważ druga od marca br. nie zdążyła jeszcze nadejść do Konopnicy z POM Opojowice.

Ponieważ monity Prezydium GRN w Konopnicy nie skutkują, zwracamy się do kierownictwa POM Opojowice z apelem: „Przetransportujcie jak najrychlej młocarnię do GOM Konopnica. Czas bowiem nagli. Chłopi już zaczynają zwozić żyto. Lada dzień przystąpią do omłotów. Nie wolno zwlekać ani dnia!"

C. M.