Błaszki

Zajączkowski:

Błaszki-pow. kaliski
1) 1386 notatka XIX w., TP 3304 f. 1: (Blaszki Blaszkowice). 2) 1386 T. Sir. I f. 7, 9: Blascowicz-Mathias plebanus de B., dominus Johannes de B. 3) 1392 T. Sir. I f. 34: Blascouicz - Visco de B. 4) 1398 T. Sir. II f. 49: Blaskowicze - Wislaus de B.
5) XVI w. Ł. I, 389; II, 57-58: Blasky - villa, par. w m., arch. kaliski. 6) 1496 P. 171: Blaschky - wł. szl., par. w m., pow. i woj. sieradzkie, 1511-1518 P. 180: Blassky -jw. 1553-1576 P. 219: Blasky - jw. 7) XIX w. SG I, 245: Błaszki - os., przedtem miasteczko, par. i gm. w m., pow. kaliski.

Taryfa Podymnego 1775 r.

Błaszki, miasteczko, woj. sieradzkie, powiat sieradzki, własność szlachecka, 56 dymów.

Czajkowski 1783-84 r.

Błaszki miasteczko, parafia błaszki, dekanat stawski, diecezja gnieźnieńska, województwo sieradzkie,

powiat sieradzki, własność: (Ignacy) Lipski, łowczy wschowski.

Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego 1827 r.

Błaszki, województwo Kaliskie, obwód Kaliski, powiat Wartski, parafia Błaszki, własność prywatna. Ilość domów 91, ludność 1360, odległość od miasta obwodowego 3.

Słownik Geograficzny:

Błaszki, osada, przedtem miasteczko, pow. kaliski, gm. i par. tej nazwy leżą w piaszczystej równinie o 26 w. od Kalisza a 210 od Warszawy. Posiadają kościół parafialny murowany z 1779 roku, urząd gminny, szkołę, stację pocztową; połączone drogami bitemi z Kaliszem, Sieradzem i Giżycami na granicy od wielkiego księstwa Poznańskiego. Błaszki należały w pierwszej połowie XVIII wieku do Lipskich. W 1827 roku było tu 91 dm. i 1361 mk. W 1859 roku było tu 2854 mk., 178 dm. W 1876 roku było tu 3760 mk. Gm. Błaszki należy do sądu gminnego okrąg IV w osadzie Staw, 3991 mk. Par. Błaszki dekanatu kaliskiego ma 4400 dusz, istniała już w 1521 roku. St. poczt. Błaszki leży między Sieradzem a Kaliszem i ma być stacyą projektowanej drogi żelaznej łódzko-kaliskiej.

Słownik Geograficzny:

Błaszki, osada miejska, pow. kaliski. Kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia N. M. P. istnieje tu już w drugiej połowie wieku XV. Obecny murowany wzniósł roku 1776 dziedzic Ignacy Lipski. Istnieje też kaplica murowana na cmentarzu. (Łaski, L. B., II, 57). W roku 1490 siedzą tu częściowi dziedzice. Mają w 6 działach 7 łanów kmiecych.

Spis 1925:

Błaszki, m-to, pow. kaliski. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne 202. Ludność ogółem: 3896. Mężczyzn 1865, kobiet 2031. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego 1666, ewangelickiego 42, mojżeszowego 2186, prawosławnego 2. Podało narodowość: polską 2451, żydowską 1443, rusińską 2.

Wikipedia:

Błaszki-miasto w woj. łódzkim, w powiecie sieradzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Błaszki. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. sieradzkiego. Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 2229 mieszkańców. Błaszki leżą w zachodniej części województwa łódzkiego w powiecie sieradzkim nad Trojanówką. Miasto leży w bliskiej odległości od granicy z województwem wielkopolskim. Błaszki położone są w niewielkiej odległości od ważnych ośrodków: Wg legendy o pochodzeniu miejscowości nieopodal płynącego tu strumienia stała pogańska gontyna, a następnie rósł święty gaj. W nim to pustelnie założył niejaki rycerz Blasko, od imienia którego miejscowość wzięła swą nazwę. Najstarszy dokument opisujący Błaszki pochodzi z 1437 r. i dotyczy przyznania beneficjum błaszkowskiego przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Wincentego Kota plebanowi Potworowskiemu. Pierwsza wzmianka z 1386 r. dotyczy plebana z Blascowicz i świadczy o istnieniu tutaj parafii. Fundatorami kościoła byli Błaszkowscy. Formalnym usankcjonowaniem Błaszek jako miejscowości o charakterze targowym było nadanie przez króla Jana Kazimierza 1 marca 1652 przywileju na targi niedzielne. W 1729 r. Błaszki zwane są po raz pierwszy miastem, stanowiły wówczas własność Lipskich h. Grabie i szczyciły się rozwojem rzemiosła, głównie sukiennictwa i garbarstwa. Dalsze ożywienie gospodarcze nastąpiło w czasach Królestwa Kongresowego (głównie tkactwo i szewstwo). Obok rzemiosła rozwijał się handel, a o jego roli w mieście świadczy olbrzymi rynek, dziś podzielony na dwa place. Przed II wojną św. Błaszki liczyły 5700 mieszkańców, z czego prawie 50% stanowili Żydzi, wymordowani przez Niemców. Cmentarz żydowski był usytuowany przy ul. XXX-lecia PRL, teraz jest to teren zabudowany. Ok. 20 nagrobków z tego cmentarza zostało wywiezionych na cmentarz w Kaliszu. Po wojnie rozwinął się tu przemysł skórzany i usługi dla rolnictwa. Większość sołectw lokowana była w okresie średniowiecza. Pochodzenie nazwy "Błaszki" trudno określić. Jedni wyprowadzają ją od nazwy "Błażek", inni od formy "Błażkowice" (z 1386). Natomiast od 1415 r. jest notowana nazwa "Blaschki". Legenda mówi, że po zabójstwie św. Wojciecha w Prusach, jeden z rycerzy towarzyszącego mu orszaku – imieniem Blasko, powrócił do kraju i szukał miejsca spokojnego z dala od ludzi. Znalazł piękny gaj nad leniwie płynącym strumieniem i w tej ciszy zbudował pustelnię. Z czasem wokół pustelni powstawały zabudowania i tak wyrosły dzisiejsze Błaszki. Etymologia ludowa tłumaczy nazwę Błaszki od blasku polany na której powstało skupisko ludzkie. Herb miejski nadano Błaszkom w 1929, w 200-setną rocznicę, jak wówczas przyjmowano, nadania praw miejskich. Rycerz w herbie to postać gen. Józefa Lipskiego herbu Grabie, właściciela miasta. Ludzie związani z Błaszkami: Marcin Kaczmarek, piłkarz Korony Kielce ,Józef Lipski (1772-1817), generał, przywódca powstania wielkopolskiego 1806 roku w Kaliskiem ,Herman Solnik (1869-1943), żydowski pisarz, poeta i publicysta. Zabytki: kościół św. Anny, murowany, późnobarokowy, wzniesiony w latach 1779–1789 z fundacji Lipskich, w kościele nagrobek gen. Józefa Lipskiego, przywódcy insurekcji kościuszkowskiej w Sieradzkiem i powstania wielkopolskiego 1806 roku w Kaliskiem; kilka domów mieszczańskich z przełomu XVIII/XIX w. przy dawnym rynku; Dom Społeczny Towarzystwa Spółdzielczego "Błaszkowianka", murowany, wzniesiony w latach 1916–1917 według projektu Sylwestra Pajzderskiego; obecnie dom mieszkalny; dworzec Kolei Warszawsko-Kaliskiej w pobliskich Maciszewicach, murowany, ok. 1905; cmentarz rzymskokatolicki parafii św. Anny, na cmentarzu m.in. kaplica grobowa Poraj-Biernackich i Błeszczyńskich herbu Suchekomnaty; żeliwny nagrobek Stefana Walewskiego; grób Macieja Piaszczyńskiego, powstańca styczniowego, który poległ pod Równą; grobowiec Żelisławskich herbu Pilawa, w nim prochy ucznia gimnazjum Wacława Pilawy Żelisławskiego poległego w wojnie z bolszewikami w 1920. Na tym samym grobowcu tablica epitafijna brata Wacława, Kazimierza Pilawy Żelisławskiego, płk., w 1939 szefa sztabu Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, kawalera Orderu Virtuti Militari i wielu innych odznaczeń bojowych, zamordowanego w Katyniu. Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty kościół parafialny p.w. św. Anny, 1770, nr rej.: 415/A z 3.06.1954 ,dom społeczny „Błaszkowianka”, XIX/XX w., nr rej.: 13 z 24.08.1977 oraz 285/A z 24.10.1994 ,łaźnia miejska, pocz. XX w., nr rej.: 12 z 24.08.1977oraz 286/A z 24.10.1994 ,dworzec PKP, pocz. XX w., nr rej.: 355 z 5.01.1988 . Błaszki są lokalnym ośrodkiem przemysłowo-handlowym. Brak tutaj uciążliwego przemysłu a większość z ponad 700 podmiotów działających w mieści i gminie to firmy małe zatrudniające do 20 osób. Istnieje jednak kilka podmiotów gospodarczych zatrudniających do 200 osób. W mieście zlokalizowany jest drobny przemysł obuwniczy, meblarski, ceramiczny i spożywczy. Dobrej jakości gleby, wysoka kultura rolnictwa oraz intensyfikacja produkcji rolniczej spowodowały iż rolnictwo jest głównym źródłem utrzymania dla ponad 70% ludności gminy. Wśród zasiewów dominują zboża, ziemniaki, buraki cukrowe, marchew , pietruszka kapusta, a także rośliny przemysłowe takie jak rzepak. Duża liczba gospodarstw specjalizuje się także w uprawie warzyw i roślin ozdobnych. Na terenie miasta i gminy liczne są także gospodarstwa szklarniowe.Animatorem życia kulturalnego w mieście jest Centrum Kultury w Błaszkach. Skupia on wiele zespołów i grup artystycznych m. in. Zespół Tańca Nowoczesnego "Authentic", Miejska Orkiestra Dęta. CK organizuje zajęcia teatralne i muzyczne a także zajęcia z zakresu tańca. Istnieje pracownia muzyczna, plastyczna, czy nowocześnie wyposażona pracownia komputerowa. W mieście istnieje także Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy która posiada w swych zasobach największe dzieła literatury polskiej i światowej, oraz udostępnia liczne czasopisma i książki w czytelni. W Błaszkach dzieci i młodzież mogą się kształcić w zakresie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym i średnim. W mieście istnieje Przedszkole Samorządowe, Szkoła Podstawowa im. Stanisława Staszica, oraz Publiczne Gimnazjum im. gen. Józefa Lipskiego i Liceum Ogólnokształcące im. Wojska Polskiego w Błaszkach.W mieście działa Klub Sportowy Piast Błaszki, istnieją sale gimnastyczne oraz stadion sportowy.

Elżbieta Halina Nejman Majątki (Szlachta Sieradzka XIX wieku Herbarz)

BŁASZKI par. Błaszki, p. sieradzki, W końcu 16 wieku Błaszki miały kilku cząstkowych właścicieli; Marka Błaszkowskiego, Marcina Jadamczewskiego, Andrzeja Kociełkowskiego, Piotra Tądowskiego. W 1668 roku jako dziedzic wsi figuruje Stanisław Bartochowski, następnie z posagiem Joanny Bartochowskiej przechodzą dobra do rodziny Lipskich. Ostatnim właścicielem jest Józef Lipski, a od 1817 jego spadkobiercy. W 1912 mają 603 mg, właścicielami są uwłaszczeni mieszczanie i Stefan Arnold. Na piaszczystej równinie, kościół parafialny murowany z 1779 roku. W 1827 roku 91 domów i 1361 mieszkańców. Parafia istniała od 1521 roku. Na dobra składają się; miasteczko, f-k i wieś Borysławice, Bukowina, wieś zarobna Chrzanowice, f-k Lubanów, Gzików, Wilczkowice w 1783 r. własność Ignacego Lipskiego łowczego wschowskiego. W 1830 w Borysławicach jest półrolników 8, komornik 1, czynszowników 7, młynek koński, w Bukowinie półrolników 8, zagrodników 2, komorników 8, czynszownik 1, w Chrzanowicach półrolników 8, komorników 3, dwa wiatraki. Miasteczko Błaszki ma 82 czynszowników, kramarzy korzennych i łokciowych 9, szmuklerzy 2, rzeźników 14, piekarzy 4, szklarzy 2, powroźników 4, kuśnierzy 3, gwoździarzy 3, rymarz, bednarzy 2, szewców 36, kapeluszników 2, mydlarzy 2, fabrykant cykorii, farbiarz, postrzygaczy 3, sukienników 37, garbarzy 8, stolarzy 5, stelmach, krawców 47, garncarz, Kowalski Ludności jest 1700 osób. W każdą niedzielę bardzo znaczne targi na zboże i trzodę chlewną i 10 jarmarków rocznych. (Markowski 1831 k. 166- 173, Janczewski 1834 k. 227-34, SG 1-245, 15 I-163, PGkal.)