Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał i udostępnił do publikacji Jakub Jurek.
Działo się na gruncie wsi Świerczowa powiatu sieradzkiego dnia trzydziestego lipca roku tysiąc osiemset trzydziestego drugiego.
Rejent powiatu sieradzkiego Wwtwa?
kaliskiego niżej podpisany w Sieradzu z urzędu zamieszkały, tu na
rządanie urodzonego Jana Szreniawa Borzysławskiego teraźniejszego
dzierżawcy trzechletniego dóbr Świerczowa do opisu stanu tychże
dóbr przybyły wskutek warunków dnia piętnastego maja roku
bieżącego następionych wezwał dziś na? jutro WW. Franciszka
Kaczkowskiego extrahenta i Jana Domanieskiego podobnież pełnomocnika
sukcesorów niegdy JW. Xawerego Turskiego stolnika, jako dziedziców
majętności Widawskiej lecz że nie przybyli, przeto rejent
nazajutrz? o godzinie ósmej w przytomności tegoż ur. Jana
Borzysławskiego dzierżawcy i dwóch świadków Macieja Bobra
zagrodnika i sołtysa oraz Kazimierza Kowalskiego półrolnika, w
Świerczowie zamieszkałych, przystąpił do opisu stanu dóbr
Świerczowa jak następuje.
Budynki dworskie.
1. Dwór z drzewa kostkowego stary w
ziemię wklęsły. Komin murowany, dach w połowie pod gontami
stary, przynajmniej w jednej trzeciej części potrzebuje nowego, w
drugiej połowie pod snopkami, mający trzy pokoje, garderobę,
schowanie i komorę, z której schody na górę. W pokojach podłogi
i posowy z tarcic, okna szklane, w których są zawiaski i szkobelki
po części przegniłe, szyb pięć pęknionych, jedna wybita.
Kominki dwa szafiaste, jeden moskiewski, piec polski, a drugi
okrągły. Drzwi wszystkie na zawiasach żelaznych z hakami,
szkoblami, u dwojgu są zamki bez kluczy, z antabkami, u dwojga
wrzeciądze ze szkoblami. Sieczne? drzwi zbijane? goździami z
klamką żelazną i hakiem
2. Folwark z surówki, komin
murowany, dach słomiany z kalowką? złą izby trzy, komora jedna.
Drzwi na zawiasach, ściana z tyłu i z pół boku waląca się jako
z gliny i okopu dobrego nie mająca. Okna zwyczajnie poprzetrącane.
3. Studnia dość głęboka z
cembrzyną złą, przy niej koryto, słup dębowy z żurawiem,
drągiem i wiadrem starym okutym.
4. Stajnie dwie z wozownią bardzo
stare, pochylone, mające drzwi dwoje i wrota stare na biegunach z
dziurami, nowych potrzeba, u jednych wrzeciądz z szkoblami. Dach
słomiany stary z kalonką? nowo przez dzierżawcę teraz daną,
żłoby trzy, drabki? dobre trzy, podłoge jedne, pokłady z żerdzi,
ale niecałe.
5. Na boku przystawione 2. chlewiki
na trzodę z dylików łupanych? starych i nowych, dach słomiany,
drzwiczek dwoje.
6. Owczarnia z drzewa rżniętego,
bardzo stara, pochylona, przyciesi z gruntu złe, dach słomiany
stary zły, wrota i drzwi stare złe, popodpierana wewnątrz i
zewnątrz, grozi obaleniem. Połasiu? trochę z żerdzi.
7. Spichlerz z drzewa rżniętego,
mający dach słomiany bez kalowki?, w szczycie brakuje drzwi.
Wchodząc drzwi na zawiasach? hakach z wrzeciądzem kręconym,
szkoblami, zamkiem i kluczem, w szrodku przegrody i schody na górę
bez drzwi.
8. Stodoła z drzewa rżniętego
stara, o dachu słomianym, mająca dwa samsieki, komorkę na
sieczkę, drzwi z wrzeciądzem, szkoblami.
9. Stodoła druga stara, mająca dach
słomiany stary, wrota na biegunach z wrzeciądzem i szkoblami.
10. Stodoła trzecia z drzewa
rżniętego stara, z dachem słomianym starym. Wrota u niej stare z
wrzeciądzem i szkoblami. Na północ przystawiony samsiek z dylików
w słupy bez wrót z dachem słomianym.
11. Szopa z dylików pod snopkami bez
posowy i bez drzwi.
12. Chlewiki na boku? spichrza, z
dylików łupanych, mające dach słomiany bez kalonki? o trojgu
drzwiach, bez żelaz i bez posowy.
13. Podwórze ogrodzone łupanymi
łotami?, mające dwoje wrót, jedne z frontu stare z tarcic złe,
drugie do gumna z łat?. Inne płoty w tyle z chrustu.
14. Za dworem sadek zarosły,
rozciągający się z ogródkiem pustym, nie zasianym ani nawet
rytym? gdzie jest tu i ówdzie śliwek większych 12. wiśni 10.
gruszek polonych? dwie, topoli trzy.
15. W szrodku dziedzińca sadzawka bez
pożytku.
na
Wsi.
16. Austeria w pruski mur porządna,
mająca komin murowany, dach szkudlany z drabiną na nim, izbę
wielką, izdebki dwie, schowania, drzwi na zawiasach z wrzeciądzmi,
szkoblami, klamkami, kominki dwa z jednym sabatnikiem?, piece dwa,
okna dość dobre, w których dziewięć szyb wybitych, a dwie
przetrącone, w izbie podłogę, w wszędzie posowy. Przy austerii
stajnia wjezdna w pruski mur pod szkudłami. Wrota na biegunach z
klamerkami i kunami? u góry i do prągłów? Dach reparacji
potrzebuje, bo dziurawy. W tej stajni żłoby dwa i drabiny dwie.
17. Kuźnia z drzewa rżniętego,
mająca komin murowany, dach szkudlany potrzebujący ratunku i drzwi
z jedną zawiasą.
Zasiewy w polu ozimim
1. Dział za gościńcem od płota i
ról włościańskich ??? ??? do granicy podgórskiej na szerz, a na
dłuż od drogi widawskiej do pastwiska w łęgu, cały zasiany
żytem, między którym żytem znajduje się w czterech miejscach
pszenicy :? a w jednym na szerz prętów 22, na dłuż prę. 24. b.
w drugim miejscu na szerz prętów 8 ½, na dłuż prętów 25. c. w szrodku na szerz prętów 26 1/2 , na dłuż prętów 26? d. w czwartym na szerz prętów 30, na dłuż prętów 45.
Zasiewy jarzynie?.
1. Grochu od ról chłopskich na
pierwszym staju prętów 30 na szerz, a na dłuż prętów 27,
którego cale nie masz tylko tam chwast i trawa.
2. Jęczmienia na drugim staju na
szerz prętów 30, na dłuż pręt. 56.
3. Tatarki na tymże dziale w dolnym
staju na szerz prętów 13, na dłuż prętów 20.
4. Jęczmienia dalej na szerz prętów
12, na dłuż prętów 44
na drugim oddziale tegoż pola
5. Owsa od drogi bużeńskiej aż do
budynków dworskich przez cały ten działek wyjąwszy, że między
tym owsem jest jęczmienia w jednym miejscu na szerz prętów 12, a
na dłuż prętów 24. W drugim na szerz prętów 15, na dłuż
prętów 29 ½.
Pola ugorowe.
1. Od budynków dworskich ku Dębinie
ugoru podoranego zostało przez przeszłego dzierżawcę:
a. półtora staja na dłuż, na
szerz prętów 33
b. staje? na dłuż, a na szerz
prętów 11.
c. dwa staja ku dębinie, na szerz
prętów 36.
Tu na tym ugorze
kartofli było zasadzonych od budynków dworskich aż do mostku i
kozaków ta? sztuka lecz żadnych nie masz, lecz wszystkie zgnieły.
2. Dalej za płotem pańskim aż do
rowu tatarki na szerz prętów 13 a na dłuż prętów 25.
3. Tatarki za rowem aż do chłopskich
ról klinami, na szerz prętów 40, a na dłuż prętów 30.
Ogród po lewej stronie
dworu.
4. Na tym ogrodzie jęczmień zasiany
na szerz wyjąwszy w końcu 9 prętów aż do rowu gdzie przeszły
dzierżawca zasiał konopie i zasadził kapustę i brukiew które
wymiękły?, a konopi może będzie dziesięć snopków.
Ogólnie mówiąc
o zasiewach: pszenica w połowie dość dobra, a w większej bardzo
licha mająca pełno miezły? i rzadka.
Żyto mierne,
pełno w nim miezły?, kostrzewy i w w nich? miejscami rzadkie.
Jęczmień lichy z częścią owsa pomieszany oprócz na ogrodzie
przy dworze gdzie jest dobry. Owies średni ale owsikowaty. Tatarka
biedna tak że na odsiew nie? wystarczy. Grochu i kartofli zupełni
nie masz. Podobnie nie masz konopii, rzepaku, kapusty i
brukwi/brakuje?. Ogrodowiu? żadnych bo nie siane. Łąki nie tykane
zostały.
Osada włościan i od nich robocizna.
| Półrolnicy | Czynsz osobny zło. | Ma pańskie | Robi | Czynsz płaci | Aleo? szt. przędzie | Daje | |||||||||||||
| Woły | Krowę | Świnie | Wóz | Pług | Radło | Siekierę | Kosę | Sierp | bronę | W tydzień | Tłuki? w żniwa | Zło | gr | Kapłona | jaj | ||||
| Jakub Bąk .. | Koni? 1? | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 6 | 4 | 1 | 8 | 1 | 1 | 15 | Woły s? ma? chły? zimie? |
| Walenty Nowacki na połowie | Do? ½ ? | 2 | 1 | 1 | ½? | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 3 | 4 | 1 | 8 | 1 | 1 | 15 | |
| Kazimierz Kowalski | Do? 1 | 4 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 6 | 4 | 1 | 8 | 1 | 1 | 15 | |
| Andrzej Krześniak | Do? 1 | 4 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 6 | 4 | 1 | 8 | 1 | 1 | 15 | |
| Aleksy Koliński | Do? 1 | 2 | 1 | 1 | ½ ? | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 3 | 4 | 1 | 8 | 1 | 1 | 15 | |
| Kacper Koperski ) | 3 | ||||||||||||||||||
| Mateusz Bernycik | Do? 1 | 4 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 6 | 4 | 1 | 8 | 1 | 1 | 15 | |
| Jędrzej Goczałek | 3 | 1 | 8 | 1 | 1 | 15 | |||||||||||||
| Jakub Lewandoski | Do? ½ ? | 2 | ½? | 1 | 1 | 3 | 1 | 8 | ½? | 7 ½ | |||||||||
| Zagrodnicy | |||||||||||||||||||
| Jan Bączyk | 1 | 1 | 1 | 3 | 4 | 1 | 8 | 1 | |||||||||||
| Feliks Machela | 1 | 1 | 1 | 3 | 4 | 1 | 8 | 1 | |||||||||||
| Maci Bober | 1 | 1 | 1 | 3 | 4 | 1 | 8 | 1 | |||||||||||
| Antoni Mixa | 1 | 1 | 1 | 3 | 4 | 1 | 8 | 1 | |||||||||||
| Michał Skubisz | 1 | 1 | 1 | 3 | 4 | 1 | 8 | 1 | |||||||||||
| Komornicy | |||||||||||||||||||
| Piotr Luterek | 1 | 2 | |||||||||||||||||
| Józef Machela | 1 | 2 | |||||||||||||||||
| Jędrzej Tarkoski | 1 | 2 | |||||||||||||||||
| Matuska? | 1 | 2 | |||||||||||||||||
| Wiktora | 1 | 2 | |||||||||||||||||
| Szymon Patyk | 1 | 2 | |||||||||||||||||
| Tomasz Knop | 1 | 2 | |||||||||||||||||
| Marcin Mixa karczmarz | 30 | ||||||||||||||||||
| Summa | 20 | 6 | 6 | 5 ½ | 6 | 6 | |||||||||||||
Półrolnicy i zagrodnicy mają zasiew
pański, owce strzygą, stróżą? trzodę i świetną? drogę do
Widawy bez ciężaru odbywają, sadzę wycierają. Podłóg protokołu
zajęcia przez komornika Trybunalskiego Leona Nawierskiego? dnia
czternastego stycznia r. b. sporządzonego, po spadłym półrolniku
Stanisławie Mixie zło 131 groszy 6 i po Franciszku Woźniaku
zagrodniku zło 76 gro 6 za inwentarze czyli w ogóle zło 207 gro 12
dico? zło. dwieście siedm groszy dwanaście przy W. Norbercie
Stawskim dzierżawcy pozostają. W skutek zaś aktu tradycji z tymże
W. Stawskim przeszłym dzierżawcą dnia 19 listopada roku 1829 przez
rejenta spisanego, powinno być na gruncie podług taxy tam
wyrażonej:
1. konie cztery fornalskie z taxą
zło 170
2. Szle? rzemienne z naszyjnikami,
trzema uzdeczkami
i trzema uzdzienicami 7
3. Siodło z popręgiem i
purlikomi? 2
4. Wóz kuty stary z warkami? i
wagą 30
5. Drabiny 2 z losniami? i 2 drabki z
półkoszkami 25
6. Brony żelazna cztery 8
7. Siekiera fornalska 6
8. Wiadro okute przy studni znajduje
się 1
9. Młynek do chędożenia zboża 3
10. Ćwierć stasza? od zboża 6
11. Dwoje lasów? dla przegradzania
owiec 12
Lecz z tego wszystkiego nic nie
zostawił na gruncie W. Stawski przeszły dzierżawca
w Kuźni
12. Miech kowalski stary 8
13. Kowadło kute średnie 10
14. Goździownica do szynali? zło 1
gro 6 tej nie masz którą
do dworu za posesji W. Stawskiego
wzięto
w Karczmie
15. Stół sosnowy długi 1
16. Ławka przy stole 6
17. Kwarta kwaterka i półkwatercze,
tych nie zostawił
przeszły dzierżawca które były
taxowane gro 24
Po tym zwołana została gromada i ta
oddana z zwyczajnym posłuszeństwem ur. Janowi Borzysławskiemu
teraźniejszemu dzierżawcy. Niniejszy protokół dnia trzydziestego
pierwszego lipca roku bieżącego na gruncie ukończony po
przeczytaniu głośnym i przyjęciu ur. Jan Borzysławski dzierżawca
i Rejent własnoręcznie podpisali oprócz świadów Macieja Bobra i
Kazimierza Kowalskiego pisać nie umiejących.
/ Jan Borzysławski/
/ Antoni Pstrokoński, rejent powiatu
sieradzkiego/
wydany extrakt na papierze stęplowym
gro piętnaście dla pana Borzysławskiego świadczę /Pstrokoński
RM?/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz