Inwentarz wsi Wągłczew (1813)

Źródło inwentarza:

Akta notariusza Jana Strachowskiego z lat 1813-14. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)

Inwentarz przepisał, opatrzył komentarzem i zezwolił na opublikowanie Jakub Jurek.

Wągłczew po raz pierwszy pojawia się w źródłach pisanych pod datą 1358. Król Kazimierz Wielki otrzymał wtedy dwie wsie, Wągłczew oraz Sadokrzyce, w zamian za inne w Kaliskiem, od zakonu augustianów. Wieś była własnością królewską co najmniej do 1793 r., tzn. do momentu, gdy teren ten wszedł w skład zaboru pruskiego. Następnie majątek został sprywatyzowany i prawdopodobnie nadany (między 1793 a 1803 r.) doktorowi medycyny Janowi Fryderykowi Kühn. Był on właścicielem dóbr wągłczewskich do 1803 r. 15 czerwca tego roku w Kaliszu zostały one nabyte przez Józefa Poraj Gołembowskiego. Cena za majątek wyniosła 26,000 talarów pruskich, co było równe 156,000 złotych polskich. W 1813 r. Gołembowski zmarł, przystąpiono więc do zinwentaryzowania całego pozostawionego majątku i jego opisu. Czynności tych dokonywał pisarz aktowy pow. warckiego Jan Strachowski. Niemal na wstępie inwentarza wymienieni zostali wszyscy domownicy dworu, jako składający przysięgę na to, iż nic z majątku nie zostało naruszone po śmierci dziedzica. Przysięgę tę składała sama wdowa dziedziczka Tekla ze Starzyńskich oraz Ludowika Wieterska panna służąca, Stanisław Kierzkowski ekonom, Tomasz Jernkowski [?] bawiący się, tegoż imienia Przybylski pisarz prowentowy, Józef Pawłoski kucharz, Kazmierz Kaminski lokaj, Tomasz Mielcarek włodarz, Walenty Robaszek fornal, Kajetan Biernocik fornal, Gasper Szumilak rataj, Jakub Kurzawiak rataj, Walenty Urbaniak rataj, Agnieszka Błaszkowa gospodyni, Józefa Kurzawianka pokoiówka, Teresa Zdalkowna dziewka, Marianna Robaszkowa dziewka, Wojciech Kozioł pastucha, Jan Chypsz owczarz, Jan Jaskulski borowy, Wojciech Owczarek drugi borowy, urodzony Jan Nepomucen Gołembowski i lokaj tegoż Wojciech Mikucki. Przysięgę wykonali również trzej biegli: Ignacy Goczałkowski, Szymon Podczaski i Marcin Jopowicz kotlarz z Warty, a także miał ją złożyć czwarty Hers Abram Gotheyner, złotnik z Sieradza, lecz nie mógł się stawić. Po uczynieniu wstępu pisarz przeszedł do opisania dóbr.

Dwór, do którego wchodząc przed gankiem jest bruk stary z kamieni i sztacheciki z rżniętych łat w słupki, stolarską robotą, dawane, miejscami ponadpsuwane. Do dworu tego wchodząc z podwórza są drzwi stolarską robotą, dawane, fassowane, gwoździami żelaznemi nabijane, na zawiasach i hakach żelaznych na regel, klamkę żelazną zamykające się, u których rękowieść żelazna dana do przyciągania ze dworu, a z sieni kuna żelazna do drąga, a druga drzewniana do zapierania się dane. W sieni tej gankowej przystawionej do dworu jest astrych zamiast podłogi z cegły dany. W tym ganku przystawionym do sieni jest okno, w którym tafelek małych piętnaście, a po lewej stronie z wchodu do dworu jest komórka mała, przystawiona na kredens, do której drzwi stolarską robotą, proste, z futryną, za zamek zamykające się, w której okienko małe o szybach trzech, a cztery deszczułkami zaprawne. W sieni tej ściany gliną wylepiane i wytrynkowane. Komin z brandzmurami[?] w massyw wymorowany z arkadą sklepioną, w którego komina brandzmurach[?] szafki z sieni dwie dane, na zawiasach żelaznych, z zameczkami francuskimi, stolarską robotą. Do pieców są drzwi prostą, stolarską robotą, na zawiasach i hakach żelaznych, z szkublami żelaznemi, do kłotek. W środku sieni tej na drugą stronę dworu są drzwi prostą stolarską robotą, na zawiasach i hakach żelaznych, z klamką żelazną i rękowieścią do przyciągania takąż z szkublem żelaznym, bez wrzeciądza. Z Sieni tej wchodnej od dziedzińca po prawej ręce wchodząc do stołowego pokoju są drzwi stolarską robotą całkie[?] na zawiasach prostych, z zamkiem francuskim i kluczem z gałką z pokoju do przyciągania. Drzwi te są futrowane[?] naokół. W tym pokoju stołowym jest okien trzy, każde w dużych tabel cztery, dużych dawane z futrynami. W tej izbie podłoga z tarcic ułożona, dobra, gwoździami drewnianemi przybita, kominek murowany szafiaty, piec moskiewski z kachli niebieskich dany, o dwóch kondygnacjach, z drzewiczkami tak do luftów jako i palenia z pokoju żelaznemi nad wierzchem mający dwie roże w obicie pokoju papiorowe w paski ciemnozielono malowane, pomiędzy któremi kwiatki różowe dawane. Z tego pokoju są drzwi do pokoju drugiego dane podwójne, prostą robotą, na zawiasach ordynaryjnych z zamkiem francuskiem żelaznym, z gałkami żelaznemi, w którym pokoju piec gładko z cegły dany, wytrynkowany biało i kominek murowany okrągło. Okien dwa, w każdym po cztery tagle dobre z haczykami prostemi. W tym pokoju drugim podłoga z tarcic ułożona gwoździami drewaninemi przybita, obicie farfusowe[?] z papióru z różnemi figurami. Pułap na tych obudwoj pokojach z tarcic ułożony i nad sienią. Naprzeciw tej stołowej izby są z wschodu od podwórza po lewej ręce dwa pokoje, do którego pierwszego wchodząc są drzewi całkie stolarską robotą na zawiasach prostych żelaznych z zamkiem francuskiem i antabą w mosiądz okuwaną i gałką żelazną do przyciągania, u których futryna tak z sieni jako i z pokoju dana, w tym pokoju jest okien dwa po cztery tafle duże w każdym oknie dawane, u których u każdego okna po dwa haczyki dawane, proste, do otwierania i oków prosty dany. Kominek szafiaty w tym pokoju, piec z kachli białych dany, podłoga z tarcic ułożona. Obicie w tym pokoju pierwszym niebieskie, papiórowe. Z tego pokoju do drugiego sypialnego są drzwi całkie u których w środku jest okno dane w którym tafelek dwie dużych, a dwie drugie deszczkami zaprawione stolarskiemi, u drzwi tych jest zamek francuski z antabą, powłoczoną, mosiężną i blaszczką do klucza mosiężną, a gałką żelazną do przyciągania na zawiasach prostych żelaznych. W tym pokoju sypialnym jest okno jedno z futryną tak jak w pierwszym pokoju, z haczykami dwiema do otwierania. W tym pokoju jest podłoga z tarcic ułożona, gwoździami drewnianemi przybita, piec połowiczny od pierwszego pokoju z cegły kominek murowany okrągły. Z tego pokoju sypialnego są dwie garderobki. Do pierwszej mały [małej] drzwi stolarską robotą małe, z kołkiem do przyciągania i zamkiem ordynarejnym, na klucz zamykającym się, okienkiem małym w dwie tafelki małe danym, obicie papiórowe w tym sypialnym pokoju na tle popielatym w kwiateczki. Do drugiej zaś garderoby większej są drzwi stolarską robotą proste na zawiasach i hakach żelaznych, z zamkiem prostym francuskiem, przystawna z kominkiem ordynarejnym w reglówkę z pruska przystawiona, z kominkiem ordynarejnym w której podłoga zła, z tarcic ułożona, pułap zły. Z tej garderobki na tył sadu są drzwi prostą robotą na zawiasach i hakach żelaznych, z klamką i reglem żelaznemi z ścianką[?] do sadu, u której sianki[?] od sadu są drzwi ordynarejne z klamką żelazną i zawiasami niemniej haczykiem. W tej garderobie jest okno w tafelek małych dziewięć całkowicie nie otwierane proste. Obok tej garderoby jest znowu gospodarska garderobka o jednym oknie w tafelek sześć, w którym jedna wybita, kominek okrągły, drzwi stolarską robotą na zawiasach i hakach, z zamkiem i kluczem. Po prawej [?] ręce z sypialnego pokoju w tejże garderobie są dwa schowania gospodarskie, jedno mniejsze z podłogą, a drugie większe, bez podłogi, do których są drzwi na zawiasach żelaznych z haczykami żelaznemi z zasuwką jedną, haczykiem i szkublem. Po prawej ręce jest garderobka przez którą się przechodzi do sieni z drzewa kostkowego przystawiona, w której przez pół podłoga a dali tej nie masz. U tej są drzwi z wchodu garderoby przechodniej do sadu, stolarską robotą z zawiasami żelaznemi i zamkiem prostym, okienek w tej garderobie o tafelkach czterech jest dwa w którym tafelka wybita w tych okienkach jest żelazo dane, w każdym okienku po jednym. W tej garderobie do ogrodu są drzwi zabite bez żadnego okowu, a drugie do pokoju drugiego w stołowej izbie na zawiasach bez zamku i haków, podparte. Z tej garderoby są schody na górę ordynarejne, z poręczą drewnianą, na którą wszedłszy jest izdebka nad sienią dana, w której drzwi proste stolarskie z wrzeciądzem i szkoblem żelaznym. Okno w większe tafelki dwie a w mniejsze siedm. Ta górka z drzewa kostkowego podłoga w niej z tarcic do wycierania komina są drzwi dane na zawiasach i hakach żelaznych, z klamką. Na tym dworze jest gór trzy na garderobach i pokojach pułap z tarcic ułożony i polepa z gliny dana i nad garderobkami także. Ten dwór z drzewa kostkowego stawiany zewnątrz od podwórza gliną wylepiany, cały niedługo nowego postawienia potrzebujący, gdyż już znacznie zdezelowany.

Za tym dworem jest ogród dość obszerny, w którym niew[?] drzewa śliwkowego, lecz to znacznie wyschło. Obok tego ogroda za officyną i kuchnią są trzy sadzawki spusztoszałe. Po lewej ręce, wychodząc z dworu, jest kuchnia z drzewa kostkowego, do której sieni wchodząc są drzwi na biegunach drewnianych, bez wrzeciądza i szkobli. Z tej sieni jest chlewik zły, stary, bez żelaza z drzwiczkami, i kuchenka razem, do której drzwi na biegunach drewnianych. Po prawej ręce kuchnia, do której drzwi na biegunach bez szkubla i wrzeciądza, w kuchni piec z cegły do pieczenia chleba, komin lepiony. W tej izbie kuchennej są okna dwa w małe tafelki, jedno na podwórze, a drugie na tył dane do ogroda. Od podwórza dwóch tafelek nie masz, a na tyle jednej tafelki. W tej kuchni jest komora, do której drzwi na biegunach, z wrzeciądzem i szkoblem żelaznemi, okienko małe o dwóch tafelkach. W środku kuchni tej jest izdebka mała, do której drzwi na biegunach, z wrzeciądzem i szkublem żelaznemi i klamką żelazną, u której okno jedno w tafelek sześć dane, w którym dwie wybite, kominek murowany, pułap na tej kuchni i komorze tudzież izdebce z tarcic ułożony, zły. Z tej izby kuchennej są drzwi do sianki do przystawiony officyny z pruska na zawiasach i hakach żelaznych stolarską robotą, któremi wchodząc do sianki officyny jest po prawej ręce kuchenka mała, do której dane są drzwi na zawiasach żelaznych, zamykające się na kołek, a drugie do izdebki małe z zawiasami zabite. Z tej kuchenki przez siankę wchodząc do pokoju pierwszego, w którym teraz ekonom i pisarz prowentowy mieszkają są drzwi stare, stolarską robotą, na zawiasach żelaznych z szkoblem. W tej izbie jest kominek mały, okrągły i zamiast pieca brandz mur dany, okno w tafelek sześć nieotwierane, futryny w okna podawane, podłoga stara miejscami zła. Z tej izby są drzwi do drugiego pokoju stare, stolarską robotą, na zawiasach żelaznych z haczykiem danym, szkublem. W tej izbie jest kominek, podłoga miejscami zła, pułap z tarcic na tych obuch izbach ułożony. Okno o sześciu tafalka w którym szyb złych dwie ta oficyna nowego postawienia potrzebująca. Z tej izby wychodząc na podwórze są drzwi proste, stolarską robotą z antabą wykręcaną, w ganeczku od dworu są drzwi podwójne dane, stolarską także robotą na zasufkę, z środka śianki zamykające się. U tych obojga drzwi są zawiasy i haki żelazne i klamka żelazna. Za tą oficyną obok jest studnia z daszkiem i kołek okutym, ta zupełnie zdezelowana. Z podwórza ku ogrodowu Xiężemu od oficyny jest płot z rżniętych płatów i wygrodzenie dane z takichże płatów, do kościoła przechou[?], nad ogrodem Xiężym jest sklep w ziemi szkudłami pobity, do którego są drzwi z dworu dawno zepsute, a drugie także na biegunach ze skoblem z wrzeciądzem w tym sklepie są znowu drugie drzwi do sklepu piwnego na biegunach z wrzeciądzem i szkoblem, dalej nad drogą bitą także od ogroda Xiężego są zwystawa[?] stajnie z wozowniami dwiema, u której jednej od ogrodu Xiężego są drzwi na biegunach z tacic z prągiem szkoblem i wrzeciądzem do kłodki żelaznemi. W tej wozowni jest podłoga z drzewa rżniętego ułożona miejscami zła. Za tą wozownią pod wystawą jest mała komórka drzwiczkami na zawiasach, z szkublem żelaznym do wchodu na stajnie po siano. Za tą komórką jest stajnia na ośm koni z podłogą dobrą i z żłobami dwiema i drabinami. W tej stajni jest rzezalnia i komora na porządki dylowane. U drzwi tak stajni jako i komórek wrzeciądze i szkuble żelazne. W stajni okienko z prętem żelaznym, a w schowaniu czyli rzezalni okienko w tafle dwie małe. Za tą stajnią jest wolarnia w której koryt dwa, drabek dwie, podłoga dobra. W tej wolarni komórek dwie, w jednej komorze od drogi jest wyrżnięte okno małe dla widoku. W tej wolarni jest drzwi troje na biegunach z szkublami i wrzeciądzem żelaznemi. Przy tej wolarni pod wystawą jest komórka zrobiona z drzwiami, u których zawiasy, wrzeciądz i szkubel żelazne. Za tą komorą jest komórka druga, pod wystawą, mała, u której drzwi, zawiasy i szkubel żelazne. Za temi komórkami jest wozownia, w której teraz konie stawają z jasłami zamiast koryt dwiema i drabinami dwiema do siana zakładania. U wrót tej wozowni kuny u wierzchu, a u dołu bieguny. U prąga wrzeciądz i szkubel żelazne. Na tych stajniach jest pułap ułożony z starcic[?], a na wozowniach częścią zdartych lat częścią z starych tarcic. Te stajnie nowe ze wszystkim dobre. W środku dachu na nich dymnik dany do kładzenia siana, w którym danych tafelek szklanych cztery danych, w poszyciu dobre z drzewa rżniętego stawiane. Do tych stajen jest przystawiona szopa dla bryk i wozów wtaczania, z wrotami jednemi, z żerdzi ciesanemi, u których kuna jedna, z stary szyby zrobiona żelazna. Ta szopa z różnych kawałków drzewa postawiona. Przed temi stajniami jest drzewa rżniętego bali sztuk ośmdziesiąt zrzynów sztuk czterdzieści, przyciesi sztuk jedenaście, balek sztuk dziewięć. Za szopą do stajni przybudowaną jest płot z żerdzi łupanych w koły w wiertane dawany, w któym dane wrota do wyjazdu z podwórza, od dołu na biegunach, a u góry na kunach małe. Za temi wrotami jest spichrz nowy z rżniętego drzewa o kolcach sześciu, a na dórze nie masz kolców, tylko tak sypią zboże i na górę schody proste. W tym spichlerzu podłoga z ciosanych dyli ułożona, w tym spichrzu jest lamuz z drzwiami na wrzeciądz i szkubel zamykanemi i zawiasami żelaznemi tudzież u spichrza są drzwi na zawiasach i hakach z wrzecądzem i szkublem żelaznemi, niemniej zamek prosty polski. Przed tym spichrzem jest wystawa, dach od dołu szkudłami pobity i dymnik w środku bez okna dalej ku górze snopkami poszyty. Ten spichrz ze wszystkim dobry, obok tego spichrza jest płot z żerdzi łupanych z wrotami już pochylony o jednej wrotni, u której kuna żelazna, a u drugi wrotni wcale nie masz, oddzielający podwórze pańskie do gumien i owczarni, w którym owczarnia połowa dawno postawiona, z rżniętego i ciesanego drzewa pod topór a druga połowa nowo niedawno postawiona z rżniętego drzewa. U której owczarni jest wrót do wyjazdu z mierzwą dwoje dużych, na biegunach drewnianych, z kuną i szkublami żelaznemi pobocznych, zaś drzwi w tej owczarni dwoje na biegunach drewnianych, u których drzwi małych jednych jest szkubel i wrzeciądz żelazne, a drugie z owczarni nowo zabite. Ta owczarnia w dachu i ścianach ze wszystkim dobra. Do tej owczarni z boku jest przybudowanych chlewów na drób i nierogaty inwentarz pięć, u których drzwi pięciorga drzwi na biegunach z wrzeciądzami i szkublami żelaznemi. Podłogi w tych chlewach stare podawane. Za tą owczarnią jest szopa na słupach poszyta, do której przez pół kładą zboże, a przez pół różnemi żerdziami zapierzoną, będąca od gumien tarcicami bydło stawa, do której szopy czyli obory są drzwi na zawiasach żelaznych z wrzecądzem i szkublem i zamek zepsuty. W rogu drugim od browaru są drzwi na biegunach, u których szkuble i wrzecądz. Ta szopa znacznie pochylona, zastrzałami podparta. Za tą szopą jest druga i trzecia szopa jedna od dołu szkudłami pobita, dalej słomą na słupach także od dołu różnemi kawałkami tarcic obita, dalej odkryta, dość dobra, trzecia zaś pod deskami od dołu, a dalej szkudłami, żadnego klepiska nie mająca, już licha, podporami ze wszystkich stron podparta. Stodoła o dwóch klepiskach z drzwa rżniętego stawiana, różnego starego w środku dwiema zaporami zaladowana[?]. U drzwi czyli wrót są kuny i [?] prągów żelazne do zamykania dane. Przy tej stodole jest szopa mała niedawno przybudowana. Ta stodoła tak w poszyciu jako też we wszystkim nienajgorsza. Browar, w którym zamieszkuje Abram Wołkowicz, gorzelany, za kontraktem niegdy Wielmożnego Gołembowskiego siedzący. Ten browar jest z pruska stawiany w reglówkę, w którym izba mieszkalna, izba dla gorzelni i izba do piwa robienia. W izbie mieszkalny jest okno duże, w szyb dwanaście małych, a drugie w szyb sześć, które jak oświadcza gorzelany iż są jego, a gruntowych nicząnał[?]. Ten browar gwałtownego postawienia potrzebuje, gdyż grozi niebezpieczeństwem ognia, reperować się już nie da, w którym komin zły i obalić się ma leda godzina. Za tym browarem jest studnia dość dobra, rynny złe, żuraw podparty, a kosior dobry na końcu okuty, przy którym womborek[?] nasze[?] okuty, sworzeń żelazny. Drzwi w tej gorzelni wszystkie na biegunach drewnianych, wrzeciądzy ani żelaska żadnego nie masz u nich. Za tym browarem w rogu jest wolarnia, częścią stara, częścią przystawna. W tej wolarni jest studnia do wywaru i koło do wywaru sięgania z łańcuchem, którego mniej lub więcej jest pięć łokci z wemborkiem[?] okutym na wale, na którym kole żadnego okucia nie masz, drzwi do studni ażeby które bydło nie wpadło na zawiasach żelaznych ze szkublem i wrzecądzem u wrót szkoble i wrzeciądze. W wolarni koryt sześć złych, drabin sześć dobrych. Ta wolarnia cała pobita guntami, w której dachu dymników trzy z drzwiczkami na zawiaskach, a w rogu szczuty wrotka do kładzenia siana z szkublem. Ta wolarnia reperacji potrzebuje w przyciesiach gdy słupy poogniewały, jako też i w ścianach. Na mieluchu i gorzelni jest szuszarnia murowana z lasami niezła, za gorzelnią i wolarnią ogród, w którym sadzawka z upustem i ta jest posiewana. To podwórze pańskie na okół ogrodzone płatami dartemi i ociesowanemi w sparniki wierciane, lecz częścią większą pougniewały sparniki i płoty pochyliły się.

Opis zabudowań włościan i ich powinności

Nro 4 Półrolnicy Mateusz Przybył ma chałupę dobrą i stodołę i chlew. Pańskiego inwentarza ma parę koni i parę wołów i krowę, wóz, pług, radło, kosę, siekierę i do sieczki kosę. Robi od świętego Wojciecha do św. Marcina siedm dni, a od świętego Marcina do świętego Wojciecha dni sześć, daje czyńszu dwa mędele jaj, kapłonów dwa, przędzie sztukę i obrabia. Za to bierze groszy piętnaście, do obierania warzywa, sadzenia, siekania, strzyży owiec, lnu moczenia i wyrzucania, sadzy wycierania darmo chodzi, bezednia tudzież w drogę lub z listem lub też forą o milę lub dwie darmo chodzi lub jedzie, robi w żniwa tłuk trzy, orze za dwa dni lasek siedm, a za dzień lasek cztery.

Nro 7mo Antoni Szumił chałupę, stodołę i oborę ma dobre, i to samo ma co i pierwszy półrolnik i te same powinności odbywa co i pierwszy.

Nro 12 Maci Nowag, ma konia pańskiego jednego, a drugiego jemu bawary zabrali, woły, krowę i inne porządki takie ma jak pierwszy półrolnik chałupę, stodołę i oborę ma dobre i te same powinności odbywa co i pierwszy

14. Maci Szumilak chałupę i stodołę tudzież oborę ma dobre, inwentarze te same co i pierwszy półrolnik pańskie i te same powinności odbywa dworowi co i pierwszy

19. Wincenty Szumilak ma chałupę złą i stodołę i obórkę przez swoje nygusostwo jako powiadają iż jej nie poszył, jako też reszty budynków reszą[?] inwentarzy takowych ma jak pierwszy półrolnik i sprzętów gospodarskich, odbywa te same powinności dworowi co i pierwszy.

Zagrodnicy

5. Tomasz Smilak ma chałupę dobrą, stodołę złą, obórkę dobrą, wołów pańskich dwa, pług, wóz, siekierę, kosę do sieczki, robi dni trzy w tydzień, orze za dzień po lasek cztery, daje kapłona jednego, oprząda sztukę jedną i obrabia i za to dostaje groszy dwanaście, kurę pańską ma i te same darmochy odbywa co i półrolnicy bezednia

6. Maci Ziętalak ma chałupę dobrą, stodołę i obórkę, inwentarz ten sam ma z porządkami gospodarskiemi i te same powinności odbywa dworowi co i pierwszy zagrodnik dworowi.

8. Antoni Zdalka chałupę, stodołę i obórkę ma dobre i te same inwentarze pańskie jako też porządki gospodarskie i te same powinności odrabia dworowi co i pierwszy

9. Tomasz Mielcarek włodarz ma chałupę i stodołę i obórkę dobre, pańskiego nie ma tylko włodarzem jest we dworze

10. Piotr Gumerski ma chałupę swą własną, nie ma nic pańskiego, nie robi żadnych dni i posług dworowi tylko z roli nadanej sobie czynszuje.

11. Kazmierz Płocieniczak ma chałupę dobrą, stodołę i obórkę bydła nie ma pańskieg, tylko swe i robi ręczno dni trzy dworowi jak i inni zagrodnicy

13. Nikodem Kucharczyk ma inwentarza pańskiego trzy woły i krowę, chałupę, obórkę i stodółkę dobrą i robi pańskie tak jak pierwszy i te same powinności odbywa.

Nro 15. Hieronim Robaszczyk ma chałupę, stodołę i obórkę dobrą, ma inwentarz ten sam oprócz krowy co i inni i odbywa te same powinności

17. Maci Kucharczyk ma chałupę, stodółkę i obórkę dobre, wołów trzy, krowę jedną, komię[?] jedną i inne porządki gospodarskie i odbywa te same powinności co inni

18. Alexander Zdalka ma chałupę, obórkę i stodółkę dobre, wołów pańskich parę, reszty pańskiego inwentarza nie ma, kosę, radło, wóz, siekierę i te same powinności odbywa dworowi co i pierwszy.

20. Walenty Weszczak, ten nie ma żadnego inwentarza pańskiego, chałupę ma złą bardzo, resztę budynków dobre, robi pańskiego dni trzy ręczno i resztę powinności odbywa tak jak inni zagrodnicy.

21. Olejniczka wdowa, także nie ma nic pańskiego, robi dni trzy ręczno, budynki ma dobre i darmochy te same odbywa jak i inni bydelni.

22. Daniel Ratayczyk ma bydła pańskiego dwa woły, wóz, radło, siekierę i kosę, wóż i robi to samo co pierwszy zagrodnik ciągły.

23. Gościniec, w którym siedzi Layser Hersky kaczmarz, w tym gościńcu są dwie izby po lewej ręce do szynku z komorą, w której komin i piec z cegły, okien trzy w dwóch po tafelek dwadzieścia jeden, a w trzecim tafelek dwanaście, w którym cztery wytłuczone, a dwa okna od drogi dobre. W tej karczmie podłoga miejscami zła, stół duży dobry i ławka do szynkwasu, krata dobra, u komory drzwi dwojga, wrzeciądz i szkobel żelazne, a u drzwi do izby z sieni wrzecądz i szkobel i antaba do przyciągania, drzwi żelazne, naprzeciw tej izby kaczemny jest izdebka mała, w której mieszka Józef Ittzkowicz, do tej izby są drzwi na biegunach u drzwi pierwszych z sieni wrzeciądz i szkobel i haczyk, z izby do komory toż samo, z komory na dwór nie masz żadnego żelaza, piec i komin taki jak w izbie gościnny, okien dwa łatanych, u drzwi siennych na dwór z gościńca wychodząc wrzecądz i szkobel do zamykania gośccińca dany. Ten gościniec słomą pokryty, podwleczenia przyciesi potrzebujący, lecz ma bydź reperowany. Za tym gościńcem jest nowa stajnia postawiona z rżniętego drzewa, poławna, lecz jeszcze niedokończona i nieposzyta, wrót u tej nie masz. Obok gościńca tego jest na górce stajnia stara, w której żłobów trzy samych bez drabin i wrót dwoje, które się zapierają z stajni na kulki drewniane, a u fortki wrzecądz i szkobel do zamykania stajni z podwórza dany, ta w dachu potrzebuje reparacji, lecz ma też bydź rozebraną. Przed tą stajnią starą jest studnia dobra, kosiora łańcuszek żelazny dany.

Nro 24. Dwojaki, w których zamieszkuje młynarz Michał Witka z bratową swą, wdową. W tych dwojakach jest okien trzy, drzwi sześcioro na biegunach drewnianych, z klamkami drewnianemi, komin i piec prostą robotą. Ta chałupa ze wszystkim dobra, tak w ścianach, jako i dachu. Za tą chałupą chlew przystawiony, młynarz ten wraz z bratową swą siedzi za kontraktem niegdy Wielmożnego Gołembowskiego zawartego z tymże dnia 23 kwietnia 1813 roku, z którego posiedzenia i wiatraka daje czynszu na rok trzysta czterdzieści i dwa złote polskie. Za tą chałupą jest wiatrak, który się tu nie opisuje, gdyż jest w kontrakcie opisany zawartym z niegdy Wielmożnym Gołembowskim.

25. Chałupa kowalska, w której zamieszkuje Antoni Szteyhemes czyli po polsku Kamiński, kowal. Ten nie ma statków więcej pańskich jak jedną starą gwoździownicę, jeden śrubstak, gdyż reszta odebrana od niego jak kwit świadczy dnia 23 kwietnia 1809 roku przez dyrektora za rozkazem niegdy Wielmożnego Gołembowskiego. Tenże kowal posiada chałupę tę podług kontraktu approbowanego przez niegdy Wielmożnego Gołembowskiego dnia 23 kwietnia 1813 roku. Ta chałupa jest pod guntami, o jednej izbie i komorze, a w sieni komin do roboty kowalski dany, ze wszystkim dobra, tylko trochę w dachu reparacji potrzebująca.

26. Chałupa trojaki, w której siedzą owczarz, kucharz i sołtys. Ta chałupa dobra, chlewy puste, stodółki nie masz.

27. Franciszek Jaguszewski, komornik, który ma swą chałupę i stodółkę i obórkę, robi dwa dni w tydzień i darmochy te same odbywa co i piesi.

28. Karczma i pięciu izba w której szpital, organista, szewc i Marcin Miłowski siedzi i szynk dworski utrzymuje, ma statków pańskich do szynku sądek od wódki jeden, lejek mały jeden, szynkuje same wódkę z dwudziesty pierwszy baretki świętojanki. Ten gościniec pod guntami, lecz tak w dachu jako też i wewnątrz znacznej reperacji potrzebuje.

Chałupa pod szydłówką bez numeru, sama bez innych zabudowań, nowa, o jednej izbie z komorą, dobra, okno ktoś wybił i zabrał z hultai.

Chałupa pod borem Wygoda nazwana, dwojaki z komorami, w której mieszka Jackowski borowy i szynkuje pański trunek, a na drugiej stronie dopiero ma siedzieć drugi borowy. Ta chałupa nowa ze wszystkim dobra. Za tą chałupą są szopy dwie pańskie na słupach do kładzenia zboża, bez ścian, założona zbożem, jedna a druga jedną ćwiercią.

Do pomienionych dóbr Wągłczowa jest dość obszerny bór w którym tylko cienkie łatne drzewo, żadnego budowlego nie masz, aby się zdało, tego obserności jest wyrażona w mappie jako też i obserności całej Wągłczowa rozległości i podział czterech pól. Ten bór znacznie wycięty i wypalony, jeszcze za życa niegdy Wiel. Gołembowskiego. Na folwarkach dóbr tych Wągłczowa wysiewu jest ozimy, wiere. cztery, [?] jarzynnego wyścion[?] ogółem pięćset sześćdziesiąt ośm, siana wozów sto pięćdziesiąt.

Opis, przytoczony w oryginale, mówi sam za siebie. Wągłczew posiadał w owym czasie dwór, 20 chałup, dwojaki, trojaki, dom kowalski, gościniec, karczmę i chatę w pobliżu lasu. Nazwaną ją Wygodą, a na mapie z 1839 r. karczma pod lasem nazwana jest Moskal. Oprócz tego we wsi znajdował się folwark i kościół z klasztorem miechowitów. Ze wspomnianych budowli tylko te sakralne przetrwały kolejne 202 lata..

Inwentarz dóbr Grójec Mały (1813)

Źródło inwentarza:

Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1814. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Działo się we Dworze wsi Groyca małego w Powiecie Sieradzkim dnia trzeciego Stycznia, roku tysiąc osiemset czternastego.—

Przed Antonim Pstrokońskim, Pisarzem Aktowym Powiatu Sieradzkiego Departamentu Kaliskiego, niżey podpisanym, w Mieście Powiatowym Sieradzu w Kamienicy pod liczbą 38. przy ulicy Kollegiackiej zamieszkałym, przez Prezesa Trybunału Cywilnego Departamentu Kaliskiego dnia dziesiątego kwietnia roku przeszłego tysiąc osiemset trzynastego ad Nro 261. do spisania inwentarza pozostałości niegdy Jasnie Wielmożnego Ignacego Błeszyńskiego byłego Starosty Brodnickiego, Ex Posła Powiatu Sieradzkiego, Orderow Polskich Kawalera, Maiętności Złoczowskiey Nowowieyskiey Brzezińskiey i Mało-Groieckiey w Powiecie tuteyszym Sieradzkim leżących dziedzica, mianowanym, do dobr Złoczowskich na żądanie pozostałey wdowy Jasnie Wielmożney Petronelli z Radolinskich Błeszynskiey Starosciny Brodnickiey wdowy przy byłym, w przytomnosci dwoch swiadkow nizey wymienionych, stanęli osobiście:

1.o Jasnie Wielmożny Maxymilian Zadora Łączkowski, Sędzia Pokoiu Powiatu Sieradzkiego, dobr Groyca małego i Stanisławowa przez nieboszczyka puszczonych Posiadacz, tu w Groycu małym mieszkaiący,

2.o Wielmożny Jozef Gozdawa Godlewski Pisarz Aktowy Departamentu Kaliskiego, w Miescie Kaliszu w Kamienicy Gibasiewicza przy ulicy Maryanskiey zamieszkały, od Prezesa Trybunału Cywilnego Departamentu Kaliskiego pod dniem dziesiątym kwietnia roku przeszłego wyznaczony do zastąpienia Sukcessorow nieprzytomnych i domniemanych wyżey wspomnionego niegdy Jasnie Wielmożnego Ignacego Błeszynskiego Starosty, bezpotomnie dnia dwudziestego stycznia roku przeszłego w Złoczowie zmarłego, tychże Sukcessorow zastępuiący.—

Pisarz Aktowy Powiatu Sieradzkiego po ukonczeniu opisu stanu dobr Maiętnosci Złoczowskiey Nowowieyskiey i Brzezinskiey oraz blisko będąc ukonczenia inwentarza pozostałosci zadosyc czyniąc obowiązkom i żądaniu strony przystąpił do opisania stanu dobr Groyca małego i Stanisławowa, w sposob iak następuie:

I Groiec mały, wieś.

1.mo Dwor z drzewa rzniętego stary, komin z gruntu murowany. Dach pod szkudłami. Wchodząc do dworu iest przedsionek, do ktorego drzwi stare składane na zawiasach z kunami dwiema żelaznemi do zasuwania drąga, w przedsionku tym okna dwa tylko okienicami zasuwane, nad drzwiami okienko szklane, z tego przedsionku dwoie drzwi na zawiasach z iednym wrzecądzem i dwiema szkoblami do ogrodu.— Z przedsionka drzwi do sieni na zawiasach z dwiema kunami żelaznemi do zasuwania drąga. Z tey sieni schody na gorę z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i dwiema szkoblami, drugie drzwi do kuchenki na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami w ktorey sciany murowane. W obudwoch sieniach podłogi i posowy z tarcic.—Po lewey stronie pokoiu, do ktorego wchodząc drzwi na zawiasach troygu z zamkiem i kluczem, w tym pokoiu okien trzy, każde o czterech taflach szklanych, okna otwierane na zawiaskach z szkobelkami i haczykami, kominek z cegły, piec z kafli fazturowych obicie na płotnie niebiesko malowane.— Z tego pokoiu drzwi składane na zawiasach z zamkiem kluczem i antabą do drugiego pokoiu. W tym pokoiu okno iedno otwierane o czterech taflach, kominek z cegły. Obicie na murze i częscią na płotnie seledynowo malowane z szlakami paryzkiemi.—

Z tego pokoiu drzwi do garderoby na zawiasach z zamkiem i kluczem, w ktorey okno szklane zasuwane okienicą. Z tey garderoby znowu drzwi na zawiasach zamykane do komnatki, w ktorey okno iedno z kratami żelaznemi.— Z drugiego powyższego pokoiu drzwi na zawiasach z zamkiem, kluczem antabą i haczykiem do trzeciego pokoiu panieńskiego, w ktorym okien dwa otwieranych, kominek z cegły, na boku kominka skrytka czyli murek, posowa podbita tarcicami wybielonemi, piecyk zelazny possessora.— Z tego pokoiu drzwi na zawiasach z zamkiem kluczem i antabą oraz haczykiem do czwartego pokoiu, w tym pokoiu okno o czterech taflach z ktorych trzy sporządzane, kominek z cegły, piec z kafli białych i zołtych dwa pokoie grzeiący. Z tego pokoiu drzwi do spizarni na zawiasach z zamkiem kluczem i antabą, w tey okno iedno z kratami drewnianemi, posowa i podłoga z tarcic.— Z czwartego pokoiu drzwi składane na zawiasach z zamkiem kluczem i antabą do pokoiu piątego Jadalnego, w tym pokoiu kominek z cegły, okien trzy, każde o czterech taflach, w ktorych przetrąconych szyb cztery, kazde okno otwierane na zawiaskach z haczykami i szkobelkami, obicie papiorowe na płotnie lepione koloru zielonego.— Z tego pokoiu drzwi do sieni na zawiasach z zamkiem, kluczem i antabą.—Wszystkie drzwi zielono malowane. W wszystkich pokoiach i garderobie podłogi i posowy z tarcic. Ten dwor wewnątrz zupełnie przez Possessora zreperowany.— Za dworem ogrod czyli sad na dwie częsci podzielony, w ktorym drzewo owocowe z szpalerami grabowemi.—"—"—"—"—

2.do Kuchnia stara z drzewa kostkowego, dach pod dranicami, komin z gliny nadmurowany. W tym budynku sien, izba, izdebka i komora, kuchenka w szrodku mała, w kazdey izbie okno iedno naporządzane i łatane deszczkami, piec i kominek z cegły. Drzwi wszystkich szescioro złych prostych, z tych iedne tylko na zawiasach z szkoblami i wrzecądzem.—

3.tio Browar stary z drzewa kostkowego w ziemię wklęsły, dach stary pod dranicami, kominy dwa z gliny nadmurowane, na iedney stronie izba mieszkalna, w ktorey okno złe, kominek z gliny, piec z cegły. Do tey izby komora osobna. W sieni piwo robią, gdzie są kotliny.— Na drugiey stronie gorzalnia w ktorey kominek z cegły, kotliny dwie, okno iedno złe, wszystkich drzwi szescioro starych. Ten browar potrzebuie wielkiey reparacyi albo nowey budowy.— Za browarem studnia ocembrowana z słupem, kosiorem i rynnami do gorzalni i browaru idącemi. Przed browarem studnie dwie do wywaru.— Obok tego browaru obora stara zła sciany popruchniałe z dwoygiem drzwi. Dach słomiany stary.—

Lamus z drzewa rzniętego, dach pod szkudłami drzwi na zawiasach z zamkiem kluczem wrzecądzem i szkoblami. Pod lamuzem sklep murowany z szyią nakrytą szkudłami. Do sklepu dwoie drzwi na zawiasach, iedne zewnątrz z zamkiem kluczem wrzecądzem i szkoblami, u drugich tylko wrzecądz z szkoblami.

Stodoła z dyli częscią nowych częscią starych, dach pod snopkami, wrot czworo na wylot z kunami u gory z przodu z wrzecądzem i szkoblami. Samsieki dwa.—

Spichrz stary z drzewa rzniętego, dach słomiany. Drzwi na zawiasach z zamkiem kluczem wrzecądzem i szkoblami wszrodku są koyce. Na przodku wystawa z schodami i drzwiami wrzecądzem i szkoblami na gore.—

Obora razem z staynią fornalską z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Wrota do obory, z drugiey strony też wrota na biegunach do stayni z wrzecądzem i szkoblami.—

Chlewy z drzewa kostkowego stare złe, w ziemię wklęsłe, z pięciorgiem drzwi na biegunach z iednym wrzecądzem i szkoblami. Na boku przystawiona szopa do stawiania wozow z wrotami na kunach u gory, z iednym wrzecądzem i szkoblami, dach tey szopy częscią pod dranicami, częscią pod snopkami.—

Kurniki z drzewa kostkowego dach słomiany z dymnikiem, czworo drzwi na biegunach z dwiema wrzecądzami i czterma szkoblami.—

Staynia z wozownią z drzewa rzniętego. Dach słomiany z iednym dymnikiem w ktorym drzwiczki— przyciesi zgniłe. Do stayni drzwi z wrzecądzem i dwiema szkoblami, podłoga i posowa z dyli. Do wozowni wrota na biegunach, z ryglem i dwiema szkoblami.—

Blisko dworu studnia ocembrowana z sochą, kosiorem i korytem.— Dziedziniec cały ogrodzony płatami z iednemi wrotami na kunach żelaznych u gory i u dołu z kuną małą i szkobelkami do prągła, są i drzwiczki ordynaryine na biegunach.—

Opodal od dworu owczarnia z stodołami, owczarnia z drzewa kostkowego. Dach słomiany z dwiema dymnikami na drzwiczki zamykanemi, u iednych wrzecądz z szkoblami. Wrot dwoie drzwi dwoie z dwiema wrzecądzami i czterma szkoblami.—

Stodoła nowa z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Wrot dwoie na wylot z wrzecądzem i szkoblami na przodzie, na tyle z zatyczkami żelaznemi. Samsiekow trzy.—

Stodoła druga zupełnie poprzedzaiącey podobna, oprocz że ma dach starszy.— Te stodoły osłupione parkanem na przodzie z balikow rzniętych, z wrotami przy ktorych kuna i dwa szkoble.—

Budynki Wieyskie.

4.to Dwoiaki nowe z drzewa rzniętego, dach połową pod dranicami połową pod snopkami. Komin z gliny nadmurowany. Maią drzwi czworo, sień dwie izby, kuchenkę, okien dwa, piecow dwa, kominkow dwa z cegły, posowy z tarcic, podłoga w iedney izbie nauczycielskiey.—

5.to Dwoiaki drugie nowe zupełnie pierwszym podobne. Należy stodoła stara o dwoch samsiekach i obora.—

6.to Chałupa Jagieły stara z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin z gliny. Ma drzwi czworo, sien, izbę komorę okno piec i kominek z gliny posowę z dyli, stodołę starą o dwoch samsiekach oborkę i chlewik.—

7.o Chałupa Jana Zagrodnika stara zła z drzewa kostkowego, dach częscią słomiany częscią z desek.— Reszta iak w pierwszy. Ma stodołkę z szopką, sołek oborkę z chlewikiem.—

8.vo Chałupa Walczaka Zagrodnika stara podobna poprzedzaiącey. Ma stodołkę przy chałupie, oborkę nową i sołek.—

9.o Czworaki z drzewa kostkowego, dach słomiany, komin z gliny. Maią drzwi szescioro, sien iednę, izb cztery, okna cztery, dwa piece, cztery kominki z gliny posowę z dyli, stodołek dwie. Każdą o iednym samsieku i oborkę.—

10.o Czworaki drugie nowe z drzewa rzniętego, dach słomiany z szczytami z tarcic komin z gliny nadmurowany. Maią drzwi szescioro, sien, izb cztery, okien pięc, piece dwa, kominki cztery z gliny, posowy z tarcic.— Tu należą dwie stodołki, każda o iednym samsieku i oborki dwie.

Pod Łagiewnikami.

11.o Chałupa Młynarska z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin z gliny. Ma drzwi czworo, sień, izbę, komorę, okien dwa, piec i kominek z gliny, posowę z dyli, stodołkę o dwoch samsiekach.

Młynica z drzewa kostkowego o iednym kole na stawie. Dach z dranic nowy. We młynie są dwa kamienie. Oskard ieden, paprzyca, i wrzeciono żelazne, oraz pytel żubrowy, skrzynia iedna, wszystko sprawione przez Possessora.—

Przy młynie sa pogrodki z upustem i mostkiem.

12.o Chałupa Marcina Jagiełły z drzewa kostkowego, dach słomiany. Komin z gliny. Ma troie drzwi, sień, izbę, komorę, okno piec i kominek z gliny posowę z dyli i oborkę.—

13.o Chałupa Maniaka /: ktory ią swoim kosztem wystawił :/ podobna poprzedzaiącey. Do niey stodołka, o iednym samsieku przystawiona.—

14.o Chałupa Ignacego Kowaleskiego Szewca z drzewa kostkowego podobna poprzedzaiącey z stodołką.

Na Bugaiu.

15.o Karczma stara z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin z gliny. Ma drzwi pięcioro, sień, izbę, komorę, w izbie okien dwa z ktorych iedno małe piec i kominek z gliny posowę z dyli.— Staynia wiezdna dobra z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Wrot dwoie na biegunach, złob z drabiną.—

Wieś zarobna Stanisławow.

No 1.o et 2.o Chałupy dwie, każda z drzewa kostkowego dobra, ma dach słomiany, komin z gliny, drzwi troie, sien, izbę, komorę, okno, piec i kominek z gliny posowę z dyli, stodołę i oborę.—"—"—"—"—"—"

No 3.o Chałupa stara podobna poprzedzaiącey.—"—

No 4.to Chałupa stara zupełnie podobna tamtey.

No 5.to Dwoiaki nowe z drzewa kostkowego, maią dach słomiany, komin z gliny, drzwi szescioro, sien, dwie izby, dwie komory, dwa okna, dwa piece, dwa kominki, posowy z dyli. Stodoły dwie każdą o iednym samsieku, i oborki dwie.—

6.to Chata stara komornika maiąca dach słomiany, dwoie drzwi sień i izdebkę.—

7.o Chata druga nowa podobna poprzedzaiącey.—

8.o Chałupka z drzewa kostkowego, maiąca dach słomiany, komin z gliny, sien, izbę, w niey okno z kominkiem i piecem — oraz oborkę.—

9.o Karczma dobra z drzewa kostkowego, dach słomiany, komin z gliny. Ma drzwi wszystkich szescioro, sień, izbę izdebki dwie, komorę iednę, okien trzy, piece dwa, kominki trzy, posowę z dyli, i oborek trzy.— Studnia przed karczmą ocembrowana z słupem i kosiorem. Kuznia stara z drzewa kostkowego dobra. Ma dach z desek, komin z gliny. Drzwi na biegunach. Statki są własne kowala.—

Powinności Włościan.

W Groycu małym iest Zagrodnikow dwoch. Ma każdy dwa woły, woz, pług, kosę, sierp, siekierę. Daie kurę iednę jay pięc. Przędzie sztukę. Robi bydłem czy ręczno w tydzień dni trzy. Tłuk w żniwa odbywa dwie. Jednemu z nich para wołow i woz na podwodzie przepadły.— Chałupnikow czterech, kazdy przędzie puł sztuki, robi w tydzień ręczno dni dwa, tłuk w zniwa dwie.— Komornikow pięciu. Kazdy przędzie puł sztuki, robi w tydzień dzień. Tłukę w zniwa iednę.— Komornic trzy: kazda robi w tydzien dzien ieden, tłukę w zniwa iednę. Młynarz na stawie odbywa w żniwa tłuk dwanaście i Pańskie mlewo melę.—

W Stanisławowie: Zagrodnikow czterech. Każdy ma wołow trzy, woz, pług, kosę, sierp, siekierę. Daie kapłona iednego, jay dziesięć. Przędzie sztukę. Robi w tydzień dni trzy bydłem czy ręczno. Tłuk w zniwa dwie odbywa. Tym zagrodnikom wszystkie woły wyzdychały.— Chałupnikow dwoch: każdy ma parę wołow /: z ktorych trzy zdechły :/ woz, pług, kosę, sierp, siekierę, daie kurę iednę, jaiec pięc, przędzie pułsztuki. Robi w tydzień bydłem dzien ieden, albo ręczno dwa dni. Tłuk odbywa w żniwa dwie.— Komornikow trzech, kazdy robi ręczno w tydzien dni dwa, tłuk w żniwa dwie. Komornikow trzech robiących w tydzien dzien ieden, tłuk dwie. Komornic dwie to samo odrabiaiących.— Karczmarz odbywa w zniwa tłuk dwanascie.— Komornice kopizny biorą żyta, tatarki, owsa, i jęczmienia po korcu iednym, grochu garcy osiem. Gospodarze zas rolni odbywaią po kolei strożą i trzodę.—

Bor.

Bor od granic Łagiewnik i Ostrowa, aż do Pazy Nowowieyskiey, a z tamtąd do granic Złoczowa i Groyca wielkiego rozciągaiący się ktorego będzie ze trzy cwierci mili, maiący drzewo sosnowe i coś lesnego w Pazy. Jest w nim dosc zdatnego drzewa na budowlą lecz tylko w kostkę.— Do pikowania i doyrzenia tego boru iest utrzymywany przez Possessora Lesny czyli Borowy, ktoremu dawana iest rocznia ordynarya i zasług złotych pięcdziesiąt boty nowe i kapusta.—

Po tym wszystkim Jasnie Wielmożny Łączkowski Sędzia Pokoiu oświadczył: iż dobra wzmiankowane Groiec mały i Stanisławow miał sobie puszczone od Nieboszczyka iakby sposobem dożywocia, i na to ma blankiet własnoręczny nieboszczyka, dotąd nie zapisany, mieszkaiąc zaś przez znaczny przeciąg czasu w tych dobrach, i widząc potrzebę poprawienia lub nowo wystawienia budynkow, to własnym kosztem uskutecznił, iako to:

1.mo Zreperował dwor w Groycu przez danie wewnątrz piecow z kafli, kominkow, drzwi, okien, scian przyozdobienie częscią przez malowanie obicia na płotnie, częscią papiorowe, iakoteż podłogi i inne tym podobne.—

2.do Wybudował blisko dworu nowo — Lamuz z sklepem murowanym pod nim — oborę z staynią fornalską — Kurniki—. Owczarnią — Stodoły trzy osobne.—

3.o Zreperował kuchnią przez danie dachu nowego z dranic — także młynicę w dachu, i wewnątrz, iako też przez danie pogrodek upustu i mostku.—

4.o Postawił staynią wiezdną nową przy karczmie Bugay zwaney, za wsią.—

5.to Wybudował na wsi dawniey czworakow dwoie, czyli dwie chałupy kazdą o czterech izbach — podobniez swieżo wybudował dwie chałupy nowe z drzewa rzniętego, kazdą o dwoch izbach, z ktorych w iedney mieszka Nauczyciel dla wieyskich dzieci.—

6.to Na Stanisławowie postawił nową karczmę, kuznią, i dwoiaki.—

7.mo Wyszlamował dwie sadzawki, iednę za dworem, drugą za młynem.—

8.vo Wyrudował pola i łąki.—

9.no Przyszedłszy do possessyi tych dobr, wszystkim rolnikom dał załogi w bydle i porządkach gospodarskich.—

Co wszystko Jasnie Wielmożny Łączkowski Sędzia Pokoiu, jezli będzie potrzeba ofiaruie w czasie dowieść zostawuiąc to dalszey rozwadze.—

Ktory opis stanu dobr Groyca i Stanisławowa dnia trzeciego stycznia zaczęty, a dnia czwartego tegoż miesiąca na gruncie skonczony, w przytomności Jaśnie Wielmożney Petronelli z Radolińskich, niegdy Jasnie Wielmożnego Ignacego Błeszyńskiego, Starosty Brodnickiego, Orderow Polskich Kawalera, dóbr maiętnosci Złoczowskiey, Nowowieyskiey, Brzezinskiey i Groieckiey dziedzica Małżonki, pozostałey wdowy, w Złoczowie mieszkaiącey, z osoby dobrze znaney, iako Pani dozywotniey, stawaiącym przeczytany, wszyscy interessenci i dwory swiadkowie przymioty prawem przepisane maiący. Urodzony Jan Piotrowski, w wsi Starcach, i Jegomość Pan Jakob Ruszkowski, Nauczyciel, w wsi Brzezniu zamieszkali, i Pisarz Aktowy Powiatu Sieradzkiego, Akt ten opisuiący, rękami własnemi podpisali.—

(podpisy)

Oświadcza ieszcze że wszystkim Rolnikom w Groycu i Stanisławowie zakłady Panskie maiącym, bydło prawie wszystko dla powszechney karystyi nie tylko ich własne ale też i Pańskie wyzdychało, tak dalece: że Rolnikom nie zostało więcey bydła roboczego Panskiego, iak w Groycu wołow sześć, a w Stanisławowie wołow trzy, i że dla takiey karystyi, wypada znowu nowe dac załogi Rolnikom. oo.

(podpisy)

Inwentarz dóbr Brzeźnio (1813)

Źródło inwentarza:

Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1814. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Działo się we Dworze wsi Brzeznia dnia piętnastego grudnia, roku tysiąc osiemset trzynastego.

Pisarz Aktowy Powiatu Sieradzkiego w Departamencie Kaliskim, w Sieradzu w kamienicy pod liczbą 38. przy ulicy Kollegiackiey mieszkaiący, po skonczonym opisie stanu dobr Maiętnosci Złoczowskiey i Nowowieyskiey, przybył tu dzis, gdzie w przytomnosci dwoch swiadków nizey wymienionych, zastał Wielmożnego Ignacego Błeszynskiego Radzcę Powiatu Sieradzkiego, dobr Brzeznia z przyległosciami Possessora z osoby dobrze znanego, ktory oswiadczył: że Brzeznio, Zapole, Wola, Przedgorcze i Krzaki z trzema młynami, wodnemi, i wszelkiemi należytosciami miał sobie w dzierzenie roku tysiąc siedemset dziewięcdziesiąt osmego od Swiętego Jana puszczone od Jasnie Wielmożnego niegdy Ignacego Błeszynskiego Starosty Brodnickiego, Orderow Polskich Kawalera, dobr tych i innych Dziedzica, brata swego stryieczno-rodzonego, a to za summę na rok dwadziescia tysięcy złotych Polskich umowioną, nie ma iednak na te dobra kontraktu.— Dzierzawę wypłacał do rąk tegoż nieboszczyka kazdorocznie, tak dalece: że ta zaspokoiona została aż do Swiętego Jana roku biezącego kiedy tez i dzierzawna possessya skończyła się. Od tego zaś dnia dzierzy te dobra iuż za kontraktem od Pani Dożywotniey Jasnie Wielmożney Petronelli z Radolinskich Błeszynskiey Starosciny, wdowy. Poczym wniosł tenże Wielmożny Ignacy Błeszynski Radzca: iż do gruntu ma pretensye za wybudowanie wielu nowych chałup, budynkow folwarcznych i za zakłady włoscianom dane czego wydatek w czasie okaże dowodami gdzie będzie wypadało.—

Stanęli tu także Wielmożni Ichmość Xięża Błażey Czupiński przeszły i Stanisław Gliczyński teraźnieyszy Proboszczowie Koscioła Parafialnego w Brzezniu z osob dobrze znani, i oswiadczyli, iakoto:

JXsiądz Czupinski: Roku tysiąc osiemsetnego maiąc Probostwo w Unkowie, powołany zostałem przez niegdy Jasnie Wielmożnego Ignacego Błeszynskiego Starostę, iako dziedzica i kollatora do Probostwa tuteyszego, i dana mi została prezenta. Przyiąłem to ale z warunkiem aby Plebania wybudowana była od dziedzica gdyż nie było gdzie mieszkac, do takiego warunku kollator przychylił się i dał do zrozumienia abym ia takową wybudował obiecuiąc za wystawienie nagrodę. W tę więc nadzieię wymurowałem nowo Plebanią z sienią, kuchenką, czterma pokoiami, komnatką i sklepem, i tę zupełnie roku tysiąc osiemset drugiego skonczyłem.

To wymurowanie Plebanii kosztowało złotych szesc tysięcy mowiąc —''—''—'' 6,000.

Aże niegdy Jasnie Wielmożny Starosta, kollator dał na moc tego przez Urodzonego Wolskiego swego prowentowego na tenczas Pisarza, a teraz Ekonoma złotych trzysta, mowiąc —" 300.

więc reszty należy —"—"—"— 5.700.

Procz tego sprawiłem w Kosciele organy nowe /: bo żadnych nie było tylko pozytywa zupełnie zniszczona i ieszcze z Koscioła drewnianego niegdyś pozostała :/ ktore kosztuią złotych trzy tysiące, mowiąc —" 3,000.

Sprawiłem także antepedium przed wielkim ołtarzem z czterma gradusami, wszystko nowe, co kosztowało czerwonych złotych osiemnascie czyli złotych trzysta dwadziescia cztery, mowiąc 324.

Oguł pretensyi złotych dziewięc tysięcy dwadziescia cztery, mowiąc —"—"—"—" 9.024.

Co wszystko przez biegłych znaiących się na tym udowodnione bydz może, i wniosł na koniec aby ta Jego pretensya przez Sukcessorow zapłacona mu bydz mogła.

JXiądz zaś Stanisław Gliczyński, teraznieyszy Proboszcz Koscioła Brzezinskiego powiedział: że Koscioł ten Parafialny w facyacie i gzemsach iako też w murze cmentarzowym potrzebuie znaczney reperacyi, na co koscioł zadnego nie ma funduszu zapisanego, a reperacya do kollatora należec powinna, i żądał Pisarza Aktowego Powiatu Sieradzkiego o obeyrzenie takowey dezolacyi i oney opisanie, żądał także i Jegomość Xiądz Czupiński opisania Plebanii w iakim stanie ta znayduie się.— Zadosyc czyniąc Pisarz aktowy żądaniu i obowiązkom swoim przystąpił do opisu stanu, a naprzod Koscioła, Plebanij, daley zas całey Maiętnosci, w sposob iak następuie:

Wies Brzeznio.

Kościoł.

Koscioł Parafialny, wysoki, przez niegdy Wielmożnego Kazimierza Błeszynskiego Chorążego Sieradzkiego roku tysiąc siedemset pięcdziesiątego czwartego zaczęty, a przez Jego małzonkę pozostałą wdowę Wielmożną Teressę z Strusow dokonczony, cały z zakrystyą murowany. Struktury wspaniałey, wszędzie dobry, oprocz że na facyacie u brzegow dachu i wszrodku murow zewnątrz gzemsy w wielu mieyscach z pokrycia i wapna poopadały, przez co do większego zniszczenia samych nawet murow przyjść może.— Dzwonica cała murowana dobra.—Mury koło cmentarza nadmurowane osobliwie z strony pułnocy w trzech mieyscach mur iako też nad drzwi porysowane, a u dołu w kilku mieyscach dziury porobiły się, i wkrotce ta część muru popękanego upaść może, jezli przynaymniey filar dany nie będzie.—

Plebania.

Plebania cała murowana wapnem wybielona i z facyatą. Ma dach pod szkudłami, komin murowany. Obeymuie na dłuz łokci dwadziescia, na szerz łokci szesnascie. Składa się z sieni, kuchenki, komnatki i czterech pokoi, w każdym pokoiu są podłogi z tarcic, suffity wyrzucane wapnem, kominki z cegły, piece dwa z kafli, każdy dwa pokoie grzeiący. Drzwi stolarską robotą na zawiasach z zamkami i kluczami wszystkich siedmioro, iedne z nich do kuchenki z wrzecądzem, szkoblami i klamką. Okien w pokoiach dziesięc, kazde o szesciu wielkich taflach na zawiaskach z szkobelkami i haczykami. Okienice są wszędzie. Kuchenka i komnatka sklepione, w komnatce podłoga z tarcic i okno iedno z kratami żelaznemi. Sklep pod Plebanią murowany, zamykany.—

Budynki Dworskie.

1.mo Dwor czyli Oficyny frontem na wschod słonca z drzewa rzniętego, na około gliną i wapnem wyrzucany i wybielony. Dach pod szkudłami, w ktorym z przodu trzy dymniki z oknami. Kominy dwa murowane. Wchodząc do oficyny drzwi składane futrowane na zawiasach gozdziami nabijane z ryglami dwiema u dołu i u gory, z zamkiem kluczem antabą i szkoblem. Nad temi drzwiami okienko szklane. Z sionki do kuchenki drzwi na zawiasach z okienkiem klamką i szkoblami. W kuchence iest sklepienie, dwoie czelusci do piecow.— Z kuchenki do przedpokoiku drzwi na zawiasach z klamką i szkoblami. W przedpokoiku drzwi do ogrodku na zawiasach z wielkim ryglem i szkoblami, w tych drzwiach okienko szklane.— Po prawey idąc drzwi na zawiasach z zamkiem i kluczem do pierwszego pokoiu, w ktorym okien trzy kazde o szesciu taflach, z tych dwa okna frontowane otwierane na zawiaskach z szkobelkami i ryglami, kominek z cegły. Piec z kafli dwa pokoie grzeiący.— Z tego pokoiu drzwi na zawiasach składane z zamkiem kluczem i antabą, w nim okna dwa podobnież otwierane. Kominek z cegły. Z tego pokoiu drzwi do przedpokoiku na zawiasach z klamką szkoblami zamkiem i haczykiem.— Po lewey stronie drzwi do pokoiu na zawiasach z zamkiem, kluczem i antabą. W tym pokoiu okna dwa podobniez iak wyzey otwierane. Kominek z cegły. Piec dwa pokoie grzeiący z kafli białych i drzwi do drugiey sionki na zawiasach z zamkiem i kluczem.—

Z tego pokoiu drzwi na zawiasach składane z zamkiem, kluczem i antabą, w tym pokoiu okno iedno otwierane. Kominek z cegły. Z tego pokoiu drzwi do przedsionku na zawiasach z klamką szkoblami i haczykiem, trzecie drzwi do garderoby na zawiasach z zamkiem i kluczem. W garderobie okno iedno.

Daley z frontu drzwi składane futrowane na zawiasach z zamkiem kluczem i antabą do sionki, nad drzwiami okienko. Z tey sionki drzwi do pokoiu jadalnego na zawiasach z zamkiem kluczem i antabą. W tym pokoiu okna dwa otwierane, kominek razem z piecem moskiewski z kafli. Obicie z materyi czerwoney.— Wszędzie są podłogi i posowy z tarcic, z ktorych posowy w dwoch pokoiach frontowych wyrzucane wapnem i bielone, okienice na około składane na zawiasach. W pierwszym pokoiu obicie papiorowe niebieskie przez dzierzawcę sprawione.

Po lewey stronie oficyna z drzewa rzniętego nowa podmurowana. Komin murowany. Dach pod szkudłami pod dymnikiem w ktorym małe okienko. Wchodząc do tey oficyny drzwi składane gozdziami nabijane z zamkiem kluczem i antabą. Z sieni na gorę schody z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. W tey oficynie cztery pokoie. W tych pokoiach szesc okien, w kazdym tafel szklanych sześć. Okna na zawiasach z przodu z ryglami i antabami. Drzwi w pokoiach poiedynczych pięcioro a szoste składane, na zawiasach wszystkie, z zamkami kluczami i antabami, w kazdym pokoiu kominek murowany, w pierwszym pokoiu piec murowany, w innych pokoiach ieszcze ich brakuie. Posowy i podłogi z tarcic wszędzie nawet i w sieni. W kuchni podłoga z cegły, częscią ta kuchnia sklepiona, częscią maiąca posowę z tarcic, z kuchni drzwi na tył na zawiasach z ryglem i szkoblami, okna w niey dwa z mnieyszemi szybami, kotlina z kapturem na słupie murowanym wsparta.— Przed oficyną studnia cembrowana z kołem, wiadrem i łańcuchem żelaznym. Za tą oficyną sklep murowany, dach pod szkudłami, drzwi zamykane.— Karmnik przy sklepie z drzewa rzniętego deskami pokryty. Za sklepem aż ku stayni ciągnie się ogrod włoski. Są w nim szpalery grabowe, drzewo owocowe przy kwaterach sadzone potym zas w tyle i na iednym boku iak samo urosło. Studnia na iednym boku cembrowana z kulką do wody. Kanał czyli row przez ogrod z mostkiem małym. Inspekta cztery z oknami. W tym ogrodzie domek z drzewa rzniętego podmurowany dla ogrodowego. Dach pod snopkami, szczyt ieden z tarcic, komin murowany. Sionka i izba, w izbie okno szklane, piec i kominek z cegły, posowa i podłoga z tarcic. Drzwi dwoie na zawiasach z iednym haczykiem, wrzecądzem i szkoblami, pod tym domkiem sklep na dwie częsci podzielony na włoszczyznę, drzwi troie na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami.— Potym suszarnia stara, dach słomiany, w niey piec do suszenia sliwek. Ten ogrod oparkaniony płotem z łat a z frontu kijowemi sztachetkami. Po bokach iest dwoie wrot sztachetkową robotą, z frontu zaś fortka z klamką i szkobelkami.—

Na przeciw dworu o podal folwark cały murowany, dach z dranic, komin murowany. Ma sień, izb dwie, izdebkę iednę, komor dwie, w pierwszey izbie okien dwa, w drugiey izbie i izdebce po iednym oknie. Drzwi wszystkich osmioro na zawiasach częscią z wrzecądzami i szkoblami, częscią z klamkami i haczykami. Kominki trzy i piece dwa z cegły.—

Studnia przed folwarkiem ocembrowana z sochą, zurawiem i wiadrem okutych oraz korytem do poienia koni i bydła.—

Po prawey stronie dworu browar razem z gorzalnią murowany. Dach pod szkudłami. Kominy dwa murowane. W dachu dwa dymniki z oknami. Wchodząc do sieni drzwi składane na zawiasach z klamką szkoblami ryglem wrzecądzem i szkoblami. Nad drzwiami okienko. W sieni cztery czeluscia. Z sieni po prawey stronie drzwi na zawiasach, z klamką wrzecądzem, szkoblami i haczykiem do izby słodowey. W tey izbie okien trzy z kratami sosnowemi, piec i kominek z cegły, podłoga także z cegły. Sufit wyrzucany wapnem, koryto murowane do zalewu słodu. Z tey izby drzwi na zawiasach z wrzecądzem szkoblami do suszarni, do ktorey się wchodzi po schodach, w niey okien trzy kazde maiące szyb małych dwanascie— Drugie drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami do pieca, zkąd ma bydz palone pod suszarnią ieszcze niedokończoną.—

Z sieni drzwi na zawiasach z klamką szkoblami i haczykiem do izby pisarskiey, w tey izbie okno iedno piec i kominek z cegły, podłoga z cegły, sufit wyrzucany.— Po lewey stronie izba browarna, do ktorey drzwi składane na zawiasach z klamką i szkoblami oraz wrzecądzem. W tey izbie okien dwa z kratami sosnowemi, kotliny dwie. Z tey izby drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami do sklepiku, w ktorym okienko małe. Po tym komorka bez drzwi w ktorey okienek małych dwa. Trzecie drzwi do sieni gorzelnianey na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. W browarze podłoga z kamieni, posowa z tarcic, w komorze suffit wyrzucany wapnem.—

Potym z frontu drugie drzwi składane na zawiasach z klamką i szkoblami oraz ryglem do sieni gorzelnianey. W tey sieni trzy czeluscia podłoga z kamieni posowa z tarcic. Z tey sieni drzwi na zawiasach z klamką i szkoblami do małey izby, w ktorey okno iedno, kominek z cegły, i piec z cegły dwie izby grzeiący. Z tey sieni idąc izba gorzelniana, do ktorey drzwi na zawiasach z klamką i szkobelkami w izbie okien trzy z kratami sosnowemi, kotlin trzy, podłoga z kamieni, posowa z tarcic, koryto spodem idące do wolarni.— Z tey izby drzwi na zawiasach z klamką i szkoblami do izby małey gorzelanego, w ktorey okno iedno suffit wapnem wyrzucany, kominek z cegły. Z tey gorzelanego izdebki drzwi na zawiasach z klamką i szkoblami do komory surowcowey, w niey okienko małe, suffit wapnem wyrzucany podłoga z tarcic.— Za browarem w tyle na dachu dwie drabiny.—Rynna z browaru do studni na froncie będącey ktora iest ocembrowana, ma sochę zuraw i wiadro okute. Druga rynna z gorzalni do studni w tyle będącey, ocembrowaney, ktora także ma sochę, zuraw i wiadro okute.—Na boku browaru chlewy dla trzody stare, ktore będą rozebrane, skoro nowe murowane skonczone zostaną.—

Wolarnia murowana wokoł z chlewami. Naprzod wolarnia w węgieł w dwa skrzydła. Dach pod szkudłami. Drzwi z frontu składane, gozdziami nabijane, na zawiasach z ryglem i szkoblami, potym drzwi piedyncze z boku ktorych iest pięcioro na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami. Posowa tey wolarni zupełnie skonczona z podłogą— Druga zas wewnątrz ieszcze nie skonczona i nie ma drzwi. Trzecie skrzydło obeymuie chlewy dla trzody. Dach pod szkudłami do nich będzie czworo drzwi z przegrodami. Komorka z frontu przy chlewach z drzwiami maiącemi bydz składanemi, gdyż to trzecie skrzydło ieszcze nie skonczone. W całym dachu tego budynku, sześć dymnikow. Okienek zas w scianach kilkanascie podobniez nie ukończonych.— Za wolarnią ozd z drzewa kostkowego. Dach pod szkudłami. Drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Piec do suszenia zruynowany.— Suszarnia do suszenia ospy, do pieca drzwi całe żelazne z wrzecądzem i szkoblami, piec murowany. Dach słomiany.—

Staynia fornalska o czterech przegrodach w słupy murowane bielone. Sciany z drzewa rzniętego. Dach słomiany, w nim dwa dymniki nie zamykane. Do staien drzwi czworo na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami, podłogi i posowy z tarcic.—

Spichrz stary, w słupy murowane, sciany z drzewa rzniętego, dach włoski pod szkudłami z trzema dymnikami w ktorych są dwa okienka, w scianach są dwa okna z kratami żelaznemi. W spichrzu podłoga i posowa z tarcic, drzwi na wylot na zawiasach pierwsze z przodu gozdziami nabijane z zamkiem kluczem wrzecądzem kręconym i szkoblami, drugie drzwi z zamkiem kluczem antabą i haczykiem. Schody na gorę gdzie sypanie.— Komorka przy tym spichrzu przystawiona na sypanie plew, sciany z drzewa rzniętego dach pod dranicami, drzwi na biegunach z wrzecądzem i szkoblami.—

Spichrz drugi nowy murowany, dach pod dranicami, w szczytach dwa okna szklane. Drzwi na wylot na biegunach zawiasach z zamkami i kluczami, oboie nabijane gozdziami, w spichrzu dwa okna z kratami żelaznemi i dwa lufty po bokach, podłoga i posowa z tarcic. Na gorę schody gdzie iest sypanie.—

Staienka przy tym spichrzu z starego drzewa przystawiona. Dach słomiany. Drzwi na zawiasach iedne z wrzecądzem i dwiema szkoblami, podłoga z dyli, złoby na około z drabinami.

Stodoła o dwoch klepiskach trzech samsiekach w słupy murowane bielone. Sciany z drzewa rzniętego. Dach słomiany o czterech szorach szkudeł u dołu, u gory zaś na kalonce dwiema szorami. Wrot dwoie na wylot, bez żelaznego zamknięcia.— Druga stodoła takaż, u ktorey dwoie wrot przednich z wrzecądzami giętemi i szkoblami— Trzecia stodoła takaż iak pierwsza bez zamknięcia.— Szopa na słupach pochylona, sciany nie całe z drzewa roznego starego i nowego, dach połową nowy połową stary z słomy, szrodkiem tey szopy klepisko bez wrot.— Między spichrzem i pierwszą stodołą sieczkarnia przystawiona pod daszkiem słomianym, drzwi na biegunach z wrzecądzem i szkoblami, schody na gorę drewniane.— Te spichrze z stodołami i szopą naokoło ogrodzone z przodu sciana z drzewa kostkowego pod daszkiem, w szrodku między dwiema słupami murowanemi wrota na kunach u gory z wrzecądzem i szkoblami do zamykania—

Obora okolna w słupy murowane, sciany częscią z drzewa rzniętego, częscią z kostkowego, powyprezane i niektore pogniłe.

Dach słomiany kalonki ze szkudeł, szczyty z tarcic. Drzwi dwoie na przodzie składane na biegunach, poiedynczych zas szescioro bez zamknięcia. Brama w szrodku murowana, wrotka w niey sztachetkową robotą, po bokach bramy sciany z drzewa rzniętego. Sadzawki dwie między oborą i kurnikami.— Kurniki w słupy murowane z drzewa kostkowego, dach pod szkudłami, drzwi wszystkich pięcioro z wrzecądzami i szkoblami na zawiasach. Wystawa na słupkach z sztachetkami nowemi i dwiema drzwiczkami takiemiz, szczyty z tarcic, przy tych kurnikach chlewik przystawiony, dach słomiany, dwoie małych drzwiczek.—

Staynia stara częscią z drzewa rzniętego, częscią z kostkowego, maiąca dwie przegrody i w szrodku wozownią, dach pod szkudłami z dwiema dymnikami. Drzwi dwoie składanych na zawiasach iedne z nich z ryglem i szkoblami, drugie bez rygla. Do wozowni wrota na zawiasach z ryglem i szkoblami, podłogi z dyli stare.—

Cały dziedziniec gdzie potrzeba ogrodzony, maiący troie wrot z daszkami, iedne między oficynami, drugie od przyiazdu ze wsi, trzecie od pola przy stodołach.—

Budynki Wieyskie.

2.do Chałupa dwoiaki dobra w słupy murowane, sciany z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin z gliny, drzwi pięcioro z tych iedne na zawiasach, ma sień, dwie izby i komorę, okien dwa, piecow dwa i kominkow dwa z cegły. Do niey oborka stara i chlew.—

3.tio i 4.to Chałupa czworaki nowa z drzewa rzniętego podmurowana, dach słomiany z dwiema szorami szkudeł u dołu, komin murowany, drzwi dziesięcioro, z tych dwoie na zawiasach z osmią haczykami, osmią szkoblami i czterma wrzecądzami. Ma sień, cztery izby, cztery komory, cztery okna, cztery piece, cztery kominki z cegły, posowy z tarcic. Stodoły dwie kazda o iednym samsieku i oborki dwie.—

5.to Chałupa stara z drzewa kostkowego. Dach słomiany, komin z gliny nadmurowany,— Drzwi czworo. Ma sien izbę komorę, okno iedno, piec z kominkiem z gliny, posowę z dyli. Stodołę o dwoch samsiekach drugą o iednym samsieku, staynią i oborę.—

6.ta 7.ma 8.ma 9.ta i dziesiąta chałupa, podobne poprzedzaiącey, z tą odmianą; że siodma chałupa bardzo stara zła, maiąca dwa okna. Do kazdey chałupy należy stodoła o dwoch samsiekach, staienka, oborka czasem i chlewik.—

11.sta Chałupa dwoiaki, murowana nowa, z tyłu w filary miedzy ktoremi sciana z drzewa, dach słomiany, szczyty z tarcic, komin murowany drzwi osmioro. Ma sien, dwie izby, dwie komory, dwa okna, dwa kominki, dwa piece z cegły posowy z tarcic, stodołę o dwoch samsiekach, oborki dwie, chlewiki dwa.

12.ta Chałupa stara z drzewa kostkowego, dach słomiany, komin z gliny nadmurowany, ma drzwi czworo, sien, izbę, komorę, okno, piec i kominek z gliny, posowę z dyli, stodołę o dwoch samsiekach i oborę.—

Karczma pod numerem 13.tym z drzewa rzniętego, dach pod szkudłami, komin z gliny nadmurowany, ma sien izbę komorę dwa sklepy murowane, drzwi pięcioro a szoste do sklepu na zawiasach, z iedną klamką, wrzecądzem i dwiema szkoblami oraz haczykiem, w izbie okien dwa, piec z kominkiem z cegły, posowa z tarcic, do niey stodoła o iednym samsieku oborka z staienką.—

14.sta Chałupa /: dwoiaki :/ murowana nowa, dach słomiany, komin murowany, ma drzwi siedmioro, sienie dwie, izby dwie, komor dwie, okien trzy, dwa kominki, dwa piece z cegły posowy z tarcic, stodołe iedne o trzech samsiekach, drugą o iednym samsieku, staienkę oborkę, chlewy dwa i sołek.

15.sta Chałupa stara z drzewa kostkowego, dach słomiany komin z gliny nadmurowany, ma drzwi czworo, sien, izbę, komorę okno iedno, kominek z piecem z cegły. Stodołę o dwoch samsiekach, oborę staynię, chlewy dwa i sołek.—

16.sta Chałupa podobna poprzedzaiącey ze wszystkim.—

17.sta Chałupa nowa z drzewa rzniętego, dach słomiany z szorami u dołu dranic, szczyty z tarcic komin murowany, ma czworo drzwi iedne z nich na zawiasach z haczykiem, wrzecądzem i dwiema szkoblami, ma sien, izbę i komorę, okno, piec i kominek z cegły, posowę z dyli, stodołę o dwoch samsiekach, staienke, obore, i chlewik.—

18.sta i 19.sta Chałupy dwie, zupełnie podobne poprzedzaiącey ze wszystkim.—

20.sta Chałupa stara z drzewa kostkowego dach słomiany komin z gliny nadmurowany, ma drzwi czworo, sien, izbe, komore, okno, piec i kominek z gliny, posowę z dyli, stodołe o trzech samsiekach, obore, chlew, staienke i sołek.—

21.sza Chałupa podobna poprzedzaiącey ze wszystkim.

22.a Chałupa /: troiaki :/ nowa z drzewa rzniętego, dach słomiany, komin murowany, ma drzwi siedmioro, sien, trzy izby, komore trzy okna, trzy kominki, dwa piece, z ktorych ieden dwie izby grzeiący, posowę z tarcic, stodołe o iednym samsieku oborke i chlew.

23.cia Chałupa przestawiana z drzewa kostkowego dach słomiany, komin murowany, ma drzwi czworo, sien, izbe, komore, okno iedno, piec i kominek z cegły posowe z dyli, stodołe o dwoch samsiekach, oborke, staienke chlewik i sołek.—

24.ta Chałupa stara z drzewa kostkowego, dach słomiany, komin z gliny nadmurowany, ma to wszystko co poprzedzaiąca chałupa.—

25.ta Chałupa podobna poprzedzaiącey.—

26.a Chałupa podobna powyższey.—

27.ma Chałupa /: dwoiaki :/ dobra w słupy murowane dach słomiany. Komin z gliny nadmurowany, ma drzwi szescioro, dwie sienie, dwie izby, iedne komore, okien trzy, kominki dwa, piece dwa z cegły, posowe z dyli, stodołe o dwoch samsiekach drugą stodołe o iednym samsieku, sołek obory dwie, chlewy dwa i staynią.—

28.ma Chałupa stara z drzewa kostkowego, podobna tey, ktora iest pod numerem 26.m ze wszystkim.

29.ta Chałupa stara podobna poprzedzaiącey.—

30.ta Chałupa stara podobna poprzedzaiącey oprocz że tylko ma troie drzwi.—

31.sza Chałupa stara zła w błocie stoiąca /: dwoiaki :/ z drzewa kostkowego, dach słomiany, stary komin z gliny nadmurowany, ma drzwi szescioro, sienie dwie, izby dwie komory dwie, okien dwa, piece dwa, kominki dwa z gliny, posowy z dyli, stodołe o iednym samsieku z oborką.—

32.a Chałupa /: dwoiaki :/ stara zła, podobna poprzedzaiącey, maiąca dwie stodoły o iednym samsieku, oborki dwie i chlew.—

33.cia Chałupa stara, z drzewa kostkowego dach słomiany. Komin z gliny nadmurowany, drzwi czworo, sien, izba, komora, okno iedno, piec i kominek z gliny, posowa z dyli. Do niey należy stodoła o trzech samsiekach, sołek, obora, staienka i chlew.—

34.ta Chałupa podobna poprzedzaiącey.—

35.a i 36.ta Chałupy podobne poprzedzaiącey.—

Kuznia pod numerem 37.m z drzewa rzniętego. Dach szkudlany. Komin murowany. Drzwi na zawiasach, okienko iedno. Statki kowalskie częscią possessora częscią kowala. Do tey kuzni należy chałupa z drzewa kostkowego. Dach słomiany, komin z gliny, ma drzwi pięcioro, sień izbe komore, izdebke, okien dwa, piec ieden, kominki dwa z cegły, stodołe o iednym samsieku, i obore.—

Karczma pod numerem 38.m z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin murowany. Ma sień izbę i komorę, w izbie okien dwa, piec i kominek z cegły, posowe z dyli, drzwi pięcioro na biegunach. Do tey karczmy staynia wiezdna z drzewa kostkowego, maiąca dach słomiany, wrot dwoie na wylot na biegunach, koryta naokoło z iedną drabiną.— Blisko karczmy iest chałupka czyli buda stara, maiąca dach słomiany a częscią pod deskami.

39.ta Chałupa stara z drzewa kostkowego, podobna tey co iest pod numerem 36.m ze wszystkim.—

40.ta Chałupa /: dwoiaki :/ nowa murowana. Dach słomiany z szorami szkudeł u dołu. Komin murowany, ma drzwi osmioro na zawiasach, sień, izby dwie, komory dwie, okien trzy, piece dwa, kominki dwa z cegły, posowę z tarcic, stodołe o dwoch samsiekach sołek, drugą stodołe o iednym samsieku, obor dwie chlewiki dwa i staienke.—

41.sza Chałupa stara, ktora się obaliła, lecz na nową, iest drzewo iuż gotowe. Ma stodołe o iednym samsieku, oborke i chlewik.—

42.a Chałupa /: dwoiaki :/ dobra z drzewa kostkowego w słupy murowane, dach słomiany z szczytami z tarcic. Komin nadmurowany. Ma szescioro drzwi, dwie sienie, dwie izby, iedne komore, okien dwa, piec ieden, kominki dwa posowe z dyli, stodołe o dwoch samsiekach, sołek, staynia, oborke i chlewik.—

43.o Plebania wyzey opisana.

44.o Spital z drzewa kostkowego. Dach pod szkudłami, komin murowany. Ma czworo drzwi na zawiasach, sień, dwie izby, komorek siedm z drzwiami małemi nadmurowanemi, cztery okna, dwa piece dwa kominki z cegły, posowy z dyli.—

45.ta Chałupa /: dwoiaki :/ z drzewa kostkowego w filary, dach słomiany stary z szczytem z tarcic. Komin nadmurowany. Ma drzwi szescioro, sienie dwie, izby dwie, komory dwie, okna dwa, piece dwa kominki dwa z cegły, posowy z dyli, stodołę o iednym samsieku, oborki dwie, chlewiki dwa.—

46.a Chałupa chałupa, /: dwoiaki :/ pusto stoiąca, podobna poprzedzaiącey, maiąca dwie stodoły kazda o iednym samsieku, oborki dwie, chlewiki dwa.—

47.ma Chałupa nowa z drzewa rzniętego podmurowana. Dach słomiany z szczytami z tarcic, i dwiema szorami szkudeł u dołu. Komin murowany. Ma drzwi czworo sien izbę komorę okno piec i kominek z cegły posowę z tarcic stodołę o dwoch samsiekach obore z staynią i chlewikiem.—

48.ma Chałupa nowa z drzewa rzniętego. Dach słomiany z dwiema szorami dranic. Komin nadmurowany. Resztę ma, co poprzedzaiąca.—

49.ta Chałupa stara z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin nadmurowany. Ma to wszystko co poprzedzaiąca chałupa.—

50.ta Chałupa stara podobna zupełnie poprzedzaiącey.—

51.sza Chałupa stara zła podobna poprzedzaiącey, oprocz: że ma stodołe o iednym tylko samsieku.—

52.o Chałupa młynarska za wsią w polu, nowa, z drzewa rzniętego, w słupy stawiana, dach słomiany, komin nadmurowany. Ma troie drzwi, sień, izbę, komorę, okien dwa, piec i kominek z gliny, posowe z tarcic. Stodołę o iednym samsieku, z oborą i chlewikiem.

Wiatrak stary, ale dobry, z kamieniami i nalezącemi porządkami.—"—

Procz tych chałup są ieszcze bez numerow cztery chałupki czyli budy z drzewa starego przystawiane w ktorych mieszkaią komornice.—

Wieś Zapole.

Budynki Dworskie.

1.mo Folwark zupełnie murowany. Dach słomiany z szczytami z tarcic. Komin murowany. Ma trzy izby z komorą, komorką i sienią. Drzwi wszystkich osmioro na zawiasach, okien cztery, posowy z tarcic, drabinę na dachu.—

Owczarnia cała z dwiema szczytami murowana. Dach słomiany brzegi i boki pod szkudłami. Wrot dwoie na wylot na zawiasach, gozdziami nabiianych. Drzwi małych dwoie na zawiasach z szkoblami i wrzecądzami, okienek w scianach czternascie z ktorych osiem za szkłem z kratami drewnianemi, w szczytach dwa otwory z drzwiami.—

Stodoła murowana z dwiema szczytami, dach słomiany maiący brzegi i boki szkudlane. Wrot dwoie na wylot na kunach u gory, z zamkami i kluczami na przodzie.

Stodoła stara o dwoch klepiskach, trzech samsiekach, w węgieł z drzewa kostkowego. Dach słomiany, wrot czworo na wylot na biegunach z kunami i szkoblami.—

Spichrz w tey stodole w szrodku z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami.

Obory okolne trzy stare z drzewa kostkowego. Dach słomiany naprawiany, wrot po bokach dwoie, drzwi małych dwoie, w szrodku szopa nie zamykana. W tych oborach są po częsci złoby z drabinami.—

Studnia blisko folwarku ocembrowana z słupem, kosiorem i wiadrem.—'—

Dziedziniec zerdziami wokoło ogrodzony maiący dwoie wrot, iedne od wsi drugie od pola.—

Budynki Wieyskie.

2.do Chałupa nowa murowana, dach słomiany, komin murowany. Ma drzwi siedmioro na zawiasach, sien, dwie izby, dwie komory, okien czworo, dwa piece, dwa kominki z cegły, posowy z tarcic. Ta chałupa przez puł niedokonczona wewnątrz. Ma stodołę o dwoch samsiekach, oborę, chlew i staienkę.—

3.tio Chałupa nowa murowana zupełnie skonczona, podobna ze wszystkim poprzedzaiącey.—

4.to Chałupa nowa murowana podobna pierwszey, ale ieszcze w niey brakuie okien i drzwi, w ktorey nikt nie mieszka.—

5.to Chałupa stara zła, ktora będzie obalona, gdyż gospodarz z niey mieszkać będzie pod Nrem 4.m.

6.to Chałupa nowa z drzewa kostkowego w słupy po bokach i przodki murowana. Dach słomiany. Komin nadmurowany. Ma drzwi szescioro, dwie sienie, dwie izby, iednę komorę, okien trzy, piece dwa i kominki dwa z gliny, posowy z dyli, stodołę o dwoch samsiekach, oborę i staynią.—

7.mo Chałupa nowa, zupełnie podobna poprzedzaiącey.

8.vo Chałupa nowa murowana. Dach słomiany. Komin murowany. Ma siedmioro drzwi na zawiasach, sien, dwie izby, dwie komory, okien czworo, dwa piece i dwa kominki z cegły, posowy z tarcic, stodoły dwie, iednę o dwoch samsiekach, drugą o iednym, obor dwie, staynią i chlew.—

9.no Chałupa kowalska z drzewa kostkowego dobra, dach słomiany. Komin z gliny nadmurowany. Ma drzwi czworo, sien izbę komorę, okno iedno, piec i kominek z gliny posowę z dyli, stodołe o iednym samsieku.— Dla kowala iest kuznia osobna z drzewa, z drzwiami na zawiasach, z dachem pod szkudłami.— i kominem murowanym.—

10.mo Chałupa stara z drzewa kostkowego dach słomiany. Komin z gliny. Ma drzwi czworo, sien, izbe, komore, okien dwa, piec i kominek z gliny posowe z dyli, stodołę o iednym samsieku i oborke.—

Karczma pod numerem 11.m z drzewa rzniętego podmurowana. Dach słomiany z dwiema szorami szkudeł u gory, a u dołu trzema. Komin murowany, facyatka w dachu. Ma drzwi pięcioro na zawiasach z haczykiem klamką, szkoblami zamkiem i kluczem. Sien, komorę i dwie izby, okien pięc, w kazdey izbie piec i kominek z cegły, posowy i podłogi z tarcic.— Do tey karczmy staynia wiezdna w słupy murowane, boki takze czyli przodki murowane. Dach słomiany z brzegami u dołu i u gory szkudlanemi. Wrot dwoie na biegunach na wylot. Złoby bez drabin.—

Studnia ocembrowana, z słupem i kosiorem.—

Młyn Jagieła przy granicy Dębołęki i Ruszkowa.

No 12.o Młyna na stawie nowy razem z młynicą z drzewa rzniętego. Dach pod szkudłami. Komin murowany. W młynicy iedno koło, dwa kamienie żelastwo potrzebne dworskie. Jest izba i komora: w izbie okna dwa piec i kominek z cegły posowa z tarcic. Drzwi wszystkich pięcioro na biegunach. Do młyna należy stodoła o dwoch samsiekach nowym i starym, oborę starą, i staienkę. Na stawie przy młynie są pogrodki z upustem i mostkiem, lecz upust zerwała woda koło Swiętego Michała.—

Folwark Pustelnik.

1.mo Dom folwarczny z drzewa kostkowego, dach słomiany, komin z gliny zły. Ma sień, izbę komorę z komory sklepik murowany, drzwi wszystkich czworo, z tych dwoie na zawiasach, u iednych wrzecądz z szkoblami, u drugich haczyk, w izbie okien dwa piec i kominek z cegły, posowa z dylikow.—

2.o Chałupka stara z kostkowego drzewa dach słomiany zły komin z gliny, sionka i izdebka w tey piec z kominkiem z gliny, okienko iedno. Drzwi dwoie.—

Obora z drzewa rzniętego w słupy murowane w dwa skrzydła budowana. Ma dach słomiany, podłoge z dyli, koryta z drabinami wokoło, wrota na biegunach, drzwi troie małych, cztery mostki dobre przed wrotami i drzwiami.—

Oborka w tyle mała z drzewa kostkowego stara, ma dach słomiany i wrota na biegunach.—

Stodoła z drzewa kostkowego o dwoch klepiskach trzech samsiekach, maiąca dach słomiany, wrot dwoie na przelot z wrzecądzami, szkoblami i kłotkami.

Stodoła nowa o dwoch klepiskach, trzech samsiekach z drzewa rzniętego. Nieskończona maiąca tylko sciany.

Stawek za folwarkiem z upustem. Sadek mały w ktorym drzewo sliwkowe. Studnia ocembrowana z słupem kosiorem i wiadrem okutym.

Płoty koło dziedzinca zerdziane.—

Folwark Przedgorcze.

Stodoła z drzewa w tyle rzniętego z przodu kostkowego o dwoch klepiskach, trzech samsiekach. Dach słomiany. Wrot dwoie na przelot z kunami szkoblami, kłotkami i kluczami.—

Owczarnia z drzewa kostkowego, w słupy murowane. Dach słomiany z dwiema szorami szkudeł udołu, szczyty z tarcic w ktorych otwory drzwiami zamykane. Wrot dwoie na przelot, u gory na kunach, u iednych wrot wrzecądz z szkoblami. Drzwi dwoie na biegunach.—

1.mo Chałupa Owczarka z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin z gliny nadmurowany. Ma sień, izbę, komorę, w izbie okno iedno, piec i komin z gliny, posowę z dyli, drzwi wszystkich czworo. Ma stodołkę o dwoch samsiekach, oborę i trzy chlewiki.—

2.do Chałupa Pułrolnika z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin nadmurowany. Ma sien izbę i komorę drzwi czworo. W izbie okno iedno, piec z kominkiem z gliny, posowe z dyli. Stodołę o dwoch samsiekach, sołek, staynią, oborę i dwa chlewiki.—

3.o Chałupa drugiego Pułrolnika, podobna poprzedzaiącey.

4.o Chałupa opodal /: w ktorey mieszka Franciszek Piątek Zagrodnik :/ stara z kostkowego drzewa. Dach słomiany. Komin z gliny. Ma drzwi czworo, sien izbę, komorę, okno iedno, piec i kominek z gliny, posowę z dyli, stodołkę o dwoch samsiekach, sołek i oborę.—

Pustkowie Wola.

1.mo Chałupa stara z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin nadmurowany. Ma drzwi czworo, sien izbę, komorę, okno iedno, piec i kominek z gliny, posowę z dyli. Stodołę o dwoch samsiekach, oborkę i staienkę stara.—

2.do Chałupa stara podobna poprzedzaiącey.—

3.tio Chałupa stara zła podobna powyższey oprocz że nie ma komina nadmurowanego.—

4.to Chałupa dobra podobna powyższey, maiąca komin nadmurowany i sołek.—

5.to Chałupa podobna: oprocz: że połową ma dach zły.

Wieś Krzaki.

1.o Chałupa z drzewa kostkowego stara wklęsła. Dach słomiany. Komin nadmurowany. Ma czworo drzwi, sien, izbę, komorę, okno piec i kominek z gliny posowę z dyli. Stodołę o dwoch samsiekach, sołek, i oborki dwie.—

2.do Chałupa stara podobna pierwszey. Przy ktorey iest chałupka o iedney izdebce i sionce pod snopkami dach, w niey mieszka Borowy Jan Krzewinski.—

3.tio Chałupa podobna pierwszey.—

4.to Chałupa podobna pierwszey.—

5.to Chałupa stara zła z drzewa kostkowego. Dach słomiany. Komin z gliny. Ma dwoie drzwi oprocz komory, resztę iak pierwsza.—

6.to Chałupa stara podobna pierwszey.—

7.o Chałupa stara podobna pierwszey.—

8.o Chałupa podobna pierwszey z kominem nadmurowanym.

9.o Chałupa podobna pierwszey.

10.o 11.o 12.o i 13.o — Chałup cztery podobne pierwszey.

Przy ostatniey chałupie iest chałupka osobna nowa, maiąca sien, izbę drzwi dwoie okno iedno, dach słomiany, komin z gliny.—

Daley znowu druga chałupka, podobna pierwszey.

Pustkowie Brończyna

14.o Chałupa z drzewa rzniętego dobra, ma dach słomiany, komin nadmurowany, drzwi dwoie, sień izbę komorę piec i kominek z gliny posowę z dyli stodołę o dwoch samsiekach z oborą. W niey mieszka Zagrodnik Jakub Pustelnik.—

15.o Chałupa podobna poprzedzaiącey w ktorey mieszka Wincenty Hayduk Zagrodnik.—

Chałupa bez numeru /: w ktorey szynk dworski :/ z drzewa kostkowego, dach słomiany, reszta iak w poprzedzaiącey.

16.o Młyn na stawie z drzewa rzniętego. Ma dach słomiany. Komin nadmurowany, izbe w ktorey okna dwa piec z cegły kominek z gliny posowa z tarcic. Drzwi wszystkich czworo gdyż iest i komora. Młynica na iedno koło gdzie są dwa kamienie i zwyczayne porządki. Do tego młyna stodoła o dwoch samsiekach, z staienką i obora. Na stawie są pogrodki z upustem i mostkiem.

Gozdecki Młyn.

Młyn stary na stawie z drzewa kostkowego, maiący izbę z komorą, młynicę z iednym kołem, komin z gliny. Dach słomiany, drzwi czworo, w izbie okien dwa, piec i kominek z gliny posowę z dyli. W młynicy są kamienie i porządki własne młynarza. Na stawie są pogrodki z upustem i mostkiem. Do młyna należy stodoła, oborka, staienka, chlewik, sołek, stawiania młynarza.

Folwark Lorek.

Dom folwarczny nowy z drzewa rzniętego podmurowany. Dach pod szkudłami. Komin murowany. Ma sien, izbę i komorę. W izbie okien dwa piec i kominek z cegły, posowe z tarcic i na komorze. W komorze sklepik murowany z drzwiami na zawiasach. Wszystkich drzwi w tym domu czworo na zawiasach.— Studnia ocembrowana z słupem kosiorem i korytem.— Stodoła nowa z drzewa rzniętego w słupy stawiana. Dach słomiany. Ma iedno klepisko, dwa samsieki, wrota na wylot z kunami żelaznemi u góry, wrzecądzami, szkoblami kłotkami i kluczami.

Obora nowa z drzewa częscią kostkowego częscią rzniętego starego i nowego w słupy postawiona. Ma dach słomiany z dymnikiem wrot dwoie na wylot i drzwi iedne na pałągach.— Chałupka dla pastuchy stara z drzewa kostkowego, dach z dranic. Komin z gliny. Ma sionkę i izbę w izbie okno iedno piec i kominek z gliny.— Stodoła z drzewa kostkowego stara, o iednym samsieku i iednym klepisku maiąca dach słomiany wrota na biegunach z wrzecądzem i szkoblem. Dziedziniec ogrodzony żerdziami, z wrotkami.—

Ile się znaiduie w maiętnosci brzezińskiey gospodarzy, komornikow i czynszownikow, iakie maią zakłady, iakie daią czynsze i odbywaią robocizny i powinności, ktorym włoscianom brakuie koni, wołow i porządkow.

Tabella*

Wykazuiąca gospodarzy, komornikow i czynszownikow, ich zakłady, czynsze, robocizny i powinności; a to w Maiętnościach Brżeżińskiey z przyległościami

Roku 1813.o

Rożność Gospodarzy.

Każdy z nich.

Ma z Dworu dane.

Daie.

Przędzie.

Odrabia.

Pułrolnicy

Zagrodnicy

Komornicy

Czynszownicy

Inwenta.

Zapomożkę.

Daniny.

na tydzien.

w zniwa.

Konie

Woły

Krowy

Swinie

woz.

płog.

radło.

kosa.

Sierp.

Siekiera.

Szliy para

złote.

grosze.

kapłony.

kury.

jayca.

sztukę.

Bydłem.

ręczno .

Tłuk.

dni.

dni.

dni.

1

Wieś Brzeznio

28

''

''

''

2

2

1

1

1

1

1

1

1

1

1

6

''

4

4

15

1

3 albo

7

6

2

Do Andrzey Kuch z żoną umarł

/''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

Upadł Pułrolek. Inwentarz do Dworu wzięty na osadzenie innego.-

3

Do Andrzey Kazmierski uciekł

/''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

4

Do Mikołay Karczmarek zupełnie upadł

/''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

''

Ditto

5

Do

"

17

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

1

1

"

"

12

1

"

"

1

"

3

3

6

Do Kazimierz Ochay z kopizny

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

3

3

7

Do Komornic

"

"

22

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

"

8

Do Austerny Franc. Żuraski

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

50

"

"

"

"

"

"

"

3

9

Do Karczmarz na Bugaiu, Pasiekoski

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

50

"

"

"

"

"

"

"

3

10

Do Krawiec, Franciszek Jaworski

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

40

"

"

"

"

"

"

"

3

11

Do Szewc Matłaski

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

24

"

"

"

"

"

"

"

3

12

Do Do Jachowicz

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

24

"

"

"

"

"

"

"

3

13

Do Do Zieliński

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

24

"

"

"

"

"

"

"

3

14

Do Do Ludwik

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

40

"

"

"

"

"

"

"

3

15

Do Młynarz z Wiatraka

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

144

"

"

"

"

"

"

"

3

16

Do Komornikow

"

"

"

4

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

"

17

Wieś Zapole

8

"

"

"

2

2

1

1

1

1

1

1

1

1

1

3

"

2

2

15

1

3 albo

6

3

18

Do Wodnik

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

12

1

"

"

1

"

3

3

19

Do Paweł Sterna

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

"

2

2

20

Do Kowal

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

30

"

"

"

"

"

"

"

12

21

Do Kołodziey

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

40

"

"

"

"

"

"

"

6

22

Do Karczmarz

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

50

"

"

"

"

"

"

"

12

23

Do Komornic

"

"

5

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

"

24

Młyn Jagieła zwany, Młynarz

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

340

"

"

"

"

"

"

"

15

25

Folwark Przedgorcze

2

"

"

"

2

2

"

1

1

1

1

1

1

1

1

6

"

4

4

30

1

3

2

3

kiedy ręczno, dni osiem w tydzień

26

Do

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

1

8

1

"

3

3

27

Pustkowie Wola

"

4

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

"

4

3

28

Do Woyc. Gorący, ktory szynkuie

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

"

3

3

Latus Transport

41

26

31

12

Pułrolnicy i Zagrodnicy strożą po kolei odbywaią. Do płokania i strzyżenia Owiec chodzą wszyscy nawet i Komornice, oprocz Karczmarzy i Młynarzy. Trzoda zwyczayna. Młynarze trzey wodni w drogę iezdzą po trzy razy na rok. Młynarze dway orzą swoim bydłem dni cztery na rok.-

29

Wieś Krzaki

"

8

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

3

"

2

2

15

1

"

4

3

30

Ditto

"

3

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

3

"

2

2

15

1

"

3

3

31

Do Haładynowa wdowa

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

15

1

1

8

1

"

2

"

32

Do Szymon Zielinski Szynkarz

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

40

"

"

"

"

"

"

"

3

33

Do Andrzej Piątek Ławnik

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

"

1

"

34

Do Felicyan Piątek

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

2

"

35

Do Komornic

"

"

4

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

1

"

36

Pustkowie Brończyna

"

2

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

3

"

2

2

15

1

"

3

3

37

Do Mikołay Pustelnik, Szynkarz

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

15

38

Do Jan Łatka, Młynarz

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

400

"

"

"

"

"

"

"

15

39

Młyn Gozdecki Bartłomiey Gozdecki, Do

"

"

"

1

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

400

"

"

"

"

"

"

"

15

Summa

41

40

38

15

Dan w Brzezniu dnia 15.o Grudnia roku 1,813.go

Ignacy Błeszyński.

Bory na dziedzinie Brzeznia.

1.mo Bor zwany Zgorz i Cieslinskie od granic Pyszkowa Barczewa i Noweywsi do granicy Ostrowskiey ciągnący się, ma naywięcey sosniny; nie co zas swierczyny i brzeziny. Tego boru będzie cwierć mili w nim znayduie się nieiaka część na budowlą.—

2.do Bor od granicy wsi Dębołęki, aż do granic Charłupi wielkiey, Kliczkowa wielkiego i Ostrowa rozciągaiący się, zwany nad Sokolcem, Kruczkowskie, Poremby, Gęsince. Ten bor może obeymowac ze cwierci mili trzy. Jest w nim sama tylko sosnina, a pod Gęsincem znayduie się nieiaka część na budowlą.

3.tio Borek Czabay zwany, sosnowy, przy granicy dziedziny Ostrowa, nadłuż ze szescioro stay, a naszerz z pułtora staia, maiący.— Do pilnowania tych borow są utrzymywani dway Borowi, pierwszy Szymon Bugayny, drugi Jan Krzemieński ten bierze na rok zasług złotych Polskich sto, tamten zas złotych czterdziesci, oprocz tego maią wyznaczone ordynarye i te rokrocznie pobieraią.—

Takowy opis stanu dobr maiętnosci brzezińskiey w przytomnosci dwoch swiadkow przymioty prawem przepisane maiących, Urodzonego Jakoba Tomkiewicza bywszego Porucznika przedniey Strazy Polskiey, i Pana Jakoba Ruszkowskiego, Nauczyciela obudwoch w wsi Brzezniu mieszkaiących przeczytany został na czele stawaiącym interessentom, iako też Iasnie Wielmożney Petronelli z Radolińskich Błeszyńskiey Staroscinie, wdowie Pani Dożywotniey w Złoczowie mieszkaiącey i Wielmoznemu Jozefowi Godlewskiemu Pisarzowi Aktowemu Departamentu Kaliskiego w Kaliszu zamieszkałemu, Sukcessorow nieprzytomnych po niegdy Jasnie Wielmoznym Ignacym Błeszynskim byłym Staroscie Brodnickim zastępuiącemu, ktory Akt dnia piętnastego Grudnia na gruncie zaczęty, a dnia dwudziestego Grudnia roku biezącego skończony, wszyscy interessenci, dwory swiadkowie i Pisarz aktowy Powiatu Sieradzkiego rękami własnemi podpisali.—

(Podpisy)

* Aby informacje z tabeli były czytelne należy je wkleić do edytora tekstowego i powiększyć czcionkę. Przypis autora bloga.