Grabia lub Grabówka rzeka

Zajączkowski:

Grabia albo Grabówka -dopływ Widawki
1) 1228 oryg., KDP I, 19; II 8: Graba - fluvius. W dok. ks. Grzymisławy G. określona jako jedna z rz. granicznych lasów kasztelanii wolborskiej (v.). 2) 1255 kop. W rozgraniczeniu kasztelanii-opola rozpierskiego i wolborskiego-wzm:. quod terminos castellanie de Wolborz (v.) et alterius de Rosprza (v.) antiqua constitutione isti fluuii sic diuidunt et terminant: primus qui dicitur Lucosa (Luciąża v.) quod influit in Pilczam (Pilica v.), secundus Copriwnicza (v.) vbi influit in Lucosam, tercius Pyrsna (v.) ubi cadit in Copriwniciam et quartus Smolna, ubi incidit in Grabam vlterius uero per totam Grabam vsque in Chocessowic (Kociszew, v.) ad bancos (ławice), per quos Graba transit. 3) 1396 notatka XIX w. z obl. 1641 Petr., TP 3304 f. 3: Grabia-fluvius in Priv. Eclae Łasc.
4) XIX w. SG II, 763: Grabią lub Grabówka - rz., bierze początek z kilku strumieni od Grabicy, Kamocinka, Cisowej, Stradzowa. łączących się pod wsią Mzurki Za Grabnem wpada z prawego brzegu do Widawki.  

Słownik Geograficzny:  

Grabia lub Grabówka,  rz., bierze początek z kilku strumieni od Grabicy, Kamocinka, Cisowej, Stradzowa, łączących się pod wsią Mzurki, płynie w kierunku zachodnio-północnym pod wsiami Wdowin, Kobyłki, Gręboczew, Chynów; za Karczmami wchodzi w pow. łaski, płynie pod wsiami Rokitnice, Łazów, Barycz, m. Łask, poczem przybiera kierunek południowo-zachodni, płynie pod Marzeninem i za Grabnem wpada z prawego brzegu do Widawki. Długa 49 w., przyjmuje z prawego brzegu pod Chynowem Grabin, pod Karczmami strumień od Leszczyn; z lewego brzegu poniżej Łasku strumień od Buczka. J. Bl.

Warszawska Gazeta Policyjna 1852 nr 178

Ważniejsze zdarzeniu zaszłe w Królestwie.

W dniu 8 b. m. 13-letni chłopiec wiejski, w służbie we wsi Kozubach pow. Sieradzkim zostający, przepędzając bydło przez rzekę Grabicę, uchwycił się za ogon krowy, lecz uniesiony pędem wody, gdy mu ręce zemdlały, zmuszony był puścić się ogona i upadł na dno, a chociaż go wkrótce wydobyto, do życia już przyprowadzonym być nie mógł.

Warszawska Gazeta Policyjna 1852 nr 233

Ważniejsze zdarzeniu zaszłe w Królestwie.

W dniu 28 z. m. w rzece Grabówka niedaleko osady Utrata w pow. Sieradzkim, znaleziono ciało Józefa Elsner, lat 54 liczącego, rodem z Księstwa Poznańskiego, we wsi Wierzchach w tymże pow. zamieszkałego. Przyczyna śmierci tegoż dotąd niewyśledzona.

Goniec Łódzki 1903 nr 176

WIEŚCI.

(...)Rzeka Grabia, jak i wszystkie dorzecza Warty, począwszy od Częstochowy aż do granicy pruskiej wezbrały, zalewając pola i łąki; te ostatnie najwięcej ucierpiały na całej długości Warty, która pod Babami uszkodziła też plant kolei wiedeńskiej. Obie doliny: Bzury i Warty silnie od ostatnich deszczów ucierpiały. Woda zmyła część zbóż i ziemniaków, zabrała siano, wkroczyła do chat, podmywając je, uszkodziła wreszcie kilka młynów. (...)

Ziemia Sieradzka 1921 grudzień

GRABIA

(Z piosenek ludowych)

Nad błękitną moją Grabią

Niebo czyste, lazurowe!

Wonie kwiatów tak Cię wabią

Że tam szybko tracisz głowę!

Nad błękitną moją Grabią

Najcudniejsze kwiatów stroje!

Oczy dziewcząt, nęcą wabią

I rzucają spojrzeń zwoje!

Nad błękitną moją rzeką

Olchy w nocy dziwa bają

Że ci włosy dęba stają,

Lub łza tryśnie pod powieką!

Nad błękitną moją rzeką

Młyn turkocze i tak prawi

Hej uciekaj od was bracie

Bo te dziwy Cię urzeką!

Or

Łódzki Dziennik Urzędowy 1936 nr 14

RZEKA GRABIA.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 3.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od jazu młyna w Kuźnicy, a na odnodze Grabi, płynącej obok stawu młyna w Kuźnicy, od mostu na szosie Chynów—Łask do jazu młyna Karczmy w obrębie gruntów gminy Bujny-Szlacheckie, powiatu piotrkowskiego i gminy Dłutów, powiatu łaskiego. Do obwodu tego należy również staw młyński w Karczmach i odcinek dolnego biegu prawobrzeżnego dopływu Dłutówki od jej ujścia do rzeki Grabi do jazu młyna Molenda.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 4.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od jazu młyna Karczmy do jazu młyna Talar, łącznie ze stawem młyńskim Talar w obrębie gmin Dłutów, Dobroń, Buczek i Łask, powiatu łaskiego oraz Bujny Szlacheckie, powiatu piotrkowskiego.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 5.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od jazu młyna Talar do jazu młyna Barycz, łącznie ze stawem młyńskim Barycz w obrębie gmin Dobroń i Łask, powiatu łaskiego.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 6.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od jazu młyna Barycz do jazu młyna w Utracie, łącznie ze stawami młyńskiemi w Nowym Młynie i Utracie oraz zbiornikiem wody przed jazem w Wronowicach, piętrzącym wodę dla nawadniania łąk. Obwód ten leży w obrębie gminy Łask, powiatu łaskiego.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 7.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od jazu młyna w Utracie do jazu młyna Okup Fabryczny, łącznie ze stawem młyńskim Okup Fabryczny. Do obwodu tego włącza się dolny bieg lewobrzeżnego dopływu, zwanego Pilsią, od jej ujścia do Grabi do przecięcia z szosą Łask—Szadek oraz dolny bieg Końskiej Strugi od jej ujścia do Grabi do jazu pietrzącego wodę dla elektrowni w Zieleńcicach. Obwód ten leży w obrębie gminy Łask, Buczek i Pruszków, powiatu łaskiego.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 8.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od jazu młyna Okup Fabryczny do granicy między lewobrzeżnemi gruntami wsi Bilew, a gruntami majątku Wola Marzeńska. Do obwodu tego należy staw młyna Zieleńcice oraz zbiornik przed jazem dla poboru wody przez kolej. Obwód ten leży w obrębie gminy Pruszków, powiatu łaskiego.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 9.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od granicy prawobrzeżnych gruntów wsi Bilew z gruntami majątku Wola Marzeńska do granicy między gruntami majątku Wola-Marzeńska i Pruszków, w obrębie gruntów gminy Pruszków, powiatu łaskiego. Do obwodu tego należy staw młyna Wola-Marzeńska.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 10.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od granicy między łąkami majątków Wola-Marzeńska i Pruszków do granicy między łąkami majątku Pruszków i wsi Kustrzyce. Do obwodu tego włącza się staw młyna Pruszków oraz lewobrzeżną odnogę Grabi, prowadzącą wodę na gospodarstwo rybne Pruszków, do drogi z młyna Pruszków do dworu Pruszków. Opisany obwód rybacki leży w obrębie gminy Pruszków, powiatu łaskiego.

81.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 11.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od przecięcia jej z granicą między łąkami majątku Pruszków, a łąkami wsi Kustrzyce, do górnej krawędzi mostu kolejowego na linji Herby—Gdynia oraz prawobrzeżną łachą, zwaną Tymianką, od połączenia jej z rzeką Grabią do szosy Marzenin—Pruszków. Do obwodu tego należy również staw młyna Kustrzyce. Opisany obwód rybacki leży w obrębie gminy Pruszków, powiatu łaskiego.

82.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 12.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od górnej krawędzi mostu na linji kolejowej Herby—Gdynia do jazu młyna Brzeskiego, łącznie ze stawami młynów Emiljanowo i Brzeskiego, w obrębie gminy Sędziejowice, powiatu łaskiego.

83.

Obwód rybacki rzeki Grabi Nr. 13.

Obwód ten obejmuje obszar biegu rzeki Grabi od jazu młyna Brzeskiego do jazu

młyna Grabno w obrębie gminy Sędziejowice, powiatu łaskiego. Do obwodu tego należy staw młyna Grabno.

Do poszczególnych wyżej wymienionych, obwodów rybackich włącza się ponadto ewentualnie niewymienione, a przylegające do nich, odnogi, łachy, zatoki i stare rzeczyska, mające z poszczególnemi obwodami stałe lub okresowo powtarzające połączenie, przydatne dla przepływu ryb.

Ustalenie wyżej wymienionych obwodów w oznaczonych granicach nastąpiło z uwagi na ich samowystarczalność pod względem przyrodzonych warunków hodowlanych i dostateczność do prowadzenia samodzielnego gospodarstwa rybnego, stosownie do postanowień ustawy o rybołówstwie z dnia 7 marca 1932 roku, a w szczególności art. 19 i 20 z uwzględnieniem postanowień p. 3 art. 75 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnem (Dz. U. R. P. Nr. 36, poz. 34).

Odwołanie od niniejszego orzeczenia mogą zainteresowani wnosić do Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych za pośrednictwem Urzędu Wojewódzkiego łódzkiego w ciągu 14 dni, od dnia ogłoszenia niniejszego orzeczenia we właściwych gminach.

Właściwą powiatową władzą administracji ogólnej dla obwodów rybackich rzeki Warty Nr. 30, 31, 32 jest Starosta Powiatowy Wieluński, dla obwodów rybackich rzeki Warty Nr. 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, rzeki Myji i strugi Kamienackiej Nr. 1, 2, 3 jest Starosta Powiatowy Sieradzki, dla obwodów rybackich rzeki Warty Nr. 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, strugi Spicymierskiej i kanału Trzemskiego jest Starosta Powiatowy Turecki, dla obwodów rybackich rzeki Warty Nr. 48, 49, 50, 51, 52, 53 jest Starosta Powiatowy Kolski, dla obwodów rybackich rzeki Warty Nr. 54, 55. 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64 jest Starosta Powiatowy Koniński, dla obwodu rybackiego rzeki Widawki Nr. 1 jest Starosta Powiatowy Radomszczański, dla obwodów rybackich rzeki Widawki Nr. 2, 3, 4, 5, 6, 7, dla obwodów rybackich rzeki Pilsi Nr. 1, 2, 3, 4, idla obwodów rybackich rzeki Grabi Nr. 1, 2 jest Starosta Powiatowy Piotrkowski, dla obwodów rybackich rzeki Widawki Nr. 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, dla obwodu rybackiego rzeki Pilsi Nr. 7, dla obwodów rybackich rzeki Chrząstawki Nr. 1, 2, 3, 4, 5, 6, dla obwodu rybackiego strugi bez nazwy w dorzeczu rzeki Chrząstawki i dla obwodów rybackich rzeki Grabi Nr. 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 jest Starosta Powiatowy Łaski.

Wojewoda:

(—) Al. Hauke - Nowak.

 

Głos Chłopski 1948 nr 95

Zapora na Grabii zostanie wykończona
Rozpoczęta w roku ubiegłym budowa zapory na rzece Grabii koło Łasku zostanie w tym roku ukończona.
Dotychczas tak kolej, młyny jak i Zarząd Miejski w Łasku posiadały każde z oddzielna własne prymitywne śluzy.
Obecnie wykończana zapora, dzięki swoim urządzeniom zaspokoi potrzeby wszystkich. Łącznie z funduszy państwowych, nie licząc innych źródeł, wyasygnowano 3 miliony zł.

 

Głos Chłopski 1948 nr 244 

Sędziejowice ubiegają się o nagrodę
jako wzorowa gmina województwa
Gmina Sędziejowice ubiega się w tej chwili o nagrodę jako przodująca w województwie i o ile jest sprawiedliwość na tej ziemi oświadczył mi ob. Burski instruktor gminy nam się ona należy.
Od obywatela Burskiego dowiedzieliśmy się też o wyczynach Sędziejowic w bieżącym roku.
A więc po pierwsze budowa mostu na Grabi. W Brodach Brzeskich, budowa szosy Sędziejowice — Grabia. Wy szlakowanie ulic wiejskich w Brodach Brzeskich, Żaglinach Kombach i Lichowie. Założenie 150 przepustów drenów cementowych, wykopanie 60 km. rowów przydrożnych i odnowienie 45 km.
Na 8 tys. ha w gminie zasiano systemem rzędowym 2 tys. ha poplonów. Odchwaszczono 5tys. ha ziemi. Zajęto pod buraki cukrowę 15 ha. Pobudowano przykładową oborę z twardym dnem i gnojownikiem, oraz 2 silosy.
Pierwsza ratę podatku gruntowego i FOR-u spłaciła gmina w 100 procentach. Dokonuje się w tej chwili remonty szkół.

 

*Kozubach

Dziennik Łódzki 1966 nr 46

Dziękujemy saperom

W walce z zatorami lodowymi na Warcie

Sytuacja na większych rzekach woj. łódzkiego zmienia się z dnia na dzień. Sprawą najpilniejszą, jest stworzenie wolnych torów, po których mogłyby spłynąć nagromadzone w czasie mrozu olbrzymie ilości kry. Na Pilicy i Warcie od kilkunastu dni wolne szlaki wodne wyrębują w lodzie wezwani przez Woj. Kom. Przeciwpowodziowy do pomocy saperzy.

W powiecie łaskim i sieradzkim od 9 lutego nieprzerwanie pracuje nad Wartą oddział pod dowództwem ( kpt. A. LICHOTY, który 12 już rok kieruje w różnych rejonach woj. łódzkiego akcją interwencyjną w okresie spływu lodów.

Warta w okolicy Strońska do niedawna przypominała Wisłę środkową. Na szczęście obeszło się bez tragicznych następstw. Miejscowa ludność i sztab akcji przeciwpowodziowej przeżyli jednak okres najwyższego napięcia. Tu, w rejonie gdzie Warta gromadzi wody Widawki i Grabi, utworzył się olbrzymi zator ciągnący się na przestrzeni ponad 6 km. Koryto Warty przy niskim stanie wody zablokował lód. Nurt rzeki przerzucił się pod same wały ochronne, za którymi leżą gospodarstwa wsi Pstrokonie i Woźniki.

Pomogli saperzy. Widzieliśmy ich pod Strońskiem przy pracy. Kapitan LICHOTA z żołnierzami: J. Jankowskim, K. Grygorcewiczem, K. Pożarlikiem, L. Kubiesa, P. Kilosem i in. dwoił się i troił. W przerębli raz po raz zanurzano kilkudziesięciokilogramowe ładunki trotylu. Rozkaz dowódcy, błysk w elektrycznej zapalarce i tony lodu wędrują w powietrze.

Warta powoli powraca do swego koryta. Żołnierze kpt. Lichoty, których odwiedziliśmy pod Strońskiem, walczą dziś z zatorami w okolicy wsi Suchej i mostu w Biskupicach w pow. sieradzkim. Jutro będą tam, dokąd wezwie ich SOS terenowych komitetów przeciwpowodziowych.

Tekst i foto: M. KRAJÓWNA