-->

poniedziałek, 22 czerwca 2020

Inwentarz Brzeski (1813)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Dydyńskiego z Szadku z roku 1813-14. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 704)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

 Wieś Brzeski na Mapie Kwatermistrzowskiej

"Działo się na gruncie dóbr Brzysk dnia siedemnastego września roku tysiąc ośmset trzynastego"
Sąd Pokoju Powiatu Szadkowskiego wskutek rezolucji Rady Familijnej wysyła do wsi Brzeski Pisarza Sądu Pokoju Powiatu Szadkowskiego Jedlińskiego.
Dobra Brzeski leżące w ówczesnym powiecie szadkowskim, departamencie kaliskim, należały do Jana Nepomucena Sulimierskiego, który był ich zastawnym posesorem. Po jego śmierci Rada Familijna zadecydowała, że Mikołaj Sulimierski, zastawny posesor wsi Zalesie należącej do majętności zadzimskiej, oraz Seweryn Skórzewski, zastawny posesor wsi Otok leżącej koło Zadzimia, zostają opiekunami nieletnich dzieci Jana Nepomucena Sulimierskiego, czyli Filipa, Teresy i Katarzyny.
W latach 1812-13 Brzeski były dzierżawione przez Józefa Zabłockiego. Po expiracji kontraktu wspomniany wcześniej pisarz przybył do wsi i zajął się opisywaniem inwentarza. Kolejnym dzierżawcą zostaje Mikołaj Sulimierski.

Dwór: Do którego wchodząc drzwi pierwsze na zawiasach ze szkoblem i klamką żelaznemi. Po lewey stronie wchodząc drugie drzwi do pokoju na zawiasach żelaznych z haczykiem i z szkoblem. W tym pokoju okien dwa w tafle kwadratowe, iedna tylko pęknięta tafla, suffit i podłoga z tarcic, obicie papierowe złe, piec ceglany zły, kuminek dobry. Z pokoju tego drzwi na zawiasach z chaczykiem do przystawionego letniego pokoju o dwóch oknach całych w tafelki z podłogą i suffitem całemi. Z sieni teyże wchodząc na prawą stronę czeladna izba, w którey drzwi na zawiasach troie, w szrodku przez puł izby przeforsztowanie na kształt pokoiku bez podłogi, piec i kumin jeden, okna dwa złe, przy czeladniey komora, z którey drzwi na dwór, na zawiasach z szkoblem. Pod całym dworem  przyciesi złe, oprócz iedney części po śmierci niegdy Nepomucena Sulimierskiego drzewem nowym rzniętym przystawioney. Kumin w tym budynku wielki, lepiony, górą nadmurowany, dach słomą pokryty dobry.
Za dworem studnia obcembrowana z żurawiem bez wiadra, niepotrzebowana, z przyczyny że wody w niey często brakuie.

Chlewy blisko dworu z rzniętego drzewa, pod któremi przyciesi złe, dach reperacyi potrzebuie, drzwi na biegunach troie bez wrzecądzów.
Obórka za wrotami wiezdnemi z cabków?, ze szczętem zła.
Staienka. Za tą ku pułnocy staienka w słupy dobra, niedawno postawiona bez pokładu z szkoblem u drzwi. Daley
Obora z drzewa rzniętego, duża, zła, reperacyi potrzebuiąca z dwoygiem wrot i iednemi drzwiami małemi na biegunach blisko tey
Stodoła nowa o dwóch klepiskach z czworgiem wrót, z wrzecądzami czteroma, kłotkami dwoma. Przy tey obok
Spikrz stary w ogrodzeniu obalony, przy którym znayduią się drzwi na zawiasach z wrzecądzem, z drzewa tego teraz dwoiaki na wsi stawiaią. Idąc ku dworowi
Spikrz nowy pod dobrym dachem, podłoga i suffit z tarcic, ten przeforsztowany balikami, drzwi w niem dwoie, na biegunach z wrzecądzami.
Kaplica obok dworu z drzewa rzniętego, ieszcze dobra pod gontami, u wierzchu wieża z dzwonkiem, drzwi na zawiasach z szkoblem i wrzecądzem, w tey ołtarz ieden, okna dwa dobre, podłoga i suffit złe, ławki dwie. Za kaplicą w tyle
Owczarnia z rzniętego drzewa bez pokładu, u niey wrot dwoie na biegunach, trzecie boczne małe także na biegunie. Podwórze ogrodzone w ciesane płatwy i słupy, w dwóch tylko mieyscach, przy oborze i stodołach chruściany płot znayduie się.
Browar za stawkiem pustym, z drzewa rzniętego ze szczętem zły obala się.
Gościniec na trakcie widawskim z izdebką i komorą bez stayni, zupełnie zły ze wszystkim, na komorze dach obalony. Na przeciw tego
Chałupa komornicza ze szczętem zła, obalona bez mieszkania.
Młyn na rzece Grabia zwaney z drzewa rzniętego, do którego wchodząc drzwi na biegunach, kumin w lepionkę, w izbie kumin i piec murowany, okno w tafle złe, podłoga i suffit z tarcic pogniłe. Z tey izby izbetka, do którey drzwi z chaczykiem na biegunach, z komory drzwi na dwór na biegunach z zaporą, młynica zaś u tego młyna o dwóch kołach, u iednego koła kamień wierzchni cali dwanaście a spodni cali cztery, a u drugiego kamień wierzchni cali sześć, zaś spodni cali trzy trzymaiące. W młynicy podłoga zgniła zła, żelastwo także tylko potrzebne do młyna znayduie się wszystko dobre. Przyciesi pod tym młynem pogniłe, dach nad izbą słomiany dobry, młynica dranicami pobita w roku przeszłym.
Stodoła do młyna należąca z rzniętego drzewa, przyciesi, kozły, dach ze szczętem złe.
Oborka do tego młyna należąca  z kawałków zupełnie zła, niezdatna do reperacyi. Blisko tego młyna
Browar  do którego wchodząc drzwi na biegunach, z sieni zaś do izby na zawiasach z chaczykiem, kumin wielki w lepionkę zły, piec murowany z kuminkiem zły, okien dwa w tafelki małe, z których trzy stłuczone, w tey izbie podłogi nie ma, suffit z tarcic zły. Do komory drzwi na zawiasach z wrzecądzem żelaznym, z komory na dwór na biegunach. Cały ten browar z drzewa rzniętego zupełnie zły.
Statki browarne- garniec miedziany zły, ważący wraz z pokrywą i rurami funtów siedmdziesiąt ieden,kociołek do piwa także miedziany ważący fontów trzydzieści dwa zły |: ... attest? kotlarza z Widawy przyłącza się :| zaciernie trzy, kadki do piwa dwie, iedna większa druga mnieysza, przycier do wywaru ieden, beczka iedna, sądków dwa, reszta statków arędarskie.

Zabudowania wieyskie.
Pułrolnicy.
Pierwszy Franciszek Strycharczyk, chałupa jego i stodoła reperacyi potrzebuiąca. Ten robi dni sześć ręczno w tydzień, lub dni trzy orze, daie kapłonów dwóch, jay puł kopy, sztukę przędzie i obrabia, za co bierze groszy piętnaście. Ma wołów pańskich cztery, krowę iednę, swinię iednę, siekierę, kosę, wóz, pług, radło. Stróżą strzeże i trzodę pełni, oraz w żniwa tłuki cztery odbywa.
Drugi Andrzey Mirowski chałupę i stodołę ma złą, ma to wszystko i robi co pierwszy.

Zagrodnicy.
Pierwszy Jan Strycharczyk, chałupa jego i stodoła zła, robi dni trzy pieszo, lub bydłem dwa, stróżą i trzodę oraz tłuk cztery odbywa, daie kapłona iednego, jay mendel, wołów pańskich ma trzy, krowę iednę, swinię iednę, siekierę, kosę, wóz, pług, radło, przędzie puł sztuki.
Drugi Felek Woysciach, chałupę i stodołę ma złą, ma to wszystko co pierwszy, powinności odbywa równie.
Trzeci Szymon Marszał. Chałupa i stodoła iego złe, ma to wszystko i robi co pierwsi.
Czwarty Wincenty Nowiński, chałupa i stodoła iego złe, ma i robi co pierwsi.
Piąty Stanisław Bakalarczyk, chałupa iego i stodoła dobre, ma i robi co pierwsi.

Komornicy.
Pierwszy Jakób Zdulski, chałupa i stodoła jego złe, grunt ma na komorne nadany bez obsiewu dworskiego zaprzęgu i sprzętu dworskiego żadnego nie ma, robi ręczno dni dwa w tydzień, w żniwa zaś dni cztery, tłuki odbywa.
Drugi Mikołay Grocholski, chałupa iego i stodoła złe, na których dach obalony, ma również grunt i robi iak pierwszy.
Trzeci Jan Walczyński, ten gruntu nie ma, kopiznę tylko bierzę, robi to samo co pierwsi, mieszka w gościńcu z gościnnym.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz