Inwentarz Rybnik (1867)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Rybnik. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/2012. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w dobrach Rybniku Okręgu i Powiecie Sieradzkim Gubernii Kaliskiej w mieszkaniu Antoniego Marszewskiego dnia dwudziestego pierwszego marca / drugiego kwietnia tysiącznego ośmsetnego sześćdziesiątego siódmego roku."

Dobra ziemskie Rybnik z wsią Gozdy zajęte zostały przez Komornika Franciszka Roweckiego na sprzedaż w drodze przymuszonego wywłaszczenia na skutek żądania Stanisława Karasińskiego w poszukiwaniu sumy 3000 rubli srebrem z procentem od właścicieli dóbr Rybnik. Dobra te graniczyły od wschodu z dobrami Brzeźnio i Nowa Wieś, na południe z dobrami Złoczew, na zachód z dobrami Starce i Łagiewniki i od północy z dobrami Ostrów. Rozległość dóbr wynosiła w przybliżeniu włók 33, mórg 5, prętów 200. Dobra należały do Antoniego Marszewskiego i jego dzieci pozostałych po zmarłej żonie Marii z Domaniewskich Marszewskiej, czyli synów Mieczysława, Stanisława i Józefa oraz córek Kazimiery i Józefy.

1. Dwór zbudowany z drzewa, dach szkudłami kryty, o czterech pokojach, jednej sieni przechodniej, jednego komina, o sześciu oknach, długości arszynów 26, szerokości 14, wysokości 3. W tym mieszka Antoni Marszewski ojciec i opiekun nieletnich Marszewskich, przed dworem jest facjata na słupach drewnianych, przed dworem są trzy klomby w których są różne krzewy i róże, przed dworem jest drzew dzikich kasztanów sztuk ośmnaście.
W ogrodzie przy dworze drzew rodzajnych młodocianych jako to: gruszek, jabłoni, śliwek i wisien około sztuk stu dwudziestu, dzikich drzew sztuk dziesięć, różnych krzewów malin, angrestu i święto janek około sztuk czterdzieści. W ogrodzie jest kopiec usypany, w około niego woda płynie.

2. W ogrodzie altana zbudowana z drzewa, dach szkudłami kryty, długości arszynów 4, szerokości 4, wysokości 3.

3. Stajnie i obory pod jednym dachem, zbudowane z drzewa, dach szkudłami i słomą kryty, długości arszynów 56, szerokości 15, wysokości 4.

4. Stodoła o dwóch klepiskach, w końcu tej jest spichrz pod jednym dachem zbudowane z drzewa, dach szkudłami i słomą kryty, długości arszynów 75, szerokości 16, wysokości 5.

5. Szopa przy stodole zbudowana z drzewa, dach deskami kryty, długości arszynów 14, szerokości 7, wysokości 3.

6. Chlewik przy stodole, zbudowany z drzewa, dach deskami kryty, długości arszynów 7, szerokości 2, wysokości 2.

7. Studnia balami ocembrowana przy której jest żuraw.

8. Studnia druga takaż balami ocembrowana, z żurawiem.

9. Słup na którym jest dzwonek mosiężny.

10. W stodole jest kompletna młockarnia.

11. Kloak o dwóch przedziałach, zbudowany z drzewa, dach szkudłami kryty, długości arszynów 4, szerokości 3, wysokości 3.

12. Szopa na dwunastu słupach, zbudowana z drzewa, dach słomą kryty, długości arszynów 31, szerokości 11, wysokości 6.

13. Owczarnia zbudowana z cegły palonej, dach szkudłami kryty, długości arszynów 38, szerokości 14, wysokości 5.

14. Dom officyna w której jest urządzona kuchnia, zbudowana z drzewa, dach szkudłami kryty, długości arszynów 21, szerokości 11, wysokości 5. W tej mieszkają ludzie dworscy.

15. Przy officynie przystawka, zbudowana z drzewa, dach szkudłami kryty, długości arszynów 11, szerokości 8, wysokości 3.

Doły trzy na kartofle, zbudowane z drzewa, dach ziemią kryty, długości arszynów 9, szerokości 5, wysokości 3.

15. Dom o jednym kominie, w którym mieszkają ludzie dworscy, zbudowany z drzewa, dach szkudłami kryty, długości arszynów 25, szerokości 12, wysokości 4.

16. Chlewik przy tym domu, zbudowany z drzewa, dach słomą kryty, długości arszynów 4, szerokości 1 1/2, wysokości 3.

17. Chlewik drugi przy tym domu, zbudowany z drzewa, dach słomą kryty, długości arszynów 5, szerokości 3, wysokości 3.

18. Dom drugi o jednym kominie w którym mieszkają ludzie dworscy, zbudowany z drzewa, dach szkudłami kryty, długości arszynów 25, szerokości 12, wysokości 4.

19. Chlewik przy tym domu, zbudowany z drzewa, dach słomą kryty, długości arszynów 4, szerokości 2, wysokości 3.

20. Chlewik drugi przy tym domu, zbudowany z drzewa, dach słomą kryty, długości arszynów 3, szerokości 1 1/2, wysokości 2.

21. Chlewik trzeci przy tym domu, zbudowany z drzewa, dach słomą kryty, długości arszynów 4, szerokości 2, wysokości 3.

22. Chlewik czwarty przy tym domu, zbudowany z drzewa, dach słomą kryty, długości arszynów 4, szerokości 2, wysokości 3.

Studnia balami ocembrowana.

23. Dom o jednym kominie w którym jest kuźnia, zbudowany z drzewa, dach szkudłami kryty, długości arszynów 18, szerokości 9, wysokości 3. W kuźni tej mieszka Łukasz Matuszkiewicz kowal, który jest obowiązany dla dworu wszelką robotę uskuteczniać, za to pobiera od dworu rubli srebrem cztery, kopiejek pięćdziesiąt jak również pomieszkanie i gruntu morgę jednę i wszelkie porządki w kuźni będące są własnością kowala, lecz tylko miech czyli dymacz jest własnością dworu. W kuźni tej była szynkowana wódka dworska lecz z powodu nie wykupionego patentu, szynk przez Rząd zamknięty został.

Około zabudowań dworskich są znaczne ogrodzenia z żerdzi łupanych w parniki kołkami zwiercane. W polu przy boru jest cegielnia w którey jest kopalnia gliny, lecz pieca do palenia nie masz. Szopa przy cegielni jaka na teraz jescze exystuje zupełnie zrujnowana.

W wsi Gozdy jest dom, któy był karczmą, lecz z powodu że karczma ta przez Kommissarza włościańskiego dwóm gospodarzom na własność oddaną została, dla tego na teraz karczma i szynk nie exystuje.

Potem opisano wysiew zboża, inwentarz żywy i martwy, rozległość i granice dóbr, podatki i zaległości.

Janów

Janów, dawniej folwark znajdujący się przy wsi Sycanów w gminie Buczek. 

(źródło: mapa Teodora Sarnowskiego z 1871 roku, Plan DOBR SYCANÓW LIT. ABC [dziedzicznych Jana Nepomucena Głuchowskiego - przekreślone] w województwie Łódzkiem [w Gubernii Petrokowskiej - przekreślone] Powiecie Łaskim położonych)

 

Folwark Janów naniesiony na współczesną mapę

Fol. Janów 1871 r.

Inwentarz młyn Ruda (1873)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Jeżew. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/2001. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie młyna Ruda zwanym dnia 27 listopada / 9 grudnia 1873 roku."

Komornik Trybunału Romuald Pinowski na żądanie Wiktorii Mianowskiej zamieszkałej w Szczytnikach zajął młyn wodny Ruda na sprzedaż w drodze przymuszonego wywłaszczenia. Właścicielem młyna był Józef Wilhelm Schultz, który nie był w stanie spłacić zadłużenia w kwocie 900 rubli srebrem wraz z procentem.

Młyn wodny Ruda

Zwany w raz z olearnią i jagielnikiem, tudzież do takowego należącym gruntem i łąką w dobrach Jeżów, parafii Małyń, gminie Krokocice, powiecie Sieradzkim, Gubernii Kaliskiej pod jurysdykcją Kassy Powiatowej w Sieradzu, Sądu Pokoju w Szadku, Trybunału Cywilnego w Kaliszu i oddziału Dyrekcyi Szczegółowej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Kaliszu położony, a odległy od miast najbliższych: miasta Zduńskiej Woli mil trzy, miasta powiatowego Łodzi mil cztery i pół, miasta powiatowego Sieradza mil cztery i pół, miasta gubernialnego Kalisza mil dziewięć, a dawnych miast obecnie osad: osady Poddębice wiorst dziesięć, osady Szadek wiorst dziesięć i osady Lutomiersk mil dwie.
Do zajmującego się młyna Ruda zwanego należy:
a. Gruntu ornego obok tegoż młyna położonego włóka jedna miary nowopolskiej, który to grunt graniczy z trzech stron z gruntami folwarku Ruda, do dóbr Jeżowa należącym a z 4ci z sąsiedniemi dobrami Puczniew.
b. staw przy rzeczonym młynie i rzeka Ner w territoryum gruntów zajmującego się młyna, czego przestrzeń wody nie liczy się w przestrzeń powyższego gruntu.
c. klin gruntu pomiędzy młynem i upustem położony, obejmujący przestrzeni prętów 230.
d. łąka nad rzeką Ner od upustu młyna aż do komorniczych, czyli włościańskich ogrodów ciągnąca się mórg siedm miary nowopolskiej obejmująca z rzeką Ner upustem młyna i ogrodami włościan granicząca.

Zabudowania

Zajmujący się młyn Ruda składające się takie:
1. Dom mieszkalny w raz z młynem wodnym pod jednym dachem to jest: część budynku tego stanowiąca dom mieszkalny na podmurowaniu, zaś dalsza część budynku stanowiąca młyn przy korycie rzeki Ner na palach z drzewa na przyciesiach w słupy z bali zbudowany, gontami kryty. Z budynku tego to jest części domu mieszkalnego stanowiący wyprowadzony jest ponad dach, komin murowany. Młyn zaś ten wodny jest o dwóch gankach i dwóch wodnych, na zewnątrz upustu wychodzących w ruch młyn ten wprowadzających kołach.

2o. Budynek na przeciw powyższego po drugiej stronie koryta rzeki Ner na palach z drzewa na przyciesiach w słupy z bali zbudowany gontami kryty, w którym urządzona jest olearnia i jagielnik o jednym koszu. Olearnia ta i jagielnik wprowadza w ruch jedno wodne koło na zewnątrz przy upuście pomiędzy tym budynkiem, a budynkiem młyna ad 1o opisanym, urządzonym, gdzie znajdują się także pogródki. Z budynku tego ponad dach wyprowadzony jest także komin murowany.

3o. Sklep w ziemi z drzewa urządzony z wierzchu ziemią kryty po za budynek młyna powyżej pod pozycją 1 opisany położonego.

4o. Stajnie i obory pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowane słomą kryte. Z boku tego budynku do takowego dobudowane są także z drzewa słomą kryte chlewy.

5. Stodoła na podmurowaniu z cegły z drzewa w ryglówkę obrobionego zbudowana tarcicami obita, gontami kryta o dwóch klepiskach, w której znajduje się maszyna młocarnia i sieczkarnia z kieratem konnym leżącym. Z frontu tej stodoły pod ścianą takowej jest dobudowaną z drzewa na słupach szopa na narzędzia gospodarcze, gontami kryta.

6. Chlewy stare z drzewa w słupy z bali zbudowane słomą kryte.

7. Budynki te powyżej pod pozycją 1-4-5-6 opisane oraz poprzeprowadzane pomiędzy takowemi płaty ogradzają podwórze. Po za budynkami pod pozycjami 1-4 opisanemi uważając, zaprowadzony jest ogród owocowy, w którym znajduje się młodocianych drzew rodzajnych sztuk kilkadziesiąt.

W tem miejscu nadmienia się, iż budynek dawniejszy stanowiący tartak olearnią i jagielnią przed paru laty uległ zniszczeniu i że w miejsce takowego pobudowany został budynek powyżej pod pozycją 2 opisany, obejmujący olearnię i jagielnik. Wskutek czego obecnie tartaku nie masz.

Inwentarz Prażmów (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Prażmowa Powiatu Sieradzkiego dnia jedenastego lipca roku tysiąc osmset trzydziestego drugiego."

Rejent Powiatu Sieradzkiego na żądanie Michała Ciesielskiego, byłego Dzierżawcy dóbr Prażmowa przystąpił do opisania stanu dóbr. Po wygaśnięciu czasu dzierżawy dobra zostały oddane dziedzicowi dóbr Prażmowa i Wólki Będkowskiej Wincentemu Zarembie Tyminieckiemu, zamieszkałemu w Wólce Będkowskiej. Inwentarz dóbr jest w tym akcie porównany z inwentarzem z roku 1828.

1. Dwór ten sam z oknami dobremi. Dach na nim świeżo reperowany, do drzwi średnich klucz przybył. Tynku z przodu dworu w niektórych mieyscach brakuie iak wprzód? były. Do drzwi przybyły trzy haczyki ze szkoblami. Sklep iak był, iest pod dworem, do drzwi przybył wrzecądz z szkoblami.

2. Folwark taki iak był. Przybyło w oknie szyb cztery?, dach posporządzany. Studnia w tyle, u którey socha nowa, wiadro teraz dobre.
Karmnik przy studni czyli przy folwarku dawniey zdezelowany, teraz z drugiego przerobiony. Chlewy, w nich podłoga teraz wszędzie dobra. Dach zły, lecz w niektórych mieyscach naprawiony. Na boku chlewów gdzie był karmnik legowisko dla swini. Na tranzecie dach naprawiony. Płoty w podwórku na południe stare, u wrot brakuie kuny. Na północ płot nowy w słupy, w wrotach frontowych niektóre goździe poukręcały się, przy słupinie frontowey chlewik na .... przystawiony. Parkan ku chałupie Galochy z tarcic stary. Także od wrot aż do wolarni podobny. Sad w drzewa bardzo gęste w tym stanie iak był i z tyłu podobnież ogrodzony. Na rogu sadu przy wolarni szkółka w którey iest drzewek przeszło 106 a w drugim mieyscu za domkiem ogrodzonego sztuk 30. W ogrodzie domek dla ogrodowego iak był, iest.

3. Dom za sadem na boku drogi z dachem szkudlanym z tyłu reperowanym w iednym oknie brakuie szybek czterech, w drugim więcey szybek iak było o trzy a zatem brakuie iedney szyby.

4. Gorzalnia murowana wszystkie drzwi na zawiasach i okute, oprócz dwoyga które są zabite, w suszarni lasy. W izbie gorzelnianey komorki wyrzucone dla rozprzestrzenienia, bo było szczupłe mieysce.

Statki Gorzelniane.

a. Garniec miedziany z pokrywą, wężem, kurkiem i szrubą.
b. Maszyna miedziana z alombikiem dwiema wężami, rurą, ogrzewaczem, szrubami trzema, przykryciami trzema, świdrem żelaznym w ogrzewaczu i kluczem do szrub.
c. Maszyna drewniana do gotowania kartofli o trzech żelaznych obręczach z pokrywą, rurą, drzwiczkami do niey zawiasach, haczykiem i dwiema szkoblami.
d. Dwie rurnice każda o trzech obręczach żelaznych, w nich cztery trąby drewniane do wypuszczania wody.
e. Wanien sosnowych do zacieru siedm, każda po dwie obręcze żelazne maiąca, osma zaś z obręczami drewnianemi.
f. Przykrywadeł do tych wanien cztery.
g. Pompy sosnowe dwie z stęplami, uchami i obręczami czterma żelaznemi i koszturami okutemi
h. Pompa trzecia z okuciem należąca do rozerwatora.
i. Rynien sosnowych siedm z drzewa possessora dowody i roboty.
k. Kufa dębowa trzymaiąca garcy 108.
l. Barka o czterdziestu garcach.
ł. Baryłek sześć do wódki o 10 i 11 garcach.
m. Lyi sosnowy.
n. Rynny sosnowe dwie do rezerwatora.
o. Zasowki żelazne dwie małe do czeluści.

Statki Browarne.

p. Kocioł miedziany o trzydziestu garcach ulepiony.
q. Pułbeczki dębowe do piwa trzy.

Przed gorzelnią studnia do wywaru przy którey dwa koryta przez Dzierżawcę sprawione.

5. Wolarnia dawno zaczęta przed dzierżawą, lecz nieskończona. Na boku wolarni studnia z cembrzyną spruchniałą, koryto przy studni do poienia bydła, studnia blisko gorzelni założona balami dla ciasnego wiazdu.
Płot między drogą do Strzałek idącą po obu stronach stary w niektórych mieyscach sporządzony, przy końcu brakuie przęseł trzech, a na szosciu niektórych żerdzi. Przy braniu possessyi było przęseł ośmdziesiąt ośm, a teraz ich się znayduie dziewięcdziesiąt dwa były Dzierżawca brakuiące postawił, ale drzewa niemógł dostać.
Parkan od owczarni aż do dwojaków stary iak był iest.

6. Owczarnia murowana, dach poprawiony, mur iak przedtem tak i teraz z tynku poopadał .....Okna iak były złe tak są. Płotek z przodu owczarni od roli i drogi przez Possessora dany. Płot między owczarnią a stodołą dobry.

7. Stodoła o dwóch klepiskach, dach stary reperowany. Płot między stodołą a drugą starą dobry. Stodoła druga stara iak była, iest. Dach stary naprawiany. Między stodołą a spichrzem są wrota i płotek mały sporządzony. Spichrz iak był iest. Szopka obok tego spichrza iak była iest. Obok tey szopki ogródek ogrodzony, w którym kartofle, groch i bober opelane. W tyle spichrza iest ogród znaczny ciągnący się aż do dwoyaków w nim są chmielnik drzewka różne, kartofle, kapusta, ięczmień i trawa między sliwkami. Ogrodowiny opelone, ten ogród dobrze ogrodzony.
Przy drodze dwojaki szkudłami pobite, tak iak były są. W tym domu mieszkaią bednarz Możerkoski i ekonom Woyciechoski.
Gdzie był pszczelnik płotu niemasz, ten płot przeniesiony na grodki? dla trzody w podwórze dworowe, lecz tam znayduią się różne drzewka. Obora z trzema stayniami i wozownią. W dwóch stayniach dał Dzierżawca podłogę.
Szopa w okólniku stara iak była zła, iest.
Gołębnik iest.
Spichlerzyk stary iak był, iest. Przy nim ogródek nowo zrobiony i zasiewy.

Następnie Rejent opisał stan zasiewów, które pomijam.

Budynki Wieyskie.

1. Chałupa iak była iest, w dachu poprawiona, mieszka w niey Ludwik Rutkoski zagrodnik w mieysce Galochy. Stodoła stara w sadzie drzewka, obora dość dobra. Około tego wszystkiego płoty ogrodzone.

2. Chałupa w którey mieszka Bartłomiey komornik, dach w kalonce reperowany, oborka iak była, iest zdezelowana. Chałupka druga w tyle w niey mieszka komornica Woytkowa. Przy tey chałupie iest ogrodzenie.

3. Chałupa w którey dawniey mieszkał Tomasz Małgorzaciak? teraz pusto stoi. Drzwi i okna ............. porozbierane są iednak płoty wrota i sadek. Z tey chałupy dlatego się Małgorzaciak wyprowadził, że drzewo będąc spróchniałe waliło się, i komin też się zawalił.

4. Chałupa dwoiaki dobra, w niey mieszka Paweł Grodka? zagrodnik, a w izdebce Woyciech mayster szewc. Obory są dwie iak były. Szopa bez frontowey ściany. Na przeciw tey chałupy stodoła na drugiey stronie drogi. Płoty wszędzie są, w tyle dwoiaków sadek i gruszka wielka, w tym sadku obora pusta bez dachu iak była.

5. Chałupa stara przy niey podobna oborka, płoty są. W chałupie mieszka Józef Buczlaszczak? komornik. Dach na niey naprawiony. Przed tą chałupką stodołka stara.

6. Chałupa w tyle stara w niey mieszka Piotr Włodarczyk zagrodnik. Oborka w tyle chałupy stara spruchniała bez dachu. Sadek ogrodzony.

7. Chałupa dobra, mieszka w niey Jakob Włodarczyk komornik. Oborka zdezelowana, do czego się przyczynili woyskowi. To zabudowanie i sadek na przeciwko ogrodzone.

8. Chałupa dobra dwojaki przez Dzierżawcę cała poszyta. Mieszka w niey Tomasz Małgorzaciak komorniki i drugi komornik Tomasz Krzymianowski. Obora stara, na przeciwko stodoła z dachem dość dobra, płoty ogrodzone.

9. Chałupa dobra w niey mieszka Bernard Barczyński czynszownik i Krystyan Rymarz. Dach na chałupie poprawiony, płoty są.

10. Chałupa dobra w którey mieszkaią Woyciech Zawieracz? zagrodnik i Józef komornik. Sadki dwa ogrodzone, oborka o troygu drzwiach. Na przeciwko na drugiey stronie drogi stodoła stara.

11. Chałupa dobra, mieszkaią w niey Maciey Buczkoski zagrodnik i Franciszek Białczak komornik. Obora o dwoygu drzwiach, dach naprawiony, na przeciwko stodoła z dachem naprawionym, płoty wedle sadku i zabudowania są.

12. Chałupa ta spaliła się za Tomasza Krzymianoskiego w samo południe Wielkiego Czwartku z oborą, został komin murowany z dwiema kominkami i sabatnikiem oraz podmurowanie. Żelastwo z tey chałupy znayduie się u sołtysa Piotra. Na przeciwko chałupy na drugiey stronie drogi stodoła, płoty i niektóre drzewka w sadzie ........

13.Chałupa dobra podmurowana, w którey mieszka żyd Gądoski płacący czynsz z zagrody i Franciszek Cichuta. Stodoła na przeciwko z dachem starym, płoty są, sadek ogrodzony.

14. Chałupa dobra z kuźnią w którey mieszka kowal Bogumił Wolny. Sadek i ogródek ogrodzone. Obora przez kowala postawiona na którą dał Dzierżawca słomy

15. Chałupa mieszka w niey Marcin Król młynarz, dach i okna iak były są złe. Stodoła i oborka oraz chlewik przez kowala spustoszone. Sadek i ogrodek ogrodzone. Wiatrak na górce nie daleko stoiący, do którego wiatraka zaciągnął Dzierżawca wał i smigi kosztem swoim na które Dziedzic dał drzewa.

16. Karczma murowana, dach szkudlany naprawiony. W tyle ogrodzenie, lecz brakuie wrót i iednego przęsła płotu. Staynia murowana przy wrotach są zamki teraz i z kluczami. W tyle karczmy stodoła dość dobra, wrot na drodze Ligockiey brakuie, które z częścią płota Rossyanie spalili.

Na drugiey połaci

17. Chałupa w którey mieszka Szymon Włodarczyk pułrolnik. Stodoła o dwóch klepiskach, stajenka, oborki, spichlerzyk i szopka dość dobre. Całe to zabudowanie obniżone, sadki i ogrodki ogrodzone.

18. Chałupa bardzo stara z dachem, z którey uciekł Antoni Wroński zagrodnik, a teraz mieszka Błaży Szcześniak komornik, oborka stara, chlewik przy chałupie, stodoła dość dobra, ogrodek ogrodzony.

Niedochodząc do dziewiętnastey chałupy znayduie się zrąb niecały od starey chałupy w dawnym inwentarzu niewspomniany. Na przeciwko na drugiey stronie stodoła była też rozwalona przed possessyą.

19. Chałupa z dachem naprawianym, w niey mieszka Antoni Zawieracz zagrodnik. W tey chałupie są teraz dwa okna, oborka przy chałupie stara i opodal stodoła takaż, ogród, sadek i podworze ogrodzone.

Inwentarz Golków (1840)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Golków. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1998. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w Golkowie w zabudowaniu dworskim Powiecie Wartskim dnia dwudziestego piątego listopada / siódmego grudnia tysiącznego ośmsetnego czterdziestego roku."

Józef Leszczyński zadłużył dobra swoje Gollików (Golków) u Jana Fryderyka Ludwika trzech imion Luther. Sukcesorowie tegoż odziedziczyli prawo do tego interesu i zażądali od Komornika Trybunału Cywilnego Gubernii Kaliskiej sprzedaży dóbr dłużnika w drodzę licytacji. Dobra w tym czasie znajdowały się w dzierżawnym posiadaniu Domicelli Łęskiej.

Opis szczegółowy zabudowań dworskich i wieyskich w dobrach Gollikowie znaydujących się.
I. Zabudowania dworskie.

1. Dwór o czterech pokojach, kuchni i schowaniu, zbudowany w mur pruski i w części massiv z cełgy, dach dranicami i gontami kryty, długości łokci warszawskich 22, szerokości 14, wysokości 4. Dla starości i złey budowy wymaga przestawienia.

2. Owczarnia, wozownia i obora, zbudowane z pecy i cegły paloney, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 74, szerokości 19, wysokości 4. Dach zawaleniem grozi.

3. Stodoła o dwóch klepiskach, zbudowana z bali rzniętych na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 37, szerokości 20, wysokości 3.

4. Stodoła o jednym klepisku, zbudowana z bali rzniętych w słupy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 38, szerokości 15, wysokości 5. Dach zawaleniem grozi.

5. Obora, zbudowana z bali rzniętych gliną obrzucona, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 38, szerokości 14, wysokości 5. W środku wszystkich bontów? brakuje i przyciesi podparte.

6. Staynia, zbudowana z bali rzniętych gliną obrzucona, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 18, szerokości 10 1/2, wysokości 4. Podparta, potrzebuie przyciesi.

7. Austerya, zbudowana z bali rzniętych gliną obrzucona, dach gątami kryty, długości łokci warszawskich 23, szerokości 16, wysokości 5. Dach i komin znaczney reparacyi wymaga.

8. Staynia wiezdna, zbudowana z bali rzniętych, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 37 1/2, szerokości 17, wysokości 5. Przyciesi nowych, odnowienia dachu oraz żłobów potrzebuie.

II. Zabudowania wieyskie.

9. Chałupa o jednej izbie, zbudowana z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 19 1/2, szerokości 9 1/2, wysokości 4. Z powodu starości zaledwie do użytku zdatna.

10. Chałupa takaż, zbudowana w połowie z pecy i drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 26, szerokości 15, wysokości 4. Zawaleniem grozi.

11. Chałupa trojaki, zbudowana w połowie z pecy i drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 52, szerokości 7 1/2, wysokości 3. Zawaleniem grozi.

12. Chałupa dwojaki, zbudowana w połowie z pecy i drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 23, szerokości 9 1/2, wysokości 3. Zawaleniem grozi.

13. Chałupa czworaki, zbudowana z pecy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 23 1/2, szerokości 9, wysokości 4. Dach reparacyi potrzebuie.

14. Chałupa o jednej izbie, zbudowana z ryglówki, bali, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 21, szerokości 10 1/2, wysokości 4. Przystawienia potrzebuie.

Stodoła, zbudowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 22 1/2, szerokości 12, wysokości 3. Przystawienia potrzebuie.

15. Chałupa czyli buda z kominem, zbudowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 8, szerokości 8, wysokości 4. Z powodu złego stanu nie zamieszkała.

16. Chałupa o jednej izbie, zbudowana z bali rzniętych, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 10 1/2, szerokości 10, wysokości 4. Z powodu złego jey stanu wcale nie zamieszkana.

Następnie opisano powinności włościan, zasiewy, rozległość dóbr, granice i podatki.

Inwentarz Tobolice Wilkowice (1811)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Sebastiana Starzyńskiego ze Zgierza z roku 1811. (Archiwum Państwowe w Łodzi, akt nr. 58)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się we wsi Tobolicach w Powiecie Zgierskim sytuowaney dnia dwudziestego siodmego miesiąca maja roku tysiąc osmset jedenastego."

Sebastian Starzyński Aktowy Publiczny Pisarz Powiatu Zgierskiego przybywa na grunt wsi Tobolice. Wezwany został tutaj przez opiekunów Wawrzyńca Dzierzbickiego to jest Ignacego Szamowskiego i Karola Chmieleckiego w celu spisania stanu dóbr ruchomych i nieruchomych znajdujących się na gruncie wsi Tobolic i Wilkowic. Na miejscu zastał również administrującego masą majątkowa dóbr Józefa Lubowidzkiego.

W punkcie pierwszym opisano nieruchomości, czyli wymieniono nazwy dóbr będących własnością nieletniego Wawrzyńca Dzierzbickiego, kolejno opisano aktywa i pasywa, w punkcie czwartym wyszczególniono ruchomości w różnych porządkach domowych, gospodarskich, meblach, powozach i inwentarzach.

V. Opis stanu budynków tak dworskich iako i wieyskich we wsi Tobolicach.

Dworne mięszkanie iuż stare, ściany i przyciesi mieyscami nadgniły, snopkami poszyte. W tym mięszkaniu znayduie się pokojów dwa, izba czeladna i komory dwie.
Idąc od tego mięszkania na zachód iest lamus o iedney izbie z suffitem, podłogą, snopkami poszyty, ieszcze dosyć dobry. Pod nim sklepik znayduie się drewniany, lecz zruynowany.
Daley w podwórzu iest spichlerz o dwóch izbach z podłogami i suffitem snopkami poszyty, dobry. W tym znayduie się młynik do chędożenia zboża inwentarski, zboże zaś wszystko podług oświadczenia Urodzonego Lubowidzkiego należy do jego dzierżawy.
Za tym spichrzem na prawey stronie iest stodoła o dwóch klepiskach i sąsiekach trzech. Cała ta stodoła iest dobra, przy niey stoi zrąb z sochami na stodołę drugą zabudowany, w którym brakuje od frontu iedney ściany, na którym zrębie znayduią się także po części i kozły założone.
Daley druga stodoła o dwóch klepiskach i sąsiekach trzech, także dobra, obie stodoły snopkami poszyte.
Wracaiąc się ku dwornemu mięszkaniu na stronie prawey są obory koliste, w środku z podwórkiem dla bydła. Te obory mieyscami w samym środku okolistości są nadpsute, reparacyi potrzebuią.
Od frontu tych obor w tym samym budynku iest staynia z podłogą, z tą naprawy potrzebuiącą.
Daley idąc ku dworowi iest owczarnia dosyć dobra, z dwoygiem po szczytach wrotach. Cała ta owczarnia, iako i obory powyższe snopkami poszyte, nowey poszewki mieyscami wymagaiące.
Nie daleko dwornego mięszkania w tyle, to iest idąc na wieś iest budynek wielki w którym w szczycie są dwa chlewiki od frontu z brzega chlew, w środku wozownia, daley znowu chlew duży i w środku tego karmnik, cały ten budynek snopkami poszyty, ale ieszcze dosyć dobry.
Od tego budynku wychodząc drogą do wsi, na prawey stronie iest chałup komorniczych trzy iuż dawnych, ale ieszcze dobrych. Daley w tey linij są dwojaki, w których na iedney stronie siedzi komornik, a na drugiey iest izba szynkowna. Te dwojaki także są niespustoszałe, również iako i powyższe chałupy snopkami poszyte. Na prawey stronie od północy iest chałup dziewięć, między któremi iest podwóynych dwie. Wszystkie te budynki oprócz dwóch chałup reparacyi potrzebuiących, są dosyć dobre. Przy wszystkich znayduią się stodoły i obory, równie z chałupami snopkami obszyte, na drugiey stronie iedna tylko chałupa, w końcu wsi ina nadpsuta, z stodołką starą i oborką nową.
W środku wsi iest kuźnia nowa, na którey dachu nie masz, zrąb tylko stoi pokozlony i połacony.

VI. Opis ludności wsi Tobolic, czyli gospodarzy i komorników powinności dworowi pełniących. (podaje same nazwiska)

Woyciech Przybyła, Józef Maychrzak, Krystof Przybyła, Józef Przybyła, Woyciech Porada, Jan Piątkowski, Marcin, Franciszek, Bernard Barańczak, Walenty Włodarczyk, Jędrzyi mały, Stanisław Cieślak, Mateusz Piątkowski, Walenty Przybyła.

Wilkowice

"Działo się we wsi Wilkowicach w Powiecie Zgierskim sytuowaney dnia dwudziestego osmego miesiąca maja roku tysiąc osmset jedenastego."

I. Wchodząc na podwórze na prawey stronie był dawniey dwór, który podług oświadczenia Urodzonego Lubowidzkiego administruiącego rok rok minął iak się spalił, na lewey stoi folwark spustoszały, w którym nikt nie mięszka.

Następnie opisano ruchomości znayduiące się w lamusie, spichrzu, wozowni, browarze, stayni, oborze, chlewach i kurnikach.

II. Opis stanu budynków tak dworskich iako i wieyskich wsi Wilkowic.

W podwórzu iak w zwyż się iuż wspomniało dwór spalony, folwark spustoszony, w którym na iedney stronie są dwie małe izdebki, na drugiey iedna większa z kurnikiem w tyle, potrzebuiąca komina murowanego, dachu nowego i podłogi po izbach których brakuie.
Idąc od tego folwarku ku gumnom iest spichlerz o dwóch na dole komorach do sypania zboża i iednym górnym sypaniem, w tyle iest komorka mała na plewy. Na tym spichlerzu cały dach z pokozleniem ruynuie się, który prędkiego naprawienia potrzebuje, także z tyłu pale wspieraiące ściany od fundamentu dosyć nagniłe, i mało iną budowę całą trzymaiące dla utrzymania za tym ścian całego szpiklerza, lub nowe pale dać, albo podmurować potrzeba.
Obok tego szpiklerza iest staynia wielka, w którey iedna na lewey stronie tego budynku staynia, na konie iest z podłogą i suffitem, w środku iest wozownia, za tę na drugim brzegu druga staynia bez podłogi i suffitu. Cały ten budynek snopkami poszyty dobry.
Idąc ku stodołom po lewey stronie są obory okolne w środku z podworskiemi. Te obory po większey części są mieyscami bez poszycia i kozłów, i ścian w niektórych mieyscach brakuje.
Blisko tych obor iest stodoła o dwóch klepiskach i trzech sąsiekach, w którey ściany ieszcze dobre, lecz dach ze wszystkim zły, z gruntu innego poszycia potrzebuiąca.
Blisko tey stodoły iest druga poiedyńcza o dwóch sąsiekach. W ścianach i poszyciu ieszcze dobra, ale z tyłu pale na których stoi ponadgniewały.
Idąc od tey stodoły ku dworowi iest wozownia, w którey ściany dobre, dach tylko innego poszycia potrzebuiący.
Daley blisko dworu czyli mieysca tego na którym się spalił, iest lamus o iedney z przodu większey komorze i drugiey mnieyszey. W tyle, także pod tym lamusem iest sklepik mały drewniany na mleko. Ściany w tym lamusie dobre, dach tylko zły, oraz i suffity w komorach popsute.
Za ogrodem dworskim iest browar niedawno postawiony, o iedney izbie mięszkalney, komorze do schowania rzeczy, drugiey w którey iest kocioł wlepiony do robienia piwa.  Na przeciw w tym browarze znayduie się gorzalnia, w którey garniec iest wlepiony, i inne statki znayduią się browarne wzwyż iuż specyfikowane. Cały ten browar dranicami pobity, z kominami murowanemi.
Obok tego browaru iest budynek nowy na woły i krowy z iedney strony, a z drugiey do trzymania wieprzów postawiony, także dranicami pokryty.
Blisko tego iest ozd, któy iest zupełnie pusty i niebezpieczeństwem grożący.
W tyle browaru idzie droga do młyna, do którego zbliżaiąc się pierwszy most iest zupełnie popsuty i pale iuż osłabione, drugi most przy młynie niedawno przez Urodzonego Lubowidzkiego naprawiony. Młyn także nadpustoszały, przyciesi u niego pogniły, mele na dwa koła mączne.
Na przeciw tego iest jagielnik o iednym kole podobnież iuż nadruynowany. Staw u młyna, z którego na kole woda schodzi ze wszystkim zalazły, czyli zamełtym piaskiem i zarosły, tak iż woda bardzo słaby spadek ma.
Na wsi idąc od dworskiego zabudowania do wsi Tura iest chałup sześć z stodołami i oborami, z których dwie stare małey reparacyi potrzebuią. Inne są dobre.
Na drugiey stronie iest dom karczemny, w którym znayduie się izba gościennna dla ludzi, i trzy małe izdebki dla komorników. Cały ten dom iest dobry.
W tey linij wracaiąc się na podwórze dworskie iest chałup pięć, z których cztery dobre, czwarta reparacyi około poszycia i komina potrzebuje. Przy tych wszystkich chałupach są obory i stodoły dobre. Cała ta wieś we wszystkich budynkach snopkami obszyta.

III. Opis ludności wsi Wilkowic, czyli gospodarzy pełniących. Dominio powinności. (podaje same nazwiska)

Woyciech Zdzienicki, Woyciech Kazimierczak, Mateusz Maciaszek, Onufry Jędrzeyczak, Piotr Zakrzewski, Gabryel Cechmistrzak, Piotr Maciaszek, Woyciech Marciniak, Józef Kubiak, Woyciech Lasota, Jan Duras, Mateusz Świętczak, Katarzyna Przybylakowa, Małgorzata Poradzina, Katarzyna Mszyczyna, Anna Olkowna, Jóźwowa.