poniedziałek, 13 stycznia 2020

Inwentarz Poradzew (1815)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Jana Strachowskiego z roku 1815. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Mapa Kwatermistrzowska

6 lipca 1815 roku pisarz aktowy Jan Strachowski wezwany przez Wojciecha Psarskiego dziedzica wsi Poradzewa i Mateusza Osińskiego posesora tej wsi przybywa do Poradzewa w celu dokonania opisu stanu dóbr i zabudowań.

Opis stanu dóbr i zabudowań dworskich.

Dwór idąc od miasta Warty do wsi Poradzewa drogą publiczną wieżdza się na dziedziniec dworski, gdzi po prawey ręce wiazdu ku wschodowi stoi dwór z drzewa tartego, w węgły wybudowany, pod dachem częścią szkudłami, a częścią teraz słomą pokrytym i dranicami zupełnie zgniłemi powierzchownie połowa domu tego od podwórza iest gliną wyrzucana i wytrynkowana, druga zaś połowa dworu tego zewnątrz nie iest wyrzucona, do którego wchodząc sieni są drzwi ordynaryiną robotą u dołu w rogu wyłupane, na zawiasach i chakach żelaznych z kołkiem żelaznym od podwórza na zaporę drewnianą kołowrotek z klamką drewnianą zamykaiące się, po prawey ręce wchodząc do pokoiu mięszkalnego iest wchod z kamieni ułożony, lecz tego do koniecznie potrzeba poprawić, gdyż schodząc do sieni z pokoiu, może kto podlec niebezpieczeństwu. Do tey izby są drzwi falsowane na zawiasach i chakach żelaznych przez pół otwieraiące się sufrydlami dwiema u góry i u dołu, u drugiey zaś połowy sufrydlow niemasz, tylko chaczyk u góry, zamek francuzki bez klucza. W tey izbie iest komin szafiaty murowany, piec z zielonych kachli na postumencie stawiany, u którego postument czarno pomalowany podłoga i pułap z tarcic ułożone, okien iest w tym pokoiu z szyb podarkuszowych danych cztery, w których znaiduie się dwadzieścia cztery szyb, okno iedno tylko otwiera się, u którego są chaczyki, u drugiego zaś okna lubo są haczyki trzy nie otwiera się, gdyż zawiasek brakuie, i nie otwieraia się tylko blaszki są narożne od dworu u nich, szruby u tych okien są cztery, do szrubowania okiennic. Okiennica iest tylko iedna u narożnego okna, u reszty zaś okien żadney okiennicy niemasz, chaków siedm do zawiasów w ścianie. W pokoiu w środku ściany gliną wyrzucane i wybielone*, tudzież suffit do drugiego pokoiu sypialnego wchodząc, są drzwi podwóyne falsowane bez szufrydlów z zamkiem bez antaby i klucza, do którego wchodząc iest piec z kachli żółtych okrąg to stawiany z drzwiczkami żelaznemi i kominek szafiaty murowany, podłoga i suffit, obicie papierowe, okien dwa, każde o dwóch kwaterach, u którego pierwszego w narożniku żadnych chaczyków niemasz. Okiennica tylko iedna, u drugiego żadnych chaczyków niemasz i okiennicy szruby zaś do okiennic są dwie w oknie iednym środkowym iedna tafla przetłuczona na dwie połowy, reszta szyb podarkuszowych są dobre, chaki dwa z podwórza do okiennicy w ścianę wbite z tego pokoiu do alkowy są drzwi poiedyńcze falsowane na zawiasach i chakach dwóch z szkoblami i wrzecądzem żelaznemi, gdzie piec obalony i kachli niemasz, okno zaś zreperowane, podłoga i pułap z tarcic. Z tey alkowy sa do kuchni drzwi falsowane na zawiasach i chakach dwóch z chaczykiem i szkoblem żelaznemi. W kuchni iest komin nad dach z gliny i drzewa, a na końcu z cegły nadmurowany, z tey kuchni do sieni są drzwi ordynaryine stolarską roborą na zawiasach i chakach z chaczykiem i antabką, przegroda w tey sieni do kuchni iest z pruska dana i gliną wylepiona, schody na górę ordynaryiną robotą i pod schodami schowanie maleńkie, do sali zaś są drzwi falsowane poiedyńcze, na zawiasach i chakach dwóch z zamkiem bez klucza i rękowieścią żelaznemi, gdzie wszedłszy widzieć się daie, iż ściany były gliną wylepione i potrynkowane biało, lecz z trynku teraz poopadały, a u rogu dziura na wylot, podłoga w połowie zgniła, dziurawa i poprężona, piec kachlowy, w którym trzy kachle i koronki brakuie** pułap z tarcic ułożony, okien cztery, z których iedno gliną całkiem zalepione, a w trzech szyb sześć spękanych, a dwie wcale wybite, komin do gotowania jadła dany, dość obszerny, z tey byłey sali, a teraz kuchni są drzwi do alkierza ordynaryiną stolarską robotą na zawiasach i chakach żelaznych z zamkiem francuzkim i rękowieścią i kluczem, gdzie ściany gliną oblepione, kawałkiem porozpadane, maiące dziurę na wylot, z trynkowania zaś zupełnie opadłe, podłoga z tarcic i pułap, okien dwa, u których brakuie narożników i zawiasek żelaznych, u każdego iest chaczyków cztery żelaznych do zamykania, szyb w każdym oknie po sześć podarkuszowych, lecz w iednym oknie ramy zbutwiałe i szyby się wysuwaią. Okiennicy żadney niemasz zewnątrz, tylko wewnątrz alkierza na zawiasach i chakach dwóch żelaznych z chaczykiem i szkoblem do zachaczania, kominek kątowy poruynowany i zrysowany. Z tego alkierza są drzwi do kuchni na wychod zaś także drzwi na zawiasach, chakach dwóch z chaczykiem i szkoblem do zakładania. Z kuchni są drzwi na wychod w tył budynku ordynaryine na zawiasach i chakach z kołowrotkiem drewnianym, lecz te wraz z alkierzowemi są teraz zabite, wiszą także na ścianie sienney trzy sikawki do zagaszania pożaru ognia, u którcy iedney skówki niemasz. Ten dwór zupełnie dla swey starości zły, i w dachu poszycia potrzebuiący.
Oboke tego budynku był browar około łokci sześćdziesiąt, który iest teraz spustoszony z drzewa tartego stawiany, pod dachem szkudlanym, a teraz zupełnie zgniłym, do którego sieni wchodząc są balki pogniłe i połamane. Po lewey ręce izba, do którey są drzwi na zawiasach i chakach dwóch z szkoblem i klamką drewnianą. W tey izbie iest komin murowany, u którego szyny były kaptura dwie żelazne wmurowane i pod porka żelazna, lecz teraz szyny zostały się , a podporka żelazna na wpół przetrącona. Okna dwa, w których iednym są szybki całkiem wytłuczone, a dwie drugie w rogu poutłukane w starych ramach, w drugim zaś oknie nie masz tylko deskami zabite, podłogi nie masz, piec kachlany bez koronki, i sabatnik zkąd komin na dach wyprowadzony z cegły surowey. Z izby tey są drzwi do małey izdebki na zawiasach i chakach dwóch z szkoblem i wrzecądzem bez klamki drewnianey, podłogi niemasz, pułap z tarcic, piec od wierzchu bez koronki, ieden kachel zły maiący przestawienia potrzebuiący, kominek szafiaty zły, okna niemasz, które teraznieyszy possessor wychodzący urodzony Kazimierz Goczałkowski, oświadcza iż iest jego, i to kazał wyiąć. Ściany w tey izdebce były wytrynkowane, lecz teraz powycierane. Wyszedłszy do sieni są drzwi do izby kiedyś gorzelney, u którey izby spustoszały. Drzwi teraz niemasz tylko obalone. W izbie tey są dwa okna bez ramów, tylko pozabiiane, podłogi niemasz, posowy na izbie gorzelney pięć i puł tarcic. Z tey izby iest wchod bez drzwi do komórki teraz na staynią obróconey, w którey iest podłoga i drzwi na wychod bez zawiasów złe, gdyż w drzwiach tylko są chaki dwa i zapora drewniana, w pierwszey i drugiey izbie na powale znayduie się tarcic starych tylko szesnaście i bloch ieden u stayni teraz nazwaney.
Kurniki z bali rzniętych postawione, słomą poszyte, w których iest ośm przegród. Do pierwszey od wschodu leżącey są drzwi stare na biegunach bez zapory, żłób długości łokci pięć i pułap, do tey za tym chlewikiem są drzwi do sklepiku na zawiasach i chakach żelaznych z wrzecądzem i dwiema szkoblami, kłótką i zaporą drewnianą, pułap dobry. Sklepik z bali wybudowany bez drzwi i okna, do trzeciey przegrody są drzwi na biegunach z zaporą drewnianą, pułapu brakuie tarcic dwóch, ściana iest pruska lepiona, do czwartey przegrody niemasz żadnych drzwi i pułapu, ściana lepiona półtora przęsła iest rozwalona, a w drugiey połowie teyże ściany brakuie bali dwa, do piątey przegrody także drzwi ani pułapu, ściana lepiona, w drugim zaś przęśle znaiduie się tylko bali dwa i żłob długości blisko przez całą komorę, tudzież zapora do szóstey komórki są drzwi stare, u dołu wyszczerbione na biegunach drewnianych z zaporą, w którey pułapu niemasz i w iedney ścianie pięć a drugiey ścianie trzy baliki znayduią się, siódma komodka do którey drzwi stare złe, u dołu wyszczerbione na biegunach z zaporą, na którey komórce pułapu niemasz, przęsło ściany iedney iest zruynowane z pięciu balików składa się, znayduie się korytko małe, do ósmey komórki są drzwi na biegunach z zaporą na którey pułapu niemasz, znaiduie się w tey koryto dla trzody i drzwiczki małe złe zupełnie do karmnika zruynowanego. Te chlewy są nienaygorsze tylko w dachu poprawy potrzebuią.
Owczarnia z drzewa rzniętego wybudowana, która z końca iednego od wschodu w trzy przęsła długości około łokci dziesięciu, dranicami od dołu i w kalunce pobita z dwoma wystawami w końcach, w którey iedney wystawie od dworu dwóch słupów brakuie i przyciesi, pod tą wystawą są wrota podwóyne na biegunach do zamykania zewnątrz na drąg kołkami bez wszelkiego żelaza zamykaiące się i podobnież takowe wrota drugie od zachodu na biegunach złe powyłupowane zamykaiące się na drąg i kołek w tey owczarni z boku od południa są drzwi na biegunach drewnianych szkoblami dwiema i wrzecądzem żelaznemi, tudzież z zaporą drewnianą, przy tych drzwiach są półdrzwiczki drabinkowate na biegunach do zamykania na kołek, idąc daley na wschód są drugie drzwi na biegunach stare zepsute do zamykania na zaporę nad owczarnią iest pułap z tarcic iedenastu, daley chróst i żerdzi ułożone, za tą owczarnią iest obora z bali rzniętych we węgły wybudowana, obora ta rozdzielona iest na trzy przegrody, z którey do pierwszey są wrota podwóyne na biegunach do zamykania na drąg, wrota takowe są połupane i reperacyi potrzebuiące. W oborze tey są dwa żłoby duże, drabina iedna, a druga zła, mała, i drabinka do wchodzenia na pułap, w którey iest częścią z tarcic i żerdzi rzadko ułożoney, do drugiey przegrody średniey są drzwi na biegunach do zasuwania na zaporę, pułap w niey iest taki iak w pierwszey, drabiny dwie i żłobów trzy, do trzeciey przegrody są wrota podwóyne na biegunach do zamykania na drąg, pułap tak iak w innych, żłobów dwa i dwie drabiny, ta obora wraz z owczarnią reperacyi potrzebuie, gdyż tak pod owczarnią iako i oborą w rogach od pola pogniły przyciesi i deski w szczycie trzy odpadły, za tą oborą stoi stodoła o dwóch klepiskach z drzewa postawiona w słupy pod dachem słomą pokrytym reperacyi potrzebuiącym. Do tey stodoły są czworo wrót podwóynych zupełnie zdezelowanych, każde wrota zamykaiące na prągło od podwórza z wrzecądzem i szkoblem żelaznemi, a na tyle na mieczyki i kołki od podwórza zaś są wrzecądze i szkoble żelazne, kłódki, w blągach zaś iest po trzy bale na obudwóch klepiskach, ściany u tey stodoły są w różnych mieyscach spaczone, sochy w środku stodoły tey zastrzałami popodpierane, ta stodoła zupełnie reperacyi potrzebuie. Stodoła druga z drzewa ciosanego w węgły wybudowana pod dachem słomą pokrytym znaczney reperacyi potrzebuiąca, do którey wrota podwóyne na biegunach drewnianych, od podwórza szkoblem z kuną i szkoblem, a od pola na mieczyk i kołek zamykaiące się, ta stodoła wczesney reperacyi potrzebuie, gdyż iuż w narożniku iednym ściana wypadła od pola i przyciesi są zupełnie zgniłe . Stodoła trzecia z bali rzniętych w węgły wybudowana, która tak w dachu iako i zupełnym przestawieniu znaczney reperacyi czyli raczey nowego przestawienia potrzebuie. Wrota u niey od podwórza zamykaią się na wrzecądz i szkobel, a od pola na mieczyk i kołek. Spichrz z drzewa rzniętego w węgły postawiony słomą pokryty znaczney reperacyi potrzebuiący , do spichrza tego iest wrót dużych dwoie, każde na zawiasach i chakach czterech od frątu wrzecądz z zasuwaczką i dwiema mocnemi szkoblami, od tyłu zaś wrota na drąg z dwiema kunami, zapieraiące się, w środku spichrza iest przedsionek obszerny, w którym pułap i podłoga z tarcic dosyć dobre, po prawey ręce od wchodu są drzwi na zawiasach i chakach dwóch z wrzecądzem i szkoblemi dwiema, tudziez z zamkiem i kluczem. Wszedłszy za te drzwi iest chowanie na zboże z pułapem i podłogą iuż znacznie przez szczury i powygniwałą, okienko wykrącane. Wyszedłszy z tego schowania iest drugie, do którego wszedłszy iest przegroda iedna o balu iednym przez szczury podłoga w połowie większey popsuta, reperacyi konieczney potrzebuiąca. Pułap z tarcic i okienek natyle dwa do wykrącania danych. Drzwi do schowania takowego na zawiasach z wrzecądzem i szkoblem, na frącie tego spichrza iest wystawa, z pod którey są schody na górę, drzwi na zawiasach i chakach żelaznych z wrzecądzem i szkoblem, pod tą wystawą przyciesi zupełnie pogniły i słupy trzy w ziemię wlazły, przez co zachodzi obawa nachylenia spichrza, na około dziedzińca są płoty ogrodzone w małey części tylko prząsłami dwudziestu ieden żerdzi i tyczek a w kazdym przęśle po cztery i pięc żerdzi, a reszta płotów danych choynianych, w pośrodku dziedzieńca tego znayduie się studnia z żurawiem, wiadrem żelaznemi obręczami okutym iuż zdezelowanym także z tyle browaru dawnego od pola iest studnia obcębrowana bez żurawia i wiadra niemniey sochy.

Po ukończeniu opisu zabudowań dworskich przystąpił niżey podpisany pisarz aktowy do opisu pól dworskich i pustych.
Pole ozmine pańskie ponieważ to w zupełności iest obsiane, a zatem niewymierza się na laski, pole zaś jarzynne to wymierzone zostało na laski.

na folwarku
pszenica oziminna
Szerokość
Długość


laski
łokci
laski
łokci

Pszenicy za brodem na drugim staiu zagonów sto pięć
51

28


Ditto zasianey od drogi Popręzkiey za rowem i drogą do Goszczanowa idącą
9

29


summa pszenicy ozimey
60

57


Po zbiegłych włościanach żyta obsianego po Walku Olaszczyku żyta przez 3 staia, po tymże lnu do drogi, nad łąkami lasek pięć łokci cztery
3

74


Na roli Sobkowizna zwaney żyta przez stay troie do Goszczanowskiey drogi
3

71


Na roli Wożnowizna i Kużelizna żyta od drogi Popręzkiey aż do drogi Poradzewwskiey przez 4 staia
4

90


Na ogrodzie Szczepanowizna
6

10


Na ogrodzie Woznowizna
3

10


Na pustey roli Woznowizna i Kuzelowizna przez stay 3 1/2 nad drogą Popręzką
12

98


Na pustey roli Szczepanowizna nazwaney przez 2 stay składów 2, nad drogą Popręzką składów żyta 2
1

70


Na roli po Frącku Wawrzyniaku od granicy Goszczanowskiey żyta
2

94


Od granic Goszczanowskich 2 stay na Olszowiznie żyta
6

24


Za Wiatrakiem nad drogą po Olasiaku przez 2 staia żyta
4

40


Na pustey roli Sobkowizna przez 3 staia żyta
1
4
76


Na pustey roli po Olaszczaku nad drogą Popręzką żyta
1
2
25
2

Na pustey roli w oziminie na Wożnowiznie żyta
2

25
3

Na pustey po Szczepaniaku przez 2 staia żyta
3
3
72


Po Frącku Wawrzyniaku od granic Goszczanowskich żyta przez 2 staia
1

64


summa ogólna żyta na pustych
53
1
1.08.1943

Na folwarku pańskim jarzyna
Na folwarku pańskim jęczmienia średniego urodzaiu
37
4
31


w tymże folwarku rzepaku zagonów 6 i Przysiewki mają w tym folwarku fornal Antoni, owczarz, ratay, Andrzey, poganiacz, komornica 4 szerokości lasek 9 1/2
2
2



lnu pańskiego
2




Na drugim staiu tegoż folwarku grochu
39

35


Ditto na tymże owsa
12

ditto


Na trzecim staiu folwarku pańskiego owsa lichego przez trzy części wiką zarośniętego, a na końcu klinem dziewięć lasek
48

29


Na czwartym staiu owsa lichego
65

26
2

Jarki średniego w połowie od dołu wymoknięty
19

ditto


Na piątym staiu za rowem owsa średniego urodzaiu
68

36
6

Ditto grochu na tymże staiu
17

ditto


Na szóstym staiu owsa
72

30


Na przydziałku od Łużyska owsa średniego
23
3
13
6

Prosa na kapuścisku od Łąki lichego zagonów 12





Między Łakami od Granic Goszcznowskich owsa średniego urodzaiu
37
5
15
4

Na drugim staiu od Łąki ku Goszczanowu owsa
20

30
7

Jęczmienia w tymże mieyscu po lewey stronie drogi do Goszczanowa średniego urodzaiu
18

12


Na roli pańskiey summa ogułu jęczmienia i owsa
400
6
260
1

Role puste włościan





Od Łużyska po Frącku Wawrzyniaku owsa średniego urodzaiu
3
3
21


Od Łużyska w drugim staiu potym owsa
3
3
27
5

Po Szczepaniaku owsa
1
6
22
5

Ditto po tymże owsa na drugim staiu pod wsią
Od wsi spasionego owsa na tym dziale lasek dziesięć nadłuż
2
2
19


Na sobkowiźnie jarki
12

42


Na tymże dzieliku owsa
8

13


N Olkowiznie Wozniakowiznie i Walkowiznie zasianego grochu średniego urodzaiu
12

29


Na teyże roli Olkowiznie Wozniakowiznie i Walkowiznie owsa
12

19


Po Walku Olczaku na pierwszym staiu pod drogą przy Gliniankach zasianego owsa
3

18


Ditto po tymże grochu średniego urodzaiu
1
4
27


Ditto na tegoż roli owsa
2

27


Ditto na tegoż roli owsa
2

27


Na Sobkowiznie i Kużelowiznie przez stay czworo owsa lichego zupełnie
5

142


Od granicy Goszczanowskiey do drogi Popręzkiey przez stay 2 jęczmienia po Frącku
1

40


W tym mieyscu nadmienia się iż co do jarzynnego pola dworskiego od granic Staianowskich odłogu wymierzonego zostało się lasek 37 na szerz na dłuż zaś tego niemierzyło się przez pięcioro stay, gdy w iednych trzyma miarę a w drugich kliniato z ukośca zchodzi





summa ogułu zasianey jarzyny na pustych rolach
69
2
473
7

w folwarku ku pańskim nie dooranego ugoru





Po zapłociu nad stodołami na staiu pierwszym
23

31


Ditto na zapłociu na staiu od dworu
39

24


Na tymże
77

75


Przy drodze ku Krakowu czyli raczey ku Gawłowicom
8

24


summa niedooranego ugoru pańskiego
146

154


Ugoru na pustych rolach nie podoranego na łączce zwaney Dzialik nad drogą Popręzką pastwiska zdartego a nieodróconego po zimie
8
7



Od granic Goszczonowskich na Olszakowiznie przyłogu w oziminie
6

34


Po tymże drugi przyłog
3

20


Ditto potymże trzeciego przyłogu
4
3
20


Po Szczepaniaku przyłogu przez stay dwoie od Popręzkiey drogi
1

40


Za wiatrakiem przyłogu na Sobkowiznie przez stai dwoie
3
6
50


Na Olszakowiznie przy wiatraku przez stay trzy
3

50


Po Woźnym przyłogu za Waitrakiem przez stay trzy
3

50


Po Wawrzyniaku Frącku
9

70


Dzialik po Olaszczaku
2
2
19


w pierwszym staiu po tymże od drogi idącey do Goszczonowa po prawey ręce na drugim stayu
2
2
29


Na 3 staiu do rowu
2

26


W Dzialiku 2gim po Olaszczyku
3
2
25
5

Ditto pod Goszczonowem po tymże
8
5
22


Na Wozniakowiznie na pierwszym staiu od drogi Popręzkiey
3
5
25
7

na drugim od drogi Popręzkiey
3
3
28


na trzecim staiu od drogi Popręzkiey
3
3
23


Na Dzialiku 2gim po Olaszczyku
1
3
76


Po Frącku Wawrzyniaku niedosiane
2

58


Po Olaszczyku ku pustey Roli przez 2 staia
1
3
48


Przez staie iedno na Wozniakowiznie od drogi Popręzkiey do Skarzyńskiey na 1m i 2gim staiu
4
3
53
5

Na Olszakowiznie od drogi Staianowskiey na 3m staiu
2




Od drogi Popręzkiey na Sobkowiznie
2
1
19


Od teyże drogi do granic Poniatowskich przez stay 4ro na Sobaniowiznie
2
4
142


Na Kużelowiznie od granic Poniatowskich
8

30


Na drugim staiu i na trzecim
2

50


Na Szczepanowiznie od granic Poniatowskich aż do drogi Popręzkiey przez 3 staie
4
3
100


Na Wozniakowiznie od granic tychże przez stay troie
2

100


Na Sobkowiznie od tychże granic przez stay troie
2

100


Na Olszakowiznie przez stay 3 od granic tychże
2

100


Po Olaszczyku od granicy Poniatowskiey
3
2
6


Po tymże Olaszczyku od granicy Goszczonowskiey
2

94


Po tymże przez dwoie stay od granicy teyże
2

94


Po Bartku Łużek
4
4
31
4

W tymże dziale na 2 staiu
4
6
39


Po Frącku Wawrzyniaku przez stay 2
4
7
36
2

Po Szczepaniaku u Smuga
8

18


Po Olaszczyku u Smuga w ugorze
2

67


Po Woźnym przyłogu u Smuga
2

67


Po tymże Woznym w Grzesznach
3

67


W grzesznach po Olszaku
3

67


W grzesznach po Frącku
4

35


W grzesznach po Olczyku
3

50


Po Frącku Wawrzyniaku ku naściegnach
2

50


Po Olaszczyku na ściegnach
7
4
30


Ditto po tymże
3
4
30


Po Szczepaniaku od wsi do Boru stay siedm
2

210


Po tymże Szczepaniaku
3

18


Po tymże ditto ku Borowi przez 4 staia
2

100


Na Olszakowiznie i Frąckowiznie przez stay 7 od wsi do Boru
4

420


Na Kużelowiznie przez stay 7
2

210


Na Sobkowiznie i Woznowiznie przez 7 stay
8

420


Na Olszakowiznie w Ugorze przez 5 stay
2

98


Po Walku Olaszczyku za Gaiem
8

30


Za Dworem po Szczepaniaku przez 3 staia
5

84
4

Na Kużelowiznie i Olaszczakowiznie za Dworem
3
2
84


Na Sobaniowiznie przez 4 staia
6

100


Na Wozniakowiznie przez 4 staia
6

100


Po Walku Olaszczyku staie
4

30


Na wielkim Ogrodzie roli zasianey przez teraznieyszego Wielmożnego Possessora Osińskiego
21
4
24


Talarki na Dziale pańskim pod Gaiem w Ugorze zasianey przez byłego Wielmożnego Possessora
13

29


W tymże Ugorze przysadzonych maią kartofli zagonów 33





kapusty zagonów 10





brukwi lichey zagonów 12





U Dębu w łąkach kartofli lichych lasek 14 szerokości długości 7





Na Pasterniku kartofli szerokości lasek 10 lichych
Trawa w tym Pasterniku zupełnie wysieczona





Za Owczarnią konopi zagonów 5 szerokości laska 1/2





Za Owczarnią kartofli szerokości lasek 9 wdłuż 8 średniego urodzaiu





Za Kurnikami Ogroda zasianego różnym warzywem przez byłą Possessorkę wszerz lasek 8





Od płota Łąki wypasioney wdłuż lasek 19 ciągnącey się aż za Kuźnią






Po ukończonym opisie stanu dóbr i ugoru przystąpił niżey podpisany pisarz do opisu zabudowań wieyskich i ich powinności, danin.

Kuźnia ta stoi przy drodze z cegły kamieni wystawiona, w którey dwóch mieyscach ściana się obaliła pod dachem z dranic, w środku iest komin kowalski, drzwi troie, lecz drzwi do teyże w dworze z zamkiem i zawiasami, która nie iest ieszcze dokończona.

Karczma przy drodze do Goszczanowa idącey z drzewa kostkowego postawiona pod snopkami, które na teyże pogniły, i tylko iest dach niezupełnie poprawiony, do którey karczmy sa drzwi z tarcic, z których iedna iest u spodu wyłamana na biegunach bez wszelkiego zamykania, po prawey ręce wchodząc są drzwi do izby szynkowney na biegunach z chaczykiem i dwoma szkoblami, w izbie tey podłogi niemasz, pułap z dylów starych, iuż mocno przez zaciekanie dachu nadgniły, piec z cegły, wcale nic potym, okien dwa, z kawałków szyb małych bez okucia wszelkiego i zawias, komin lepiony gliną, i nad dachem wyprowadzony, z izby tey szynkowney są drzwi do komory na biegunach z wrzecądzem i szkoblami, które teraźnieyszy Mendel Szayniak arendarz za swe własne uważane mieć chce, bo wszystko żelastwo, gdyż żadnego niezastał, w tey komorze niemasz i pułapu z dylów, zupełnie zruinowana, okienko małe bez szyb. Drzwi do izby wyszedłszy do sieni gdzie teraz arendarz gorzałkę*** na biegunach bez żelaztwa wszelkiego. W tey izbie podłogi niemasz, pułap zgniły, okien dwa z szyb małych kawałków powytłukanych w połowie, na środku ku ścianie stoi garniec murowany do palenia gorzałki trzymaiący. Beczek dwie, statki są w kontrakcie arendarza opisane, przetoki nieumieszczaią się z izby tey drzwi są na biegunach bez okucia do komory, w którey podłogi niemasz, pułap zgniły zupełnie. Ztąd są drzwi na dwór na biegunach bez wszelkiego okucia przy tey komorze stoi staynia postawiona z drzewa starego, poszyta snopkami, do niey są dwoie wrót na biegunach, staynia ta iest dobra, a karczma reperacyi potrzebuie. W tyle karczmy iest studnia z sochą i żurawiem do wyciągania wody.

Pułrolnicy: Wawrzyn Łuczka, przedtym a teraz Franciszek Łużny ma chałupę złą, potrzebuiącą dużey reperacyi, gdyż się ta chałupa obali, żelaztwa w całey chałupie nie ma, stodołę ma dobrą, oborę dobrą, ma parę wołów pańskich, parę koni, świnię, krowę, wóz, płużne żelaztwa, radlicę, kosę trawną, kosę od sieczki, sierp, kurę, robi dni sześć ręczno przez rok, a w żniwa przez cztery niedziele po dni ośm, orze za dzień lasek ośmiowych cztery, a ieżeli na dni dwa w iednym dniu orze lasek siedm, darmochy takowe odbywa, do sadzenia kapusty, siekania, obierania, palenia, lnu moczenia, obiiania, owiec płukania i strzyżenia, stróży strzeżenia za koleią dwóch milowe drogi odbywa, a co nad dwie mili za dzień mu się potrąca, trzody za koleią paszenia darmo chodzi, czynszyku daie kapłonów dwa, jay mendeli dwa sztukę iednę, kądzieli oprząda i obrabia, do tarcia lnu dni dwa darmo chodzi, a co nad dwa dni, co mu sie za dzień potrąca, zboże wywozi do Błaszków bez dnia, a do Kalisza, za dzień, do Ostrawa Niemieckiego za dni dwa, przeorze lasek ośm w szerz, posługi rządowe wszelkie bezednia i podwody odbywa także.
Paweł Madziarek pułrolnik drugi ma chałupę dobrą dosyć, lecz komin nachylony, balki i słupy zupełnie zbutwiałe i grożace w krótkim czasie obaleniem, gdyż tylko na podporze wstrzymuie się, stodołę ma złą, do którey ośmiu słupów potrzeba, obora zupełnie zdezelowana, gdyż grozi zabiciem bydła. Ma te inwentarze same i porządki gospodarskie co i pierwszy i te same powinności odrabia i daniny daie co i pierwszy.
Maciey Sobaniak, pułrolnik ma chałupę nienaygorszą, ściany są dosyć dobre, lecz komina potrzeba koniecznie nowego, gdyż drzewo w teraznieyszym kominie iuż spruchniałe i kozłów potrzeba trzech na chałupie. Obora zupełnie zła i reperacyi niewarta, ma te same inwentarze co i pierwszy i gospodarskie porządki, te same powinności odbywa i daniny co i pierwszy.
Jakub Przybył, pułrolnik ma chałupę zupełnie złą i reperunku niewartą, tylko trzeba nowey. Stodołę nienaygorszą, oborkę zupełnie złą i reperacyi potrzebuiącą, ma te same inwentarze co i pierwszy pułrolnik pańskie i porządki, i te same powinności odbywa i daniny daie co i pierwszy.

Zagrodnicy

Stach Ratayczyk ma chałupę dobrą z drzewa kostkowego pod snopkami, lecz na tey zły chałupie, do izby i komory drzwi na biegunach z iednym chaczykiem, reszta zamknięcia iest drewniane. Stodoła zupełnie zdezelowana, na którey prócz dachu potrzeba słupów ośmiu, gdyż się wkrótce obali, iako też kozłów dwóch i soszki, a nawet ściany są w żerdzi rzadko ułożone i rozwalaiące się. Obora stara, dobra dosyć, żelaztwa zaś, które się przy stodole znayduią i innych budynkach, oświadcza Stach Ratayczyk.

Kazimierz Szymana drugi chałupę ma dobrą z drzewa rzniętego, dach na tey dobry, do sieni, izby i komory są drzwi na biegunach bez żelaztwa, okno potłuczone prócz dwunastu szybek. Stodoła z różnego drzewa kawałków, na którey dach dosyć dobry, lecz słupy pogniłe, których potrzeba siedmiu, gdyż się stodoła obali, na koniec dodaie się, iż w komorze brakuie posowy i dlatego gospodarz ten nie ma żadnego schowania.
Mateusz Pindera ma chałupę dosyc dobrą, stodołę złą, oborki niema. Czwarty plac pusty Woznowizna rozebrany budynek i z tego postawiona żydowi staienka. Piąty Marcinowizna czyli Kozankowizna pusty Plac.
Grzegorz Matczak ma chałupę dosyć dobrą, wszystkie drzwi na biegunach zwyczaynych, obora stoi przy chałupie nienaygorsza. Stodoła także tym czasem iest w średnim stanie, tylko reperacyi potrzebuie, ściany iedney od tyłu i potrzeba pod całą chałupę przyciesi i ściany poprzeczney, która iest mocno zbutwiała.
Grzegorz Tomczak, chałupa zła zupełnie trzeba inną postawić. Stodoła dosyć dobra. Do oborki trzeba czterech słupów. Na placu, gdzie Walenty Olaszek mieszkał, żadnego gospodarza niemasz. Chałupa, oborka i niemniey stodołka sa nienaygorsze.
Woyciech Kubiak, a teraz na placu tym Dolota, chałupę ma złą reperacyi potrzebuiąca. Stodołę zupełnie złą, drągami kilkunastu podpartą. Oborę potrzebuiącą reperacyi w przyciesiach. Stanczakowizna plac pusty, chałupa zupełnie zdezelowana, na przeciw tey stodołke moskale rozebrali i spalili.
Maciey Bartczak, zbiegły a teraz zamieszkała Walaszczykowa chałupa iest nienaygorsza, lecz posowa w izbie nie potym z żerdzi rzadko ułozona. Stodoły niema, obora owczarza dobra.
Plac pusty na którym siedzi Maciey Krawczyk chałupa nienaygorsza, lecz oborka i stodoła zupełnie zdezelowane.
Kazimierz Komornik, buda stara mała, spustoszała i obora podobnież, stodoła zaczęta lecz niedokończona.
Kasper Przybył ma chałupę nienaygorszą, komory żadney niemasz, oborkę ma lichą i małą, staienkę i chlewik mały.
Szymon Tomczak, chałupa mała bez komory, nienaygorsza, stodoła pochylona i oborka zdezelowana.
Paweł Łużny, chałupa stara i komin nic potym, drzwi nic potym, obora wali się i stodoła.
Zagrodnicy ci powyżsi maią pańskiego bydła parę wołów, krowe, świnię, wóz, pług, radlicę, kose trawną, sierp, siekierę, robią dni trzy w tydzień przez cały rok, a w żniwa tłuk cztery darmochy odbywaią, takowe do sadz wycierania, trzody paszenia, stróży strzeżenia, owiec strzyżenia i płukania, do kapusty sadzenia, obierania, siekania wieczorem, z listem o mil dwie darmo chodzą, do lnu moczenia, czynszyku w połowie daią tak iak pułrolnicy, sztukę kądzieli oprządaią i obrabiaią, do tarcia lnu tak i iak pułrolnicy darmo chodzą.
Co do komorników wsi tey nadmienia się, iż [z] kopizny biorą żyta po mendeli sześć , jarzyny po składów dwa i robią po dni trzy w tydzień, komornice zaś biorą po kopie żyta i po składzie jarzyny, iako to tatarki grochu jęczmienia robią dwa dni w tydzień i cztery tłuki w żniwa, i podsiewania wszelkiego zboża darmo chodzą. Tu się nadmienia, iż pułrolnicy niemaią łąk nadanych sobie tudzież i zagrodnicy, tylko tym podług informacyi Wo Dziedzica pułrolnikowi odmierza się cztery laski środka na szerokość , a zagrodnikowi po dwie laski.
Chałupa w którey mieszka Tomasz Rutkowski, młynarz ma chałupę nienaygorszą, tylko podwleczenia przyciesi potrzebuiącą i reperacyi w dachu, stodołkę zupełnie złą, w którey w połowie ściany zupełnie zgniłe a w połowie ścian niemasz. Chlewa żadnego niemasz. Wiatrak zdezelowany, kamienie tak wierzchowy iako i spodni na trzy części przęknięte, na wierzchowym obręcz żelazna, a na spodnim drewniana mącznica pod wiatrakiem zupełnie peknięta. Wiatrak ten wielkiey reperacyi potrzebuie. Porządków pańskim na tym wiatraku niema. Czynszu daie z tego wiatraka czerwonych złotych iedenaście, ma rolę zagrodniczą z łączką nadaną sobie i mlewo darmo mele do dworu bez miarki. Inwentarz zaś gruntowy dziedzicowski zostawiony byłemu Possessorowi ten nie taxuie się i zostawia się dalszey dyspozycyi tak wielmożnego dziedzica iako i teraznieyszego wielmożnego Possessora.




* Lamperye z tarcic szaro pomalowane
** na których mieysce były dane drzwiczki żelazne, lecz teraz przez byłego possessora iż jego były właściwe wycięte zostały

*** pali

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz