Józefka karczma

Słownik Geograficzny:
Józefów, osada, pow. sieradzki, gm. i par. Zduńska wola, odl. od Sieradza 16 i pół w., dom 1., mk. 8.

Spis 1925:
Józefka, osada, pow. sieradzki, gm. Zduńska Wola. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne 3. Ludność ogółem: 28. Mężczyzn 14, kobiet 14. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego 28. Podało narodowość: polską 28.

 

1839 r.

1965 r.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1838 nr 144

Sąd Policyi Prostej Powiatu Szadkowskiego.

Uwiadomia Szanowną Publiczność, że na gruncie Wsi Krobanowa, w Powiecie tutejszym, Obwodzie Sieradzkim, w lesie nad traktem schassée, od lasu ku Zdońskiej Woli wiodącym, w odległości półtora staja, a koło dwóch staj od karczmy Józefka zwanej, do tejże gminy należącej, znalezionym został człowiek z imienia i nazwiska nieznany, pod Świerkiem na gałęzi na chustce czarnej jedwabnej za brodę zaczepiony wiszący, około lat 30 mający, wzrostu średniego, włosów blond, twarzy okrągłej, oczu szarych, nosa małego, ubrany był w gatki białe, bóty porządne, koszulę z cyfrą K. R., kaftanik baścikowy, watowany, półkoszulek czarny we fałdy modne zrobiony. Wzywa przeto Szan. Publiczność, aby ktokolwiek posiada wiadomość o imieniu, nazwisku, miejscu pochodzenia człowieka tego, lub o popełnionej zbrodni morderstwa na osobie jego, śpiesznie Sądowi tutejszemu donieść niezaniedbał dla przedsięwzięcia dalszych środków śledczych.

Szadek, dnia 8 (20) Kwietnia, 1838 roku.

Podsędek, Hałaczkiewicz.

Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego 1852 nr 288

(N. D. 5582) Sąd Policyi Poprawczej Wydziału Piotrkowskiego.

W depozycie Sądu tutejszego znajdują się następujące przedmiota odebrane od niewiadomego z imienia i nazwiska człowiaka który się ucieczką ratował, z karczmу Józefka do Gminy Krobanów należącej w Okręgu Szadkowskim: 1, cugiel rzemienny, 2, surdut granatowy, 3, chustka z szyi i 4 czapka, uwiadamiając więc o tem wzywa prawego właściciela, ażeby po odbiór tegoż depozytu z dowodami własność usprawiedliwiającemi w ciągu miesiąca jednego od daty dzisiejszej do Sądu Poprawczego zgłosił się, lub o zamieszkaniu i nazwisku swym doniósł, gdyż po upływie zakreślonego czasu, rzeczy te na Skarb spieniężone zostaną.

Piotrków dnia 1 (13) Grudnia 1852 r.

Sędzia Prezydujący,

Radca Dworu, Bóbr.

Obwieszczenia Publiczne 1920 nr 41a

Rejestry handlowe.

Do rejestru handlowego, działu A, sądu okręgowego w Kaliszu wciągnięto następujące firmy:

d. 8 października 1919 r.

pod Nr. 2308 „Stanisław Miśkiewicz", handel piwem, kawą, herbatą i wodami mineralnemi oraz : sprzedaż wódek i papierosów we wsi Józefka, gm. Zduńska-Wola, pow. Sieradzkiego; właściciel Stanisław Miśkiewicz we wsi Józefka.

Obwieszczenia Publiczne 1922 nr 53a

Do rejestru handlowego, Działu A, sądu okręgowego w Kaliszu wciągnięto następujące firmy pod Nr. Nr.:

d. 13 lutego 1922 r.

4183 „Józef Płociński", sklep rzeźniczy we wsi Józefka, gm. Zduńska-Wola. Właśc. Józef Płociński we wsi Józefka.

Obwieszczenia Publiczne 1926 nr 3

Wpisy do rejestru handlowego.

Do rejestru handlowego, Działu A, sądu okręgowego w Kaliszu, wciągnięto następujące firmy pod Nr. Nr.:

d. 14 października 1925 r.

6731 „Andrzej Juszczak", sklep kolonjalno-spożywczy we wsi Józefka, gm. Zduńska Wola, pow. sieradzkiego; właśc. firmy Andrzej Ju­szczak, zam. we wsi Józefka.

Obwieszczenia Publiczne 1928 nr 52

Wydział hipoteczny przy sądzie okręgowym w Kaliszu obwieszcza iż otwarte zostały postępowania spadkowe po zmarłych:

11) Leonie Krzemieniu, współwł. osady karczemnej Józefka, pow. sieradzkiego.

Termin zamknięcia tych postępowań spadkowych wyznaczony zo­stał na dz. 22 stycznia 1929 r., w którym to dniu osoby interesowane winny zgłosić swoje prawa w tymże wydziale hipotecznym, pod skut­kami prekluzji.

Echo Sieradzkie 1932 7 grudzień

DUR BRZUSZNY W W OKOLICACH ZDUŃSKIEJ WOLI.

Dur brzuszny zaobserwowano ponownie, w Zduńskej Woli.

Obecnie durem dotknięte zostały wioski pod Zduńską Wolą — Józefka, Tyminice i inne, gdzie ostatnio zachorowała pokaźna liczba mieszkańców.

Zaniepokojony, tym niezwykłym wypadkiem Magistrat miasta Zduńska Wola czyni usilne starania w celu przeciwstawienia czoła zbliżającej się zarazie.

Echo Sieradzkie 1933 19 lipiec

BESTIALSKA ZABAWA TRZECH ZBIRÓW.

POKŁUTEGO NOŻAMI KOLEGĘ

RZUCALI POD WOZY I AUTA.

Zduńska Wola, 17 lipca. (Od wł. kor.) Trzej znani na bruku zduńskowolskim awanturnicy — kryminaliści Józef Janiak, Stefan Bończyk zam. w Józefce, oraz trzeci nazwiska nie zdołano jeszcze ustalić późnym wieczorem weszli do Jana Kozła zam. przy ul. Piłsudskiego 92, żądając wódki, Kozioł oświadczył, że wódki niema i wyszedł z nimi do pobliskiej restauracji.

Gdy Kozioł przepił wszystkie swoje pieniądze napastnicy żądali dalej wódki, a gdy spotkali się z odmową rzucili się na Kozła, wywlekli go z szynku poczęli go źgać nożami. Kozioł wzywał kilkakrotnie pomocy, lecz ani „dzielny" szynkarz, ani przechodnie nie pospieszyli mu z pomocą. Następnie napastnicy dla zatarcia śladów bestjalskiej zbrodni schwycili swą ofiarę za nogi i głową rozbujawszy ciało rzucili je pod pędzący wóz, którego koła przeszły po palcach lewej ręki druzgocąc je.

Zbrodniarze widząc że ofiara ich jeszcze żyje tym samym chwytem rzucili ją pod jadący ciężarowy samochód z przyczepką.

Przytomny szofer widząc co się święci w ostatniej chwili auto zatrzymał i przytrzymał jednego z napastników.

Na pół żywego Kozła w stanie ciężkim policja zabrała do szpitala miejskiego. Zbirów aresztowano.

Echo Sieradzkie 1933 17 sierpień

Śmiertelne harce piorunów.

Straszne skutki burzy.

Podczas szalejącej nad miastem Zduńską Wolą silnej burzy wieczorem piorun uderzył w dom Szulca (w t. zw. dzielnicy Pastwisko). Po przebiciu pod sufitem ściany trafi w głowę siedzącego przy stole gospodarza domu Szulca Aleksandra lat 63; następnie piorun poraził znajdującego się obok szwagra jego Rudela Adolfa który przyjechał na parę dni z Łodzi (ul. Gdańska 140) Szulc został tak silnie porażony że po 20 minutach zmarł, nie odzyskawszy przytomności. Rudel doznał lekkiego porażenia lewej strony ciała.

W kol. Ochraniew, gm. Zduńska Wola, piorun wpadł kominem do mieszkania Mikołajczyków i poraził znajdujące się obok kuchni Mariannę Mikołajczak lat 27 i siostrę jej Bronisławę Janowską lat 18 mieszkankę Łodzi, bawiącą na letnisku. Po 4 godzinach ofiary piorunu doprowadzono do przytomności.

Podczas tejże burzy piorun wpadł przez okno do drukarni O. O. Misjonarzy (ul. Marsz Piłsudskiego 91). gdzie było wówczas 3 robotników, na szczęście jednak szkód ani ofiar w ludziach nie było.

Pozatem we wsi Józefka piorun poraził lekko 2 osoby dorosłe i 3 dzieci.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1933 nr 21

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO

z dn. 19 październ. 1933 r. L. SA. II. 12/14/33

o podziale obszaru gmin wiejskich powiatu sieradzkiego na gromady.

Po wysłuchaniu opinji rad gminnych i wydziału powiatowego, zgodnie z uchwałą Wydziału Wojewódzkiego z dnia 18 października 1933 r. na podstawie art. 107 ustawy z dnia 23. III. 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 294) postanawiam co następuje:

§ 1.

XVIII. Obszar gminy wiejskiej Zduńska- Wola dzieli się na gromady:

5. Henryków, obejmującą: kolonję Henryków, osadę Józefka.

§ 2.

Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Staroście Powiatowemu Sieradzkiemu.

§ 3.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Łódzkim Dzienniku Wojewódzkim.

Wojewoda:

wz. (—) A. Potocki
Wicewojewoda

Łódzki Dziennik Urzędowy 1934 nr 15

OGŁOSZENIE Komisji Wspólnego Planu Zabudowania m. Zduńskiej Woli i okolic sąsiednich

z dnia 24. VII. 34. Ł. 10/34

(ustanowionej dekretem wojewody łódzkiego z dnia 4 sierpnia 1933 r. za Nr. K. B. IV-31/2.

o przystąpieniu do sporządzenia ogólnego planu zabudowania m. Zduńskiej Woli

i okolic.

Przystępując na podstawie art. 23 rozporządzenia Prezydenta Rzplitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanem i zabudowaniu osiedli (Dz. U. R. P. Nr. 23 ex 1928, poz. 202) do sporządzenia ogólnego planu zabudowania wspólnie dla: 1) miasta Zduńskiej Woli, 2) wsi: Rozomyśl, Osmolin, Krobanówek, Karsznice, Zduny, Stęszyce, Krobanów, Opiesin, Ostrów, Czechy, Ogrodziska, Kolonji Maciejew, Osmolin-folwark, Henryków, Józefka, Osmolin, Opiesin, Janiszewice, Ochraniew, Ochraniew Nr. 1, Biały Łuk, majątków Karsznice, Krobanowek, folwarku Janiszewice — w gminie Zduńska Wola położonych, 3) wsi lzabelów, folwarku Tymienice — w gminie Wojsławice położonych i 4) wsi Swędziejewice, Paprotnia, Nowe Miasto, majątków Paprotnia, Swędziejewice w gminie Zapolice położonych, obejmującego obszar ok. 3000 ha, Komisja wspólnego Planu Zabudowania m. Zduńskiej Woli i sąsiednich okolic podaje o tem zgodnie z art. 25 cytowanego rozporządzenia do publicznej wiadomości. Z treścią mającego być sporządzonym, projektu planu zabudowania interesowani mogą zaznajomić się w Zarządzie Miejskim m. Zduńskiej Woli w okresie od dnia 15 listopada r. b. do dnia 30 listopada r. b. w godzinach od 10-ej do 13-ej codziennie z wyjątkiem sobót, niedziel i dni świątecznych.

W okresie od 1 grudnia r. b. do 15 grudnia r. b. interesowani mogą zgłaszać do Komisji Wspólnego Planu Zabudowania miasta Zduńskiej Woli i okolic sąsiednich wnioski, dotyczące wyżej wymienionego planu zabudowania.

Przewodniczący Komisji:

(—) Inż. St. Boryssowicz

Starosta.

Obwieszczenia Publiczne 1935 nr 72

Wydział hipoteczny sekcja II przy sądzie okręgowym w Kaliszu, niniejszem obwieszcza, że zostały otwarte postępowania spadkowe po zmarłych:

5) Józefie Musiałowej I voto Krzemieniowej, współwłaścicielce 9 mórg ziemi z zabudowaniami z osady karczemnej Józefka, powiatu sieradzkiego;

Termin dla zamknięcia powyższych postępowań spadkowych wy­znaczono na dzień 8 grudnia 1935 roku, w którym to terminie osoby za­interesowane winne zgłosić się do kancelarji wyżej wymienionego wy­działu hipotecznego w celu ujawnienia swoich praw pod skutkami prekluzji.

Lepianka karczma

 Lepianka, karczma  leżąca w gminie Zapolice.

 

Mapa Kwatermistrzowska

 

1965 r.

Kaliszanin 1878 nr 101

Donoszą nam z pod Zduńskiej-Woli, iż w d. 17 b. m. na Porębach do gminy zduńskowolskiej należących, przed karczmą Lepianką zabito dwóch wieśniaków. Krąży pogłoska, jakoby rzeczeni wieśniacy, cieszący się w okolicy renomą końskich złodziei, schwytani na gorącym uczynku przy jakiejś kradzieży, przez poszkodowanych z tego świata zgładzeni zostali.

Inwentarz Chrusty Zawady (1829)

Źródło inwentarza: Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1829 akt nr. 149.
(Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Mapa Kwatermistrzowska

“Działo się na gruncie wsi Chrustów Powiatu Sieradzkiego, dnia dziesiątego sierpnia roku tysiąc osiemset dwudziestego dziewiątego”.Rejent Powiatu Sieradzkiego wezwany przez Feliksa Kolumne Walewskiego zamieszkałego w Dąbrowie Rusieckiej, dzierżawcę pomienionych wsi, przybywa na miejsce. Obecny przy tej czynności jest również Jan z Domaniewic Domaniewski, pełnomocnik sukcesorów dziedzica majętności Widawskiej Ksawerego Turskiego. Rejent przystępuje do opisania stanu dóbr.

Folwark i Wieś Chrosty

1. Dwór czyli Folwark w strychulce na glinę, maiący dach szkudlany stary przeglądaiący do reperacyi, komin z gruntu murowany, okna dobre, izb trzy, komore, kominki trzy, piece dwa, drzwi troie na zawiasach, reszte na biegunach. Do tego iest przystawiona komora większa z drzewa rzniętego z dachem słomianym i jednemi drzwiami.
2. Stodoła w strychulce na glinę o iednym klepisku pod snopkami, z trzema szorami szkudeł u dołu starych. Wrota na wylot z trzema kunami, trzema czopami, czterma wrzeciądzami z szkoblami. Do niey przystawione z boku kurniki w strychulce na glinę o pięciu drzwiach, w nich dwa korytka, szczyty z tarcic, lecz jednego połowy brakuje od strony kurników. Przyciesi zwyczaynie w ziemie wklęsłe, bo nie podmurowane.
3. Owczarnia w strychulce na glinę o dwoygu drzwiach pod szkudłami lecz staremi. W niey drabki cztery, żłob ieden. Przy niey staynia z wozownią w strychulce na glinę, maiąca drzwi, wrota, dach słomiany, dwa żłoby, a koryto w wozowni.
4. Sołek czyli chlewik z drzewa kostkowego z drzwiami na biegunach i dachem słomianym.
5. Studnia ocembrowana z słupem, żurawiem, korytem i korytkiem.
6. Dziedziniec ogrodzony płotami w słupki z dwiema wrotami. Okolnik przed owczarnią i staynią ogrodzony z wrotami.
Idąc z podwórza do kowala płot chruściany. Droga po obu bokach rowami okopana. Drabiny trzy, iedna na folwarku, druga na stodole, trzecia na owczarni.
7. Chałupa kowala maiąca izbe, sień, dach słomiany, komin lepiony. Statki swoie własne ma kowal.
8. Karczma z drzewa kostkowego, obeymuiąca dach słomiany, komin gliniany, izbe, komore, sień, kominek, piec, okna dwa, drabine na dachu.

Folwark i Wieś Zawady.

1. Folwark na Bugaiu* w ryglówkę na glinę, maiący dach słomiany, komin murowany, izby trzy, komore, sień, okien cztery złych bo w nich brakuie szyb dwadzieścia dwie. Drzwi na biegunach z iednym haczykiem i drabinę starą złą, przyciesi wklęsłe.
2. Stodoła w ryglówkę na glinę z dachem słomianym, szczytami dwiema z tarcic, dwiema klepiskami, wrotami podwoynemi, w szrodku drzwiczkami dwiema u tych wrot z frontu, z tyłu gliną zalepionemi. U wrot kun ośm, u drzwi cztery zawiasy, z szkoblami i wrzecądzami, u tylnych wrot wrzecądze z szkoblami i zatyczkami. Drzwi z dziedzińca do somsieku na biegunach. Przyciesi wklęsłe w ziemie, bo nie podmurowane. W tyle ściana wyprężona i trzy razy wyparta, na przodzie także wklęsła.
3. Owczarnia w ryglówkę na glinę, przyciesi wklęsłe, w kilku mieyscach zgniłe, ściany podparte. Dach słomiany przetarty, u dołu pięć szorów szkudeł ale po części złych. Wrot dwoie na wylot na biegunach, iednych z nich potrzeba nowych bo złe. Drzwiczek dwoie z boku na biegunach z wrzecądzem iednym i szkoblami.
4. Studnia na szrodku dziedzińca z cembrzyną starą. Przy niey socha z kosiorem i korytem starym złym. W owczarni pokład z żerdzi prostych. Żłoby zaś i porządki owczarskie.
5. Karczma we wsi Zawadach stara z drzewa kostkowego pod snopkami, komin murowany. Ma izbe, komore, sień. W izbe okna dwa w nich trzech szybek brakuie, piec i kominek z cegły, posowę z łupanek, przyciesi wklęsłe zgniłe, ściany niektóre wyprężone. W izbie trzy belki słupkami podparte. Staynia wiezdna z drzewa pod snopkami z dwiema żłobami, przyciesi zgniłe.
Stodoła z drzewa kostkowego pod snopkami stara, zła, pochylona i pusta. W izbie stół sosnowy na krokwiach z ławką z bala przy ścianie starą wartuiący złotych trzy, groszy trzy.

(Następnie opisano zasiewy w Zawadach i Chrustach, wymieniono włościan z obu wsi wraz z powinnościami wykonywanymi na rzecz dworu.)

* Folwark na Bugaju to prawdopodobnie folwark Zawadskie zaznaczony na mapie Kwatermistrzowskiej

Wandzin gm. Wodzierady

Wieś Wandzin położona w gminie Wodzierady powstała w 1854 roku*. Józef Leopold** ówczesny dziedzic dóbr Kwiatkowice część ziemi po wyciętym borze o wymiarze 6 włók miary nowopolskiej postanowił przeznaczyć na utworzenie nowej kolonii. Koloniści w liczbie jednastu osób podpisali kontrakt wieczysto-dzierżawny i opłacili koszta wkupnego. 

Byli to: Paweł Śpiewak, Mateusz Kasprzak, Paweł Stańczak, Stanisław Michalak, Józef Kijański wszyscy pochodzący z kolonii Nowy Świat, Mikołaj Łuczak, Piotr Kolasa, Rafał Bryk z kolonii Apolonia, Antoni Góra z wsi Czołczyn, Maciaszek Boruk z kolonii Katarzynów koło Prusinowic oraz Józef Boźniecki z Kwiatkowic. Nowo powstała kolonia graniczyła od północy z dobrami Jerwonice i Czołczyn. Od południa z dobrami Kwiatkowice i od zachodu z dobrami Wola Czarnyska.
Przy tej okazji powstała mapa sporządzona przez geometrę przysięgłego Antoniego Smorowskiego pod tytułem: "PLAN KOLONIJ Wandzin Położonej w Gminie Kwiatkowice Powiecie Sieradzkim." Mapa przedstawia obszar wydzielonej kolonii z podziałem na działy dla poszczególnych nabywców.

Nazwa Wandzin pochodzi prawdopodobnie od imienia Wanda, które nosiła żona*** Józefa Leopolda.

* Notariusz Jan Trąbski Szadek, sygn. 52/1, akt. nr. 158, AP Łódź oddział w Sieradzu.
** urodzony 2.07.1819 roku w gminie Głuchów w ówczesnych Prusach, zmarły 20.05.1911 roku w Kwiatkowicach.
(źródło: http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.10582)
*** Wanda Wolska z Woli Blokowej herbu Lis ur. 1829 zm. w 1853 roku.
(źródło: http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.10582)

Kląki / Kunki staw

Kląki, dawniej Kunki nazwa śródleśnego zbiornika wodnego znajdującego się na południe od wsi Dzietrzniki w gminie Pątnów.

 

Słownik Geograficzny:
Kunki, w pow. wieluńskim, w lesie należącym do leśnictwa Wieluń, straży Dzietrzniki, znajdują się stawy mające nazwę Kunki. Stawy te, dość rybne, porosłe u brzegów trzciną, i będące z wiosną siedliskiem dzikich kaczek, nie odznaczają się niczem tak dalece, wyjąwszy przywiązanego do nich podania, które opiewa, że w miejscowości tej stoczoną była bitwa dość krwawa wojsk hetmana Zamojskiego ze stronnikami pretendenta do tronu polskiego arcyksięcia Maksymiliana. Pod wodzą Zamojskiego walczył tu regimentarz Gabryel Hołubek, który przez swą waleczność wyniósł się z prostego górnika olkuskiego na tę godność wojskową. Po przegranej w tem miejscu, arcyksiążę Maksymilian ze swymi stronnikami Zborowskimi cofał się na Wieluń, aż w m. Byczynie został wziętym przez Zamojskiego do niewoli.

 

1992 r.

Geoportal

Staw Kląki vel Kunki w lipcu 2020 roku

 

Staw Ług

Staw Ług, nazwa stawu o powierzchni czterech hektarów położonego pomiędzy wsią Tuchań i kolonią Chorzew w gminie Kiełczygłów. 

Według mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego (WIG) w skali 1:25000 z 1932 roku znajdował się tutaj niewielki zbiornik wodny o powierzchni około pół hektara. Podmokły teren i przepływający tędy niewielki ciek wodny-zasilający rzeczkę Strugę, stworzyły sprzyjające warunki dla powiększenia powierzchni zbiornika wodnego. Staw jest chętnie odwiedzany przez okolicznych wędkarzy i ptactwo wodne.

Staw Ług (geoportal)

Staw Ług na zdjęciach z 13 sierpnia 2020 roku

Górka Rzężawska

Słownik Geograficzny:

Rzężawy  al. Rzązawy, w XVI w. Rzyszawy, kol. z os. Górką Rzężawską, nad odnogą Prosny, pow. turecki, gm. i par. Goszczanów, odl. 28 w. od Turka; kol. ma 14 dm., 95 mk., 238 mr.; os. 1 dm., 3 mk. Rz. wchodziły w skład dóbr Goszczanów. W 1827 r. było 8 dm., 64 mk. Wspomina tę wś Lib. Ben. Łaskiego (II, 62) w opisie par. Goszczanów. 

Górka Rzężawska, dawniej osada położona na wschód od wsi Rzężawy na wzniesieniu znajdującym się u skrzyżowania dróg.

Górka Rzężawska w 1873 roku.

Górka Rzężawska naniesiona na współczesną mapę.

 

Zawaliska staw

Zawaliska, nazwa śródleśnego stawu położonego na północ od drogi asfaltowej z wsi Kraszkowice do Krzeczowa w gminie Wierzchlas.

Zawaliska 1965 r.

 

Geoportal

STAW ZAWALISKA w sierpniu 2020 roku.

 

Jezioro Kurkowe

Jezioro Kurkowe, nazwa zbiornika wodnego w gminie Działoszyn. Zbiornik znajduje się na południe od drogi pomiędzy miastem Działoszynem i wsią Trębaczew. Jezioro położone jest w sąsiedztwie lasu, na północ od rzeki Warty.

JEZIORO KURKOWE sierpień 2020 r.

 

Inwentarz Lubola (1840)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wawrzyńca Lubicz Janczewskiego z Warty z roku 1840, nr aktu 125. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Lubola na Mapie Kwatermistrzowskiej

"Działo się we wsi Lubolli powiecie Wartskim dnia |: ósmego :| dwudziestego Czerwca tysiąc ośmset czterdziestego roku."
Tego dnia Rejent powiatu Wartskiego Wawrzyniec Lubicz Janczewski przybywa do wsi Luboli wezwany przez Barbarę z Rydzyńskich Hendlową, dzierżawczynię wsi Luboli, wdowie po Antonim Hendlu w celu dokonania spisu inwentarza i budowli. Wieś Lubola została wydzierżawiona w roku 1839 rodzinie Hendel na czas trzech lat przez dziedzica dóbr Lubola Ferdynanda Potworowskiego. 

Dwór
z cegły, z frontu dachówką, a od tyłu szkudłami pokryty. Szufitu w sieni kawał dwa łokcie długi i łokieć szeroki odpadł, a w całym domu grozi odpadnięciem i każdego czasu poodpadać może, dla tej jego wady, że strychulce są za wysoko od powierzchni dolney belek, za dużo poobwijane są słomą i że zbyt grubo wylepione są gliną i opucowane wapnem, skutkiem czego toż wylepianie i pucowanie własnym ciężarem opada.

Staynie
cztery pod jednym dachem słomą poszytym postawione z surówki. W stajni fornalskiey pierwszej od cugowych koni jedna belka złamana.

Stodoły
jedna o trzech klepiskach. Korpus iey czyli środek w ryglówkę wiatr wywrócił dnia dwudziestego piątego czy szóstego maja roku bieżącego, jak W. Hendlowa podaje dla złego wiązania według zdania biegłych, a mianowicie, że bunty poprzeczne były za krótkie. Skrzydła obadwa są z pacy w słupy z palonej cegły. Wiązania w nich słabe i mogą się wywrócić, zwłaszcza dla tego że wiatr wpada od środka, który się wywrócił. Przed środkiem tej stodoły wywróconym, stoi młockarnia pod szopą otwartą.
Druga stodoła o dwóch klepiskach, drewniana, na podmurowaniu z kamieni i gliny, słomą poszyta, stara, przyciesie i kilka bali w ścianach spróchniałe, z tyłu podparta sześcioma zastrzałami, brakuje jednej belki i rygla poprzecznego, jedna belka złamana, wiązania u góry w dwóch miejscach rozwiodło się, wierzeje pospuszczały się. Stodoła ta w ogólności według zdania biegłych, jest niepewna i przy mocnym wietrze wywrócić się może.

Owczarnia
z pacy w słupy z cegły palonej, w dobrym stanie.

Gołębnik
znacznie się pochylił.

Wozownia
z bali, a w części znacznej otwarta, szkudłami pobita, bez pułapu, nowa.

Czworaki dla dworskich
z pacy, słomą poszyte, w dobrym stanie.

Obora i drewnik
z pacy, trzecia część ściany wschodniey wywaliła się w marcu i jest zabita tarcicami, a czwarta część szczytu południowego grozi wywaleniem się, gdyż szpara jest dziewięć cali szeroka, w oborze żłobów sześć i tyleż drabin. Na górze budynku tego poszytego słomą, jest sypanie na zboże, lecz niedostateczne bo belki nie mogą znieść wielkiego ciężaru i uginają się.

Obora druga
w pace, z podłogą, która miejscami powygniwała, żłoby są wszystkie, w końcu zachodniem skrzynia do parzenia sieczki i studnia na wywar, brakuje jednego buntu. Dach szkudlany pobity potrzebuje reparacyi. Na przodzie tej obory jest urządzone duże koryto koło szesnastu łokci długości.
Pomiędzy tą oborą i gorzalnią jest żuraw z kluczem i wiadrem od studni, w miejsce której urządzona jest teraz pompa przez W. Hendlową według jey twierdzenia.

Gorzelnia
murowana, szkudłami pokryta, nowa, wewnątrz luft szybrowy odstał od muru i popękał, także go całkiem trzeba przerobić. W stayni gorzelanego drzwi brakuje. W sklepie w gorzelni trzeba podwyższyć ścianę przeszło na pół łokcia.

Browar
murowany, szkudłami pobity, nowy, brakuje pułapu i trzeba pozabijać lisztwami? szpary pomiędzy tarcicami tak w szczycie wschodnim jako i w środkowem przepierzenie, schody na suszarnią słodową tak są przykre i zdezelowane, iż zupełnie nieodpowiadają swemu przeznaczeniu. Na suszarni brakuje całkiem lasów.

Chlewy i kurniki
z bali, dranicami pobite, w złym zupełnie stanie. Kurnik z chrustu pleciony, mały, szkudłami pobity, nowy.

Oficyna
z bali szkudłami pokryta, nowa, lecz sklep podnią przeznaczony na skład okowity, nie jest odpowiedni przeznaczeniu, bo zbyt niski i stoi w nim woda, niema żadney podłogi.

Płoty stare są w złym stanie a jest ich prętów piętnaście a płoty nowe z chrustu brzozowego pionowo postawione i ze zrzynów są dziełem W. Dzierżawczyni, według zapewnienia teyże.

Następnie przytoczone są opisy inwentarzy (wołów, krów , jałowizny, owiec, koni, kur, kaczek, żyta), statki i porządki gospodarskie, naczynia i statki browarniane, meble, narzędzia, obsiewy. Tą część nie przepisałem.


Pomijam opis inwentarzy (woły, krowy, jałowizna, owce, konie, kaczki, kury, żyto), statki i porządki gospodarskie, naczynia i statki browarniane, narzędzia sprzęty i porządki rolnicze oraz gospodarskie, obsiewy.

Błota bagna

Błota, nazwa dużego kompleksu bagien i torfowisk położonych na obszarze gminy Poddębice.

 1965 r.

 Groportal

 Błota wyłaniające się za drzewami w czerwcu 2020 roku.

Inwentarz Piotrowice (1827)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1827. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

 

Dobra Piotrowice na Mapie Kwatermistrzowskiej

"Działo się we Dworze wsi Piotrowic Powiatu Sieradzkiego dni Jedenastego Września roku Tysiąc Osiemset Dwudziestego Siodmego".
Tego dnia Rejent Powiatu Sieradzkiego w osobie Antoniego Pstrokońskiego zjawia się w Piotrowicach wezwany przez Adama Sokolnickiego, teraźniejszego dzierżawcę dóbr Piotrowic z folwarkiem Abramki i karczmą z wiatrakiem na Zmyślonej. Tu zastaje poprzedniego dzierżawcę dóbr Romualda Wągrowskiego oraz Józefa Pomian Łubieńskiego z Kamionki koło Wielunia, posiadającego wierzytelność hipoteczną na tutejszych dobrach. Na żądanie Adama Sokolnickiego przystępuje Rejent do spisania stanu pomienionych dóbr.

Folwark Abramki.
1.Dwór stary z drzewa kostkowego w węgły. Dach częścią pod snopkami, częścią pod szkudłami reperacyi potrzebuiący w obu szczytach i kawale tylney strony. Komin lepiony nadmurowany, przyciesi na około stare przegniłe. Nad gankiem dachu nowego potrzeba. U drzwi na ganek zawiasy żelazne z szkoblami i wrzecądzem. Drzwi drugie sienne bo pierwszych brakuie na zawiasach z klamką, szkoblem i ryglem. U drzwi do pokoiu wchodząc po prawey ręce zawiasy i zamek z kluczem, w pokoiu podłoga i posowa z tarcic, trzy okna stare szkło w nich całe - piec kominkowy z cegły z klapą żelazną, ściany w wapnem teraz dobrze wyrzucone. Do drugiego pokoju drzwi na zawiasach żelaznych z zamkiem i kluczem, dwa okna stare ze szkłem dobrym, piec kominkowy z cegły, podłog spaczona i posowa z tarcic, do trzeciego pokoiku drzwi na zawiasach z klamką bez rygla i haka, okno stare z szkłem, podłogi nie masz, posowa dobra, piec kominkowy z cegły. Do komory drzwi na zawiasach z szkoblami i wrzeciądzem. W kuchence dwoie drzwi na zawiasach z klamkami i hakami żelaznemi. Do kuchni z sieni drzwi na zawiasach z haczykiem i drewnianą klamką, w kominku sztyca żelazna, trzy okna stare nieokute, piętnaście szyb wybitych, podłogi brakuie, posowa z tarcic stara. Drugie drzwi do komory na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Drzwi na górę z zawiasami, wrzecądzem i szkoblami żelaznemi. Schody w średnim stanie. Ten dwór ma długość łokci 30, szerokości łokci 19, wysokości łokci 4 miary warszawskich. Okienic cztery na zawiasach z przetyczkamiw średnim stanie.
Za tym dworem ogród włoski i warzywny z sadem, w którym znayduie się owocowych drzew iako to: gruszek 30, jabłoni 83, wiśni 300, śliwek 61. W tym ogrodzie iest zasianych kwater 9, iedna pasternakiem, cztery marchwią, jedna brukwią, iedna grochem cukrowym, iedna cebulą, iedna pietruszką, porami i czosnkiem.
Ogród ten z frontu ma płot stary, z tyłu zaś rowem okopany.
2o Dom folwarczny o trzech izbach i dwóch komorach, sieni iedney w ryglówkę gliną wylepione ściany, dach słomiany. Ściana tylna wyprężona, tak iż baliki u dołu wypadaią. Z boku iedney potrzeba nowey przyciesi. W oknach ośm szyb brakuie, iakoteż w szczycie pod okienkiem dwóch kawałów tarcic. Ma długości łokci 23 1/2, szerokości 12, wysokości 3 1\2 miary krajowey.
3o Chlewy o czterech przedziałach z drzewa z dyli w słupy. Dach słomiany bez posowy. Obeymuią na dłuż łokci 22, na szerz łokci siedm, na wysokość trzy i puł łokci.
Studnia z drzewa, u którey cztery baliki stare od wierzchu nie zdatne. Żuraw z słupem bez wiadra, koryto do wody dobre.
4o Staynia stara o trzech przedziałach, z drzewa w węgły, słomą kryta. U drzwi szkoble żelazne z wrzecądzami. Koryta z drabkami, posowa z tarcic, podłogi stare złe w części brakuiące. ściany popruchniałe, dach słomiany. Ma długości łokci 23 1\2, szerokości 17, wysokości 3 1\2.
5o Obora z drzewa kostkowego w węgły słomą kryta bez posowy, tylna ściana ma dwie podpory, dach dobry, z iedney strony szczyt z tarcic, żłoby, przyciesi bez podmurowania. Zawiera na dłuż łokci 50 1\2, na szerz 12, na wysokość 3 1\2.
6o Stodoła o iednym klepisku z drzewa kostkowego trochę pochylona bo stara. Dach słomiany, przyciesi spruchniałe, wrota stare z tarcic i dylików z dwiema kunami żelaznemi.
7o Stodoła druga stara o trzech klepiskach z drzewa różnego w węgły i słupy pochylona, przyciesi pogniłe bo bez podmurowania, dach słomiany, wklęsły, pochylony bo żadnego wiązania wewnątrz nie masz oprócz bontów, owierki i kozły niektóre połamane. Ta stodoła koniecznego potrzebuie przestawienia. Wrota stare do użytku mniey zdatne z czterma konami i szkoblami.
8o Spichrz z drzewa kostkowego w węgły, trochę pochylony bo niepodmurowany, lecz dobry. słomą kryty, u pierwszych drzwi zamek z kluczem, wrzecądzem i szkoblami, u drugich drzwi wrzecądz i szkoble oraz zamek bez klucza, w trzecich wrzecądz z szkoblami bez zamku. Wszystkie drzwi na zawiasach i hakach żelaznych. Idąc po prawey stronie pięć przegród do zboża. Po lewey stronie duże schody na górę dobre, posowa i podłoga z tarcic.
9o Obora razem z trzema chlewami i wozownią, z drzewa ściany w iedney połowie u dołu, u góry w strychulce na glinę. Posowy nie masz. Dach słomiany - przyciesi pogniły. U obory drzwi na biegunach drewnianych u chlewików takież drzwi z wrzecądzami i szkoblami żelaznemi. Drzwi u wozowni z konami, wrzecądzem i szkoblami. W ścianie boczney w wozowni strychulce z gliną powypadały. Ściana od zachodu słońca wyprężona.
10. Owczarnia nowo przestawiona z drzewa różnego podmurowana kamieniami. Dach słomiany, wrót dwoie i iedne drzwi na szrodku u iednych wrot i drzwi wrzecądze z szkoblami.
Dziedziniec ogrodzony w słupy płoty częścią dobre, częścią stare, wrot troie. Wszystko w średnim stanie.

Zmyślona
11. Karczma z drzewa kostkowego, ściany stare spruchniałe. Dach słomiany, stary obrządzany komin lepiony. Izba z alkierzem i komorą a u drugiey stronie dwie izby i dwie komory. Sień na wylot, okna złe sporządzane po części gliną zalepione. Zawiera na dłuż łokci 33, na szerz 16, na wysokość 5 łokci. Ta karczma czyli gościniec nie wart reperacyi ani przestawienia, nowy trzeba postawić i z staynią wiezdną iako na trakcie będący - z drzewa tego gościńca ledwo iaki budyneczek mały może bydź zrobiony.
Stodołka stara w słupy, dach słomiany narządzany, wrota stare sporządane. Zawiera na dłuż łokci 15, na szerz łokci 9, na wysokość 3 1\2.
Studnia dość głęboka cembrowana, ale w kilku mieyscach ugniły bale, trzeba dać wyższą cembrzynę i obsypać gliną i ziemią. Niemasz żurawia ani słupa, ani wiadra, sznurem wodę ciągną.
12o Wiatrak z drzewa tarcicami obity. Dach szkudlany zupełnie zły, też owierki, podłoga dziurawa i ściana iedna. Potrzebuie konieczney reperacyi w dachu ścianie iedney, kozłach, owierkach, podłodze i okucia żelaznego na wale bo się żelazo wylazło. Gruntowe porządki są: pytle stare trzy, oszkardy dwa, linka iedna biedna, ćwierć i łańcuch żelazny ze stu ogniw się składaiący.

Wieś Piotrowice.
1. Chałupa Józefa Kloski pułrolnika sołtysa z drzewa rzniętego dobra, komin nadmurowany, dach słomiany. Ma izbę z komorą izdebke, sień, okna dwa, iedno z nich sporządzane.
Stodoła z różnego drzewa w słupy, pochylona, stara, dach słomiany.
Oborka w słupy o dwóch przegrodach z różnych kawałków drzewa pochylona, dach pod snopkami. Studnia w podwórzu z słupem i żurawiem.
2o Chałupa druga stara po Sobku pułrolniku potrzebuie przyciesi, posowa, komin i dach stare, złe. Ma izbe z komorą, okno sporządzone, owierki popróchniałe.
Stodoły i obory nie masz bo takowe iako stare wiatr poobalał.
3. Chałupa trzecia Krysztofa Tomaszewskiego pułrolnika, dach dobry słomiany, komin nadmurowany, ma izbę z komorą i sienią, okno narządzane, przyciesi trzeba podwlec.
Stodoła w słupy, dach słomiany, iedney czwartey części ściany od zachodu brakuie, oborka z drzewa różnego pod snopkami.
4o Chałupa czwarta Szymona Mielcarka pułrolnika, z drzewa. Ma ściany pochylone, dach słomiany, komin nadmurowany, izbę z komorą i sienią okno narządzane, stodołę osobną w słupy pod snopkami, oborkę z drzewa przestawioną z dachem słomianym.
5o Chałupa piąta Wawrzyńca Jadamiaka pułrolnika, stara zupełnie zła kawała balu od dołu brakuie. Dach stary zły, komin lepiony zły. Ma izbę z komorą, sienią, okno sporządzone.- Do niey należy stodoła stara w słupy pod snopkami. Oborka z staienką w średnim stanie pod snopkami.
6o Chałupa szósta Woyciecha Stasiaka byłego pułrolnika teraz komornika, stara zła, potrzebuie znaczney reperacyi albo przestawienia, komin lepiony zły, dach stary. Ma izbę z komorą sienią okno sporządzane. Stodoła stara zła pochylona. Oborka z staienką podobna, wszystko pod snopkami.
7o Chałupa Błażeia Krzaka zagrodnika z drzewa rzniętego, stara. Dach słomiany narządzany, komin nadmurowany ale zły. Stodoła w słupy pochylona, chlewik przy chałupie biedny. Dachy pod snopkami.
8o Chałupa ósma Józefa Legota komornika stara, rozwiedziona w złym stanie, izba z komorą i sienią, okno zwyczaynie złe. Oborka stara przy chałupie pod snopkami.
9o Chałupa dziewiąta: Franciszka Kasprzaka pułrolnika z drzewa rzniętego w węgły. Dach słomiany komin nadmurowany. Ma izbę komorę, sień i okno sporządzane. Stodołę przy boku przystawioną pod snopkami. Oborkę z chlewikiem stara, dach słomiany.
10o Karczma druga w ryglówkę, ściany w strychulce na glinę dane, dach słomiany. Komin nadmurowany, ma dwie izby, dwie komory i sień, okna dwa w których osiem szyb brakuie. Obeymuie na dłuż łokci 33 1\2, na szerz łokci 12, na wysokość łokci pięć.
Stodoła przy niey w słupy i baliki słomą kryta, ma na dłuż łokci 16, na szerz łokci 8, na wysokość łokci trzy i puł. Chlewik na drugim boku z drzewa w słupy i baliki słomą kryty, długi łokci 12, szeroki łokci cztery, wysoki łokci dwa i puł.
11o Kuźnia z drzewa kostkowego w słupy, przodek w strychulce na glinę. Dach szkudlany nieco reperacyi potrzebuiący w kilku szkudłach. Komin cały murowany, izba z komorą i sienią i okno. Zawiera na dłuż łokci piętnaście, na szerz łokci ośm, na wysokość łokci cztery.

Chałupy
12o Chałupa dziesiąta owczarza Józefa Nowickiego z drzewa rzniętego. Dach słomiany, komin nadmurowany. Izba z komorą, sienią i oknem. Chlewik stary pod snopkami.
13o Chałupa iedenasta Antoniego Marciniaka zagrodnika z drzewa rzniętego. Dach słomiany stary. Komin lepiony. Ma izbę z komorą sienią i oknem. Stodołę starą pod snopkami i chlewik podobny.
14o Chałupa dwunasta Piotra Adamiaka komornika byłego pułrolnika z drzewa różnego pod snopkami. Ma izbę z komorą sienią i oknem. Komora pochylona przyciesi trzeba, komin lepiony, ściana przy izbie w tyle zgniła. Stodoła i obora z drzewa pod snopkami.
15o Chałupa trzynasta Jakóba Bielaka pułrolnika, stara, dach stary po części zły, komin nadmurowany. Ma izbę, komorę, sień i okno. Stodołe i obore stare pod snopkami.
16o Chałupa czternasta Szczepana Kobieli komornika, stara, potrzebuie przestawienia, komin nadmurowany, dach słomiany. Ma izbę, komorę, sień i okno sporządzane. Stodołe starą i oborkę pochyloną pod snopkami.

Osada włościan w Piotrowicach.
1. Podług Inwentarza dnia 12 lipca roku 1824o z przeszłym dzierżawcą W. Romualdem Wągrowskim przez P. Leona Nowierskiego Komornika Trybunalskiego spisanego było pułrolników 9, zagrodników 4 i komorników 6, teraz znayduie się:
a, pułrolników 6, iako to: Józef Kloska, Kryzostom Tomaszewski, Szymon Mielcarek, Wawrzyniec Adamiak, Franciszek Kasprzak i Jakób Bielak.
b, zagrodników tylko dwóch, Błażey Krzak i Antoni Marciniak.
Teraźnieyszy dzierżawca W. Adam Sokolnicki ma osadzić pułrolnika iednego i iednego zagrodnika, dla których się po ubyłym zostawiaią we dworze: konie dwa, woły cztery, krowy dwie, kosy trawne dwie, kosa od sieczki iedna, siekiery dwie, sierpy dwa, pługi dwa, radlica 1, grądzielówka iedna i wozy dwa: poniżey otaxowane przez dwóch gospodarzy.
c, komorników 9, Stasiak, Legota, Adamiak, Kobiela, Jędrzey Pawlak, Maciey Pietrzykoski, Szymon Kubiak, Jan Pawlak i Kazimierz Pioch przez teraźnieyszego dzierżawcę przyięty.
Każdy pułrolnik ma inwentarz gruntowy: parę koni, parę wołów, krowę, świnię, wóz, pług, na kosę złot. 2 gro. 15 i zasiew. Robi w tydzień pięć dni bydłem, a w S. Małgorzaty do S. Michała po sześć dni. Odbywa następuiące powinności,- trzy tłuki, do pasania trzody z kolei chodzi, owce myie i strzyże, len moczy i wysusza, stróżą koleyno z drugim odbywa, daniny daie po cztery kapłony, po dwa medele jay, po dwie sztuki przędzie z lnu pańskiego a z iedney płotne oddaie.
Każdy zaś zagrodnik posiada po parze wołów, krowe, krowę i zasiew ma. Robi w tydzień po trzy dni ręczno lub bydłem, a od S. Małgorzaty do So Michała po cztery dni, inne powinności iak pułrolnik odbywa na daninę daie przez połowę mniey iak pułrolnik.
Komornicy robią w tydzień po dwa dni, a od S. Małgorzaty do S. Michała po trzy dni ręczno.

Czynszownicy czasowi.
1.Młynarz wiatraczny Konstanty Domagalski płaci z wiatraka i z roli czynszu rocznie zło. 216 dico dwieście szesnaście i wolne mlewo do dworu czyni.
2. Karczmarz z Zmyśloney Maciey Klusczyński płaci rocznie czynszu zło. pol. 43, dwiema ratami na S. Woyciech i S. Marcin.
3. Karczmarz z Piotrowic Wincenty Jarosławski płaci czynszu rocznie zło. pol. 43.

Pominąłem opis zasiewów oraz inwentarz po upadłych gospodarzach.

Inwentarz Zelgoszcz (1841)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wawrzyńca Lubicz Janczewskiego z Warty z roku 1841, nr aktu 158. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Zelgoszcz na Mapie Kwatermistrzowskiej

W czerwcy 1841 roku dziedzice dóbr Zelgoszczy Franciszek i Salomea z Kossowskich małżonkowie Nassalscy wezwali do siebie Rejenta Powiatu Wartskiego Wawrzyńca Janczewskiego aby ten opisał stan dóbr Zelgoszczy znajdujących się w dzierżawnej possesji Antoniego i Marianny z Wierzchlejskich Zakrzewskich.

Zabudowania dworskie.
Na dachach, które są słomiane nie znać ich reparacyi, którey szczególnie co do kalonek potrzebują a mianowicie dach na kurnikach.
Gorzelnia- nie zupełnie wykończona na jednej wannie brakuje jednej żelaznej obręczy - ze strony possesorki przedstawiono, że ta użyta została na obręcze do pomp. Drybusy dwa do robienia piwa, które były rozsypane są teraz zestawione i pobite obręczami. Na całej izbie gorzelney i na mielcuchu są posowy. W mieszkaniu gorzelanego są wszystkie drzwi i okna.
U kurników pod pozycyą dwunastą w opisie umieszczonych brakuje trzech wrzeciądzy.
W sklepie u drzwi wchodowych brakuje części futra z hakami i jednej zawiasy.
Płotu brakuje przy ogrodzie za gorzelnią.
W. Zakrzewski oświadczył, że zrzyny z niego użył na posowę w gorzelni a płaty do reparacyi płotu koło ogrodu włoskiego.
W kurniku na indyki pod Nr. 18 nie ma drzwi z zawiasami i wrzeciądzem a z posowy są tylko dwa zrzyny.
U studni niema żurawia i wiadra.
W okolniku stodolnym brakuje bramy i wrot.

W zabudowaniach włościańskich.
Dachy są w złym stanie i nie znać reparacyi. Drzewo rznięte, tarcice i blachy podaje W. Zakrzewski że użył do gorzelni a włościanie zaświadczyli, że nic ze strony possesora za granicę nie zostało wywiezione i że wzięte do Gostkowa sztuk dziesięć blochów odwiezione.

Pominięty został przeze mnie opis obsiewów na folwarku Światonia i folwarku Zelgoszcz.

Jaskinia Stalagmitowa

Jaskinia Stalagmitowa, jaskinia znajdująca się w gminie Działoszyn, obok wsi Węże, w granicach Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Stanowi ona jedną z atrakcji Rezerwatu przyrody Węże.

Jaskinia Stalagmitowa zaznaczona na mapie z 1965 r.

JASKINIA STALAGMITOWA 25.07.2020

Opis drogi dojścia do otworu

Do jaskini dochodzimy idąc od osady Węże w kierunku północnym. Droga asfaltowa kończy się przy zabudowaniach osady, dalej prowadzi droga gruntowa. Po przejściu (od Wężów) około 300 m z prawej dołącza niebieski szlak turystyczny, idziemy jeszcze kilkadziesiąt metrów drogą, po czym skręcamy tak, jak prowadzi szlak, na drogę biegnącą w lewo (na zachód) i dalej idziemy za znakowaną ścieżką, przez łąkę, potem lasem, podchodzimy na wzniesienie Zelców, mijamy symboliczną kapliczkę i dochodzimy do drogi już na wierzchowinie. Szlak skręca w lewo, my kierujemy się na prawo i dochodzimy do niezalesionej wierzchowiny Góry Zelce z widocznym budyneczkiem w którym znajduje się wejście do jaskini Stalagmitowej. Jaskinia w studni wstępnej posiada 9 metrową metalową drabinę, schodząc nią należy zachować ostrożność.

Opis jaskini

Naturalny otwór jaskini to 9 metrowa studnia, która jest w górnej części obetonowana i ma wymiary 2,5x3 m. Nad nią zbudowano mały budynek z drewnianym dachem i kamiennymi ścianami z bloczków wapiennych.
Góra studni jest przykryta drewnianym pomostem z klapą, pod którą znajduje się metalowa drabina z osłoną, mająca 9 m wysokości. Studnia sprowadza do Komory Wejściowej, skąd odchodzi system korytarzy i komór rozwiniętych na szczelinach NNW-SSE i NW-SE. W kierunku SE odchodzi 15 m długości korytarz Południowy o szerokości do 1 m z dwoma ciasnymi kominkami wznoszącymi się do 4 m nad dno korytarza. W nim znajdują się pozostałości po niezwykle bogatej szacie naciekowej w postaci masywnych polew naciekowych z żebrami, guzami, grzybkami naciekowymi i niewielkich stalaktytów.
Z Komory Wejściowej odchodzi ku NE ciąg 20 metrowej długości, na który składa się Sala pod Okapem, Wielka Komora i Korytarz Wschodni zakończony Syfonem Ilastym. Pierwotny charakter korytarza zmieniony jest tutaj przez eksploatację kalcytu. Początkowo znajdowała się tutaj duża ilość nacieków, głownie stalagmitów, stalaktytów i polew. Zachowały się niewielkie, przyrastające obecnie stalaktyty makaronowe i żyły o grubości do 30 cm z czystego kalcytu krystalicznego w fudze międzyławicowej pod ścianami. Miejscami pod ścianami leżą pryzmy bloczków wapiennych, gruz wapienny, hałdy gruzu, większe płyty, bloki i zbutwiałe stemple.
Z Komory Wejściowej w kierunku NNW prowadzi 9 metrowy Korytarz Północny, łączący się pod koniec z Wielką Komorą, a na jego końcu odchodzą w lewo niskie, ciasne korytarze - wyrobiska po eksploatacji kalcytu i wapienia. W odległości 4 m na E od Sali Wstępnej pod ścianą 0,5 m prożek sprowadza do ciągu Korytarza Naciekowego o długości około 30 m. Początkowo jest to 8 metrowy korytarz, biegnący na SE, o wysokości 0,5 m i szerokości 2 m, z żyłą kalcytu naciekowego o grubości 30 cm biegnącą wzdłuż ścian. Przechodzi on w salę o wymiarach 9x4 m i wysokości 1 metra, łączącą się z Korytarzem Południowym, a ku E 3 metrowy korytarz dochodzi do 9 metrowego, niskiego korytarza o przebiegu N-S. Dno Korytarza Naciekowego pokrywa brązowe, ilaste namulisko.Jaskinia ma genezę krasową, wewnątrz na ścianach zachowały się liczne formy erozyjne jak: kotły wirowe, rury, drobne kanały i kawerny. Powstała na rozmytej fudze międzyławicowej pomiędzy wapieniami skalistymi (w spągu) a ławicowymi wapieniami zawodziańskimi górnej jury (środkowy oksford), rozciętymi pionowymi szczelinami o kierunkach NNW-SSE i NE-SW.
Szata naciekowa po odkryciu w 1949 roku jaskini, była niezwykle bogata. Jak opisuje K. Kowalski (1951) Nacieki tworzyły się tu w postaci stalaktytów i stalagmitów tak gęsto, że pomiędzy nimi pozostały tylko nieznaczne przestrzenie wolne. Większość nacieków uległa zniszczeniu przez „szpaciarzy” eksploatujących je jako „śklany” kamień (surowiec dla hutnictwa szkła). Nacieki zachowały się w Korytarzu Południowym i są to polewy naciekowe z żebrami naciekowymi, pokrywające duże fragmenty ścian oraz niewielkie stalaktyty. W Wielkiej Komorze w nyży na końcu, widoczne są resztki bogatej szaty naciekowej, a na stropie występuje duża ilość niewielkich, kilkucentymetrowej długości stalaktytów makaronowych, stale przyrastających. W ścianach w Komorze Wielkiej i Korytarzu Kalcytowym znajdują się żyły czystego, grubokrystalicznego kalcytu naciekowego do 30 cm grubości. Nacieki są różnowiekowe, wielu generacji.
W jaskini występują osady klastyczne. W Sali Wejściowej i częściowo Wielkiej Komorze stanowią je hałda, będąca pozostałością po eksploatacji kalcytu, gruz skalny oraz większe bloki i płyty wapienne; w Korytarzu Południowym, Kalcytowym i na końcu Korytarza Wschodniego stanowią je brązowe i czerwone namuliska, wypełniające miejscami znaczną część przekroju korytarzy.
Jaskinia jest wilgotna, na stalaktytach widoczne są krople wody. Wewnątrz temperatura jest stała, około +8°C, wyczuwalny jest przewiew powietrza. Światło nie sięga po za otwór.
Flora nie występuje. W jaskini przebywają nietoperze.

Historia badań

Jaskinia została odkryta w 1949 roku podczas eksploatacji kalcytu, którego intensywne wydobycie na Górze Zelce obejmowało lata 50 XX wieku. W konsekwencji tego, została zniszczona prawie całkowicie szata naciekowa jaskini. Pozostała otwarta studnia z bardzo stromym zejściem na dno, prowadzącym rozpadliną o przebiegu SW. Stan taki trwał do lat 80. XX wieku, kiedy to obudowano studnię wejściową nadając jej aktualny wygląd, a otwór zabezpieczono drewnianą podłogą. Wybudowano kamienny domek z drewnianym zadaszeniem. W studni wejściowej osadzono metalową drabinę. Stan tych zabezpieczeń pogarsza się, we wrześniu 2008 stwierdzono, że niektóre deski w podeście zaczynały butwieć.

Żródło informacji: http://jaskiniepolski.pgi.gov.pl/Details/Information/1768

Inwentarz Charłupia Wielka (1818)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1818. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Dobra Charłupia Wielka na Mapie Kwatermistrzowskiej

"Działo się w Charłupi wielkiey dnia jedenastego lipca roku tysiąc osiemset osiemnastego."
Na wezwanie Józefa Kolumna Walewskiego, posła powiatu Sieradzkiego, dziedzica Charłupi Wielkiej z przyległościami stawił się Ksawery Potworowski dzierżawca Charłupi Wielkiej, Drzązny, Józefowa, młynów Zadwornego, Myi, Bienka i Grobelnego oraz pustkowia Buczek, obaj zamieszkali w Charłupi Wielkiej. Zawierają oni kontrakt dzierżawny wyżej wspomnianych dóbr na okres trzech lat i domagają się od pisarza aktowego spisania stanu dóbr oddanych w dzierżawę.


Dworskie zabudowania w Charłupi Wielkiey.
1o Dwór.-Dwór murowany pod dachówką o iednym kominie, do którego sieni wchodzi się po schodach, drzwiami podwóynemi na zawiasach, z zamkiem i kluczem będącemi. W sionce troie drzwiczek do pieców - po tym drzwi podwóyne do pierwszego pokoiu bawialnego - w tym pokoiu dwa okna z okiennicami wewnątrz, obicie niebieskie papiorowe na ścianie kleione, w framudze, w iednym mieyscu troche splamione, w drugim przedarte.  Piec moskiewski z drzwiczkami żelaznemi czarno zmalowanemi.- Z tego pokoiu drzwi podwóyne do II bawialnego, w nim dwa okna z okiennicami wewnątrz. Obicie papiorowe w centki, piec moskiewski z żelaznemi drzwiczkami czarno malowanemi - przed obiema piecami blacha na podłodze przybita biała.- Z tego pokoiu drzwi podwóyne do gabinetu, w nim kominek z dymnikami u spodu mosiężnemi, przed kominkiem blacha biała do podłogi przybita, drzwi szklane do ogrodu z okiennicami wewnątrz. Obicie papiorowe kolorowe, kleione. Szafka w murze zamykana na klucz o trzech taflach szklanych, w którey są xiążki dziedzica. W tych trzech pokoiach haków mosiężnych do zwierciadeł sztuk dziesięć.
Z tego gabinetu dwoje drzwi do pokoiu sypialnego, w nim obicie papiorowe kleione, piec moskiewski z drzwiczkami żelaznemi, przed piecem blacha biała do podłogi przybita, haki cztery w ścianie mosiężne do zwierciadeł.- Drzwi do ogrodu szklane z okiennicami wewnątrz. Do firanek we wszystkich pokoiach haków żelaznych dwanaście.- Z pokoiu sypialnego drzwi poiedyńcze do garderoby, w tey okno iedno z okiennicą zewnątrz i szafa w murze czarno malowana. Z garderoby drzwi do sionki, z tey sionki znowu drzwi do drugiey sionki, w którey dwoie drzwi na dwór. W tey sionce okienko.- Z sionki drzwi do kredensu poiedyńcze, w którym okno z okiennicą wewnątrz. W murze szafka czarna. Z tego kredensu drzwi podwóyne czyli składane do sali białey, małey, w niey okno iedno z okienicą wewnątrz. Szafka malowana w murze, piec moskiewski z drzwiczkami żelaznemi. Z tey sali drzwi do sieni wchodowey składane.
Z sieni pryncypalney idzie się po schodach na górę, gdzie iest sionka malowana w niey dwa okienka, drzwiczki żelazne do komina, oraz czworo drzwi, dwoie do komorek, i dwoie do pokoi małych, każdy pokoik ma okno okrągłe i piec moskiewski, z iednego są drzwi do gabineciku czyli komorki.
Ogólnie mówiąc wszystkie drzwi i okienice są malowane, na zawiasach żelaznych, a drzwi z zamkami, kluczami i antabami u znacznieyszych drzwi. Podłogi i posowy dobre, okno całe.-
Sklepy pode dworem w dobrym stanie.
2o Oficyna pod szkudłami i sklepy pod oficyną zamykane, w dobrym stanie.
3o Kuchnia murowana pod szkudłami maiąca komin wielki i mały. Idzie się do niey po schodach, sień forsztowana, na prawey ręce izba kuchenna z kominkiem wspartym na dwóch prętach żelaznych, drzwi na zawiasach z zamkiem i kluczem, okno iedno, framugi dwie o dwóch pułkach każda. Na lewey ręce izba gospodarska, w niey dwa okna, drzwi z zamkiem i kluczem, piec moskiewski z cegły. Z tey izby czeladna izba o trzech oknach z piecem ceglanym i kominkiem maiąca drzwi z klamką żelazną, a dwoie innych drzwi z zamkami bez kluczy. Z tey izby sionka w którey okno iedno, schody na górę i drugie schody na dół do sklepu kapuścianego i do drugiego bocznego: w pierwszym sklepie okienko małe, a w drugim dwa okna w których tylko szybek kilka, reszta zła. Drzwi u tych sklepów troie na zawiasach z szkoblami i wrzecądzami, u iednego kłótka z kluczem.
4o Browar murowany pod dachówką o iednym kominie, w sieni dwa okna, w izbie pierwszey okien troie dobrych, nad drzwiami okienko o pięciu szybach bo szóste stłuczone. Drzwi składane stare z wrzecądzem i szkoblami dwiema. Ztey izby drzwi składane stare z dwiema haczykami do suszarni, w którey iedno okno dobre. Na górze lasy do słodu, gdzie są dwa okna za szkłem i blacha żelazna przy kominie.- Na spodzie stancya dla mielcarza z komorką, tam iest troie drzwi na zawiasach z wrzecądzami, szkoblami i dwiema klamkami żelaznemi, okno iedno w którym trzy szyby wybite. Sklep spodem na piwo do którego drzwi dwoie składanych na zawiasach, pierwsze z szkoblem i wrzecądzem bez kłótki, drugie z zamkiem bez klucza, okienek trzy, u każdego prętów żelaznych trzy, u dwóch okienek brakuie pięć tafelek, u trzeciego żadnego szkła.
Przy kuchni stancya mała do niey drzwi na zawiasach z wrzecądzem szkoblami, kłótką i kluczem, kominek, okno szklane o siedmiu prętach żelaznych okienko nad drzwiami bez iedney tafelki. Na przodzie zaś komorka excypuie się dla dziedzica. Na przeciwko powyższey stancyi transety? dwa zamykane i psiarnia przy nich mała.
5o Staynia murowana pod szkudłami dla koni cugowych razem z wozownią w dobrym stanie, zamykane oboie na dwa zamki z kluczem i schowanie na tey stayni excypowane dla dziedzica.
6o Staynia fornalska murowana pod szkudłami przy oficynie. Połowa tey stayni na przodzie z wozownią małą dla dziedzica excypowana.- Druga zaś połowa w tyle dla dzierżawcy zostawiona. Do którey drzwi na zawiasach z szkoblami i wrzecądzem, okna dwa bez szkła, dwa żłoby z drabinami - brukowana środkiem a przy ścianach dylowana. Są w niey dwie komorki z drzwiami na zawiasach z szkoblami, wrzecądzami i klamką, w tych znayduią się grodki do obroku w iedney okienko za szkłem.
Wozownia z żłobem iednym i drabiną, okna za szkłem. Wrota do wozowni z szkoblami i wrzecądzem, schowanie nad tą staynią i wozownią z dwiema oknami, w każdym po pięć prętów żelaznych. Do niego ze dworu drzwi na zawiasach żelaznych z zamkiem i kluczem, wyżey po schodach idąc drugie drzwi na zawiasach żelaznych z szkoblami i wrzecądzem.
7o Za tą staynią i oficynami studnia ocembrowana z sochą, żurawiem i wiadrem okutym - stodoła nowa przed kilku tygodniami zbudowana pod snopkami, dla dziedzica zostawiona.
8o Za browarem kurniki o dziewięciu drzwiach. U dwóch są sadze z tarcic, dwa wrzecądze żelazne.
Chlewy o dwudziestu drzwiach z korytami, przed chlewami grodka dylowana.- Obory o pięciu drzwiach, czterech żłobach i czerech drabinach.
Te trzy budynki wedle siebie stoiące są nowe z wszelkiemi porządkami i w dobrym stanie Dachy pod snopkami, u dołu maiące po trzy szory. Szkudeł na oborach, a na chlewach i kurnikach po dwa szory z oknami za szkłem. W cielętniku żłoby dwa z iedną drabiną. Dymników wszystkich siedm szkudłami obitych. Przed temi budynkami sztachety z łat rzniętych, troie wrotek, siedm mostków.
Blisko tych budynków sadzawka tarcicami po trzy na kupie obwiedziona.
9o Na boku browaru studnia z pompą w dobrym stanie z dwiema rurami drewnianemi do browaru.
10. W szrodku zabudowań dziedziniec okrągły płatami rzniętemi, czasem łupanemi ogrodzony, raz między budynkami, drugi raz w samym szrodku do słupków po dwie przybitemi. Wrot dwoie iednę wyiezdzaiąc drugie do ogrodu z trzema wedle nich fortkami staremi. Dziedziniec topolami wysadzony. W nim iest studnia z pompą.
11. Płoty częścią z rzniętych płatów częścią łupanych na około ogrodu angielskiego i fruktowego, tudzież przy ogrodzie przede dworem, iakoteż idąc ku stodołom i ku karczmie.
12. Przed wrotami dworskiemi kurniczek dla jędyków między topolami.
13. Na wschód słońca ogród angielski fruktowy i kuchenny w dobrym stanie.- W nim iest blisko dworu oranżerya z oknami szklanemi staremi maiąca sionkę i dwie komorki - na boku są osobno ogrodzone inspekta, a między fruktami lodownia pod snopkami, zamykana na wrzecądz z drzwiami na zawiasach.
14o Idąc od dworu opłotkami iest owczarnia na tysiąc owiec z drzewa rzniętego podmurowana, z dachem nowym pod dranicami. Do nich wrot dwoie, drzwi troie, okienek siedem. W owczarni są drabinki i dymniki w dachu trzy na zawiasach tak iak i drzwi, a wrota z kunami żelaznemi. Na końcu owczarni są dwie komorki bez drzwi i szczyty z tarcic w iednych znayduią się drzwiczki na zawiasach.
15o Niedaleko chałupa owczarska i stodołka pod dranicami.
16o Stodoła w słupy i od spodu z muru środkiem z drzewa z dwiema klepiskami, iedno dylowanie.
17. Stodoła druga podobna o czterech klepiskach dylowanych.
18. Stodoła trzecia w słupy murowane o dwóch klepiskach dylowanych.- Dachy tych stodół pod snopkami, u dołu zaś i u góry pod dranicami i u przednich wrot są zamki z kluczami, u tylnych kuny z zatyczkami żelaznemi.
19. Spichrz murowany pod snopkami. Dach w dobrym stanie, drzwi na wylot dwoie na zawiasach żelaznych z zamkami dwiema, kluczami, wrzecądzami i szkoblami bez kłótek. Okienek sześć w ścianach z okiennicami. W tym spichrzu drzwi trzecie do skarbca, który sobie dziedzic excypuie, do niego są dwa okna z okiennicami.
20. W szrodku stodół i spichrza brog pod snopkami. Te stodoły i spichrz płatami ogrodzone z wrotami o dwóch kunach żelaznych i fortka z szkoblami i wrzecądzem do zamykania.
21. Do gorzelni idąc oparkaniona grobla i droga łatami rzniętemi po dwie przybitemi do słupków dębowych. Na tey grobli są cztery mostki, w łąkach tutay są trzy rowy roku przeszłego wybite.
22. Gorzelnia z drzewa rzniętego, dach pod szkudłami, podmurowana, komin murowany. W niey są izba gdzie garce z statkami, izba druga mała z kominkiem, komora do niey, srotownia. Na drugiey stronie izdebka i komora dla pilarza. Podłogi z cegły, posowy z tarcic, okna dobrych pięć, oprócz dwóch szyb wybitych. Zgoła wszystko w dobrym stanie. Mostek przed przed gorzalnią.
23. Za gorzalnią studnia z daszkiem skąd idzie woda rurami ziemią do gorzalni.
24. Wolarnia w ryglówkę lepiona, dach szkudlany z trzema dymnikami, podmurowana posowa gliną wylepiona. W niey znayduie się: żłobów osiem, drabin cztery, żłobów mnieyszych siedm. Okien cztery, skrzynia od sieczki parzenia iedna.
Studnia od wywaru z wiadrem, skrzynia od ospy z zawiasami i wrzecądzem. Lada z kosą i stalnicą, w szczycie okno drugie w sieczkarni. Cebratka, konewka od wywaru, komorki dwie, iedna do sieczki druga dla cieląt - drzwi troie z frontu, podłoga dobra.

na Wygodzie
26. Karczma pod gontami o trzech izbach i trzech komorach z kominem murowanym.
27. Staynia wiezdna pod snopkami z żłobem i drabinami.
28. Czworaki pod snopkami o czterech izbach, trzech komorach.
29. Dwoiaki pod snopkami o dwóch izbach dwóch komorach.
30. Dom gdzie szewc mieszka nad wodą o iedney izbie z komorą, pod snopkami dach.
31. Młyn o dwóch kołach z młynicą i komorą, dach słomiany.
32. Tartak pod snopkami stary.
33. Staw z iednym upustem i groblą.

Inne trzy młyny zwane:
34. Myia młyn o dwóch kołach pod snopkami częścią pod dranicami.
35. Bieniek młyn o iednym kole pod snopkami częścią pod dranicami.
36. Grobelny młyn o dwóch kołach, dach słomiany.

Wieś Charłupia Wielka.
37. Karczma wielka na trakcie Wartcko Złoczowskim. Dach z dranic, ma cztery izby z komorą, komin murowany.
38. Staynia wiezdna z żłobami, dach z dranic.
39. Kuźnia z dachem pod dranicami.
40. Dom przed kościołem gdzie żyd cło wybiera. Dach z dranic, izba z komorą, komin murowany.
41. Dwoiaki, dach pod snopkami, maią dwie izby, dwie komory, komin lepiony.
42. Dom gdzie stelmach mieszka. Dach pod dranicami, komin murowany. Izba iedna z komorą.
43. Chałup siedm nowych, iedną formą wybudowanych, każda ma komin murowany, izbę iednę, izdebkę i komorę wszystkie podmurowane.
44. Chałup starych osiemnaście dico Nro 18.

Folwark Józefów zwany.
1. Dwór murowany pod dranicami, dach stary, maiący trzy pokoie i komorę, okien sześć, w iednym pokoiu iedna szyba stłuczona, w drugim także iedna, w trzecim brakuie puł okna i szyb czterech, posowy dobre, podłogi stare, drzwi na zawiasach z czterma zamkami. Z sieni schody na górę z drzwiami zamykanemi, w sieni podłoga zła. Sklepy pod tym dworem dwa wewnątrz drzwi dobre z przodu złe na zawiasach, w dachu dymniki za szkłem.
Przy dworku sadek o siedmiu liniach szeroki drzewem zasadzony, ogrodzony płotami iako i podworze całe nowemi zerdziami, z trzema wrotkami. Między drzewkami tatarka zasiana. Za sadkiem kapusty kawałków trzydzieści pięć począwszy od chałupy aż do drogi na dłuż - a na szerz od łączki czyli wodocieki aż do płota.
Studnia przed dworem ocembrowana z sochą, żurawiem, wiadrem okutym i korytem.
2o Stodoła o trzech klepiskach w słupy murowane, na iednym boku spichrz także w słupy murowane, na drugim boku obora, w dobrym stanie, i znowu po bokach przystawki, iedna na sieczkę i świnie - druga na bydło i drobiazgi, przed temi budynkami w trianguł będącemi, ogrodzenie podwóyne z lat ciesanych.
3o Owczarnia nowa z drzewa rzniętego podmurowana i ogacona. Dach pod dranicami, szczyty dwa z tarcic, dwa dymniki w dachu zamykane, wrot na wylot dwoie, drzwi frontowych dwoie, zgoła cała w dobrym stanie. Ogrodzenie nowe aż do stodoły z dwóch stron.
4o Za dworem ku borowi chałupa sztrycharza, piec ceglany pod dranicami i dwie szopy na cegłe.

Wieś Drzązna.
1. Karczma pod snopkami, komin murowany, izba z izdebką i komorą.
2. Kuźnia pod dranicami o jedney izbie i komorze, komin murowany.
3. Chałup starych 14, dico czternaście.

Buczek.
4. Karczma z drzewa rzniętego o iedney izbie, izdebce w którey mieszka borowy dziedzica, przy tey iest komora. Dach pod dranicami, komin murowany.

Następnie opisane zostały ruchomości znajdujące się w pokojach w pomieszkaniu dworskim, w browarze, gorzelni, w schowaniu w stajni fornalskiej i cugowej, w wozowni fornalskiej, w kurnikach, chlewach, oborze, spichrzu, przed owczarnią, w ogrodzie, na boku dworu. Otaksowano konie fornalskie, woły ratajskie, jałowizna, krowy dojne, owce w Charłupi Wielkiej, owce w Józefowie. Na końcu opisane zostały zasiewy w Charłupi Wielkiej, Józefowie, czynsze, owce, chmiel i słód.

Topiela bagno

Topiela, nazwa bagna znajdującego się w gminie Mokrsko, na wschód od części wsi Krzyworzeka o nazwie Rumpel. Z bagna wypływa strumień Krzyworzeka (zwany obecnie kanałem Krzyworzeckim).

 Topiela zaznaczona na mapie z 1965 r.

 Topiela na zdjęciu satelitarnym (geoportal)

 Bagno Topiela 29.04.2018