Szczawno

Zajączkowski:

Szczawno  Uroczyste -pow. sieradzki
1) 1375 kop. z 1583 r., Koz. NZH II, 1: Sczawno - w przewodzie oczyszczenia szlachectwa dziedziców z Rekli (v.) i Ożegowa (v.) przed sądem ziemskim sieradzkim wśród śwd. haeredes de terra Syradie występuje Thomaslaus dictus Drang de S.
2) XVI w. Ł. I, 426-427: Sczawno - villa, par. Burzenin, dek. warcki, arch. uniejowski. 3) 1496 P. 169: Szczawno - par. jw., pow. i woj. sieradzkie. 1511-1518 P. 178: Sczawno - jw. 1553-1576 P. 215: Sczawno - jw. 4) XIX w. SG XI, 825: Szczawno -wś, par. jw., gm. Majaczewice, pow. jw. 

Taryfa Podymnego 1775 r.
Szczawno, wieś, woj. sieradzkie, powiat sieradzki, własność szlachecka, 20 dymów.

Czajkowski 1783-84 r.
Szczawno, parafia burzenin, dekanat warcki, diecezja gnieźnieńska, województwo sieradzkie, powiat sieradzki, własność: Pstrokonscy.

Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego 1827 r.

Szczawna, województwo Kaliskie, obwód Sieradzki, powiat Sieradzki, parafia Burzenin, własność prywatna. Ilość domów 12, ludność 132, odległość od miasta obwodowego 2.

Słownik Geograficzny:  

Szczawno,  w XVI w. Sczawno, wś włośc., pow. sieradzki, gm. Majaczewice, par. Burzenin, odl. 17 w. na płd. od Sieradza. Ma 22 dm., 258 mk., 118 mr. roli or., 25 mr. łąk. W 1827 r. 12 dm., 132 mk. Sz. wraz z Wolą Szczawińską należało 1554 r. do kś. Stan. Szczawińskiego, sekr. J. Kr. M., później własność Porajów Burzeńskich, następnie Porajów Pstrokońskich, a od r. 1771 Korabitów Kobierzyckich. Na początku XVI w. dziesięcinę z łan. dwor. pobiera pleban w Burzeninie, łany kmiece dają kanonii gnieźn. (Łaski, L. B., I, 427). Według reg. pob. pow. sieradzkiego było w 1553 r. 10 łan., a w 1576 r. 9 łan. (Pawiński. Wielkp., II, 215).

Spis 1925:

Szczawno, wś, pow. sieradzki, gm. Majaczewice. Budynki z przeznaczeniem mieszkalne 61. Ludność ogółem: 400. Mężczyzn 190, kobiet 210. Ludność wyznania rzymsko-katolickiego 400. Podało narodowość: polską 400.

Wikipedia:

Szczawno-wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Burzenin nad rzeką Wartą. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie sieradzkim. Pierwsze ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z okresu kultury łużyckiej. Na obrzeżach wydmy, na której znajdowała się osada, wybudowano wał obronny drewniano-ziemny. Zachowała się tylko część zachodnia tej wydmy. Po raz pierwszy w źródłach pisanych wieś pojawiła się w 1375 r., zapisana jako Szczawno Uroczyste. Była wówczas własnością szlacheckiej rodziny Szczawińskich, którzy uczynili zeń centrum swych włości. We wsi zbudowano dwór na kopcu, "umyślnie wśród błot wysypanym". 4 września 1939 r. Najtragiczniejszym w dziejach wsi okazał się dzień 4 września 1939 r. kiedy to, z inspiracji niemieckich osadników z Marianowa i Wolnicy Grabowskiej, najeźdźcy niemieccy rozstrzelali 22 mieszkańców.Jedynym żyjącym świadkiem tych wydarzeń jest Wacław Stępień. Obok sklepu, w centrum wsi, stoi wzniesiony w 1974 r. pomnik dla upamiętnienia tej zbrodni. Wieś zamieszkuje 252 osób w 67 gospodarstwach. Są tu dwa sklepy, biblioteka, punkt sprzedaży pasz, 2 boiska piłki nożnej, 3 punkty sprzedaży gazu.

1992 r.

________________________________________________________________________________

Pomnik poświęcony zamordowanym w dn. 4.09.1939 r. mieszkańcom wsi Szczawno

  Fot. Janusz Marszałkowski 

Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Kaliskiego 1834 nr 46

Właścicielka Dóbr Burzenińskich w Obwodzie Sieradzkim położonych, Maryanna Kobierzycka zagubiła kwity Magazynowe, na odstawione produkta do Magazynu Łowickiego dla Woysk Cesarsko-Rossyiskieh w roku 1831 z rozpisu byłego Rządu Tymczasowego w Łowiczu, a mianowicie:
I. z Dominium Majaczewice: na przenicy korzec 1. garcy 2. na żyta korcy 5. garcy 8. na grochu garcy 19. worków 2. — 2. z Dominium Witowa: na przenicy korzec l garcy 3. żyta korcy 5 garcy 18. grochu garcy 18. Worków 2. — 3. z Dominium Burzenina na przenicy korzec I. garcy 6. żyta korcy 5 garcy 30. grochu garcy 20. worków 2.—4. z Dominium Wola Szczawińska: na przenicy garcy 18. żyta korcy 2 garcy 28. grochu garcy 10. worek I. — 5. z Dominium Biadaczewa: na Pszenicy garcy 10. żyta korcy 2 garcy 16. grochu garcy 9. worek I. — 6. z Dominium Szczawno: na przenicy korzec I. garcy 2. żyta korcy 5. garcy 13. grochu garcy 19. worków 2. 7. z Dominium Strzałki: na pszenicy korzec I, garcy I. żyta korcy 5 garcy 8. grochu garcy 19. worków 2.
Kommissya Woiewódzka podaiąc o tem do wiadomości powszechney wzywa każdego, któby rzeczone kwity znalazł, aby ie naydaley w ciągu 6 tygodni Kommissyi Woiewódzkiey nadesłał, lub też na ręce dziedziczki Maryanny Kobierzyckiey złożył, żaden bowiem obcy z tych kwitów korzystać nie będzie i mógł, chociażby kiedykolwiek z niemi produkował się.
w Kaliszu dnia 23 Października 1834 r.
Prezes SZMIDECKI. Sek. Jlny Przedpełski.

 

Kurjer Warszawski 1872 nr 141

Dnia 17-go i 18 go maja burza z gradem zniszczyła zasiewy w kilku wsiach powiatu Sieradzkiego:

Biadaczewie, Wolnicy Grabowskiej, Szczawnie, Tworkowiźnie i Rakowicach, zrządziwszy szkód na summę przeszło 7,500 rubli.  

Gazeta Świąteczna 1893 nr. 650

Smutną sławę ma w świecie wieś Szczawno w powiecie Sieradzkim (gub. Kaliskiéj). Powiadają, że wyrządzić sąsiadowi szkodę w polu lub w lesie, to dla szczawniaka nie osobliwość. Szkodnictwo takie codzień prawie się powtarza. A co gorsza, w okolicy słychać często o kradzieżach, ba, nawet i o rozbojach popełnianych przez mieskańców Szczawna. Oto i teraz w piątek po uroczystości Bożego Ciała popełniono w téj wsi ohydną zbrodnię. Pięciu włościan, mając złość do gajowego z Majaczewic, napadło na niego, zbiło go okrutnie, poraniło i zawlekło do Szczawna, pastwiąc się nad bezbronnym, aż póki wreszcie parobek Gwizdała go nie dobił. Mieszkańcy wsi wiedzieli, co się dzieje, bo nieszczęśliwy gajowy krzyczał i wzywał ratunku; nikt jednak nie znalazł się, co by chciał mordercom przeszkodzić. Jakaż to straszna hańba dla całéj wsi! Winowajcy zostali już ujęci i poniosą zasłużoną karę, któréj wymiaru oczekuje nietylko wdowa i troje dzieci zabitego, ale i cała okolica oburzona okropną zbrodnią szczawniaków.

Kurjer Warszawski (dodatek poranny) 1900 nr 226

+ Pożary. W ubiegłym miesiącu w gub. kaliskiej było 22 pożary. Straty w nieruchomościach ubezpieczonych wynosiły 14,970 rbl., w nieubezpieczonych 5193 rbl. Przyczyną 9-iu pożarów były pioruny, w innych wypadkach przyczyna niewiadoma. Pożary zdarzyły się: (…) W pow. sieradzkim: w Jarocicach-2 zabudowania gospodarskie. (…) 

Gazeta Świąteczna 1919 nr 1997

Mieszkańcy wsi Szczawna w gminie Majaczewicach w powiecie sieradzkim — Jan Gwizdała, Walenty Kozioł, Błażej Płaczek, Piotr Wydmuch, Józef Kozłowski, Andrzej Pawlak, Kasper Kużnik, Marcin Pęczek, Michał Świątecki i inni zaofiarowali bezpłatnie 13 centnarów i 60 funtów żyta dla 3-ej kompańji 29-go pułku piechoty w Sieradzu. Proszę o łaskawe umieszczenie w Gazecie podziękowania za ten podarunek.

Gazeta Świąteczna 1919 nr 2003

Mieszkańcy wsi Szczawna w gminie Majaczewicach w pow. sieradzkim — Jan Gwizdała, Walenty Kozioł, Błażej Płaczek, Piotr Wydmuch, Józef Kozłowski, Andrzej Pawlak, Kasper Kużnik, Marcin Pęczek, Michał Świątecki i inni zaofiarowali bezpłatnie 13 centnarów i 60 funtów żyta dla 3-ej kompańji 29-go pułku piechoty w Sieradzu, prosząc jednocześnie, aby o tem była wzmianka w Gazecie Świątecznej, gdyż w ten sposób da się nakłonić inne wioski do takiego samego czynu. Proszę o łaskawe umieszczenie podziękowania za podarunek. Kapitan Morawski, dowódca bataljonu.

Obwieszczenia Publiczne 1930 nr 24a

Wpisy do rejestru handlowego.

Do rejestru handlowego, Działu A, sądu okręgowego w Kaliszu, wciągnięto następujące firmy pod Nr. Nr.:

dnia 5 listopada 1929 roku

11070. „Antonina Labuszowa", sklep spożywczo-tytoniowy we wsi Szczawno, gm. Majaczewice, pow. sieradzkiego. Istnieje od 15 maja 1928 roku. Właśc. Antonina Labuszowa, zam. w Szczawnie.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1931 nr 14

WYKAZ

Stowarzyszeń i Związków, które decyzją Wojewody łódzkiego w dniach i przy liczbach niżej wyszczególnionych zarejestrowane zostały.

L. p. rej. 2433 T-wo Ochotn. Straży Pożarnej w Szczawnie, pow. Sieradzki, z dn. 28. VII. 1930 r. L. II. AP. 4770.

Naczelnik Wydz. Bezp. Publ.

(—) Szutowski.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1933 nr 21

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO

z dn. 19 październ. 1933 r. L. SA. II. 12/14/33

o podziale obszaru gmin wiejskich powiatu sieradzkiego na gromady.

Po wysłuchaniu opinji rad gminnych i wydziału powiatowego, zgodnie z uchwałą Wydziału Wojewódzkiego z dnia 18 października 1933 r. na podstawie art. 107 ustawy z dnia 23. III. 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 294) postanawiam co następuje:

§ 1.

X. Obszar gminy wiejskiej Majaczewice dzieli się na gromady:

17. Szczawno, obejmującą wieś Szczawno.

§ 2.

Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Staroście Powiatowemu Sieradzkiemu.

§ 3.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Łódzkim Dzienniku Wojewódzkim.

Wojewoda:

wz. (—) A. Potocki

Wicewojewoda

 

Ziemia Sieradzka 1934 nr 1

Z gminy Majaczewice.
Dzień 18 września r. z. był uroczystym dla członków Straży Pożarnej w Szczawnie, bowiem obchodzono tu poświęcenie nowopobudowanej remizy straży. W uroczystości tej prócz członków miejscowego oddziału wzięły udział ochotnicze straże pożarne: ze wsi Strzałki, Prażmów, pododdział z Wolnicy-Grabowskiej.
Aktu poświęcenia remizy dokonał ks. Grzegorz Domański, proboszcz z Burzenina. Oddając remizę do użytku społeczeństwa, ks. proboszcz Domański zwrócił uwagę zebranych na cele, jakie winny tak ważnej placówce społecznej, jak straż pożarna, przyświecać.
Okręgowy Związek Straży Pożarnych pow. Sieradzkiego reprezentował d-h Franciszek Górski, naczelnik rejonu Burzenin, który pokrótce streściwszy zadania ciążące na członkach straży, złożył Straży Pożarnej w Szczawnie życzenie dalszego pomyślnego rozwoju. Poza tem wygłosili przemówienia: d-h Alfred Lelke, prezes Zarządu Straży w Szczawnie, wójt gminy Stefan Labusz, oraz p. Plewiński ze wsi Strzałki.
Zaznaczyć należy, że Straż Pożarna w Szczawnie, powstała niedawno, bo w dniu 25 maja 1929 roku, pomimo tak krótkiego czasu swego istnienia wykazała dużą żywotność. W tym krótkim okresie Straż ta pobudowała remizę, nabyła najniezbędniejsze narzędzia pożarnicze, a obecnie zamówiła w Składnicy Straży Pożarnych w Warszawie sikawkę, otrzymanie której spodziewane jest w dniach najbliższych. Nadzwyczaj żywotnym i czynnym jest Zarząd tej Straży, staraniem którego w roku bieżącym utworzony został pododdział Straży z Wolnicy-Grabowskiej oraz drużyna samarytańsko-pożarnicza. Stwierdzili to osobiście członek Zarządu Związku Okręgowego d-h F. Górski oraz instruktor pożarniczy d-h E. Gałka podczas lustracji i inspekcji Straży w Szczawnie, za co w imieniu Zarządu Związku Okręgowego złożyli Zarządowi Straży w Szczawnie podziękowanie.
Życzyć należy by Straż w Szczawnie na czele ze swym obecnym Zarządem, w imię szczytnego swego hasła „Miłość bliźniego” w dalszych swych poczynaniach, mających na celu dobro społeczeństwa, nie ustała.
Na zdjęciu na tle poświęconej remizy w Szczawnie Straż Pożarna w Szczawnie. W pierwszym rzędzie od lewej strony do prawej, siedzą: Stefan Labusz, wójt gminy Majaczewice i Sekretarz Zarządu O. S. P. w Szczawnie, Franciszek Górski członek Zarządu Okręgowego, w środku ks. Grzegorz Domański, proboszcz z Burzenina, Alfred Lelke, prezes Zarządu O. S. P. w Szczawnie i Bronisław Włodarczyk zast. nacz. tejże Straży. Po bokach stoją członkinie drużyny Samarytańsko-pożarniczej z Woli-Grabowskiej. W dalszych rzędach członkowie Zarządu i członkowie oddziału O. S. P. w Szczawnie.

Łódzki Dziennik Urzędowy 1937 nr 26

OGŁOSZENIE STAROSTY POWIATOWEGO SIERADZKIEGO

z dnia 18 listopada 1937 r. Nr. RR. IV-2/54 o wdrożeniu postępowania scaleniowego we wsi Szczawno i Majaczewice.

Na podstawie art. 18 ustawy z dnia 31 lipca 1923 roku o scalaniu gruntów (Dz. U. R. P. z r. 1927 Nr. 92, poz. 833) w brzmieniu ustalonym rozporz. Pr. Rz. z dnia 11 lipca 32 r. (Dz. U R. P. Nr. 67, poz. 622) oraz art. 14 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. (Dz. U. R. P. Nr. 85, poz. 635), podaje do publicznej wiadomości, że w dniu 8 sierpnia 1937 roku uprawomocniło się orzeczenie tegoż Starosty z dnia 24 marca 1937 r., dotyczące wdrożenia postępowania scaleniowego i ustalenia obszaru scalenia, na gruntach wsi Szczawno i Majaczewice położonej w gminie Majaczewice, powiecie sieradzkim.

Starosta Powiatowy

(—) Mgr. K. Łazarski

Dziennik Łódzki 1952 nr 203

Wielkie zadanie Spółdzielczości Zaopatrzenia i Skupu
ZBLIŻA SIĘ WIEŚ Z MIASTEM
i umacnia spójnię
(...)
W GS Majaczewice
Z Dmosina w pow. brzezińskim przerzućmy się do Burzenina w pow. sieradzkim gdzie znajduje się siedziba GS Majaczewice.
Spędy tuczników odbywają się tutaj co wtorek — miesięczne plany skupu są wykonywane zazwyczaj w ponad 100 proc. Agenci kontraktacyjni STANISŁAW KŁOS, ANTONI RYBCZYŃSKI, ANTONI SZYMAŃCZUK i STANISŁAW GĄSIOR wywiązują się ze swych obowiązków jak najlepiej. Łącznie zakontraktowali już 2.570 sztuk trzody chlewnej i są przeświadczeni że plan roczny zamkną poważną nadwyżką.
W gm. Majaczewice jest 21 gromad. Sam Burzenin posiada piekarnię, masarnię, gospodę oraz sklepy tekstylny, skórzany, żelazny i dwa kolonialno-spożywcze. Po jednym sklepie mają gromady Strzałki, Szczawno, Niemirów i Kamionka.
W walce o czystość szeregów
— Od kwietnia br. w pow. sieradzkim powstały 24 punkty sprzedaży detalicznej. Obecnie przystępujemy do zakładania nowych — mówi prezes PZGS w Sieradzu Jan Kaczmarek.
W pierwszym półroczu br. z kursów CRS na terenie PZGS Sieradz skorzystało 151 pracowników PZGS i GS-ów, natomiast w drugim półroczu przedszkole otrzyma dalszych 96 osób. Na kursach zaocznych szkoli się 97 sklepowych. Aparat placówek obsługujących wieś częściowo został uwolniony z elementów kułackich i zdeprawowanych — ogółem w pierwszym półroczu wypowiedziano pracę 91 osobom, które wykazywały zły styl pracy, lub dopuszczały się nadużyć.
Szkolenie i oczyszczenie kadr spółdzielczych z elementu nieuczciwego wpłynęły poważnie na wykonywanie planów, na pokaźne zmniejszenie się mank oraz na osiągnięcie ponad półmilionowej nadwyżki dochodów nad rozchodami w pierwszym półroczu br.
W 19 GS pow. sieradzkiego w porównaniu z rokiem ub. liczba członków wzrosła o przeszło 2.000 i wynosi obecnie 18.502.
Ważny element umocnienia spójni PZGS i GS-y są obecnie — Jak powiedział na konferencji prasowej prezes głównego zarządu CRS — uniwersalnymi placówkami gospodarczymi, które dostarczają na wieś całą ilość towarów konsumcyjnych. pochodzących z produkcji przemysłu państwowego i potrzebnych produkcji rolnej, a jednocześnie skupują wszystkie produkty rolnicze, z wyjątkiem mleka i niektórych roślin przemysłowych, kontraktowanych bezpośrednio przez poszczególne centrale przemysłowe.
Działalność spółdzielczości stanowi ważny element w wykonaniu planów państwowych, jest ważnym czynnikiem umacniania spójni między miastem a wsią. Aby PZGS-y i GS-sy lepiej mogły spełniać zadania wynikające z uchwal VII Plenum KC PZPR, muszą stale udoskonalać swoją działalność. Właśnie temu celowi poświęcony jest I Kongres Spółdzielczości Zaopatrzenia i Skupu, w którym biorą również udział liczni delegaci z terenu naszego województwa.
C. M.

Dziennik Łódzki 1961 nr 195

Z kroniki MO

UTONĘŁA W STRUMYKU

W miejscowości Szczawno pow. Sieradz wyłowiono z wody zwłoki 42-letniej Walentyny Knapik, mieszkanki Strzałek w powiecie sieradzkim. Zawiadomiony o wypadku posterunek MO wszczął dochodzenie ustalając okoliczności zajścia:

W dniu 17 sierpnia br. około godz. 14 Walentyna Knapik szła w odwiedziny do swojej siostry. Przechodząc przez kładkę, przerzuconą nad strumykiem, straciła równowagę i wpadła do wody. Mimo iż strumyk nie był głęboki, zły stan zdrowia Walentyny Knapik nie pozwolił jej wydostać się na brzeg. W pobliżu nie było również nikogo, kto przyszedłby z pomocą chorej kobiecie. (st)

Dziennik Łódzki 1969 nr 250

Kronika wypadków

W godzinach rannych w Szczawnie, pow. Sieradz spłonęło 8 budynków wartości 150 tys. zł. Ogień wywołały osoby w stanie nietrzeźwym.

Dziennik Łódzki 1970 nr 279

W Szczawnie pow. Sieradz spłonęła stodoła oraz częściowo zbiory. Straty poniesione przez Szczepana G. wynoszą ok. 35 tys. zł.

Dziennik Łódzki 1971 nr 178

W Szczawnie pow. Sieradz spłonęło całkowicie 11 stodół, jeden budynek gospodarczy i dwa budynki mieszkalne. Straty wynikłe z pożaru szacuje się na około 500 tys. złotych.

Dziennik Łódzki 1972 nr 288

Iskra z komina padając na słomiany dach budynku spowodowała pożar w miejscowości Szczawno pow. Sieradz. Dach spłonął. Szkody oszacowano na ok. 10 tys. zł.

Na Sieradzkich Szlakach 1999/3