Pyszna / Krzypon rzeka

Krzypon, rzeka przepływająca pod wsią Kopydłów w gminie Biała. Oznaczona na mapie z 1839 r.

Wikipedia:

Pyszna, rzeka w środkowej Polsce, prawy dopływ Oleśnicy o długości ok. 30 km. Płynie na Nizinie Południowowielkopolskiej oraz w na krótkim odcinku na Wyżynie Wieluńskiej, w województwie łódzkim.
Rzeka wypływa ze źródeł na na krańcu Wyżyny Wieluńskiej na południowy zachód od Wielunia.

 

Pyszna rzeka
Długość 36.04 km. (pomiar własny). Wypływa w okolicy wsi Kazimierz w gminie Skomlin. Obecnie jest widoczna dopiero kilkaset metrów od pierwotnego źródła z powodu zasypania łożyska w którym poprzednio płynęła. Płynie na północ by skręcić pomiędzy wsiami Piaski i Brzeziny na zachód. Za wsią Przychody zatacza łuk i zmierza na północ. Tuż przed drogą z Wielunia do Parcic przyjmuje z zachodu rzekę Pomiankę. Ponownie skręca tym razem na wschód i płynie podmokłymi łąkami obok wsi Brzozy. Za Kopydłowem od południa wpływa do niej rzeczka Krzyworzeka (Kanał Krzyworzecki). Przepływa pod mostem kolejowym i przecina drogi Wieluń-Biała i Wieluń-Sieradz. Pod wsią Staw przyjmuje wodę z Kanału Wieluńskiego. Pod wsią Masłowice skręca gwałtownie na północ zabierając wodę z Kanału Olewińskiego. Następnie Pyszna płynie w lini prostej nieznacznie odchylając się na wschód. Po wpłynięciu na teren gminy Ostrówek zaczyna lekko meandrować i dociera do wsi Skrzynno. Przy wsi Jackowskie wkracza na tereny leśne. Mija młyn w Kuźnicy i pod wsią Stolec uchodzi do rzeki Oleśnicy. 

Pyszna nadaje się do przepłynięcia kajakiem od miejsca gdzie do Pyszny wpada wypływający z kierunku wsi Brzeziny ciek wodny (na mapie miejsce zaznaczone żółtym punktem).

1839 r.

Krzypon (Pyszna) 1992 r.

 

 

Echo Sieradzkie 1933 24 marzec

400 BEZROBOTNYCH ZOSTANIE ZATRUDNIONYCH W WIELUNIU.

Wydział Powiatowy Sejmiku Wieluńskiego zawarł umowę z krajowem towarzystwem meljoracyjnem w Warszawie w ręce którego oddano przeprowadzenie robót meljoracyjnych przy regulacji rzeki Pysznej. W roku bieżącym zostanie uregulowany odcinek rzeki na przestrzeni 12 klm. Przy robotach tych subwencjonowanych przez Ministerstwo Opieki Społecznej znajdzie zajęcie około 400 bezrobotnych.

 Echo Sieradzkie 1933 kwiecień

REGULACJA RZEKI PYSZNY.

Prace nad regulacją rzeki Pyszny rozpoczną się w pierwszych dniach maja r. b. Według zakreślonego planu robót regulacja rzeki przeprowadzona zostanie na dystansie 24 klm. od wsi Staw gm. Wydrzyn w górę rzeki aż do Radostowa. Koryto rzeki będzie odpowiednio wyrównane a brzegi wyłożone zostaną tarniną.

Echo Sieradzkie 1933 21 czerwiec

JUŻ 500 ROBOTNIKÓW ZATRUDNIONYCH.

Roboty publiczne przy regulacji rzeki Pysznej zostały już uruchomione w całej pełni. Pracuje tam obecnie 500 robotników.

Pierwsza zmiana robotników nastąpi w dniu 1 lipca.

Echo Sieradzkie 1933 5 lipiec

WIELUŃ UZYSKA WKRÓTCE BASEN PŁYWACKI.

Regulacja rzeki Pysznej postępuje szybko naprzód. Dotychczas uregulowano odcinek odległości 1,5 km. Z inicjatywy Pana Starosty Niżankowskiego zostanie zbudowany w miejscu, gdzie rzeka najbardziej zbliża się do Wielunia basen pływacki i kąpielowy, jak również rzeka przystosowaną będzie na pewnym odcinku dla celów wioślarskich.

Dojazdy do uregulowanej rzeki zostaną odpowiednio zremontowane.

Otwarcie nowego kanału i basenu nastąpi w 15-tą rocznicę niepodległości.

Echo Sieradzkie i Zduńskowolskie 1933 3 grudzień

PIERWSZA OFIARA PYSZNEJ.

W tych dniach świeżo uregulowana rzeka Pyszna pochłonęła swą pierwszą ofiarę, którą padł Piotr Wlazło lat 49, mieszk. wsi i gm. Kurów.

Wlazło wracając do domu w stanie nietrzeźwym w towarzystwie zięcia swego Jana Ławskiego — przechodząc przez most na rzece Pysznej wpadł do wody i mimo natychmiastowej pomocy utonął.

Echo Sieradzkie i Zduńskowolskie 1933 13 grudzień

Co stwierdził wojewoda łódzki

w powiecie wieluńskim.

Jak już pisaliśmy wojewoda łódzki Hauke - Nowak bawił w Wieluniu interesując się robotami publicznemi na terenie powiatu. W roku bieżącym uregulowano w powiecie wieluńskim rzekę Pyszną na przestrzeni 16 klm. przyczem znalazło zatrudnienie 4105 robotników. Zbudowano nowych dróg bitych 19,5 klm., a odnowiono 23,7 klm.

Pobudowano zniszczoną przez pożar wieś Niżankowice—Mierzyckie oraz wykonano cały szereg prac mniejszych w różnych punktach powiatu.

Ogółem na roboty publiczne i na pomoc bezrobotnym w roku 1933 wydano w powiecie wieluńskim z funduszów rządowych i funduszu pracy około 600000 zł., a z funduszów samorządowych około 220000 złotych.

Pan wojewoda zwiedził w towarzystwie starosty pow. Niżankowskiego wykonane roboty publiczne.

Echo Sieradzkie i Zduńskowolskie 1934 14 kwiecień

OŚRODKI PRACY DLA BEZROBOTNEJ MŁODZIEŻY.

W tych dniach wyjechało z Wielunia około 40 niepełnoletnich bezrobotnych młodzieńców, którzy będą zatrudnieni przy robotach ziemnych dokoła regulacji rzeki Pysznej w powiecie tutejszym.

Młodzieńcy przed wyjazdem poddani zostali kontroli lekarskiej oraz kąpieli i krótkiemu ostrzyżeniu włosów.

Młodzież otrzymywać będzie zakwaterowanie, pożywienie z kotła i odzież. Wynagrodzenie uczestników obozów ochotniczych wynosić będzie 30 groszy dziennie, oraz 5 zł. miesięcznie, które przekazane będą na książeczkę oszczędnościową każdego z uczestników ośrodka pracy.

Ubolewać należy, że przez odn. urząd przy wysyłce nie była przeprowadzona należyta selekcja wobec czego, jak nam wiadomo, wysłanych zostało kilku, którzy byli w stanie utrzymać się w Wieluniu, zarabiając od 30 do 45 zł. miesięcznie, być może, że natomiast pozostało wielu, którzy błąkają się obecnie po ulicach i wyczekują w dalszym ciągu upragnionej pracy.

Echo Sieradzkie i Zduńskowolskie 1934 26 czerwiec

Z Ośrodka Pracy Nr. 23

we wsi Młyniska pod Wieluniem.

W celu przyjścia z pomocą młodzieży w wieku 17—21 lat nie mającej sposobności nauki, ani możności pracy, która z troską spogląda w przyszłość, powstało Stowarzyszenie Opieki nad Niezatrudnioną Młodzieżą, jako organ Ministerstwa Opieki Społecznej.

Stowarzyszenie to w krótkim czasie uruchomiło 58 Ośrodków Pracy na terenie całej Rzeczypospolitej, które przystąpiły do prac nad regulacją rzek, budową dróg, stadjonów sportowych i t. p. Pozatem ośrodki żeńskie prowadzą warsztaty krawiecko-bieliźniarskie dla potrzeb reszty ośrodków.

Ośrodek Pracy Nr. 23 w Młyniskach pod Wieluniem pracuje przy regulacji rzeki Pysznej i rozpoczął pracę dnia 12 kwietnia b. r. — przy stanie ochotników pracy — junaków 220 rekrutujących się z pow. Wieluńskiego i m. Łodzi.

Praca przy regulacji rzeki Pysznej trwa 6 godzin dziennie, resztę czasu poświęcona jest na wychowanie obywatelskie,umysłowe, fizyczne i przysposobienie wojskowe pod kierownictwem fachowo wyszkolonych instruktorów.

Junacy przebywający w Ośrodku Pracy otrzymują: pomieszczenie wraz z urządzeniem, całkowite utrzymanie, umundurowanie, oraz bieliznę osobistą i pościelową, a pozatem dodatek za każdy dzień pracy w wysokości 50 groszy. Prócz tego składa się dla każdego junaka 5 zł. miesięcznie na książeczkę oszczędnościowa P. K. O., która znajduję się w depozycie Ośrodka do czasu opuszczenia przez junaka Ośrodka. Junacy są ubezpieczeni od nieszczęśliwych wypadków, korzystają z opieki lekarskiej we własnym zakresie Ośrodka. Porządek w Ośrodku oparty jest na dobrze zrozumiałej dyscyplinie życia zbiorowego i wspólnej pracy.

Hasłem junaków jest wola służenia innym, nie zaś praca dla zysku.

Ośrodek posiada urządzoną świetlice pomysłowo udekorowaną przez junaków, gdzie odbywa się praca kulturalno-oświatowa, czytanie pism, czytanie książek z bibljoteki, pozatem świetlica zaopatrzona jest w cały szereg rozrywek i gier sportowych, m. in. znajduje się również 4-lampowe radjo. Ośrodek redaguje gazetkę ścienną O. P. 23 pod tytułem „Jesteśmy młodzi i to jest piękne" i prowadzi spółdzielnię. Urządzone są na terenie obozu boiska dla piłki nożnej, siatkówki i koszykówki.

Komendantem obozu jest p. inż. Henryk Katona. Roboty nad regulacją koryta rzeki Pysznej prowadzone na terenie wsi Młyniska postępują znacznie naprzód i w miarę przywyknięcia junaków do nowej pracy fizycznej z dniem każdym są wydajniejsze.

Na wychowywanie obywatelskie, które prowadzi instr. wych. ob. p. St. Motłoch - przeznaczone jest dziennie 4 godz. Ze szkoły dokształcającej korzysta 70 junaków - w tej liczbie wielu zupełnych analfabetów.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1936 nr 21

OGŁOSZENIE URZĘDU WOJEWÓDZKIEGO

z dn. 2 października 1936 r. Nr. RM. I-SP. 5/36 o wydaniu statutu przymusowego Spółki wodnej.

Urząd Wojewódzki Łódzki jako władza wodna II instancji podaje niniejszem do wiadomości, że w dniu 2 października 1936 r. wydany został, zgodnie z postanowieniem art. 222 ust. 4 ustawy wodnej z dn. 19. IX. 1922 r. w brzmieniu ogłoszonym pod poz. 574 Dz. U. R. P. Nr. 62 z 1928 roku, statut Spółki wodnej „Pyszna". Tem samem wymieniona Spółka została utworzona. Spółka nosi nazwę: „Spółka Wodna Pyszna". Siedzibą Spółki jest Wieluń.

Celem Spółki jest:

a) użytkowanie wykonanych urządzeń piętrzących dla celów nawodnienia łąk,
b) należyte utrzymywanie wykonanych robót meljoracyjnych (regulacyjnych) wraz ze wszystkiemi urządzeniami i budowlami, z wyłączeniem mostów, w stanie należytym i zgodnym z planami wykonawczemi,
c) wykonanie dodatkowych meljoracji szczegółowych w dorzeczu rzeki Pysznej,
d) uregulowanie ewentualnych odszkodowań gruntowych, powstałych z tytułu wykonanych robót regulacyjnych.

Wydział Spółki składający się z członków wybranych przez grupowe zebrania członków pełniący funkcje zgromadzenia członków zwoływany jest przez zarząd Spółki w razie potrzeby lub na pisemne żądanie 1/8 członków zebrania Wydziału Spółki, a przynajmniej jeden raz do roku najdalej do końca marca w celu przedłożenia sprawozdania i rachunków z wykonanych robót, bilansu, planu robót na przyszły rok, preliminarza budżetowego, oraz sprawozdania komisji rewizyjnej.

Zebraniom Wydziału Spółki przewodniczy przewodniczący Spółki, przy czym tak przewodniczącemu, jak i wszystkim członkom wydziału przysługuje prawo jednego głosu. Uchwały zapadają zwykłą większością głosów, a w razie równego podziału głosów rozstrzyga głos przewodniczącego. Dla ważności uchwał potrzebna jest obecność łącznie z przewodniczącym więcej niż połowy członków wydziału względnie ich zastępców; uchwały powzięte przez Wydział zwołany w drugim terminie, niepóźniej jednak niż w ciągu tygodnia, z tym samym porządkiem obrad, mają moc obowiązującą bez względu na ilość obecnych.

Obrady Wydziału są protokółowane, a uchwały zapisywane w przeznaczonej do tego księdze i dokumentowane każdorazowo podpisami przewodniczącego i sekretarza.

Do zakresu Wydziału Spółki należy:

a) wybór przewodniczącego i członków zarządu, oraz komisji rewizyjnej,
b) uchwalanie ogólnego planu przeprowadzenia niezbędnych robót konserwacyjnych, oraz sposobu ich wykonania, (szarwarku) pokrycia kosztów, nadto poruczenie wykonania ich poszczególnym wsiom, za pośrednictwem przewodniczących zgromadzeń grupowych,
c) uchwalanie na podstawie wniosków zgromadzenia grupowego, lub z własnej inicjatywy, wykonania dodatkowych meljoracji szczególnie związanych z wykonanemi melioracjami podstawowemi, oraz sposobu wykonania robót i pokrycia kosztów,
d) zatwierdzanie przedłożonych przez Zarząd rocznych sprawozdań, rachunków, budżetu i bilansu,
e) ustanawianie wysokości wynagrodzeń za czynności strażników i innych ewentualnych funkcjonarjuszy Spółki,
f) uchwalanie zmian w statucie Spółki, z wyłączeniem takiej zmiany, która wprowadza nowy cel Spółki, lub ustanawia stosunek głosów nieodpowiadający stosunkowi udziału w ciężarach Spółki,
uchwalcie wniosku o przeprowadzenie przez grupowe zgromadzenie członków uchwały rozwiązania Spółki zgodnie z przepisami art. 178 u.w. oraz sposobu zlikwidowania Spółki.

Uchwały Wydziału, wymienione w punktach c) i f) wymagają dla uzyskania prawomocności zatwierdzenia władzy nadzorczej.

Ogłoszenia Zarządu dotyczące członków Spółki, i zebrań Wydziału wywieszane być mają u przewodniczącego Zarządu, zastępcy przewodniczącego, w urzędach gmin i u sołtysów wsi, w których położone są grunta spółkowe w miejscu widocznym i dla każdego dostępnym.

Zwołanie grupowych zgromadzeń członków, lub Wydziału Spółki z podaniem terminu i porządku obrad musi być ogłoszone conajmniej na tydzień przed terminem zebrania, również na tydzień naprzód obowiązany jest powiadomić pisemnie przewodniczący Zarządu władzę nadzorczą i Wydział Powiatowy Wieluński o zwołaniu Wydziału Spółki z podaniem terminu i porządku obrad.

Ogłoszenia, dotyczące Spółki, a mające na celu powiadomienie o danym przedmiocie szerszego ogółu czynione będą w Łódzkim Dzienniku

Wojewódzkim i według uznania

Zarządu w innych pismach.

Za Wojewodę:

(—) Jerzy Orłowski

Naczelnik Wydziału Rolnictwa i Reform Rolnych

Echo Łódzkie 1936 kwiecień

Strajk bezrobotnych.

WIELUŃ 7,4. W poniedziałek bezrobotni naznaczeni do robót ziemnych nad regulacją rzeczki Pysznej w pow. Wieluńskim nie stanęli do pracy w liczbie 125 na 150. Strajkujący jak zostaliśmy poinformowani, żądają zniesienia pracy akordowej oraz prowadzenia 8-mio godzinnych dniówek płatnych po 2 zł. 50 gr.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1939 nr 11

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO

z dnia 14 grudnia 1938 r.

o wykonaniu w powiecie wieluńskim regulacji rzek Pysznej i Oleśnicy, odwodnienia „Bagien Starzenickich" i regulacji kanału Kopydłów-Krzyworzeka.

Na podstawie art. 13 ustawy z dnia 26-go października 1921 r. o popieraniu publicznych przedsiębiorstw melioracyjnych (Dz. U. R. P. Nr. 91, poz. 671) w brzmieniu ustawy z dn. 23 czerwca 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 75, poz. 524), zmieniającej niektóre postanowienia ustawy z dnia 26 października 1921 r., Rozporządzenia Ministrów: Robót Publicznych, Skarbu, Spraw Wewnętrznych oraz Rolnictwa z dnia 21 listopada 1927 r. o statutach i rozporządzeniach, dotyczących publicznych przedsiębiorstw melioracyjnych (Dz. U. R. P. Nr. 122, poz. 950), oraz po wysłuchaniu opinii Rady Wojewódzkiej z dnia 24 marca 1938 roku postanawiam co następuje:

§ 1.

Regulacje rzek Pysznej i Oleśnicy, odwodnienie „Bagien Starzenickich" i regulacja kanału Kopydłów-Krzyworzeka mają być wykonane na podstawie projektów" i kosztorysów, zatwierdzonych przez Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych zarządzeniami z dnia 23 marca 1933 roku Nr. M. VIII-173/1, z dnia 6 sierpnia 1934 roku Nr. M. VIII-173/2/34, z dnia 31 maja 1935 roku Nr. M. X-56/1/34, z 18 maja 1936 roku Nr. M. VIII-180/1/34, z 14 lutego 1938 roku Nr. M. VIII-180/1/37, z 10 czerwca 1938 roku Nr. M. VIII-173/1 i z 5 listopada 1938 roku Nr. M. VIII-180/1/34 i określonych na 1,335,000 złotych. Suma kosztorysowa w razie zachodzących zniżek na ceny materiałów i robocizny ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu.

§ 2.

Roboty objęte powyższymi projektami zostaną wykonane jako przedsiębiorstwo Powiatowego Związku Samorządowego w Wieluniu przy pomocy Państwowego Funduszu Melioracyjnego, zasiłków powiatowych związków samorządowych i miast wydzielonych z powiatów pod względem administracji samorządowej, oraz udziałów spółki wodnej.

§ 3.

Dla pokrycia kosztów wykonywanych robót tworzy się fundusz budowy w wysokości zatwierdzonej sumy kosztorysowej, z którego będą po

krywane koszty budowy, koszt zarządu, kontroli, kolaudacji i wszelkich innych czynności urzędowych, związanych z wykonaniem budowy.

§ 4.

Do powyższego funduszu mają się przyczyniać:

a) Państwowy Fundusz Melioracyjny na podstawie art. 5 pkt. 2 lit. b) ustawy z dnia 26 października 1921 roku. (Dz. U. R. P. Nr. 91, poz. 671) zasiłkiem w wysokości 50% sumy kosztorysowej, zatwierdzonej przez Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych;

b) powiatowe związki samorządowe i miasta wydzielone z powiatów województwa łódzkiego bezwzrotnym zasiłkiem w wysokości 30% kosztów;

c) zawiązana na podstawie przepisów ustawy wodnej, spółka wodna udziałem w wysokości 20% kosztów budowy, które to 20% kosztów do czasu zorganizowania spółki wodnej będą zaliczkowo pokrywały powiatowe związki samorządowe i miasta wydzielone z powiatów.

§ 5

Będące w toku wykonania roboty będą prowadzone w miarę wpływów zasiłków z kredytów, przeznaczonych przez Skarb Państwa na Państwowy Fundusz Melioracyjny oraz zasiłków związków samorządowych i udziałów spółki wodnej.

Wysokości i terminy płatności zasiłków związków samorządowych i miast wydzielonych z powiatów ustalać będzie Wojewoda Łódzki przy współudziale wydziału wojewódzkiego. Wysokość i terminy płatności udziału spółki wodnej ustalać będzie Wojewoda Łódzki.

§ 6.

Oznaczone przez Wojewodę zasiłki, przypadające od związków samorządowych, będą wstawiane do odnośnych budżetów tych związków corocznie.

§ 7.

Utrzymanie urządzeń i budowli regulacyjnych oraz zarząd gruntami wywłaszczonymi — lub uzyskanymi wskutek robót regulacyjnych jest obowiązkiem spółki wodnej.

W tym celu zostanie utworzony fundusz konserwacyjny, do którego wpływać będą:

a) datki członków spółki wodnej,

b) datki zainteresowanych związków samorządowych,

c) dochody z grzywien zgodnie z art. 250 ustawy wodnej,

d) odszkodowania i dochody z gruntów, stanowiących własność przedsiębiorstwa.

Wysokość udziałów spółki wodnej i związków samorządowych w funduszu konserwacyjnym określi Wojewoda Łódzki przy udziale wydziału wojewódzkiego.

§ 8.

Zarząd funduszem budowy i funduszem konserwacyjnym obejmie Wojewoda Łódzki.

Roboty mogą być wykonane przez osoby i instytucje prywatne, organa spółki wodnej, organa państwowe i samorządowe, na które zgodzi się Wojewoda.

§ 9.

Kontrolę techniczną i finansową będzie wykonywał Wojewoda Łódzki, a kolaudacje Wojewoda Łódzki wspólnie z delegatami: zainteresowanego samorządu i spółki wodnej.

§ 10.

Wypłata zasiłków i rat kolaudacyjnych może nastąpić tylko w razie niepodniesienia zarzutów ze strony Wojewody Łódzkiego, lub Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych.

§ 11.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Łódzkim Dzienniku Wojewódzkim.

Wojewoda:

(—) H. Józewski.

Rozporządzenie niniejsze zatwierdza się:

Minister Rolnictwa i Reform Rolnych:

(—) Jul. Poniatowski

za Ministra Skarbu: (—) T. Grodyński

Podsekretarz Stanu

za Ministra Spraw Wewnętrznych:

(—) Nakoniecznikow-Klukowski

Podsekretarz Stanu.