Inwentarz Dybów Suchorzyn (1817)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Jana Strachowskiego z roku 1817. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

1793 r.

Po dokonaniu spisu pozostałości po zmarłym Józefie z Głogowy Kossowskim w jego dobrach pryncypalnych Rudnikach, i przyległych Pęczniewie, Przywidzu i Osowcu, Luboli i Zagórkach pisarz aktowy powiatu wartskiego Jan Strachowski przybywa w dniu 22 maja roku 1817 do wsi Dybowa i dokonuje opisu dóbr wsi Dybowa i Suchorzyna.

Opis stanu dóbr Dybowa i Suchorzyna.

Dworu w tey wsi niemasz, gdyż takowy ieszcze za życia niegdy JWo Kossowskiego spalonym przez przypadek został, gorzelnia także stara, która w tey wsi była a w którey teraźnieyszy possessor dzierżawny urodzony Ignacy Podczaski mieszkał spaliła się.

Stodoła frontem na północ postawiona z bali zupełnie zdezelowana, reperacyi potrzebuiąca w niey wrot podwoynych dwoie pierwsze frontowe z pręgłami y kuną oraz szkoblami żelaznemi drugie tylne zasuwą, dylowanie u sąsieków z dylów zrobione boiowisko dobre stary dach słomą pokryty reperacyi potrzebuiący.

Stodoła obok powyższey stoj druga stodoła frontem na wschód słońca postawiona w tym samym stanie co pierwsza będąca y konieczney reperacyi czyli przestawienia potrzebuiąca.

Spichlerz. Obok niey od północy iest postawiony z bali frontem na wschod słońca dobry, drzwi do niego na zawiasach z zamkiem, kluczem oraz szkoblem y wrzeciądzami, wewnątrz iest podłoga z bali, przegrody z bali schody na górę dobre, na górze posowa dobra, dach na tym spichlerzu iest słomą poszyty.

Obora, staynie i owczarnia. Obok tego spichlerza są postawione obory, staynie oraz owczarnia, w klamrę cały ten pobudynek iest z bali wystawiony z wszelkiem oporządzeniem potrzebnem dobry. Dach na nim słomiany, stary lecz dosyć dobry.

Osiadłość włościan, ich załogi y powinności.

Zagrodnicy.

1. Łukasz Kornacki ma chałupę, oborę, stodołę, pare wołów, pług, radło, siekierę, kossę trawną, wóz, na załogę od dworu dane który arykułów taxa znayduie się w inwentarzu mieyscowym.

2. Tomasz ......... (1)ma to wszystko co powyższy.

3. Jan Ratayczyk ma to wszystko co powyższy.

4. Antoni Kornacki ma to wszystko co powyższy.

5. Tomasz Borgiasz ma to wszystko co powyższy.

6. Stanisław Sobanda ma to wszystko co powyższy.

7. Filip Ratayczyk ma to wszystko co powyższy.

8. Jędrzey Sikorski ma to wszystko co powyższy.

Ci powyżsi wyraźnie zagrodnicy robią w każdym tygodniu dni trzy czyli co tydzień czyli ręczno od So Jakoba do So Marcina robią czwarty dzień tłoki w każdym tygodniu. Darmochy odbywaią iako to: kartofli sadzenie, okopowanie około kapusty y przędziwa moczenia, rwania y wytarcia, pelenia ogrodów y pszenicy oraz lnu wybierania konopi płokania y strzyzy owiec gruntowych lub innych w folwarku będących bez żadnego zaciągu kapłonów dwa y jay ośm na Sy Marcin roku każdego dają po sztuce czyli łokci dwanaście przędą y obrabiają oddając ze sztuki zgrzebnego płotna łokci ośmnaście, pacześniego łokci piętnaście.

Komornicy

1. Franciszek Bolka (2)

2. Franciszek Glabski.

3. Antoni Piętala.

Ci mieszkając w pobudynkach pańskich i mając zamiast komornego snopowego role odrabiają w ciągu roku w każdym tygodniu dni dwa, darmochy y tłokę odrabiają porówno z zagrodnikami.

Oprócz tych powyżey wyrażonych są ieszcze inni czterech Szymon Bolka, Woyciech Ignaczak, Kazimierz Ratayczyk y Jan Ratayczyk, którzy tylko posługę do siewu y inne robią.

Po opisaniu stanu dóbr wsi Dybowa udał się pisarz aktowy dnia tegoż iako wyżey do wsi Suchorzyna w bliskości obok wsi Dybowa połozoney, gdzie tak folwarku nie zastał gdyż ten iest spalonym iak tylko okazana mu była stodoła z bali pobudowana u którey są wrota dobre z kuną, boiowiska dobre dylowanie u sąsieków y dach słomą poszyty dobry. Stodoła ta iest iuż kosztem JWy pozostałey wdowy wyreperowana.

Owczarnia. Obok tey stodoły o kilkadziesiąt kroków stoj owczarnia nowo postawiona y niedoposzyta kosztem JWey dożywotniey pani pobudowana oprócz tych żadne inne dworskie pobudynki się nie znayduią.

Osiadłości włościan y ich powinności oraz załogi.

Zagrodnicy.

1. Jan Sobanda ma pare wołów, chałupę, stodołę, oborę, wóz, pług, radło, siekierę, kosę trawną od dworu na załogę dane.

2. Jan Ratayczyk ma to wszystko co powyższy y krowę.

3. Kazimierz Ratayczyk ma tylko to co pierwszy.

4. Jan Ratayczyk ma tylko to co pierwszy.

Zagrodnicy ci robią tęż samę powinności iak zagrodnicy w Dybowie y toż samo uiszczają y odbywają.

Komornicy.

1. Tekla Kornacka.

2. Gabryionka.

Robią po dwa dni w tydzień y tłokę iak komornicy w Dybowie y biorą na to po dwa składy żyta y dwa składy jęczmienia w czasie żniw.

Karczma w wsi tey iest nad traktem do przewozu na Miłkowicach będącego idącym nowo z bali frontem na południe przez JWą pozostałą wdowę jey własnym kosztem postawiona. Karczma ta iest z wszelkiem oporządzeniem y kominem murowanym, lecz stayni wiezdney przy niey dotychczas niemasz.

Płoty tak w Dybowie iak w Suchorzynie gdzie takowych potrzeba są poobgradzane.

Obsiewy tych wsiów , tak Dybowa iak Suchorzyna nieopisuią się gdyż te wsie tak za życia JWo Kossowskiego iakoli też dotychczas w dzierżawie zostają przeto zasiewy iakie dzierżawcy przy oddawaniu w dzierżawę oddane zostały takie przy wyjściu czyli expiracyi kontraktu według sporządzonego na ten koniec inwentarza mieyscowego oddac iest obowiązany co się też do łąk y ogrodów sciąga.

Słowa nieczytelne:

(1) 

(2)