Inwentarz Cienia Wielka (1837)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Cienia Wielka. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1811. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie dóbr Cieni Wielkiey w Powiecie i Obwodzie Sieradzkim położonych w zamieszkaniu dworskim dnia piętnastego / dwudziestego siodmego grudnia 1837 roku."

Dobra Cienia Wielka z folwarkiem Józefów i karczmą Topielec położone w Powiecie i Obwodzie Sieradzkim, w Gubernii Kaliskiej, w parafii Gruszczyce, należące dawniej do Józefa Ordęgi, a wskutek konfiskaty przeszłe na rzecz Skarbu Publicznego Królewstwa Polskiego, zajęte zostały na sprzedaż w drodzę subhastacji (przymusowego wywłaszczenia). Dobra graniczyły od wschodu z wsiami Brudzewem, Łubną i Wągłczewem, od południa z wsiami Jasionną i Cienią Małą, od zachodu z wsią Gruszczyce i od północy z wsią Równą.

Opis zabudowań dworskich i wieyskich w dobrach zaiętych znayduiących się.

Zabudowania dworskie na folwarku Cieni Wielkiey.

1. Dwór o czterech pokoiach i szpiżarki oraz sieni, komin murowany, stawiany z drzewa kostkowego, zewnątrz i wewnątrz gliną obrzucony, dach szkudłami i w 1/20 części słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 28, szerokości 14, wysokości 4. Grozi zawaleniem w iedney połowie, w drugiey zaś [potrzebuie] przyciesi podmurowania, nowego dachu itp.

2. Dom kuchnia zwany o trzech izbach, kuchence i sieni, z drzewa kostkowego w węgieł stawiana, dach słomą i częścią szkudłami kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 15, wysokości 4.[Potrzebuie] nowego przestawienia.

3. Staynie i wozownie pod iednym dachem, stawiane w ryglówkę, czyli tak zwany pruski mur, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 31, szerokości 12, wysokości 4.[Potrzebuie] nowego przestawienia.

4. Szpichrz do zboża, murowany, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 15, wysokości 5. W stanie do użytku zdatny.

5. Owczarnia murowana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 55, szerokości 15, wysokości 4. [Potrzebuie] nowego dachu.

6. Chlewiki, z drzewa rzniętego budowane, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 12, szerokości 8, wysokości 4. [Potrzebuie] nowego dachu.

7. Stodoła o dwóch bojowiskach, murowana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 52, szerokości 18, wysokości 5. [Potrzebuie] nowego dachu, w iednym końcu nowego przestawienia.

8. Szopa do zboża, na dziesięciu słupach stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 18, wysokości 7. [Potrzebuie] nowego dachu.

9. Gorzelnia stara na teraz użyta na oborę dla wołów i cieląt, murowana, dach dranicami kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 15, wysokości 4. [Potrzebuie] nowego dachu i obrzucenia ścian wapnem i gliną.

10. Obora stara na podmurowaniu, z drzewa rzniętego starego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 15, szerokości 15, wysokości 3. [Potrzebuie] nowego przestawienia.

11. Chlewy, z tarcic w słupki stawiane, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 12, szerokości 6, wysokości 3. [Potrzebuie] nowego przestawienia.

12. Lamus z wystawą w iednym końcu, pod którym piwnica murowana, z drzewa kostkowego stawiany, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 18, szerokości 12, wysokości 2. [Potrzebuie] poszycia dachu.

13. Studnia ocembrowana z wisiorem bez wiadra.

14. Wychodek z tarcic tarcicami kryty do użytku zdatny.

Ogrodzenia w podwórzu nie ma. Daley za dziedzińcem po iedney i drugiey stronie znayduią się ogródki owocowe.

Zabudowania włościan wsi Cieni Wielkiey.

1. Młyn o iedney izbie, młynicy i komorze, z drzewa kostkowego stawiany, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 15, wysokości 3 1/2. [Potrzebuie] nowego przestawienia gdyż grozi zupełnym upadkiem.

2. Chałupa o 2ch izbach, komorze i sieni, w połowie w ryglówkę, w połowie z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 9, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Stodoła, w połowie w ryglówkę, w połowie z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 24, szerokości 9, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Oborka, w połowie w ryglówkę, w połowie z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 7, szerokości 7, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

3. Chałupa o 1 izbie, komorze i sieni z wystawą, w połowie w ryglówkę, w połowie z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 24, szerokości 12, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

4. Chałupa o dwóch izbach, dwóch komorach i sieni, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 24, szerokości 13, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

5. Kuźnia kowalska murowana, dach dranicami kryty, długości łokci miary warszawskiey 12, szerokości 8, wysokości 3. [Potrzebuie] poprawienia dachu i obrzucenia wapnem.

6. Chałupa o trzech izbach, komorze i sieni, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 15, szerokości 13, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

7. Chałupa o 2 izbach, 2ch komorach i sieni, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 24, szerokości 12, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Stodoła, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 15, szerokości 9, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Oborka, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 5, wysokości 2 1/2. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

8. Chałupa o 2 izbach, 2 komorach i sieni, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 22, szerokości 12, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Stodoła, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 27, szerokości 10, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Oborka, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 11, szerokości 6, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

9. Chałupa o 2 izbach, komorze i sieni, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 24, szerokości 10, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

10. Chałupa o 2 izbach, komorze i sieni, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 20, szerokości 10, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

11. Chałupa o 1 izbie, komorze i sieni, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 21, szerokości 9, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Stodoła, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 26, szerokości 11, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

12. Chałupa o 1 izbie i komorze, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 17, szerokości 9, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Stodoła, z drzewa kostkowego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 10, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

W dalszey kontynuacyi opisania budowli udał się komornik do folwarku Józefowa i opisał nastempne.

Zabudowania folwarczne w Józefowie.

1. Dom folwarczny o 2 izbach, 2 komorach i sieni, z drzewa balowego w słupy stawiany, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 24, szerokości 12, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

2. Stodoła o 1 klepisku, z drzewa rzniętego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 13, wysokości 4. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Owczarnia, z drzewa starego stawiana, dach słomą kryta, długości łokci miary warszawskiey 27, szerokości 10, wysokości 3. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Na koniec udał się Komornik do karczmy Topelec zwaney i opisał nastempne zabudowania.

1. Karczma o 3 izbach i sieni, z drzewa rzniętego stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 15, szerokości 11, wysokości 3 1/3?. [Potrzebuie] przestawienia nowego.

Stodoła, z drzewa łupanego w słupy stawiana, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 9, szerokości 11, wysokości 3 1/4?. [Potrzebuie] poprawienia dachu.

Potem opisano posadę włościan czyli ich powinności, załogi i daniny. Wymieniono czynszowników: Michała Szult[z]’a mieszkającego w karczmie Topielec i sukcesorów młynarza Michała Polińskiego. Wyszczególniono inwentarze gruntowe. Wzmiankowano, że w dobrach zajętych istnieje gorzelnia, lecz nie ma w niej żadnych naczyń ani statków gorzelnianych. Dalej jest mowa o wysiewach, podatkach oraz rozległości dóbr.

Inwentarz Golków (1840)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Golków. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1998. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w Golkowie w zabudowaniu dworskim Powiecie Wartskim dnia dwudziestego piątego listopada / siódmego grudnia tysiącznego ośmsetnego czterdziestego roku."

Józef Leszczyński zadłużył dobra swoje Gollików (Golków) u Jana Fryderyka Ludwika trzech imion Luther. Sukcesorowie tegoż odziedziczyli prawo do tego interesu i zażądali od Komornika Trybunału Cywilnego Gubernii Kaliskiej sprzedaży dóbr dłużnika w drodzę licytacji. Dobra w tym czasie znajdowały się w dzierżawnym posiadaniu Domicelli Łęskiej.

Opis szczegółowy zabudowań dworskich i wieyskich w dobrach Gollikowie znaydujących się.
I. Zabudowania dworskie.

1. Dwór o czterech pokojach, kuchni i schowaniu, zbudowany w mur pruski i w części massiv z cełgy, dach dranicami i gontami kryty, długości łokci warszawskich 22, szerokości 14, wysokości 4. Dla starości i złey budowy wymaga przestawienia.

2. Owczarnia, wozownia i obora, zbudowane z pecy i cegły paloney, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 74, szerokości 19, wysokości 4. Dach zawaleniem grozi.

3. Stodoła o dwóch klepiskach, zbudowana z bali rzniętych na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 37, szerokości 20, wysokości 3.

4. Stodoła o jednym klepisku, zbudowana z bali rzniętych w słupy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 38, szerokości 15, wysokości 5. Dach zawaleniem grozi.

5. Obora, zbudowana z bali rzniętych gliną obrzucona, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 38, szerokości 14, wysokości 5. W środku wszystkich bontów? brakuje i przyciesi podparte.

6. Staynia, zbudowana z bali rzniętych gliną obrzucona, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 18, szerokości 10 1/2, wysokości 4. Podparta, potrzebuie przyciesi.

7. Austerya, zbudowana z bali rzniętych gliną obrzucona, dach gątami kryty, długości łokci warszawskich 23, szerokości 16, wysokości 5. Dach i komin znaczney reparacyi wymaga.

8. Staynia wiezdna, zbudowana z bali rzniętych, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 37 1/2, szerokości 17, wysokości 5. Przyciesi nowych, odnowienia dachu oraz żłobów potrzebuie.

II. Zabudowania wieyskie.

9. Chałupa o jednej izbie, zbudowana z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 19 1/2, szerokości 9 1/2, wysokości 4. Z powodu starości zaledwie do użytku zdatna.

10. Chałupa takaż, zbudowana w połowie z pecy i drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 26, szerokości 15, wysokości 4. Zawaleniem grozi.

11. Chałupa trojaki, zbudowana w połowie z pecy i drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 52, szerokości 7 1/2, wysokości 3. Zawaleniem grozi.

12. Chałupa dwojaki, zbudowana w połowie z pecy i drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 23, szerokości 9 1/2, wysokości 3. Zawaleniem grozi.

13. Chałupa czworaki, zbudowana z pecy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 23 1/2, szerokości 9, wysokości 4. Dach reparacyi potrzebuie.

14. Chałupa o jednej izbie, zbudowana z ryglówki, bali, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 21, szerokości 10 1/2, wysokości 4. Przystawienia potrzebuie.

Stodoła, zbudowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 22 1/2, szerokości 12, wysokości 3. Przystawienia potrzebuie.

15. Chałupa czyli buda z kominem, zbudowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 8, szerokości 8, wysokości 4. Z powodu złego stanu nie zamieszkała.

16. Chałupa o jednej izbie, zbudowana z bali rzniętych, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 10 1/2, szerokości 10, wysokości 4. Z powodu złego jey stanu wcale nie zamieszkana.

Następnie opisano powinności włościan, zasiewy, rozległość dóbr, granice i podatki.

Inwentarz Adamki (1839)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Adamki. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/2000. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

 

"Działo się na gruncie dóbr ziemskich Jadamki w Powiecie Wartskim leżących w zabudowaniu dworskiem dnia 14/26 października 1839 roku."

Dobra Jadamki (Adamki) składały się z folwarku i wsi zarobnej Jadamki, gościńca Chrósty czyli Felin i dwóch części Kostrzewic zwanych Porowszczyzna i Skąpszczyzna. Położone były wówczas w Powiecie Wartskim, Obwodzie i Gubernii Kaliskiej, gminie Jadamki i należały do parafii Błaszki.
Dobra te należały do Malwiny z Rokossowskich, małżonki Józefa Busse. Komornik przy Sądzie Powiatu Wartskiego Józef Medyński zajął dobra powyższe na sprzedaż publiczną w drodzę przymuszonego wywłaszczenia. Powodem zajęcia była nie spłacona suma w kwocie 6119 złotych polskich z procentem, którą dziedziczka winna była oddać Antoninie z Migdalskich, żonie Burmistrza Miasta Pabianic Franciszka Wiśniewskiego.

Opis zabudowań dworskich i wieyskich w dobrach zaiętych znayduiących się.

Zabudowania dworskie wsi Jadamki.

1. Dwór o 2ch pokojach, kuchni, szpiżarni i sieni budowany z drzewa kostkowego zewnątrz i wewnątrz wytynkowany z kominem murowanym, dach słomą i od dołu szkudłami kryty, długości łokci miary warszawskiey 25 1/2, szerokości 14, wysokości 4.

2. Przystawka do tego dworu o 1m pokoju i dwóch garderobkach, budowana z drzewa kostkowego, zewnątrz i wewnątrz wytynkowana, dach szkudłami kryty, długości łokci miary warszawskiey 10 1/2, szerokości 10 1/2, wysokości 4.

W tyle dworu ogród owocowy z różnych drzew rodzaynych się składaiący i warzywny z strony podwórza od wsi płotem z żerdzi, słupy i sparniki ogrodzony z strony zaś łąk rowem opasany, w którym:

3. Sklep z drzewa zdezelowany, dach słomą kryty.

4. Szpichrz z wystawą, budowany z bali na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 16, szerokości 11, wysokości 3.

5. Stodoła o 1m klepisku, budowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 35, szerokości 11, wysokości 4 1/2.

6. Stodoła o 2ch klepiskach, budowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 88, szerokości 14, wysokości 4 1/2.

7. Owczarnia, budowana z bali na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 42, szerokości 22, wysokości 4.

8. Staynie, obory i wozownia, budowane z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 56, szerokości 12, wysokości 3.

9. Chlewy, budowane z różnego drzewa na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 18, szerokości 6, wysokości 3.

10. Chlewy, budowane z różnego drzewa na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 24, szerokości 7, wysokości 3.

11. Kurnik, budowany z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 7, wysokości 3.

Studnia drzewem ocembrowana z żurawiem, zwojem i wiadrem okutym.

12. Browar stary, zdezelowany, budowany w połowie z bali na węgieł a w drugiey połowie w strychulec, dach gontami i słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 32, szerokości 10, wysokości 4.

Zabudowania wieyskie wsi Jadamki

1. Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i sieni z chlewikiem, budowana z drzewa w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 34, szerokości 9, wysokości 3 1/2.

2. Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i sieni, budowana z drzewa kostkowego i bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 10, wysokości 4.

Obora, budowana z drzewa w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 15, szerokości 8, wysokości 3.

Obora, budowana z drzewa i bali, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 16, szerokości 8, wysokości 4.

Stodoła, budowana z dyli i zrzynów, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 28, szerokości 12, wysokości 3.

Stodoła, budowana z dyli i zrzynów, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 12, wysokości 3.

Stodoła, budowana z dyli i zrzynów, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 10, wysokości 3.

3. Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i sieni, budowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 10, wysokości 4.

Oborka przystawiona, budowana z drzewa w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 5, szerokości 8, wysokości 4.

4. Chałupa o 1 izbie, komorze i sieni, budowana z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 18, szerokości 9, wysokości 3.

Obora z szopą, budowana z drzewa i dyli, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 20, szerokości 7, wysokości 3.

5. Chałupa o 1 izbie, komorze i sieni, budowana z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 20, szerokości 10, wysokości 3.

Karczma Felin z drzewa kostkowego budowana, kryta słomą o 1 izbie, komorze i sieni długości łokci 28, szerokości 12 i wysokości 4 łokci.

Stodoła z zrzynów i dyli w słup słomą kryta, długa łokci 24, szeroka łokci 16 i wysoka łokci 4.

Zabudowania powyż opisane dominialne w stanie średnim, zaś zabudowania wieyskie zupełnie w nędznym stanie tak dalece podupadły, że nawet dla starości do przestawienia nie są zdatne.

Potem opisano powinności włościan, wysiew, rozległość dóbr (wzmiankowano grunta dwóch części wsi Kostrzewice zwane Skąpszczyzna i Poroszczyzna), podatki.

Inwentarz Równa (1847)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Równa. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1966. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w dobrach Równa w Okręgu i Powiecie Sieradzkiem Gubernii Warszawskiej w zamieszkaniu Ludwika Grodzickiego debenta dnia 8/20 września 1847 r."

Franciszek Grodzicki właściciel dóbr Równa z nomenklaturami Zakrzewy vel Pomykacz, Mierzony, Sykuta i Rubice oraz karczmą Pychna zadłużył się u Marianny (z Sulimierskich) i Adama Wojciechowskich. Nie uregulowanie długów skutkowało zajęciem dóbr na przymusową sprzedaż. Komornik Franciszek Rowecki przystąpił do opisania stanu dóbr.

Opis zabudowań dworskich wsi Równy.

1. Dwór w złym stanie, zbudowany od frontu z cegły po bok i z tyłu z słupów i bali, dach szkudłami kryty, o 4 pokojach, 1 kredensie, 1 przedpokoju, 1 schowaniu, 2 kominów murowanych, długości miary warszawskiey 33, szerokości 16, wysokości 4.

2. Przystawka przy dworze w dobrym stanie, zbudowana z bali i słupów, ściany gliną oblepione, dach szkudłami kryty, o 1 pokoju, 1 komina murowanego, długości miary warszawskiey 10, szerokości 6, wysokości 4.

Ogród owocowy w którym jest drzewek rodzajnych sztuk 200, w którem można siać i sadzić tyle ziemiopłodów ile potrzeba gruntowa wymaga.

3. Szpichrz i sieczkarnia pod 1 dachem, zbudowane z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 33, szerokości 12 1/2, wysokości 3 1/2.

4. Kloak o 1 przedziale w złym stanie, zbudowany z desek i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 3, szerokości 3, wysokości 3.

5. Stodoła w miernym stanie, o dwóch klepiskach, 8 wrotniach na biegunach, zbudowana z słupów w strychulce gliną oblepiana, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 55, szerokości 15, wysokości 5.

6. Stodoła w dobrym stanie, o 4 klepiskach, 16 wrotniach, zbudowana z słupów w strychulce gliną oblepiana, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 93, szerokości 19, wysokości 5.

W dziedzińcu przed dworem jest drzew dzikich różnego gatunku i krzewów sztuk 300.

7. Owczarnia w złym stanie, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 87, szerokości 18, wysokości 4.

8. Obory, chlewy i staynie pod 1 dachem w złym stanie, zbudowane z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 80, szerokości 14, wysokości 3 1/2. Z nadmienieniem iż połowa tegoż budynku jest szersza o łokci 5.

Inspekta za szkłem .... kwadrat matami słomianemi kryte.

9. Officyna nie wykończona, z nowego drzewa z bali i słupów budowana, bez pokrycia i bez środkowych ścian, długości miary warszawskiey 20, szerokości 17, wysokości 6.

Studnia balami ocembrowana w złym stanie.

10. Kuchnia zawalona, o 1 kominie murowanym, o 2 izbach i 1 komorze, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach szkudłami kryty, długości miary warszawskiey 36, szerokości 13, wysokości 4.

11. Nowo budowana kuchnia w budowli pozostająca, o 2 sieniach i 2 przedziałach, budowana z słupów w ryglówkę, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 18, szerokości 14, wysokości 5.

12. Gołębnik na słupie u góry z desek, dach szkudłami kryty.

13. Dół do kartofli w dobrym stanie, u góry z słupów i żerdzi rzniętych, ziemią kryty, długości miary warszawskiey 17, szerokości 9, wysokości 3.

Około zabudowań dworskich są ogrodzenia z żerdzi łupanych, kołkami zwiercane, oraz w dziedzińcu drzew dzikich 150.

Zabudowania wieyskie.

1o. Chałupa w złym stanie, o 1 izbie, 1 komorze, 1 sieni, 1 komina lepionego, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 19 1/2, szerokości 9 1/2, wysokości 3 1/2.

Chlewik w dobrym stanie, zbudowany z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 5 1/2, szerokości 6, wysokości 3.

Obora grozi zawaleniem, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 9, szerokości 8, wysokości 3.

Stodoła w złym stanie, o 1 klepisku, 2 wrotniach, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 25 1/2, szerokości 11, wysokości 2 1/2.

Ogród owocowy w którym iest drzewek rodzaynych sztuk 39.

2o. Chałupa w złym stanie, o 1 izbie, 1 komorze, 1 sieni, 1 komina lepionego, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 18, szerokości 9, wysokości 3.

Obora w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 13, szerokości 9, wysokości 3.

Stodoła w złym stanie, o 1 klepisku, 2 wrotach, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 23 1/2, szerokości 12, wysokości 3.

Ogród owocowy w którym jest drzewek rodzajnych sztuk 30.

3o. Chałupa w miernem stanie, o 2 izbach, 2 komorach, 1 sieni, 1 komina lepionego, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 29, szerokości 8, wysokości 3.

Obora i chlewik pod 1 dachem w złym stanie, zbudowane z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 15, szerokości 6, wysokości 3.

Stodoła w złym stanie, o 1 klepisku, 2 wrotniach, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 24, szerokości 11, wysokości 3.

Studzienka balikami ocembrowana, zdezelowana, długości miary warszawskiey 6, szerokości 3, wysokości 2.

Ogród w którym jest drzewek owocowych rodzajnych sztuk 35.

4. Chałupa w złym stanie, o 2 izbach, 2 komorach, 1 sieni, 1 kominie sztangowym, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 20, szerokości 12, wysokości 4.

Obora i wozownia pod 1 dachem, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 12, szerokości 10, wysokości 3.

Przystawka do chałupy obora i wozownia w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 11, szerokości 7, wysokości 3.

Stodoła o 1 klepisku, 2 wrotniach, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 24, szerokości 12, wysokości 3.

Stodoła o 1 klepisku, 2 wrotniach, w miernym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 21, szerokości 11, wysokości 3.

Studzienka balami ocembrowana.

Ogród owocowy, w którym jest drzewek rodzaynych sztuk 20.

5. Chałupa gościniec o 3 izbach, 1 sieni, 1 komory, 1 komina murowanego, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 24 1/2, szerokości 10, wysokości 3 1/2.

Przystawka, zbudowana z bali i słupów, bez pokrycia.

Obora przystawiona, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 7 1/2, szerokości 7, wysokości 3.

6. Chałupa o 2 izbach, 2 komorach, 1 sieni, 1 komina lepionego, w dobrym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 3 1/2, szerokości 9, wysokości 4.

Obora przystawiona, w miernym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 12, szerokości 5 1/2, wysokości 2 1/2.

Oborka przystawiona, w miernym stanie, zbudowana z żerdzi i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 5, szerokości 4 1/2, wysokości 3.

Stodoła o 1 klepisku, 2 wrotniach, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 24 1/2, szerokości 10, wysokości 4.

Stodoła przystawiona, o 1 klepisku, 2 wrotniach, w złym stanie, zbudowana z żerdzi i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 15, szerokości 10, wysokości 4.

7. Chałupa o 2 izbach, 2 komorach, 1 sieni, 1 kominie sztangowym, w dobrym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 36, szerokości 8 1/2, wysokości 4.

Obora przystawiona, w dobrym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 12, szerokości 7, wysokości 4.

Oborka przystawiona, w dobrym stanie, zbudowana z żerdzi i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 5, szerokości 8, wysokości 2 1/2.

Stodoła o 2 wrotniach, 1 klepisku, grozi zawaleniem, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 23, szerokości 10, wysokości 2 1/2.

8. Chałupa dwojaki o 2 izbach, 2 komorach, 1 sieni, 1 komina sztangowego, w dobrym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 27, szerokości 10, wysokości 4.

Ogród owocowy w ktorym jest drzewek rodzajnych sztuk 60.

Studnia z żurawiem balikami ocembrowana.

9. Chałupa i oborka pod 1 dachem, o 1 izbie, 1 komorze, 1 sieni, 1 komina lepionego, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 22, szerokości 7, wysokości 3 1/2.

Stodoła o 1 klepisku, 1 wrotni, grozi zawaleniem, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 18, szerokości 8, wysokości 3 1/2.

10. Chałupa o 4 izbach, 1 sieni, 1 kominie lepionym, w dobrym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 21, szerokości 12 1/2, wysokości 4.

Przystawka zawalona w połowie, zbudowana z żerdzi, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 5, szerokości 6, wysokości 3.

Chlewik, w miernym stanie, zbudowana z obarków, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 4 1/2, szerokości 3, wysokości 2 1/2.

Obora, w miernym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 10, szerokości 7, wysokości 3.

Studnia z żurawiem ocembrowana.

Ogród owocowy w którym jest drzewek rodzajnych sztuk 30.

Stodoła o 3 wrotniach, 2 klepiskach, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 39, szerokości 10, wysokości 3 1/2.

11. Chałupa i obora pod 1 dachem, o 2 izbach, 1 komorze, 1 sieni, 1 komina lepionego, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 29, szerokości 8, wysokości 4.

Oborka przystawiona, w złym stanie, zbudowana z obarków, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 6, szerokości 3, wysokości 2.

Przy Olszynie

12. Chałupa i oborka pod 1 dachem, o 1 izbie, 1 komorze, 1 sieni, 1 komina lepionego, w miernym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 24 1/2, szerokości 8 1/2, wysokości 3 1/2.

Studzienka balikami ocembrowana.

Ogród owocowy, w którym jest drzewek rodzajnych sztuk 60. Olszyn drzew stojących mających obszerności po łokci 1 1/2 w ogóle sztuk 420.

13. Chałupa, oborka i chlewik o 2 izbach, 2 komorach, 1 sieni, 1 komina murowanego, w dobrym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 29, szerokości 17 1/2, wysokości 4.

Stodoła o 1 klepisku, 1 wrotni, w złym stanie, zbudowana z obarków i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 18, szerokości 9, wysokości 4.

Wiatrak do mielenia zboża tarcicami obity z drzewa budowany, potrzebuje szkudłami znacznej reparacyi, długości miary warszawskiey 10, szerokości 10, wysokości 15. Porządki na wiatraku do gruntu przywiązane są następujące: 2 kamienie, 1 wierzchni i 1 spodni do mielenia zboża, 1 kosz, 1 skrzynia z desek, 1 socha żelazna, 1 cywie drewniane z żelaznemi obręczami, 1 tybłoty drewniane z żelaznemi obręczami, 1 drąg żelazny, 1 łańcuch do obracania wiatraka, 1 lina do wciągania miechów, 1 lina na stawidle, 1 lina do podnoszenia kamienia.

14. Chałupa o 1 kuźni, 1 izbie, 1 sieni, 1 komina murowanego, w dobrym stanie, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach dranicami kryty, długości miary warszawskiey 18, szerokości 10, wysokości 4.

15. Gościniec przy szosie o 3 izbach, 2 komorach, 1 sieni, 1 komina murowanego, w dobrym stanie, zbudowany z bali i słupów, dach szkudłami kryty, długości miary warszawskiey 20, szerokości 13, wysokości 4.

Stodoła o 1 klepisku, 1 wrotni, w dobrym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 16, szerokości 10, wysokości 4.

Studnia balikami ocembrowana.

Nomenklatura Rubice

1. Chałupa o 2 izbach, 1 sieni, 1 kominie lepionym, w miernym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 21, szerokości 12, wysokości 4.

Stodoła o 1 klepisku, 2 wrotniach, grozi zawaleniem, zbudowana z obarków, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 20, szerokości 10, wysokości 2 1/2.

2. Chałupa o 1 izbie, 1 komorze, 1 sieni, 1 komina lepionego, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 19, szerokości 8, wysokości 4.

Ogród owocowy w którym się mieści drzewek rodzajnych sztuk 40.

3. Chałupa o 1 izbie, 1 komorze, 1 sieni, 1 komina lepionego, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 14, szerokości 10, wysokości 4.

Chlewik zdezelowany, zbudowany z obarków, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 5, szerokości 4, wysokości 3.

Oborka, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 9, szerokości 7 1/2, wysokości 3 1/2.

Stodoła o 1 klepisku, 2 wrotniach, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 26, szerokości 7 12, wysokości 3.

Ogród owocowy, w którym jest drzewek rodzajnych sztuk 30.

4. Chałupa, chlewik, oborka i stajenka pod 1 dachem, o 2 izbach, 1 komorze, 1 sieni, 1 komina lepionego, w miernym stanie, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 50, szerokości 9, wysokości 4.

Stodoła o 1 klepisku, 2 wrotniach, w złym stanie, zbudowana z bali i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 26, szerokości 11, wysokości 3 1/2.

Ogród owocowy w którym jest drzewek rodzajnych sztuk 36.

Studnia z żurawiem balikami ocembrowana.

Nomenklatura Mierzony

1. Chałupa gościniec o 2 izbach, 2 komorach, 1 sieni, 1 komina u dołu murowanego, u góry zaś jest lepiony, w miernym stanie, zbudowana z bali i słupów na węgieł, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 25 1/2, szerokości 11 1/2, wysokości 4.

Stodoła o 1 klepisku, 1 wrotni, zdezelowana, zbudowana z bali, obarków i słupów, dach słomą kryty, długości miary warszawskiey 21, szerokości 9, wysokości 3 1/2.

Studzienka balikami ocembrowana.

Niniejszym zajmuje się cegły palonej sztuk 2000, jak również kamieni średniej wielkości sztuk 120, które to materyały bydź użyte do rozpoczetych już budowli.

Kolejno opisano posadę włościan i ich powinności (wymieniono 12 zagrodników: Jędrzej Roj, Wincenty Janiak, Paweł Sprzeciwniak, Mikołaj Mijak, Wawrzyniec Karski, Michał Kolasiński, Bartłomiej Skweres, Franciszek Wielbus, Kazimierz Wojda, Antoni Wojtczak, Szczepan Ambroziak, Michał Steśniak, 2 półrolników: Paweł Szymański, Kacper Wielbus, komornicy: Józef Grzegorek, młynarz: Franciszek Ruszkowski, kowal: Paweł Wągrowski, propinator przy Olszynie: Jan Marczak, owczarz: Mateusz Grzelaczyk). Potem opisano inwentarz żywy i martwy do gruntu przywiązany, podatki, wysiew, rozległość i granice.

Inwentarz Morawki (1828)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Morawki. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1844. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się we wsi Morawkach części trzeciey w zamieszkaniu dworskim w Powiecie, Obwodzie i Woiewodztwie Kaliskiem położoney dnia 21o stycznia 1828 roku."

Na żądanie Anastazego Jezierskiego właściciela dóbr Góry i Kobylnik w Górze w powiecie Kaliskim zamieszkałego Komornik Trybunału Cywilnego Województwa Kaliskiego Stanisław Markowski przystąpił do zajęcia dóbr Morawek część trzecia. Dobra te były własnością Stanisława Nieszkowskiego, który zadłużył się u Anastazego Jezierskiego. Z powodu nie spłacenia długu dobra zostałe sprzedane przez przymuszone wywłaszczenie.

Rozległość całey przestrzeni zaiętych dóbr wsi Morawek części trzeciey według rozmiaru przez Jeometre Patentowanego i przysięgłego Ur. Ducheńskiego zawiera w sobie ogółem 191 morgów, 109 prętów kwadratowych miary nowopolskiey, a 300 prętów kwadratowych na iedną morgę licząc, która w tym sposobie iak w swey przstrzeni exystuie rozgatunkowaną została.

Place zabudowań i ogrody.

a. Plac i zabudowania dworskie prętów kwadratowych 252.
b. Ogród ważywny za dworem morga 1, prętów kwadratowych 175.
c. Ogrody komorników przed dworem z placami morgi 3, prętów kwadratowych 72.
d. Ogród we wsi Karczmarza prętów kwadratowych 277.
[razem] morgi 6, prętów kwadratowych 176.

Grunty orne
a. Dział na Szadkowie ku Gożałowu morgi 52, prętów kwadratowych 203.
b. Dział za wsią ku Golkowu morgi 91, prętów kwadratowych 218.
c. Pole pod Rutkami zwane morgi 14, prętów kwadratowych 9.
[razem] morgi 158, prętów kwadratowych 130.
d. Pole za wsią ku Chwalęciom morgi 72, prętów kwadratowych 125.
e. Pole koło stodół morgi 12, prętów kwadratowych 199.
[razem] morgi 243, prętów kwadratowych 154.

Łąki
a. Łączki między polem Szadkowie morga 1, prętów kwadratowych 47.
b. Łąka przy stawku w polu morga 1, prętów kwadratowych 138.
c. Łąka nad granicą Golkowa Bilawy morgi 7, prętów kwadratowych 50.
[razem] morgi 9, prętów kwadratowych 235.

Pastwiska
a. Pastwisko ku Chwalęciom po Brzezinie morgi 27, prętów kwadratowych 20.
b. Smug w polu ku Chwalęciom prętów kwadratowych 240.
c. Pastwisko między rolą a grani. Sędzimirzym? morga 1, prętów kwadratowych 188.
d. kawałek dołów glinianek przy wsi morga 1, prętów kwadratowych 125.
[razem] morgi 30, prętów kwadratowych 273.

Sadzawki
a. Sadzawka przed dworem prętów kwadratowych 90.
b. Stawek w polu ku Golkowu prętów kwadratowych 81.
[razem] prętów kwadratowych 171.

Jak wyżey więc ogółem 291 morgów, 109 prętów kwadratowych, czyli 9 wług, 21 morgów, 109 prętów kwadratowych miary nowo polskiey.

Stan zabudowań dworskich i wieyskich następuiący.

1. Dwór stary, stawiany w ryglówkę i bale, dach pokryty gontami i słomą, komin murowany, długości 33, szerokości 12, wysokości 4. Mieszka w nim Teodor Krąkowski, dzierżawca.

Obora i staynia stare, stawiane w bale, dach pokryty słomą, komin murowany, długości 29, szerokości 9 1/2, wysokości 3 1/2.

Owczarnia stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, komin murowany, długości 42, szerokości 13, wysokości 3 1/2.

Stodoła stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 42, szerokości 21, wysokości 5.

Chlewy stare, stawiane w bale, dach pokryty słomą, długości 25, szerokości 7, wysokości 3 1/2.

Wychodek nowy, stawiany z tarcic, dach pokryty deskami, komin murowany, długości 2 1/2, szerokości 2, wysokości 4.

2. Chałupa stara, stawiana w ryglówkę, dach pokryty słomą, komin lepiony, długości 23, szerokości 11, wysokości 3 1/2. Mieszka w niey Jan Graczyk, komornik i Bartłomi, ratay.

Stodoła nowa, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 34, szerokości 14, wysokości 4.

Obora stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 10 1/2, szerokości 8 1/2, wysokości 3 1/2.

Chlewik stary, gliniany, dach pokryty słomą, długości 2 1/2, szerokości 2, wysokości 3 1/2.

3. Chałupa stara, stawiana w ryglówke, dach pokryty słomą, komin lepiony, długości 23 1/2, szerokości 7 1/2, wysokości 3 1/2. Mieszka w niey Jan Wróblewski komornik i Jan Frączczak komornik.

Chlewik stary, stawiany z desek, dach pokryty słomą, długości 7, szerokości 4, wysokości 2.

Stodoła stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 15, szerokości 14 1/2, wysokości 3.

Obora stara, stawiana w bale, dach pokryty słomą, długości 8, szerokości 9, wysokości 2 1/2.

4. Chałupa stara, stawiana w ryglówke, dach pokryty słomą, komin lepiony, długości 16, szerokości 7 1/2, wysokości 3 1/2. W niey mieszka Antoni Marciniak.

Kolejno opisano inwentarz do gruntu przywiązany, wysiew zboża, podatki.

Dobra szlacheckie wieś Morawki położone w Powiecie, Obwodzie i Województwie Kaliskiem, parochii Chlewo, graniczy na wschód z wsiami Korzenicą, Kobylnikami i Gożułowem, na zachód z Naczesławicami i Sędziemierowicami, na południe z Golkowem i Kalinową, na północ z Wóycinkiem i Falinciami.
Wieś Morawki część trzecia tu wyżey zaięta i z przedmiotów opisana należy do iedney gminy wsi Morawek części pierwszey i drugiey, którey Wóytem iest Wy Alexander Pruski Prokurator Królewski przy Trybunale Cywilnym Województwa Kaliskiego iako właściciel części pierwszey Morawek.
Wieś Morawki część trzecia odległa od Miasta Wojewódzkiego Kalisza mil 4, od miasta Powiatowego Warty mil 1 1/2, od Miasta Błaszków mila 1, od Miasta Opatówka mil 2 3/4.
Dobra wieś Morawki część trzecia zostaią w posiadaniu dzierżawnym Ur. Teodora Krąkowskiego za roczną summę dzierżawną złp. 800.

Inwentarz Bugaj (1869)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Bugaj (gm. Błaszki). Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1917. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na folwarku Bugaj zwanym w Okręgu Wartskim Powiecie i Gubernii Kaliskiey dnia jedenastego / dwudziestego trzeciego sierpnia tysięcznego ośmsetnego sześćdziesiątego dziewiątego."

Z powodu braku spłaty zadłużenia przez właścicielkę folwarku Bugaj Teofilie Modlińską Komornik przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu urzędujący, Franciszek Rowecki na żądanie Marianny Kolitowskiej, wdowy po Franciszku Kolitowskim, w imieniu własnym i w imieniu nieletniej swej córki Wandy Magdaleny dwóch imion Kolitowskiej występującej oraz Stanisława Kolitowskiego sukcesora po zmarłym Franciszku Kolitowskim przystąpił do zajęcia folwarku Bugaj na sprzedaż publiczną.

Po opisaniu położenia i granic folwarku Bugaj opisał Komornik zabudowania dworskie.

1. Dwór zbudowany z drzew i cegły paloney i surówki, dach szkudłami i słomą kryty, o dwóch kominach, pięciu pokojach, jednego schowania, dwóch sieniach z wystawkami dwoma, przed sieniami na słupach drewnianych, długości arszynów 32, szerokości 20, wysokości 6. W tym dworze mieszka Teofila z Dąbskich Modlińska Konstantego Modlińskiego żona, właścicielka tegoż folwarku.

2. Z tyłu dworu dostawiona szopa zbudowana z drzewa, dach deskami kryty, długości arszynów 14, szerokości 10, wysokości 4.

3. Kloak o jednym przedziale, zbudowany z drzewa, dach deskami kryty, długości arszynów 2 1/2, szerokości 2, wysokości 4.

4. Sklep w ziemi przy dworze, zbudowany z drzewa, dach ziemią kryty, długości arszynów 8, szerokości 4, wysokości 1.

5. Sklep drugi w ziemi, zbudowany z drzewa, dach ziemią kryty, długości arszynów 8, szerokości 4, wysokości 1.

Ogród warzywny i owocowy przy dworze w którym mieści się drzewek młodocianych i owocowych wisien, gruszek, jabłoni około sztuk stu czterdziestu.

6. Sklep w ziemi w ogrodzie, zbudowany z drzewa, dach ziemią kryty, długości arszynów 12, szerokości 8, wysokości 4.

7. Stodoła o dwóch podwójnych klepiskach, zbudowana z drzewa, dach słomą kryty, długości arszynów 60, szerokości 14, wysokości 7.

8. Obora, stajnia, chlewy, kurniki i szopa pod jednym dachem, zbudowane z drzewa, dach szkudłami i słomą kryty, długości arszynów 60, szerokości 11, wysokości 4.

9. Studnia z żurawiem i okutem wiadrem w podwórzu.
Około ogrodu i zabudowań dworskich są płoty z żerdzi łupanych w parniki kołkami? zwiercane.

Kolejno opisano wysiewy zbóż.

Na folwarku tym nie ma żadnego włościanina, któryby posiadał grunta jak również żadnych służebności dla nikogo nie ma.

Potem opisano rozległość folwarku i podatki.

Inwentarz Zawady (1830)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Kajetana Szczawińskiego w Szadku z lat 1830, akt nr 724. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na Gruncie Dóbr Wola Flaszczyna w Powiecie Szadkowskim Sytuowanych, dnia dziesiątego Grudnia Tysiąc Ośmset Trzydziestego pierwszego roku."
Posesor i współdziedzic dóbr Wola Flaszczyna hrabia Feliks Dąmbski zażądał stosownie do kontraktu dzierżawnego od Rejenta aby ten opisał stan dóbr wspomnianych. Oprócz tego rządca dóbr Zawady (dziś gm. Błaszki) Skrzeczkowski przesłał Rejentowi opis dóbr Zawady "własną ręką ułożony".

Zawady

Dwór czyli mieszkanie wystawione z drzewa starego i spruchniałego wybite klinami tak wewnątrz iako i zewnątrz wyrzucone gliną, która zewnątrz zupełnie opadła. W tym iest pokoi trzy, kuchnia i schowanie, okien iedenaście, każde o tafli sześć, z okiennicami podwóynemi, szufryglami, szrubami do zamykania, drzwi wchodowych dwoie, iedne od zachodu podwóyne szalowane, od północy poiedyńcze szalowane, wewnątrz troie poiedyńczych prostych bez zamków, troie podwóynych z zamkami. Ten budynek gontami kryty, iest w stanie średnim, szyb stłuczonych w oknach iest cztery, ściana od zachodu potrzebuie przebudowania.

Staynia z drzewa rzniętego wystawiona na wschód dworu, pokryta szkudłami, u którey drzwi iedne proste bez zamku z wrzecązem, w środku tego budynku iest drwalnia od południa wozownia, przy którey wrota podwóyne z zawiasami bez chaków, posowy z tarcic w całym budynku, który iest w dobrym stanie, prócz że ściana od wschodu potrzebuie zaklambrowania.

Obora z drzewa starego składaiąca w środku wozownią słomą kryta, zupełnie spustoszona tak w ścianach iako też i dachu, niezdatna do reperacyi, tylko cokolwiek drzewa, może bydź na dalszy użytek wybranem.

Owczarnia z drzewa rzniętego, słomą kryta, zupełnie z pustoszona, w tey wrot starych popsutych dwoie i małe iedne od wschodu, z zawiasami pięciu żelaznemi.
Budynek ten zupełnie spustoszony tak w dachu iako i ścianach niezdatny do reperacyi, drzewo tylko w części może bydź użytym na przestawienie.

Wolarnia stara spustoszona zupełnie niezdatna do reperacyi i drzewo zupełnie spruchniałe.

Chlewy trzodne i kurniki ten budynek także zupełnie zniszczony, tak w dachu iako też i ścianach, drzwiach, niezdatny do reperacyi, cokolwiek tylko drzewa można na użytek wybrać.

Ozd czyli suszarnia słodów teraz na chałupę komorniczą obrócony zupełnie spustoszony i drzewo niezdatne.

Folwark ten budynek z drzewa stary, słomą kryty, w którym izby dwie, iedna z podłogą, druga bez podłogi, trzy okna stare potłuczone, komory do schowania dwie, drzwi pięć bez zamków, iest zupełnie spustoszony i do dalszego użytku niezdatny.

Lamus z drzewa rzniętego słomą kryty, w tym podłogi złe, drzwi dwoie, iedne z zamkiem, szczyty tarcicami zabity i ten budynek niezdatny do reperacyi, drzewo może bydź użyte.

Stodoła lepianka stara o iednym klepisku, dwóch sąsiekach, wrotach podwóynych na biegunach dwóch z wrzecązem i skoblami, słomą kryta, niezdatna do reperacyi.

Stodoła stara o iednym klepisku z drzewa w węgieł budowana, wrot podwóynych dwoie z wrzecązem o dwóch sąsiekach, tak w dachu iak i ścianach zupełnie spustosozna, drzewo nieco może bydź na dalszy użytek wybrane.

Stodoła o klepiskach dwóch, sąsiekach trzech, wrotach podwóynych sześciu, przy troygu frontowych kuny żelazne, tylne na biegunach z wrzeczążami i skoblami do zamykania, w iednym klepisku podłoga z tarcic, ten budynek słomą kryty iest w stanie średnim, reperacyi potrzebuie w dachu i przyciesiach podmurowanych.

Stodoła w pruski mur o dwóch klepiskach, sąsiekach trzech, wrot sześć podwóynych, frontowe wrota na hakach i zawiasach troistych, z wrzeczązami do zamykania, tylne wrota na biegunach z zamknięciem drewnianym, słomą kryta, iest w stanie dobrym.

Spichlerz wystawiony z drzewa, słomą kryty z piętrem o dwóch komorach, sąsiekach popsutych dziesięciu, drzwi dwoie z popsutemi zamkami, podłoga na dole zupełnie popsuta, koniecznego przestawienia potrzebuie.

Ogrodzenie dwór baryerami iest ogrodzony z łat rzniętych sosnowych, w słupki takież, wiazd czyli wrota w podwórzu z sztachet na zawiasach popsutych po bokach po trzy wschody, długość ogrodzenia od północy łokci sto, od wschodu ośmdziesiąt i zachodu ośm od południa nieogrodzony.
Płot od nowey stodoły do wiazdu w podwórze folwarczne długi łokci sto ośmdziesiąt, częścią z łat rzniętych, częścią łupanych w słupy i bez słupów, stary potrzebuie poprawy. Płot od wiazdu do folwarku starego długi łokci sto pięćdziesiąt z żerdzi dartych stary, zły.

Zabudowania wieyskie.

Chałupa w którey nateraz mieszka zagrodnik Woyciech Ciecierski w rygle lepiona zbudowana, izby dwie, komory dwie, drzwi czworo, okien dwa, słomą kryta, w dachu reperacyi potrzebuie, przy tey oborki i wozownie dwie także w lepiankę spustoszone, reperacyi potrzebuiące, stodoła o iednym klepisku z drzewa, sąsieki dwa, wrot dwoie słomą kryta, potrzebuie przestawienia.

Chałupa takaż iak pierwsza, z oborkami takiemi, potrzebuie w dachu poprawy, również oborki spustoszone i stodoła z drzewa w złym stanie znayduie się.

Chałupa w lepiankę z izbami trzema, oknami trzema, drzwi sześć na biegunach. Oborka z drzewa do tey przystawiona, stodołka także z drzewa, cały ten budynek słomą kryty w stanie średnim, lubo w dachu poszywki potrzebuie.

Chałupa także w lepiankę iak poprzednia wystawiona, oborka i wozownia lepione zupełnie spustoszone, w tey chałupie okien potłuczonych dwa, drzwi cztery na biegunach, stodoła z drzewa spustoszona potrzebuie przestawienia.

Chałupa z drzewa, w tey izba duża dla gospodarza z komorą, izdebka dla komornika, drzwi pięć, okien dwa, iest w stanie średnim, stodoła do teyże zupełnie spustoszona.

Chałupa z drzewa zupełnie spustoszona i stodoła takaż.

Chałupa bez stodoły i obory z drzewa do reperacyi niezdatna.

Chałupa w lepiankę poiedyńcza, spustoszona, komin zły, okna popsute do tey stodoła bez obory zupełnie pusta.

Chałupa stara z drzewa o iedney izbie i komorze, w którey okna złe, drzwi troie na biegunach, oborki i stodoła także z drzewa, zupełnie spustoszone i do poprawy niezdatne.

Karczem wiezdnych iest dwie, iedna niedaleko stodół dworskich w oknach i dachu, tak na domie mieszkalnym iako też i na stayni, i co do wrót wiezdnych iednych nowych, a drugich reperacyi potrzebuiących, zaś drabin i żłobów bardzo wiele brakuie a druga karczma na BUGAIU przy którey iest kuźnia zupełney dezelacyi podpadła, tak że nie iest zdatną do użytku.

Gospodarzy rolnych iest pięciu, którzy maią załogi dworskie iako to.

1. Augustyn Hybner koni pare, krowe iedne, wóz bosy, pług, kossy dwie, siekiere i sierp.

2. Andrzey Picierski? dwa woły, krowe iedne, wóz bosy, pług, redło, kossy dwie, siekiere i sierp.

3. Józef Kasprzak dwa woły, krowe, wóz?, redło, pług, kosy dwie, siekiere i sierp.

4. Jan Janczyk dwa woły, krowe iedne, wóz, redło, pług, kossy dwie, siekierę i sierp.

5. Woyciech Ciecierski wołów pare, iedne krowę, wóz, redło, pług, kossy dwie, siekiere, sierp.

Ciż gospodarze tak iak w wsi Woli Flaszczyney pańszczyzne, czynsz, daniny, darmochy, odbywaią, odrabiaią i daią.
(Pańszczyzny do dworu każdy odrabia co tydzień po cztery dni ciągłe, a od Stey Małgorzaty do So Michała robią po iednym dniu więcey w tydzień co nazywaią tłuką, trzode i stróżą nocą i dniem odbywaią, sadze wycieraią za koleią, i następuiące powinności darmo czynią iako to: kartofle, brukiew, kapustę sadzą też wycinaią i siekaią, zboże podsiewaią, len trą, gruszki suszą, owce płuczą i strzygą, po półtory sztuki pakuł przędą i płótno z tego wyrabiaią, to iest z sztuki przędzy grubey po łokci ośmnaście oddaią, oley wyrabiaią, kaszy robią, furaże i na? kogo wypadnie poiechać podróże takie odbywaią.)

Inwentarz Brudzew (1876)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Brudzew. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1916. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Właściciel dóbr Brudzewa Ignacy Bolesław Skórzewski zapożyczył się u dwóch kupców mieszkających w Kaliszu. Byli to Markus Gross i Abraham Gross. Kupcy nie otrzymawszy zwrotu pieniędzy złożyli u Aleksandra Landau Patrona przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu protokół zajęcia na przymusową publiczną sprzedaż dóbr ziemskich Brudzew w Powiecie Sieradzkim. Patron poparł subhastację dóbr. Romuald Pinowski, Komornik przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu został upoważniony przez obu extrachentów Gross do tej czynności. Komornik zjawił się w dworze folwarcznym w Brudzewie wraz z świadkami Piotrem Bławat z Kalisza i Wawrzeńcem Szudek z wsi Czaszki pod Kaliszem. Tutaj zażądał po raz ostatni zwrotu dwóch sum na rzecz braci Gross, to jest 2070 rubli srebrem oraz 988 rubli srebrem z procentem od tych sum płatnych od dnia 12\24 czerwca 1875 roku wraz z kosztami egzekucyjnymi. Obecny w domu dworskim rządca dóbr Kubiński, oświadczył że właściciel Brudzewa wyjechał w dniu wczorajszym w podróż nie pozostawiwszy żadnego zlecenia co do rzeczonego interesu, ani też żadnych funduszów na poczet dochodzonej należności. Wobec braku zaspokojenia należności dla braci Gross Komornik przystąpił do zajęcia dóbr na przymusową sprzedaż.

Zabudowania Dworskie Folwarku Brudzów

1. Dwór mieszkalny parterowy w części z cegły palonej wymurowany a w części z drzewa z bali w słupy zbudowany, o jednym kominie murowanym, pod dachem od okapu gontami a dalej słomą krytym, o czterech oknach z frontu, po jednym po bokach o trzech oknach od tyłu. W dworze tym nowo restaurującym się mieszka właściciel dóbr tych Ignacy Bolesław dwóch imion Skórzewski.

2. Sklep w ziemi i w części po nad powierzchnią ziemi z drzewa z bali zbudowany, gontami kryty.

3. Studnia obok tego sklepu balami ocembrowana z żurawiem i wiadrem okutem do wydobywania wody.

4. Officyna na podmurowaniu z cegły, z drzewa w słupy z bali zbudowana, o jednym kominie murowanym, pod dachem od okapu gontami a dalej słomą krytym.

5. Drwalnik i kurniki pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowane słomą kryte na przeciw powyższej officyny egzystujące.

6. Ogród owocowy i dziki częścią warzywny. Zabudowania powyżej opisane okalający, od strony zabudowań powyżej opasanych płotem w słupy i deski urządzonym, a dalej wałem z ziemi usypanym, na którym posadzone są drzewa dzikie ogrodzony. W ogrodzie tym są drzewa rodzajne grusze, jabłonie, śliwki, czereśnie, krzewy agrestu, porzeczek itp. oraz drzewa dzikie, tudzież są dwa stawy mające być zarybnione, jak niemniej od strony dworu powyżej pod pozycją 1 opisanego uważając jest wychodek z drzewa i desek zbudowany gontami kryty.

Po drugiej stronie drogi przez folwark ten Brudzew i zabudowań powyżej opisanych są zabudowania gospodarcze takie:

7. Stajnie i obory oraz sieczkarnia pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowane od okapu gontem a dalej słomą kryte.

8. Owczarnia i spichrz pod jednym dachem massiv murowane, pod dachem od okapu gontem a dalej słomą krytym, w poprzek powyższego budynku egzystujące, zaś również w poprzek rzeczonej owczarni i spichrza a czołem na budynek powyżej pod pozycją 7 opisanej są:

9. Stodoła o jednem klepisku i jednych dwuskrzydłowych na przestrzał wrotniach z drzewa w słupy z bali zbudowana pod dachem od okapu gontami a dalej słomą krytym, pod bokiem której to stodoły dobudowaną jest.

10. Szopa z drzewa w słupy z bali słomą kryta na porządki gospodarcze.

11. Stodoła druga w prostej linii poprzedniej o dwóch klepiskach i tyleż dwuskrzydłowych na przestrzał wrotniach, massiv z cegły palonej wymurowana od okapu i od strony szczytów gontami, a dalej słomą kryta, w której ustawioną jest maszyna młockarnia do młócenia zboża.
Zabudowania powyżej od pozycji 7 do 11 włącznie opisane oraz poprzeprowadzane pomiędzy takowemi płoty w słupy i deski urządzone, przy których są sadzone topole i wierzby, okalają podwórze folwarczne wśród którego są.

12. Dzwonek na słupie drewnianym w ziemię wkopanym.

13. Studnia balami ocembrowana z żurawiem i wiadrem okutem, przy której koryto do pojenia inwentarza.

Dalej w pośród uwłaszczonej wsi Brudzów po za ogrodem dworskim pod pozycją 6 opisanym rozpołożonej są trzy chałupy, a mianowicie.

14. Chałupa z drzewa w słupy z bali zbudowana pod dachem słomą krytym o jednym kominie murowanym.

15. Chałupa druga oraz.

16. Chałupa trzecia podobnież jak pierwsza z drzewa w słupy z bali zbudowane pod dachem słomą krytym, po jednym kominie murowanym mające.

Wszystkie te trzy chałupy po dwie izby mające w połowie należą do dworu a w drugiej połowie stanowią uwłaszczonych takowemi włościan.
W końcu od granicy sąsiednich dóbr Cienia uważając przy trakcie w tem miejscu przechodzącym są.

17. Dom Karczma wraz z zajazdem pod jednym dachem z drzewa w słupy z bali zbudowana, słomą kryta. Karczma jest o jednym kominie murowanym. W karczmie tej mieszka propinator Teofil Adamczewski, który za prawo propinowania w karczmie tej trunków krajowych z dodaniem do tego gruntu mórg trzy od Sgo Wojciecha to jest dnia 11/23 kwietnia 1875 do tegoż dnia r. b. onemu służące i od roku do roku przedłużane płaci właścicielowi dóbr tych rocznie rs. 150.

18. Dom dwojak naprzeciw powyższej karczmy z drzewa w słupy z bali zbudowany pod dachem gontami od okapu a daley słomą krytym o jednym kominie murowanym. W domu tym mieszkają kowal i owczarz dworski, lecz kuźni obecnie w tych dobrach nie masz, gdyż po spaleniu się jeszcze takowej nie odbudowano.

Następnie opisano grunta przeszłe na własność włościan, służebności włościan (wzmiankowano pastwiska Błonie, Pełczysko), inwentarz żywy i martwy, wysiew

Inwentarz Brudzew (1822)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Brudzew. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1916. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Brudzewa w pomięszkaniu dworskim dnia 23 grudnia 1822 roku."

Dzierżawca dóbr Brudzewa Marcin Skórzewski zamieszkały w Bogucicach w ówczesnym powiecie Kaliskim wezwał Józefa Łojewskiego Patrona przy Trybunale Cywilnym Województwa Kaliskiego do Brudzewa. Patron pojawił się na miejscu i zgodził się poprzeć przymusową sprzedaż (subhastację) zadłużonych dóbr Brudzewa. Właściciel Brudzewa Mikołaj Wężyk zadłużył się u starozakonnego Szymona Lewi. Dług na kwotę 4400 taksą i prowizją po pięć od sta liczony był od roku 1807 do czasu zapłacenia. Następnie zobowiązanie to w drodze cesji przeszło na Marcina Skórzewskiego. Mecenas Sądu Najwyższej Instancji  Królestwa Polskiego Antoni Glotz jako ustanowiony kurator sukcesji bezdziedzicznej po Mikołaju Wężyku nie otrzymawszy pieniędzy na zaspokojenie roszczeń przystąpił do zajęcia dóbr. Jako świadkowie zostali przywołani Franciszek Kowalczyk sołtys i Szymon Klimczak zagrodnik, obaj mieszkańcy wsi Brudzewa.

[Zabudowania dworskie]

Dwór, długości łokci miary warszawskiey 45, szerokości 16, wysokości 4, z drzewa w węgły, ściany gliną wyrzucane, dach słomą i dranicami kryty, w którym 3 pokoie, 2 komory, kuchnia, sień.

Kuchnia, długości łokci miary warszawskiey 15, szerokości 10, wysokości 3 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Studnia z drzewa. Dziedziniec płotem ogrodzony w płaty rznięte.

Dwie stodoły, długości łokci miary warszawskiey 126, szerokości 14, wysokości 4, o 3 klepiskach w klamre, z drzewa w węgły i słupy, dach słomą kryty.

Chlewy, długości łokci miary warszawskiey 18, szerokości 7 1/2, wysokości 3, o 4 przedziałach, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

Obora, długości łokci miary warszawskiey 35, szerokości 13, wysokości 5 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Spichrz, długości łokci miary warszawskiey 20, szerokości 12, wysokości 4 3/4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

Owczarnia i Staynia, długości łokci miary warszawskiey 51, szerokości 12, wysokości 4, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Szopa na słupach, długości łokci miary warszawskiey 40, szerokości 18, wysokości 4 1/2, o 3 klepiskach w klamre, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 32, szerokości 10, wysokości 2 1/2, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.

[Zabudowania wieyskie]

1. [Chałupa] Franciszka Kowalczyka, zagrodnika, dom mieszkalny, długości łokci miary warszawskiey 19, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 5, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 9, szerokości 7, wysokości 3 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 23 1/2, szerokości 7, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

2. [Chałupa] Szymona Klimczaka, zagrodnika, dom mieszkalny, długości łokci miary warszawskiey 19, szerokości 11, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 5, szerokości 11, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 26, szerokości 7 1/2, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

3. Dom czworaki, długości łokci miary warszawskiey 37 1/2, szerokości 12, wysokości 3 1/4, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 4, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 7 1/2, wysokości 3, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.

4. [Chałupa] Jana Klimczaka i Józefa Płuciniczaka, zagrodników, dom dwoiaki, długości łokci miary warszawskiey 32, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 8, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 5, szerokości 9, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy i w węgły, dach słomą kryty.

5. Dom mieszkalny, długości łokci miary warszawskiey 28, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka i staienka, długości łokci miary warszawskiey 17 1/2, szerokości 10, wysokości 4, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Na Bugaiu

6. Dom czyli karczma, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 9 1/2, wysokości 4, z drzewa w węgły, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 9 1/2, szerokości 9 1/2, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Stodoła, długości łokci miary warszawskiey 23 1/2, szerokości 9, wysokości 3, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.
Oborka, długości łokci miary warszawskiey 11, szerokości 5, wysokości 2 1/2, z drzewa w słupy, dach słomą kryty.

Dalej opisano położenie, granice, rozmiar dóbr, wysiewy, powinności włościan, podatki. Wzmiankowano także, że obecną posesorką dzierżawną jest Brygida z Krobanowskich Piaszczyńska w rozwodzie zostająca, której kontrakt dzierżawny wygasa w roku 1823.

Inwentarz Adamki (1836)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wawrzyńca Lubicz Janczewskiego z Warty z roku 1836, nr aktu 130. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Adamki i Felinka (Karte des Westlichen Russlands, arkusz z 1918 roku)

"Działo się na gruncie wsi Jadamek położoney w Powiecie Wartskim, Obwodzie i Woiewództwie Kaliskiem dnia dziesiątego sierpnia / dwudziestego dziewiątego lipca tysiąc ośmset trzydziestego szóstego roku."
Na wezwanie dzierżawcy dóbr Adamek Kazimierza Kożuchowskiego do wsi Adamki przybywa Rejent Kancelarji Powiatu Wartskiego Wawrzyniec Janczewski aby opisać stan dóbr wcześniej pomienionych. 

 
I. Zabudowania Dworskie.
1. Dwór z dylów rzniętych, słomą pokryty, komin lepiony. Nad połową domu od zachodu i nad kuchnią w tyle będącą nie ma w cale dachu i w części połapu i połowa rzeczona z kuchnią są spustoszałe. Przyciesi pozałaziły w ziemię i pogniły, ściana frontowa gliną wyrzucana. Nad mieszkalną częścią dworu świrki, belki i kozły w części pogniły i dlatego dach się zaklęsł, poszycie na dachu dobre potrzeba tylko kilka dziur zaszyć, w kominie glina ze sztangów poodpadała i sztangi popruchniały, z tey przyczyny komin grozi zrządzeniem pożaru i zupełnem zwaleniem się. Przystawka od wschodu będąca szkudłami pokryta, komin murowany, iest ona w szczególności w średnim stanie. Okien iest ośmioro, w nich cztery szyby większe i cztery mnieysze wybite (okienice trzy) drzwi wszystkie trzynaście na zawiasach a siedmioro z nich z zamkami lecz bez kluczów. Podłogi w dwóch pokoiach i w sieni dobre, w iednym pokoju nagniła i popaczyła się. Na górę brakuje schodów.
2o Sklep na dziedzińcu przy ogrodzie z żerdzi ciesanych, pokryty od dołu dwoma szorami szkódeł a zresztą słomą, żerdzi w ściankach mianowicie od dołu popruchniałe.
3o Studnia na dziedzińcu, z sochą, żórawiem, koszturem i wiadrem. Kosztur i wiadro są oprawione w żelazo, bale stanowiące cembrzynę w znaczney części są pogniłe, także się wali ziemia do studni. Przy studni urządzone iest do poienia inwentarzy koryto wyrobione z iedney sztuki drzewa, nowe.
4o Kurniki z bali w słupy na przyciesiach, dach słomą poszyty, w dobrym są stanie, lecz przez wadę budowy pochyliły się. Posowa ze starych tarcic, drzwi oboie na zawiasach z wrzeciądzami.
5o Chlewy z dylów w słupy na przyciesiach, dach słomą poszyty, drzwi wszystkie troje bez żadnego żelastwa, pokładu nie ma żadnego, budynek ten w ogólności w średnim stanie.
6o Owczarnia ze stayni i wozowni przez przybudowanie w obu końcach urządzona, postawiona iest z bali w słupy na przyciesiach, poszyta słomą, posowa częścią z tarcic, a częścią z żerdzi, drzwi czworo na zawiasach z wrzeciądzami, w ogulności w średnim iest stanie.
7o Obora z dylów w słupy na przyciesiach, poszyta słomą, przyciesi więcey iak w połowie pogniłe, czopy u słupów pougniwały, dlatego ściany pochyliły się, w dachu krokwi trzy złamane, utrzymują go tylko sochy, dach zły, posowy wcale niema, budynek ten grozi zwaleniem się.
Dziedziniec od północy i zachodu wygrodzony iest żerdziami łupanemi i ta część wygrodzenia iest w średnim stanie, ode dworu zaś nad ogrodem owocowym do wrót na wieś prowadzących są sztachety, lecz przez starość tak są zniszczone, że ich się tylko ślat? pozostał. Wrota z dziedzińca w pole są iedne na zawiasach, a drugie na wieś.
Ogród owocowy, tylko od wrót w pole prowadzących do rogu stodoły i od wrót na wieś wiodących do browaru, ogrodzony iest żerdziami łupanemi, a z resztą rowem, który iuż zalazł, otoczony.
8. Stodoła większa z dylów, płatów i różnych kawałków w słupy na sochach, dach słomą poszyty, oboie wrota na kunach w góry z wrzeciądzami (stodoła ta w ogólności w średnim stanie, obok klepiska są zapola*). Szopa przystawiona do tey stodoły na słupach bez ścian, poszycie słomiane, dobre.
9. Stodoła mnieysza z bali, dylów i różnych kawałków w słupy na przyciesiach, dach snopkami poszyty w średnim stanie. Materyał w ścianach dobry, lecz skutkiem złey budowy zgnicia w części przyciesi i czopów u słupów, swierki porozwodziły się i cała stodoła w tę i owę stronę pochyliła się. Oboie wrota z zamkami i kunami żelaznemi, w dymnikach obudwu brakuje drzwiczek, a około klepiska zapolów.
10. Spichrz i za tym schowanie pod iednym dachem z dylów rzniętych w węgły, poszyty słomą, w średnim stanie, jednakże przyciesi zalazły w ziemię i zgniły, ściany w dwóch węgłach wyszły z tychże i wyprężyły się, drzwi oboie na zawiasach z wrzeciądzami a oprócz tego u drzwi spichrza zamek, schody na górę są z pod wystawy, a drzwi na zawiasach z wrzeciądzem. Podłoga i posowa z tarcic, dobre; przegrody na zboże z bali.
Prewet** w ogrodzie owocowym będący zruynowany i bez drzwi.
11. Browarek z bali a w iedney trzeciey części z gliny w strychulce pomiędzy ryglówką, pokryty szkodłami, przyciesi wlazły w ziemię i pogniły, ściany wyprężone, a w dwóch ścianach bale od dołu spruchniałe. Ta część  budynku tego który iest z gliny w strychulce, zupełnie spustoszała gdyż glina wypłynęła i strychulców w części nie ma. Dach z tyłu niezbyt stary, z przodu zaś iest stary, a cały opuszczony i zły, komin lepiony, drzwi sześcioro na zawiasach z nich czworo z wrzeciądzami.

IIdo Zabudowania wieyskie.

 
Chałup iest pięć, wszystkie z dylów i bali w słupy, iedna tylko w węgły, kominy lepione, dachy słomą poszyte, przyciesi ponagniwałe i w ziemię pozałaziły, drzwi bez okucia w średnim są stanie. Chałupa tylko w którey mieszka półrolnik Jakób Chojak stara, zła. Obórek iest pięć, stodół trzy, wszystkie na sochach w ogólności z dylów łupanych, słoma poszyta, wrota i drzwi bez żelastwa, w średnim są stanie. Studni na wsi iest dwie, iedna z nich zupełnie zalazła a druga ze zrzynów licha.

IIIo Gościniec Felinka zwany.

Z bali w słupy na przyciesiach, dach słomą poszyty, komin lepiony. W szczególności przycieś od północy zgniła, dach w średnim stanie, drzwi pięcioro z zawiasami a iedne bez żadnego żelastwa, okna trzy dobre a w czwartem trzy szyby wybite, belki w szynkowni pogięły się, iedna nawet podparta, posowa przy kominie spruchniała i grozi załamaniem się.
Stodoła tamże o iednym sąsieku i obórka do niey przybudowana, nowo postawiona z różnych kawałków w słupy na przyciesiach, dach od dołu dwoma szorami pobity szkódłami a z resztą słomą poszyty. Wrota u stodoły na zawiasach i biegunach żelaznych z wrzeciądzem, drzwi u obórki na zawiasach z wrzeciądzem.

IV Zasiewy dworskie. (opis pomijam)

Vto Drogi, mosty, groble.

Drogi na teritorium Jadamek będące są opuszczone i niezregulowane. Mostu żadnego nie masz. Groble są wprawdzie około sadzawek, których iest trzy, iednakże potrzeba gospodarstwa nie wymaga, żeby też groble były wyżey sypane lub reperowane. Rów w polu środkowem będacy, przez staje przeszło ciągnący się odnowiony iest, chociaż nie dostatecznie, bo zbyt węzko a wszystkie insze rowy iakie exystuią są zapuszczone i pazałaziły.

VI Załogi i powinności włościan.

Jakób Chojak, iedyny półrolnik ma parę koni, dwa woły, iednę krowę, wóz bosy i pług z żelazami; więcey załóg gruntowych nie ma. Powinności opisane są w protokole zajęcia przez Wincentego Gustowskiego Komornika przy Trybunale Kaliskim dnia dziewiątego marca roku bieżącego sporządzonym.
Wniósł tu W. Narcyz Łączkowski iż przez sukcessorów Rusieckich postawione są kurniki, przystawiona połowa większey stodoły od strony zachodniey i przystawiona owczarnia z każdego końca po dwadzieścia cztery łokcie. Wreście chlewy postawione i cała studnia, wszystko z materyału sukcessorów Rusieckich.

* zapole-przedział w stodole, gdzie składa się zżęte zboże (słomę siano); sąsiek (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego)
** prewet-ustęp, ubikacja, szalet (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego)

Inwentarz Żelisław (1829)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wojciecha Morkowskiego z Warty z roku 1829. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

 Żelisław, Sarny i Zaborów na Mapie Kwatermistrzowskiej.

Wojciech Morkowski, rejent kancelarji Powiatu Wartskiego dnia ósmego lipca 1829 roku przybywa do dworu mieszczącego się we wsi Żelisław w ówczesnym Powiecie Wartskim.
Na miejscu są już obecni Antoni Trzciński dziedzic dóbr Woli w Obwodzie Piotrkowskim, dotychczasowy posesor dzierżawny dóbr Żelisławia, oraz Erazm Błeszyński dziedzic tychże dóbr, zamieszkały w Żelisławiu. Kontrakt dzierżawny dobiegł końca i dotychczasowy dzierżawca Antoni Trzciński zażądał od  Wojciecha Morkowskiego spisania stanu dóbr, a w szczególności budowli dworskich, gorzelni, obsiewów w polach i ogrodach, oraz łąk. Rejent czynność  swoją uskutecznił w obecności dwóch świadków pochodzących z Żelisławia tj. Kazimierza Piechocińskiego i Franciszka Kozubskiego.

Budynki
Dwór. Cały murowany w cegłę paloną na wapnie z piecami mieszczący w sobie sześć pokoi, kuchnię, schowanie i kredens w parterze oraz na gurze pod dachem trzy pokoiki. Do wszystkich tych pokoiów są drzwi do zamknięcia z zamkami dobrze opatrzone. W pokoiach znayduią się okna duże każde po ośm szyb w sobie mieszczące, pomiędzy któremi iedna szyba wybita, zaraz przez szklarza wprawiona znaydowała się. Dwór ten pokryty iest dachówką, iak widać bez nadwyrężenia.
2. Lamus. Na przeciw dworu stoiący, iest murowany z mieszczącymi pod sobą sklepami także murowanymi. Lamus ten mieści w ścianie zamiast okien dwa otwory małe za kratą żelazną, i iest pokryty szkudłami, wniyście zaś do lamuza iest po trzech tarcicach do kupy spoionych, i na nich kawałki drewna zamiast schodów przybiiane.
3o Gorzelnia. Budynek iuż nie nowy massyw murowany, szkudłami pokryty, do którego po prawey stronie wchodząc znayduie się gorzelnia o trzech oknach, w każdem po sześć szyb całe. W tey gorzelni iest garniec miedzianny z pokrywą takąże, i wężem miedziannym, oraz z rurnicą drewnianą, trzema obręczami żelaznemi opasaną, powtóre maszyną Madzianą Lunego, z alembikiem i wężem miedzianym równie z rurnicą drewnianą o trzech obręczach żelaznych.
Podług wniosku w tem mieyscu uczynionego przez W. Błeszyńskiego maszyna wyżey wspomniona ma bydź pęknięta. Daley w teyże gorzelni mieści się ogrzewacz statek drewniany, duży, trzema żelaznemi obręczami pobity, wanien drewnianych do zacieru sztuk dziesięć, każda z trzema obręczami żelaznemi, statki dwa drewniane do podmłody i wody, także po trzy obręcze żelazne maiące. Maszyna do kartofli gotowania trzema obręczami żelaznemi obita. Dwie konewki drewniane ręczne, po trzy obręcze żelazne maiące. Dwie konwie duże o dwóch uchach, równie obręczami żelaznemi każda po trzy pobite, cebor drewnianny, dwiema żelaznemi obręczami pobity, sądków dwudziestogarcowych sześć, drewnianemi obręczami pobite. W teyże gorzelni znayduią się dwie kadzie drewniane, w ziemię wkopane, które wedle podania maią bydź żelaznemi obręczami  opasane. Statek drewniany przycirek zwany, drewnianemi obręczami pobity. Rynny do spuszczania roboty i wody drewnianne sztuk pięć, z których dwie w ziemię są wkopane. W tey gorzelni znalazł także Reient młynek do mielenia kartofli, lecz W. Antoni Trzciński wniósł, iż ten iest iego własnością, zaś W. Błeszyński podał, że młynik ten do gorzelni winien należeć.
Znayduie się daley w gorzelni pompa do roboty, i przed gorzelnią druga pompa do wody, obydwie kompletne. Wychodząc z tey gorzelni iest sionka, w którey są czeluści od garcy, i do tych czeluści w dwóch mieyscach znayduią się dwie blachy do zamykania i dwie wmurowane, zamiast przyciosków. Do tey gorzelni wchodząc po lewey stonie iest izba mieszkalna dla gorzelannego, w którey mieści się piec i komin murowane, i dwa okna każde o sześciu szybach całe, za tą zaś izbą mieszkalną iest izba druga mnieysza o iednym oknie o sześciu szybach, drzwi u tey gorzelni do wniyścia, do samey gorzelni, izbów i innych schowań, są na zawiasach, i opatrzone do zamknięcia klamkami żelaznemi.
4o Przy tey gorzelni znayduie się przystawiony chlewik drewniany, w blachy, tarcicami pokryty, drzwi troie u tego chlewika znayduią się na drewnianych biegunach z żelaznemi wrzecądzami do zamknięcia.
5o Obora niżey gorzelni stoi murowana masyw, pokryta szkudłami, do którey są drzwi od frontu podwóyne na żelaznych zawiasach, i dwoie drzwi poiedyńczych w ścianie podłużniey równie na żelaznych zawiasach, i z ryglami żelaznemi do zamknięcia. W teyże oborze mieści się sieczkarnia, do którey drzwi poiedyńcze na żelaznych zawiasach z ryglem żelaznym do zamykania.
6. Mielcuch niżey ieszcze stoiący drewniany w bale wkoło podmurowany szkudłami pokryty. W tem mielcuchu znayduie się kocioł miedziany do piwa wmurowany. Kadzi do piwa z drzewa sosnowego dwie, każda dwiema obręczami żelaznemi pobita, drybas do dobierania wódki drewniany, dwiema obręczami żelaznemi opasany, kilsztok, czyli chłodnik do piwa sosnowy, oprawny. Kosz drewniany do chmielu oprawny w żelazo. Reynien drewnianych dwie, beczek dębowych do piwa obręczami drewnianemi pobitych ma bydź przeszło osiemnaście, z dołu mielcucha wchodząc na gurę, są schody drewniane, na górze zaś znayduie się suszarnia do słodu z drzewa, gliną wylepiona wewnątrz. W tem mielcuchu z sieni po lewey stronie wchodząc iest izba o dwóch oknach do ruszczenia słodu, astrychem wyłożona, i w tey izbie zarazem mieści się koryto zalewne, masyw murowane. Drzwi w tem mielcuchu do zamykania  sieni, izby, są na żelaznych zawiasach, z ryglem żelaznym, i chaczykiem, równie drzwi do komory z tey izby znayduią się na żelaznych zawiasach z chaczykiem, a drzwi drugie od tyłu mielcucha z żelaznemi zawiasami i żelaznym wrzecądzem. Nad mielcuchem iest sypanie tarcicami wybite, z drzwiami na żelaznych zawiasach, wrzecądzem do kłutki, w tym mielcuchu iest komin massyw murowany, iak równie kilsztok, o którym wyżey mowa na dwunastu filarach masyw podmurowany.
7. Kurnik obok mielcucha i obory stoiący w ryglówkę z drzewa szkudłami pokryty, do tych kurników iest troie drzwi w ścianie podłużniey zewnątrz. Drzwi na żelaznych zawiasach z wrzecądzami. Wewnątrz tych kurników iest ośm przegród oddzielnych, i do każdego drzwi na żelaznych zawiasach z zamknięciem.
8. Obora druga szczytem do południa stoiąca masyw murowana. W ścianie podłużniey są iedne drzwi, i iedne wrota na żelaznych zawiasach z zamknięciem. W tey oborze znayduią się kompletne koryta i drabiny, i obora ta iest od frontu szkudłami, a od tyłu tarcicami pokryta, iest bez posowy. Drzwi do dymnika u tey obory brakuie.
9o Dom mieszkalny Folwark zwany, w tey samey lini iak gorzelnia, z drzewa w bale, szkudłami z obydwóch stron pokryty, iuż stary, w którym domu z sieni po każdey stronie znayduie się iedna izba, iak równie w prost sieni trzecia izba, i w izbach tych w każdey piec murowany, razem do gotowania znayduią się od frontów dwóch izbach, w iedney trzy okna, w drugiey dwa, a w trzeciey iedno i w schowaniu iedno znayduie się. Drzwi wszędzie na żelaznych zawiasach z zamknięciem takimże komin sklepiony masyw murowany.
10. Staynia masyw murowana szkudłami pokryta do którey iest czworo drzwi na żelaznych zawiasach z żelaznemi wrzecądzami, koryta i drabiny są kompletne.
11. Spikrz masyw murowany szkudłami pokryty, o dwunastu oknach małych od dołu a o dziesięciu u góry wniyście do tego spikrza iest dwoie z drzwiami na żelaznych zawiasach i zamkami, wewnątrz podłoga i posowa oraz schody na gurę drewniane.
12. Dwie stodoły wedle spikrza na przeciw siebie stoiące, obydwie masyw murowane, każda o dwóch klepiskach, wrota do nich na żelaznych zawiasach z zamkami bokiem szkudłami, a śrzodkiem słomą są pokryte.

Ogrody
13. Ogród pierwszy za dworem starym czyli folwarkiem, dawniey przez pastuchę posiewany, znayduie się kartoflami zasadzony.
14. Ogród drugi za dworem będący, częścią kartoflami, pietruszką, marchwią, i innym wazywem zasiany i zasadzony.
15. Ogród trzeci za stodołami kapustą i brukwią zasadzony.

Pola
16. Co do pól, tedy W. Błeszyński dziedzic obsiew takowych oziminą i jarzyną tak na folwarku Żelisławiu, iakoteż na dwóch innych folwarkach Sarny i Zaborów zwanych, do dóbr Żelisławia należących za dobry i dostateczny przyimuie z tem tylko nadmienieniem, iż folwark Poczta zwany nie iest obsianem szczególniey jarzyną W. zaś Trzciński tłomacząc, że folwark ten na dwa tylko pola, to iest oziminne i jarzynne iest podzielony, że na połowie zasiał oziminą, druga zaś połowa na pastwisko dla owiec iest zostawiona, twierdzi iednak i chce to usprawiedliwić, że w innych mieyscach za to jarzyną, znacznie nawet więcey nadsiał.
Co do pola ugorowego W. Błeszyński znowu wniósł, iż ugory znayduie nie podorane i mierzwe niewywiezioną co uskutecznione było bydź powinno, na co W. Trzciński odpowiedział, iż przy obięciu possesyi Żelisławia czterdzieści ośm prętów ugoru zastał tylko podoranego, a teraz podoranego ugoru na pięćdziesiąt około pługów pozostawiona, do mierzwy zaś  przyznaie, iż tylko takowey z folwarku w Zaborowie nie wywiózł, a tu w Żelisławiu iedynie reszty przed kurnikami i w oborze pozostałey z resztą, że ieżeli nieco mierzwy w niektórych mieyscach znayduie się to ta z nowego nasłania pochodzi. - w końcu łąki na Żelisławiu i folwarkach Zaborowie i Sarny nie wypaszone znayduią się, i w takiem też stanie W. Błeszyński dziedzic przyimuie ie.
W dalszey kontynuacyi opisu pomienionych dóbr Żelisławia, Reient działaiący udał się dla obeyrzenia budynków dworskich na folwark Zaborów i Sarny, i z tym nasamprzód na folwarku Zaborowie 17 zastał stodołę murowaną w filary, i pomiędzy te filary kładzione bale bokami szkudłami, pośrodkiem zaś słomą pokryta, o dwóch klepiskach, wrota u tey stodoły znayduią się na żelaznych zawiasach z wrzeciądzami i kłótkami, oraz od tyłu z żelaznemi tylnikami do zamykania.
18. Owczarnia masyw murowana z wrotami w obydwóch szczytach na żelaznych zawiasach, i tylnikami żelaznemi, w ścianie zaś frontowey podłużnyi znayduie się dwoie drzwi poiedyńczych na żelaznych zawiasach z wrzecądzami żelaznemi. W tey owczarni w ścianach podłużnich iest ośm okienek dla widoku, od których sześć okien z szybami przez owczarka okazane zostały, a dwa brakuiące maią się znaydować w zamieszkaniu owcarza.

Na folwarku Sarny znayduią się.
19. Stodoła na słupach w bale podmurowana słomą pokryta, o dwóch klepiskach, wrota u teyże stodoły na żelaznych zawiasach, z wrzecądzami i tylnikami żelaznemi, oraz z kłutkami.
20. Owczarnia z drzewa w bale słomą pokryta, u którey wrota w szczytach na żelaznych zawiasach z tylnikami żelaznemi i dwoie drzwi w ścianie podłuźniey frontowey na żelaznych zawiasach z wrzecądzami żelaznemi do zamykania.
Po spisaniu w powyższym sposobie budowli dworskich wszystkich obsiewów i tym podobnie iak wyżey  zamieszczono W. Erazm Błeszyński dziedzic wniósł do tego aktu, że przy obięciu possesyi przez W. Trzcińskiego stała a. stodoła dworska z drzewa o iedym klepisku b. obora po Jakubie Brockim. c. stodoła i obora po Witku gospodarzu. d. obora i chlew po Woźniaku, oraz e. płoty wedle ogrodów za stodołami, iak dawniey tarnia stała, i na końcu f. chlewy i tarnia dworskie, których teraz nie znayduie, oraz uważa, iż ośmiu gospodarzy w tych dobrach upadło wzmiankę tu więc o tym czyni dlatego aby pretensyi stąd wynikaiących w drodze oddzielney właściwey mógł dochodzić.
Na ten wniosek W. Trzciński oświadczył, iż nasamprzód w naywiększey części zaprzecza ruszczonych pretensyi, zresztą zaś uważaiąc wnioski W. Błeszyńskiego niewłaściwie do tego aktu czynione, wcale na takowe nie odpowiada i tłomaczenie z tego czynić w właściwym mieyscu zastrzega sobie.
W tem mieyscu podał nadto W. Trzciński, że przez zapomnienie maszyna do sieczki gruntowa, stoiąca na wolarni, niezostała ieszcze zapisaną, która na gruncie pozostaie, a W. Błeszyński oświadczył, iż ta zupełnie zruynowana, i do użytku niezdatna.

Kołek bagno

Kołek, nazwa bagna znajdującego się na północ od wsi Brzozowiec w gminie Błaszki. Obecnie na obszarze dawnego bagna  znajduje się niedawno wykopany staw.

 1992 r.

 Geoportal , zdjęcie archiwalne.

 

 Geoportal

 Zdjęcia z 20 kwietnia 2020 roku.