Źródło inwentarza:
Akta notariusza Jana Strachowskiego z roku 1815. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.
1793 r.
Po wygranej licytacji wsi Dąbrówki
Nepomucen Grzybowski sprowadza na grunt tejże wsi dnia 24 sierpnia
roku 1815 pisarza aktowego Jana Strachowskiego w celu opisania stanu
dóbr wsi Dąbrówki część litera A. Wieś należała wcześniej
do zmarłego Józefa Kąsinowskiego.
Zabudowania dworskie i zaiazd
Zaiazd do dworu ze wsi bez wrót dany. Do dworu wchodząc przed
dworem iest bruk z kamieni dany, lecz przed progiem popsuty, do sieni
są drzwi z antabą żelazną na zawiasach i chakach żelaznych, w
sieni iest bruk dany na glinę lecz z podwórza w siennych drzwiach
popsuty. W środku kuchenka z pruska w reglówkę dana do którey
drzwi na zawiasach i chakach żelaznych z wrzecądzem i szkoblem
żelaznemi. Po lewey stronie wchodząc od podwórza są drzwi na górę
z drzwiami zamykanemi z tarcic prostych na zawiasach i chakach
żelaznych, z wrzecądzem i szkoblem do zamykania, schody ciosanemi
deskami obite ordynaryine, pułap nad sienią z balików łupanych
dany, w którym ze trzy balki są iuż zbutwiałe. Po lewey stronie
izba mięszkalna do którey drzwi z tarcic stolarską ordynaryiną
robotą dane na zawiasach i chakach żelaznych z chaczykiem u góry i
zamkiem starym francuzkiem z antabą wykrącaną do zamykania dane
przez Wielmożnego Psarskiego i oraz gałką do przyciągania. W tym
pokoiu mięszkalnym iest iedna izba w którey podłoga z tarcic
poprężona, okna dwa w małe tafelki dawane, które przez pół
otwieraia się z chaczykami ordynareynemi. W tych oknach iest
wybitych tafelek cztery a dwie przez puł pękniętych. Piec z kachli
białych ordynareyną robotą stawiany kominek ordynareyny i przy nim
brandzmur w którym dwie szufki do stawiania, u okien i u drzwi
wchodnych futryny podawane, ordynareyną robotą, pułap z tarcic
ułozony. Z tey izby są drzwi ordynareyną robotą stolarską, z
futrynami dane, u których wrzecądz z koblem do zamykania, zawiasy i
chaki w tey komorze iest okienko małe w drobne szybki dawane. Z tey
komory są drzwi do kuchenki otwieraiące się na zawiasach i
chakach żelaznych. Naprzeciwko iest izba kuchenna, do którey drzwi
ordynareyną robotą stolarską na zawiasach i chakach żelaznych z
wrzecądzem i szkoblem i klamką drewnianą, do którey wchodząc
była podłoga z tarcic ułożona, lecz teraz pognieła, piec z cegły
i kominek do gotowania dany i murek do stawiania, okna dwa w małe
tafelki dawane przez puł otwieraiące się lecz teraz popsute w
których tych dwóch oknach są cztery tafelki całe a reszta
potłuczonych, na przeciwko drzwi wchodnych iest komora bez drzwi i
podłogi z futryną o iednym oknie, w którym tylko siedm tafelek
całych, a reszte wytłuczonych, i okiennicą teraz to okno iest
zastawione, pobok tey izby iest izdebka, do którey drzwi ordynareyną
robotą dane, na zawiasach i chakach żelaznych z antabą do
zamykania, przez Wielmożnego Psarskiego iako dawnego Possessora
części tey, w tym pokoiu iest okno iedno w małe tafelki dawane
całkiem otwieraiące się, w którym szyb dwóch niemasz. Piec z
cegły kuchnią i pokoik ten grzeiący kominek ordynareyny. Z tey
poboczney izdebki są drzwi do schowania na zawiasach i chakach
żelaznych a drugie do sadu takiesz. W tym schowaniu było okno lecz
tera go niemasz, tylko okiennicą zabite, w tym schowaniu podłogi
niemasz, futryny u wszystkich drzwi podawane stare, pułap nad tą
kuchnią i pokoikami z tarcic dany. W środkowym kominie od dołu
brandzmury dane, a daley stożyny gliną wylepiane, nad wierzchem
komin nadmurowany, lecz w niektórych mieyscach cegły powylatały, i
do konieczney reperacyi potrzebuie. Ten dwór iest snopkami poszyty, w
poszyciu poprawny przez byłego Possessora Wielmożnego Psarskiego
ten dwór iest z bali rzniętych stawiany częścią a częścią z
różnych kawałków drzewa ciosanego przystawiany. Za tym dworem
iest staweczek od drogi ze wsi wierzbami wysadzony, lecz
nieogrodzony, u którego od wsi upustu niemasz, tylko mostek do
przeiazdu dany, lecz zły, tudzież od dworu do kurników także
płotu niemasz. Za dworem kurniki z drzewa rzniętego w węgły
postawione, z wystawą o trzech słupach a czwartą podporą w
których na różne potrzeby gospodarskie iest chlewików pięć u
których drzwi pięcioro, u których iednych tylko iest wrzecądz i
szkobel żelazne, u reszty zaś niemasz tylko na kołki zapieraią
się, u iednego chlewa drzwi tarcic brakuie trzy, te chlewiki w
poszyciu są nienaygorsze, lecz podwleczenia przyciesi potrzebuiące,
gdyż iuż się pochyliły ku stawkowi i są zaparte dwiema
zastrzałami, pułap nad czteroma chlewikami z drągów ułożony, a
nad piątym chlewikiem od dworu pułapu zupełnie niemasz, tudzież i
nad wystawą. Przy tych chlewikach iest kubeł do tuczenia wieprzy z
różnych kawałków drzewa starego postawiony z korytem i
przykrywadłem niemniey drzwiczkami na biegunach drewnianych bez
naymnieyszego żelastwa. Za temi chlewikami sadek mały różną
drzewiną śliwkową zasadzony, a drugi w rogu od dworu ku drodze
drzewem wiśniowym także zasadzony. Nad drogą obora u którey
wrota do wywozu mierzwy są iedne bez prąga żadnego, z boku od
podwórza są małe z wrzecądzem i szkoblem żelaznym, ta obora z
różnych zrzynów drzewa ciosanego i rzniętego postawiona, w
poszyciu nienaygorsza i przyciesiach. Obok tey obory iest wolarnia z
staynią postawiona. W wolarni iest żłob i drabina mała, drzwi na
biegunach drewnianych na kołek zapieraiące się, pułap na tey
wolarni z drągów ułożony. Za tą wolarnią rzezalnia na sieczkę
do którey są drzwi na biegunach drewnianych, bez wrzecądza,
podłoga z łupanych dylów ułożona, pułapu na tey niemasz. Za tą
staynią do którey są drzwi na biegunach drewnianych i szkoblem
żelaznemi, i kawałek żelaza do pręta z szkoblem, w tey stayni
iest żłob i drabina, pułap tylko z drągów tak nad wystawą iako
i staynią ułożony. Przy tey stayni pod wystawą iest chlewiczek
przybudowany na drób z drzwiczkami ordynareynemi bez żadnego
żelastwa, w którym chlewiku u góry brakuie dylików kilku. Ta
staynia z wolarnią iest częścią z drzewa rzniętego a częścią
z drzewa kostkowego stawiana, pod którą od drogi przyciesi pogniły
i węgły z zamków powypadały. Dach natey snopkami poszyty i
snopkami przez Wielmożnego Psarskiego poprawny. Za tą staynią iest
spicherek mały z rzynów stawiany do którego są drzwi na zawiasach
i chakach żelaznych, zamek u tego spichrza do zamykania dany,
szkobel do wrzecądza, którego teraz niemasz, w tym spichrzu iest
posadzka z tarcic i sześć koyców. Pułap na tym spicherku iest z
tarcic dany, poszewka na tym spichrzu z snopków doyść dobra. Przed
tym spicherkiem iest wystawa o dwóch słupach z posową z tarcic,
ten spicherek iest nienaygorszy. Około podwórza całkiego są płoty
złe nowego postawienia potrzebuiące, które częścią z ciosanych
łutów iuż pogniłych, a częścią z całków ociosywanych i
nieociosywanych są dane. Za drogą niedawno postawiona przez
dziedzica stodoła o iednym klepisku z drzewa częścią z nowego
rzniętego a częścią starego na sochni(1) czterech z wrotami
czteroma na puł otwieraiącemi się u których iednych wrót iest
wrzecądz i szkobel do zamykania a z środka u trzech wrotni są
sierdzianki żelazne z środka stodoły na zatyczki zapieraiące się.
Ta stodoła tak w [ś]cianach iako i przyciesiach dobra, tylko w
poszwie potrzebuiąca reperacyi gdyż ciecze.
Nad drogą są wierzby sadzone pomiędzy
któremi wiele wierzb miał zasadzić Wielmożny Psarski.
Po ukończeniu zabudowań dworskich
przystąpił niżey podpisany do opisu zabudowań i powinności
włościan, części tey litera A.
Zagrodnicy.
Andrzy Jendrasiak ma chałupę dobrą,
stodołę zupełnie złą, oborkę zupełnie złą. Ma zasiew
ozimnego jary pański wóz, pług z żelastwem, kosę trawną,
siekierę, wołów parę, krowe iedne. Robi dni w tydzień
pańskiego trzy, tłuk cztery, dwie do ozminy a dwie do jarzyny,
oruie za dzień ieden lasek trzy i pół ośmiołokciowych, do
Błaszek, Sieradza i Warty za koleią ieździ w Święto za
powinności, stróżą i trzodę za koleią odbywa, sadze wyciera,
kapuste sadzi i brukiew i osypuie darmo kapuste wieczorami sieka, len
moczy i wyrzuca z wody, na oli koleyno bierze suszy i na mąkę
tłucze, owce płocze i strzyże sztukę kądzieli oprząda iedne i
płótno obrabia za co od sztuki dwór płaci obrobionego płotna
groszy piętnaście sieje tak ozimne iako i jarzynę wszystko darmo.
Drugi Stanisław Jendrasiak chałupę
ma złą, obore złą, stodołe dobrą i te same inwentarze co i
pierwszy i te same powinności odbywa i darmochy co i pierwszy.
Trzeci Grzegorz Pułaski ma chałupę
dobrą, stodołę złą, oborę dobrą inwentarz ten sam ma co i
pierwszy i to wszystko i te same darmochy i powinności odbywa co i
pierwszy.
Czwarty Grzegorz Balcerczyk chałupe ma
nienaygorszą, stodołe lichą [oborę] zupełnie złą, chlewika nie
ma. Inwentarze te same ma co i pierwszy i te same powinności odbywa
co i pierwszy i darmochy odrabia.
Komornik Bartłomiey Jędrasiak izdebkę
ma przy zagrodniku, i robi w tydzień dni dwa a w żniwa dwanaście i
tłuk cztery, i posiewa rolę pańską swym ziarnem, za to ieszcze z
pola pańskiego bierze żyta zagonów pięć, jęczmienia pięć,
tatarki skład grochu, skład na kartofle zagon roli i na brukiew
zagon i na ten zagon oprzęda sztukę iedne i oddaie do dworu.
Chałupa Jaskowizna zupełnie
zdezelowana i niemasz gospodarza.
Chałupa w którey siedzi żyd
propinator, ta chałupa dobra tylko w poszyciu potrzebuiąca*. Ten
propinator ma kociołek mały do robienia piwa pułbeczkowy, statków
zaś innych drewnianych mielcusznych niema.
Zasiewy pańskie.
Nad stawkiem iest olszynka, dość
ładna do którey podług oświadczenia Wielmożnego Kowalskiego i
gromady miało bydz ogrodzenie, lecz to zdezelowane za possessyi
Urodzonego Niniewskiego.
Ozmina.
Dział pod kierzkami zupełnie zasiany
żytem przez czworo stai klinów staiem iednym pod wiatrakiem
wróblewskim żyta zasianego przeczny dział przy tych klinach przez
troie stai żytem zasiany. Żyta zasianego na Xiężyznie przez dwoie
stay, żyta zasianego od Tokarzewa do Trzcianki przez troie stay, a
czwarte od pastwiska wspólnego owsem. Jarki na dziale szerokim staie
iedno, ditto tatarki na tymże lasek dziesięć, ditto na tymże przy
tatarce owsa lasek siedm a na resztuiącym dziale tymże przez czworo
stay aż do rowu owsem. Od wygonu pszenicy staie iedno, a na drugim
zagonów dwanaście.
Jarzyna
Działek za sadem pod olszyną zasianey
częścią żytem, częścią jarkiem, częścią grochem. Za Olszyną
kapusty lichy iedenaście zagonów, kartofli na Szewcowiznie zagonów
czternaście. Nad Olszyną ugorku podoranego składów sześć przez
ćwierć staia, którey miał bydz ozminą zasiany. Za Olszyną
brukwi, która nie iest opełta i wcale tey niewidać zagonów
dziewięć. Prosa zupełnie lichego zagonów cztery, rzepaku zupełnie
którego niemasz kawałków czternaście. Przydziałki przy granicach
Gozuchowskich i Oraczewskich przez stai iedno długości częścią
owsem, częścią grochem, częścią tatarką są zasiane, ditto na
tych przydziałkach lnu zagonów ieden i puł, a na drugi połowie
zagonu jęczmien zasiany. Od Pruchnów na pułrolniczy roli owsa
troie stay, a na czwartym staiu jęczmien do drogi, a od drogi aż do
stodół drugiey części. Owsa troie stay, ditto na pustym
dziale drugim od Pruchnów przez czworo stay jęczmienia.
Ugór.
Pólko za stodołami pańskimi
podorane, które ozminą miało bydz zasiane. Ugoru niezasianego
ozminą składów piętnaście podoranego i gnoiem nawiezionego. Na
Trzciance ku Wróblewu krócic podoranych przez puł staia, ditto za
temiż na dziale podoraney roli stay dwa na którym ozmina miała
bydz zasiana na Grzmiącey podoraney krócicy przez puł staia, która
miała bydz żytem zasiana. Na trzeciey krócicy na Grzmiący od
Xiędza Wróblewskiego łąk ciągnących się przez staie, która
powinna bydz była żytem zasiana a niepodorana. Na przecznym dziale
od pastwiska wspólnego stay troie podoranego ugoru. Krócicy
podoraney przez puł stay na Tokarzewie dział na płotkach troie
stay podorany. U Gruszeczki działu podoranego przez czworo stay nad
Kościelną Drogą.
*reperacyi
Słowa nieczytelne.
(1) 
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz