Inwentarz Wola Dzierlińska (1820)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1820, akt nr 49. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się we dworze wsi Woli Dzierlińskiey dnia dziewiątego marca roku tysiąc osmset dwudziestego."
Przed wezwanym do Woli Dzierlińskiej Rejentem Powiatu Sieradzkiego stawili się Franciszka z Rupniewskich wdowa po Tomaszu Psarskim, Mikołaj Sulima Sulimierski małżonek zmarłej bezpotomnie w 1819 Marianny z Psarskich, córki Franciszki i Tomasza Psarskich, dożywotni Pan na dobrach Wola Dzierlińska. Rejent przystąpił do opisania stanu dóbr po zmarłej Mariannie Sulimierskiej.

Zabudowania Dworskie w Woli Dzierlińskiey.

Dwór drewniany stary na podmurowaniu na około wapnem obrzucony frontem z południa, przed nim cztery kolumny okrągłe murowane, nad temi balkon niedokończony od deszczów i słońca zruynowany. Wchodząc do dworu iest sionka, w którey podłoga z tarcic, podbitka wapnem wyrzucona, drzwi podwóyne fassowane sosnowe na zawiasach z zamkiem, kluczem francuzkim, nad drzwiami okienko o sześciu szybach, po obu stronach tych drzwi okienka owalne dwa, każde o czterech szybach, w iednym przy schodach szyby dwie wybite. W tey sieni ściana frontowa murowana równie na przeciw tey druga ściana murowana, w którey do przedpieców dwoie drzwi małych sosnowych na zawiasach z haczykami, a między temi drzwi poiedyńcze sosnowe na zawiasach, a między temi drzwi poiedyńcze sosnowe na zawiasach z zamkiem, kluczem o dwóch taflach oświecaiących sionkę przechodnią. Po lewey ręce z sionki wchodzi się do pokoiu pierwszego, w którym ściany na kliniki wyrzucone, zielono malowane, zupełnie popsute. Podbitka z łat rzniętych wapnem wyrzucona, podłoga sosnowa z krzyżami dębowemi znacznie nadruynowana, okna trzy, każde o ośmiu wielkich taflach do otwierania na zawiaskach z ryglami i podryglami do zamykania, w tych dwie szyby spękane. Piec z kafli paliowych, dwa pokoie ogrzewaiący, przez W. Sulimierskiego nie dawno przestawiony, kominek szafiaty. Wchodząc do tego pokoiu drzwi podwóyne fassowane, popielato malowane od strony pokoiu z zawiasami, zamkiem, kluczem francuzkiemi, antaby i knapki dwie mosiężne. Z tego pokoiu w narożniku schowanie, do którego drzwi poiedyńcze klejone z zamkiem ordynaryinym i zawiasami. W tym schowaniu okno do otwierania okute o ośmiu taflach, obok pierwszego pokoiu drugi pokoy niebieski, malowanie porysowane napsute, drzwi przechodnie do niego podwóyne malowane i okute iak do pierwszego, podłoga, sufit iak w pierwszym pokoiu, kominek szafiaty, okno o ośmiu taflach do otwierania okute, iak w pierwszym, tafla iedna spękana. Z tego pokoiu idą drzwi do trzeciego pokoiku, podwóyne fassowane, po iedney stronie malowane popielato, okute ze wszystkim iak w pierwszym pokoiu. Pokoik ten letni bez pieca i kuminka biało z sufitem wytrynkowany wapnem, podłoga zwyczayna dobra z tarcic sosnowych, okno do otwierania okute o ośmiu taflach. Z tego pokoiku drzwi poiedyńcze kleione na zawiasach z zasufką bez zamku do schowania poboczniego, w którym podłoga zwyczayna z tarcic dobra, okno iedno o ośmiu tafelkach bez wszelkiego okucia, w nim trzy szyby spękane, podbitka z tarcic w ścianie szafka z drzwiczkami podwoynemi na zawiaskach z zameczkiem i kluczem francuzkiem. Z niebiesko malowanego pokoiu idą drzwi podwoyne, fassowane, okute i malowane iak w pierwszym pokoiu, do czwartego pokoju średniego w tym pokoiu obicie papierowe w kratkę malowane z makami, podłoga z tarcic sosnowych, z krzyżami dębowemi ieszcze dobra, sufit wapnem wyrzucony, kominek szafiasty, piec z kafli białych okrągły, iak w pierwszym niedawno przestawiony, okna dwa otwierane o ośmiu każde taflach, okute iak inne, szyba spękana, między temi oknami drzwi do ogrodu podwoyne malowane popielato, szklane o ośmiu taflach z zawiasami francuzkiemi bez zamku, tylko z ryglem przez całe drzwi danym zamykane. Z ogrodu okiennica, czyli drzwi z tarcic podwoyne na zawiasach zwyczaynych z chakami i chaczykiem, z pokoiu średniego piąty pokoy na boku do niego drzwi podwoyne fassowane malowane, ze wszystkim okute iak inne podwoyne. W tym pokoiu kominek szafiasty, piec z cegły ogrągły płotnem zielono malowanym ociągniony, podłoga z tarcic sosnowych zwyczayna dobra, sufit z tarcic podbitych wapnem wybielony, obicie papierowe zielone z slakami, okno o ośmiu taflach /: iedna spękana :/ do otwierania, okute iak inne, do tego okna okiennica na zawiasach zwyczaynych z ryglem do zamykania. Z pokoiu średniego drzwi podwoyne fassowane malowane, okute iak inne do sionki przechodniey dane. W tey sionce kominek szafiasty po prawey ręce wniyścia do dworu z sieni szosty pokoy, do niego drzwi podwoyne fassowane, sosnowe, niemalowane, okute ze wszystkim podobnie iak inne podwoyne. W tym pokoiu okna trzy każde o ośmiu taflach do otwierania okute podobnie iak inne, nie malowane, do dwóch brakuie zasuwek, szyby w nich cztery spękane, a piąta w kawałki. Podłoga z tarcic sosnowych, z krzyżami dębowemi dużo zruynowana nagnieła, podbitka wapnem wyrzucona i wytrynkowana, iak cały pokoy, kominek szafiasty z blachą w nich do zamykania, piec z kafli białych na postumencie okrągły, niedawno z innemi przestawiony. Z tego pokoiu drzwi podwoyne fassowane, sosnowe, niemalowane, okute iak pierwsze do spiżarni, gdzie dwoiakie schowanie z pierwszego do drugiego drzwi poiedyńcze na zawiasach zwyczaynych, w pierwszym okno w połowie na zawiaskach otwierane z chaczykiem o ośmiu taflach, w drugim o szesnastu tafelkach małych, w tym iedna spękana, a druga w cale wybita szyba, drzwi do ogrodu poiedyńcze na zawiasach zabite iak okno tarcicami, w pierwszym zaś schowaniu okno zasuwane okiennicą, podłoga w obydwoch z tarcic dobra. Z sieni dane na górę schody z tarcic z poręczami porządnemi i robotą stolarską. Z tych wschodów iedne drzwi na zawiasach bez zamku idą pod dach, drugie zaś do pokoiku górnego niedokończonego poiedyńcze, z zawiasami, zamkiem i kluczem, antabą francuzkim. W tym pokoiku podłoga z tarcic ordynaryinie ułożona. Sufit wapnem wyrzucony, zruynowany, ściany wytrynkowane, okno czyli drzwi podwoyne o ośmiu taflach na zawiasach francuzkich z zamkiem i kluczem francuzkim. Nad wschodami okienko o czterech tafelkach. Nad pokoikiem górnym w facyacie okienko połcerklaste dobre, i kominy na brancmurach wyprowadzone, dwa z brozin? nadmurowane. Dach cały niedawno gontami pobity, nadto z pokoiu po prawey ręce w narożniku idąc drzwi poiedyńcze na zawiasach z zamkiem i kluczem francuzkim do schowania, w którym okno do otwierania zwyczaynie okute. Podłoga iak w pierwszym narożniku dobra, okno o ośmiu tafelkach iedna przepęniona.
Obok dworu po prawey ręce stoi officyna czyli folwark z drzewa kostkowego, stary ale dobry, frontem iak dwór, do sieni drzwi poiedyńcze z tarcic na zawiasach, z klamką zepsutą, zruynowane. W sieni podłoga napsuta, po lewey ręce wniyścia izba w którey kuchnia na piecu piekarskim, pułap z tarcic, podłoga niedobra, drzwi poiedyńcze z antabą, okna trzy, pierwsze o dwunastu szybach różnych drobych \: sześć stłuczonych :\ drugie o iedenastu szybach różnych drobnych, otwierane na zawiaskach iednostaynie \: trzy szyby stłuczone :\ trzecie okno także o iedenastu szybach także różnych drobnych. Obok tey kuchni czyli czeladniey izdebka, do niey drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami, kominek podłoga stara. Okna do otwierania na zawiasach o czterech szybach, z których dwie stłuczone. Z tey izdebki drzwi poiedyńcze na zawiasach z zamkiem, kluczem do komory przystawioney, w którey podłoga stara niedobra, okno z okiennicą zasuwana, w którym szyb szesnaście \: dwie stłuczone :\ drzwi do ogrodu na zawiasach, na przeciwko tey izdebki czyli po prawey ręce wniyścia izba dla gospodyni, drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblem o szybach siedmnastu \: dwie wybite :\ piec i kominek, podłogi niema. Po tey samey stronie schowanie z sieni z drzwiami na zawiasach z zamkiem i kluczem. Podłogi ani okna nie masz. Wschody proste na górę pod dach, pod tym folwarkiem sklepy dwa murowane i sklepione, drzwi do obydwóch złe w mieysce tych inne potrzebne, komin na brancmurach z brozyn nadmurowany, dach z gontów dobry. Za tym folwarkiem w ogrodzie osobnie wymurowany sklep na warzywo z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami dwiema, nad nim dach słomiany. Niedaleko folwarku browar wraz z gorzelnią z pruska w reglówkę, frontem na wschód słońca, do którego wchodząc drzwi podwóyne na zawiasach z klamką, wrzecądzem i dwiema szkoblami złe. Po lewey ręce wniyścia izdebka dla gorzelanego, do niey drzwi poiedyńcze na zawiasach złe. Okna dwa każde o dwunastu tafelkach, w tych pięć całkie wybite, a pięć stłuczone, piec z sabatnikiem z cegły zły, kominek, podłoga napsuta, przytey izbie komorka, do niey drzwi poiedyńcze na zawiasach z szkoblami chaczykiem i wrzecądzem, w komorce tey podłoga dobra, okienko o czterech szybach, iedna wybita. Z teyże izby drzwi do izby gdzie się piwo robi, tam okienek cztery, każde o czterech szybach, kocieł miedziany beczkowy stary zły, drugi kociełek do chmielu żelazny, kadzie dwie i półkadek do rozbijania piwo świeżo poprzerabiane, drzwi z wrzecądzem, chaczykiem i szkoblami także z zamkiem i kluczem. Po prawey ręce wniyścia, izba do niey drzwi na zawiasach z wrzecądzem, szkoblami i chaczykiem, gdzie garniec ieden miedziany pół trzeciey beczki trzymaiący z pokrywą, stary, reperacyi wielkiey potrzebuiący, do niego wąż dobry, rurnica z żelaznemi obręczami, przyciesi sześć starych, reperacyi potrzebuiących, konew do okowity, leje dwa, beczek dziesięć, półbeczków dziesięć starych, okna w tey izbie dwa wielkie, każde o dwunastu szybach, z tych trzy wybite, a trzy spękane. Okienka mnieysze trzy, każde o czterech szybach, z tych dwie stłuczone. Przy tey izbie komorka na surowiec z podłogą, okienko o czterech szybach, drzwi poiedeńcze z zawiasami, wrzecądzem, szkoblami. Wchodząc do browaru naprost wniyścia są drzwi piedeńcze na zawiasach do izdebki, gdzie się uprawia słód, w tey posadzka z cegły, koryto sosnowe do zalewu, okno o dwunastu szybach, cztery wybite. Drzwi drugie poiedeńcze na zawiasach z wrzecądzem, drugie drzwi podwoyne na zawiasach z ryglem, gdzie suszenie z gankami, lasy prąciane. Nad tym suszeniem iako i nad izbą, gdzie się piwo robi, pokładu nie ma żadnego, komin murowany całkiem z przesklepieniem dolnym, dach pod gątami dobry, przyciesi mieyscem pogniełe, podmurowanie dla niewypaloney dobrze cegły nadruynowane, pod browarem sklepik murowany i sklepiony, drzwi do niego na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami, kantary pod beczki dwa. Daley na dole stoi Wolarnia stara w iednym końcie w węgły, w drugim w słupy przystawiona, wydylowanie stare, dach słomiany stary, wrota z desek.
Przy wiezdzie na dziedziniec stoi obora na kilkadziesiąt sztuk bydła stara, z drzewa, w którey przyciesi pogniełe, ściany napruchniałe, dach zły zupełnie, zgoła tak zruynowana, że tylko z wielkiey potrzeby utrzymywana, na którey pokładu niema żadnego, wrota w kunach z desek, gwozdziami drewnianemi przybitych, z boku drzwi poiedeńcze także z desek tak pierwsze iak drugie na biegunach, za tą oborą w końcu zaraz stoi podobny budynek mnieyszy, na staynią obrócony, przeforsztowany, na środku dylekami łupanemi, w końcu iednym wydylowana, wrota z desek gwozdziami drewnianemi zbite na biegunach, w obydwóch końcach dane, z boku drzwi poiedyńcze na biegunie z desek podobnie gwozdziami zbite, przy nich wrzecądz i szkoble, ten budynek także stary, ale ieszcze dosyć dobry. Dach pod snopkami staremi. Niedaleko tych budynków przy drodze iest Owczarnia, w którey może się zamknąć owiec do dwóchset pięćdziesiąt, wrota z desek drewnianemi gwozdziami zbite na biegunach, w obydwóch końcach, drzwi z boku poiedeńcze z desek, także drewnianemi gwozdziami zbite na biegunie, przy nich wrzecądz i szkoble. Budynek ten stary, ale dobry, dach pod snopkami dobry, od dołu dwiema szorami gątów i dymnik obity. Innych pobudynków przy dworze więcey niema, bo stodoły trzy, spichrz, staienki, chlewy, kurniki w maiu roku przeszłego w nocy przez przypadek niewyśledzony spalone.
W tyle dworu ogród włoski, czyli sad owocowy, w którym drzewa stare w wielkiey części napsute przez teraznieyszego posiadacza kilkadziesiąt sztuk szczepów ....... pomnożony, i szkółką założoną w roku zeszłym. Od zachodu i północy płotem wiercianym w słupy z dawna ogrodzony, od wschodu nade drogą od wsi idącą oparkaniony, balkami na podmurowaniu między słupami murowanemi, których iest dwadzieścia trzy, od południa dworem, folwarkiem i wreszcie parkanem z słupami drewnianemi opatrzony. W linij słupów nad ogrodem murowanych, iest ieszcze ku oborze starey murowanych dziesięć z dziewięciu przęsłami sztachet, które iuż pougniewały i dlatego ich wiele brakuie słupów murowanych wielkich przy wiezdzie dwa z chakami wmurowanemi na przyszłość do wrot prócz powyżsych słupów murowanych iest ieszcze pięć od linij ku rogowi dworu wymurowanych, wszystkie te słupy dla cegły niedobrze wypaloney iuż wiele nadruynowane. Przy folwarku iest studnia stara nowego wycembrowania potrzebuiąca, przy niey socha kosior i pręgło kawałkiem łańcucha długości więcey łokcia związane, z wiadrem drewnianym. Druga studnia za Browarem na zimę ze wszystkim wycembrowana, przy niey socha, kosier z wiaderkiem drewnianym. Między dębami ku młynowi piec murowany o iedney czeluści do szuszenia lnu, potrzebuiący pokrycia. Młyn na stawku wodny z bali dobry, gątami pobity, które iuż dużo pogniłe. W sieni młynica izba iedna w niey podłoga z tarcic, sufit z płatów rzniętych, kominek, piec z cegły, okna dwa z szyb różnych, iedna stłuczona, drzwi czworo z tarcic, to iest iedne do sieni, drugie do izby, na zawiasach z klamkami, trzecie do komory na zawiasach z wrzecądzem, czwarte z komory na dwór na zawiasach, komin z fundamentu murowany, koła wodne dwa, na każdym wale po dwie ryfy i po dwa czopy, wrzeciona dwa, skrzynie dwie, kamienie spodnie dwa, i trzeci zwierzchni, tak cienki, że tylko od spodu zdatny, młynarz przeto ma swoy kamień zwierzchni, zresztą inne porządki powyższe dobre iak w młynie zwyczayne, pogrodki dobre. Przy tym młynie są chlewiki na bydło i swinie maiące troie łączne wpędzenia i szopę na porządki, te chlewiki w słupy z palików postawione stare. Daley stodołka o iednym klepisku, dwóch sąsiekach także stara

Budynki Wieyskie.

Idąc od ogrodu włoskiego na wieś stoi
1. Chałupa murowana z surówki od fundamentu z cegły paloney postawiona, pod snopkami o czterech izbach, w iedney mieszka Pietr Kulawiak półrolnik ma komorę, okna dwa, w drugiey także z komorą o iednym oknie mieszka Woyciech Owczarz komornik, w dwóch zaś izdebkach mieszkaią służący dworscy, każda z tych o iednym oknie a iedna z komorą. Komin z fundamentu murowany, pułap w strychulce cały lepiony, drzwi wszystkie z tarcic na zawiasach z klamkami, wrzecądzami, a u komor tylko wrzecądzami. Na przeciw tey chałupy iest stodoła w słupy na przyciesiach postawiona z różnego starego drzewa, o dwóch sąsiekach, a iednym bojowisku przedzielonym dla obydwóch wyrażonych gospodarzy do sąsieków po obydwóch stronach przystawione w klamrę chlewiki na wpędzenie inwentarzy. Chałupa wyżey opisana ze z surówki niedosyć wypaloney cegły postawiona potrzebuie wielkiey reperacyi.

2. Chałupa drewniana w węgły postawiona stara potrzebuie podciągnienia przyciesi, o dwóch izbach, w iedney z komorą o iednym oknie, mieszka Józef Maraszczyk półrolnik a w drugiey podobney mieszka Szymon Maraszczyk półrolnik także. Pułap i drzwi na biegunach z dyli ciesanych, komin lepiony. Na przeciwko tey chałupy stoi stodoła stara, także z różnego drzewa, zaraz z nowa z chlewikami dla obydwóch gospodarzy iak pierwsza podobnie ze wszystkim postawiona.

3. Chałupa także drewniana w węgły postawiona stara, drzewo w niey na bale o iednym oknie z komorą, komin lepiony, pułap i drzwi na biegunach z dyli ciesanych, dach słomiany stary, mieszka w niey Woyciech Utracki półrolnik. Stodoła na przeciwko tey chałupy z chlewikami, podobnie iak pierwsza różnego drzewa z nowa postawiona dla dwóch gospodarzy.

4ta. Chałupa także z drzewa postawiona stara, spustoszała, upadkiem bliskim grozi, o dwóch izbach bez komor, w iedney mieszka Borek? Pietruszka komornik dwóch dniowy. W drugiey zaś Sobestyan Szymonik także komornik dwóch dniowy. W tey komin lepiony, pułap i drzwi z dyli ciesanych, każda o iednym oknie, dach pod snopkami zły. Pierwszy ma stodołkę o iednym sąsieku starą w słupy postawioną nad stawikiem, drugi wspólną z Woyciechem Utrackim.

5. Chałupa murowana z surówki od fundamentu z cegły paloney pod snopkami staremi o trzech izbach, komin całki murowany, pułap w strychulce lepiony, drzwi wszystkie z tarcic na zawiasach z klamkami, wrzecądzami, do komor zaś tylko z wrzecądzami. Na iedney stronie z południa Karczma do szynkowania pańskiego trunku o trzech oknach złych, z komorą a w niey małym sklepikiem murowanym na piwo, w tey mieszka Woyciech Szymański, na drugiey stronie od północy w iedney izbie o iednym oknie z komorą mieszka Szymon Potrzebny zagrodnik, w drugiey izbie także o iednym oknie z komorą mieszka Mikołay Jantczak zagrodnik. Ta chałupa także naddezelowana w ścianach ze z surówki i cegły nie dopaloney potrzebuie reperacyi i częstey.Na przeciwko iest stodoła dla dwóch gospodarzy ze wszystkim iak pierwsza i z podobnego różnego drzewa postawiona, podporami wsparta.

6. Chałupa także drzewniana stara pod snopkami staremi, drzewo i przyciesi zbutwiałe na tyle w izbie wielkiey o iednym oknie z komorą mieszka Maycher Woiecki półrolnik. Na przodku w izdebce małey niedawno spotrzeby w sieni utworzoney mieszka Woyciech Maraszczyk komornik dwóchdniowy. Pułap i drzwi na biegunach z dyli ciesanych, komin lepiony, stodołę ma wspólną z Mikołayem Jantczakiem.

7. Chałupa także drewniana stara, drzewo i przyciesi zbutwiałe, dach pod snopkami stary, komin lepiony, pułapy i drzwi z dyli ciesanych. W tey chałupie izby trzy, każda o iednym oknie z komorą. W pierwszey mieszka Ignacy Pietrzak zagrodnik, w drugiey Szymon Kulawiecki zagrodnik, w trzeciey Andrzey Kowalski, komornik dwudniowy. Na przeciw iest stodoła z różnego drzewa z chlewikami podobnie iak pierwsza dla dwóch gospodarzy Igacego Pietrzaka i Szymona Kulawieckiego postawiona. Przy tey stodole stoi stodołka mała, z dylików stara, pochylona Andrzeia Kowalskiego.

8a. Chałupa także drewniana, stara pod snopkami staremi, przyciesi zgniłe, drzewo w ścianach zbolałe, o iedney izbie, iednym oknie z komorą, komin lepiony, pułap i drzwi na biegunach z dyli ciesanych. W niey mieszka Jan Pietrzak półrolnik. Na przeciwko stodoła z drzewa różnego dla dwóch gospodarzy, to iest tego Jana Pietrzaka i Szymona Potrzebnego wspolna, podobnie iak pierwsza postawiona stara podporami wsparta.

9. Chałupa także drewniana pod snopkami staremi o iedney izbie z dwiema oknami z komorą w sieni, komin lepiony, pułap i drzwi na biegunach z dyli ciesanych, ściany i przyciesi spruchniałe zamieszkała przez Stanisława Sobczaka półrolnika. Na przeciwko stodoła poiedeńcza z starego drzewa dla iednego gospodarza stara. Przy chałupie chlewiki przystawione dla inwentarzy z dylików różnych.

10. Chałupa także drewniana stara pod snopkami staremi, drzewo w ścianach zbutwiałe, przyciesi pogniłe o iedney izbie z oknem iednym z komorą, komin lepiony, pułap i drzwi na biegunach z dyli ciesanych. Tu mieszka Roch Potrzebny półrolnik. Na przeciwko stodoła stara z różnego drzewa i chlewiki tym sposobem iak pierwsza wspólnie dla dwóch gospodarzy to iest Rocha Potrzebnego i Jana Utrackiego postawiona.

11. Chałupa także drewniana stara pod snopkami staremi o iedney izbie z oknem iednem, z komorą, komin lepiony, pułap i drzwi na biegunach z dyli lepionych i ciesanych, w niey mieszka Jan Utracki ma wspólną stodołę z wyżey wspomnionym Rochem Potrzebnym.

12. Chałupa równie drewniana stara pod snopkami staremi drzewo w niey napruchniałe, przyciesi zgniełe, o iedney izbie z oknem iednym z komorą, komin lepiony, pułap i drzwi na biegunach z dyli wyciesanych, zamieszkała od Woyciecha Potrzebnego półrolnika. Na przeciwko stodoła z chlewikami w klamrę o iednym boiewisku z różnego i starego drzewa w słupy na przyciesach, od dwóch lat przez W. Sulimierskiego teraznieyszego posiadacza postawiona.

13. Chałupa także drewniana stara, pod snopkami staremi, chyląca się dla zbutwiałego drzewa i przyciesi zgniłych o iedney izbie, z iednym oknem, komin lepiony. Pułap i drzwi z dyli ciesanych, komory niema. Tu mieszka Woyciech Szymański komornik dwóchdniowy, chlewiki do tey chałupy przystawione i skład na zboże bo stodoły inney nie ma.

14. Chałupka drewniana z chlewa wymyślona z sionką z obałków przystawioną, dobrze pochylona stara, pod snopkami. W tey mieszka Marek komornik dwóchdniowy.

15. Chałupka drewniana mała o iedney izdebce z sienią stara, pod snopkami staremi, drzewo w ścianach i przyciesi pogniłe, bliska upadku. Stoi od pola na przeciw ogrodu włoskiego. W niey mieszka owcarz dworski.

16. Gościniec z staynią wiezną na Utracie przy trakcie od Sieradza do Warty idącym. Drzewo w nim nabutwiałe, przyciesi zgniłe, dach słomiany stary, komin lepiony, drzwi z desek drewnianemi gwozdzmi zbite, izba o dwóch oknach duża z komorą, komin lepiony. Niedaleko tego gościńca stoi stare kuźnisko, gdzie karczmarz kładzie trochę zboże nie maiąc inney stodołki. W tym gościńcu siedzi Grzegorz Kucharski.

17. Karczma na Brzezinie pod Zapustą postawiona w słupy na przyciesiach pod snopkami o iedney izbie z dwiema oknami, izbą, komorą, komin lepiony, drzwi z desek z wrzecądzami, pułap z dylików przeciesanych, sień podwóyna. Niedaleko stodołka mała z dylików starych różnych pusta.

18. Chałupa drewniana stara pod snopkami na Brzezinie pod olszyną postawiona w słupy. Drzewo pobutwiałe w ścianach i przyciesi zgniłe, izba o dwóch oknach z? komorą. W sieni izdebka mała zrobiona z małym okienkiem, drzwi na biegunach z dylów ciesanych, i pułap, a w izdebce w strychulce lepiony komin. Mieszka tam płuciennik z szewcem czynszuiący. 

Za ogrodem włoskim w tyle stoi chałupka mała Wawrzyna wysłużonego ogrodowego iego własna za pozwoleniem dworu postawiona.

Nadmienia się, że opis okien na wsi opuszczony, bo ten trudno oznaczyć gdyż w wielu chałupach w większey części szyby powybijane, tylko zalepione są gliną. U drzwi w chałupach niemurowanych żadnego żelastwa nie masz.

Pasieka pszczół gruntowych pieńków ośm, a kupnych przez W. Sulimierskiego pieńków dwadzieścia cztery.
Co się tycze powinności, czynszów i zakładów włościan Woli Dzierlińskiey tych tabella przez strony podpisana, tu załącza się.

Z tej tabeli wynotowuję tylko nazwiska włościan.

Półrolnicy- Pietr Kulawiak, Józef Maraszczyk, Szymon Maraszczyk, Woyciech Utracki, Maycher Woiecki?, Jan Pietrzak, Stanisław Sobczak, Roch Potrzebny, Jan Utracki, Woyciech Potrzebny.

Zagrodnicy- Szymon Potrzebny, Mikołay Jantczak, Ignacy Pietrzak, Szymon Kulawiak.

Komornicy- Woycierz Owcarz, Borek Pietruszka, Woyciech Szymański, Woyciech Maraszczyk, Andrzey Kowalski, Woyciech Szymański, Marek Szymański, Grzegorz Kucharski, Sobestyan Szymonik.

Kontraktowi- Bogusław Mański młynarz, Józef Ciesielski płóciennik, Jakób Jaszczeński? szewc.

Inwentarz Chrusty Zawady (1835)

Źródło inwentarza: Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1835 akt nr. 165.
(Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Chrostow Powiatu Sieradzkiego dnia trzeciego / piętnastego grudnia roku tysiąc osmset trzydziestego piątego."

Dobra Chrusty i Zawady zostały wydzierżawione na okres trzech lat Janowi Cieńskiemu. Rejent Powiatu Sieradzkiego przystępuje do opisania stanu dóbr na zasadzie rewizji stanu spisanego w roku 1832, kiedy były one dzierżawione przez Nikodema Dzwonkowskiego.

Folwark i wieś Chrosty

1. Dworek czyli folwark stary w strychulce, iaki był iest, w dachu z iedney strony frontowey snopkami pokryty a z drugiey szkudłami mchem porosłemi gdzie nowych potrzeba, komin murowany, maiący na iedney stronie dwa pokoiki, a na drugiey kuchenkę i komorę. Obok komora pod snopkami, pod którą Dzierżawca teraznieyszy dał nowe przyciesi i nowy sklep z drzwiami którego nie było.

2. Stodoła w strychulce na glinę iaka była iest, w ścianach zawsze potrzebuiąca reperacyi, iako też i w dachu starym słomianym, wrot czworo z kunami trzema żelaznemi, w samsieku iednym spichlerz z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i skoblami, między wrotami są drzwi na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami.
Obok tey stodoły kurniki przystawione o pięciu drzwiach pod snopkami.

3. Owczarnia stara w strychulce z staynią i wozownią iaka była iest powypierana, dach stary szkudlany, drabiny są w stayni z żłobami, a w owczarni dwa piczniki, dach zupełnie zły.

4. Oborka z drzewa kostkowego nowo postawiona przez przeszłego Dzierzawcę z drzwiami na biegunach i dachem słomianem.

5. Sołek czyli chliwik z drzewa kostkowego z drzwiami i dachem słomianym, nowo zreperowanym, w którym teraz sieczkę rzną.

6. Studnia w środku dziedzińca prosto ocembrowana, z słupkiem i koszorem, przy którey iest wiadro okute i koryto.

7. Dziedziniec w około ogrodzony płatami w słupki, z wrotami dwoygiem, nowo teraz przerobionemi. Na boku dworku wychodek. Okólnika przed owczarnią niemasz, lecz za dworkiem iest ogrodzenie.

8. Idąc na wieś płot chrościany, a droga po obu bokach rowkami okopana, które po części zalazły.

9. Chałupa kowalska zupełnie stara nadpustoszała, w którey teraz mieszka komornik Ignacy Rogulski.

10. Karczma z drzewa kostkowego maiąca dach słomiany, komin gliniany, izbę, komorę, sień, kominek, piec, okna dwa zwyczaynie poroztłukane, drabinę na dachu.

Folwark i wieś Zawady.

1. Folwark dawny stary iak był iest w strychulce, na iedney stronie izba w którey mieszka karbowy, a na drugiey gorzelnia pusta, maiąca ściany z dziurami iako gliniane, dach stary dziurawy, komora pusta, w izbie iest okno naprawiane, a w gorzelni i komorze okna deskami zabite, komin cały murowany. W mieysce tego folwarku potrzebny iest nowy.

2. Stodoła w strychulce lepiona o dwóch klepiskach w? którey od wschodu słońca znayduie się spichrz wewnątrz z bali, do niego drzwi na zawiasach z zamkiem, wrzecądzem i skoblami, od zachodu zaś słońca iest oborka z drzwiami, ta stodoła pochylona- powypierana, dach słomiany, stary, w iednym mieyscu choyną naporządzony. Wrota na kunach żelaznych przez teraznieyszego Dzierżawcę zrobionych, między wrotami są drzwi na zawiasach z wrzecądzami i skoblami, potrzeba nowych stodół.

3. Owczarnia dawna rozebrana, a nowa postawiona przez przeszłego Dzierżawcę z drzewa rzniętego, z frontu iuż trochę pochylona, obeymuiąca na dłusz łokci trzydzieści dziewięć, a na szerz piętnaście, maiąca dach słomiany, z małym okapem, którego poprawić potrzeba, z tyłu w ścianach trzy dziury na okienka, drzwi dwoie i wrót dwoie na wylot bez żelastwa.

4. Dziedziniec płatami ogrodzony z iednemi wrotami, w środku którego studnia bez cembrzycy nad ziemią z słupem i koszorem i rynnami do gorzelni idącemi.

5. Karczma z staynią wiezdną stara powypierana, maiąca przyciesi nowo teraz dane przez Dzierzawcę Ur: Cieńskiego, komin murowany, dach stary zły, okna zwyczaynie powytłukane, w niey iest stół sosnowy na krokwiach, wartuiący zło. dwa i ławka stara przy ścianie, warta gro. pięć.

Rejent opisuje następnie stan zasiewów w Chrustach (wzmiankowane pole DĘBCZE, bór GATKA) i Zawadach. Potem opisano inwentarz i narzędzia przez włościan, którzy się z gospodarstwa za poprzedniego Dzierzawcę pospuszczali, do dworu oddanego (wzmiankowani jako biegli Jan Szkudlarek sołtys zagrodnik z wsi Chrusty, Andrzej Chodak zagrodnik z wsi Zawady, opisani Józef Kozioł, Kazimierz Stasiak półrolnicy z wsi Zawady, Michał Sobczak, Kazimierz Krzyżański, Błażej Mikła zagrodnicy z wsi Chrusty).

Kolejno jest mowa o stanie włościan, jakie mają załogi, ile robią robocizny i tłuk, oraz jakie dają czynsze. Wypisałem tylko nazwiska.

Chrusty
Zagrodnicy - Dominik Mrozowicz, Mikołay Kozieł, Mateusz Oleyniczak, Benedykt Kokoszka, Józef Chodak czyli syn iego Józef, Józef Mrozowicz po Mikołaiu Sobczaku, Kacper Luter, Józef Szkudlarek, Jędrzey Kozieł, Idzi Fiałkoski, Grzegorz Pawłoski, Roch Kwaśniak, Idzi Mrozowicz, Jan Chodak, Józef Slęzak, Woyciech Mrozowicz.

Komornicy - Franciszek Mrozowicz, Ignacy Rogulski, Katarzyna Kurasińska.

Zawady
Półrolnicy - Józef Kozieł, Grzegorz Gocałek, Kazimierz Krzyżański, Maciey Materka, Paweł Materka, Andrzey Koper, Tomasz Janik, Jan Kozieł, Floryan Siewierski, Mateusz Kozieł, Marek Błaszczak, Błażey Trzykoski?, Walenty Slęzak, Tomasz Mielcarek, Jakob Kaczmarek, Andrzey Ciechanoski, Adam Chodak, Jan Mikła, Paweł Siewierski, Jakob Rybak, Erazm Chodak.

Zagrodnicy - Jan Chodak, Łukasz Stasiak, Woyciech Chodak, Mikołay Włodarczyk, Andrzey Chodak, Franciszek Krzyżański.

Komornicy - Józef Chodak, Tomasz Chodak, Gwozdzikowa Macieiowa.

Inwentarz Jastrzębice (1821)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1821, akt nr 167. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na Folwarku wsi Jastrzębic Powiatu Sieradzkiego dnia dwudziestego pazdziernika roku tysiąc osiemset dwudziestego pierwszego."

Pisarz aktowy Powiatu Sieradzkiego przybywa na miejsce wezwany przez Kajetana Kolumne Walewskiego opiekuna małoletnich Adama, Władysława i Zygmunta Walewskich dzieci z małżeństwa Józefa Walewskiego z Marianną z Zbierzchowskich, która poślubiła potem Feliksa Walewskiego dziedzica dóbr Broszęcina. Po śmierci matki dzieci stały się właścicielami dóbr Jastrzębice, Antonina, Zalasy, Dęby i pustkowia Błaś. Pisarz przystąpił do opisania stanu dóbr.

I. Budynki dworskie w Jastrzębicach.

1. Dwór z drzewa kostkowego, dach pod szkudłami, komin z gliny nadmurowany, w nim na wschod słońca dwa pokoie o trzech oknach, dwóch drzwiach z podłogami i posowami, piec z cegły dwa pokoie grzeiący, kominek ieden. Na drugiey stronie izba, w którey piwo rabiali, przy tey izbie komora, w szrodku sień z małą kuchenką. Ten dworek potrzebuie reperacyi porządkowey i przyciesi.

2. Na boku stodoła z drzewa kostkowego o dwóch klepiskach i dwóch samsiekach, ponieważ trzeci samsiek obrócony na spichrz, z dwoygiem drzwiami, wrota dobre, dach pod snopkami, u dołu szor dranic.

3. Druga stodoła z drzewa kostkowego, dach z desek na iedney stronie samsiek z klepiskiem, na drugiey sieczkarnia i wozownia, wszystko zamykane wrotami i drzwiami, z szkoblami i wrzecądzami będącemi.

4. Sklepik murowany, pod deskami dach, z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami.

5. Staynia razem z oborami w nakoł?, pod snopkami z drzewa kostkowego, maiąca czworo drzwi.

6. Chlewik na drobiazgi z drzewa kostkowego, dach pod snopkami.

7. Studnia blisko stayni ocembrowana z kosiorem, przy niey koryto

8. Płoty w około z żerdzi łupanych, w szrodku wrota także z żerdzi łupanych.

9. Na końcu wsi karczma z drzewa kostkowego, dach pod szkudłami, komin lepiony nadmurowany, maiąca izbę, komorę i sień. Przy karczmie staynia wiezdna z drzewa starego? przestawiana, dach szkudlany, wrot dwoie na biegunach, w stayni dwa złoby.

10. Kuźnia z drzewa kostkowego pod deskami, komin lepiony. Do niey chałupa osobna dla kowala z drzewa kostkowego, komin lepiony.

Budynki Folwarczne na Antoninie, w kwadrat żerdziami łupanemi ogrodzone.

1o. Wiezdzaiąc są wrota z zerdzi łupanych. Po prawey stronie stodoła o dwóch klepiskach i czterech samsiekach, wrot dwoie podwoynych dosyć porządnych, ściany z kostkowego drzewa, dach stary słomiany, z przodku trzciną sporządzany.

2o. Zaraz blisko druga stodoła o iednym klepisku i dwóch samsiekach, na iedney połowie samsieka spichrz zamykany. Ściany z drzewa kostkowego, dach słomiany stary.

3o. Chałupa dwoiaki o dwóch izbach, w iedney izbie dwa okna, w trzeciey okna bez szyb, ma dwie komory, ściany z kostkowego drzewa, dach pod deskami zły, komin z gliny nadmurowany, drzwi szescioro. Mieszka na iedney stronie pastucha.

4o. Studnia z kosiorem, maiąca cembrzynę złą.

5o. Wolarnia z drzewa kostkowego na 25 sztuk bydła, dach słomiany zły, drzwi iednę, gnoiu pełno przed nią.

6o. Chałupa druga dwoiaki, podobna pierwszey z drzewa kostkowego, dach pod deskami zły, komin z gliny nadmurowany, który trzeba wylepić u góry bo zły. W tey chałupie izb dwie o trzech oknach, komory dwie, drzwi szescioro. Na iedney stronie samsieka mieszka owczarz.

7o. Owczarnia na pięćset owiec z drzewa kostkowego, gliną wylepiona z przodu, która po części poopadała. Dach słomiany stary, wrot dwoie podwoynych na wylot, drzwiczek dwoie, w niey zgrzęb sześcioro, lasów dwoie, posowa z zerdzi łupanych, gnoiu pełno w owczarni.

Później opisano zboże w snopie, w stodołach w Jastrzębicach i Antoninie. Następnie łąki (tu wzmiankowana nazwa łąki RUSKIE DOŁY przy granicy z Obrowem), ugory, zboże w ziarnie, słomę prostą w Jastrzębicach.

Kolejno opisano załogi, robocizny, daniny i powinności włościan, podaję tylko nazwiska.

Jastrzębice:
Półrolnicy- Woyciech Pluta, Kasper Pluta, Maci Łuczak, Jan Troian, Józef Chabielak, Bonawentura Żysiak, Paweł Bartosik, Paweł Szemsina?, Mateusz Ignacyk.
Zagrodnicy- Mikołay Pluta, Kazimierz Kałużny, Antoni Bartosik.
Komornicy- Mateusz Hojaczyk, Woyciech Cybułka, Mateusz Ślepy, Elżbieta Moszyńska, Maryna, Elżbieta Bęczkoska.
Jan Kobaszewski karczmarz
Jan Maciaszek kowal, Dawid Żyd kowal.

Błaś pustkowie:
Zagrodnicy- Jan Pluta, Jan Błasik.

Antonina folwark:
owczarz, pastucha

Zalasy:
Zagrodnicy- Franciszek Dziedzic, Piotr Drzazga, Jakob Kamieniak, Teodor Stangreciak, Wincenty Wróbel, Jakob Dziedzic, Antoni Sukiennik, Andrzey Troian, Walenty Moszyński, Jan Kamieniak, Stanisław Kamieniak, Paweł Kucharczyk.

Komornicy- Tomasz Warkocz, Paweł Obraznik, Damazy Wróbel, Błażey Warkocz, Andrzey Krzysiak, Maci Młynarczyk, Tomasz Sukiennik, Małgorz Troianowa, Regina Sukiennikowa, Helena Drzazgowa.
Franciszek Czyżyk szewc.

Dęby:
Zagrodnicy- Stanisław Suchacz, Jakob Ickowicz, Kazimierz Łuczczak, Krzysztof Talarczyk, Wawrzyniec Chorzeniak, Jakob Mielcarek, Błażey Cybułka, Jacek Drzazga, Zygmunt Musialik, Alexy Olęderek, Jakob Saszczyk, Wincenty Pluciak, Maci Żysiak, Franciszek Chrapek, Stefan Kucharczyk, Kasper Bartosik.

Komornice- Magdalena Susczykowa, Katarzyna Krzychowka?, Helena Bartosikowa.

WSPÓLNY ZAKUP MAP 4

Szukam osób zainteresowanych wspólnym zakupem następujących map:

402/0/-/123-10  Swędzieniewice

402/0/-/188-5 Drobnice

402/0/-/188-6 Raduczyce

402/0/-/188-9 Mierzyce

402/0/-/188-10 Szynkielów

402/0/-/198-6 Trębaczew

402/0/-/203-20 Szynkielów

402/0/-/204-2 Szczyty Kamion

402/0/-/234-13 Grębień

402/0/-/234-14 Wydrzyn

402/0/-/234-15 Mierzyce

402/0/-/235-1 Dzietrzniki

402/0/-/250-5 Bałdrzychów

402/0/-/265-5 Wydrzyn

402/0/-/267-26 Oraczew

402/0/-/273-9 Krzyworzeka

402/0/-/274-23 Lubiszewice

402/0/-/298-16 Mappa geometryczna wsió Mnichowa y Rudy

402/0/-/324-52 Załęcze

402/0/-/363-12 Toplin

600-25 Biernacice

600-54 Bratków Dolny

600-57 Bronów 

600-58 Bronówek 

600-82 Chodaki

601-4 Chotów

602-54 Jeżów

604-73 Łaszów

604-87 Małyń

606-17 Olewin 

606-18 Opojowice 

606-26 Ostrówek 

610-44 Suchorzyn

611-42 Ułany

614-32 Zygry

622-21 Bemów 

624-2 Birszenków

634-21 Dziechtarzew

655-20 Lichawa

659-10 Malanów

681-24 Starzyny

683-4 Sucha Górna

683-6 Sucha Dolna

688-3 Wielga Wieś 

 

Mapy pochodzą z AGAD-u. Koszt skanu jednej mapy to 10zł. 

Jeżeli jesteście zainteresowani tylko wybranymi mapami to złoże się na nie pół na pół.

Jeżeli jesteście zainteresowani mapami innymi niż wymienione proszę o podanie swoich typów. Jestem w stanie partycypować w 50 procentach kosztu zakupu.

Inwentarz Dąbrówka Zgniła (1821)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1821, akt nr 147. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się we dworze wsi Dąbrówki Zgniełey Powiatu Wartckiego na połowie sukcessorów Jadamczewskich dnia dwudziestego dziewiątego sierpnia roku tysiąc osiemset dwudziestego pierwszego."
Pisarz aktowy zostaje delegowany do Dąbrówki Zgniłej, aby spisać stan dóbr po zmarłych Antonim i Annie z Gnatowskich małżonkach Jadamczewskich.

Budynki Dworskie

Dwór frontem na wschód słońca roku 1801 zbudowany z  drzewa rzniętego, dach pod szkudłami, komin nadmurowany. W tym dworze pokoi trzy i kuchnia, w pokoiach i kuchni cztery kominki i dwa piece z cegły. W każdym pokoiu po dwa okna na zawiaskach z haczykami, w pokoiach na południe szyby łatane toż i w kuchni. Podłogi w trzech pokoiach z tarcic iako też i posowy. Drzwi pokoiowych cztery z tarcic na zawiasach i z zamkami, inne zaś drzwi wychodnie i w kuchni na zawiasach tylko z klamkami, na boku dworu w ogródku sadzawka mała.
Daley obora z drzewa rzniętego stara reperacyi wielkiey potrzebuiąca bo iuż pochylona, dach słomiany stary, bez żłobów i drabek bo te są teraznieyszego Administratora.
Stodoła w słupy z drzewa różnego stara o iednym klepisku, dwóch samsiekach, dach słomiany stary, wrota z tarcic stare.
Stodoła druga w słupy z drzewa różnego stara zła z gruntu, maiąca dwoie wrot i trzy samsieki, dach stary słomiany.
Spichrz z drzewa ciosanego roku 1746 postawiony, maiący drzwi dwoie na zawiasach żelaznych z zamkami dwiema i dwiema wrzecądzami, przyciesi potrzebuią reperacyi. Dach słomiany stary.
Chlewiki dwa i trzeci dla drobiazgów stare z drzewa kostkowego, drzwi troie na biegunach, dach słomiany.
Staynia z drzewa kostkowego pod snopkami pustą stoi, w którey Ur. Marcin Jadamczewski miał konie i krowę aż do miesiąca maia roku bieżącego.
Studnia ocembrowana stara z kosiorem bez wiadra. W trzech mieyscach sady, w których są drzewa śliwkowe, wiśniowe, gruszkowe i dwie jabłonie, letko ogrodzone.
Płoty w podwórzu stare złe. Płoty, które miały bydź ku officynie przez dwoie stay za chlewikami i za stodołą rozebrane przed rokiem i na ogień obrócone przez Ur. Marcina Jadamczewskiego. Wiezdzaiąc od pola na podwórze wrota z tarcic, stare złe.

Budynki wieyskie.

1. Chałupa stara zła pod snopkami, komin z gliny, maiąca dwie komory i izbę z sionką, przy niey chlewik. W tey chałupie mieszka Balcer Rzeźniczak zagrodnik, ma osobną stodołę starą pod snopkami.

2. Chałupa Józefa Walczaka pułrolnika stara, z izbą sionką i dwiema komorami, chlewik przy niey, na przeciw oborka z troygiem drzwi, stodołka stara wszystko pod snopkami.

3. Chałupa Grzegorza Kasprzaka zagrodnika stara pod snopkami dobremi, wtey chałupie izba z sionką i komorą, oborka razem z chlewikiem, stodoła stara pod snopkami.

4. Dwoiaki z drzewa kostkowego i rzniętego pod snopkami, komin z gliny. Są w nich dwie izby i dwie komory z sienią, w każdey izbie dwa okna, piec i kominek. Mieszkaią w tych dwoiakach Jan Nowacki szewc, na iedney stronie, a na drugiey Jędrzey Kasprzak komornik i Elżbieta Bartkowa komornica. Do tych dwoiaków wstawia się szynk. Przed chałupą w podwórzu dwa chlewiki i studnia ocembrowana z kosiorem.

Pominąłem opisanie koni, bydła i pszczół w sadzie przed spichrzem.

Inwentarz Dąbrowa Widawska (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 246. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Dąbrowa Widawska (Dąbrowa Wielka)

"Działo się na gruncie wsi Dąbrowy Widawskiey Powiatu Sieradzkiego dnia czwartego sierpnia roku tysiąc osmset trzydziestego drugiego."

Rejent Powiatu Sieradzkiego przybył do Dąbrowy Widawskiej aby dokonać rewizji stanu dóbr porównując stan zastany ze spisem z 1829 roku. Franciszek Kaczkowski wydzierżawił dobra drugi raz z rzędu na okres trzech lat. Jan Domaniewski występuje w tutaj jako pełnomocnik sukcesorów zmarłego dziedzica Majętności Widawskiej Ksawerego Turskiego.

Budynki Dworskie w Dąbrowie.

1. Dwór iak był iest, lecz przyciesi bardziey gniią iako też i podłogi dolne w pokojach przez starość.

2. Officyna stara iak była iest.

3. Drwalnia podobnież.

4. Dziedziniec iak był iest lecz z słupów dawniey pochylonych, zupełnie obalonych trzy.

5. Kuchnia stara za officyną iak była iest.

6. Studnia podobnież.

7. Staynia iak była iest, lecz przez teraznieyszego Dzierżawcę w dachu szkudlanym, prawie zupełnie nowo poprawionym.

8. Wozownia iak była iest.

9. Wychodek stary coraz gorszy iest.

10. Ogród włoski iak był iest oprocz że przez mocne nachylenie się oranżeryi okna szklane z ramami mocno popękały.

11. Folwark czyli mieszkanie dla służących. Na nim teraznieyszy Dzierżawca dał dach nowy z słomy i wewnątrz podpory.

12. Gorzalnia razem z Browarem, co raz bardziey przez starość w dachu gorsza.

13. Suszarnia iak była iest, w którey trzeba dla starości piec przestawić i ściany wyprzyc.

14. Wolarnia iak była iest.

15. Chlewiki stare stoią, lecz dach zupełnie spadł, a ściany pochylone dla spróchniałych przyciesi.

16. Obory stare iak były są.

17. Gumno w kwadrat iak było iest, oprócz że iedna szopa nowo przestawiona z dodaniem drzewa.

18. Owczarnia na górze piasczystey, z którey dach zupełnie się obalił, zrąb zaś dotąd stoi z przyciesiami spróchniałemi i scianami wyprężonemi z powodu że te ściany są w znaczney części spruchniałe wypada więc reszte drzewa rozebrać i na inny użytek obrócić.

19. Płoty wedle budynków iak były są.

20. Za dworem szopy dwie obaliły się dla starości.

Budynki we wsi.

21. Kuźnia iak była iest.

22. Dwojaki iak były są.

23. Karczma iak była iest. Co do stayni ta zaraz pierwszego roku przez wiatr obaliła się.

Pustkowie Kobylarnia w Łęgu.

24. Chałupa w którey mieszka gajowy ta należy do Dziedzica.

25. Szopa chrosciana należy do oganiacza.

26. Szopa druga chrosciana w possessyi Dzierżawcy znayduie się.

Kolejno opisano zasiewy w Dąbrowie i stan włościan z pańskim inwentarzem i powinnościami. Wypisałem tylko nazwiska.

Dąbrowa

Pułrolnicy-Kacper Goczałek, Joachim Giloski w mieysce Skorupy, Michał Bober, Michał Owczarz w mieysce Piwińskiego, Kazimierz Bartoszek, Szymon Kubiak w mieysce Erazma, Marek Piechowicz, Tomasz Niewiadomy w mieysce Andrzeja [Myśliwca], Tomasz Klimczak, Woyciech Kowalczyk, Tadeusz Krześlak, Walenty Gorzałek w mieysce Grzegorza [Klimczaka], Maciey Choynacki.

Zagrodnicy
Mateusz Iwański, Franciszek Pikarski, Michał Sieradzki, Franciszek Klimczak?, Tomasz Mixa?, Tomasz Karczmarek, Szymon Woźniak, Mateusz Piwiński, Józef Kowalczyk, Szymon Krześlak, Mateusz Mixa, Mikołay Myśliwiec, Kanty Mixa, Szymon Piwiński, Jan Piechowicz, Michał Kubiak, Wincenty Janiczak, Bartłomiey Iwański.

Chałupnicy
Andrzey Gaydziak.

Komornicy
Komorników 20.

Inwentarz Chrusty i Zawady (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 264. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Chrostow Powiatu Sieradzkiego dnia dwudziestego trzeciego sierpnia roku tysiąc ośmset trzydziestego drugiego."

Na żądanie dzierżawiącego dobra Chrusty i Zawady na okres trzech lat Nikodema Dzwonkowskiego do wsi Chrusty przybywa Rejent Powiatu Sieradzkiego. Sporządzony spis dóbr porównywany jest do stanu opisanego w roku 1829, kiedy były one w posesji dzierżawnej Feliksa Kolumny Walewskiego.

Folwark i wieś Chrusty.

1. Dworek czyli folwark w strychulce iak był iest, dach reperuie szkudłami dzierżawca, dał okna nowe. W tyle zdałby się ogródek z płotem.
2. Stodoła w strychulce na glinę, iak była iest, potrzebuie naprawy w ścianach i w dachu iako starym, u wrót brakuie iedney kuny, czopów niemasz w iednym sąsieku spichrz z drzwiami na zawiasach z wrzecądzem i z dwiema szkoblami, między wrotami są drzwi na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Obok kurniki o pięciu drzwiach przystawione, koryt w nich brakuie, maią teraz szczyt słomiany.
3. Owczarnia w strychulce razem z staynią i wozownią iak była iest, potrzebuie naprawy w ścianach glinianych i w dachu. Drabki iedney brakuie.

4. Sołek czyli chliwik z drzewa kostkowego iak był iest.

5. Studnia iest, potrzebuie z iedney strony kawała cembrzyny. 

6. Dziedziniec ogrodzony płotami w słupki z dwiema wrotami. Okolnik przed owczarnią ogrodzony, brakuie w nim dwoie przęsełek i wrotek. Idąc do kowala płot chróściany, droga po obu bokach rowami okopana, które poprawić potrzeba. Drabiny są trzy, iak były. 7. Chałupa kowala iak była iest, potrzebuie reperacyi w dachu. 

8. Karczma z drzewa kostkowego maiąca dach słomiany, komin gliniany, izbę, komorę, sień, kominek, piec, okna dwa zwyczaynie porozstukane? i drabinę na dachu.

Folwark i wieś Zawady.

1. Folwark na Bugaiu iak był iest potrzebuiący reperacyi w kalonce.
2. Stodoła o dwóch klepiskach iak była iest w którey na iednym boku od wschodu słońca znayduie się spichrz z balów, do niego drzwi na zawiasach z zamkiem, wrzecądzem i skoblami.
3. Owczarnia w ryglówkę iak była iest, maiąca ściany poprężone, przyciesi wklęsłe, dach słomiany, zły. Ta owczarnia potrzebuie aby była nowa albo przestawiona.
4. Studnia w środku dziedzińca z cembrzyną potrzebuiąca nowey, maiąca słup z krzyżem i koszorem, oraz korytem starem złym.
5. Karczma iak była iest, na którey i na stayni wiezdney dachu nowego potrzeba, bo teraźnieyszy zupełnie zły.

Kolejno opisano zasiewy w obu wsiach. Przy okazji wzmiankowano nazwy, które przytaczam.

Chrósty: pole Dębcze, bór Gatka.
Zawady: niwa Pocztarska, niwa Nowizna.

Potem opisano włościan i powinności jakie mają. Odnotowuję tylko nazwiska.

Chrósty:
Półrolnicy: Domin: Mrozowicz, Sobestyan Slęzak, Andrzey Kozieł, Mikołay Kozieł po Franciszku Kryszczaku.
Zagrodnicy: Kazimierz Krzyżański po Idzim Mrozowiczu, Mateusz Oleyniczak, Józef Chodak, Benedykt Kokoszka, Maci Dziedzic po Kazimierzu Krzyżańskim, Błażey Mikła, Mikołay Sobczak po Mikołayu Koźle, Kacper Luter, Józef Szkudlarek, Jędrzey Kozieł po Felixie Mrozowiczu, Idzi Fiałkoski, Wawrzyniec Pawłowski.
Komornicy: Ignacy Rogalski, Felicyanowa Mrozowiczowa, Urban Kurasiński, Agnieszka Jachorzyna, Rochowa Xięzkowa.

Zawady:
Półrolnicy: Józef Chodak, Józef Kozieł, Grzegorz Gocałek, Tomasz Janik, Andrzey Koper, Franciszek Wiatrak.
Zagrodnicy: Benedykt Materka, Jan Włodarczyk, Andrzey Cielanoski, Jan Chodak, Jan Kozieł, Woyciech Chodak, Andrzey Chodak, Paweł Materski, Michał Sieradzki, Walenty Slęzak, Marek Błaszczak, Paweł Siewierski, Andrzey Rybak, Erazm Chodak, Tomasz Chodak,
Komornicy: Gocołek Grzegorz, Kozioł Maci, Rybak Jakob, Mielcarek Tomasz, Gozdzikowa Macieiowa.

Następnie opisano konie i porządki gospodarskie.

Inwentarz Widawa (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 259. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka. 

 

"Działo się na gruncie folwarku Kopiec zwanego pod Miastem Widawą w Powiecie Sieradzkim położonego dnia dziewiątego sierpnia roku tysiąc osiemset trzydziestego drugiego."
Nikodem Dzwonkowski obecny dzierżawca dóbr Kopca, Widawy i Rudy wzywa Rejenta Powiatu Sieradzkiego do spisania stanu dóbr. Spis porównany jest do inwentarza z roku 1829 kiedy dzierżawcą był starozakonny kupiec Izrael Fajans.

Folwark Kopiec
Budynki Dworskie

1. Folwark stary, rozebrany przez przeszłego Dzierżawcę Faiansa i przez niego w roku 1831 z starego tego samego drzewa z dodaniem nowego przestawiony, cegłą podmurowany, maiący kominek murowany, dach słomiany z trzema szorami szkudeł u dołu, izby cztery, okna cztery, drzwi na zawiasach z klamkami i szkoblami żelaznemi, piece moskiewskie trzy, kominek z piecem Polskim.

2. Za rzeką Nieczec idąc przez most potrzebuiący przez starość reperacyi, były stodoły trzy lecz się spaliły za dzierżawy Izraela Faiansa w roku pierwszym iego possessyi, w mieysce których postawił stodołę nową o dwóch klepiskach z drzewa rzniętego, maiącą dach słomiany, z czterma szorami szkudeł u dołu, wrot czworo z kunami u góry żelaznemi, czterma wrzecądzami i szkoblami.

3. Spichrz stary podmurowany, iak był iest.
Powyższe stodoły z frontu i spichrz były dawniey ogrodzone, lecz teraźnieyszy Dzierżawca oświadcza, iż ich nie zastał, co on nowemi żerdziami kosztem swoim ogrodził, są tylko cztery słupy z starego płotu. Faians twierdzi, że przy pogorzeli ogrodzenie zniszczało.

4. Obory z stayniami iak były są, lecz że stare przeto wielkiey reperacyi mianowicie w dachu potrzebuią.

5. Browar iak był iest, oprócz że przez starość zgniły przyciesi, w oknach trzy szyby wybite, dach reperacyi potrzebuie.

6. Studnia przed browarem iak była iest z słupem, kosiorem, żurawiem w żelazo oprawnym i rynną ciągnącą się do browaru.

7. Chlewiki że były w złym mieyscu i miały dach zupełnie zły, przeto takowe teraźnieyszy Dzierżawca w inne mieysce na piasek przenosi i przestawia.

8. Spichrz drugi na piaszczystey Górce, z którego przeszły Dzierżawca Faians zrobił mieszkanie o czterech izbach, dwóch komorkach, maiące okna nowe cztery, komin, kominki i piece murowane, dach słomiany, drzwi na zawiasach z klamkami, wrzecądzami, szkoblami, zamkiem iednym i kluczem, posowy i podłogi z różnego drzewa. Pod tym mieszkaniem iest sklep murowany, starożytny, z drzwiami żelaznemi o zamku z kluczem, wrzecądzu z szkoblami i hakiem w szrodku do mieszkania.

9. Dwoiaki stare w piasek wklęsłe iak były są o dwóch izbach, dwóch komorach, dwóch oknach, drzwiach prostych, dachu słomianym starym złym potrzebuiące przestawienia.

10. Dom Woskarnia zwany stary iak był iest.

11. Dom nie stary o czterech izbach, czterech komorach z dachem szkudlanym przez teraźnieyszego Dzierżawcę na mieszkanie dworskie obrócony porządne.

12. Młyn stary na rzece Nieczec iak był iest, w nim mieszka Porczyński młynarz.

13. Do tego młyna oborka z dachem słomianym, iak była iest.

Za stodołami dworskiemi na polu blisko rzeki.

14. Chałupa Strycharka iak była iest.

15. Do niey są stodoła i oborki.

16. Szopa iak była iest.
Piec do palenia cegły murowany z dachem z tarcic na słupach dębowych, oprócz tego iest drabina.

w mieście Widawie

17. Austerya murowana pod Nrem 3 iak była iest. Mieszka w niey ten sam co dawniey Jasek Richtiger, u drzwi wielkiey izby brakuie klucza i antaby, tynkowanie dawne wszędzie nie odnowione. Na austeryi i na stayni dach z dachówki przez przeszłego Dzierżawcę nowo przełożony, na jatkach zaś stary potrzebuiący nowego przełożenia. W tyle austeryi obalowania niemasz. W podwórzu przy staience brakuie ściany iedney i drzwi oraz kawałka dachu na boku, to zniszczenie nastąpiło od woyska przeszłą razą stoiącego.

18. Kamienica pod liczbą 4 iak była iest, mieszka w niey Mandlowicz? Brakuie w niey klucza iednego, ściany dawniey tynkowane, nie odnowione, dach reperacyi potrzebuie.

19. Kamienica pod liczbą 5, iak była iest. Mieszka w niey teraz P. Kozłowski propinator. Na sklepiku dach w części zły, w staience brakuie dwóch drabek i pęciu tarcic. Na oborce o dwoygu drzwiach, dach potrzebuie reperacyi, w niey brakuie i pięciu tarcic. Na drugiey stayni dach potrzebuie reperacyi podłoga w niey zupełnie zgniła, brakuie dwóch drabek, a na pokładzie u góry dwóch tarcic i dziesięciu łupanek. To wszystko miało poniszczyć woysko.

20. Kamienica pod Nrem 6 iak była iest. Dach z dachówkami potrzebuie przełożenia osobliwie nad alkierzem gdzie iuż belka od deszczu zgniła. Brakuie w drzwi frontowych klucza także i w drugiey izbie. W izbach pierwszey i trzeciey piece złe. Okna w drugiey izbie złe. Na podwórzu brakuie wrot, które żołnierze rozebrali.

21. Dom Nr 36 drewniany w pruski mur stawiany reperacyi potrzebuiący w dachu iak był iest. Mieszka w nim teraz kowal.

22. Plac narożny Likoszczyzna Nr z sklepami murowanemi i dachem szkudlanym. Wszystko tak iest iak przedtym było.

23. Austerya druga Rogozinka zwana Nr 53, iak była iest. Dach potrzebuie reperacyi. chociaż pięciu kopami szkudeł za przeszłego dzierzawcy Faiansa był narządzony.

24. Most na rzece Nieczeć iak był iest reperacyi potrzebuiący.

25. Dom Sklepy Nowe zwany Nr 81 w Rynku Starego Miasta bardzo stare z dachem bardzo starym. Ten dom potrzebuie wielkiey reperacyi. Pod nim są sklepy murowane iak były. Do pierwszych drzwi brakuie zawiasy iedney i dwóch haków żelaznych.

26. Dom narożny pod liczbą 88 w takim stanie iak był dawniey, dach na nim stary zupełnie zły choć w znaczney części reperowany.

27. Plac narożny pusty pod Nr 49 z sklepemmurowanym nie używanym bez dachu od dawna.

28. Plac narożny pusty przy cmentarzu XX. Bernardynów pod liczbą 53 leżący.

Potem podano wykaz czynszowników w mieście Widawie, podaję nazwiska.
Mosiek Pik Działoski rzeźnik, Łaia Bergmanowa, Gitel Janklowa, Maryanna Komornica, ......, Józef Markowicz Richtiger, Hersz Mendlowicz Weiss, Majer Złotniczek, Szmul Weiss, Jakób Knop (brak stron)

Wieś Ruda

Chałupa czyli karczma z drzewa rzniętego maiąca komin lepiony, dach słomiany, sień, izbę, komorę, drzwi na biegunach bez żelaza, w izbie okno iedno o różnych tafelkach.

Potem opisano porządki w karczmie i stan włościan w Rudzie. Podaję same nazwiska.

Półrolnicy:
Filip Gacki, Dominik Nastalak, Kazimierz Marciniak, Kacper Mixa, Jan Moskalski po Rochu Maciaszku?, Józef Gabrysiak.

Zagrodnicy:
Andrzey Marciniak, Izydor Szkudlarek, Jędrzey Hadrysiak sołtys, Piotr Gabrysiak.

Chałupnik:
Benedykt.

Komornicy:
Szczepan Gacki, Michał Materka, Rochowa Matusiaczka, Piotrowa Szkudlarka

Folwark Kopiec

Nie podano nazwisk.

Inwentarz Wola Kleszczowa (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 263. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Wola Kleszczowa (Wulka Widawska)

"Działo się na gruncie w wsi Woli Kleszczowey Powiatu Sieradzkiego dnia dwudziestego drugiego sierpnia roku tysiąc osmset trzydziestego drugiego."

Dzierżawca trzechletni dóbr Wola Kleszczowa Antoni Sariusz Stokowski wezwał Rejenta Powiatu Sieradzkiego Antoniego Pstrokońskiego w celu spisania stanu dóbr należących do sukcesorów zmarłego Ksawerego Turskiego, stolnika Majętności Widawskiej. Inwentarz konfrontowany jest ze stanem dóbr spisanych w roku 1828.

Folwark i Wieś Wola Kleszczowa.

1. Dwór stary iak był iest, maiący dach szkudlany, reperowany, ieszcze reperacyi potrzebuiący.

2. Staynia stara czyli owczarnia razem z oborą na boku z staynią i wozownią stare wyprężone po podpierane maiące dach słomiany zły, wrot czworo pochylonych i drzwi iedne. W tym budynku trzy belki zupełnie złamane, zgoła potrzebuie koniecznego przestawienia.

3. Stodoła z drzewa rzniętego stara o dwóch klepiskach pod słomianym dachem maiąca wrot dwoie z dwiema wrzeciądzami i szkoblami, przyciesi zgniłe.

4. Stodoła druga z drzewa kostkowego, o dwóch klepiskach maiąca dwoie wrot na biegunach, zamek z kluczem, wrzecądz z szkoblami, dach bardzo stary.

5. Spichrz z drzewa rzniętego stary iak był iest, tylko dach gorszy bo coraz starszy.

6. Blisko wrot czworaki stare dla służących z drzewa kostkowego maiące dach słomiany, komin lepiony, izby cztery, komory dwie, okien czworo sporządzanych.

7. Stawek po części zarosły przez który przechodzi rzeczka Nieczeć.

8. Chliwiki stare, ściany popsute, dach bardzo zły, szczyty złe, drzwi czworo, a piątych brakuie, przyciesi wklęsłe.

9. W tyle dworu ogród z sadkiem, w którym są niektóre ogrodowizny. Podwórze dość ogrodzone z dwiema wrotami. Przed owczarnią brakuie w płocie dwóch przęseł.

10. Na końcu wsi Karczma stara bez stayni, maiąca komin murowany, dach słomiany bardzo zły, izby dwie, komorę iednę.

11. Młyn na stawie i rzece Nieczeci o dwóch kołach, dach na nim szkudlany a na domie słomiany, drzwi pięcioro na zawiasach. Jaki czynsz młynarz opłaca i iakie posiada porządki iest to opisane w kontrakcie u Wóyta Gminy znayduiącym się.

12. Most na rzece Nieczeć dość dobry.

Kolejno opisano inwentarze i porządki na gruncie czyli konie, woły ratajskie, krowy porządki gospodarskie, zasiewy (wzmiankowano miejsce Plichy).
Następnie opisano powinności włościan. Tu wymieniam tylko nazwiska.

Półpółrolnicy: Stanisław Paliwoda, Wincenty Piorkos?, Gabriel Luter.
Zagrodnicy: Roch Rybak, Jędrzey Luter, Franciszek Luter, Jakub Kozieł, Jakub Kozieł, Paweł Nawierski, Wincenty Turczyński sołtys, Franciszek Paiąk karczmarz.

Komornicy:
3 komorników i 3 komornice

Młynarz Tomasz Nowakoski.

Inwentarz Stolec (1833)

Źródło inwentarza:

Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1833, akt nr 196. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka. 

"Działo się na gruncie Wsi Stolca Powiatu Sieradzkiego dnia dwudziestego drugiego Pazdziernika roku Tysiąc osmset trzydziestego trzeciego."

Rejent Powiatu Sieradzkiego przybył do wsi Stolec wezwany przez Józefa Borowskiego, który wydzierżawił dobra Stolec z przyległościami na okres trzech lat od dziedziców Szaniawskich. Rejent przystąpił do opisania stanu dóbr.

1. Budynki Dworskie w wsi i folwarku Stolec.

1. Dwór drewniany, stary, gliną obrzucany i bielony, maiący kuminy dwa murowane, dach szkudlany w części znaczney stary choć i teraz reperowany szkudłami przeszłego dzierżawcy s.p. P. Dzwonkowskiego, do których teraznieyszy Dzierżawca dodał szkudelniaków. Ten dwór długi łokci reńskich 30 1/2, szeroki łokci 14 1/4, wysoki łokci 3 1/2.
Wchodząc do niego gankiem drzwi ordynaryine na zawiasach z klamką, drugie drzwi do sieni składane na zawiasach z antabą, zamkiem bez klucza i rygielkiem u góry. W sieni posowa i podłoga z tarcic, z tey sieni są drzwi do kuchenki na zawiasach z antabą do zamykania, a drugie drzwi po prawey stronie na zawiasach z antabą do zamykania do pokoiu. W tem pokoiu piec moskiewski z kafli, podłoga i posowa z tarcic, okna dwa, w które dwie szyby nowe kazał wprawić teraznieyszy Dzierżawca.
Z tego pokoiu drzwi podwoyne na zawiasach z zamkiem i antabami bez klucza do pokoiku. Ten pokoik z dawnych czasów malowany, lecz zabrudzony, w nim podłoga i posowa z tarcic, kominek moskiewski biały, okna dwa, w iednym brakuie szyby.
Z tego pokoiku drzwi podwoyne na zawiasach z zamkiem i antabami bez klucza do kuchni, w którey są okna dwa bez iedney szybki, a trzecie bez szkła. Komin duży z prętem żelaznym u kaptura, piec kucharski z cegły, drzwi do sklepu na zawiasach z haczykiem, w którym znowu wewnątrz są drzwi na zawiasach.
Z kuchni dwoie drzwi do dwóch komor, znowu trzecie drzwi do sionki na zawiaskach, po tym ze sionki także drzwi na zawiasach, w podwórku, w kuchni posadzka z cegły stara, posowa częścią lepiona, częścią z tarcic, a nad piecem w kuchni podparta iest belka słupkiem niedawno.
Wracaiąc się do sieni główney są drzwi podwoyne maiące tylko na iedney stronie dwie zawiaski z zamkiem, antabami, kluczem i rygielkiem. W tem pokoiu okna dwa, w które teraznieyszy Dzierżawca kazał wprawić trzy szyby nowe, kominek z kafli moskiewski, posowa i podłoga z tarcic, framuga przy kominku zamykana na drzwiczki o zawiasach i zamku bez klucza.
Z tego pokoiu drzwi podwoyne na zawiasach z zamkiem i antabami bez klucza do pokoiu sypialnego, w którym są dwa okna, kominek z kafli moskiewski, podłoga i posowa z tarcic.
Z tego pokoiu drzwi małe do panieńskiego pokoiku na zawiasach, w tym pokoiku piec mały z kafli moskiewski, okno iedno w którym szyba przetrącona, podłoga i posowa z tarcic. Z tego pokoiku drzwi ostatnie małe na zawiasach z zamkiem i antabami do kuchni.
Na boku dworu na wschód słońca iest przymurowana sala przez dawnego Dziedzica W. Kaietana Szaniawskiego, snopkami poszyta, bez posowy i podłogi, drzwi do niey z podwórka stare, złe, na zawiasach. Obeymuie na dłuż łokci reńskich iedenaście a na szerz łokci czternaście i cwierć. Do tey sali pustey składane bywa drzewo na opał.
Za dworem iest ogród z sadem. Na boku iest stary tranzet. Okienic przy dworze iest trzy.

2. Na drugim boku dworu iest lamuz z drzewa rzniętego, stary, z dachem szkudlanym starym. W tem lamuzie podłoga z kawałków poszyta zła, posowa z dylików, schodki na górę, drzwi do lamuza składane na zawiasach z ryglem i szkoblami do zamykania na kłotkę, wewnątrz dwa rygielki u nich.

3. Obok dworu kurniki z balików rzniętych,długie łokci dwadzieścia cztery, szerokie łokci sześć i puł, wysokie półczwarta łokcia, maiące dach słomiany, drzwi sześcioro na zawiasach, posowy z żerdzi rzadkie.

4. W rogu kurników chlewy z drzewa rzniętego, długie łokci trzydzieści ieden, szerokie łokci dziewięć, wysokie łokci trzy i cwierć, maiące dach słomiany, drzwi czworo z tarcic bez żelaz, podłogi stare, złe.

5. Przed kurnikami płoty zwyczayne z żerdzi.

6. Wolarnia nowa z drzewa kostkowego, maiąca przyciesi bez podmurowania, dach słomiany, okienka cztery szklane, podłogę z dyli przez teraznieyszego Dzierżawcę daną, koryta trzy dawne, posowę z żerdzi, dymnik w dachu bez zamykania, drzwi troie na zawiasach z szkoblami i wrzecądzami, a czwarte na biegunach do komorki na sieczkę sporządzoney. Ta wolarnia obeymuie na dłuż łokci trzydzieści ośm, na szerz dziesięć i puł, na wysokość łokci cztery.

7. Gorzelnia stara z drzewa różnego gatunku, długa łokci trzydzieści siedm, szeroka czternaście, wysoka łokci cztery, maiąca dach i nowy i stary, komin wielki murowany, przyciesi niektóre zgniłe niepodmurowane, izbę do piwa robienia z kominkiem moskiewskim, z którego się suszy słód na górze, posowę z tarcic starą, na drugiey stronie izbę gorzelnianą o troygu drzwiach na zawiasach. W gorzelni posowa stara z dylików niecała, z gorzelni iest komora z dwoygiem drzwiami.

8. Za gorzelnią studnia niegłęboka z cembrzynką, słupami i rynnami dwiema oprócz tego są ieszcze rynny, iedne od gorzelni do studni wywarowey, a z tey druga do wolarni.

9. Na górce czworaki nowe z drzewa rzniętego podmurowane, maiące komin murowany, dach słomiany, izby cztery, komory cztery, drzwi wszystkie na zawiasach małych i dużych z klamkami, wrzecądzami i szkoblami, kominki cztery, piece cztery murowane, posowy w strychulce gliną lepione, okna cztery, każde o sześciu taflach. Ten budynek dla służących, długi łokci dwadzieścia ośm, szeroki łokci czternaście, wysoki łokci cztery.

10. Na drugi górce oficena w pruski mur postawiona maiąca dwa kominy murowane, dach szkudlany, częścią nowy, częścią stary zły, cztery izby mieszkalne z oknami i drzwiami na zawiasach, po części z klamkami, wrzecądzami i szkoblami, komorę iednę, sionki trzy, izby dwie pustkami stoiące, posowy i podłogi z tarcic w czterech izbach, kominki trzy, u dwóch okien są okienice. Sklep murowany pod tą oficyną do którego się wchodzi ze wschodu słońca, maiący drzwi na zawiasach z wrzecądzem, szkoblami, a drugie drzwi wewnątrz także na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Ta oficyna zawiera na dłuż łokci reńskich czterdzieści dwa, na szerz czternaście a na wysokość cztery i pół łokcia. Z boku są schody na górę z drzwiami zamykanemi. Za oficyną studnia ocembrowana, z słupem, kosiorem i korytem.

11. Spichrz murowany o dwóch piętrach, maiący dach słomiany dekowany stary, kalonkę i u dołu z szkudeł, okienka na zawiaskach, zamykane, drzwi frontowe na zawiasach poczwórnych z wrzecądzem i szkoblami, był u nich zamek ale oderwany, wewnątrz drzwi pięcioro na zawiasach z zamkami, szóste drzwi na górę idąc po schodach na zawiasach z zamkiem bez klucza, posowy i podłogi z tarcic. W tym spichrzu iest sypań cztery piętrowych, to iest w murach dwa pod dachem dwa- obeymuie na dłuż łokci dwadzieścia sześć, na szerz łokci czternaście, na wysokość łokci ośm i puł.

12. Stodoła z drzewa rzniętego w słupy murowane długa łokci sto ośmnaście, szeroka łokci piętnaście i puł, wysoka łokci cztery, maiąca dach stary zły, ale teraz przez Dzierżawcę mocno zreperowany, klepiska trzy z wrotami na biegunach, lecz w każdych są drzwiczki na zawiasach z zamkami z wrzecądzami i szkoblami i kluczami.

13. Owczarnia murowana, długa łokci reńskich sto dwa, szeroka łokci siedmnaście, wysoka łokci pięć, maiąca przed sobą z boku wystawę na słupach murowanych, dach słomiany stary, w dachu trzy dymniki zamykane, drzwi troie nabiiane gwoździami na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami, wrot dwoie gwozdziami nabiianemi z trzema rzędami zawias grubych, z których iedney brakuie. Frontowy bok tey owczarni obrucony iest z dawna na staynię dla koni, w którey są koryta, drabki, posowa z żerdzi i bruk.

14. Wozownia stara z drzewa kostkowego, długa łokci dwadzieścia cztery, szeroka łokci siedmnaście, wysoka łokci cztery maiąca dach słomiany, dwie przegrody z wrotami na biegunach z wrzecądzami i szkobelkami.

15. Obora z drzewa łatanego stara popodpierana długa łokci czterdzieści dwa, szeroka łokci czternaście, wysoka łokci trzy, maiąca dach słomiany stary, żłoby na iedney stronie, drzwi dwoie i wrota na biegunach. Obok tey obory chliwik z starego drzewa długi łokci szesnaście, szeroki łokci trzynaście, wysoki łokci trzy, maiący dach słomiany i drzwi kilkoro złych, a to na inwentarz służących.

W środku wsi Stolca

16. Kuźnia nowa z drzewa kostkowego, długa łokci piętnaście, szeroka łokci iedenaście i puł, wysoka łokci cztery i puł, maiąca dach nowy szkudlany, komin murowany, izbę, komorę i sień w którey statki kowalskie, drzwi pierwsze nabianie gwozdziami na zawiasach z zamkiem i antabą, drugie i trzecie drzwi na zawiasach z haczykami, w izbie i komorze posowa z tarcic.

17. Karczma murowana, długa łokci trzydzieści pięć, szeroka łokci szesnaście, wysoka łokci sześć, maiąca dwa kuminy murowane, dach szkudlany stary, na nim drabinę starą spruchniałą. Do karczmy wchodzi się po schodach, gdzie z sieni izba wielka o sześciu oknach, alkierz o dwóch oknach, pokoik na przodku o iednym oknie, izdebka o iednym oknie i komorka z małą sionką, posowy w nich w strychulce na gline wylepione, podłoga w izbie wielkiey iuż zła w izdebkach dobra. W izbie komin w murze, pieców było trzy, ale teraz żadnego nie masz, w izdebkach są kominki moskiewskie. W izbie stoły cztery, ławki nad ścianami długie dwie, ławka mała iedna, a druga zła, w izdebce stolik olszowy.

18. Staynia wiezdna murowana długa łokci dwadzieścia ośm, szeroka łokci dwadzieścia ieden, wysoka łokci pięć i puł, maiąca dach częścią słomiany, a częścią wcale zły szkudlany bez kalonki, żłob długi na iedney stronie a na drugiey połowę, wrota na wylot z potroynemi zawiasami, u iednych są drzwiczki na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami, szczyty z tarcic. Z drugiey strony drogi iest studnia z małą cembrzynką.

19. Młyn na rzece PLISIA czyli OLEŚNICY z drzewa kostkowego, stary, długi łokci dwadzieścia siedm, szeroki łokci dziesięć i puł, wysoki łokci pięć, maiący ściany wyprężone, dach szkudlany po części stary, komin murowany, izbę z podłogą, posową, komorę [z] kominkiem i piecem, oraz oknami trzema, w których cztery szyby wytłuczone i młynicę o dwóch kołach. Inwentarz we młynie taki: kamienie spodnie dwa, kamienie wierzchnie dwa, wrzeciona żelazne dwa, paprzyce żelazne dwie, ponewki żelazne dwie, skrzynie sosnowe od mąki dwie, półskrzynki sosnowe dwa, zuberki dwa, pytli dwa, obręczy żelaznych na wałach ośm, czopy żelazne do kucia kamieni dwa, pogrodki u młyna stare, skrzynie do ryb w rzece.

Folwark Filipole.

1. Dworek z drzewa kostkowego, długi łokci reńskich dwadzieścia ieden i pół, na szerz łokci dziewięć i pół, wysoki łokci trzy i trzy cwierci, oprócz przystawioney komorki w tyle, maiący komin murowany, dach szkudlany, pokóy, alkierz, kuchnię, oraz w tyle przystawkę czyli komorę, drzwi na zawiasach żelaznych bez zamków, które Dziedzicy pobrali, okna dobre na zawiaskach, oprócz w kuchenney izbie, gdzie pięć szybek stłuczonych, kominki moskiewskie i polskie, drabinę na dachu, podłogi w pokoiu i alkierzu.

2. Po lewey stronie tego dworku iest chałupa z drzewa kostkowego stara, długa łokci trzynaście, szeroka łokci ośm, wysoka łokci dwa i pół, maiąca dach słomiany, komin lepiony, izbę o iednym oknie, sień i drzwi dwoie na biegunach.

3. Owczarnia z drzewa kostkowego, długa łokci pięćdziesiąt siedm, szeroka łokci czternaście i puł, wysoka łokci cztery i cwierć, maiąca dach słomiany, reperacyi znaczney potrzebuiący, dwa szczyty z tarcic u których brakuie iedney czwartey części, dymniki dwa w dachu, wrot dwoie na biegunach, drzwi dwoie na zawiasach, wystawy dwie na słupach ściany pochylone, w tyle podparte.

4. Stodoła z drzewa rzniętego, długa łokci siedmdziesiąt trzy i cwierć, szeroka łokci dziesięć i puł, wysoka łokci cztery i puł, u niey dach słomiany stary, wrota z tarcic na biegunach, drzwiczek dwoie zabitych z boku.

5. Budynek z drzewa kostkowego, zawieraiący na iedney stronie samsiek na siano, z wrotami z przodku obalonemi a z tyłu dobremi, dach słomiany w kalonce reperacyi znaczney potrzebuiący. Przy samsieku czyli klepisku zrąb stary bez dachu maiący ieszcze belki i kozły bez łat, przy tym zrębie kawał oborki starey bez drzwi i bez dachu.

6. Dziedziniec ogrodzony płatami a częścią żerdziami, w niektórych mieyscach brak, słupy trzy do wrot. Na dziedzińcu iest topoli młodych sześć, z których iedna sucha.

Wieś Broszki

1. Dwór nowy przez W. Henryka postawiony z drzewa, obrzucony gliną wewnątrz i zewnątrz, oraz wybielony wapnem, długi łokci reńskich trzydzieści, szeroki łokci piętnaście, wysoki łokci cztery, maiący dach szkudlany, ganek przed dworem na dwóch słupkach, komin murowany, na prawey stronie wchodząc dwa pokoie z podłogami posowami, dwa kominki moskiewskie bez blach, okien pięć w których dziedziczki miały potłucz trzydzieści ośm szyb, a których wprawienie teraz kosztuie zło. dwadzieścia pięć groszy dziesięć. Na drugiey stronie izbę z dwoma oknami, kominkiem kucharskim i sabatnikiem i posową z dylików bez podłogi. Z tey izby sionka z niey drzwi na podwórze, z sionki schody na górę, w środku pokoik z iednem oknem i drzwiami do ogrodu na pół szklanemi, oraz kominkiem z cegły, drzwi wszystkich ośm na zawiasach bez zamków, które poodrywane, u tych zaś drzwi gdzie była kuchnia i iest sionka są wrzecądze z szkoblami i klamki z haczykami. Okna na zawiaskach otwierane i z ryglami, drzwi sienne dziewiąte podwóyne na zawiasach gwozdziami nabiiane z klamką, wrzecądzem i ryglem, w sieni dwie framugi z drzwiczkami do zamykania i astrych z cegły.

2. Po lewey stronie dworu staynia z drzewa kostkowego długa łokci dziewiętnaście szeroka łokci dwanaście, wysoka pół czwarta łokcia, maiąca dach słomiany z trzema szorami szkudeł i dymnikiem zamykanym, w środku wozownią z posową z dylików, staienki dwie po bokach z podłogami i posowami z dylików, w iedney z nich koryto z drabiną, drzwi dwoie na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami, przyciesi kamieniami podłożone.

3. Kuchnia z chlewa z Hutnik postawiona z drzewa kostkowego, długa łokci trzynaście, szeroka łokci dziewięć, wysoka łokci cztery, maiąca dach słomiany, komin lepiony nadmurowany. Tu iest izba z kominkiem, oknem i posową, komora z posową, drzwi na zawiasach. Ten budynek teraz niedawno postawiony.

4. Po prawey stronie dworu stodoła niedawna z drzewa rzniętego, długa łokci pięćdziesiąt sześć, szeroka łokci czternaście, wysoka łokci cztery i puł, maiąca dach słomą dekowany, klepiska dwa w środku spichrz z drzwiami, w których był zamek, wrzecądz i szkoble ale ie zabrano i przez to drzwi nadpsuto, wrota na biegunach bez żelaz.

5. Do boku stodoły przystawiono teraz chliwik z dylików łupanych pod snopkami o czterech drzwiach dla trzody i drobiazgów.

6. Obora z starego drzewa, długa łokci trzydzieści ośm i pół, szeroka łokci czternaście, wysoka łokci cztery, maiąca dach słomiany, drzwi teraz dwoie na biegunach, żłoby i drabinę, pokład rzadki z żerdzi, okna owalne pięć, w każde wbite po dwa kołki.

7. Dziedziniec i ogród z sadkiem ogrodzone płatami łupanemi w słupki sosnowe. Z frontu wrota z łat łupanych i fortka na biegunach, w ogrodzie gruszka polowa, dwa dęby, oraz młodych drzewek przeszło trzydzieści, szkółka na boku malutka, w ogrodzie wychodek z drzewa, obrzucany gliną i bielony z drzwiami na zawiasach bez dachu. W środku dziedzińca klomb ogrodzony iedną żerdzią na słupkach.

8. Pasternik za stodołami ogrodzony w rzadkie łaty.

9. Gorzalnia z innego budynku przeformowana, częścią stara, częścią nowa, długa łokci trzydzieści ieden, szeroka łokci dziesięć i puł, wysoka łokci cztery, maiąca komin murowany, kotliny stare, dach w większey połowie tarcicami nakryty, w mnieyszey zaś słomą, izbę długą gorzelnianą, izdebkę z kominkiem moskiewskim, posowy i podłogi czasem z dylików, a w gorzelni brukowaną, drzwi bez żelaz, okna w gorzalni malowane dwa, a trzecie teraz nowe zrobione w izdebce okno malowane iedno. Rynny są dwie do wody. Przed gorzelnią dwie studnie bez wiader, maiące słupy i kosiory, lecz potrzebuiące wyższey cembrzyny. Studnia na wywar z dylików za płotem podwórzowym.

Hutniki Folwark

1. Chałupa z drzewa kostkowego czyli Dworek, maiąca dach słomiany, stary, u dołu i wedle komina reperacyi potrzebuiący, komin lepiony, pokóy z drzwiami na zawiasach, dwiema oknami, w iednym czwarta część szyb wybitych, posową i podłogą z tarcic, kominkiem moskiewskim. Z tego pokoiu są drzwi do komory na biegunach, a drugie z komory na podwórze ordynaryine. Na drugiey połowie izba czeladnia z dwiema oknami, w których tylko iest szybek iedenaście i kominek polski z piecem, drabina na dachu. Przed oknem pokoiu sklepik z drzewa na wierzchu pod snopkami złemi do mleka.

2. Obok tego Dworku chałupka pusta z drzewa kostkowego, gdzie przedtym była kuchnia, maiąca dach słomiany, komin lepiony, sień z małą komorką, izbę kuchenną z posową i podłogą z dylików, okno iedno, w którym szybek dziewięć, drugie okno zabite, przyciesi wklęsłe i spruchniałe.

3. Gorzelnia stara z obory zrobiona, niewarta tak się nazywać, zupełnie spustoszała, pod snopkami, drzewo zgniłe. Za gorzalnią studnia z cembrzyną starą, złą.

4. Blisko tey gorzalni oborka stara pod snopkami, drzewo zupełnie zgniłe.

5. Chlewik z drzewa kostkowego dla trzody, maiący drzwi z wrzecądzem i szkoblami, dach słomiany zły.

6. Stodoła z drzewa kostkowego, stara, maiąca dach pod snopkami zły, u dołu wyszarpany, klepisko o dwóch samsiekach, wrot dwoie na biegunach bez żelaz.

7. Szopa na ośmiu słupkach z dachem słomianym, reperacyi potrzebuiącym, u dołu i na kalonce.

8. Szopa na słupkach żerdziami wokoło ogrodzona z drzwiczkami na biegunach, z dachem słomianym.

9. Stodoła z drzewa kostkowego spruchniałego, przyciesi w ziemi, dach słomiany reperowany, samsiek ieden i wrota do klepiska.

10. Spichlerzyk z drzewa kostkowego stary, maiący dwie przegrody, drzwi dwoie na biegunach, u iednych wrzecądz z szkoblami i dach słomiany.

11. Spichlerzyk drugi z drzewa łupanego stary zły, z dachem słomianem, przyciesiami w ziemię wklęsłemi i drzwiami na biegunach z wrzecądzem i szkoblami.

12. Chlewy z drzewa łupanego stare, maiące cztery przegrody z drzwiami złemi, posowę z łat i dach słomiany.

13. Obora z drzewa kostkowego stara, po części spruchniała, maiąca drzwi iedne otwierane drugie zabite i wrota bez żelaz, przyciesi pogniłe, dach słomiany, wielkiey reperacyi potrzebuiący.

14. Na podwórzu studnia swieżo ocembrowana, maiąca koryto nowe i stare.

15. Stodoła z drzewa kostkowego niedawno postawiona maiąca dwa samsieki, iedno klepisko, wrota bez żelaz i dach słomiany.

Następnie opisano zasiewy na poszczególnych polach folwarcznych. Pomijam szczegóły odnotowuję tylko pojawiające się nazwy:

Stolec: pole Grabowa, pole Dziedzina, bór Krzyżanka. Wzmiankowane są nazwy: Za Górami, Grochowczysko, Owsisko, Staiska, Smug.

Filipole: pole Kielnik. Wzmiankowana nazwa: Ług.

Broszki: pole Robocisko. Wzmiankowane są nazwy: Podlesie, Pszczelnik, Borowina.

Hutniki: Wzmiankowana nazwa: Dąbrowa.

Kolejno opisano załogi, robocizny, tłuki, czynsze, daniny i sztuki przędzenia włościan w majętności Stoleckiej, z wyjątkiem Leszczyna (Łeszczyna) osobno zestawionego. Odnotowuję tylko nazwiska włościan.

Stolec:
Zagrodnicy: Kacper Serweta, Jędrzey Serweta, Olbińska wdowa, Jan Pabiniak, Maci Mikołayczyk, Maci Zbik, Paweł Turek, Jan Olbiński, Bernard Pupar, Walenty Mianowski, Dyonizy Mrozik, Walenty Pielucha, Wincenty Szafleta, Karol Pupar, Roch Pietrasik, Jakob Pożybot, Kacper Turek, Franciszek Płaszczyk, Domin Siewierski, Woyciech Kowalczyk, Grzegorz Goździński, Maci Walaś, Walenty Kita, Kaietan Pożybot, Mikołay Mikołayczyk, Maci Włodarczyk, Łukasz Zygarski sołtys, Tomasz Olisiecki.
Komornicy: Filip Kiciński, Jacek Paluch, Kacper Pietrzak, Antoni Osiełek, Andrzey Bartnik, Alexy Sosin, Błażey Ciubik, Floryan Sikora, Jan Błaszczak, Oleyniczka wdowa, Kazimierz Wituski, Wawrzyniec Błaszczak, Franciszek Błaszczyk, Kacper Kowalczyk, Kurantka wdowa, Ignacy Barański, Rożańska wdowa, Andrzey Pielucha, Antoni Szewczyk, Izydor Pastucha, Rachwał Płaszczyk, Błaszczacka wdowa, Karol Olbiński, Łukasz Michalak, Mrozikowa wdowa, Łukasz Goniec?, Urban kościelny, Izydor Olbiński, Walenty Bartos, Jabłońska wdowa, Bartkowa Olbińska wdowa, Jan Kita, Wiktor Pawełczyk, Antoni Zagrayski, Celestyn Wlazlak, Mateusz Mikulski.
Czynszownicy: Pawlicki Idzi młynarz, Czeszek Woyciech garcarz, Turek Kacper garcarz, Zagrayski Andrzey garcarz, Witoski Jakob garcarz, Gradka vel Pożybot Tomasz garcarz, Garcarek Jan garcarz, Osiełek Antoni garcarz, Czeszek Wawrzyniec teraz włodarz w Broszkach, Sikora Wawrzyniec karczmarz, Witoski Kazimierz, Heidenreich Franci kowal naprawia robotę starą do dworu.

Biesiec:
Półrolnicy: Jan Soyka, Tomasz Soyka.
Zagrodnicy: Andrzey Karbowiak, Michał Kuczowolski, Maci Saga, Karol Kowalczyk, Piotr Woźniak, Kacper Soyka, Wawrzyniec Pożybot, Woyciech Grzelak, Franciszek Zaremski, Antoni Młynarczyk, Walenty Karbowiak.
Komornicy: Sylwester Partyka, Seweryn Grzelak, Grzegorz Osmelak, Marek Woźniak, Urban Oleynik, wdowa Karbowiaczka, Antoni Kuczowolski, Andrzey Kuczowolski, Grzela Karbowiak, Banaszka wdowa, Człapianka wdowa.

Dąbrowa mięka:
Półrolnicy: Szymon Paluch, Piotr Szwed, Cypryan Osmolak, Kaietan Pożybot.
Zagrodnicy: Antoni Szwed, Rafał Chalamus, Felix Osmolak, Piotr Pożybot, Marek Witkoski, Franciszek Bednarek, Szymon Szwed.
Komornicy: Kazimierz Sosin, Stanisław Rabęda, Kazimierz Zbik, Jan Halamuś, Grzegorz Osiełek, Bartnicka wdowa, Gadaczka wdowa, Witkoska wdowa, Idzi Pietrzak, Szwedka wdowa.

Broszki:
Półrolnicy: Michał Pietrasik.
Zagrodnicy: Antoni Piętka, Tomasz Antoniak, Michał Zbik, Woyciech Karczmarek, Jan Kazimierczak, Jakob Kazimierczak, Jakob Pietrasik, Tomasz Karczmarek.
Komornicy: Marcin Antoniak sołtys, Idzi Musiał, Łukasz Zbik, Jakob Sosin, Adryan Krzymiński, Jan Krzymiński, Michał Bernadziak, wdowa Sosinka bardzo stara, Łukasz Świętczak, Felicyan Bernadziak, Michał Sosin.
Czynszownicy: Serwaciński Xawery karczmarz, Pożybot Filip kowal naprawia robotę dworską, Musiał Idzi wieprzarz.

Potem opisano ogrodowiny. Na końcu pojawił się ksiądz Bartłomiej Kanias proboszcz w kościele w Stolcu. Wspomniano szpital znajdujący się na przeciwko plebanii.

Inwentarz Brody (1820)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1820. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 341)

"Działo się w wsi Brody powiatu Szadkowskiego w woiewództwie Kaliskim dnia dwudziestego siódmego sierpnia roku tysiąc ośmset dwudziestego."
Józef Zdzienicki, dziedzic dóbr Kamostka i innych, sędzia Pokoju Powiatu Szadkowskiego, jako posesor zastawny wsi Brody wezwał Notariusza Publicznego Powiatu Szadkowskiego do opisania stanu dóbr.

Co do budowli dworskich.
1. Dwór w ryglówkę wybudowany złożony z dwóch pokoików, dwóch garderobek, z iedney izby czeladney i komory, dach szkudłami pobity zreperowany.- Dwór takowy iest ieszcze w dosyć zdatnym do mieszkania, potrzebuie tylko zewnątrz obrzucenia ścian i mieyscami dania cegły, zaś wewnątrz wytrynkowania w oknach iak się znayduią, w dwóch pokoiach brakuie szyb sześć, w garderobce szyb mnieyszych cztery, w izbie czeladney w dwóch oknach znayduie się szybek całych tylko sztuk 17 reszta zdezelowana - przy dwóch pokoikach znayduią się przy drzwiach dwa zamki bez kluczy, przy innych zaś drzwiach są klapki i szkoble - drzwi wszystkie są na zawiasach - iedne tylko drzwi od tyłu są zdezelowane, reszta dobra.
2. Officynka dosyć w dobrym stanie znayduie się, tylko do reparacyi dachu szkódeł kopy iedney naywięcey? brakuie, tyłek ieden przy tey oficynie dachem słomianym pokryte. Komin nad murowania potrzebuie.
2. Stodoła o dwóch klepiskach w dobrym stanie.
3. Spichrzyk stary dosyć dobry, dach potrzebuie małey reparacyi.
4. Znayduią się dwa chlewiki przy stodole stare zdatne do użytku.
5. Obory i staynia pod iednym dachem całkiem obalone, i drzewa do przestawienia ledwo trzecia część zdatnego iest.
6. Za wsią znayduie się browar dosyć w dobrym stanie, zaś obora przy nim spustoszała.

Zabudowania wieyskie.

6. Chałup sześć i budka z zabudowaniami w stanie potrzebnym reparacyi dachów i kaminów.

Co do inwentarza.

7. Znayduią się gruntowe cztery woły ratayskie.
8. Znayduie się trzech półrolników maiących gruntowe cztery woły, krowę, maciorę, wóz, płóg i inne narzędzia - zagrodnik ieden ma parę wołów, krowę i rekwizyta do gospodarstwa.

Wysiew zbóż dworskich. (pomijam)

Inwentarz Przygoń (1849)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Adama Łukaszewicza z Szadku z roku 1848/49. (Archiwum Państwowe w Łodzi, sygn. 49/2, akt nr. 77)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

 

 Przygoń vel Bugaj

 

W roku 1849 Władysław Suchorski dziedzic dóbr Orpelowa wydzierżawił na okres trzech lat Konstantemu Pileckiemu (propinatorowi w dobrach Orpelów) propinację razem z karczmą w miejscu Przygoń. Suma rocznej dzierżawy opiewała na kwotę 1333 złotych polskich, groszy dziesięć. Przy tej okazji opisano stan zabudowań i zasiewów.

a) gościniec murowany z czterma numerami, kompletnie okute, zawiasy, zamki, klucze tudzież okiennice z zawiasami i szufryglami, izbą wielką, pokój sypialny i alkierz także okute kompletnie z okiennicami okutemi, w izbie wielki szynkowney iest szynkwas, stół dębowy i ławki gruntowe, na piecu blacha żelazna gruba do gotowania i walcowania.
b) przy tem gościńcu iest studnia ocembrowana do którey iest wiadro okute, gruntowe.
c) stajnia murowana z posową z tarcic, żłobami, drabinami, pałągiem żelaznym do latarni, drzwiami okutemi zawiasami żelaznemi, szufryglami, i drzwi boczne w stajni okute z zamkiem i klamką, wschody na górę. Odbiera? stodołe, stajenke, oborke, chlewik, okute? i w stajni zamek, zawiasy żelazne, klamry żelazne do zamykania, wychodek z tarcic, płoty w około i kilka sztuk drzewa jesiennego,- wzdłuż prętów czternaście, w szerz szesnaście ....... od dołku. W górze zaś prętów trzynaście długości szerokości czterdzieści pięć łokci rachuiąc na ieden pręt ośm jedna czwarta.

Inwentarz Dębołęka (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr. 214. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka. 

"Działo się na gruncie wsi Dębołęki Powiatu Sieradzkiego dnia trzynastego lipca roku tysiąc ośmset trzydziestego drugiego."

Rejent Powiatu Sieradzkiego przybywa do Dębołęki gdzie zastaje Honoratę z Gątkiewiczów wdowę po dziedzicu dóbr Dębołęka Feliksie z Murzynowa Murzynowskim, która jest matką i opiekunką małoletnich Konstantego i Józefy, oraz Andrzeja Murzynowskiego byłego kapitana Wojsk Polskich, teraźniejszego dzierżawcę dóbr Dębołęka. Na żądanie wymienionych przystępuje do opisania stanu dóbr.

Budynki Dworskie.

1. Dwór murowany frontem na pułnoc, maiący dwa kominy murowane i dach pod dachówką, lecz że co rok musiał bydź reperowany, przeto teraz daie się przez Dzierżawcę ze szkudeł. Okno dobre, drzwi na zawiasach z zamkami, kluczami, antabami, rękoieściami, podłogi z tarcic i w tafelki wyrabiane, sufity wyrzucane. W tym dworze sala iedna, pokoi pięć, garderob cztery, w dwóch oknach garderob są kraty żelazne, piece moskiewskie potrzebuiące przestawienia, lecz znać że były polskie bo są czeluścia na drzwiczki zamykane. Suteryny pod dworem gdzie są kuchnia, mieszkanie, sklep i schowania różne, drzwi do nich tylko sześcioro, bo kilku brakuie, okienka popsute maiące iedenaście krat żelaznych. Te suteryny potrzebuią znaczney reperacyi w oknach? drzwiach i posadzkach. Na górze dwa pokoie i trzy schowania niedokończone bez okien, dobre? tylko dwoie na zawiasach. W dachu dymnik szklany, w którym brakuie szyb.
W tym dworze znayduie się wschodów troie, iedne z frontu do sieni, drugie na gure, trzecie do suteryn z szyią murowaną.

2. Dwór stary, czyli teraz Folwark z drzewa kostkowego maiący komin lepiony, dach szkudlany, bardzo zły, potrzebuiący albo nowego, albo wielkiey reparacyi. Na iedney stronie pokoy i dwa schowania, w nich okien pięć. W oknach brakuie szyb trzy, drzwi troie na zawiasach z klamkami lub haczykami i iednym zamkiem, okienic dwie wewnątrz piec ieden, kominki dwa, podłogi i posowy z tarcic. Na drugiey stronie izba kuchenna z piecem i kominkiem złemi, okna dwa zupełnie złe, obok tey izby komora z małym okienkiem, drzwi dwoie z kuną? na zawiasach, kuchenka w szrodku zdezelowana, do niey drzwi stare złe z wrzecądzem i skoblami.

3. Gorzalnia stara z drzewa kostkowego maiąca stare ściany po części spruchniałe. Dach z tarcic nadpsuty, komin murowany, komorę na perki przystawioną, na drugiey stronie komora do robienia piwa, okna, drzwi stare złe. Ten budynek niewart się nazywać gorzalnią, wypada nową postawić.

4. Wolarnia nowa z drzewa kostkowego podmurowana, zewnątrz gliną wylepiona maiąca podłogę bez posowy, okienka w ścianach przez puł złe, drzwi dwoie na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami, dach słomiany z trzema rządami szkudeł u dołu.

5. Studnia między gorzalnią i wolarnią do wywaru ocembrowana z słupem, kosiorem, drągiem i wiadrem oraz rynnami do wolarni idącemi.

6. Studnia za gorzalnią z cembrzyną kostkową, słupem, krzyżem i kosiorem, przy którym wiadro okute.

7. Suszarnia nowa z drzewa rzniętego podmurowana, maiąca dach szkudlany, komin murowany z surówki, izbę z oknem, w którym cztery szyby przetrącone, komorą na słód z dwiema przegrodami ścianką z którey są wschody na górę, na górze lasy, w komórce podłoga. W izbie astrych z cegły, piec z teyże, koryto sosnowe do zalewu nowe, posowy wszędzie z tarcic, drzwi troie na zawiasach z wrzecądzem, szkoblami i haczykami.

8. Studnia obok suszarni z cembrzyną złą i rynnami do gorzalni ciągnącemi się.

9. Chlewy w klamrę z drzewa rzniętego, dach pod snopkami z trzema szorami tarcic u dołu, maiące drzwi czworo z iednym wrzecądzem i dwiema szkoblami, piątych drzwi w boku brakuie, z tyłu przyciesi zgniłe, te chlewy potrzebuią gwałtem przestawienia w inne mieysce suchsze, lub rowu.

10. Studnia czwarta kamienna obok dworu wymagaiąca z wierzchu nowey cembrzyny i wybrania wody do gruntu.

11. Staynia na wapno murowana i wapnem wyrzucana maiąca dach szkudlany, drzwi troie na zawiasach z wrzeciądzami i szkoblami. W każdey staience są podłogi, posowy gliną wylepione, po iednym okienku w tyle? do wyrzucania gnoiu zamykane na drzwiczki... żłoby dobre z drabinami, komorki dwie na obroki, w ścianie przedniey i bocznich okienka bez szkła?

12. Obora murowana nowa z dachem szkudlanem w którym są na przodku dwa dymniki, a w szczytach dwoie drzwiczek z haczykami i szkobelkami, maiąca troie drzwi z frontu a czwarte z tyłu na zawiasach z wrzecądzami, szkobelkami i haczykiem z iednego boku wrota na zawiasach z kunami, wewnątrz są koryta z drabkami i dwoie wschodów na górę, oraz posowę z tarcic, okienka w ścianach szklane, z których kilka stłuczonych.

13. Stodoła w słupy murowane z drzewa rzniętego z dachem słomianym starym i trzema szorami dran iuż przegniłych, maiąca dwa klepiska, wrota na kunach z wrzecądzami i szkoblami.

14. Stodoła druga stara z drzewa kostkowego o dwóch klepiskach z dachem słomianym starym, wrota tylko z wrzecądzami i szkoblami, potrzebuiąca w .... przestawienia.

15. Spichlerzyk razem z wozownią z drzewa rzniętego pod snopkami maiący drzwi do siebie na zawiasach z zamkiem, kluczem, wrzecądzem i szkoblami, wewnątrz przegrody z tarcic, wrota do wozowni z wrzecądzem i dwiema szkoblami.

16. Ogród za dworem murowanym włoski z ulicami i kwaterami w których są różne drzewa owocowe i dzikie, oraz kwiaty. Ogrodzony w około płotami w słupy i koły zawiertane, potrzebuiący w krótkim czasie przestawienia, bo stary i pochylony.

17. Sad na przeciwko dworu owocowy ogrodzony płatami w małe słupy, który iako też inne? płaty pomnieysze choć poreperowane potrzebuią nowey regulacyi, lub reperacyi.

18. Owczarnia z drzewa kostkowego precz za oborami i za ogrodem maiąca ściany w połowie gliną wylepione, dach słomiany, cząstkę iedney strony na południe pod dranicami, dymniki dwa w dachu, kołkami zamykane, na froncie troie drzwi z haczykami, szkobelkami dwiema i wrzecądzem, posowę w połowie z dylików łupanych, a w drugiey z żerdzi. Ta owczarnia na pułnocnym boku podmurowana, maiąca tam komorkę bez drzwi. W tey owczarni znayduie się parzników? pięć z drabinkami i żłobkami tudzierz parzniki i drabki zwyczayne.

19. Dwojaki nowe szkudłami z drzewa rzniętego, idąc od dworu na wieś po prawey ręce maiące dwie izby, komorę, sień, drzwi czworo z których troie na zawiasach z wrzecądzami i szkoblami, okna dwa, komin murowany.

Budynki Wieyskie

1. Chałupa pusta stara z drzewa kostkowego po komorniku Łukaszu Szkudlarku, maiąca izbę, komorę, sień, drzwi tylko iedne, reszty brakuie, dach zgniły, komin obalony. Obok stodoła z którey tylko zrąb stoi i to niecały, bez balek. Drzewo z niey woysko pobrało na ogień.

2. Chałupa dwojaki mająca dach z dranic stary dość zły, komin lepiony nadmurowany, izby dwie, komory dwie, sienie dwie, okna dwa złe i naprawiane, drzwi sześcioro na biegunach. W niey mieszka zagrodnik Wawrzyniec Bigos i komornik Karol Toboła. W tyle chałupy oborka z balików o dwoygu drzwiach, maiąca dach słomiany stary, przy niey przystawka pod dachem słomianym na wozy bez wrot.
Stodoła o dwóch samsiekach iednym klepisku z drzewa kostkowego o dachu słomianym i dwoygu wrotach na wylot.

3. Chałupa z drzewa kostkowego o dachu z dranic maiąca komin lepiony, izbę, sień, okno iedno, drzwi czworo na biegunach, iednę ściane pruchniałą potrzebuiącą znaczney reperacyi. W tey chałupie mieszka zagrodnik Karol Sikora. Do tey chałupy należy stodoła o iednym samsieku, wrotach iednych i dachu słomianym starym.

4. Chałupa podobna pierwszey oprócz że ma komin nadmurowany, ścianę wyprężoną iednę a drugą spruchniałą. W niey mieszka komornik Jędrzey Witasik. Opodal w tyle zrąb stodoły bez dachu, z którey troche zrębu stoi.

5. Chałupa w ryglówkę, gliną wylepioną, w tey iest komin lepiony nadmurowany. Dach stary, zły, dwie izby, dwie komory, iedna sień, drzwi siedmioro na biegunach, okna dwa złe. Ta chałupa potrzebuie wielkiey reperacyi. Mieszka w niey garncarz Karol Piasecki i Józef R... bednarz iako komornicy.

6. Chałupka w tyle stara zła maiąca komin lepiony zły, dach stary słomiany, izbę, sień, okno, drzwi na biegunach dwoie. W tey mieszka Pastucha Jan.

7. Chałupa pusta z drzewa kostkowego maiąca przyciesi zgniłe, dach stary zły, drzwi na biegunach, reszty brakuie. Oborka z drzewa kostkowego stara o dachu słomianym i iednych drzwiach. Stodoła o iednym klepisku, dwóch samsiekach z drzewa kostkowego stara, maiąca dach słomiany stary, wrot brakuie.

8. Chałupa nowa z drzewa rzniętego podmurowana kamieniami na wapno, maiąca dach pod szkudłami, komin murowany, izby dwie, komory dwie, sienie dwie, posowy z tarcic, okna modne?, szczyty z tarcic, dwa kominki, dwa piece osobliwsze, drzwi szescioro na zawiasach gdzie potrzeba z wrzecądzami, szkoblami i klamkami. W niey mieszkaią zagrodnicy Felix i Łukasz Szkudlarek komornik. Stodoła stara maiąca samsiek, klepisko z wrotami i dach słomiany stary.

9. Chałupa stara do obalenia, maiąca dwie izby, dwie komory, dwie sienie, dach słomiany stary, komin zły. Mieszkaią w niey komornicy Jan Domoracki i Stanisław Szkudlarek. Przed tą chałupą studzienka ocembrowana.

10. Chałupa dwojaki z drzewa rzniętego podmurowana, maiąca dach z dranic, komin cały murowany, dwie izby, dwie komory, dwie sienie, okna cztery złe, drzwi siedmioro. Tu mieszkaią zagrodnicy Walenty Domeracki i Marcin Pawełczak. Oborki dwie, iedna pod dranicami, druga pod snopkami średniego stanu. Stodoły dwie z drzewa kostkowego z dachami słomianemi złemi, w iedney dwoie wrot, a w drugiey iedne tylko.

11. Chałupa czworaki z drzewa rzniętego maiąca dach z dranicami zupełnie zły, komin lepiony, drzwi sześcioro na biegunach. Okien pięć narządzanych, cztery izby, sień na wylot, drabinę na dachu. Tu mieszkaią cztery komornice.

12. Kuźnia stara z drzewa rzniętego, dach szkudlany stary, komin lepiony, maiąca iednę izbę z oknem, sień i drzwi dwoie.

13. Karczma stara z drzewa rzniętego maiąca dach słomiany stary, komin lepiony, izbę wielką, dwie izdebki, komorę, sień na wylot, okien pięć po części złych i drabinę na dachu. Staynia wiezdna dość nowa, ale potrzebuiąca wielkiey reperacyi w dachu, u którego niemasz wiązania między kozłami, dach słomiany w połowie zły. W stayni żłob i drabina, opodal na polu stodołka stara o iednych wrotach i dachu słomianym.

Tumiday na piaskach nad traktem Złoczowskim.

14. Karczma stara z drzewa kostkowego, w którey iedna część ściany spruchniała, maiąca dach słomiany, komin lepiony nadmurowany, izbę o dwóch oknach, izdebkę o iednym oknie, komorę, drzwi pięcioro na biegunach. Obok karczmy stodołka z oborką razem pod snopkami maiące wrota i drzwi na biegunach. Studnia przed karczmą ocembrowana z słupem, krzyżem i drągiem.

15. Na drugiey stronie drogi staynia wiezdna z drzewa kostkowego maiąca dach słomiany dość zły z dwiema szorami dranic u dołu, wrot dwoie, drzwiczki z boku na biegunach i żłób ieden.

16. W około karczmy iest sześć chałup tu i owdzie po piaskach i kątach rozłożonych, są stare z dachami słomianemi po części i z dranic, kominami lepione. Te chałupy iako stare i po części w rolach stoiące wypada w inne mieysce przestawić. W powyższych chałupach mieszka sześciu komorników Walenty Skorupa, Buglecki garncarz, Franciszek Jabłoński, Paweł Skorupa, Józef Mielcarek, Krysztof i siodmy Gozdecki Adryan. Dwaj komornicy maią role i stodołki.

Potem opisano zasiewy (tu wzmiankowano nazwę Lisia Góra), następnie inwentarz i różne effekta na gruncie, porządki stajenne, w gorzelni, w browarze, sklepie, krowy, woły ratajskie, owce.
Opisano także powinności włościan i zakłady pańskie. Przytaczam nazwiska włościan.

Zagrodnicy:
Marcin Pawełczak, Walenty Domoracki, Felicyan, Paweł Sikora, Wawrzyniec Bigos.

Ręczni:
Paweł Skorupa, Józef Mielcarek, Bogusław, Łukasz Szkudlarek.

Komornicy:
Komorników szesnastu karczmarz Adam, Adryan Gozdecki, garncarz Buglecki.

Inwentarz Wola Kleszczowa (1835)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1835, akt nr 91. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Woli Kleszczowej pod Widawą Powiatu Sieradzkiego, podług dawnego kalendarza dnia czwartego, a podług nowego dnia szesnastego czerwca, roku tysiąc osmset trzydziestego piątego."

W tym dniu do Woli Kleszczowej przybył Rejent Powiatu Sieradzkiego Antoni Pstrokoński. Dobra zostały wydzierżawione przez Romana Hr. Ankwicza, zamieszkałego w Wróblewie w powiecie Wartskim, na okres trzech lat od dziedziców Turskich. Hrabia nie mogąc osobiście zjawić się w Woli Kleszczowej wysłał swojego pełnomocnika w osobie Franciszka Załuskowskiego, aby ten uczestniczył w czynności spisania stanu dóbr. Obecny jest również Antoni Stokowski ustępujący z dzierżawy. Opis konfrontowany jest ze stanem dóbr wyszczególnionym w roku 1828.

Folwark i wieś Wola Kleszczowa.

1. Dwór stary iak był iest, reperowany, dach maiący i ieszcze go potrzebuiący.

2. Staynia stara czyli owczarnia razem z oborą na boku z staynią i wozownią, stare, wyprężone, popodpierane, maiące dach słomiany stary, wrot czworo i drzwi iedne, ten budynek potrzebuie przestawienia.

3. Stodoła stara o dwóch klepiskach iak była iest pod słomianym dachem, maiąca wrot dwoie z dwiema wrzecądzami i szkoblami, przyciesi zgniłe.

4. Stodoła druga z drzewa kostkowego o dwóch klepiskach, maiąca dwoie wrot na biegunach, zamek z kluczem, wrzecądz z szkoblami, dach stary.

5. Spichrz ten sam stary.

6. Czworaki za wrotami stare dla służących z drzewa kostkowego z dachem słomianym, kominem lepionym, o czterech izbach, dwóch komorach i czworgu oknach sporządzonych.

7. Stawek po części zarosły, przez który przechodzi rzeczka Nieczeć.

8. Chliwiki stare na boku dworu, w nich ściany popsute, dach stary, szczyty złe, drzwi czworo, przyciesi wklęsłe.

9. W tyle dworu ogród z sadkiem w którym są kartofle przed oknami od zachodu słońca.

10. Podwórze dość ogrodzone z dwiema wrotami. Przed owczarnią niemasz płota, w mieysce którego inny płot stary iest za stodołami nad drogą.

11. Na końcu wsi karczma stara bez stayni, maiąca komin murowany, dach słomiany, bardzo zły, izby dwie, komorę iednę. Nowa karczma koniecznie potrzebna.

12. Młyn na stawie i rzece Nieczeć o dwóch kołach, dach na młynicy szkudlany, gwałtem nowego potrzebuiący, na izbie zaś i komorze słomiany, drzwi pięcioro, z których czworo na zawiasach a piąte na biegunach, komin murowany, okna dwa naprawiane.

Porządki w młynie

1. Skrzynie dwie z dwiema koszami.
2. Wrzeciona żelazne dwa i dwie paprzyce żelazne.
3. Koła dwa paleczne.
4. Cywia stare dwa każde o dwóch obręczkach żelaznych.
5. Obręczy ośm żelaznych na wałach.
6. Ponewki dwie żelazne iedna z nich bardzo krótka.
7. Czopy cztery żelazne u wałów.
9. Pułskrzynki dwa drewniane stare.
Młynarz nie ma kontraktu, dawnieyszego młynarza kontrakt został u woyta gminy dotąd nie odebrany.
Do tego młyna należy stodołka z dwiema oborkami po bokach będacemi, pod dachem słomianym. Młynarz ma mieć zasiewu dworskiego żyta korcy trzy. Pogrodki u młyna reperacyi potrzebuią.

Potem opisano inwentarz gruntowy i porządki (bydło i narzędzia od Paliwody i Pierkosa), zasiewy (wzmiankowane miejsce NA PILCHACH). Opisano włościan i ich powinności, przytaczam nazwiska.

Ex półrolnicy - Stanisław Paliwoda, Wincenty Pierkos, Gabryel Luter.

Zagrodnicy - Roch Rybak, Jędrzey Luter, Franciszek Luter, Jakub Kozieł, Paweł Nowierski, Antoni Ambroziak, Błażey Pawlaczak, Wincenty Tarczyński, Michał Kwaśniak karczmarz.

Komornicy - Franciszek Paiąk, Leon Luter, Wawrzyniec Wyka, Jan Bobek, Kasper Pierkos, Karol Wróbel, Tomasz Nowakowski młynarz.