Inwentarz dóbr Bukowiec (1864)

Źródło inwentarza:

Księga Hipoteczna dóbr ziemskich Bukowiec (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)

Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Działo się na dobrach Bukowcu w Okręgu i Powiecie Sieradzkim Gubernii Warszawskiej w zamieszkaniu Brunony z Tarnowskich Stawiskiej dnia 8 / 20 lipca 1864 roku.

Na żądanie Krossy z Pregerów Drecher, po Gerszonie Drecher pozostałey wdowy, oraz Jakóba i Małki małżonków Preger z własnych funduszów utrzymujących się w mieście Kaliszu zamieszkałych, zamieszkanie prawne co do tego interessu u Józefa Brudzyńskiego Patrona Trybunału w mieście Kaliszu mieszkającego, który w popieraniu sprzedaży dóbr Bukowca stawać będzie u tegoż dla siebie obrane mających.

Komornik przy Trybunale Cywilnym Gubernii Warszawskiej w Kaliszu przez Wysoką Kommissyyę Rządową Sprawiedliwości pod dniem 13 / 25 kwietnia 1838 roku na ten Urząd nominowany, w mieście Kaliszu mieszkający, a do niniejszej czynności szczególną plenipotencyą prywatnie upoważnionego.

W Imieniu Najjaśniejszego Alexandra II Cesarza Wszech Rossyi, Króla Polski etc. etc. etc.

Na mocy aktu:

1) przed Rejentem Janem Niwińskim w mieście Kaliszu w dniu 19 czerwca / 1 lipca 1862 roku.

2) przed Rejentem Janem Niwińskim w mieście Kaliszu w dniu 20 czerwca / 2 lipca 1862 roku.

3) przed tymże Rejentem Janem Niwińskim w mieście Kaliszu w dniu 30 października / 1 listopada 1862 roku.

4) Aktu przed Rejentem Janem Niwińskim w mieście Kaliszu w dniu 21 lutego / 5 marca 1863 roku zeznanych prawnie już orzeczonych.

Doprowadzając do skutku powołane akta jak zarównież pierwsza kopia Brunonie z Tarnowskich Stawiskiej, Macieja Stawiskiego małżonce jako właścicielce dóbr Bukowca, a druga kopia Ignacemu Tarnowskiemu Wójtowi Gminy Kliczkowa małego i Bukowca, pod jedną datą 18 / 30 kwietnia 1864 roku doręczone wezwania, przybył Komornik wraz z świadkami obywatelami kraju żadnemu wyłonczeniu nieuległemi, których bezpłatnie nie mógł mieć sobie dostawionych, jako to: Tomaszem Kowalskim woźnym przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu i Grzegorzem Kapitaniak zwłasnych funduszów utrzymującymi się w mieście Kaliszu mieszkającymi, do zamieszkania Brunony z Tarnowskich Stawiskiej właścicielki dóbr Bukowca Macieja Stawiskiego małżonki, który wezwał po raz drugi i ostatni, ażeby dla Krossy Drecher summy:

a) rubli srebrem dziewięć tysięcy, z procentem od dnia dwunastego / dwudziestego czwartego czerwca tysiąc osiemset sześćdziesiątego trzeciego roku.

b) rubli srebrem siedemset ośmdziesiąt z procentem od dnia piętnastego grudnia tysiąc ośmset sześćdziesiątego drugiego roku, oraz dla Jakóba Preger summę rubli srebrem tysiąc pięćset z procentem od dnia pierwszego stycznia tysiąc ośmset sześćdziesiątego trzeciego roku, niemniej dla Jakóba i Małki małżonków Preger rubli srebrem tysiąc dwieście dwadzieścia z procentem od dnia dwunastego / dwudziestego czwartego czerwca tysiąc ośmset sześćdziesiątego trzeciego roku, czyli ogólną summę rubli srebrem dwanaście tysięcy pięćset na ręce moje Komornika zapłaciła, w razie przeciwnym do zajęcia dóbr Bukowca z przyległościami na sprzedaż publiczną przystąpie, przy zastrzeżeniu wszelkich kosztów z tey exekucyi narość mogących. Na skutek tego wezwania gdy Brunona z Tarnowskich Stawiska, Macieja Stawiskiego małżonka właścicielka dóbr Bukowca niestawa, która by żądaniu zadosyć czyniła, dla tego przystępuje Komornik do zajęcia dóbr Bukowca dla wystawienia takowych na sprzedaż publiczną na drodze przymusowey, a które uskutecznia w sposobie poniżey opisanym.

Dobra Ziemskie Bukowiec

składające się z wsi zarobney i folwarku tegoż nazwiska, pustkowia Bugay zwanego i z młyna wodnego, z wszelkiemi zabudowaniami dworskiemi i wieyskiemi, robocizną włościan i ich powinnościami, czynszami, propinacyą, rybołóstwem, polowaniem, inwentarzem żywym i martwym do gruntu przywiązanym, rolami obsianemi, łąkami, pastwiskami, stawami, borami, lasami, zagajnikami i zgoła z tem wszystkiem co całość tych dóbr stanowi, bez najmniejszego z takowych wyłączenia, graniczą na wschód słońca z dobrami Kliczkowem małym i Kliczkowem wielkim, na południe z dobrami Chajewem, na zachód słońca z dobrami Brąszewicami, na północ z dobrami Jasionna.

Odległe od miast najbliższych od Miasta Okręgowego i Powiatowego Sieradza wiorst 16, od Miasta Błaszkowa wiorst 13, od Miasta Złoczewa wiorst 18, położone w Okręgu i Powiecie Sieradzkim Gubernii Warszawskiej, należą do Parafii Kliczkowa małego, składają gminę i należą do takowey pod nazwą Kliczków Mały, w posiadaniu Brunony z Tarnowskich Stawiskiey, Macieja Stawiskiego małżonki czyli obojga małżonków Stawiskich.

Opis zabudowań dworskich we wsi Bukowcu.

opis bieżący	Wyszczególnienie budynku i kto w takowym mieszka	Z czego budowany.	Czem kryty.	Arszyny
				Długość	Szerokość	Wysokość
1	Dwór o jednej sieni przechodniey, jedney małey sionki o pięciu pokojach, przedpokoju i jednego schowania, jedney kuchni, jednego małego schowania, i jednej spiżarni, w którym zamieszkuje Brunona Stawiska i jednym kominie nad dach murowanym, o dwunastu oknach, od frontu facyata na czterech słupach murowana, pod dworem są piwnice, do których wchód w końcu dworu przy których jest mała przystawka.-	z cegły paloney i w części w końcu z drzewa	szkudłami	31	20	4
2.	W końcu dworu od tyłu jest mały chlewik na trzodę chlewną.	z drzewa	tarcicami	8	3	3
3.	Gorzelnia o trzech stancyach i miejsca na apparata pod którą są sklepy, jeden do fermentacji a drugi na okowitę, na górze o dwóch pokojach o jednym kominie nad dach murowanym, sklepy z cegły paloney, na podmurowaniu, od frontu z gankiem na czterech słupach z drzewa z tem nadmienieniem iż w tey gorzelni żadnych apparatów żelaznych, miedzianych ani też drewnianych nie ma.	z drzewa na podmurowaniu ściany obrzucone pucem	szkudłami	22	26	9
4.	Kloaka przy dworze w ogrodzie o jednym przedziale.	z drzew	szkudła	2 1/2	2 1/2	3
5.	Przy gorzelni są dwie studnie balami ocembrowane, z których jedna do wody, a druga do wywaru.
6.	Około dworu i zabudowań dworskich i w ogrodzie jest drzew dzikich różnych około sztuk 1200.
7.	W ogrodzie za dworem jest drzew rodzajnych jako to gruszek, jabłoni i śliwek i wisien około sztuk ośmdziesiąt. Za dworem są ule z pszczołami i ule bez pszczół, lecz te są własnością Antoniego Okolskiego.
8.	Przy dworze na słupie jest dzwonek mosiężny.
9.	Budowla rozpoczęta oficyna z sklepami w ziemi fundamenta z cegły paloney i nad powierzchnią wymurowane wysokość jeden i pół arszyna, lecz budowla nie wykończona.	z cegły paloney	bez nakrycia	18	18	1 1/2
10.	Studnia balami ocembrowana przy którey jest żuraw z wiadrem okutem, przy tey jest koryto z drzewa do pojenia inwentarza.
11.	Spichrz o dwóch wnijściach	z drzewa	słomą i szkudłami	24	13	4
12.	W końcu spichrza jest szopa na dziewięciu słupach w którey jest kierat za pomocą dwóch koni do obracania, koło paleczne, wał, bębenek i drugie koło małe paleczne, dwa kamienie, jeden wierzchni, a drugi spodni do melenia słodu i ospy dla koni kosz do zasypywania i skrzynia, wszystko to do gruntu przywiązane.	z drzewa	słomą i szkudłami	12	13	4
13.	Stodoła o jednem klepisku z dubeltowemi wrotniami.	z drzewa	słomą i szkudłami	42	13	5
14.	Stodoła o dwóch klepiskach, przy którey są wrotnie dubeltowe, w tey stodole jest kompletna młockarnia czterokonna do gruntu przywiązana.	z drzewa	słomą	62	14	5
15.	Owczarnia o dwóch drzwiach i dwóch wrotniach w końcach tey jest paśników sztuk 8, lasow sztuk 5.	z drzewa	słomą	50	15	4
16.	Stajnie i szopa pod jednym dachem.	z drzewa	słomą	37	11	4
17.	Stajnie, wozownia, chlewy, obory pod jednym dachem.	z drzewa	słomą	60	11	4
18.	W rogu stajen i w wozowniach jest budynek co do ścian nie wykończony.	z drzewa	bez nakrycia	10	11	4
19.	Kurniki i chlewiki pod jednym dachem w piętrze	z cegły paloney	dachowy	18	18	15
20.	Obok kurników jest rozpoczęta budowla przy którey są ściany wymurowane pod dach.	z cegły paloney	bez nakrycia	14	16	4
21.	Za kurnikami od tyłu jest rozpoczęta budowla obór.	z cegły paloney	bez nakrycia bez belek i środkowych urządzeń	42	16	5
22.	Obok dworu jest dość znaczny staw zarybiony przy którym jest upust i most z drzewa wybudowany.
23.	Dach o czterech stancyach, dwóch komorach, jedney sieni i jednego komina, w tey mieszkają ekonom i gorzelany.	z drzewa	słomą i szkudłami	24	13	3
24.	Chlewiki o dwóch przedziałach.	z drzewa	słomą	7	6	3
25.	Chlewik Doły na kartofle dwa ziemią kryte. W ogrodzie i w polu jest wyrosłych dębów sztuk 50.	z drzewa	słomą	2	2	2 1/2
26.	Dom mieszkalny na dole o ośmiu stancyach, a na górze o dwóch stancyach w szczytach, w którym mieszkają ludzie dworscy.	z drzewa	szkudła	40	13	4
27.	Chlewików sześć od tyłu które postawione kosztem fornali z pod zajęcia wyłączają się.
Opis zabudowań wieyskich wsi Bukowca.
1.	Chałupa i kuźnia pod jednym dachem na podmurowaniu o jedney stancyi, jedney sieni, jednego komina, w tey mieszka Hipolit Ostrzycki, kowal, który jest obowiązany dworowi uskuteczniać wszelką robotę kowalską, za co posiada ogród ordynaryę podług ugody oraz pieniędzy rocznie rubli 15, wszelkie porządki w kuźni są wyłączną własnością Kowala.	z drzewa	szkudła	20	9	4
2.	Chlewiki o dwóch przedziałach. Studnia przy kuźni gościńcu balami ocembrowana przy którey jest żóraw z wiadrem okutem.	z drzewa	chrustem	9	7	3
3.	Gościniec o trzech stancyach i dwóch komorach, stajni wjezdney pod jednym dachem, o jedney sieni i komina jednego, w którym mieszkają Małgorzata Gruszczyńska i szynkuje dworskie trunki za wynagrodzeniem dwudziesty procent, posiada gruntu mórg trzy z którego odrabiała pańszczyzny tygodniowo po dni dwa dworowi ręczno w tygodniu jak również w drugiey stancyi mieszka Antoni Dybka, gospodarz, odrabiał dworowi pańszczyznę tygodniowo po dni trzy ręczno, w tym samym gościńcu mieszka Tekla Pietryszak, komornica, odrabia dworowi po dni dwa ręczno i za to posiada pomieszkanie i grunt orny.	z drzewa	szkudła	24	12	4
4.	Chałupa o dwóch izbach, dwóch komorach, dwóch sieniach, jednego komina, w jedney izbie mieszka włodarz dworski a w drugiey Józef Dybka, gospodarz, odrabiał dworowi pańszczyznę tygodniowo za to posiada pomieszkanie i grunt orny.	z drzewa	szkudłami	21	8	3
5.	Chlewisko.	z drzewa	deskami	6	4	2
6.	Obora.	z drzewa	słoma	16	11	3
7.	Stodołki dwie i obórki dwie pod jednym dachem.	z drzewa	szkudła	33	8	4
8.	Chałupa o czterech izbach, jedney sieni, jednego komina, w tey mieszkają Józef Lichowski odrabiał dworowi pańszczyznę tygodniowo po dni dwa ręczno, Wawrzyniec Lichowski gospodarz odrabiał dworowi pańszczyznę tygodniowo po dni trzy ręczno, Szczepan Gruszczyński, gospodarz, odrabiał dworowi pańszczyznę tygodniowo po dni dwa ręczno i Andrzey Dybka, gospodarz, odrabiał dworowi pańszczyznę tygodniowo po dni trzy ręczno, posiadają pomieszkanie i grunt orny.	z drzewa	słoma i szkudła	25	14	3
9.	Stodoły dwie w końcach obory dwie w środku pod jednym dachem.	z drzew	słomą i szkudłami	35	9	4
10.	Chlewy.	z drzew	słomą i szkudłami	8	7	3
11.	Chlewy.	z drzew	słomą i szkudłami	8	7	3
12.	Chałupa o trzech stancyach, trzech sieniach, jednego komina, w tey mieszka Alexy Chaber, gospodarz, odrabiał pańszczyznę dworowi tygodniowo po dni dwa, Franciszek Piesiak, komornik, odrabiał pańszczyznę dworowi tygodniowo po dni dwa ręczno i Marcin Plichta, gospodarz, odrabiał pańszczyznę dworowi tygodniowo po dni trzy ręczno, posiadają pomieszkanie, ogrody i grunt orny.	z drzew	słomą	15	13	3 1/2
13.	Chlewik.	z drzew	słomą	4	3	2
14.	Stodoły dwie i oborki trzy pod jednym dachem	z drzew	słomą i deskami	36	10	4
15.	Chałupa o czterech izbach, czterech komorach, jedney sieni, w tey mieszkają, Maryanna Lisiowiecka, Joanna Brzękówka, Michał Gruszczyński, Karol Gajda, Walenty Zientek, Zuzanna Bzdzioszek, komornicy, odrabiali pańszczyznę dworowi tygodniowo po dni dwa ręczno, mają pomieszkania i pobierali od dworu kopizne podług ugody.	z drzew	słomą i szkudłami	13	24	3 1/2
16.	Stodołka i obórki pod jednym dachem.	z drzewa	słomą	20	9	3 1/2
17.	Stodoła o dwóch klepiskach, przy którey jest oborka pod jednym dachem.	z drzewa	słomą	27	9	3 1/2
18.	Młyn wodny Kaczaj zwany. Chałupa o jedney izbie, jedney komorze, jedney młynicy, jednym kominie, w tey mieszka Józef Gostyński, młynarz, opłaca czynszu rocznie rubli srebrem trzydzieści jako dzierżawca tegoż młyna, jest również obowiązany uskuteczniać dworowi wszelkie mlewo bezpłatnie, za kontraktem ustnym, któremu się zaczyna rok 23 kwietnia roku bieżącego, a kończy się temuż w tym samym dniu tysiąc ośmset sześćdziesiątego piątego roku, w młynie są porządki do gruntu przywiązane, dwa kamienie, z których jeden wierzchni, a drugi spodni do melenia zboża, kosz z derek, skrzynia mączarnia z derek, packa żelazna, cywie, koło wodne, koło paleczne, przy młynie jest upust i most z trzema z pogrudkami.	z drzewa	słomą i szkudłami	11	19	3 1/2
19.	Stodoła o jednem klepisku i oborka pod jednym dachem.	z drzewa	słomą	9	20	4
20.	Upust z pogrudkami, przy którym jest most z drzewa.
21.	Łazienki z drzewa do kąpania, przy tym jest staw zarybiony	z drzewa	tarcicami	6	5	4
Opis zabudowań pustkowia Bugaj zwanego do dóbr zajmowanych Bukowca należącego.
1.	Chałupa o jedney izbie, jedney sieni, jednego komina, w tey mieszka Tomasz Płócienniczak, komornik, odrabiał pańszczyznę dworowi po dwa dni ręczno, posiada grunt, pomieszkanie, pobiera kopizne od dworu.	z drzewa	szkudła	14	7	3
2.	Chałupa o jedney izbie, jedney sieni, jednego komina, w tey mieszka Michał Hark, komornik, odrabiał pańszczyznę dworowi po dwa dni ręczno, posiada grunt, pomieszkanie, pobiera kopizne od dworu.	z drzewa	słomą i szkudłami	15	8	4
3.	Stodoły o dwóch klepiskach pod jednym dachem.	z drzewa	słomą	26	10	5
4.	Chałupa gościniec i stajnia wjezdna pod jednym dachem o czterech izbach i dwóch komorach, w tey mieszkają Piotr Kurpiesz* i Kacper Wawrzyniak, gospodarze, odrabiali każden z nich dworowi pańszczyznę tygodniowo po dni trzy ręczno, za to posiadają pomieszkanie i grunt orny, Jan Szlązak, komornik i Anna Marciniak, komornica, odrabiali pańszczyznę dworowi tygodniowo po dni dwa ręczno, za to mają pomieszkanie i pobierali kopiznę podług ugody. W tym gościńcu na teraz nie szynkują się dworskie trunki. Sionka od tyłu. Studnia balami ocembrowana.	z drzewa z drzewa	słomą szkudła	30 5	13 3	4 3
5.	Chałupa o jedney izbie, jedney sieni, jednego komina, w tey mieszka Stanisław Kludziński, komornik, odrabiał pańszczyznę dworowi tygodniowo po dni dwa ręczno za to posiada pomieszkanie i pobierał kopiznę podług ugody. Ogród owocowy w którym jest drzew rodzajnych, gruszek, jabłoni, śliwek i wisien sztuk 60.	z drzewa	szkudła	11	7	3
6.	Chałupa o jedney izbie, jedney sieni, jednym kominie, w tey mieszka Bogumił Krawczyk, komornik, odrabiał pańszczyznę dworowi tygodniowo po dni dwa ręczno, za to posiada pomieszkanie i pobierał kopiznę podług ugody. Obora przy chałupie.	z drzewa z drzewa	słomą słomą	12 10	9 7	3 3
7.	Chałupa o jedney stancyi, jedney sieni, jednego komina, w tey mieszkają Grzegorz Chober i Katarzyna Pytlowa, komornicy, którzy odrabiali pańszczyznę dworowi tygodniowo każden po dni dwa ręczno, za to posiadają zamieszkanie i pobierali kopiznę od dworu podług ugody. Oborka przy chałupie.	z drzewa z drzewa	szkudła słomą	10 8	8 7	3 3
8.	Bór na territorium dóbr Bukowca w przestrzeni włók cztery, mórg dwadzieścia miary nowopolskiey, który zakupił Natan Rubinsztein, w mieście Sieradzu mieszkający i postawił w tymże boru dom mieszkalny i studnią, bór ten w jedney trzeciey części jest wycięty, reszta drzewa w boru jest stojąca, dla tego wzmianka ta, o tem tu zamieszcza się.
9.	Cegielnia w polu od strony Kliczkowa małego przy którey jest piec do wypalania cegły i dachówki, nad którą była szopa, lecz na teraz zdezelowana, po którey stoją tylko ośmnaście słupów.	z cegły paloney	bez nakrycia	14	14	5
10.	Szopa do suszenia cegły i dachówki.	z drzewa	szkudłami	28	15	2
	Gospodarze i komornicy powyż z imion i nazwisk wyszczególnieni, którzy odrabiali pańszczyznę dworowi, a następnie za tę pańszczyznę opłacali, Ukazem Najjaśniejszego Cesarza Wszech Rossyi Króla Polskiego z dnia 19 lutego / 2 marca 1864 roku od odrabiania pańszczyzny, a następnie opłacania za takową uwolnieni zostali.

W tym miejscu stawa Antoni Okulski Rządca Dóbr zajmowanych i oznajmia że dobra Bukowiec z przyległościami i użytkami przez Radcę Dyrekcyi Szczegółowey, Wo Załuskowskiego na należność teyże Dyrekcyi przypadające zajęte zostały, nad któremi ustanowiony został administratorem Wy Stawiski.

Komornik przekonawszy się naocznie z złożonego mu protokółu o tożsamości, któremu zaprowadzenie administracyi w dobrach Bukowcu czynności Komornika zajęcia tych dóbr na sprzedaż publiczną nie stoi w niczem na przeszkodzie dla tego dalsze zajęcie dóbr tych postanowił kontynuować.

Wysiew wszelkiego zboża jaki w dobrach zajmowanych może bydź uskuteczniony jest następujący:

1. Pszenicy korcy 10.

2. Żyta korcy 120.

3. Jęczmienia korcy 12.

4. Owsa korcy 60.

5. Grochu korcy 16.

6. Tatarki korcy 13.

7. Jarki korcy korcy 18.

8. Łubinu korcy 10.

9. Rzepaku korcy 1.

10. Kartofli korcy 200.

11. Siemienia lnianego garn 16.

12. Siemienia konopnego garn 12.

13. Siana sprząta się fornalskich wozów 80.

żadnych fabryk ani też zakładów w dobrach zajmowanych niemasz, lecz tylko jest młockarnia czterokonna, kompletna i młynek koński do melenia słodu i posiada na ospę, o czem już powyżey jest wzmianka.

W dobrach zajmowanych żadnych inwentarzy żywych i martwych, któreby ulegały zajęciu niemasz, lecz tylko są dwa wozy stare, kute, do gruntu przywiązane, które się niniejszem zajmują - wozy na osiach drewnianych.

Rozległość całych dóbr zajmowanych uważając przybliżonym sposobem na miarę nowopolską, grunta należące do drugiey, trzeciey i czwartey klassy są następujące:

1. Boru sosnowego w części małey, olszowego sprzedanego Natanowi Rubinsztein włók 4 m. 20. pr.

2. Zarośli m. 20.

3. Boru wyrosłego sosnowego m. 6.

4. Zagajników sosnowych włók 1 m. 24. pr. 150.

5. Zagajników olszowych m. 6 pr. 200.

6. Łąk dworskich włók 4 m. 20 pr. 150.

7. Pastwisk włók 1 m. 10.

8. Nieużytków m. 5 pr. 100.

9. Wodów, stawów, rowów m. 6.

10. Pod zabudowaniami dworskimi i podwórza dworskiego m. 6.

11. Ogrodu dworskiego przy dworze m. 5.

12. Grunt orny dworski włók 16 m. 10.

13. Grunt, który posiada Xiądz m. 5.

14. Grunt, który posiadają włościanie włók 3 m. 26.

15. Ogrody, które posiadają włościanie m. 6.

16. Grunt, który posiada młynarz m. 8.

17. Łąki, które posiada młynarz m. 2.

18. Łąk, które posiadają włościanie m. 15.

19. Dróg, w całem territorium m. 7.

Wogóle włók 36 m. pr.

Czyli dziesiatin pięćset czterdzieści.

Co do granic. Granice w dobrach zajmowanych są jawne w których żaden kontrowers niezachodzi, od strony dóbr Jasionny są oznaczone drogami, od strony dóbr Chajewa miedzami, kopcami, a w łąkach kamieniami, od strony dóbr Kliczkowa małego kopcami, od strony dóbr Rządowych Bronszewice kopcami.

[na marginesie] Wągłczewa kopcami, od strony dóbr.

Podatki jakie dobra zajmowane Bukowiec do Kassy Powiatu Sieradzkiego opłacają, stosownie do wydanego świadectwa przez tęż Kassę są następujące:

1. Opłacają:

Od nieruchomości rs. 48 kop. 30.

Ofiara zwyczajna rs. 35 kop. 1.

Ofiara podwyższona rb. 17 kop. 50.

Kontyngens zwyczajny rs. 16 kop. 98 1/2.

Kontyngens podwyższony rb. 16 kop. 98 1/2.

Kontyngens z wsi rb. 11 kop. 2.

Podymne dwór rs. 32.

Podymne wieś rs. 16 kop. 50.

Dziesięcina rs. 12 kop. 25.

Łącznie rs. 196 kop. 55.

Wyraźnie rubli srebrem sto dziewięćdziesiąt sześć kopiejek pięćdziesiąt pięć.

2. Zalegają.

Kary exekucyjney rs. 193 kop. 50.

Nieruchomości rs. 215 kop. 87.

Ruchomości rs. 147 kop. 64.

Od Gorzelni rs. 1023 kop. 41.

Ofiara zwyczajna rs. 17 kop. 57.

Ofiara podwyższona rs. 17 kop. 50.

Kontyngens zwyczajny rs. 12 kop. 75.

Kontyngens podwyższany rs. 8 kop. 49.

Podymne rs. 16.

Szarwark na drogi boczne rs. 4.

Łącznie rubli 1602 kop. 67.

Wyraźniey rubli srebrem tysiąc sześćset dwa kopiejek sześćdziesiąt siedm.

W sposobie powyżey opisanym dobra Bukowiec z wszelkiemi przyległościami i użytkami w tem ograniczeniu jak na teraz pozostają, zajęte zostały na sprzedaż publiczną, nad któremi ustanawia Komornik dozorcę Antoniego Okulskiego Rządcę tych dóbr, w tychże dobrach mieszkającego, który obowiązek dozoru dobrowolnie na siebie przyjął, nakłada Komornik obowiązek na ustanowionego dozorcę, ażeby rzeczonemi dobrami zarządzał jako dobry gospodarz a przede wszystkiem by strzegł granic, by te od strony sąsiadów naruszonemi nie były. Obecny tey czynności Antoni Okulski obowiązkowi temu zadosyć czynić zadeklarował.

Sprzedaż dóbr zajętych odbywać się będzie w Trybunale Cywilnym Gubernii Warszawskiey w Kaliszu w Pałacu Rządowym przy ulicy Józefina zwaney, sessye swe odbywającego za pośrednictwem Józefa Brudzyńskiego Patrona Trybunału w mieście Kaliszu mieszkającego, który wszelkie formalności prawem przepisane dopełniać będzie.

Nadmienia Komornik iż Brunona z Tarnowskich Stawiska, Macieja Stawiskiego małżonka jako exekwowana przy ninieyszey czynności nie była obecną. Na tem protokuł ten ukończony po przeczytaniu przez ustanowionego dozorcę Antoniego Okulskiego i obecnych świadków, z których świadek Grzegorz Kapitaniak oznajmił iż pisać nie umie, dla tego ninieyszego protokołu nie podpisuje, oraz mnie Komornika podpisany zastaje.

Zakończono dnia 9 / 21 lipca 1864 roku.

[podpisany Antoni Okulski

Tomasz Kowalski świadek]

[MP] podpisany Franciszek Rowecki

Pisarz Sądu Pokoju Okręgu Sieradzkiego w Sieradzu.

Zaświadczam jako kopię tego protokułu zajęcia dóbr Bukowca na stemplu ceny kopiejek 15 odpisaną i w Biurze Sądu tuteyszego doręczona odebrałem w Sieradzu dnia 4 / 16 sierpnia 1864 roku.- [MP] podpisana.

Sałecki za pisarza.

Wójt Gminy Kliczkowa małego i Bukowca.-

Zaświadczam jako kopię tego protokułu zajęcia dóbr Bukowca na stemplu ceny kopiejek 15 odpisaną w Kancellaryi tuteyszey Gminy doręczoną odebrałem - w wsi Kliczkowie małym dnia 5 / 17 sierpnia 1864 roku - znaki.

[MP] podpisany xxx Antoniego Chudeckiego - świadczy - Pisarz Gminy

[podpisany] Nepomucen Magnowski

Wójt Gminy Kliczków mały i Bukowca

Zaświadczam ninieyszem jako kopię tego protokułu zajęcia dóbr Bukowca na stemplu ceny kopiejek 15 odpisanego dla Brunony z Tarnowskich i Macieja małżonków Stawiskich w wsi Kliczkowie małym na teraz mieszkającym doręczoną odebrałem.-

w wsi Kliczkowie małym dnia 5 / 17 sierpnia 1864 r. [MP] [podpisano] znaki Antoniego Chudeckiego, świadczy Pisarz Gminy [=] Nepomucen Magnowski.

ND: 199.- Na żądanie Wgo Franciszka Roweckiego Komornika Trybunału Cywilnego w Kaliszu.

Ja podpisany Woźny przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu przez JW Prezesa tegoż Trybunału w dniu 24 marca / 5 kwietnia 1864 roku za Nr. 1166 nominowany w Kaliszu zamieszkały.

Cztery kopie tego protokułu zajęcia dóbr Bukowca na stemplach ceny po kopiejek 15 odpisane wręczyłem jako następuje:

1. Kopię Pisarzowi Sądu Pokoju Okręgu Sieradzkiego Józefowi Sałeckiemu w Biurze Sądu Pokoju w mieście Sieradzu do rąk własnych, który z odbioru drugostronnie zawidymował.

2. Kopię Antoniemu Chudeckiemu Wójtowi Gminy Kliczków Mały i Bukowca w wsi Kliczkowie małym mieszkającym do rąk własnych oddałem, który z odbioru powyż zawidymował.

3. Kopię Antoniemu Okulskiemu jako ustanowionemu dozorcy nad powyż zajętemi dobrami wsi Bukowca, w wsi Bukowcu mieszkającemu do rąk własnych.

4. Kopię Brunonie z Tarnowskich Stawiskiey właścicielce dóbr Bukowca, Macieja Stawiskiego żonie, czyli obojgu małżonkom Stawiskim na teraz w wsi Kliczkowie małym mieszkającym, takową kopię pod niebytność samych, ani służących, krewnych i domowników, a sąsiedzi przyjęcia kopii odmówili, przeto w ślad artykułu 68 KPS na ręce Antoniego Chudeckiego Wójta Gminy Kliczkowa małego i Bukowca oddałem jak widymować jego pierwostronnie przekonywa.- świadczę w mieście Sieradzu dnia 4 / 16 sierpnia w wsi Bukowcu i Kliczkowie małym dnia 5 / 17 sierpnia 1864 roku.

[podpisano] Jan Piłaciński woźny Trybunału Kaliskiego.-

Zgodność tey kopii z okazanym i na powrót odebranym oryginałem na stemplu ceny kopiejek 15 sporządzonym poświadczam.

w Kaliszu dnia 7 / 19 sierpnia 1864 r.

Pisarz Kancellaryi Ziemiańskiey Gubernii Warszawskiey w Kaliszu

[J. Ziemięcki]

* 

Inwentarz dóbr Łosieniec (1838)

Źródło inwentarza:
Księga Hipoteczna dóbr ziemskich Łosieniec (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)

Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Działo się na gruncie dóbr Łosińca w Powiecie Sieradzkim Gubernii Kaliskiej położonych w zamieszkaniu dworskiem dnia 22 listopada / czwartego grudnia 1838 roku.

Na żądanie W. Ignacego Siemiątkowskiego dziedzica dóbr Woysławic, w wsi Woysławicach Powiecie Szadkowskim zamieszkałego, jako nabywcy praw od współsukcessorów Jana Zbiiewskiego, zamieszkanie zaś prawne co do tego interessu u Franciszka Bielskiego Patrona Trybunału Kaliskiego w Kaliszu zamieszkałego obrane mającego od którego tenże Patron Franciszek Bielski stawać i przymuszone wywłaszczenie dóbr Łosiniec popierać będzie.

Z mocy wyroku [...]1 Trybunału Cywilnego Gubernii Kaliskiey z powództwa Ignacego Siemiątkowskiego przeciwko sukcessorom Jana Zbiiewskiego o summę 13,555 zp. zaocznie w dniu 6 / 18 sierpnia rb. zapadłego i przy [...]2 w dniach 12/24 września i 1/13 października tr. wręczonego.

Podpisany Komornik przy Trybunale Cywilnym Gubernii Kaliskiey d. 24 grudnia / 10 stycznia 1837 / 38 r. przez Kommissyą Rządową Sprawiedliwości mianowany w Kaliszu mieszkający, a co do zajęcia dóbr Łosiniec w Powiecie Sieradzkim położonych na przymuszone wywłaszczenie plenipotencyą szczególną przez Extrahenta sobie udzielony umówiony.

W Imieniu Najjaśnieyszego Mikołaja I Cesarza wszech Rossyi Króla Polskiego etc.

Po wydanem przez siebie w dniu 11 / 23 października 1838 r. zapowiedzeniu exekucyi na którego czele wyrok ex quo w rozłoncznie wypisany został, a które sukcessorom [...]3 Jana Zbiiewskiego niemniey Prezydentowi Miasta Kalisza i Wójtom Gmin Biskupice i Łosińca w dniach 14 / 26 i 15 / 27 października tr. przez Jakuba Muśkiewicza woźnego doręczone zostało, gdy dotąd żadnego skutku nie odniosło, przeto działający Komornik zjechał w dniu dzisiejszym tu na grunt dóbr obecnych Łosiniec gdzie powtórnie sukcessorów po niegdy Janie Zbiiewskim Dziedzicu dóbr Łosińca i innych pozostałych mianowicie:

1. Wiktora Zbiiewskiego Dzierżawcę wsi Łosińca.

2. Norberta Zbiiewskiego Dzierżawcę dóbr Inczewa.

3. Anielę Zbiiewską Pannę doletnią.

4. Konstancyą Zbiiewską Pannę usamowolniwszy w wsi Łosińcu Powiecie Sieradzkim.

5. Józefa Siemiątkowskiego Dziedzica dóbr Biskupice dodanego teyże Konstancyi Zbiiewskiey Kuratora, w wsi Biskupicach Powiecie Sieradzkim, mieszkającym.

6. a) Władysława, i b) Boliwara nieletnich Rodzeństwa Gurowskich po Teressie z Zbiiewskich Hr. Gurowskiey pozostałych Dzieci, czyli Ich Opiekuna Mikołaya Hr: Gurowskiego w dobrach swych Wyszynie Powiecie Konińskim.

7. a) Wiktoryi i b) Klementyny nieletnie Siostry Gołembowskie po Antoninie z Zbiiewskich Gołembowskiey pozostałe Córki a raczej Ich Opiekuna Romana Hr. Ankwicza w dobrach swych Zakrzewku Powiecie Radomskim, zamieszkałych, zamieszkanie zaś prawne co do tego interessu u Franciszka Nowickiego Patrona Trybunału Kaliskiego w Kaliszu zamieszkałego ostatnich dwóch obrane mających, wezwał, ażeby czyniąc zadosyć powyż z daty powołanemu wyrokowi summę trzynaście tysięcy pięćset piędziesiąt pięć złotych polskich (13,555 zp.) z procentem pięć od sta od dnia 18 / 30 stycznia 1838 r. liczyć się winnym jako procentów zaległych od summy 614555 zp. 11 gr. na dobrach Łosińcu i Inczewie w dziale IV pod Nr. 4 i 6 zahypotekowaney urosłych, tudzież koszta procentowe w ilości zp. 540 ustanowione żądającemu Ignacemu Siemiątkowskiemu wprost na ręce działającego Komornika moc z prawa i dokumenta w ręku maiącego natychmiast [zapłacili]4, w razie bowiem przeciwnym do zaięcia nieruchomości Dóbr Ziemskich Łosińca z Powiecie Sieradzkim położonych na przymuszone wywłaszczenie i wystawienie takowych na sprzedaż publiczną zaraz przystąpie.

Ponieważ z nieznanych tylko WWm Wiktora i Norberta Zbiiewskich Komornik zastał, którzy podobnie jak i w protokule zajęcia Dóbr Inczewa w dniu wczorajszym sporządzonym zapłacenia żądanej summy odmówili, a przeciwko zajęciu Dóbr Łosińca nie maią nic do nadmienienia, i gdy Komornik maiąc sobie odmówionem zapłacenie żądanej należytości, na satysfakcyą więc takowey do zaięcia Dóbr Łosińca na przymuszone wywłaszczenie i wystawienie takowych na sprzedaż publiczną w Trybunale Cywilnym Kaliskim odbydź się maiący przystąpił, jakoż w obecności świadków w końcu aktu tego wyszczególnionych:

Dobra Ziemskie

Łosiniec

Składaiące się z Folwarku i wsi zarobnej Łosiniec oraz Karczmy Ludwików zwaney, niemniey dwóch wiatraków w Powiecie i Obwodzie Sieradzkim Gubernii Kaliskiey, Gminie Łosiniec położone do Parafii Charłupia mała należące z polami, rolami, łąkami, pastwiskami, zabudowaniami dworskiemi i wieyskiemi, inwentarzami i porządkami gruntowemi, powinnościami włościan, ich załogami, daninami, czynszami, propinacyą, polowaniem, i ztem wszystkiem co tylko całość dóbr tych stanowi, w tem ograniczeniu jak dobra te na teraz exystuią i jak prawnie exystować winny, zgoła z wszystkiemi przyległościami, użytkami i dochodami bez żadnego z dóbr tych wyłączeniu na przymuszone wywłaszczenie i wystawienie takowych na sprzedaż publiczną niniejszem aktem zaiął, a następnie w ślad art. 675 K. P. S. do szczegółowego opisania stanu takowych przystąpił.

Dobra zajęte Łosiniec są łączne, odległe są od miast Błaszkow mil dwie, Sieradza mila jedna, Warty mil jedna i pół i Gubernialnego Kalisza mil pięć i pół. Graniczą i stykają się na wschód słońca z dobrami Wólka Dzierlińska, na południe z dobrami Smardzew i Noski, na zachód z dobrami Wróblew, wsią Ocinem, i na północ z dobrami Kościerzyn, Dzierlin i Charłupia mała. Granice tych dóbr z wszystkich stron w spokojnem używaniu zostaią.

Dobra te dziedziczne są wezwanych Sukcessorow [...]3 Jana Zbiiewskiego, którzy takowe po Nim z dobrodzieystwem prawa i inwentarza odziedziczyli, wartość dóbr tych w księdze wieczystey w summie 80,000 zp. jest umieszczona, zostaią zaś dobra te w dzierżawnem posiadaniu W. Wiktora Zbiiewskiego aż do Śo Jana Chrzciciela 1839 r. z których płaci roczney dzierżawy po zp. 3500, a to na mocy protokułu licytacyinego przed Antonim Pstrokońskim Rejentem Powiatu Sieradzkiego w Sieradzu d. 12/24 maja 1836 sporządzonego.

Opis zabudowań dworskich i wieyskich w dobrach zaiętych znayduiących się.

	Jaki budynek	z czego budowany	czem kryty	miary Warszawskiey Łokcie			jakiey potrzebuie reparacyi
I. Zabudowania Dworskie wsi Łosińca
1.	Dwór o 5ciu pokojach, o dwóch schowaniach, dwóch [siennikach]5, kredensie i dwóch pokoiach pod dachem	z drzewa w słupy i strychulce żywicą z kominem murowanym	gontami	34	17	5
2.	Dom w ogrodzie o 2ch izbach, komorze i sieni, z kominem lepionym	z bali na węgieł, gliną zewnątrz i wewnątrz obrzucany	słomą	28	11	3 1/2
3.	Stodoła o 2ch klepiskach	z drzewa ciosanego na węgieł i słupy	słomą	72	18	5
4.	Stodoła o 2ch klepiskach	z drzewa ciosanego na węgieł i słupy	słomą	72	18	5
5.	Stodoła o 1m klepisku Brog na 8miu słupach do kładzenia zboża	z drzewa w słupy i strychulce z gliną	słomą słomą	40 15	12 10	4 1/2 8
6.	Obory	z drzewa ciosanego i rzniętego na węgieł	słomą	42	13	3 1/2	dachu nowego
7.	Owczarnia	z drzewa ciosanego i rzniętego w słupy	słomą	54	15	4 1/2
8.	Staynie, spichrze i wozownia.	z drzewa ciosanego i rzniętego na węgieł	słomą	42	15	4	przyciesi
9.	Wolarnia, chlewy i kurniki w klamrę W podwórzu gołębnik na słupie Studnia drzewem ocembrowana z żurawiem i wiadrem. Podwórze do okoła ogrodzone płotem z żerdzi wsparniki.	z drzewa starego kostkowego w słupy	słomą gontami	73	6	3
II. Zabudowania wieyskie wsi Łosiniec.
1.	Chałupa o 2ch izbach, komorze i sieni. Obora Stodoła	z drzewa kostkowego starego w słupy z dyli łupanych w słupy z drzewa kostkowego i z dyli w słupy.	słomą słomą słomą	24 14 27	10 9 11	4 3 4
2.	Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i 2ch sieniach Stodołka i obora	z drzewa kostkowego w słupy z drzewa kostkowego i okrąglaków w słupy	słomą słomą	21 27	14 9	4 3	dachu
3.	Chałupa o 1ey izbie komorze i sieni chlew obora, staynia i szopa stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z drzewa w słupy z drzewa w słupy z drzewa w słupy	słomą słomą słomą słomą	23 6 19 29	11 5 9 11	4 3 3 4	przyciesi zawaleniem grozi
4.	Chałupa o 1ey izbie, komorze i sieni Stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z okrąglaków i żerdzi	słomą słomą	23 30	11 11	4 4
5.	Chałupa o 2ch izbach, komorze i sieni Obora i stajenka stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z bali i dyli w słupy z drzewa w słupy	słomą słomą słomą	24 13 28	12 9 12	4 3 1/2 3
6.	Chałupa o 1ey izbie, komorze i sieni Stajenka i obora Stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z bali w słupy z drzewa w słupy	słomą słomą słomą	23 13 28	11 8 1/2 12	4 3 3
7.	Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i 2ch sieniach	z drzewa kostkowego w słupy	słomą	21	13	4	przyciesi
8.	Karczma o 2ch izbach, 2ch komorach, schowaniu i sieni	z drzewa w słupy i strychulec z gliną	słomą	30	14	4	poprawienia ścian
9.	Chałupa o 2ch izbach, komorze i sieni	z drzewa kostkowego na węgieł i słupy	słomą	24	11	4
10.	Chałupa o jedney komorze i sieni Oborka	z drzewa kostkowego na węgieł i słupy z drzewa w słupy	słomą słomą	24 14	11 9	4 3
11.	Chałupa o 1ey izbie, komorze i sieni Oborka Stodoła Obora	z drzewa kostkowego na węgieł i słupy z bali na węgieł z drzewa i dyli w słupy z drzewa kostkowego	słomą słomą słomą słomą	24 13 23 12	11 7 10 1/2 8	4 4 3 3
12	Chałupa o 2ch izbach, komorze i sieni Stodoła	z drzewa kostkowego w słupy z drzewa kostkowego w słupy	słomą słomą	24 26	11 11	4 3 1/2	przyciesi i dachu
13	Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i sieni Oborka Stodoła Wiatrak dominialny	z drzewa kostkowego w słupy z drzewa w słupy z drzewa w słupy z drzewa	słomą słomą słomą słomą	21 16 27	14 9 11	4 3 4
III. Zabudowania Karczmy Ludwików zwaney.
14	Karczma o 4ch izbach, 2ch komorach i sieni Stodoła Wiatrak zwyczayny, dominialny W chałupach wieyskich kominy są lepione nadmurowane	z bali rzniętych w słupy z drzewa w słupy z drzewa	słomą słomą gontami kryty	20 18	14 10	4 3

Po obiechaniu całych dóbr Łosińca i opisaniu stanu budowli w dobrach tych znayduiących się przystąpił Komornik do dalszey czynności jak następuie:

W dobrach zaiętych Łosiniec żadnych fabryk ani zakładów jak równie gorzelni i browaru niemniey żadnego inwentarza i porządków gruntowych według oświadczenia dzierżawcy Wo Wiktora Zbiiewskiego i ludzi gruntowych [niemasz]6.

Porządki zaś na Wiatrakach obydwóch są następujące jako to: Kamienie-paprzyce, liny, kosze, skrzynie i wszelkie żelastwa i porządki do wiatraków potrzebne, gruntowe.

Posada Włościan

Powinności tychże, załogi, daniny, czynsze i różne obowiązki.

W dobrach zaiętych jest włościan pańszczyznę robiących:

1o Półrolników siedmiu, którzy maią zasiew gruntowy oraz na załogę po parze wołów, parze koni, krowie jedney, świni, wóz, pług, siekierę, dwie kozy i dwa sierpy, robią pańszczyzny każden od So Jakuba do So Michała po dni ośm, zaś od So Michała do So Jakuba po dni sześć na tydzień sprzężaiem lub ręczno, przędą po dwie sztuki, na daninę daią po dwa kapłony po dwie kury i po dwa mendele jay - z powinności owce myią i strzygą, kapustę i brukiew sadzą, wycinaią, obieraią i siekaią - do trzody i na [stróżą]7 koleyno chodzą, sadze wycieraią i [swiętną]8 drogę o milę jedną sprzężaiem odbywaią.

2o Komorników siedmiu, którzy za kopczyznę ze dworu braną, z ogrodów i pomieszkania robią pańszczyzny od So Jakuba do So Michała po dni cztery, a od So Michała do So Jakuba po dni dwa na tydzień ręczno.

3o Komornic siedm, które pobieraiąc od dworu kopczyznę robią pańszczyzny po dni dwa na tydzień, a w żniwa trzy ręczno.

Czynszownicy niestali.

1. Karol Szteybel młynarz płaci z wiatraka, karczmy Ludwików zwaney i roli rocznie zp. 342.

2. Bogusław Trzciński, także młynarz płaci z wiatraka w wsi Łosińcu stoiącego, karczmy i roli rocznie zp. 282.

Obydwa szynkuią dworskie trunki za 21 grosze i melą wszelkie mlewo dla dworu bezpłatnie i bez brania miarki.

Wysiew.

Wszelkiego gatunku zbóż na folwarku Łosiniec uskuteczniany jest corocznie następny, a to podług podania Wo Wiktora Zbiiewskiego dzierżawcy i okazanych Regestrów gospodarczych.

1. Pszenicy wierteli 30.

2. Żyta wierteli 160.

3. Jęczmieniu wierteli 60.

4. Grochu wierteli 30.

5. Owsa wierteli 180.

6. Tatarki wierteli 10.

7. Siemienia lnianego wierteli 1.

8. Siemienia konopnego garcy 8.

9.Koniczyny garcy 5.

10. Kartofli wysadza się około wierteli 150.

11. Siana sprzęt wozów parokonnych 16.

Ogrodowizny i innych ziemiopłodów tyle siać i sadzić można ile tego gruntowa potrzeba wymaga.

Rozległość.

Zaiętych dóbr Łosiniec uważaiąc sposobem przybliżonym, oraz w zastosowaniu się do podanego sobie powyżej wysiewu jest następna.

1. Place i zabudowania dworskie i wieyskie wraz z podwórzami, ogrodami, zaymuią powierzchni około mórg 25.

2. Grunta orne dominialne klassy I i II i III zaymuią około mórg 320.

3. Grunta, które włościanie obsiewaią takieyże samej klassy iak i dominialne około mórg 120.

4. Łąki dominialne i włościan około mórg 20.

5. Drogi, rowy, sadzawki, glinianki i granice około mórg 20.

Ogół całey rozległości czyni mórg 515.

wyraźnie mórg pięćset piętnaście czyli około 17 włók 5 mórg miary nowopolskiey.

Podatki

Jakie dobra te zaięte Łosiniec do Kassy Obwodu Sieradzkiego co rocznie opłacaią a to stosownie do świadectwa przez tęż Kassę na dniu dzisieyszym udzielonego są następne:

I. Dominium Łosiniec.

1. Ofiary ziemiańskiey zp. 256 gr. 11.

2. Groszy dodatkowych zp. 17 gr. 3.

3. Kontyngensu kwerunkowego zp. 170 gr. 1.

4. Składki ogniowey zp. 120 gr. 28. zp. 564 gr. [...]9.

II. Gromada Łosiniec.

1. Podymnego zpol. 157 gr. 15.

2. Kontyngensu kwerunkowego zpol. 105 gr. 10.

3. Szarwarku zpol. 82.

4. Składki na posługę transportową zpol. 7 gr. 15.

5. Składki na utrzymanie [kantonistów]10 zpol. 5 gr. 10. zp. 357 gr. [....]11

zpol. 922 gr. 5

wyraźnie złotych polskich dziewięćset dwadzieścia dwa groszy pięć.

Oprócz tego Dominium płaci dziesięciny Proboszczowi przy Kościele parafialnym Charłupia mała rocznie zp. 20. i do tego obowiązane jest swym kosztem Dzienniki Praw i Dzienniki Gubernialne utrzymywać.

Zaiąwszy działaiący Komornik Dobra Ziemskie Łosiniec powyż opisane z wszystkiemi przyległościami, użytkami i dochodami na przymuszone wywłaszczenie i wystawienie takowych na sprzedaż publiczną, a że takowe zostaią w dzierżawney possessyi W. Wiktora Zbiiewskiego aż do So Jana Chrzciciela 1839 r. i Jemu wszelkie dochody z takowych aż do expiracyi kontraktu wyłącznie służą przeto Komornik nie [nadwerężaiąc]12 praw Jemu służących, ogólnym Dozorcą nad zaiętemi dobrami co do dopilnowania całości granic i zabudowań tegoż Wo Wiktora Zbiiewskiego tu w wsi Łosińcu zamieszkałego ustanowił, który takowy dozor na siebie przyiął i odpowiedzialności prawney poddał się.

Sprzedaż zaiętych dóbr Łosiniec [...]13 ninieyszem Aktem zaięte i opisane odbywać się będzie na audyencyi publiczney [...]1 Trybunału Cywilnego Pierwszey Instancyi Gubernii Kaliskiey w Kaliszu w pałacu sądowym przy ulicy Józefina zwaney posiedzenia swe odbywaiącego, a to za popieraniem i pilnością Franciszka Bielskiego Patrona Trybunału z strony Extrahenta ustanowionego Obrońcy do czego dalsze formalności prawne przedsięwziętemi i popieranemi będą.

Protokuł ninieyszy wobec świadków Kwiryna Leszczyńskiego zarządcy wsi Łosińca w teyże wsi i Jakóba Muśkiewicza woźnego Trybunału Kaliskiego w Kaliszu, zamieszkałych w jedynastu exemplarzach sporządzony w przytomności tychże świadków WWo Wiktora i Norberta Zbiiewskich współwłaścicieli beneficyalnych [....]14 Dozorcy przeczytany za dobry przyięty ukończony, przez tychże świadków i mnie Komornika podpisany został z uwzględnieniem że reszta współsukcessorów Jana Zbiiewskiego nie była przy tey czynności obecną.

[podpisano] Wiktor Zbiiewski Dozorca i współdziedzic Norbert Zbiiewski - Kwiryn Leszczyński świadek

Jakób Muśkiewicz świadek

[podpisano] Tomasz Kozłowski Komornik Tryb.

Koszta

stemple zp. 3 gr. 20

protokuł zp. 3.

dyetty zp. 4.

kopie zp. 16 gr. 15.

wręczenia zp. 5.

milowe Komor zp. 12.

Woźnego zp. 8 gr. 20.

świadkom zp. 8.

zp. 60 gr. 25.

Jednę kopię tego protokułu zaięcia jako Dozorca drugą kopię jako współdziedzic - trzecią jako Wójt Gminy Łosiniec - a dwie kopie tego zaięcia dla mych sióstr Anieli i Klementyny odebrałem ninieyszem zaświadczam.

(...)15 [podpisano] Wiktor Zbiiewski.

Pięc kopiy tego protokułu zaięcia na stemplach po gr. 10 pisane, z których:

Trzy kopie tego zaięcia Wo Wiktorowi Zbiiewskiemu to jest jedną jaka współwłaścicielowi Dóbr Łosińca, drugą jako ustanowionemu Dozorcy i trzecią kopią jako Wójtowi Gminy Łosiniec, tu w wsi Łosińcu Powiecie Sieradzkim zamieszkałem, w mieszkaniu Jego do rąk Tegoż własnych, zaś:

Dwie kopie tego zaięcia dla Anieli Zbiiewskiey Panny doletniey i Konstancyi Zbiiewskiey Panny usamowolnioney, obuch jako współwłaścicielek Dóbr Łosińca, w wsi Łosińcu mieszkaiących w mieszkaniu tychże pod ich niebytność na ręce ich brata Wo Wiktora Zbiiewskiego, wręczyłem i zostawiłem, który w dowód oryginał ten zawidymował, w wsi Łosińcu dnia 22 listopada / czwartego grudnia 1838 r. świadczę [podpisano] Jakób Muśkiewicz Woźny T. [G.]16 Kal.

Kopię tego zaięcia odebrałem, w Łosińcu dnia 22 listopada / 4 grudnia 1838 r.

[podpisano] Norbert Zbiiewski

6tą kopię tego zaięcia na stemplu gr. 10 pisaną W. Norbertowi Zbiiewskiemu współwłaścicielowi dóbr Łosińca w Łosińcu Powiecie Sieradzkim mieszkaiącemu w mieszkaniu jego do rąk tegoż własnych wręczyłem i zostawiłem, który oryginał ten podpisał w wsi Łosińcu dnia 22 listopada / 4 grudnia 1838 r. świadczy

[podpisano] Jakób Muśkiewicz woźny T. [G.]16 Kal.

Kopię tego zaięcia odebrałem jako Kurator usamowolnioney Konstancyi Zbiiewskiey panny w Biskupicach dnia 4 grudnia 1838 r.

[podpisano] Józef Siemiątkowski.

7mą kopią tego protokułu zaięcia na stemple gr. 10 pisaną Wu Józefowi Siemiątkowskiemu dziedzicowi dóbr Biskupice w wsi Biskupicach Powiecie Sieradzkim zamieszkałemu jako kuratorowi usamowolnioney Konstancyi Zbiiewskiey panny współwłaścicielki dóbr Łosińca w wsi Biskupicach w zamieszkaniu jego Dworskiem do rąk tegoż własnych wręczyłem i zostawiłem który oryginał ten podpisał w wsi Biskupicach dnia 22 listopada / 4 grudnia 1838 r. świadczę.

[podpisano] Jakób Muśkiewicz woźny T. [G.]16 Kal.

Kopię tego zaięcia odebrałem w Biórze Sądu Pokoiu Powiatu Sieradzkiego świadczy.

w Sieradzu dnia 23 listopada / 5 grudnia 1838 r.

[LS]15 [podpisano] Jakób Bojemski Pisarza Sądu Pokoiu Ptu Sieradzkiego.

8mą Kopię tego aktu zaięcia na stemplu gr. 10 pisaną Wu Jakóbowi Bojemskiemu Pisarzowi Sądu Pokoiu Powiatu Sieradzkiego w mieście Sieradzu zamieszkałemu w Biórze tegoż Sądu do rąk jego własnych wręczyłem i zostawiłem, który oryginał ten zawidymował w Sieradzu dnia 23 listopada / piątego grudnia 1838 r.

świadczy

[podpisano] Jakób Muśkiewicz Woźny T. [G.]16 Kal.

9tą Kopię tego zaięcia na stemplu gr. 10 pisaną Wu Mikołajowi Hr: Gurowskiemu jako opiekunowi nieletnich a) Władysława i b) Boliwara Gurowskich, po niegdy Teressie z Zbiiewskich Gurowskiey współwłaścicielce dóbr Łosińca pozostałych synów w dobrach swych Wyszynie Powiecie Konińskim zamieszkałemu.

10tą Kopią tego zaięcia na stemplu gr. 10 pisaną Wu Romanowi Hr: Ankwicz w dobrach swych dziedzicznych Zakrzewku Powiecie Radomskim zamieszkałemu, jako opiekunowi nieletnich a) Wiktoryi i b) Klementyny sióstr Gołembowskich po Antoninie z Zbiiewskich Gołembowskiey współwłaścicielce dóbr Łosińca pozostałych córek - dla obydwóch w zamieszkaniu ich prawnem obranem w Kaliszu u Franciszka Nowickiego Patrona Trybunału Kaliskiego w Kaliszu zamieszkałego i na ręce tegoż Wo Franciszka Nowickiego Patrona obedwie kopie tego zaięcia wręczyłem i zostawiłem.

w Kaliszu dnia 28 listopada / 10 grudnia 1838 r. świadczę.

[podpisano] Jakób Muśkiewicz Woźny T. [G.]16 Kal.

Za zgodność z okazanym oryginałem na stemplu gr. 15 sporządzonym zaświadcza

Pisarz Kancellaryi Ziemiańskiey Gubernii Kaliskiey

Muśkiewicz

Wyrazy nieczytelne:

Dwa zdjęcia związane z wsią Jarzębie w gminie Wierzchlas

Dodałem zdjęcia i krótką informację dotyczącą wsi Jarzębie. Dziękuje za przesłane zdjęcia Pani Danucie.

JARZĘBIE

Inwentarz dóbr Wólka Miłkowska (1866)

Źródło inwentarza:
Dowody Majątku Wólka Miłkowska (1880) (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)

Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Dobra Ziemskie

Wólka Miłkowska

składająca się z wsi i folwarku Wólka Miłkowska, oraz folwarku Justynów zwanego, z wszelkiemi zabudowaniami dworskiemi, gruntami, lasem, zaroślami, zagajnikami i łąkami, oraz pastwiskami, inwentarzem żywem i martwem, propinacyą, polowaniem i rybołustwem, czyli zgoła z tym wszystkim co tylko całość tych dóbr stanowi bez najmniejszego wyłączenia z takowych - podług szczegółowego w poniższy sposób dopełniającego się opisu.

Opis zabudowań dworskich wsi Wólka Miłkowska.

Wyszczególnienie budynku	z czego zbudowany	czem kryty	arszyny
			długość	szerokość	wysokość
1. Dwór murowany o 2ch kominkach, o pięciu pokojach, a na górze w szczycie jeden pokój i dwa świeżo urządzające. W dworze tym mieszka właściciel tych dóbr Aloizy Bronikowski.	z cegły palonej	gontami	52	15	5
2. Oficynka na przeciw tego dworu o 1 z cegły wyciągniętym kominie i jednem pokoju.	w pruski mur	gontami	7	6	9
3. Budynek na kuchnię przeznaczony o 2ch kominkach, czterech izbach.	w ryglówkę	słomą	19	16	4
4. Drwalnik o dwóch przedziałach.	z drzewa	słomą	17	16	4
5. Sklepy w ziemi z drzewa i desek urządzone.	z drzewa	słomą	9	5	3 1/2
6. Chlewy, obory, kurniki pod jednym dachem.	w ryglówkę	słomą	10	5	4
7. Owczarnia murowana.	z cegły palonej	słomą	57	16	5
8. Stodoła o jednych wrotach i sklepisku.	w pruski mur	słomą	49	19	7
9. Stodoła druga o dwóch wrotach i klepiskach.	w pruski mur	słomą	67	21	7
10. Bróg do zboża.	z drzewa	słomą	22	18	9
11. Spichrz murowany.	z cegły	gontami	38	22	7
12. Obora murowana.	kitu i surówki	słomą	54	16	6
13. Stajnia.	w prosty mur	słomą	48	12	6
14. Wozownia w strychulec.	w strychulec	słomą	36	11	5 1/2
15. Kloaka o dwóch przedziałach.	z cegły	słomą	7	6	8
W około powyż opisanych zabudowań jest ogród owocowy i zarazem warzywny w którym jest drzew owocowych, jabłoni, śliwek, gruszek, i zp. 240.- ogród ten i wszystkie powyż opisane zabudowania ogradzają sztachety z drzewa. Opis znajdujących się zabudowań dworskich na folwarku Justynów.
16. Dom mieszkalny o 1 kominie, 4 stancyach w tym mieszkają ludzie dworscy.	w pruski mur	szkudłami	34	9	4 1/2
17. Obora.	z drzewa	słomą	27	8	5
18. Stodoła do połowy z drzewa, a dalej do góry chrustem wyplatana o jednem klepisku.	z drzewa	słomą	31	10	7
19. Chałupa z drzewa o jednym kominie.	z drzewa	słomą	26	9	4 1/2
Nadmienia się iż wedle oświadczenia właściciela tych dóbr Aloizego Bronikowskiego połowa 1ej chałupy uważając od wschodu po lewej stronie przez Kommissarza Kommissyi Włościańskiej przyznaną została Wawrzyńcowi Kujdwińskiemu wskutek Najwyższego Ukazu, co do uwłaszczenia włościan, a tak czyni się wzmianka, iż tylko połowa owej chałupy ad 19 opisanej uważając od wchodu po prawej stronie stanowi własność dworską.
20. Dalej w dobrach zajmowanych znajduje się wiatrak o jednym koszu, dwóch kamieniach z wszelkiemi znajdującemi się na nim porządkami własność dworską stanowiący, który wskutek umowy z właścicielem dóbr Alojzym Bronikowskim zawartey pozostaje w posiadaniu dzierżawnem za opłatą rocznie zp. 350 młynarza [Janaszkiewicza]*, a któremu dzierżawa kończy się na Sty Wojciech r. p. 1867.	z drzewa	szkudłami	8	8	14 1/2
21. Kuźnia we wsi w której porządki wszelkie są własnością kowala.	murowana z cegły	gontami	9	7	5
W dodatku nadmienia Komornik iż w samej wsi Wólka Miłkowska znajduje się karczma murowana o jednem kominie, 2 stancyach, karczma ta przez Kommissarza Kommissyi Włościańskiej na podstawie Najwyższego Ukazu z dnia 19 lutego / 2 marca 1864 roku przyznaną została na własność	z cegły	słomą	38	11	5

zajmującym takową po połowie Benedyktowi Świątkiewicz karczmarzowi, oraz młynarzowi Janaszkiewiczowi, wszakże właściciel tych dóbr Alojzy Bronikowski oświadczył iż od tych decyzyi Kommissarz Kommissyi Włościańskiej odwołał się do Urządzającego Kommiteta, a dla tego Komornik karczmę tę z zachodzącym sporem w niniejszem zajęciu pomieszcza.- z

Z nadmienieniem iż w dobrach niniejszych na podstawie konsensu na imię właściciela takowych Aloizego Bronikowskiego wydanym.- Ów przez pośrednictwo Ignacego Wierzbińskiego za wynagrodzeniem dwudziesty pierwszy procent w chałupie na wsi na tej cel wynajętej szynkuje trunki czyli wódkę.-

Czyni również Komornik wzmiankę iż wedle oświadczenia właściciela dóbr tych Aloizego Bronikowskiego w dwóch chałupach we wsi położonych, dawniej własnością dominalną będących, a obecnie na własność włościan posiadających, takowe wskutek Najwyższego Ukazu przeszłych pod Nr. 4 i 11 położonych - ma dwór po jednej izbie, które przez swoich ludzi zajmuje - Nadtow że przy uwłaszczeniu czworakami we wsi położonemi osób takowe zajmujących pomiędzy innemi w tychże czworakach dwie izby przez kowala dworskiego zajmowane temuż niewłaściwie przez Kommissarza Kommissyi Włościańskiej przyznane zostały, przeto oświadcza także właściciel Bronikowski iż od tej decyzyi odwołał się z prośbą uchylenia takowej i powrócenia tych dwóch izb przez kowala dotąd zajmowanych dworowi- lecz że dotąd skutku nie otrzymał.

Rozległość

Całych dóbr zajmowanych Wólka Miłkowska, których grunta po większej części są jeszcze i należą do klassy II i III uważając przybliżonym sposobem na miarę nowopolską wynosi ogólnie mórg 930 czyli włók 31 na miarę rossyjską dziesiatyn 465, z których obok budowli posiadanych przez włościan a których opis jako wyłączną ich własność stanowiących Komornik za zbyteczny uznając pomija ciż włościanie w dobrach tych Wólka Miłkowska osiedli posiadają gruntu w myśl Najwyższego Ukazu daty 19 lutego / 2 marca 1864 roku na własność ich przeszłego mórg 119 pozostaje więc własność dworską stanowiącą, gruntu włók 27 morga jedna, w szczególności.-

1. Pod zabudowaniami, podwórzem, ogrodem warzywnym i owocowem mórg 12.

2. Gruntu ornego włók 15 mórg 4.

3. Łąk mórg 24.

4. Pastwisk włók 1 mórg 20.

5. Lasu który tworzą zagajniki kilkanaście lat stare włók1 mórg 20.

6. Zarośli, zagajników zapuszczonych po wyciętym boru włók 6 mórg 20.

7. Nieużytków włók 1 mórg 11.

Co do położenia i granic.

Dobra Wólka Miłkowska położone są w okręgu Wartskim, Powiecie Kaliskim, należą do gminy Ustków w Parafii Jeziersko, odległe od miast najbliższych jako to miasta okręgowego Warty wiorst 12, miasta Kalisza mil 5, miasta Dobry wiorst 12, miasta Turku mil 3. Graniczą na wschód słońca z dobrami Ostrowem, Maszewm, na południe z dobrami Zadąbrowiem, na zachód słońca z dobrami Klonowem, i na północ z wsiami Klonówkiem i Miłkowicami - szczegółowe zaś granice tych dóbr ze wszech stron są jawne, kopcami, drogami i miedzami oznaczone w których wedle oświadczenia właściciela dóbr żaden kontrowers niezachodzi i zostają w posiadaniu właściciela Aloizego Bronikowskiego, które on nabył za kontraktem przed Regentem Kancellaryi Ziemiańskiej w Kaliszu Józefem Białobrzeskim zeznanym dnia 26 czerwca / 8 lipca 1856 roku zawartym za szacunek zp. 253,070 czyli rs. 37,960 kop. 50, i tytuł też własności hypotecznie na niego jest uregulowany.

Inwentarz

Żywy i martwy jaki się na gruncie tych dóbr znajduje jest następujący:

1. Młockarnia wynalazku Lilpopa o sile paru koni jedna 1.

2. Sieczkarnia także o sile paru koni o czterech koszach 1.

3. Wozów 4.

4. Pługów sześć 6.

5. Radeł 4.

6. Bron 8.

7. Koni roboczych 12.

8. Źrebaków 5.

9. Krów 9.

10. Wołów 11.

11. Jałowizny sztuk 6.

12. Owiec sztuk 300.

W tym miejscu Emila z Roznowskich Aloizego Bronikowskiego małżonka wniosła iż cały inwentarz na gruncie tych dóbr znajdujących się jest jej wyłączną własnością jak to dowieść może Intercyza przedślubna dnia 31 sierpnia 1837 r. przed Sędzią Sądowym w Poznaniu zeznaną.

Wysiew

Jaki w dobrach zajmowanych Wólka Miłkowska może bydź uskuteczniony, i jaki dotychczas teraźniejszy właściciel uskutecznia jest następujący.-

1. Pszenicy wierteli 150.

2. Żyta wierteli sto 100.

3. Jęczmienia wierteli 30.

4. Grochu wierteli 30.

5. Tatarki wierteli 10.

6. Owsa wierteli 120.

7. Innej ozieminy wysiewa się po parę wierteli a kartofli wysadza wierteli 230.

Podadki

Z dóbr tych wedle świadectwa Kassy Powiatu Kaliskiego pod dniem 28 września / 10 października rb. za Nr. 2.919 udzielonego opłacane bydź winny rok rocznie:

1. Ofiara zwyczayjna i podwyższona rs. 39 kop. 28.

2. Ofiara podwyższona 50% rs. 19 kop. 64.

3. Kontyngens zwyczajny i podwyższony rs. 28 kop. 10.

4. Podymne dawne i podwyższone rs. 84 kop. 10.

5. Na drogi boczne rs. 14 kop. 10.

6. Z propinacyi rs. 12 kop. 10.

7. Składka ogniowa od nieruchomości rs. 24 kop. 51.

Razem rubli sreb. 221 kop. 53.

Nadto wedle tegoż świadectwa Kassy dobra te zalegają:

1. Ofiara zwyczajna i podwyższona rs. 39 kop. 28.

2. Podwyższona 50% rs. 19 kop. 64.

3. Kontyngens dworski rs. 35 kop. 63.

4. Podymne dawne i podwyższone rs. 126. kop. 63.

5. Na drogi boczne rs. 14 kop. 63.

6. Z propinacyi rs. 2 kop. 63.

7. Składka ogniowa od nieruchomości rs. 57 kop. 79.

Razem rs. 294 kop. 34.

Oprócz tych podatków wedle wykazu hipotecznego Dominium dóbr Wólka Miłkowska obowiązane rok rocznie dawać dla kościoła w Jeziersku ośm wierteli żyta jako dziesięcinek.

W tak powyżej opisanym sposobie Dobra Ziemskie Wólka Miłkowska z wszelkiemi przyległościami i użytkami zajęte zostały na sprzedaż publiczną w drodze przymuszonego wywłaszczenia, do czasu więc w którym to nastąpi stosownie do art. 688 K. P. [J.]** Komornik postanawia w ich posiadaniu Aloizego Bronikowskiego jako Sądowego Zarządcy, który obowiązki dozorcy pod odpowiedzialnością prawną przyjął.

Sprzedaż dóbr rzeczonych Wólka Miłkowska odbywać się będzie na publiczney Audyencyi Trybunału Cywilnego Gubernii Warszawskiej w Kaliszu posiedzenia swe w Pałacu Sądowym przy ulicy Józefina położonym odbywającego za pośrednictwem Teodora Rościszewskiego Obrońcy przy Radzie Stanu w Kaliszu zamieszkałego i urzęduiącego, który wszelkie dalsze formalności prawem przepisane dopełniać będzie.

Na tem protokół dnia jak wyżej rozpoczęty w dniu 12/24 Października r. b. w obecności świadków Felixa Wojterskiego woźnego Sądowego w Warcie, i Franciszka Janiszewskiego z służby utrzymującego się w wsi Wólka Miłkowska mieszkających ukończony, odczytany, przyjęty, przez Aloizego Bronikowskiego oraz świadków Felixa Wojterskiego, tudzież Komornika podpisany został.- drugi zaś świadek Janiszewski nieumieiąc pisać tego protokółu nie podpisał.-

[końcową część pomijam]