-->

sobota, 3 lutego 2018

Inwentarz dóbr Niechmirów (1871-72)

Źródło inwentarza:
Dowody Majątku Niechmirów (1870-79) (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)

Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał i opatrzył mapami Piotr Tameczka.

Działo się na gruncie dóbr Niechmierów z przyległościami w Powiecie Sieradzkim położonych dnia 4/16 Grudnia 1871 r.
Na żądanie Bernarda Guranowskiego i Moritza Brockman kupców w mieście Gubernialnem Kaliszu zamieszkałych a zamieszkanie prawne co do przedsiębranego przez niniejszy protokół zajęcia na przymusową publiczną sprzedaż dóbr ziemskich Niechmierów z przyległościami u Franciszka Modrzejewskiego Patrona przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu zamieszkałego, który w popieraniu tej sprzedaży stawać będzie sobie obierających.
Ja Romuald Pinowski Komornik przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu przez Kommissyą Rządową Sprawiedliwości dnia 16/28 Marca 1868 r. Nr. 3142 nominowany w mieście gubernialnem Kaliszu zamieszkały, a do tej czynności przez Extrachentów Guranowskiego i Brockmana pisemnie pod dniem 20 Listopada / 12 Grudnia 1871 roku upoważniony.
W Imieniu Panującego i Prawa.-
W wykonaniu następujących aktów urzędowych:
I. dnia 7 / 19 Lipca 1870 r. przed Alfonsem Paszkowskim Regentem w Kaliszu zeznanego
II. dnia 3 / 15 Lipca 1870 r. przed Janem Sulkowskim Regentem w Sieradzu zeznanego
III. aktu dnia 18/30 Sierpnia 1870 r. przed Alfonsem Paszkowskim Regentem Kancellaryi Ziemiańskiej w Kaliszu zeznanego
IV. Wyjątki z wykazu hypotecznego dóbr ziemskich Niechmierów, co do działu I i II przez Pisarza Kancellaryi Ziemiańskiej w Kaliszu dnia 18 Lutego / 2 Marca 1871 r. wydanego.
Wszystkich tych aktów stosownie do Art: 673 K. P. S. w Nakazie egzekucyjnym w dniu 7 / 19 Października 1871 roku przez Andrzeja Lubinkowskiego Komornika przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu wydanym w dniu 29 Października / 10 Listopada 1871 r. przez Bogumiła Hennig Woźnego przy tymże Trybunale doręczonym w całej swej osnowie zamieszczonych - w następstwie tegoż Nakazu zjechał działający Komornik na grunt dóbr Niechmierów z przyległościami, mianowicie do dworu folwarcznego w wsi Niechmierowie jako mieszkania Karola Olszowskiego - oraz do dworu w wsi Wolnicy Niechmierowskiej, jako mieszkania Andrzeja Olszowskiego, których każdego oddzielnie w tych mieszkaniach ich, powtórnie wezwał, iżby stosownie do wyżej powołanych aktów urzędowych i Nakazu exekucyjnego dla żądających Bernarda Guranowskiego i Moritza Brokman zaraz na ręce moje Komornika zapłacili - dwie summy to jest rsr. 1,385 i rsr. 4000 - obie z procentem nabytym od dnia 7 / 19 Listopada 1870 roku oraz kosztami egzekucyjnemi w chwili zapłaty obliczyć się mianemi, gdyż w razie przeciwnym, z uwagi że egzekucya do zajęcia ruchomości ich wystosowana dotąd skutku nie odniosła, na satysfakcyą tej należności do zajęcia na przymuszoną publiczną sprzedaż dóbr ziemskich Niechmierów z przyległościami i przynależytościami wezwanych własnością będących i należnością dochodzoną hypotecznie obciążonych natychmiast przystąpie.-
Ponieważ działający Komornik exekwowanych Karola Olszowskiego i Andrzeja Olszowskiego w powyższych ich mieszkaniach nie zastał, gdyż powyjeżdżali w podróż i nikt z ich strony na powyższe wezwanie z chęcią zapłaty dochodzonej należności nie zadeklarował się przeto działający Komornik do zamierzonej czynności przystapił i w dniu dzisiejszym sprawdził po części miejscowość i stan zajmujących się dóbr Niechmierowa z przyległościami, a dla nadejścia wieczornej pory i z powodu Święta Niedzieli w dniu jutrzejszym dalszą czynność odroczył do dni następnych - protokół zaś po odczytaniu z przybranemi świadkami Rajmundem Skibińskim Woźnym Sądowym w Sieradzu i Edwardem Czajkowskim z służby utrzymującym się w Wolnicy, zamieszkałemi podpisuje.-
/ podpisano Rajmund Skibiński świadek /
/ podpisano Edward Czajkowski /
/ podpisano Romuald Pinowski Komornik przy Trybunale /

Działo się na gruncie dóbr Niechmierowa z przyległościami dnia 9 / 21 Grudnia 1871 r.
W dalszym ciągu czynności niniejszym protokołem w d. 4 / 16 bm. i r. rozpoczętej zjechał działający Komornik na grunt dóbr Niechmierów z przyległościami gdzie a w szczególności dworze folwarcznym w wsi Wolnicy Niechmierowskiej zasekurowanych zastawszy Andrzeja Olszowskiego, u niego o natychmiastową zapłatę dochodzonej należności z obliczeniem mu skutków o jakich wyżej była mowa, zawezwał, lecz gdy on tłomacząc się brakiem pieniędzy, zapłaty odmawiał przeto działający Komornik w dalszym ciągu zapowiedzianej czynności w dniu dzisiejszym sprawdził po części miejscowość i stan zajmujących się dóbr Niechmierów z przyległościami i dla nadejścia wieczornej pory protokół ten wraz z świadkami Rajmundem Skibińskim Woźnym Sądowym w Sieradzu oraz Edwardem Czajkowskim z służby utrzymującym się w Wolnicy, zamieszkałemi po odczytaniu podpisuje, odkładając dalszą czynność do dnia jutrzejszego.-

/ podpisano Rajmund Skibiński świadek /
/ podpisano Edward Czajkowski /

Działo się na gruncie dóbr Niechmierowa z przyległościami dnia 10 / 22 Grudnia 1871 r.
W dalszym ciągu czynność zajęcia na przymusową publiczną sprzedaż dóbr ziemskich Niechmierowa z przyległościami protokołem niniejszym w d. 4 / 16 bm. i w dniu wczorajszym 9 / 21 bieżącym miesiącu i roku rozpoczętej przystąpił działający Komornik do dalszego sprawdzenia miejscowości i stanu zajmujących się dóbr Niechmierow z przyległościami. Czego w dniu dzisiejszym dokonawszy z powodu nadchodzących świąt Bożego Narodzenia, szczegółowe dopełnienie opisu zajmujących się rzeczonych dóbr Niechmierow z przyległościami odracza na porę zmiankowaną. Łączę też na dowód tego protokół ten z przybranemi świadkami Rajmundem Skibińskim Woźnym Sądowym w Sieradzu oraz Edwardem Czajkowskim w wsi Wolnicy zamieszkałemi podpisuję.

/ podpis Rajmund Skibiński świadek Edward Czajkowski /
/ podpisano Romuald Pinowski Komornik przy Trybunale /


Działo się na gruncie dóbr Niechmierowa z przyległościami dnia trzeciego (15) Stycznia tysiąc osiemset siedemdziesiąt drugiego roku.
W dalszym ciągu zajęcia na przymusową publiczną przedaż dóbr ziemskich Niechmierów z przyległościami na rzecz wierzytelności Bernarda Guranowskiego i Moritza Brokman protokołem niniejszem w dniu czwartym (16), dziewiątym (21) i dziesiątym (22) Grudnia roku zeszłego rozpoczętej zjechał Działający Komornik na grunt rzeczonych dóbr Niechmierów z przyległościami, gdzie a w szczególności w dworze folwarku w wsi Wolnica Niechmierowska zastawszy obu exekwowanych Karola Olszowskiego i Andrzeja Olszowskiego tychże ponownie wezwał o zapłacenie dochodzonej należności do Guranowskiego i Brokmana pod rygorem dokonania zajęcia na przymusową publiczną sprzedaż rozpoczętego już zajęcia dóbr Ziemskich Niechmierów z przyległościami własnością ich będących i należnością obłożoną (obciążonych) lecz gdy zapłaty odmówili twierdząc że gotówki nie posiadają przeto Działający Komornik w dalszym ciągu przedsięwziętego zajęcia na przymusową publiczną przedaż dóbr Ziemskich Niechmierów z przyległościami, podług poniżej dopełniającego się opisu - zajmuje.

Dobra Ziemskie
Niechmierów

Z przyległościami Jarocice, Kamionka i Nieczuj, niemniej Wolnica i Nędzerzew,- to jest tak jak w wykazie hypotecznym powiedziano, a w szczególności składające się:
I. Z wsi uwłaszczonej i folwarku dominialnego Niechmierów oraz w territorium tejże wsi Niechmierów exystującej osady młynarskiej Światłowizna zwanej.-
II. Z wsi uwłaszczonej i folwarku dominialnego Kamionka.
III. Z wsi uwłaszczonej i folwarku dominialnego Nieczuj.
IV. Z folwarku dominialnego Waszkowskie.
V. Z wsi uwłaszczonej Jarocice i w tejże wsi exystującej osady młynarskiej oraz karczmy z zajazdem i kuźni tudzież.
VI. Z wsi uwłaszczonej i folwarku dominialnego Wolnica Niechmierowska
wraz z wszelkiemi budynkami dworskiemi poniżej opisanemi przyległościami, zaroślami, gruntami obsianemi i obsiać się mającemi, łąkami, pastwiskami, propinacją, czynszami, rybołóstwem, polowaniem i wszelkiemi użytkami i służącemi prawami, czyli zgoła z tem wszystkiem co tylko całość tych dóbr i własność dominialną folwarczną stanowi i stanowić może bez najmniejszego wyłączenia z takowego.
Dobra te położone są w Gminie Majaczewice Powiecie Sieradzkim Gubernii Kaliskiej pod jurysdykcją Kassy Okręgowej w Sieradzu, Sądu Pokoju w Sieradzu, Trybunału Cywilnego w Kaliszu i Oddziały Dyrekcji Szczegółowej Tstwa Kredytowego Ziemskiego w Kaliszu, zaś z takowego dobra Niechmierów, Kamionka i Wolnica do parafii Stolec, a dobra Nieczuj, Waszkowskie i Jarocice do parafii Burzenin należą.- a odległe są od miast najbliższych: miasta powiatowego Sieradza mil trzy, miasta powiatowego Wielunia wiorst 24, miasta Zduńskiej Woli mil trzy, miasta powiatowego Noworadomska gdzie jest stacja drogi żelaznej mil ośm, miasta Gubernialnego Petrokowa gdzie jest także stacja drogi żelaznej mil dziesięć i miasta Gubernialnego Kalisza mil dziesięć, a dawnych miast obecnie osad Złoczewa wiorst 10, Burzenina mila jedna, Widawy wiorst 10, Osyakowa wiorst 10.
Po nad dobrami temi w szczególności pod wsią Jarocice płynie główne koryto rzeki Warty, na którym pobudowany jest młyn wodny o którym wyżej ad. V, mowa a niżej opisać się miany.- oraz przez territorium gruntów Niechmierów przechodzi rzeka Oleśnica zwana na korycie także której pobudowany jest także młyn wodny o którym wyżej ad. 1, mowa, a poniżej opisać się miany.
Dobra te graniczą na północ z dobrami Grabówka, na południe z dobrami Rychłocice i Szynkielów, na wschód z dobrami Majaczewice i Siemiechów i na zachód z dobrami Gronów i Stolec.
Dobra te Niechmierów z przyległościami wyżej wymienionemi mają jedną księgę wieczystą w Kancelaryi Ziemiańskiej Trybunału Cywilnego w Kaliszu znajdującą się w której w dziale II co do posiadania i ustalenia własności powiedziano że takowe posiadają.
1. Dobra Niechmierów do których należą folwarki Niechmierów i Kamionka Karol Olszowski w szacunku rub. sr. 101,937 k. 57.
2. Dobra Wolnica składająca się z folwarku tegoż nazwiska Andrzej Olszowski w szacunku rs. 31, 712 k. 43.
3. Dobra Jarocice składające się z folwarku Waszkowskie i Nieczuj oraz wsi Jarocice tenże Andrzej Olszowski w szacunku rs. 52650.-
którzy otrzymali takowe na udział z majątku ojca swego Antoniego Olszowskiego poprzedniego właściciela w skutek aktu działowego z dnia 19 / 26 Kwietnia 1870 roku.
Ze względu przeto na taki podział własności dóbr zajmujących się działający Komornik odpowiednio takowemu opis tychże dóbr uskutecznić postanawia i nadmieniając w tem miejscu iż Karol Olszowski jest obecnie w posiadaniu własności jego stanowiącego folwarku Niechmierów, a drugi folwark Kamionka o czem poniżej będzie mowa pozostaje w sześcioletniej dzierżawie uważając od dnia 12 / 24 czerwca 1871 r. Antoniego Goedke zaś Andrzej Olszowski pozostaje obecnie w posiadaniu wszystkich swoich folwarków Waszkowskie i Nieczuj, oraz Wolnica chociaż jak to poniżej będzie mowa, zastawa folwarku Nieczuj na lat sześć poczynając od dnia 12 / 24 Czerwca 1870 r. służy Jakubowi Filipowi Bądkowskiemu, lecz ten napowrót takową ustąpił Andrzejowi Olszowskiemu.
Po takiem ogółowem opisaniu zajmujących się dóbr przystąpił działający Komornik do szczegółowego opisania takowych, który tak uskutecznia:

Opis Zabudowań.
Folwark Niechmierów




1. Pałac piętrowy, z piwnicami podtakowym massiv z cegły palonej murowany, dachówką kryty.- w tych pokojach na parterze podłogi z drzewa w tafle układane, też pokoje tapetowane, w salonach piece porcelanowe, a w innych jak i w mieszkaniach na piętrze piece kaflowe.- pałac ten elegancko w bardzo dobrym stanie jest utrzymany, w takowym mieszka Antoni Olszowski z żoną, rodzice właściciela tego folwarku Karola Olszowskiego, oraz on sam.
2. Kaplica z boku powyższego pałacu w niewielkiej odległości od takowego z cegły palonej murowana, blachą kryta, struktury i kształtem kościoła bardzo ozdobna.
3. Oficyna piętrowa z piwnicami pod takową massiv z cegły palonej murowana dachówką kryta.
Dziedziniec frontowy przed powyższym pałacem w kształcie zaokrąglonym takowy, ogrodzony jest płotem z cegły palonej na wysokości takowego do połowy uważając murowanym - a na wierzchnią wysokość z cegły palonej w kostkę układanym w którym to płocie na wprost pałacu uważając z filarami odpowiednio w górę z cegły palonej wzniesionemi jest główna-wjezdna na rzeczony dziedziniec brama i druga podobna brama przy wyjściu z pałacu po lewej stronie uważając prowadząca do zabudowań folwarcznych przy obydwóch wszakże tych bramach niemasz okucia wrotni.
Na pośród dziedzińca tego jest studnia z pompą.
4. Budynek nazywany stolarnia od tyłu powyższej oficyny położony z drzewa w słupy z bali pobudowany, gontami kryty pod którym jest piwnica murowana a do tej z frontu tegoż budynku do wejścia urządzona, szyja murowana przy tym zaś budynku zaraz jak gdyby z nim całość stanowiły są kurniki i drwalnik, z drzewa w słupy z bali budowany gontami kryty.
5. Ogród owocowy w części warzywny i dziki otaczający powyższy pałac i oficynę ogrodzony jest w części płotem w słupy murowane i deski oraz w słupy z drzewa i z desek urządzonym.- Ogród ten jest znacznie obszerny, w nim znajdują się różnego gatunku drzewa rodzajne, oraz znaczna ilość drzew dzikich,- pourządzane są ulicy spacerowe, oraz znajduje się gustownie urządzona z drzewa altana, której okna są oszklone, a dach blachą pokryty, dalej w tymże ogrodzie znajduje się oranżerya z cegły palonej murowana papą czyli tekturą smołowcową pokryta, w której znajduje się znaczna ilość różnego gatunku kwiatów oraz drzewa cytrynowe i pomarańczowe. Dalej w tymże ogrodzie znajduje się siedemnaście uli pszczół, oraz dwa stawy z upustami do których woda przypływa z pól strugą czyli rowem z pól do takowych stawów doprowadzonym.
Wyszedłszy z dziedzińca bramą główną o której wyżej mowa przy drodze z tegoż dziedzińca dalej na wieś prowadzącej jest.
6. Dom mieszkalny i gorzelnia pod jednym dachem massiv z cegły palonej murowane, dachówką kryte, w gorzelni tej nie ma obecnie aparatu gorzelnianego, a w domu mieszkalnym mieszka Rządca tych dóbr, przy gorzelni od tyłu takowej uważając jest szopa na słupach z drzewa urządzonych gontami kryta, w której jest kierat stojący konny, przy tej zaś szopie jest studnia balami ocembrowana, dostarczająca wodę do gorzelni, obecnie jako nieużywana balami z drzewa zakryta.
7. Sadzawka, także z tyłu powyższej gorzelni uważając exystująca.
8. Chlewy w linii ukośnej po za gorzelnią z drzewa z bali pobudowane, gontami kryte.
9. Studnia wywarna w linii ukośnej za powyższemi chlewami z cegły palonej z wywyższeniem na kilka arszynów nad ziemią wymurowana, dachówką kryta od której na słupach w kształcie arkad z cegły palonej wymurowanych urządzona drewniana rynna przeprowadza się wywar do obór zaraz opisujących się.
10. Obory z cegły palonej murowane, słomą kryte.
11. Dom Numer tablicy 2 oznaczony z cegły palonej, murowany, o jednym takimże kominie gontami kryty, w tym mieszkają ludzie dworscy.
12. Chlewy i kurniki z cegły palonej murowane, trzy szory od okapu gontem a dalej słomą kryte.
Pomiędzy budynkiem wyżej ad 10 a domem ad 11 opisanym jest brama z drzewa urządzona, a od budynku ad 10 do ad 12 opisanego, przeprowadzony jest płot w słupy i deski w parniki zwiercane urządzony i w środku takowego brama, który to płot i też budynki ad 10, 11, 12 postawione są tak, iż w śród takowych będące podwórze okalają.
Dalej przy wzmiankowanej wyżej drodze przy wyjściu z dziedzińca na wieś prowadzącej jest także:
13. Dom dla ogrodowego Numerem tablicy pierwszym, oznaczony, murowany, o jednym kominie murowany, gontami kryty. w rogu ogrodu o jakim wyżej pod Nr 5 była mowa, aż tu do drogi głównej przez tę wieś Niechmierów przechodzącej ciągnącego się położony.
14. Budynek czołem naprzeciwko powyższego domu w takim zewnętrznym kształcie jak tenże dom pobudowany z cegły palonej, a gontami kryty,- przeznaczenie swoje mający do użytku ogrodowego.
Wyszedłszy znów drugą bramą boczną z dziedzińca o jakiej wyżej nadmieniono w podwórza folwarczne po prawj zaraz stronie jest.
15. Stajnia i wozownia z cegły palonej murowana kryta dachówką nad dach wyprowadzone są dwa kominy murowane z tych jeden wyprowadzony był i jest od samego dołu do ogrzania stancyi w pośrodku tego budynku urządzonej, a drugi z oparciem takowego tylko od góry dachu na bokach, wyprowadzony jedynie został po nad dach dla symetryi powyższego komina.
16. Ogród owocowy i częścią warzywny od tych powyższych stajni i wozowni zaprowadzony płotem w słupy i deski w parniki zwierconym ogrodzony.-
17. Dwa słupy okrągłe z cegły palonej pomiędzy powyższym budynkiem ad 15, a budynkiem zaraz niżej ad 18, opisującym się do bramy wjazdowej wymurowane przy tychże wszakże wrotni mających stanowić bramę obecnie nie masz.
18. Stodoła w prostej lini powyższych ad 17 opisanych słupów i budynku stajen i wozowni wyżej ad 15 z cegły palonej wybudowanej od okapu i szczytów gontem, a dalej słomą kryte, stodoła ta o trzech klepiskach i tyluż dwuskrzydłowych wrotniach, część której przeznaczoną jest na spichrz do którego także drzwi prowadzą.
Po drugiej stronie powyższych ad 15 do ad 18 włącznie opisanych zabudowań uważając są:
19. Dom nazywany Pralnia murowany o jednym takimże kominie dachówką kryty.
20. Wychodki przy tymże domu z drzewa w słupy z bali zbudowane gontami kryte.
21. Wozownie na porządki gospodarskie w słupy z cegły palonej murowane a pomiędzy takowemi ściany z drzewa z bali pobudowane gontami kryte.
22. Wolarnia i obory z cegły palonej murowane gontami kryte.
Budynek ten wyżej od pozycyi 15 do włącznie 22, opisane postawione są tak iż takowe okalają podwórze folwarczne z którego to podwórza uważając czołem na toż podwórze exystująca widzieć się daje.
23. Owczarnia z cegły palonej murowana od okapu i od strony szczytów gontem, a dalej słomą kryta.
24. Studnie dwie przed frontem tej owczarni jedna z korbą, dachem gontem pokrytym a druga z żurawiem do wydobywania wody urządzone, obie balami ocembrowane.
Wyszedłszy z podwórza folwarcznego o jakiem wyżej w następstwie opisania pod pozycyą 22, budynku była mowa.
Brama o jakiej także pod pozycyą 17, nadmieniono,- za stodołą pod pozycyą 18, wyżej opisany - czołem naprzeciw tejże jest:
25. Stodoła taka sama jak rzeczona stodoła pod pozycyą 18 wyżej opisana pobudowana, przy której to stodole od tyłu takowej uważając pobudowana jest szopa z drzewa na słupach gontami kryta w której znajduje się kierat o sile czterech koni wprowadzający w ruch maszynę młocarnią, oraz maszynę sieczkarnią w tej stodole znajdujące się- pomiędzy stodołami temi wyżej ad 18 i ad 25 opisanemi są.
26. Dwa brogi z drzewa w ryglówkę [obrobionego] urządzone do zboża w snopie.
27. Dwa słupy podobne wyżej pod pozycyą 17 opisanym obok powyższej pod pozycyą 25 opisanej stodoły wymurowane do bramy wjazdowej, lecz przy tych także wrotni stanowić mających bramę obecnie nie masz.- Wyszedłszy wszakże tą bramą i idąc dalej drogą do tej bramy prowadzącą przy tejże drodze jest.
28. Dom nowy na kuźnię i szorownię z drzewa z bali w słupy pobudowany, gontami kryty w których dotąd komin jeszcze nie jest wyprowadzony, i dom ten stoi jeszcze pusto.
Wpośród wsi tej Niechmierów przy trakcie przez tą wieś przechodzących i do wsi Wolnica prowadzącym są:
29. Karczma wraz z zajazdem pod jednym dachem Nr tablicy 2 wzniesiona massiv z cegły palonej murowana gontami kryta który to dach w części nad stajnią jest obecnie słomą pokryty, w karczmie tej mieszka i szynkuje trunki propinatora dóbr tych Abrahama Tądowskiego o którym poniżej będzie mowa Ernest Gruber.
30. Kuźnia z mieszkaniem dla kowala z cegły palonej murowana gontami kryta od tyłu której dobudowany jest z drzewa chlew gontami kryty.
31. Studnia obok powyższej kuźni balami ocembrowana z żurawiem do wydobywania wody.
Wpośród tejże wsi Niechmierów rozpołożonej przy trakcie z takowej do wsi Stolca prowadzącym są:
32. Dom dwojaki z drzewa w słupy z bali zbudowany gontami kryty z którego połowa przy wejściu do sieni po prawej stronie uważając Nr tablicy 3 oznaczony, stanowi własność dworską, a druga mieszkającego włościanina.
33. Dom drugi dwojaki z drzewa w słupy z bali zbudowany, gontami i słomą kryty o jednym kominie murowanym z którego połowa przy wejściu do sieni po lewej stronie uważając Nr tablicy 3 oznaczona stanowi własność dworską a druga uwłaszczonego włościanina.
34. Dom trzeci dwojaki z drzewa w słupy z bali zbudowany gontami i słomą kryty o jednym kominie murowanym, którego połowa przy wejściu do sieni po lewej stronie uważając, Numerem tablicy 4 oznaczona stanowi własność dworską a druga uwłaszczonego włościanina.
35. Dom dwojaki tablicy domu Numer 4, oznaczony z drzewa w słupy z bali zbudowany, gontami kryty, przy tym od tyłu są obory i stodoła pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali, zbudowana gontami kryta.
36. Dom koszary ośmioraki N. tablicy 5 i 6 oznaczony z drzewa w słupy z bali nowo pobudowany, gontami kryty o dwóch kominach murowanych nad dach gontami kryty wyciągniętych.
Propinacja w dobrach tych Niechmierów i Kamionka jak to właściciel tychże dóbr Karol Olszowski podał zadzierżawił na rok jeden liczący się od 15 Sierpnia 1871 r. do tegoż dnia 1872 r. Abrahamowi Tądowskiemu mieszkańcowi Osady Burzenin za czynsz za ten czas umówiony i już zapłacony rubli sreb. czterysta.
Wreszcie w territorium gruntów folwarcznych folwarku Niechmierów znajduje się.



Osada Młynarska

37. Światłowizna zwana to jest młyn wodny na rzece Oleśnicy pobudowany o dwóch kamieniach który to młyn wraz z wszelkiemi przyborami i rekwizytami w takowym będącemi, dom mieszkalny przy tymże młynie, zabudowania podwórzowe i trzydzieści mórg przy tymże młynie gruntu miary nowopols. Karol Olszowski właściciel dóbr tych Niechmierów kontraktem dnia 6 / 18 Marca 1871 roku przed Janem Sulkowskim Rejentem w Sieradzu zeznanym sprzedał prawem wieczystej dzierżawy. Za wkupne na tysiąc pięćset rubli srebrem umówione, Michałowi i Urszuli małżonkom Pilarskim, którzy wiecznemi czasy do dworu w Niechmierowie mają obowiązek co rocznie w dniu 1 Stycznia wpłacać czynszu po rubli piętnaście, zaś dziedzic z lasów swoich, z zarośli, jałowców obowiązany jest wydać do tamy zaraz przy młynie co rocznie fur parokonnych dziesięć, lecz tylko Pilarskim, a dalszym następcom prawo to nie służy. Dalej posiadacze tego młyna mają prawo pastwiska dla dziesięciu sztuk rogacizny w rewirze leśnym Gackim zwanym.- ugrabienie rocznie z lasów Niechmierowskich za kwitami dworu dwanaście fur sciełki i zbieraninę na opał bez siekiery z miejsc wskazanych z lasów tychże dóbr równiez za kwitami dworu po jednej furze parokonnej tygodniowo. Prawo zaś to dla tychże Pilarskich w dziale trzecim pod Nr. 27 wykazu Hypotecznego tych dóbr jest objawione.
W końcu w pewnej niewielkiej odległości od powyżej opisanej osady Młynarskiej Światłowiznie zwanej, przy drodze wchodzącej do koryta rzeki Oleśnicy jest.
38. Budynek jednopiętrowy w kształcie domu mieszkalnego z drzewa i cegły palonej w tak zwany pruski mur pobudowany gontami kryty o jednym kominie Numerem tablicy 7 oznaczony, który miał mieć swoje przeznaczenie na urządzenie w takowym młyna wodnego lecz tego do skutku nie doprowadzono, i takowy pustoszeje gdyż w izbie takowego zamieszkuje jedynie borowy dworski.



II. Folwark Kamionka.

1. Dwór z cegły palonej murowany pod którym znajdują się piwnice, dwór ten o jednym kominie murowanym, częścią gontami, częścią słomą kryty, w takowym piece kaflowe, pokoje tapetowane, podłogi z desek- W dworze tym mieszka Antoni Goedke dzierżawca folwarku tego Kamionka, który wedle zaprodukowanego przez Karola Olszowskiego właściciela tegoż folwarku kontraktu prywatnie na piśmie dnia 1 Lipca 1871 r. tenże folwark Kamionka od rzeczonego Karola Olszowskiego pod warunkami rzeczonym kontraktem objętemi zadzierżawił na lat 6 uważając od dnia 12 / 24 Czerwca 1871 r. do tegoż dnia 1877 pod obowiązkami spłacenia dzierżawy corocznie z góry po rubli sreb. sześćset od udzielonej zaś do dzierżawy tej właścicielowi Karolowi Olszowskiemu przypożyczki w kwocie rubli srebrem trzy tysiące, ma prawo pobierać procent po ośm od sta, dalej z lasów do dóbr Niechmierowa i Kamionki należących tenże dzierżawca ma prawo wziąć trzydzieści siągów drzewa, które swoim kosztem urąbać jest obowiązany, a gruntowy podatek na ręce właściciela- wreszcie że gdyby z upływem lat trzech tej dzierżawy właściciel folwark ten chciał napowrót odebrać to w tym razie jest w obowiązku uczynić wypowiedzenie i dopożyczoną summę rubli srebrem trzy tysiące wraz z odstępną kwotą rub. sreb. dziewięćset temuż dzierżawcy Antoniemu Goedke zapłacić.
W końcu propinacji w folwarku tem Kamionka do tegoż dzierżawcy ma dopiero należeć od dnia 1 sierpnia r. b. 1872.
Przy wyjściu ze dworu tego po prawej stronie takowego uważając jest
2. Owczarnia z cegły palonej murowana, gontami kryta.
Przy wyjściu zaś wzmiankowanem ze dworu po lewej stronie uważając jest
3. Stajnia i obory także z cegły palonej murowane, gontami kryte, pod ścianą boczną którego to budynku od strony dworu uważając przybudowane są chlewiki i kurniki z drzewa w słupy z bali gontami pokryte.
4. Stodoła w poprzek rzeczonych budynków pod pozycyą 2 i 3 opisanych a czołem naprzeciw dworu z cegły palonej murowana od okapu i od strony szczytów gontem, a dalej słomą pokryta. Stodoła ta o trzech klepiskach i tyluż dwuskrzydłowych wrotniach.
5. Studnia w podwórzu folwarcznym w pośród tych budynków exystujących balami ocembrowana, z żurawiem do wydobywania wody.
Dwór powyższy w około ogrodzony płotem z drzewa w części w kształcie sztachet, a w części z desek w parniki zwiercone urządzonym doprowadzonym do powyższych zabudowań folwarcznych. Budynki zaś te folwarczne przy których są znacznie wyrosłe sadzone topole oznaczające siedliska folwarczne, postawione są tak iż okalają podwórze folwarczne.
Przy drodze wreszcie z folwarku tego do wsi Gronowa prowadzącej jest także:
6. Dom nowo pobudowany czworaki, z drzewa w słupy z bali wystawiony, gontami kryty o jednym kominie wyprowadzonym w którym mieszka służba dzierżawcy folwarku tego Kamionka.
Karczmy oddzielnej w territorium folwarku tego Kamionka nie masz obecnie, i wyszynk trunków dzierżawca propinacyi Abraham Tądowski, o której wyżej była mowa prowadzi we wsi Kamionka w domu włościańskim.
Na tem protokół niniejszy dla nadejścia wieczornej pory zakończony zostaje i po odczytaniu wraz z świadkami Rajmundem Skibińskim Woźnym Sądowym w Sieradzu i Edwardem Czajkowskim we wsi Wolnicy Niechmierowskiej zamieszkałemi podpisany zostaje z odłożeniem dalszego opisu do dnia jutrzejszego.
podp. Rajmund Skibiński świad.
/-/ Edward Czajkowski [...]
Romuald Pinowski Komornik przy Tryb. (MP)



Działo się na granicy dóbr Niechmierów z przyległościami dnia czwartego (16) stycznia 1872 roku.
W dalszym ciągu opisu zajmujących się na przymusową publiczną przedaż dóbr Ziemskich Niechmierów z przyległościami, tenże opis uskutecznia działający Komornik w taki sposób:

III. Folwark Nieczuj.

1. Dwór Nr. tablicy 1 oznaczony z cegły palonej murowany gontami kryty o 1 kominie murowanym - w dworze tym podłogi z desek, piece kaflowe, pokoje tapetowane, w dworze tym mieszka obecnie Filip Jakób Będkowski jako zastawnik folwarku tego Nieczuj, która to zastawa onemu wedle zaprodukowanego działającemu Komornikowi aktu w dniu 7 / 19 Maja 1870 r. przed Janem Sulkowskim Rejentem w Sieradzu zeznanego w procencie od wypożyczyć się mianej Andrzejowi Olszowskiemu właścicielowi tego folwarku Nieczuj summy rubli sreb. trzy tysiące, i jak tenże Będkowski podał, a zapytany Andrzej Olszowski przyznał w kwocie rub. sreb. 2000 już wypłaconej pod warunkami i zastrzeżeniami tegoż aktu na lat sześć poczynając od dnia 12 / 24 czerwca 1870 roku nadana została. Tenże wszakże Będkowski z zastawy folwarku tego nie korzysta albowiem następnie umową prywatnie na piśmie w dniu ósmym (20) maja 1870 roku zawartą to służące sobie prawo sześcioletniej zastawy folwarku tego Nieczuj odstąpił napowrót Andrzejowi Olszowskiemu za dobrowolnie umówiony [........] czynsz rub. 180 rocznie pozostały z procentu prawnego od powyższego kapitału pożyczkowego i przewidywanych korzyści gospodarczych, który ma być płaconym w dwóch ratach na Nowy rok [......] czerwcu na Ś. Jan,-wyexcypował wszakże dom ten folwarczny w którym mieszka, z ogrodem, w granicach jak teraz jest ogrodzenie, w podwórzu kurniki i chlewy pod jednym dachem oraz wozownia na pomieszczenie bryk, a czasem wolne pomieszczenie gościnnych koni w stajni miejscowej.- Oprócz zaś tych wyexcypowań, Olszowski zobowiązał się mu utrzymywać krów sześć i cieląt dwoje porą letnią na pastwiskach letnich z bydłem swoim a porą zimową na oborze przy wsiach.[drobników kopę jedną ]- Siana rocznie dawać centnarów 40.- plew tygodniowo dwa worki -- Słomy w szrutach do zużytkowania na miejscu kopę jedną. Osobne miejsce na złożenie siana i słomy,- drzewa szczapowego w sążniach półkubicznych, sążni sosnowych rocznie 30.- kosztem właściciela urąbanie, ustawione i zwiezione.
Ziemi mierzwionej i uprawnej pod zasiew kartofli 2 morgi, pod brukiew i kapustę zagonów 6, sześcioskibowych stajowych.- Dawać w niedzielę i Święta uroczyste na żądanie Bądkowskiego, na wyjazd do kościoła parę koni, z uprzęgiem bez bryczki, a czasem w czasach wolnych od pracy na wyjazd i do domów sąsiednich w gościnę.
2. Ogród poza dworem powyższym w części owocowy, w części warzywny, w którym jest sadzawka - Ogród ten z frontu przed dworem ogrodzony jest sztachetami z drzewa urządzonemi, a dalej płotem w słupy z desek i żerdzi w parniki zwiercane aż do drogi z folwarku tego do wsi Grabówka prowadzącej, zaprowadzonym.
3. Obory przy wejściu ze dworu po prawej stronie uważając położone murowane gontami kryte.
4. Chlewy i kurniki pod boczną ścianą powyższej obory z drzewa w słupy z bali pobudowane, gontami kryte w pięciu przedziałach.
5. Owczarnia przy wyjściu ze dworu po lewej stronie uważając a czołem na przeciw obór pod pozycyą 3 opisanych położona, również murowana, słomą kryta.
6. Sklep w ziemi poza powyższą owczarnią uważając położony. Z drzewa w ziemi urządzony, i drzewem a na wierzchu ziemią kryty. Budynki te postawione są tak iż część płotu ogród ogradzającego i płot w poprzek powyższych budynków folwarcznych w kształcie sztachet z drzewa postawiony i też budynki okalają podwórze folwarczne bramę pomiędzy budynkiem owczarni pod pozycyą 5 opisanym, a sztachetami przed dworem pobudowanemi i urządzoną zamykane.- w końcu którego to podwórza czołem naprzeciw dworu zważając jest.
7. Studnia balami ocembrowana z żurawiem i wiadrem okutem do wydobywania wody.-
Poza powyżej opisanymi budynkami niejako w prostej lini uważając jest:
8. Stodoła w słupy murowana, a między temi ściany z drzewa z bali pobudowane, trzy szory od okapu gontem, a dalej słomą kryta. Stodoła ta o trzech klepiskach i tyluż dwuskrzydłowych wrotniach.
9. Karczma Nr tablicy 3 oznaczona wraz z zajazdem pod jednym dachem, z cegły murowana, gontami kryta o jednej izbie z komorą, w karczmie tej mieszka i szynkuje trunki propinatora dóbr tych Abrahama Tądowskiego; mieszkańca osady Burzenin, Franciszek Ostrowski.
Po drugiej stronie drogi przez folwark ten przechodzącej jest:
10. Dom Nr tablicy dwa oznaczony o trzech izbach z drzewa w słupy z bali zbudowany gontami kryty, o jednym kominie murowanym, w tym mieszkają ludzie dworscy,- przy domie tym po obu bokach takowego są dwa małe chlewiki, z drzewa zbudowane, jeden gontem, a drugi słomą kryte.
11. Kuźnia z drzewa w słupy z bali zbudowana, gontami kryta z kominem wymurowanym nad dach wyciągniętym.



IV. Folwark Waszkowskie.

1. Dom mieszkalny z drzewa w słupy z bali zbudowany, wewnątrz i zewnątrz na [kliniki] wapnem otynkowany gontami kryty o jednym kominie murowanym nad dach wyciągniętym, w dworze tym mieszka Rządca tego folwarku i [inna] służba dworska.
Przy wyjściu z domu tego uważając po prawej stronie są:
2. Owczarnia w lini zaokrąglającej z cegły palonej murowana gontami kryta.
3. Stodoła za powyższą owczarnią także w lini zaokrąglającej w słupy murowane, a pomiędzy takowemi ściany z drzewa z bali pobudowane, od okapu i od strony szczytów gontami, a dalej słomą kryta o dwojgu podwójnych dwuskrzydłowych wrotniach.
Przy wyjściu zaś z wzmiankowanego domu mieszkalnego uważając po lewej stronie, a czołem naprzeciw zabudowań wyżej ad 2 i 3 opisanych są:
4. Stajnia i obory w lini zaokrąglającej z cegły palonej murowane, gontami kryte,- pod boczną ścianą których od strony dworu uważając dobudowane są także z cegły palonej, gontami kryte chlewy i kurniki.
5. Stodoła z powyższemi stajniami i oborami także w lini zaokrąglającej w słupy murowane, a pomiędzy takowemi ściany z drzewa z bali pobudowane od okapu i od strony szczytów gontami, a dalej słomą kryta, o dwóch podwójnych dwuskrzydłowych wrotniach.- Część stodoły tej od strony budynku wyżej ad 4 opisanego, przeznaczoną jest na spichrz do którego oddzielne drzwi prowadzą.
W około domu powyższego folwarcznego oprowadzony jest płot, doprowadzony do powyższych budynków folwarcznych z drzewa w słupy i deski w parniki zwiercane urządzony, który jako też podobny płot pomiędzy stodołą pod pozycją 3, a stodołą pod pozycją 5, opisanemi przeprowadzony, łącznie z temiż budynkami folwarcznemi okala podwórze folwarczne, w pośród którego przed dworem jest:
6. Studnia balami ocembrowana z żurawiem i wiadrem okutem do wydobywania wody.
W pewnej niewielkiej odległości od powyższych zabudowań folwarcznych jest:
7. Dom czworaki z drzewa w słupy z bali zbudowany, gontami kryty o jednym kominie murowanym.- w tym mieszkają ludzie dworscy.-
Po drugiej wreszcie stronie drogi przez folwark ten Waszkowskie przechodzącej jest:
8. Ogród owocowy w którym znajdują się drzewa rodzajne grusze, jabłonie, śliwki itp, ogród ten jest ogrodzony płatami z drzewa w słupy i deski w parniki zwiercane urządzonym.-



V. W wsi Jarocice ponad korytem głównym rzeki Warty położonej są

1. Osada Młynarska
którą składają

a) młyn wodny na korycie rzeki Warty na palach w głąb koryta tejże rzeki bitych z drzewa w słupy z bali pobudowany, gontami pokryty o trzech gankach i czwarty jagielnik.
b) dom mieszkalny z drzewa w słupy z bali pobudowany,- gontami kryty, w domu tym mieszka Franciszek Głowinkowski dzierżawca tej osady młynarskiej.
c) stajnia, wozownia, stodoła i obora pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowana, gontami kryta, a w części słomą.
d) sklep w ziemi z drzewa urządzony z wierzchu ziemią kryty.
Zabudowania powyższej osady młynarskiej ogrodzone są płotem z drzewa, z desek i żerdzi w parniki zwiercanym.
Osadę tę młynarską wraz z gruntem mórg czternaście i łąki mórg dwie dzierżawi Franciszek Głowinkowski któremu jak to Andrzej Olszowski właściciel podał,- dzierżawa ta służy na lat pięć poczynając od Sgo Wojciecha 1870 r. do tegoż dnia 1875 roku, że z dzierżawy tej płaci czynszu rubli 300 rocznie, i złożył kaucji rubli sreb. 150, kórą przy expiracyi dzierżawy ma być wypłacona oraz że z dzierżawy tej ma przez dwór wydawane po dziesięć sążni drzewa rocznie, możność ugrabienia w lasach dworskich po dziesięć fur ściełki i pasania od czterech do sześciu sztuk bydła na pastwisku razem z dworem.
2. Karczma Nr. 13 oznaczona ze stajnią zajezdną w słupy murowane a pomiędzy temi ściany z drzewa z bali pobudowane, dach na karczmie gontem a stajni wjezdnej słomą kryty.
Karczma ta wraz z gruntem do takowej mórg 3, dzierżawi także powyższy dzierżawca osady młynarskiej Franciszek Głowinkowski który do takowej ma prawo ugrabiania ściełki fur sześć, czynszu zaś z takowej płaci rocznie do dworu jak Andrzej Olszowski , właściciel podał rubli sreb. 80, rok dzierżawy tej zaczyna się od Sgo Michała 1871 roku.
3. Kuźnia po drugiej stronie drogi przez tę wieś Jarocice, a czołem naprzeciw powyższej karczmy położone, numerem tablicy 1 oznaczona, z cegły palonej murowana, gontami kryta.





VI. Folwark Wolnica.

1. Dwór z suterynami, kuchnią i piwnicami pod takowym z cegły palonej, murowany, gontami kryty, o trzech kominach murowanych,- w dworze tym podłogi z desek, piece kaflane, pokoje tapetowane, w dworze tym mieszka właściciel dóbr tych Andrzej Olszowski.
2. Ogród w około tego dworu nowo zaprowadzony, z młodocianych drzew rodzajnych i dzikich w około sztachetami z drzewa i desek urządzonym ogrodzony, w którym przed dworem z frontu tegoż dworu jest klomb kwiatów małemi sztachetami z drzewa urządzonemi, w kształcie koła ogrodzony.
Wychodząc z dworu folwarcznego w podwórze folwarczne, uważając się po lewej stronie są:
3. Studnia balami ocembrowana z żurawiem i wiadrem okutem do wydobywania wody.
4. Stajnia gościnna, wozownia i porządkarnie pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowane gontami kryte.
5. Dzwonek na słupie drewnianym.
6. Stodoła i spichrz pod jednym dachem w słupy z cegły palonej, a między niemi ściany z drzewa z bali zbudowane częścią gontem, częścią słomą kryta.- Stodoła jest o czterech klepiskach, przy której znajdują się kierat leżący o sile czterech koni, do maszyny młocarni i sieczkarni w tej stodole znajdujących się urządzony.- Spichrz zaś urządzony jest w budynku tym stodoły w rogu takowej od strony dworu uważając, który w środku od stodoły przedziela ściana z cegły palonej murowana, przy której do części budynek spichrz stanowiącej, i z frontu, i po bokach takowego pod ścianami urządzone są z drzewa w ryglówkę obrobionego, szopy na porządki gospodarcze, oraz drwalnia na drzewo, wszystko gontami kryte.
Wychodząc z dworu folwarcznego w podwórze folwarczne uważając po prawej stronie, a czołem na przeciw budynków wyżej pod poz. ad. 3 do 6 włącznie opisanych są:
7. Stajnia i obory z cegły palonej murowane, gontami kryte, pod częścią frontowej ściany, którego to budynku od strony dworu uważając, dobudowane są podobnież z cegły palonej, gontami kryte kurniki czyli chlewiki.
8. Kloak od tyłu powyższego budynku uważając z drzewa i desek zbudowany, gontami kryty o jednym przedziale.
9. Sklep od tyłu powyższego także budynku wyżej ad. 7 opisanych w ziemi z kamieni polnych i cegły palonej wymurowany, gontami pokryty.
10. Owczarnia w prostej lini budynku wyżej ad. 7 opisanego, a czołem naprzeciw budynku stodoły pod pozycją 6 opisanej, z drzewa w słupy z bali pobudowana, od okapu i od strony szczytów gontem, a dalej słomą pokryta.
11. Chlewy i kurniki w pośród podwórza folwarcznego z kamieni polnych i cegły palonej pobudowane o piętrze gontami pokryte.
12. Kloaka przy tych chlewach i kurnikach z drzewa i desek zbudowana, gontami kryta o jednym przedziale.
Wokoło powyższych zabudowań pewna część ziemi ogrodzona jest płotem w słupy z desek i zrzyn urządzonym, w ten sposób że ta zagrodzona ziemią stanowi ogród warzywny, a płot rzeczony takową ogradzający zarazem okala wszystkie powyższe budynki folwarczne, od którego z tych budynków, a w szczególności uważając od budynku pod pozycją 7, opisanego w prostej lini przeprowadzony płot ogradza sadzawkę do użytku drobiu w tem miejscu będący.
Poza którym to płotem w niewielkiej odległości od dworu uważając jest sadzawka z upustami zarybiona.
Wreszcie w pośród tej wsi Wolnica przy trakcie z tejże wsi do wsi Stolca prowadzącego są:
13. Dom czworaki Numer tablicy 2B oznaczony z drzewa w słupy z bali zbudowany, gontami kryty, w którym mieszkają ludzie dworscy.
14. Dom ośmioraki podobnie z drzewa w słupy z bali zbudowany Nr. tablicy 2A oznaczony, o dwóch kominach murowanych, częścią gontem, częścią słomą kryty.- w domu tym w jednej izbie szynkuje trunki propinatora dóbr tych Abrahama Tądowskiego mieszkaniec osady Burzenin- Piotr Kulik.
15. Studnia balami ocembrowana z żurawiem.
16. Chlewy od tyłu budynku wyżej ad. 14 z drzewa w słupy z bali zbudowane, gontami kryte.
17. Kuźnia z drzewa w słupy z bali zbudowana, gontami kryta z kominem murowanym nad ten dach wyprowadzonym.
W końcu nadmienia się, że w territorium gruntów folwarcznych Wolnica jest:
18. Cegielnia, którą składają: piec z cegły palonej do wypalania cegły wybudowany, gontami kryty, oraz szopa na słupach drewnianych do pomieszczenia cegły urządzona, także gontami kryta.
Na tem protokół ten z powodu nadejścia wieczornej pory ukończony i po odczytaniu podpisany zostaje przez świadków Rajmunda Skibińskiego woźnego Sądowego w Sieradzu i Edwarda Czajkowskiego z służby utrzymującego się we wsi Wolnica zamieszkałych tudzież podpisanego Komornika z odroczeniem dalszej czynności do dnia jutrzejszego.
(podp.) Rajmund Skibiński świadek
Edward Czajkowski -[...]- Romuald Pinowski Komornik przy Tryb. (Mp)
Działo się na gruncie dóbr Niechmierów z przyległościami dnia piątego (17) Stycznia 1872 roku.
W dalszym ciągu opisu zajmujących się niniejszem protokołem dóbr Ziemskich Niechmierów z przyległościami tenże opis uskutecznia Działający Komornik w taki sposób.
W territorium gruntów dominialnych folwarku Wolnica przed dawnemi laty exystowała
Nomenklatura Nędzarzew
zwana, o której nawet w dziale I wykazu hypotecznego tych dóbr jest wzmianka, obecnie wszakże nomenklatura ta i zabudowania, którą takową stanowiły nie exystują, tylko działy gruntów takowej noszą nazwę tej nomenklatury Nędzarzew.
Propinację w dobrach wyżej opisanych Jarocice, Waszkowskie, Nieczuj i Wolnica własność Andrzeja Olszowskiego stanowiących, jak tenże podał,- wydzierżawił na rok jeden uważając od dnia 15 Sierpnia 1871 roku do tegoż dnia 1872 roku Abrahamowi Tądowskiemu mieszkańcowi osady Burzenin, za czynsz za ten czas umówiony, i już zapłacony rubli sreb. 350.
Nadmienia się, że w lesie do folwarków Waszkowskie i Nieczuj oddzielonym o którym poniżej będzie mowa, a do własności Andrzeja Olszowskiego należących egzystuje:
19. Smolarnia,- mianowicie piec w ziemi z cegły palonej pobudowany, oraz przy takowym Budy na mieszkanie dla robotników z drzewa pobudowane co wszystko jak oraz utensylia do wyrabiania smoły jak właściciel rzeczonych folwarków Andrzej Olszowski podał,- stanowi własność dzierżawcy tej Smolarni Jana Rychlik jako przez niego i jego kosztem urządzone, który to Jan Rychlik wedle kontraktu z rzeczonym Andrzejem Olszowskim na przeciąg lat dziesięć uważając od 1 sierpnia 1870 roku, zawartego, ma obowiązek z pni przez siebie i swym kosztem wykopywanych wypalić rocznie pieców 20, i za każdy piec zapłacić po rubli 20,- a co więcej nad 20 pieców wypali obowiązany jest płacić tylko za każdy piec po rs. 18, do tego zaś ma dawane bezpłatnie przez Dominium trzy sągi drzewa sosnowego i dwie sągi gałązkowego, kaucyi na dotrzymanie kontraktu złożył właścicielowi Andrzejowi Olszowskiemu rubli 100, która ma przy expiracyi kontraktu, ma być zwróconą.



Grunta na uposażenie i własność włościan dóbr tych wraz z posiadanemi przez nich zabudowaniami w moc Najwyższych ukazów przeszłe i do działu I wykazu hypotecznego na rzecz tychże włościan odkreślone, wynoszą:
wsi Niechmierów mórg 409 pr. 178
wsi Wolnica mórg 134 pr. 290
wsi Kamionka mórg 208 pr. 209
wsi Nieczuj mórg 73 pr. 17
wsi Jarocice mórg 186 pr. 238
Razem miary nowopolskiej mórg 1,013 pręt. 32
Po odtrąceniu której to ilości resztująca rozległość gruntu stanowi czysto dominalną folwarczną własność, a która ogólna całych zajmujących się dóbr w glebie w części pszennej, a przeważnie żytnej przybliżonym sposobem uważając klassy gruntu I. II. III. IV i V. wynosi miary nowopolskiej włók sto trzydzieści ośm, mórg 22 prętów 7, czyli około diesiatin 2,084, miary ruskiej, a w szczególności:
I. Folwark Niechmierów
a) w gruntach ornych mórg 683 pr.
b) w ogrodach owocowych i warzywnych mórg 9
c) w łąkach mórg 94

II. Folwark Kamionka

d) w gruntach ornych mórg 260
e) w ogrodzie warzywnym pr. 170
f) w łąkach mórg pr. 14

Do obudwu Folwarków

g) w lasach mórg 936
h) w zaroślach mórg 10
i) w pastwiskach wspólnych z włościanami mórg 174 pr. 85
k) w nieużytkach stawach i wodach mórg 47 pr. 50
l) pod zabudowaniami w podwórzach i długach mórg 32 pr. 15
ł) grunt do osady Młynarskiej Światłowizna zwanej należący w wieczystej dzierżawie jak to wyżej pod pozycją 37 powiedziany zostający mórg 30.
Razem obudwu folwarkach mórg 2290.-
która to rozległość obudwu tych folwarków Niechmierów i Kamionka podług wykazu Hypotecznego własność Karola Olszowskiego stanowiących wykazana została przybliżonym sposobem gdyż tenże Karol Olszowski na żądanie działającego Komornika Mappy i Rejestru pomiarowego nie przedstawił- oświadczywszy że mappe jako uszkodzoną posłał do Miasta Sieradza do podklejenia.
Szczegółowe granice folwarków tych Niechmierów i Kamionka oddzielonych od reszty folwarków całość dóbr Niechmierów z przyległościami stanowiących o których poniżej była mowa - oznaczone są na miejscu kopcami i miedzami granicznemi i takowe graniczą na północ z dobrami Nieczuj, na południe z dobrami Wolnica, na wschód z dobrami Jarocice i folwarkiem Waszkowskie i na zachód z dobrami Gronów i Nieczuj.
Inwentarz

Żywy i martwy na gruncie folwarku Niechmierów znajdujący się jest taki:
1. Koni fornalskich z uprzężą szesnaście.
2. Wołów roboczych siedmnaście.
3. Krów dojnych dziesięć.
4. Stadnik jeden.
5. Owiec sztuk 630.
6. Maszyna młocarnia o sile 4 koni.
7. Sieczkarnia konna także o sile czterech koni.
8. Młynek do oczyszczania zboża.
9. Wozów ośm.
10. Pługów 9.
11. Radeł sześć.
12. Bron szesnaście.
Inwentarz zaś żywy i martwy na gruncie folwarku Kamionka znajdujący się jest własnością Antoniego Goedke dzierżawcy tegoż folwarku Kamionka, o którym wyżej była mowa.

Wysiew.
Na gruntach folwarków Niechmierów i Kamionka rok rocznie uskuteczniony być może:
1. Pszenicy korcy 60.
2. Żyta korcy 240.
3. Jęczmienia korcy 70.
4. Grochu korcy trzydzieści.
5. Tatarki korcy sześć.
6. Owca korcy 200.
7. Koniczyny korzec jeden.
8. Konopi i lnu garncy 16.
9. Łubinu korcy dwa.
10. Kartofli korcy 300.
11. Siana można sprzątnać wozów fornalskich 130.

Dobra zaś Jarocice składające się z folwarku Waszkowskie i Nieczuj oraz dobra Wolnica wedle przedstawionych działającemu Komornikowi przez właściciela tychże dóbr Andrzeja Olszowskiego mapp, jednej odnoszącej sie do dóbr Jarocice składających się z folwarków Waszkowskie i Nieczuj , a drugiej odnoszącej się do dóbr Wolnicy przez Józefa Kozłowskiego Geometrę przysięgłego w maju 1869 roku sporządzonych obejmują rozległości a w szczególności:

III. Folwark Waszkowskie.
1. W gruntach ornych mórg 312.
2. W łąkach mórg 66, pr. 18.
3. Ogród owocowy i warzywny m. 1.
4. Pod zabudowaniami i podwórzem morgów 1, pr. 269.
5. Zarośle mórg 58.
6. W pastwiskach mórg 42.
7. W drogach, wodach i nieużytkach mórg pięć.
8. Wapiennik przy granicy dóbr sąsiednich Majaczewice pręt. 225.
9. Po za obrębem kwadratów dworskich leżące grunta młynarza, kowala, karczmarza w Jarocicach mórg 23 pr. 73.

Razem mórg 510 pr. 261

IV. Folwark Nieczuj.
1. W gruntach ornych mórg 246.
2. W łąkach mórg 14.
3. Pod zabudowaniami i podwórzami mórg 2.
4. Ogród owocowy i warzywny mórg jedna pręt. 128.
5. W pastwiskach, wodach, drogach i nieużytkach mórg 6.

Razem folwark Nieczuj mórg 269, pr. 128.

6. Boru wydzielonego do obudwu folwarków a położonego na południu uważając mórg 309, pr. 200.

Razem przeto obadwa folwarki Waszkowskie i Nieczuj mają rozległości mórg 1089, pr. 289, uktórych szczegółowe granice oznaczone są na miejscu miedzami i kopcami granicznemi i takowe graniczą: na północ z dobrami Grabówka, na południe z dobrami Niechmierowem, na wschód z dobrami Majaczewice i Siemiechów i na zachód z dobrami Kamionka i Gronów.
Nadmienia Działający Komornik iż jak to juz wyżej było powiedziane po nad wsią Jarocice do dóbr zajmujących są należące płynie główne koryto rzeki Warty, przy którem to korytem na wschód uważając leżą dobra sąsiednie Siemiechów po za więc wzmiankowanem korytem rzeki Warty a gruntami rzeczonych dóbr Siemiechów, znajduje się grunt Łęk nazwany na powołanej już wyżej mappie do opisanych powyżej folwarków Waszkowskie i Nieczuj odnoszącej się przez Józefa Kozłowskiego Geometrę w Maju 1869 r. sporządzonej oznaczony, powierzchni z rzeką Wartą mórg 96, pręt. □ 297 obejmujący, do zajmujących się dóbr należący, lecz grunt ten znajduje się obecnie w posiadaniu właściciela rzeczonych dóbr Siemiechów Władysława Brzezińskiego, gdyż jak Andrzej Olszowski, właściciel powyższych folwarków Waszkowskie i Nieczuj podał, grunt ten za kontraktem urzędowym w r. 1870 przed Janem Sulkowskim Rejentem w Sieradzu zeznanym sprzedał na własność temuż właścicielowi dóbr Siemiechów, Władysławowi Brzezińskiemu.

Inwentarz
żywy i martwy pomieszczony obecnie na folwarku Waszkowskie, a uprawiający zarazem grunta folwarku Nieczuj jest taki:
1. Koni roboczych 13 i trzy źrebaki.
2. Wołów ośmnaście.
3. Jałowizny sztuk 12.
4. Owiec szt. 474.
5. Wozów na żelaznych osiach 4, a na drewnianych 1.
6. Bron z żelaznemi zębami sztuk dwanaście.
7. Radeł ośm.
8. Pługów dziesięć.
9. Jarzmów okutych 7.
10. Sieczkarnia konna z 4 kosami i druga ręczna o 2 kosach.
11. Młocarnia stała o sile 4 koni i druga mniejsza przenośna.
12. Młynek do oczyszczania zboża.
13. Cylinder do oczyszczania zboża.
14. Sani fornalskich dwoje.
15. Skrzyni do kartofli trzy.

Wysiew.
na gruntach folwarków Waszkowskie i Nieczuj rok rocznie uskuteczniony być może taki:
1. Pszenicy korcy 50.
2. Żyta korcy 176.
3. Jęczmienia korcy 50.
4. Grochu korcy 25.
5. Tatarki korcy 3.
6. Owsa korcy 150.
7. Koniczyny garncy dwadzieścia.
8. Konopi i lnu garncy dwanaście.
9. Kartofli korcy 190.
10. Siana sprząta się wozów fornalskich do 70.

V. Folwark Wolnica.

a) w gruntach ornych mórg 220.
b) w łąkach mórg 47 pr. 261.
c) w ogrodach mórg 2.
d) pod zabudowaniami i podwórzem mórg 2 pr. 7.
e) w lasach mórg 364 pr. 257.
f) zarośli mórg 20 pr. 17.
g) pastwisk mórg 20 pr. 79.
h) w drogach, wodach i nieużytkach mórg 8.
Razem mórg 685 pr. 21.

Szczegółowe granice powyższego folwarku Wolnica oznaczone są na miejscu kopcami i miedzami granicznemi i takowy graniczy: na północ z dobrami Niechmierów, na południe z dobrami Szynkielów i Rychłocice, na wschód z dobrami Rychłocice, i na zachód z dobrami Stolec.

Inwentarz
żywy i martwy na gruncie folwarku powyższego Wolnica znajdujący się jest taki:
1. Koni fornalskich z uprzężą ośm i 5 źrebaków.
2. Wołów roboczych ośm z takąż liczbą jarzmów okutych.
3. Krów dojnych 9.
4. Owiec sztuk 100.
5. Wozów na żelaznych osiach 4 i jeden na drewnianych.
6. Pługów trzynaście.
7. Radeł 6.
8. Bron z żelaznemi zębami 8.
9. Sań fornalskich bosych trzy.
10. Skrzyń do kartofli 2.
11. Maszyna młocarnia o sile 4 koni.
12. Maszyna sieczkarnia o sile takiejże.
13. Młynek do oczyszczania zboża.
14. Arfa do zboża czyszczenia.

Wysiew
na gruntach tegoż folwarku Wolnica rok rocznie uskuteczniony być może:
1. Pszenicy korcy 20.
2. Żyta korcy 80.
3. Jęczmienia korcy 50.
4. Grochu korcy 20.
5. Tatarki korcy dwa.
6. Owsa korcy 120.
7. Koniczyny i mieszaniny na paszę garncy 20.
8. Konopi i lnu garncy 12.
9. Łubnia korzec jeden.
10. Kartofli korcy 60.
11. Siana sprząta się wozów fornalskich do 50.
Ponieważ zajmujące się dobra Niechmierów z przyległościami wyżej opisanemi mają jedną księgę wieczystą i całość tychże dóbr należność dla Brockmana i Guranowskiego, dochodzona hypotecznie obciąża przeto działający Komornik zająwszy też całość tychże dóbr, mniejszy opis tychże dóbr w sposób powyższy uskutecznił przy uwadze na hypotecznie obecnie ujawniony tytuł własności na Karola i Andrzeja Olszowskich.
Zebranie ogólne.

I. Folwark Niechmierów i Kamionka mórg 2290.
II. Folwark Waszkowskie i Nieczuj mórg 1089 pr. 289.
III. Folwark Wolnica mórg 685 pr. 21.
IV. Grunt Łęk nazwany poza korytem rzeki Warty położony jak to wyżej powiedziano Władysławowi Brzeźińskiemu właścicielowi dóbr Siemiechów przedany, obejmujący powierzchni z rzeką Wartą mórg 96. pr. 297.

Ogólna zatem rozległość.
wynosi mórg 4162 pr. 7
czyli jak wyżej powiedziano miary nowopolskiej włók 138 mórg 22, prętów 7.
Las do dóbr tych należący głównie jest sosnowy a w niewielkiej części znajdują się także i drzewa liściaste jako brzezina, olszyna, buczyna i grabina,- przez wycięte stare drzewo znacznie jest przerzedzony.
Służebność włościanom dóbr tych tabellami likwidacyjnymi do Nr. 10 tychże dóbr złożonemi przyznane, i w dziale trzecim pod Nr. 21 ujawnione są tamże:
A. Na podstawie tabelli odnoszącej sie do wsi Niechmierowa i ze osady w oddziale pierwszym tejże tabelki ad Nr. 1 do 27 włącznie zamieszczone mają prawo zbierania w lesie dworskim leżaniny po jednym wozie na tydzień a po sześć wozów ściełki rocznie, równie i kopanie pni, oprócz tego mogą paść swoje bydło razem z folwarcznem na pastwisku, za mostem z prawej strony drogi wiodącej do wsi Wolnica i oznaczonem na mappie dóbr A. 33 w następnej ilości: Osada z Nr. 17- dziesięć sztuk - Osady z Nr. 13 i 25, po 8 sztuk każda. Osady z Nr. 5, 8, 14, 22, 23, 26 po 7 sztuk każda. Osady z Nr. 2, 3, 7, 16, 19, 21, 24, 27, 28 po sześć sztuk każda.- Osada Nr. 20, sztuk 5.- Osady Nr. 16, 18, 29 po 4 sztuki każda. Osady z Nr. 1, 10, 30 po 3 sztuki każda Osada z Nr. 15, sztuk 2, i osady z Nr. 9, 11, 12 po jednej sztuce każda.- Osada z Nr. 31, ma prawa do tychże samych służebności,- a także i leśnych w tem samem rozmiarze jak osady pierwszego oddziału ma prawo pasać swe bydło w liczbie sztuk 3 na dworskiem pastwisku.- Resztujące osady z drugiego oddziału tejże tabelli mają wspólnie pastwisko razem z dworskiem w miejscu zwanym staw, w następnej ilości bydła mianowicie: - Osada z Nr. 45, sztuk 6,- osada z Nr. 43 sztuk 5, Osady z Numerów 33, 35, 36, 41, 42, 46 po dwie sztuki każda.- Osady z Nr. 32, 37, 38, 39, 40 każda po jednej sztuce,- Osada z Nr. 44 sztuk 4,-
Oprócz tego wszystkie osady ad. Nr. 32 do 46, włącznie mają prawo zbierania w lesie dworskim jeden raz w tydzień po jednym wozie leżaniny i po trzy wozy ściełki rocznie każda, a także prawo kopania pni.-

B. Na podstawie tabelli odnoszącej się do wsi Wolnicy, że wszystkie osady zamieszczone w tejże tabelli mają prawo wynoszenia co tydzień po jednym wozie leżaniny lub pni.
Osady zaś od Nr. 1 do 12 włącznie wywożenia , corocznie po sześć fur ściełki.
Pastwisko mają wspólne z folwarkiem z lewej strony od drogi od Szynkielowa do granicy Rychłockiej uważając ku folwarcznym gruntom Nędzarzewa w następnej ilości bydła:
Osada z Nr. 5 sztuk siedm, Osada z Nr. 4 sztuk 6, osady z Nr. 1, 2, 6 po 5 sztuk bydła,- Osady z Nr. 3, 7, 8, 12 po 4 sztuki każda. Osady z Nr. 9, 10, 11, 13 po 3 sztuki każda,- Osady z Nr. 14, 20, 23 po 2 sztuki każda. Osady z Nr. 15, 16, 17 po 1 sztuce każda.
C. Na podstawie tabelli odnoszącej się do wsi Kamionka. Za wszystkie osady w tabelli tej zamieszczone z wyłączeniem osad z Nr. 15, 16, 17, mają prawo pasania swego bydła razem z folwarcznem na Jastrzembiu i w lesie od Gronowskiej Granicy do drogi wiodącej z Nieczuj do Kamionki, a to w ilości następnej.- Osada z Nr. 3 pasania sztuk 10,- z Nr. 2 szt. 9.- Osady z Nr. 1 i 4 po 4 sztuki każda, z Nr. 5 osada sztuk 7.- Osady z Nr. 8, 11, 15 po 6 sztuk każda.- Osady z Nr. 10 i 12 po 5 sztuk, Osady z Nr. 6, 9, 14 po 4 sztuki każda, Osada z Nr. 7 sztuk 3,- Osada z Nr. 13 sztuk dwie, czyli wszystkiego razem sztuk 87,- Oprócz tego wszyscy osadnicy maja prawo zbierania w lesie dworskim co tydzień po jednej furze suchych gałęzi albo pni każda a także i ściełki - Osadnicy od Nr. 1 do 11 włącznie po 6 fur rocznie każdy, resztujący zaś osadnicy po 3 fury rocznie każdy.
D. Na podstawie tabelli odnoszącej się do wsi Nieczuj, że wszyscy osadnicy tejże wsi Nieczuj mają prawo pasania z dworem w lesie między drogami wiodącemi z Nieczuj do Niechmierowa, i z Nieczuj na folwark Waszkowskie, oprócz tego mogą wywozić co tydzień po jednej furze leżaniny albo pni każdy, a także co rocznie ściełkę.- Osadnicy z Nr. 1, 2, 3, 4 po 6 fur, a wszyscy resztujący po 3 fury, prawo pasania bydła służy im w nastepnej ilości: Osadom z Nr. 1 i 3 każdej prawo pasania po 7 sztuk,- osadom z Nr. 2 i 4, każdej po 6 sztuk, a osadom z Nr. 5 i 6 każdej po 2 sztuki i wreszcie osadom z Nr. 7, 8, 9, każdej z po jednej sztuce.
E. Na podstawie tabelli odnoszącej się do wsi Jarocice: Że wszyscy osadnicy wsi Jarocice mają prawo zbierania w lesie dworskim leżaniny, albo pni każdy po jednym wozie w tydzień a osadnicy od Nr. 1 do 7 włącznie po 6 wozów ściełki co rocznie na każdą osadę.- Osadnicy zaś od Nr. 8 do 24 włącznie tylko na trzy wozy ściełki na osadę.-
W końcu nadmienia się iż dobra Niechmierów z przyległościami niniejszym protokołem zajmujących się jak to w dziale III, wykazu hypotecznego tychże dóbr płynie przekonanie [..... ]7 takie ścieśnienia:
Pod Nr. 3.- Prawo pobierania połowy czystej dochodów z dóbr tych od czasu zejścia właściciela Marcellego Olszowskiego służy małżonce jego Agnieszce z Bartochowskich Olszowskiej, aż do ostatnich dni jej życia, w zamian którego tu prawa taż następnie poprzestała na dożywotniej co rocznie w terminach Sw. Jana Chrzciciela regularnie opłacać się mającej summie złot. pols. 10, 000 z tem zastrzeżeniem iż na przypadek uchybienia któregokolwiek bądź terminu wolno jej będzie wrócić się do użytkowania prawa pobierania połowy dochodów z dóbr tych w naturze.-
Pod Nr. 20- Prawo dzierżawy folwarku Wolnicy na czas od d. 12 / 24 czerwca 1866 r. do dnia 12 / 24 czerwca 1869 roku służy Ignacemu Karśnickiemu właścicielowi dóbr Siemkowice, pod warunkami kontraktu z d. 14 / 26 czerwca 1857 r. i 4 / 16 kwietnia 1866 r. w KW na str. 191 i 367 zeznanych w procencie od należnej mu summy rs. 6000.- Chociaż jednak summa ta nie jest zapłacona, rzeczony Ignacy Karśnicki z prawa służącej mu dzierżawy dotąd nie korzysta.
Pod Nr. 25 - Prawo dożywotniego mieszkania w pałacu lub oficynie w Niechmierowie tudzież zajmowania stajni na pięć koni i wozowni na nawozy oraz użytkowania oraz użytkowania z ogrodu służy Antoniemu i Emilii z Kiślańskich małż. Olszowskim.
Pod Nr. 26,- W razie uchybienia opłaty procentów od summy rub. sreb. 15.400 w dziale IV pod Nr. 5[h] hypotekowanej służyć będzie Antoniemu Olszowskiemu a po jego śmierci żonie jego Emilii Olszowskiej, prawo objęcia tych dóbr w swoje posiadanie z obowiązkiem opłacenia jedynie synom swoim w ratach półrocznych z dołu procentu od summy działami z d. 14 / 26 kwietnia 1870 r. im wyznaczonych.
Pod Nr. 28.- W razie nieoddania Władysławowi Kołdowskiemu przez Andrzeja Olszowskiego summy rs. 3060 w dziale IV pod Nr. 66 ubezpieczonej w dniu 10 / 22 czerwca 1872 r. służyć będzie temuż prawo 6 letniej dzierżawy poczynając od dnia 12 / 24 czerwca 1872 r. wsi Jarocice z folwarkiem Waszkowskie za cenę i pod warunkami aktem dnia 20 Lipca (1 sierpnia) 1871 r. w KW, na str. 846 zeznanym wyszczególnionemi.
Podatki z dóbr tych Niechmierów z przyległościami opłacają się rok rocznie do Kassy Okręgowej w Sieradzu w ilości wykazem przez tęż kassę, od dnia 29 grudnia 1871 roku wydanym i przy odezwie tejże kassy z tejże daty Nr. 1552, nadesłanym szczegółowo wymienione, - a który to wykaz w całej swej osnowie jakniżej się zamieszcza.

(wykaz w języku rosyjskim pomijam)

Dobra niniejszym protokołem zajęte sprzedane zostaną przez publiczną licytację na jawnej audjencji Trybunału Cywilnego w Kaliszu posiedzenia swe w mieście Gubernialnym Kaliszu w pałacu Sądowym przy ulicy Józefina położonym odbywającego w terminie przez tenże Trybunał wyznaczyć się mianym, a dalszych formalności dopełniać będzie Franciszek Modrzejewski patron przy Trybunale w mieście Gub. Kaliszu zamieszkały, u którego extrahenci Bernard Guranowski i Moritz Brockman, zamieszkanie prawne sobie obierają, do czasu zatem w którym przedaż ta nastąpi ze względu na art. 688, k. p. s. działający Komornik właścicieli dóbr tych Karola Olszowskiego i Andrzeja Olszowskiego w posiadaniu tychże dóbr jako Sądowych Zarządców pozostawia i Dozorcami nad realności do każdego z nich odnoszącemi się ustanawia, zobowiązując ich iżby wszystkie podatki skarbowe i ciężary gruntowe w czasie właściwym ponosili i opłacali.- dopilnowanie czego jak oraz iżby całość dóbr tych w niczem naruszoną nie była na zasadzie Ustawy Gminnej z d. 19 lutego (2 marca) 1864, art. 24o porucza Działający Komornik Wójtowi Gminy Majaczewice, do której to Gminy dobra te należą.
Dwie kopie tego protokołu stosownie do art. 676 a w szczególności:
1. Wójtowi Gminy Majaczewice.
2. Pisarzowi Sądu pokoju w Sieradzu doręczyć, a zaś o dokonanie i dalszem popieraniu obecnego zajęcia właściciel dóbr tych Niechmierów z przyległościami przez wydać się mające odpowiednio do art. 681 kps. wezwanie, zawiadomić działający Komornik postanawia.
Na tem protokół niniejszy zajęcia dóbr Niechmierów z przyległościami w dniu jak powyżej czwartym (16) grudnia rozpoczęty, dalej w d. 9 / 21 i 10 / 22 grudnia 1871 r. 3 / 15, 4 / 16, i 5 / 17 stycznia 1872 r. kontynuowany, w tym ostatnim dniu w obecności przybranych świadków Stanisława Kierskiego Komornika przy Sądzie Pokoju w Sieradzu i Rajmunda Skibińskiego woźnego przy tymże Sądzie, obydwóch w mieście powiatowem Sieradzu zamieszkałych ukończony i po odczytaniu w dworze dóbr Wolnica podpisany zostaje przez tychże świadków i Komornika.- Exekwowani zaś niepodpisują, gdyż przed zakończeniem tego protokółu wyjechali.
(podp.) Stanisław Kierski jako świadek
(-) Rajmund Skibiński
(-) Romuald Pinowski - Komornik przy Tryb. (MP)
Odpis tego protokółu zajęcia dóbr Niechmierowa odebrałem i takowy w ślad art. 676 widymuje.
Sieradz d. 28 stycznia (9 lutego) 1872 r.
Pisarz Sądu pokoju w Sieradzu (podp.) Smoleński (MP)
Odpis tego protokółu zajęcia dóbr Niechmierowa odebrałem i takowy w ślad art. 676. kps. widumuję.
Prażmów d. 29 stycznia (10 lutego) 19872 r. wójt gminy Majaczewice (podp.) [po rosyjsku]
[pomijam końcową część]
A. Dzien. 135

Stosownie do żądania W Pinowskiego Komornika Trybunału w Kaliszu zamieszkałego, Ja woźny przy Trybunale Cyw. w Kaliszu przez JW. prezesa tegoż Trybunału pod dniem 13 / 25 lipca 1846 r. nominowany, w Kaliszu zamieszkały.
Dwa odpisy tego protokołu zajęcia dóbr Niechmierowa z przyległościami na stemplach ceny kop. 15 pisane wręczyłem a mianowicie:
1 odpis Wincentemu Smolińskiemu Pisarzowi Sądu Pokoju ogu Sieradzkiego w mieście Sieradzu mieszkającemu w biórze tegoż Sądu do rąk własnych oddałem który pierwopis w myśl art. 676 kps zwidymował świadczę - w Sieradzu d. 28 stycznia (9 lutego) 1872 r. (podp.) Michał Piechowski
2.lub odpis Władysławowi Kranas wójtowi Gminy Majaczewice w wsi Prażmowie mieszkającemu, kancelaryę utrzymującemu, w tejże kancelaryi do rąk własnych oddałem który pierwopis zawidymował świadczę - w Prażmowie d. 29 stycznia (10 lutego) 1872 r. - Michał Piechowski woźny T. Kal.
Zgodność tej kopii z okazanym i na powrót odebranym oryginałem świadczę.
14 / 26 Marca 1872 r.
Pisarz Kancelaryi Ziemiańskiej w Kaliszu
[Wiechowski]


czwartek, 18 stycznia 2018

Inwentarz wsi Zapolice (1829)



Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1829. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał i udostępnił do publikacji Jakub Jurek.
Artykuł został opublikowany w kwartalniku "Na Sieradzkich Szlakach", nr 1/2017.

Zapolice w świetle opisu z 1829 r.

190 lat temu, w 1827 r., Zapolice były małą wioską powiatu szadkowskiego, liczącą 17 domów, w których żyło 133 mieszkańców[i]. Wieś ta, położona przy trakcie z młodego miasta Zduńskiej Woli do wiele starszego Burzenina, należała wówczas do Katarzyny Szeliskiej. Lata 1827-1829 były w Zapolicach latami przemian. 9 czerwca 1827 r. Szeliska sprzedała majątek swojemu zięciowi, Antoniemu Myszkowskiemu, który pełnił funkcję pisarza sieradzkiego magazynu solnego. W 1828 r. umarł mąż wcześniejszej dziedziczki, Mikołaj Szeliski, a w 1829 r. nowy nabywca Antoni Myszkowski.
Po śmierci Myszkowskiego spisano inwentarz, a uprawionym do tego urzędnikiem był rejent powiatu Antoni Pstrokoński. Zatem 26 VII 1829 r. stawił sięna gruncie wsi Zapolici dokonał wizji, po czym sporządził poniższy opis[ii], który przytaczamy w całości:

Budynki dworskie
1. Dwór stary z drzewa rżniętego, kominy dwa murowane, dach szkudlany stary, nowego potrzebujący, a przyciesi podwleczenia nowego w miejscu jednym. W dachu trzy dymniki z okienkami, mający długości łokci reńskich 32, szerokości dwadzieścia, wysokości łokci pięć. Drzwi z dziedzińca podwójne do sieni, nabijane goździami. Z sieni drzwi podwójne do pokoju bawialnego, w nim kominek z cegły i piec z kafli, dwa pokoje grzejący, okien cztery otwieranych. Z tego pokoju drzwi podwójne do pokoju drugiego, w nim kominek z cegły, okien trzy. Z tego pokoju drzwi do alkierza, w tym szafka w murze. Drzwi podwójne do ogrodu. Nad drzwiami okienko. Z alkierza drzwi podwójne do pokoju sypialnego wapnem wyrzucanego, w nim okno jedno, piec moskiewski i drzwi do garderoby podwójne. W garderobie okno jedno z sypialnego pokoju drzwi do Sali podwójne. W tej okien cztery, kominek i piec z cegły, dwa pokoje grzejący. Z Sali drzwi podwójne do sieni. Drzwi wszystkie na zawiasach żelaznych, z zamkami, kluczami, antabami i rękojeściami. Okna otwierane z zawiaskami i haczykami, opatrzone okiennicami na zawiasach i haczykach. W całym mieszkaniu podłogi i posowy z tarcic, na górze nad sienią pokoik mający drzwi pojedyncze na zawiasach, z wrzecądzem i szkoblami, okna dwa za szkłem.
2. Gorzelnia z drzewa rżniętego. Komin murowany, dach szkudlany niedawny. W niej izba długa gorzelniana, mająca trzy okna, w których dziesięć szyb brakuje. Kotliny murowane, posowa i podłoga z tarcic. Na drugiej stronie idąc przez sień Izba dla gorzelanego, w niej piec i kominek z cegły, okno jedno, posowa i podłoga. Drzwi wszystkie na zawiasach żelaznych z wrzecądzami i szkoblami. Browarek nowoprzystawiony pod szkudłami, dwa miejsca na okna. Drzwi do niego mają być z sieni przez komin[?]. Studnia nowo ocembrowana z sochą, kosiorem i wiadrem bez okucia. Tuż sadzawka na zrzodle, płotem chruścianym ogrodzona. Przed gorzelnią studnia ocembrowana do wywaru, pod daszkiem szkudlanym. Obok sklep w ziemi zrobiony na perki, dach słomiany, dwoje drzwi bez zawias z wrzecądzami i szkoblami.
3. Obok dworu lamus o dwóch przegrodach z drzewa rżniętego z podłogą i posową. Drzwi dwoje na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami. Dach pod szkudłami.
4. Studnia na szrodku dziedzińca z starą cembrzyną, sochą, kosiorem, wiadrem okutym i korytem starym. Niedaleko sadzawka mało mająca wody.
5. Opodal stodoła nowa, z drzewa rżniętego, podmurowana częścią cegłą, częścią kamieniami, o dwóch klepiskach, długa łokci reńskich osiemdziesiąt, szeroka łokci osiemnaście, wysoka łokci pięć, pokozlona[?]posaniem[?]połacona i słomą pokryta, po bokach mająca u góry i dołem szkudlany dach, jeszcze bez wrót i szczytów.
6. Owczarnia ma być na dłuż łokci sto dwadzieścia, na szerz łokci dwadzieścia, murowana, za życia nieboszczyka połowa kamieni na fundamenta i drzewo na wiązanie zwiezione. Cegła się na tę owczarnię wypala.
7. Spichrz stary z drzewa kostkowego. Dach słomiany z dwiema dymnikami, drzwi dwoje na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami, posowa i podłoga z tarcic, przyciesi gwałtem trzeba nowe podwlec, bo się zboże sypie i psuje.
8. Stodoła stara o jednym klepisku z drzewa kostkowego, dach stary słomiany, wrota stare na wylot, teraz obrócona na stajnie i oborę z powodu spalenia się stajen, obór i owczarni przed śmiercią
9. Stodoła przez pół stara przez pół nowsza o dwóch klepiskach, dach słomiany, wrota na biegunach z wrzecądzami i szkoblami.
10. Stodoła stara o jednym klepisku z drzewa kostkowego, dach słomiany, wrót dwoje na wylot z wrzecądzami i szkoblami. Obrócona na owczarnię.
11. Szopa na zboże z dachem słomianym z słupkami świerkowymi cierkiem[?]i korytem.
12. Ogród włoski za dworem nowo przerobiony z drzewami młodymi do starych przysadzonymi i dużo pomnożonymi. W tym ogrodzie na południe dwie sadzawki do wyszlamowania. Tuż przy jednej z nich prewet[iii]stary podniszczony
13. Za ogrodem na drugiej stronie drogi szopa do cegły na dłuż łokci sześćdziesiąt, na szerz łokci dwadzieścia, pod dachem, słomą dekowanym. Przy niej piec w ziemi zrobiony do palenia cegły.

Budynki na wsi

1. Chałupka stara komornika z stodołką, nowej trzeba. Obórka nowa z drzewa kostkowego pod snopkami. Tu ma być przeniesiona czyli w czasie wybudowana gorzelnia
2. Dwojaki nowe za W. niegdy Szeliskiego zbudowane, z drzewa rżniętego. Dach słomiany. Komin nadmurowany. Ma dwie izby, dwie komory, okna trzy, piece i kominki. Drzwi na biegunach. Stodółka i obórka stara z chlewikiem, pod snopkami wszystko
3. Chałupa stara do obalenia. Stodółka i chlew pod snopkami. Tu mieszka zagrodnik Tomasz Romanowski.
4. Czworaki nowe z drzewa kostkowego, postawione przez nieboszczyka dla służących dworskich. Dach słomiany, komin murowany. Ma cztery izby, cztery komory, drzwi na biegunach z wrzecądzami i szkoblami, okna cztery. Długie łokci dwadzieścia sześć, a szerokie czternaście łokci reńskich. Do tego są chlewiki stare pod snopkami.
5. Chałupa stara z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin lepiony. Ma izbę, komorę, sień, okno, piec i kominek, stodołę i obórkę stare, pod snopkami, przy tym studnię. Mieszka w tej chałupie półrolnik Dominik Jaworski.
6. Chałupa stara, pochylona z drzewa kostkowego, dach słomiany, komin lepiony. Ma izbę, komorę, sień, okno jedno, kominek i piec z gliny, stodołę i oborę pod snopkami stare. Mieszka w niej półrolnik Adam Krzewka.
7. Chałupa nowa za niegdy W. Wincentego Szeliskiego postawiona, z drzewa rżniętego. Dach słomiany, komin nadmurowany. Ma trzy izby, komorę jedną, okien pięć, kominki trzy, piece trzy z cegły i sień, drzwi na wylot przez sień na biegunach, drzwi u izb z wrzecądzami i szkoblami, stodołę i dwie obory stare pod snopkami. W niej mieszkają półrolnik Andrzej Stępień , cieśla i borowy.
8. Karczma z drzewa rżniętego, dach słomiany, komin nadmurowany, pochylony. Ma izbę, komorę, sień, okna dwa, piec i kominek z cegły, drzwi na biegunach z wrzecądzami i szkoblami, obórkę starą pod snopkami nad drogą, w której mieszka komornica.
9. Chałupa z drzewa rżniętego, jeszcze nie stara. Ma komin nadmurowany, dach słomiany, izby dwie, komorę jedną, okien dwa, piece dwa, kominki dwa, stodołę o dwóch klepiskach pod snopkami i oborę. Mieszka w niej półrolnik Grzegorz Stępień
10. Chałupa stara z drzewa kostkowego. Ma słomiany dach, komin lepiony, izbę, komorę, sień, okno, piec i kominek lepione, drzwi na biegunach, stodołę i oborę pod snopkami. Tu mieszka Jan Cichowicz, półrolnik.
11. Chałupa stara, podobna powyższej. Ma stodołę i oborę. Mieszka w niej zagrodnik Izydor Urbaniak. Przy tej chałupie jest studnia.
12. Chałupa z drzewa rżniętego, stara lecz dobra. Ma komin lepiony, dach słomiany, izbę, komorę, sień, okna dwa, piec, kominek z gliny, drzwi na biegunach, stodołę i oborę stare, pod snopkami. Mieszka w niej zagrodnik Marcin Poczwara.
13. Chałupa stara z drzewa kostkowego. Ma komin lepiony, dach słomiany, izby dwie, komory dwie, sień, okna dwa, piece dwa, kominki dwa z gliny, drzwi na biegunach, stodółkę i oborę pod snopkami, studnię przy chałupie, lecz zepsutą. Tu mieszkają owczarz i komornik.
14. Chałupa stara z drzewa kostkowego. Ma komin lepiony, dach słomiany, izbę jedną, komorę, piec i kominek z gliny, okno bez szyb, drzwi na biegunach. Przy niej jest chlewik stary i studnia. Tu mieszka ekonom.
15. Wracając od tej chałupy blisko dworu będącej, podwórze znajduje się ogrodzone płotami i żerdziami, z wrotami jednymi na dziedziniec, drugimi do stodół idąc i dwiema furtkami przy wjeździe. Przy jednej są schody.
16. Karczma stara druga, ku łęgowi, na drodze strońskiej, z drzewa kostkowego. Ma dach słomiany, komin lepiony, izbę, komorę, sień, okno, piec i kominek z gliny, drzwi na biegunach, stodołę starą pod snopkami. Do niej chlewik przystawiony.
17. Chałupa w boru na drodze jadąc do Świerzyn, stara, z drzewa kostkowego. Ma dach słomiany, izbę, komórkę, sień, okno, piec i kominek z gliny, drzwi na biegunach, stodółkę i obórkę pod snopkami, do chałupy przystawione.

Półrolnicy, których jest pięciu

1. Dominik Jaworski
2. Adam Krzewka
3. Andrzej Stępień
4. Grzegorz Stępień
5. Jan Cichowicz

Każdy z nich ma pańskie cztery woły, krowę, wóz, pług, kosę, siekierę i sierp. Robi w tydzień dni sześć, tłuk odbywa w żniwa ośm. Daje kapłonów dwa, jaj trzydzieści i przędzie sztukę jedną.

Zagrodnicy, tych znajduje się trzech

1. Tomasz Romanowski
2. Marcin Poczwara
3. Izydor Urbaniak

Każdy z tych zagrodników otrzymał od niegdy W. Szeliskiego w gotowiźnie na woły po złotych sto, a na wóz i żelaza po złotych piętnaście. Ma zatem każdy po parze wołów roboczych oraz wóz i żelaza. Robi w tydzień po dni trzy, tłuk w żniwa po cztery. Daje dworowi kapłona jednego, jaj piętnaście i sztukę przędzie.

Komornicy

1. Michał Idziaszek
2. Klemens Cytryna
3. Jakub Cichowicz
4. Wojciech Mielcarek
5. Jan Urbaniak
6. Antoni Kwotka
7. Karol Porada
8. Piotr Adamasiak
9. Wojciech Malinowski
10. Agata Jaworska
11. Tomkowa Jaworska
12. Jan Pastucha

Każdy komornik ma kosę dworską, robi w tydzień dni dwa ręczno i tłuk w żniwa cztery.


[i]Bióro Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi, Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 2 : M-Z, Warszawa 1827 
[ii]Archiwum Państwowe w Łodzi Oddział Sieradz,Notariusz Antoni Pstrokoński w Sieradzu, sygn. 39/21, k. 240-242 
[iii]czyli ubikacja 


środa, 17 stycznia 2018

Inwentarz wsi Świerczów (1832)



Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał i udostępnił do publikacji Jakub Jurek.

Działo się na gruncie wsi Świerczowa powiatu sieradzkiego dnia trzydziestego lipca roku tysiąc osiemset trzydziestego drugiego.
Rejent powiatu sieradzkiego Wwtwa? kaliskiego niżej podpisany w Sieradzu z urzędu zamieszkały, tu na rządanie urodzonego Jana Szreniawa Borzysławskiego teraźniejszego dzierżawcy trzechletniego dóbr Świerczowa do opisu stanu tychże dóbr przybyły wskutek warunków dnia piętnastego maja roku bieżącego następionych wezwał dziś na? jutro WW. Franciszka Kaczkowskiego extrahenta i Jana Domanieskiego podobnież pełnomocnika sukcesorów niegdy JW. Xawerego Turskiego stolnika, jako dziedziców majętności Widawskiej lecz że nie przybyli, przeto rejent nazajutrz? o godzinie ósmej w przytomności tegoż ur. Jana Borzysławskiego dzierżawcy i dwóch świadków Macieja Bobra zagrodnika i sołtysa oraz Kazimierza Kowalskiego półrolnika, w Świerczowie zamieszkałych, przystąpił do opisu stanu dóbr Świerczowa jak następuje.
Budynki dworskie.

1. Dwór z drzewa kostkowego stary w ziemię wklęsły. Komin murowany, dach w połowie pod gontami stary, przynajmniej w jednej trzeciej części potrzebuje nowego, w drugiej połowie pod snopkami, mający trzy pokoje, garderobę, schowanie i komorę, z której schody na górę. W pokojach podłogi i posowy z tarcic, okna szklane, w których są zawiaski i szkobelki po części przegniłe, szyb pięć pęknionych, jedna wybita. Kominki dwa szafiaste, jeden moskiewski, piec polski, a drugi okrągły. Drzwi wszystkie na zawiasach żelaznych z hakami, szkoblami, u dwojgu są zamki bez kluczy, z antabkami, u dwojga wrzeciądze ze szkoblami. Sieczne? drzwi zbijane? goździami z klamką żelazną i hakiem
2. Folwark z surówki, komin murowany, dach słomiany z kalowką? złą izby trzy, komora jedna. Drzwi na zawiasach, ściana z tyłu i z pół boku waląca się jako z gliny i okopu dobrego nie mająca. Okna zwyczajnie poprzetrącane.
3. Studnia dość głęboka z cembrzyną złą, przy niej koryto, słup dębowy z żurawiem, drągiem i wiadrem starym okutym.
4. Stajnie dwie z wozownią bardzo stare, pochylone, mające drzwi dwoje i wrota stare na biegunach z dziurami, nowych potrzeba, u jednych wrzeciądz z szkoblami. Dach słomiany stary z kalonką? nowo przez dzierżawcę teraz daną, żłoby trzy, drabki? dobre trzy, podłoge jedne, pokłady z żerdzi, ale niecałe.
5. Na boku przystawione 2. chlewiki na trzodę z dylików łupanych? starych i nowych, dach słomiany, drzwiczek dwoje.
6. Owczarnia z drzewa rżniętego, bardzo stara, pochylona, przyciesi z gruntu złe, dach słomiany stary zły, wrota i drzwi stare złe, popodpierana wewnątrz i zewnątrz, grozi obaleniem. Połasiu? trochę z żerdzi.
7. Spichlerz z drzewa rżniętego, mający dach słomiany bez kalowki?, w szczycie brakuje drzwi. Wchodząc drzwi na zawiasach? hakach z wrzeciądzem kręconym, szkoblami, zamkiem i kluczem, w szrodku przegrody i schody na górę bez drzwi.
8. Stodoła z drzewa rżniętego stara, o dachu słomianym, mająca dwa samsieki, komorkę na sieczkę, drzwi z wrzeciądzem, szkoblami.
9. Stodoła druga stara, mająca dach słomiany stary, wrota na biegunach z wrzeciądzem i szkoblami.
10. Stodoła trzecia z drzewa rżniętego stara, z dachem słomianym starym. Wrota u niej stare z wrzeciądzem i szkoblami. Na północ przystawiony samsiek z dylików w słupy bez wrót z dachem słomianym.
11. Szopa z dylików pod snopkami bez posowy i bez drzwi.
12. Chlewiki na boku? spichrza, z dylików łupanych, mające dach słomiany bez kalonki? o trojgu drzwiach, bez żelaz i bez posowy.
13. Podwórze ogrodzone łupanymi łotami?, mające dwoje wrót, jedne z frontu stare z tarcic złe, drugie do gumna z łat?. Inne płoty w tyle z chrustu.
14. Za dworem sadek zarosły, rozciągający się z ogródkiem pustym, nie zasianym ani nawet rytym? gdzie jest tu i ówdzie śliwek większych 12. wiśni 10. gruszek polonych? dwie, topoli trzy.
15. W szrodku dziedzińca sadzawka bez pożytku.
na Wsi.

16. Austeria w pruski mur porządna, mająca komin murowany, dach szkudlany z drabiną na nim, izbę wielką, izdebki dwie, schowania, drzwi na zawiasach z wrzeciądzmi, szkoblami, klamkami, kominki dwa z jednym sabatnikiem?, piece dwa, okna dość dobre, w których dziewięć szyb wybitych, a dwie przetrącone, w izbie podłogę, w wszędzie posowy. Przy austerii stajnia wjezdna w pruski mur pod szkudłami. Wrota na biegunach z klamerkami i kunami? u góry i do prągłów? Dach reparacji potrzebuje, bo dziurawy. W tej stajni żłoby dwa i drabiny dwie.
17. Kuźnia z drzewa rżniętego, mająca komin murowany, dach szkudlany potrzebujący ratunku i drzwi z jedną zawiasą.
Zasiewy w polu ozimim

1. Dział za gościńcem od płota i ról włościańskich ??? ??? do granicy podgórskiej na szerz, a na dłuż od drogi widawskiej do pastwiska w łęgu, cały zasiany żytem, między którym żytem znajduje się w czterech miejscach pszenicy :? a w jednym na szerz prętów 22, na dłuż prę. 24. b. w drugim miejscu na szerz prętów 8 ½, na dłuż prętów 25. c. w szrodku na szerz prętów 26 1/2 , na dłuż prętów 26? d. w czwartym na szerz prętów 30, na dłuż prętów 45.
Zasiewy jarzynie?.

1. Grochu od ról chłopskich na pierwszym staju prętów 30 na szerz, a na dłuż prętów 27, którego cale nie masz tylko tam chwast i trawa.
2. Jęczmienia na drugim staju na szerz prętów 30, na dłuż pręt. 56.
3. Tatarki na tymże dziale w dolnym staju na szerz prętów 13, na dłuż prętów 20.
4. Jęczmienia dalej na szerz prętów 12, na dłuż prętów 44
na drugim oddziale tegoż pola

5. Owsa od drogi bużeńskiej aż do budynków dworskich przez cały ten działek wyjąwszy, że między tym owsem jest jęczmienia w jednym miejscu na szerz prętów 12, a na dłuż prętów 24. W drugim na szerz prętów 15, na dłuż prętów 29 ½.
Pola ugorowe.

1. Od budynków dworskich ku Dębinie ugoru podoranego zostało przez przeszłego dzierżawcę:
a. półtora staja na dłuż, na szerz prętów 33
b. staje? na dłuż, a na szerz prętów 11.
c. dwa staja ku dębinie, na szerz prętów 36.
Tu na tym ugorze kartofli było zasadzonych od budynków dworskich aż do mostku i kozaków ta? sztuka lecz żadnych nie masz, lecz wszystkie zgnieły.
2. Dalej za płotem pańskim aż do rowu tatarki na szerz prętów 13 a na dłuż prętów 25.
3. Tatarki za rowem aż do chłopskich ról klinami, na szerz prętów 40, a na dłuż prętów 30.
Ogród po lewej stronie dworu.

4. Na tym ogrodzie jęczmień zasiany na szerz wyjąwszy w końcu 9 prętów aż do rowu gdzie przeszły dzierżawca zasiał konopie i zasadził kapustę i brukiew które wymiękły?, a konopi może będzie dziesięć snopków.

Ogólnie mówiąc o zasiewach: pszenica w połowie dość dobra, a w większej bardzo licha mająca pełno miezły? i rzadka.
Żyto mierne, pełno w nim miezły?, kostrzewy i w w nich? miejscami rzadkie. Jęczmień lichy z częścią owsa pomieszany oprócz na ogrodzie przy dworze gdzie jest dobry. Owies średni ale owsikowaty. Tatarka biedna tak że na odsiew nie? wystarczy. Grochu i kartofli zupełni nie masz. Podobnie nie masz konopii, rzepaku, kapusty i brukwi/brakuje?. Ogrodowiu? żadnych bo nie siane. Łąki nie tykane zostały.

Osada włościan i od nich robocizna.

Półrolnicy Czynsz osobny zło. Ma pańskie Robi Czynsz płaci Aleo? szt. przędzie Daje

Woły Krowę Świnie Wóz Pług Radło Siekierę Kosę Sierp bronę W tydzień Tłuki? w żniwa Zło gr Kapłona jaj

Jakub Bąk .. Koni? 1? 2 1 1 1 1 1 1 2 1 1 6 4 1 8 1 1 15 Woły s? ma? chły? zimie?
Walenty Nowacki na połowie Do? ½ ? 2 1 1 ½? 1 1 1 2 1 1 3 4 1 8 1 1 15
Kazimierz Kowalski Do? 1 4 1 1 1 1 1 1 2 1 1 6 4 1 8 1 1 15
Andrzej Krześniak Do? 1 4 1 1 1 1 1 1 2 1 1 6 4 1 8 1 1 15
Aleksy Koliński Do? 1 2 1 1 ½ ? 1 1 1 2 1 1 3 4 1 8 1 1 15
Kacper Koperski )





















3











Mateusz Bernycik Do? 1 4 1 1 1 1 1 1 2 1 1 6 4 1 8 1 1 15
Jędrzej Goczałek





















3

1 8 1 1 15
Jakub Lewandoski Do? ½ ? 2



½?







1 1 3

1 8

½? 7 ½
Zagrodnicy



































Jan Bączyk













1 1 1

3 4 1 8 1



Feliks Machela













1 1 1

3 4 1 8 1



Maci Bober













1 1 1

3 4 1 8 1



Antoni Mixa













1 1 1

3 4 1 8 1



Michał Skubisz













1 1 1

3 4 1 8 1



Komornicy



































Piotr Luterek





















1 2









Józef Machela





















1 2









Jędrzej Tarkoski





















1 2









Matuska?





















1 2









Wiktora





















1 2









Szymon Patyk





















1 2









Tomasz Knop





















1 2









Marcin Mixa karczmarz 30

































Summa

20 6 6 5 ½ 6 6






















Półrolnicy i zagrodnicy mają zasiew pański, owce strzygą, stróżą? trzodę i świetną? drogę do Widawy bez ciężaru odbywają, sadzę wycierają. Podłóg protokołu zajęcia przez komornika Trybunalskiego Leona Nawierskiego? dnia czternastego stycznia r. b. sporządzonego, po spadłym półrolniku Stanisławie Mixie zło 131 groszy 6 i po Franciszku Woźniaku zagrodniku zło 76 gro 6 za inwentarze czyli w ogóle zło 207 gro 12 dico? zło. dwieście siedm groszy dwanaście przy W. Norbercie Stawskim dzierżawcy pozostają. W skutek zaś aktu tradycji z tymże W. Stawskim przeszłym dzierżawcą dnia 19 listopada roku 1829 przez rejenta spisanego, powinno być na gruncie podług taxy tam wyrażonej:
1. konie cztery fornalskie z taxą zło 170
2. Szle? rzemienne z naszyjnikami, trzema uzdeczkami
i trzema uzdzienicami 7
3. Siodło z popręgiem i purlikomi? 2
4. Wóz kuty stary z warkami? i wagą 30
5. Drabiny 2 z losniami? i 2 drabki z półkoszkami 25
6. Brony żelazna cztery 8
7. Siekiera fornalska 6
8. Wiadro okute przy studni znajduje się 1
9. Młynek do chędożenia zboża 3
10. Ćwierć stasza? od zboża 6
11. Dwoje lasów? dla przegradzania owiec 12
Lecz z tego wszystkiego nic nie zostawił na gruncie W. Stawski przeszły dzierżawca
w Kuźni
12. Miech kowalski stary 8
13. Kowadło kute średnie 10
14. Goździownica do szynali? zło 1 gro 6 tej nie masz którą
do dworu za posesji W. Stawskiego wzięto
w Karczmie
15. Stół sosnowy długi 1
16. Ławka przy stole 6
17. Kwarta kwaterka i półkwatercze, tych nie zostawił
przeszły dzierżawca które były taxowane gro 24
Po tym zwołana została gromada i ta oddana z zwyczajnym posłuszeństwem ur. Janowi Borzysławskiemu teraźniejszemu dzierżawcy. Niniejszy protokół dnia trzydziestego pierwszego lipca roku bieżącego na gruncie ukończony po przeczytaniu głośnym i przyjęciu ur. Jan Borzysławski dzierżawca i Rejent własnoręcznie podpisali oprócz świadów Macieja Bobra i Kazimierza Kowalskiego pisać nie umiejących.
/ Jan Borzysławski/
/ Antoni Pstrokoński, rejent powiatu sieradzkiego/


wydany extrakt na papierze stęplowym gro piętnaście dla pana Borzysławskiego świadczę /Pstrokoński RM?/

wtorek, 16 stycznia 2018

Historyczne mapy regionu sieradzkiego



Wystartował nowy projekt pod nazwą Historyczne Mapy Regionu Sieradzkiego. Na stronie będą sukcesywnie umieszczane mapy wraz z opisami. Aby można było uruchomić profesjonalną stronę trzeba byłoby zebrać około 20000 złotych. Czy znajdzie się hojny mecenas? Można chyba tylko pomarzyć :) Powiem tylko tyle, że map jest tysiące...
Zapraszam wszystkich zainteresowanych na facebook'a, a dokładnie na poniższy adres:

Historyczne mapy regionu sieradzkiego 


środa, 27 grudnia 2017

środa, 15 listopada 2017

Biała struga

Biała, struga, dopływ Pokrzywnicy. Źródło znajduje się w lesie koło leśniczówki Biała, w gminie Błaszki. Przepływa przez wsie Kije, Wcisło, Pęczek, Chudoba i wpływa do Pokrzywnicy na wysokości wsi Dzięcioły i Rożenki w gminie Brzeziny, powiecie Kaliskim i województwie Wielkopolskim.  Długość wynosi około ośmiu kilometrów. Płynie w całości przez gminę Błaszki przez dystans ponad czterech kilometrów.
Nazwa nie pojawia się na mapach. Jedyna wzmianka pochodzi z księgi notarialnej notariusza Antoniego Pstrokońskiego.

Mapa Gilly'ego.

1992 r.

Notariusz Antoni Pstrokoński 1812

Pustkowie Biała
Nro 43tio Karczma Biała od Strugi tak nazwana (...).

Karmionki

 Karmionki
Luty
1 lutego
ochrzczona Zofia córka Urodzonego Pana Krzysztofa Olszowskiego i Urodzonej Pani Zofii Olszowskiej.
Rodzice chrzestni Szlachetny Pan Stanisław Konopnicki z Urodzoną Panią Zofią Badlińską.

 Karmionki
20 czerwca
ochrzczona Marianna córka Urodzonego Pana Krzysztofa Olszowskiego i Urodzonej Pani Zofii Olszowskiej.
Rodzice chrzestni Urodzony Pan Rafał Biskupski i Urodzona Pani Katarzyna Bratkowska.

 Karmionki
18 sierpnia
ochrzczony Hieronim syn Urodzonego Pana Krzysztofa Olszowskiego i Urodzonej Pani Zofii Bratkowskiej.
Rodzice chrzestni Urodzony i Wielmożny Pan Zygmunt Stefan z Koniecpola Koniecpolski sędzia sieradzki starosta będziński i Urodzona panna Anna Olszowska.

 Karmionki
1 lipca
ochrzczony Jan Baptysta syn Urodzonego Pana Krzysztofa Olszowskiego i Urodzonej Zofii jego małżonki z familii Urodzonych P. Bratkowskich.
Rodzice chrzestni Szlachetny Kazimierz z Rakowa Rakowski i Urodzona Pani Jadwiga Biskupska [?]

Akta metrykalne szlachetnie urodzonych

Za zgodą i dzięki uprzejmości Pani Barbary Wachter, autorki strony genealogicznej https://barbarafamily.eu wzbogacam blog o kilkaset stron wpisów, pochodzących z ksiąg metrykalnych, poczynając od wieku XVI (najstarsze), na wieku XIX kończąc. 
Wyciągi metrykalne dotyczą urodzeń, małżeństw i zgonów w przeważającej części osób pochodzących ze stanu szlacheckiego. Metryki pochodzą z parafii:

Bałdrzychów, Brodnia, Brzeźnio, Chlewo, Chotów, Czarnożyły, Dalików, Dąbrowa Wielk, Drużbin, Glinno - Brodnia, Godynice, Goszczanów , Góra, Jeziorsko, Kadłub, Kliczków Mały, Lututów, Małyń, Mierzyce, Mikołajewice, Mokrsko, Niewiesz, Osjaków, Ożarów, Poddębice, Rudlice, Rząśnia, Sieradz, Skomlin, Szadek, Uniejów , Uników, Warta, Wieluń, Wierzchy, Wojków, Wydrzyn, Zadzim , Zduńska Wola

sobota, 4 listopada 2017

Inwentarz wsi Sarnów i Korablew (1816)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1816. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Działo się w dworze wsi Sarnowa w Powiecie Sieradzkim, dnia siedemnastego lipca roku tysiąc osiemset szesnastego.-
Przed Pisarzem Aktowym Powiatu Sieradzkiego Woiewodztwa Kaliskiego nizey podpisanym w Sieradzu w kamienicy pod liczbą 146. przy ulicy Sukienniczey zamieszkałym, na żądanie Opiekuna tutay przybyłym, w przytomnosci Swiadkow nizey wyszczegulnionych stanęli osobiscie:

1.o Kacper Domaniewski Radzca Powiatu Piotrkowskiego, tak Wo Mikołaia Domaniewskiego, Wyrokiem Trybunału Cywilnego Kaliskiego dnia jedenastego maja roku przeszłego tysiąc osiemset piętnastego zapadłym pozbawionego własney woli, iako i Dzieci Jego, to iest Synow małoletnich Ignacego lat jedenascie, i Ludwika lat trzy, maiących, Domaniewskich, z Wielmożną Anną z Bielskich spłodzonych, Opiekun, przez Radę familiyną Aktem pod prezydencyą Sędziego Pokoiu Powiatu Sieradzkiego w Sieradzu dnia dziewiątego kwietnia roku bieżącego, uchwalonym; obrany, w Rzepkach w Powiecie Piotrkowskim mieszkaiący.
2.o Urodzony Maciey Niwinski, dobr Grabowia dziedzic, tychże WW. Domaniewskich Oyca i Synow, powyższym Aktem Rady familiyney przydany Opiekun, w Grabowiu mieszkaiący.
3.o W. Anna z Bielskich tegoż Wo Mikołaia Domaniewskiego pozbawionego własney woli, małżonka, w Piotrkowie zamieszkała.
4.o Urodzony Jozef Zaiączkowski, w Dubiu mieszkaiący.
5.o Walenty Topolski, w wsi Klęczu mieszkaiący.
6.o Ur. Kajetan Nieniewski w Sarnowie mieszkaiący.
Ci od Nro 4. 5. i 6.o przez Strony za Biegłych mianowani, ktorzy na sprawiedliwe szacowanie ruchomosci, przysięgę przed Urzędem ninieyszym w przytomnosci stron zwyczaiem katolickim dzis wykonali.-
A gdy Strony obrały sobie do tego aktu zamieszkanie w dworze tuteyszym w Sarnowie, a W. Anna Domaniewska w Piotrkowie, Opiekun zas i przydany Opiekun ządali aby inwentarz wszelkich dobr ruchomych i nieruchomych tegoż W. Mikołaia Domaniewskiego dobr Sarnowa, i Korablowa dziedzica, spisany był, przeto Pisarz aktowy przystąpił do spisania Ruchomosci, ktore Biegli zaraz szacowali, iak będzie po dobrach nieruchomych następować, w ten sposob.-

I Dobra Nieruchome:

Dobra Sarnow i Korablow z przyległosciami w Powiecie Sieradzkim leżące, W. Mikołaiowi Domaniewskiemu przeznaczone Testamentem przez niegdy JWo Tomasza Sabel Domaniewskiego Podczaszego Szadkowskiego, Orderu So Stanisława Kawalera, Oyca, dnia dziesiątego pazdziernika roku tysiąc siedemset dziewiędziesiąt osmego spisanym, w Justic Kommissyi Sieradzkiey dnia trzydziestego maja roku tysiąc osiemset drugiego publikowanym, a to w summie stu dwudziestu ( tysięcach złotych Polskich, mowiąc (szosciu)
Summa tego tytułu 126,000.

II Dobra Ruchome [pomijam]

Poczym na żądanie Opiekuna Wo Kacpra Domaniewskiego Radzcy Powiatowego, Pisarz aktowy przystąpił do opisania stanu budynkow i włoscian, w ten sposob:-

Wieś Sarnow

1.o Kamienica murowana nad rzeką Widawką zdezelowana bez okien i drzwi napiętrach wyższych - maiąca komin nad dach wywiedziony, drugi zruynowany - Dach zły szkudlany - Kopułkę blaszaną na iednym rogu dachu - Sklep z drzwiami z drzewa modrzewiowego na ktorych napis znayduie się ' S. K. roku 1580. dnia 27. Augusti" w tym sklepie trzy przegrody i kominek - nad sklepami trzy skarbce sklepione w ktorych okien szesc z kratami zelażnemi - Drzwi dwoie żelaznych, na pierwszych wchodnich napis " S. K. S. L. Anno 1582." także drzwi iedne drewniane palami zelaznemi obłozone z zamkami i kluczami. Naboku skarbcu z sionki idąc obok schodem iest komora z oknem za kratami zelaznemi, doktorey drzwi drewniane z zamkiem i kluczem.-
Wyżey nad skarbcami idąc po schodach są dwa piętra do mieszkania, zruynowane, pokoie wnich malowane - Ta kamienica iest opisana dokładnie inwentarzem dnia dziewiętnastego lipca roku tysiąc siedemset siedemdziesiąt drugiego sporządzonym, i przez niegdy JWW. Rozą Cienską i Tomasza Domaniewskiego podpisanym.-
2.do Studnia przed kamienicą głęboka, ocembrowana, lecz dach nad nią i poczęsci cembryna zruynowa.
3.tio Dwor stary z drzewa rzniętego - Dach pod szkudłami. Komin z gruntu murowany drugi mały z pokoiku. W tym dworze pokoi pięc - Garderoby czyli komorki dwie - Okien dziesięc w nich brakuie szyb iedenascie. Okienic dziesięc bez iedney połowy - piec ieden z cegły, a drugi z kafli po dwa pokoie grzeiące, złe, w trzecim pokoiku kominek Moskiewski - Drzwi jedenascie zamki powyimowane - podłogi w pokoiach i posowy dosc dobre.
4.to za dworem ogrod na sposob włoski założony z kwaterami, i drzewem roznego gatunku, lecz dosyc zaniedbany.-
5.o Kuchnia z czeladnicą z drzewa rzniętego. Dach pod szkudłami, komin nadmurowany. Ma dwie izby, dwie komory, pięć okien złych poczęsci, szoste zabite deskami.-
6.o Folwark z drzewa kostkowego. Dach pod szkudłami, z frontu połowa pod snopkami. Komin nadmurowany. Dwie izby, dwie komory, cztery okna wszystkie dobre tylko iedney tafli brakuie.-
7.o Kurniki z chlewami pod snopkami, z drzewa kostkowego, przegrod szesc.-
8.o Obora z owczarnią razem w klamrę z drzewa rzniętego, dach dekowany. Złoby są dwa w oborze.-
9.o Staynia długa na szesnascie koni z drzewa kostkowego. Dach pod szkudłami stary.-
10.o Wozownia z drzewa rzniętego, bez pokładu. Dach pod szkudłami, z komorką na sieczke.-
11.o Browar za sadem nad rzeką Widawką z drzewa rzniętego. Dach pod szkudłami, komin z gruntu murowany. Ma dwie izby i iednę komorę.-
12.o Ozd za browarem z drzewa kostkowego - Dach z desek - piec lepiony z kamieni.-
13.o Za browarem wolarnia z drzewa kostkowego. Dach pod szkudłami - nie maiąca pokładu ani złobow. Koryto do wywaru ma.
14.o Studnia ocembrowana z kosiorem i wiadrem.-
15.o Stodoła o dwoch klepiskach i trzech samsiekach z drzewa rzniętego, w słupy murowane, dach słomiany.
16.o Stodoła druga podobna pierwszey o dwoch klepiskach.-
17.o Stodoła trzecia, ale stara o jednym klepisku, dach słomiany.-
18.o Spichlerz wielki staroswiecki o dwoch kondygnacyach z bramą. Dach szkudlany stary zły - pięcioro drzwi na zawiasach żelaznych z trzema tylko zamkami, i kluczami.
19.o Płoty wedle budynkow i sadu dosc dobre.-
20.o Karczma stara z drzewa kostkowego, dach częscią z szkudeł, częscią słomiany. Izba iedna.- Komora iedna. Komin nadmurowany.- Staynia wiezdna w słupki na przyciesiach.- Dach słomiany zły.-
21.o Kuznia stara pod deskami. Komin lepiony.-
22.o Młyn na rzece Widawce z młynicą z drzewa kostkowego stary. Dach częscią szkudlany, częscią słomiany. Ma dwa koła wodne. Komin nadmurowany.-

Porządki w Kuzni.

1.o Młot duży. 2.o Młotek mały. 3.o Kowadło. 4. Miech. 5.o Szporog.- Kowal zas obowiązany dworowi starą robotę robic i nową małą.-

Porządki we Młynie

1. Dwa kamienie wierzchnie. 2.o Kamienie dwa spodnie. 3.o ieden kamień spodni zepsuty. 4.o Dwa wrzeciona z wiciami żelaznemi czterma.- 5.o Dwie paprzyce żelazne.- 6.o Dwie ponewki żelazne. 7.o Dwie szlufy na wrzecionach.- 8.o Trzy ryfki na słupkach.- 9.o Cztery czopy żelazne.- 10.o Osiem wici żelaznych na wałach. 11.o Dwa koła paleczne. 12.o Dwa wały. 13.o Dwa kosze. 14.o Dwie skrzynie.- 15.o Dwie pułskrzynki.- 16.o Dwa koła wodne. 17. Dwa żłoby. 18.o Calowka ktorą zgubił przeszły młynarz Pytloski.
Młynarz z młyna daie czynszu na rok czterma ratami złotych szescset pięcdziesiąt - Wolne melenie dworowi i służącym ordynarye bez miarki - Daie kapłonow dwoch - Jay kopę iednę.-
W tey wsi Sarnowie iest Pułrolnikow dwunastu 1. Wawrzyniec Pawlak - 2. Jozef Mikułak czyli Pawlak - 3. Jędrzey Pawlak. 4. Roch Głowacki - 5. Franciszek Wozniak - 6. Bartłomiey Witek. 7. Bonawentura Głowacki, radny. 8. Paweł Głowacki radny. 9. Jędrzey Żemła. 10. Stanisław Kwiatkowski. 11. Antoni Głowacki. 12. Paweł Mizerski - Trzynasty zas Pułrolnik Woyciech Witczak spadł - a czternasty Maciey Bzdyk zmarł.- Każdy Pułrolnik ma parę bydła na które wziął ze dwora dziesięc dukatow - ma każdy woz - i żelaza płużne. Kazdy robi w tydziem dni pięc, bydłem zas kiedy orze dni dwa i puł.- Tłuk w zniwa odbywa trzy - Daie kazdy kapłonow dwóch, gęs iednę i trzydziesci jay - Strozą po kolei z Zagrodnikami razem czyni - a trzodę opłaca.-
Zagrodników iest osmiu - 1. Jędrzey Balcerzak. 2. Paweł Musialik - 3. Konstanty Popłaski włodarz. 4. Tomasz Stolarz - 5. Jozef Wodzinski - 6. Adam Młynarczyk - 7. Mikołay Przybyła - 8. Paweł Musialik radny - Kazdy z tych Zagrodnikow robi ręczno dni trzy w tydzień, a tłuk w żniwa trzy, i strozę koleyno odbywa - Trzodę zas płaci. Daie kapłonow dwoch, jay piętnascie.-
Komornikow i Komornic iest siedem, robiących wtydzien dzień, a w zniwa tłuk trzy.-
Chałup w tey wsi iest wszystkich dwadziescia cztery.

Wieś Korablow.
Budynki Dworskie.

1.o Dwor o czterech pokoiach, dwoch garderobach, iedney kuchence. Dach pod snopkami stary.-
2.o Folwark o izbach trzech, iedney komorze, nieskonczony, bez komina, bez drzwi i bez okien.-
3.o Wozownia staynia i oborka razem pod snopkami.-
4.o Owczarnia pod snopkami.
5.o Kurnik i chlewy razem.-
6.o Stodoła o dwoch klepiskach stara obala się, spichlerz w szrodku - Dach słomiany zły.-
7.o Studnia w podworzu mała.
8.o Płoty dosc dobrze poogradzane, niektore stare.-
W tey wsi Korablowie iest Pułrolnikow dziesięciu : 1. Izydor Sobczak. 2. Antoni Bora - 3. Bartłomiey Kusy - 4. Marcin Bzdyk - 5. Walenty Pawlak.- 6. Błazey Głowacki - 7. Stanisław Żemla ktory uciekł. 8. Felix Adryanczyk. 9. Antoni Głowacki - 10. Jan Wrzosek - Ci trzey ostatni nalezą do Sarnowa excypowani. Oprocz tych Pułrolnikow, są ieszcze trzy puste także excypowane do Sarnowa.- Kazdy Pułrolnik wziął od dworu na woły po dziesięc dukatow, a jedenastego na woz.- Robi w tydzien dni pięc pieszo, a kiedy orze, to dwa dni i puł - Strożą po kolei, a w zniwa dni trzy tłuki odbywa, trzodę zas płaci - kapłonow daie dwoch, gęs iednę, iay trzydziesci - kądziel przędzie.
Zagrodnikow iest czterech, Grzegorz Szurma, Franciszek Zemła, Tomasz Cieplak, i Jan Cieplak, zktorych kazdy robi dni cztery w tydzien pieszo - Strozą trzodę i tłukę tak odbywa iak Pułrolnik - Daie kapłonow dwoch i jay piętnascie-
Komornikow iest pięciu - z ktorych do Sarnowa excypowanych trzech, robi każdy dzień wtydzień, w żniwa zas tłuki trzy.-
Chałup w tey wsi znayduie się siedemnascie, lecz między temi są cztery puste.-
Młyn z młynicą razem. Młynarz daie czynszu rocznego złotych siedemset dwadziescia - mele dworowi i słuzącym bez miarki-

Porządki we Młynie takie:

Dwa kamienie wierzchnie z buxami żelaznemi. Dwa wrzeciona z wiciami zelaznemi czterma.- Dwie paprzyce żelazne.- Dwie ponewki żelazne. Osiem wici żelaznych na wałach, iedna z nich spękana. Cztery czopy na wałach. Dwa oszkardy - Jeden korb żelazny od pytlow - Jeden pal żelazny. Dwie ryfki na stęporach.- Pięć ryfkow na słupkach w sianin - Dwa koła paleczne - Dwa koła wodne. Dwie skrzynie - Trzy puł skrzynki- Dwa kosze złe. Dwa korytka złe. Dwa wały i dwa złoby.-
Po ukonczeniu opisu w wsi Korablowie, gdzie się Pisarz Aktowy udawał osobiscie - W. Kacper Domaniewski Opiekun rezerwował sobie odebranie rachunków zadministracyi od Wo Jana Domaniewskiego przeszłego Zawiadowcy i Doradcy od czasu ustanowienia Onegoż przez wyrok Trybunały Kaliskiego to iest od maja roku przeszłego, o co wzywany był urzędownie przez Pisarza aktowego, lecz się tłomaczył iż takowe rachunki tylko za rezolucyą Trybunału złożyć może.-
[dalszą część pomijam]