Żelazna

Słownik Geograficzny:
Żelazna,  os., pow. wieluński, gm. Skomlin, par. Komorniki, odl. od Wielunia w. 13, ma 1 dm., 2 mk.

Spis 1925:
Żelazna, kol., pow. wieluń, gm. Skomlin. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne 5. Ludność ogółem: 29. Mężczyzn 11, kobiet 18. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego 29. Podało narodowość: polską 29.

 Żelazna, obecnie część wsi Motyl w gminie Mokrsko.

1839 r.

1992 r.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1929 nr 10

OGŁOSZENIE

O WYJEDNYWANIU NADAŃ GÓRNICZYCH

Zgodnie z § 25 Instrukcji o zastosowaniu artykułu 454—540 Ustawy Górniczej (Zb. Praw. ces. ros. t. VII, wyd. 1912 r.) Okręgowy Urząd Górniczy Częstochowski niniejszym podaje do publicznej wiadomości, że podejmują się starania przez inż. górn. Antoniego Dąbkowicza, działającego w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, do którego przeszły uprawnienia górnicze b. władz okupacyjnych na zasadzie Ustawy Sejmowej z dnia 15 lipca 1920 r., o uzyskanie nadań górniczych dla wydobywania rudy żelaznej pod następującemi nazwami:

1) „Belgrad" o przestrzeni 1.138.000 mtr. kwadr. na gruntach wsi Józefów, Dzietrzniki, Grębień, lasu państwowego Izdebki i osady leśnej państwowej Budziaki, w gminie Kamionka, pow. Wieluńskiego.

Odkrycie rudy żelaznej zostało dokonane 12 sierpnia 1918 r. na gruncie Józefa Szarfa we wsi Józefów, gm. Kamionka i stwierdzone protokularnie 18 września 1918 r.

Wyjednywana przestrzeń nadania „Belgrad" graniczy: na północy — z nadaniami górniczemi „Batum" i „Pątnowo", na wschodzie — z gruntami wsi Dzietrzniki, na południu — z nadaniami górniczemi „Kutno" i „Działoszyn", na zachodzie — z lasem państwowym Izdebki i gruntami wsi Józefów.

2) „Otwock" o przestrzeni 1.130.134 mtr. kwadr. na gruntach wsi Komorniki i wsi Ożarów, w gminie Skomlin.

Odkrycie rudy żelaznej zostało dokonane dnia 31 maja 1918 r. na gruncie Ludwika Marko w lesie Żelazna, wsi Komorniki, gm. Skomlin i sprawdzone protokularnie 17 września 1918 roku.

Wyjednywana przestrzeń nadania górniczego „Otwock" graniczy: na północy — z gruntami wsi Komorniki, na wschodzie i południu — z gruntami majątku Ożarów i lasem wsi Ożarów i na zachodzie — z nadaniami górniczemi „Wilno" i „Sosnowiec".

3) „Gdynia" o przestrzeni 1.137.995 mtr. kwadr. na gruntach wsi Grębień i Józefów, w gminie Kamionka.

Odkrycie rudy żelaznej zostało dokonane dnia 15 lipca 1918 roku na gruncie Franciszka Głomskiego we wsi Józefów, gminy Kamionka i stwierdzone protokularnie dnia 17 września 1918 roku.

Wyjednywana przestrzeń nadania górniczego „Gdynia" graniczy: na północy — z nadaniem górniczem „Kujawy", na wschodzie — z gruntami wsi Grębień, na południu — z nadaniem „Lublin", na zachodzie — zgruntami wsi Józefów,

4) „Kujawy" o przestrzeni 1.053.785 mtr. kwadr. na gruntach wsi Grębień, Józefów i Popowice, w gminie Kamionka.

Odkrycie rudy żelaznej zostało dokonane dnia 17 lipca 1918 r. na gruncie Jana Grondysa we wsi Józefów, gminy Kamionka i stwierdzone protokularnie dnia 17 września 1918 r.

Wyjednywana przestrzeń nadania „Kujawy" graniczy: na północy i wschodzie — z gruntami wsi Popowice, na południu — z nadaniami górniczemi „Gdynia" i „Królewiec" i na zachodzie — z nadaniami górniczemi „Królewiec" i „Chorzów".

5) „Lublin" o przestrzeni 1.137.997 mtr. kwadr. na gruntach wsi Józefów, Grębień i Trajków, w gminie Kamionka.

Odkrycie rudy żelaznej zostało dokonane dnia 19 lipca 1918 r. na gruncie Antoniego Szczersnera we wsi Józefów, gminy Kamionka i stwierdzone protokularnie dnia 18 września 1918 roku.

Wyjednywana przestrzeń nadania górniczego „Lublin" graniczy: na północy — z nadaniem „Saratów", na wschodzie — z gruntami wsi Grębień, na południu — z nadaniem „Batum" na zachodzie — z nadaniem górniczem , Kujawy".

6) „Cetynja" o przestrzeni 1.120.751 mtr. kwadr. na gruntach wsi Pątnów i folwarku Pątnówek, gminy Kamionka.

Odkrycie rudy żelaznej zostało dokonane dnia 9 września 1918 r. na gruncie Antoniego Dubasa we wsi Pątnów, gminy Kamionka i stwierdzone protokularnie 18 września 1918 roku.

Wyjednywana przestrzeń nadania górniczego „Cetynja" graniczy: na północy i wschodzie

z gruntami wsi Pątnów, na południu — z gruntami wsi Pątnów i folwarku Pątnówek, na zachodzie — z gruntami folwarku Pątnówek.

Wszystkie wyżej wymienione nadania górnicze są położone w powiecie Wieluńskim, województwa Łódzkiego.

Na skutek tego w dniu 14 maja 1929 roku o godzinie 10-ej Okręgowy Urząd Górniczy Częstochowski, w biurze swojem, mieszczącem się w Częstochowie przy ulicy Panny Marji 67, będzie rozpatrywał wszelkie uwagi i protesty, jakie będą złożone na wskazany termin.

Życzący sobie mogą do dn. 14 maja 1929 r. rozpatrzeć plany i rejestry pomiarowe wymienionych nadań górniczych w wyżej wspomnianem biurze w godzinach urzędowych.

Naczelnik Okr. Urzędu Górniczego w Częstochowie

(—) Ł. Głuszczak

Inż górn.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1930 nr 25

OGŁOSZENIE O WYJEDNYWANIU NADAŃ GÓRNICZYCH.

Zgodnie z § 25 Instrukcji o zastosowaniu art. 454—540 Ustawy Górniczej (Zb. Pr. ces. ros. T. VII. wyd. 1912 r.) i art. 2 Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 lutego 1928 r. (Dz. Ustaw R. P. 1928 r. Nr. 17, poz. 139) Okręgowy Urząd Górniczy

Częstochowski niniejszym podaje do publicznej wiadomości, że podejmują się starania przez inż. górn. Antoniego Dąbkowicza, Dyrektora Wyższego Urzędu Górniczego w Warszawie, działającego w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, do którego przeszły uprawnienia górnicze b. władz okupacyjnych na zasadzie Uchwały Sejmowej z dnia 15 lipca 1920 r. (Dz. U. R. P. 1920 roku Nr. 70, poz. 465), o uzyskanie nadań górniczych dla wydobywania rudy żelaznej pod następującemi nazwami:

1) „BATUM" o przestrzeni 1,138,010 m2, położone na gruntach wsi Wierzbie, gm. Praszka, oraz wsi Grębień, Józefów i Trajków, gm. Kamionka, pow. Wieluńskiego, woj. Łódzkiego. — Odkrycie rudy żelaznej zostało dokonane przez b. Warszawskie T-wo Przemysłowe dnia 29 lipca 1918 r. na gruncie Ludwika Moczygęby we wsi Józefów, gm. Kamionka, pow. Wieluńskiego, i było stwierdzone protokularnie przez b. okupacyjne władze górnicze 18 września 1918 roku. — Wyjednywana przestrzeń nadania górniczego „BATUM" graniczy: na północy — z gruntami wsi Wierzbie, Józefów, Trajków i Grębień, oraz z nadaniem górniczem skarbowem „Alwernja" Nr. 169 Sk.; — na wschodzie — z gruntami wsi Grębień, na południu — z gruntami wsi Grębień, Józefów i Wierzbie, oraz z nadaniem górniczem skarbowem „Paryż" Nr. 168 Sk., na zachodzie — z gruntami wsi Wierzbie i nadaniem górniczem skarbowem „Alwernja" Nr. 169 Sk.
2) „WILNO" o przestrzeni 1,137,876 m2, położone na gruntach wsi Przedmoście, gminy Praszka, oraz wsi Komorniki i Ożarów, gminy Skomlin, pow. Wieluńskiego, woj. Łódzkiego. Odkrycie rudy żelaznej zostało dokonane przez b. Warszawskie T-wo Przemysłowe 8 lipca 1918 r. na gruncie Jana Uta z Żelaznej przy kolonji Motel i było stwierdzone protokularnie 17 września 1918 r. przez b. okupacyjne władze górnicze. — Wyjednywana przestrzeń nadania górniczego „WILNO" graniczy: na północy — z gruntami wsi Komorniki oraz z nadaniami górniczemi skarbowemi „Konstantynopol" Nr. 175 Sk. i „Sosnowiec" Nr. 176 Sk., na wschodzie — z gruntami wsi Komorniki i Ożarów, na południu — z gruntami wsi Ożarów, Przedmoście i Komorniki i na zachodzie — z gruntami wsi Komorniki.
6) „RYBNIK" o przestrzeni 1,138,000 m2, położone na gruntach lasu państwowego Dietrzniki i wsi Dietrzniki, gm. Kamionka, pow. Wieluńskiego, woj. Łódzkiego. Odkrycie rudy żelaznej zostało dokonane przez b. Warszawskie T-wo Przemysłowe dnia 5 października 1918 r. na gruncie Józefa Pęcherza we wsi Dietrzniki, gm. Kamionka, pow. Wieluńskiego, i było sprawdzone protokularnie dnia 14 stycznia 1921 r.— Wyjednywana przestrzeń nadania górniczego „RYBNIK" graniczy: na północy — z gruntami wsi Dzietrzniki, na wschodzie — z gruntami wsi Dzietrzniki i lasem państwowym Dzietrzniki, na południu — z gruntami lasów państwowych Dzietrzniki i na zachodzie — z gruntami lasów państwowych Dzietrzniki i wsi Dzietrzniki.

Na skutek powyższego w dniu 29 grudnia 1930 r. od godz. 10-ej rano w biurze Okręgowego Urzędu Górniczego, mieszczącem się w Częstochowie, przy ul. N. P. Marji Nr. 67, będą spisane protokuły o wyjednywanych nadaniach górniczych „BATUM", „WILNO", „CHEŁMNO", „OŚWIĘCIM", „ZAKOPANE" i „RYBNIK", i będą rozpatrywane wszelkie uwagi i protesty, jakie wpłyną do tego terminu do Okręgowego Urzędu Górniczego przeciwko wymienionym nadaniom.

Złożone protesty muszą być w dniu 29 grudnia 1930 r. osobiście wyjaśnione przez składających takowe.

Życzący sobie mogą do dnia 29 grudnia r. b. rozpatrywać plany i rejestry pomiarowe wymienionych nadań górniczych w kancelarji Okręgowego Urzędu Górniczego w godzinach urzędowych.

Naczelnik Okr. Urzędu Górniczego w Częstochowie

(—) Z. Górski

Inż. górn.

Echo Łódzkie 1930 maj

Nie minie ich stryczek!...

Obławy na groźnych bandytów pod Wieluniem

Łódź, 9 maja. Sprawa bestialskiego morderstwa rabunkowego, dokonanego w nocy z dnia 5 na 6 maja w leśniczówce Żelazo, pod Wieluniem, na osobie 57-letniego Walentego Jasińskiego, gajowego oraz syna jego 15-letniego Czesława, któremu bandyci poderżnęli gardło, nie została jeszcze całkowicie wyświetlona. Akcją pościgową kieruję osobiście naczelnik wojewódzkiego Urzędu Śledczego Inspektor Nosek.

Trwająca bez przerwy w olbrzymich lasach wieluńskich obława posuwa się w kierunku granicy niemieckiej. Policja aresztowała dotąd kilkanaście osób, czy jednak pośród nich znajdują się sprawcy, trudno ustalić. Śledztwo trwa w dalszym ciągu i przybiera coraz szersze rozmiary.

Jak się dowiadujemy w ostatniej chwili, zachodzi przypuszczenie, iż napadu rabunkowego i morderstwa na osobach Walentego i Czesława Jasińskich, dokonali ci sami bandyci, którzy swego czasu napadli z bronią w ręku w powiecie radomskowskim na mieszkanie wdowy Głowińskiej, we wsi Radzisław, gminy Bujny-Szlacheckie oraz na Jana Ślązaka w lasach majątku Siekursk.

Władze śledcze są już na właściwym tropie zlikwidowania niebezpiecznej szajki bandyckiej. Wszelkie dotychczasowe wyniki trzymane są jednak ze zrozumiałych przyczyn w tajemnicy.

Echo Łódzkie 1930 maj

Były sołtys mordercą gajowego i jego syna.

Echa zbrodni w leśniczówce.

Łódź, 14 maja. Sprawa tajemniczego morderstwa dokonanego przed kilku dniami w leśniczówce lasów państwowych w Żelazowie, pod Wieluniem na osobie gajowego 57- letniego Walentego Jasińskiego oraz syna jego 15-letniego Czesława została całkowicie wyjaśniona.

Śledztwo prowadzone pod kierownictwem naczelnika Wojewódzkiego Urzędu Śledczego inspektora Noska, zawiodła do wsi Konaty, znajdującej się na granicy lasów Wieluńskich. Posuwając się po śladach, władze śledcze wkroczyły do mieszkania b. sołtysa Andrzeja Konata, którego przodkowie byli założycielami wymienionej wioski. Badany przez policję Konat przyznał się do potwornej zbrodni wskazując również wspólnika swego niejakiego Pisarczyka Walentego.

Potworna zbrodnia była aktem zemsty osobistej.

Jak się okazuje Konat przed dwoma laty będąc sołtysem wsi trudnił się kłusownictwem przyczem pewnego dnia został zatrzymany przez gajowego Jasińskiego w chwili trzebienia zwierzyny. Konat wówczas strzelił z fuzji do gajowego nie raniąc go jednak. Za czyn ten został ukarany dwuletniem więzieniem.

Przed dwoma miesiącami opuściwszy więzienie postanowił rozprawić się z gajowym.

Znalazłszy godnemu kompana w osobie Pisarczyka, udał się z nim do leśniczówki.

W chacie był gajowy wraz z synem 15-letnim Czesławem. Posławszy chłopca do studni po wodę Konat celnym strzałem powalił leśniczego trupem. Powracającego z wodą chłopca postrzelił również w plecy. Mimo rany chłopiec uciekł. Wówczas jednak zbrodniarze dopędzili go i poderżnęli nieszczęśliwemu gardło.

Na alarm wszczęty przez znajdujące się w oborze przy udoju krów żonę gajowego i córkę 20-letnią Zofję zbrodniarze zbiegli obrabowawszy trupa z portfelu w którym znajdowało się 150 złotych. Narzędzie zbrodni — rewolwer oraz nóż Konat ukrył u swej siostry zamieszkałej również we wsi Konaty. Obu zbrodniarzy osadzono w więzieniu.

Echo Łódzkie 1930 czerwiec

Potworne szczegóły ohydnej zbrodni.

Morderstwo uknute w celi więziennej.

Bestialski zabójca ujęty w Brześciu nad Bugiem.

Łódź, 1 czerwca. Sprawa potwornego morderstwa dokonanego przed paru tygodniami w leśniczówce lasów państwowych w Żelazowie pod Wieluniem, na osobie gajowego 57 - letniego Walentego Jasińskiego i syna jego — 15-letniego Czesława została w dniu wczorajszym ostatecznie wyjaśniona, zaś sprawcy znaleźli się w więzieniu.

Przed paru dniami o czem donosiliśmy swego czasu, władze śledcze ujęły inicjatora potwornego morderstwa, niejakiego Andrzeja Konata, b. sołtysa wsi Konaty, położonej na granicy lasów wieluńskich.

Przeprowadzone dochodzenie ustaliło wówczas, iż zbrodnia była wynikiem zemsty ze strony Konata, który trudniąc się kłusownictwem, był pochwycony na trzebieniu zwierzyny przez Jasińskiego.

Za kłusownictwo Konat został skazany na dwa lata więzienia. Odsiadując karę zaprzyjaźnił się z notorycznym włóczęga i przestępcą niejakim Józefem Płużyckim, który zgodził się za kwotę — 5000 złotych zgładzić gajowego Jasińskiego.

Po odbyciu kary więzienia Konat zabrał wynajętego zbira do siebie, gdzie uknuli plan potwornej zbrodni.

Otrzymawszy pieniądze zgóry Płużycki udał się wraz z Konatem do leśniczówki gdzie Płużycki celnym strzałem w plecy położył gajowego trupem na miejscu. W tej chwili nadszedł posłany przez zbrodniarzy po wodę syn gajowego, 15 letni Czesław.

Płużycki strzelił do chłopca, który choć ciężko ranny rzucił się do ucieczki.

Potworny morderca pochwycił go jednak i uśmiercił przez poderżnięcie gardła nożem.

Obrabowawszy następnie zabitego Jasińskiego z portfelu, zawierającego 550 złotych w gotówce, obaj zbrodniarze zbiegli. Aresztowany po paru dniach sołtys Konat, badany przez policję śledczą przyznał się do popełnionej zbrodni przyczem ujawnił swego wspólnika. Za Płużyckim, włóczęgą niewiadomego miejsca zamieszkania — rozpoczęto pościg. Trwał on przez kilka tygodni i dopiero w dniu wczorajszym zakończył się pomyślnym rezultatem. Józefa Płużyckiego, goniącego już ostatkami pieniędzy z sumy owych 5000 złotych otrzymanych za dokonanie zbrodni, ujęto w pewnej restauracji w Brześciu nad Bugiem.

Płużycki przyznał się do zamordowania gajowego oraz jego syna, przyczem oddał policji nóż, którym poderżnął gardło 15-Ietniemu Czesławowi Jasińskiemu oraz wskazał miejsce ukrycia rewolweru, otrzymanego od Konata. W miejscu tem rewolwer faktycznie odnaleziono.

Zbrodniarza przewieziono do więzienia w Łodzi, skąd zostanie odesłany do Wielunia.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1933 nr 19

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO

z dnia 16 września 1933 r. L. SA. II. 12/15/33

o podziale obszaru gmin wiejskich powiatu Wieluńskiego na gromady.

Po zasiągnięciu opinij rad gminnych i wydziału powiatowego zgodnie z uchwałą Wydziału Wojewódzkiego z dnia 15 września 1933 r. na podstawie art. 107 ustawy o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego z dnia 23. III. 1933 r. (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 294) postanawiam co następuje:

§ 1.

XX. Obszar gminy wiejskiej Skomlin dzieli się na gromady:

5. Lipie, obejmującą: kol. Motyl, tow. Lipie. kol. Żelazna.

§2.
Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Staroście Powiatowemu Wieluńskiemu.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Łódzkim Dzienniku Wojewódzkim.
(-) Hauke - Nowak
Wojewoda.