Inwentarz Lubola (1817)

Źródło inwentarza:

Akta notariusza Jana Strachowskiego z roku 1817. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)

Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Mapa Kwatermistrzowska

Pisarz aktowy dokonawszy wcześniej opisu stanu dóbr Rudnik i należących do nich kolonii Osowca i Przywidza oraz folwarku w Pęczniewie przybył 19 maja 1817 roku do Lubolli (Luboli) i przystąpił do opisu stanu dóbr wsi Luboli.

Ze względu na trudność z odczytaniem niektórych nazwisk na samym dole umieściłem zdjęcie z nazwiskami zagrodników mieszkających w Luboli.

Pisarz aktowy kontynuiąc opis stanu dóbr po niegdy JWy Józefie z Głogowy Kossowskiem dziedzicu przystąpił do opisu stanu dóbr wsi Luboli y znalazł na gruncie co następuie.

Dwór massiv murowany frontem na wschód słońca postawiony przed którem znayduie się ganek o czterech murowanych filarach. Na wchodzie są drzwi podwóyne z tarcic dubeltowo danych z zamkiem, kluczem y antabą. W sieni posadzka z tarcic, w sieni po prawey stronie są drzwi z tarcic na zawiasach z zamkiem, kluczem y antabą do kredensa czyli przedpokoju, w którem iest okno iedno o sześciu taflach dobre, posadzka z tarcic, piec z kafli żółtych do palenia z pokoiu ten piec iest pochylony z tego przedpokoiu iest drzwi dwoie, pierwsze po prawey stronie z tarcic na zawiasach z zamkiem kluczem y antabą, do sali w którey iest okien pięć każde o sześciu taflach, iedna tafla stłuczona, posadzka z tarcic, komin z cegły bez pieca, drugie drzwi do pokoiu średniego z tarcic na zawiasach z zamkiem, kluczem y antabą. W tym pokoju iest okien dwa, każde o sześciu taflach, piec z kafli żółtych do palenia z pokoju z rurą do komina wielkiego żelazną, posadzka z tarcic. Z tego pokoju średniego są drzwi po prawey stronie na zawiasach z zamkiem kluczem y antabą do pokoju sypialnego w którym iest okien trzy, każde o sześciu taflach, tafel pięć iest stłuczonych, piec na postumencie drewnianym z żółtych kafli do palenia z pokoju z drzwiczkami żelaznemi posadzka z tarcic. Z pokoju średnim nazwanego są drzwi drugie z tarcic na zawiasach z zamkiem, kluczem y antabą. Po lewey stronie do pokoju trzeciego w którym iest okien każde o sześciu taflach dwa, piec z kafli białych do pokoiu z kuchni, komin z cegły z kapą, posadzka z tarcic. Z tego pokoju są drzwi iedne z zamkiem, kluczem y antabą na ganek czyli przechod drugie drzwi z tarcic z zamkiem, kluczem y antabą do schowania czyli garderoby. W tey garderobie iest okno o sześciu taflach iedno, posadzka z tarcic.

Z sieni powyżey iuż wzmiankowaney z frontu od wchodu są drzwi drugie wprost siennych z tarcic na zawiasach z zamkiem bez klucza na antabę zamykane, w kuchni iest komin wielki massiv murowany do góry wyprowadzony, na dole tego komina są dwa czeluścia iedne do pokoju trzeciego, drugie do pieca pod kotliną w kuchni będącego. Po lewey stronie sieni wchodney są drzwi z tarcic na zawiasach z zamkiem, kluczem y antabą do kuchni do gotowania urządzoney. W tey kuchni iest okien wielkich o sześciu taflach dwa w których tafel pięć drobnieyszemi szybami pozaprawiane. Kotlina z cegły murowana do gotowania pod którą także iest piec do pieczenia chleba, nad kotliną iest kapa na pręcie żelaznym wsparta, posadzki w ................[nieczytelne] kuchni niemasz, są z niey drzwi iedne z tarcic na zawiasach z zamkiem kluczem y antabą na wychod czyli ganek, drugie z tarcic na zawiasach z zamkiem, kluczem y antabą do spiżarni, w którey spiżarni iest okno iedno o sześciu taflach, posadzka z tarcic, drzwi z tey spiżarni są z tarcic z zamkiem, kluczem y antabą na ganek, w którym ganku iest posadzka z tarcic z niego drzwi na zawiasach z klamką, szkoblem y wrzeciądzami pod schody drugie drzwi na zawiasach z zamkiem, kluczem y antabą, do schodów trzecie drzwi z tarcic dubeltowo danych podwóyne z zamkiem, kluczem y antabą. Wszystkie okna powyżey opisane u całego dworu są iak naylepiej[?] okute z zawiasakami, szufrydlami y antabkami, tudzież u każdego okna okiennice podwóyne z tarcic na zawiasach z śrubami i wszelkiem oporządzeniem.

Sufit u całego dworu iest w strychulce dany. Schody na górę są z bali dobre. Na górze w szczycie od północy są dwie komorki czyli schowania z którey do każdey są drzwi z tarcic na zawiasach z zamkiem y kluczem śrubowanemi tudzież antabami. W tych schowaniach iest w każdem po iednem oknie o sześciu taflach z okuciem to jest zawiaskami y haczykami. Na tychże schowaniach posowa z tarcic, na tey górze w dachu od frontu dworu po obydwóch stronach ganku znayduią się dwa okienka na krzyż robione w szczycie od południa znayduią się także dwa okna w każdem po sześć tafli. Dach na całym tym dworze dachówką na wapno pokryty. W tyle tego dworu iest ogród owocowy żerdziami obgrodzony.

Ozd. Za ogrodem wyżey wyrażonym przy drodze za płotami ku Warcie idącey iest suszarnia do sprawiania słodów czyli ozd do którego drzwi na biegunach z tarcic z szkoblem y wrzeciądzami. We środku szuszarni iest zruynowane pobudynek. Ten iest postawiony z bali, dranicami pobity lecz w dachu konieczney reperacyi potrzebuie.

Kurniki. Od tego ozdu ku gorzelni postępuiąc stoyą kurniki y pod tym samym dachem chlewy trzodne. Cały ten pobudynek iest z bali postawiony. Z prawey strony na wchodzie są drzwi na zawiasach z szkoblami y wrzeciądzami, za temi iest ganek z podłogą z bali do dawania drobiowi karmy. Z tego ganku iest drzwi na biegunach z tarcic do komor dla drobiu. .......[nieczytelne] na górę są schody y drzwi u góry z zawiasami szkoblem i wrzeciądzami pod tym samym dachem z lewey strony są trzy chlewy na trzodę do których drzwi na biegunach w każdym chlewie tak iak w każdey komorze dla drobiu iest podłoga, za temi chlewami iest karmik na 12cie wieprzy z korytem y klapą oraz szkoblem y wrzeciądzami do przymykania.

Gorzelnia w pruski mur postawiona do którego wchodząc są drzwi na zawiasach z klamką drewnianą. W sieni po prawey stronie są drzwi na zawiasach z szkoblami i wrzeciądzami do browaru w którym okno z drobnych szyb, komin z kapą, piec z cegły, kotlina zamiast podłogi astrych z cegły. Z tey izby wychodząc są drzwi do kuchni z prawey ręki iuż zdezelowana. W kuchni po lewey stronie są dwa czeluścia do gorzelni a po prawey iedno do browaru. Z tey kuchni są drzwi na zawiasach z wrzeciądzem y szkoblami do izby gorzelanego w którey okno iedno, komin y piec. Komin wielki iest massiv murowany. Po lewey stronie z sieni wchodząc są drzwi do gorzelni w którey są dwa okna z drobnych szyb, kotliny do garców murowane. Pod tym samym dachem w szczycie od wschodu znayduie się wolarnia przegrodzona dwie staynie formuiąca, drzwi do niey na zawiasach z szkoblami y wrzecądzem oraz haczykiem, podłogi w obydwóch tych stayniach z dylów zrobione. Za temi stayniami iest komorka w którey znayduie się studnia wywarowa obcembrowana. Z tey komorki są także schody na górę. Dach na całym tym pobudynku iest szkudłami pobity, stary, reperacyi potrzebuiący. Za tą gorzelnią iest studnia z wszelkiem oporządzeniem y rynnami do gorzelni wyprowadzonemi.

Obora. Od gorzelni ku dworowi postępuiąc z prawey strony stoj w którey wrot podwoynych na biegunach z pręgłami troie poiedyńczych drzwi z frontu od zachodu troie na biegunach. W szczytach tey obory z iedney strony są uformowane dwie komory na cielęta, z drugiey sieczkarnia. Dach na tey oborze od dołu trzema szorami dranic reszta słomą pokryta. Dymników w dachu iest dwa.

Chałupa. W końcu tey obory stoj chałupa mała stara owczarza lub pastuchy, do niey drzwi na biegunach, piec y komin z cegły, komin wielki na stożynach z gliny ulepiony nadmurowany dach na niey iest słomą pokryty stary.

Piwnica. Obok powyższego pobudynku iest z kamieni wymurowana piwnica. Do tey iest drzwi dwoie na zawiasach z szkoblami y wrzeciądzami, dach na tey piwnicy iest z dranic, w dachu dymnik wielki ieden, posowa na tey piwnicy z tarcic.

Lamusik przede dworem sytuowany z brandmurów od komina starego dworu uformowany u którego drzwi na zawiasach z tarcic z szkoblem i wrzeciądzem, dach na nich iest słomą pokryty.

Staynia frontem na południe w ryglowkę z gliny ulepiona wraz z owczarnią u którey są wrota podwoyne z tarcic na zawiasach z pręgłami y kuną żelazną, na tey wozowni posowy niemasz, u stayni drzwi podwoyne na zawiasach. W tey stayni iest podłoga z dyli, dwa koryta, dwie drabki. Z tey stayni są drzwi do komory na zawiasach, w komorze podłoga y posowa tudzież ............[nieczytelne] z tarcic na zawiasach z szkoblami y wrzeciądzem.

W szczycie tego pobudynku iest szopa na wozy z przykryciem słomianym bez wrot.

Spichlerz w pruski mur postawiony do którego wchodząc są schodki z bali, drzwi na zawiasach z tarcic z zamkiem wielkiem lecz klucz zepsuty. W spichlerzu iest podłoga z tarcic dobra, przegrod żadnych niemasz. Schody z bali na górę dobre, na górze podłoga z tarcic, dymniki dwa z drzwiczkami na zawiaskach z haczykami. Pod tym samym dachem przy spichlerzu iest komora, czyli magazyn na różne porządki gospodarskie u którey są drzwi na zawiasach z tarcic z szkoblami i wrzeciądzami, podłoga dobra. Dach na całym tym spichlerzu snopkami poszyty.

Stodoła obok powyższego spichlerza stojąca również w pruski mur postawiona. Stodoła z obu stron zastrzałami popodpierana. Stodoła w niey wrot podwoynych z tarcic na zawiasach dwóch z pręgłami drewnianemi, kunami y szkoblami, boiowisko dobre, dylowanie z bali, dach na całey tey stodole o dwóch sąsiekach będący, stary, słomą poszyty.

Stodoła w rogu powyższey od zachodu stojąca o dwóch boiowiskach dobry y trzech sąsiekach z dylowaniem, stara, kosztem JWey pozostałey wdowy wyreperowana, w niey wrot na biegunach podwoynych czworo frontowe z szkoblami i wrzeciądzami, tylne z drewnianemi zasuwami, dach na tey stodole stary, reperacyi potrzebuiący.

Owczarnia w powyższey stodoły szczycie ku zachodowi stoj. W szczytach tey owczarni iest wrot podwoynych dwoie z frontu od wschodu drzwi poiedyńczych dwoie wszystkie na biegunach. Owczarnia ta iest postawiona z bali w słupy murowane, dach na niey słomiany stary.

Stodoła w szczycie owczarni od południa stoji, która iest o iednym boiowisku y dwóch sąsiekach wystawiona, w niey wrot na biegunach podwoynych dwoie, wrota frontowe są z szkoblami i wrzeciądzem, wrota tylne z zasuwą drewnianą, dach na tey stodole słomą poszyty zdezelowany.

Pisarz aktowy ukończywszy opis pobudynków udał się do opisu włościan wsi Luboli.

Osiadłości włościan i ich powinności.

Zagrodnicy.

1.Walenty ........

2. Tomasz........

3. Kazimierz Kubat.

4. Filip Dominiak.

5. Jędrzey Wawroski.

6. Michał Włodarczyk.

7. Adam Telega.

8. Józef Jóźwik.

9. Roch Walczak.

10. Tomasz Ramięga.

11. Woyciech Deka.

12. Woyciech Izydorek.

13. Mikołay Konopka.

14. Walenty.................

15. Józef Siwka.

16. Tomasz Wroński.

17. Paweł.................

18. Gabryel Wawroski.

19. Łukasz Gorzuch.

20. Józef Kubiak.

21. Antoni Deka.

22. Jan Włodarczyk.

23. Tomasz Łabuza.

24. Mikołay Perek.

25. Balcer Jóźwik.

26. Adam Slęzak.

27. Jan Telega.

28. Mateusz Błaszczyk.

29. Felicyan Włodarczyk.

30. Marcin Telega.

31. Mateusz Rusiecki.[?]

32. Bartłomiey Cichon.

33. Bartłomiey.................

34. Maciey.................

35.................. wdowa.

36. Franciszek Meyer.

37. Wincenty.................

38. Adryan Józwik.

39. Rola pusta zagrodnicza, tę sieje karczmarz.

Ponieważ wieś Lubolla iest z dóbr narodowych przez No króla Jmci pruskiego darowaną, przeto włościanie y zamieszkali, ani pobudynków dworskich ani załogi żadney ..........................[nieczytelne] nie mają lecz takowe są ich własnością y każdy z nich własnym sprzężajem robi dzień bydelny ieden y dzień ręczny ieden w każdym tygodniu, oprócz zaś tego zaciągu odbywają powinności: w czasie żniw odrabia każdy gospodarz tłoki dni ośm, pod nazwiskiem za młyńską drogą są obowiązani zboże wszelkiego gatunku dla dworu lubolskiego do młynów wozić, mleć y przywozić, snopki do posnywki dowozić, z ogrodów kapustę zwozić, przędziwe do wody y od wody przywozić, mierzwę z sąsieków wywozić, bez żadnego potrącenia zaciągu.

Pod nazwiskiem dróg wszelkie drogi o milę iednę, o mil dwie, trzy np: do Warty, Błaszków, Sieradza z ładunkiem, zbożem lub innych effektów dworu lubolskiego bez zaciągu i bez żadnego wynadgrodzenia odbywać, a drogi o mil pięć lub sześć za dzień ieden zaciągu, drogi o mil ośm do mil dwunastu za dni dwa zaciągu od mil dwunastu dalsze np. do Warszawy, Torunia, Wrocławia itd. wkoleie z ładunkiem dworu lubolskiego za dni cztery zaciągu odprawiać swym kosztem za obowiązanie, do kartofli y kapusty sadzenia y okopowania tudzież kartofli wykopania za dzień kartofle okopuią y wykopuią zaś sadzenie tudzież wytarcie lnu y konopi bez dnia zaciągu czyli na darmochę odbywać powinni. Trzodę za koleją w czasie lata paść w czasie zimy oprzątać mają obowiązek. Stróżę co dziennie po trzech odbywają, którzy to stróże wszelkie posługi przy dworze iakiemi wskazane będą odbywać są winni, a ................... [nieczytelne] drwa rąbać w nocy, pilnować gdy gorzelnia idzie, wszelką posługę około niey na stróży robić. Stróże mają powinność przychodzić nad wieczorem y bydz w czasie lata do godziny osmey ranney w czasie zaś zimy gdy gorzelnia iest pędzoną do południa. Przędziwa przędzie każdy na motowidła łokciowe każdy sztukę, czyli łokci dwanaście y takową w przędzy oddają, wyorywać powinni czworgiem bydła lasek, czyli prętów półośma łokcia miary pruskiey trzymających siedem za dzień ieden bydelny. Wycieranie sadzy koleyno w kominach dworskich w sobotę do nich należy. Gdy drzewo z pobliskich borów wożą np. rudnickich, poposkich, rzeczyckich od So Woyciecha do So Michała roku każdego fur dwie należycie naładowanych za dzień ieden zaciągu bydelnego przywozić powinni od So zaś Michała do So Woyciecha w każdym roku tylko po furze iedney przywożą. Oprócz powyższych powinności obowiazani są bez zaciągu drogi wszelkie na gruncie wsi Luboli reperować y strugę przy młynie w lubolskim territorio bez zaciągu chędożyć. Także owce płoczą y strzygą bez zaciągu do dworu luboli nie należące, lecz w dniach w których owce strzygą na zaciąg nie wychodzą i dopiero po skończoney powinności odrabiają.

Ogrodnicy.

1. Izydor Kowalski.

2. Wincenty Klocha (Kloska?).

3. Paweł Konopka.

4. Piotr Kawała[?]

5. Stanisław Ogiński.

6. Jan Gzik[?]

7. Felicyan Klocha (Kloska?)

8. Jakubowa Izydorkowa.

9. Mikołay Karczmarek.

10. Wincenty Włodarczyk.

Ci ogrodnicy mając własne pomieszkania oraz nowinki robią w każdym tygodniu po dniu iednym y w czasie żniw przez tygodni ośm w każdy tydzień dzień ieden tłoki ręczno tudzież po pół sztuki przędziwa czyli po łokci sześć przędą y takową w przędzy do dworu oddają.

Komornice

1.Adryanka.

2. Dominaczka.

3. Grzelina.

4. Bernaca.

5. Woyciech Pułaski[?].

Te komornice od So Woyciecha do So Marcina w każdym roku w tygodniu iednym odrabiają dzień ieden ręczny y żadnych innych powinności nie robią.

Kuźni w tey wsi niemasz, gdyż się obaliła iuż przed kilku laty y dopiero JWa pozostała wdowa ma takową budować własnym kosztem.

Karczma z staynią wiezdną w środku wsi postawiona do którey wchodząc są drzwi na biegunach z klamką drewnianą z sieni do izby szynkowney drzwi z deszczek złe na biegunach z dwoma haczykami, w izbie okien dwa iedna o czterech druga o dwóch kwaterach z drobnych szyb złożone, piec y komin z cegły z kapą, posowa z tarcic, z tey izby są drzwi na biegunach do komory szkoblami y wrzeciądzem, w komorze posowa z tarcic zła, z komory są drzwi na biegunach z zaporą drewnianą na dwór. Z drugiey strony iest izbetka do którey drzwi na zawiasach z tarcic z szkoblami y wrzeciądzem, w tey izbetce komin y piec z cegły, okno iedno dobre do kuchni drzwi niemasz. Komin wielki massiv murowany.

W stayni są dwa żłoby, drabek nad niemi niemasz, wrot podwoynych z deszczek dwoie złych. Dach na całym tym pobudynku iest słomą poszyty, dobry.

Młyn do tey wsi należący ku Rudnikom sytuowany z bali frontem na południe postawiony, do którego wchodząc są drzwi z tarcic na zawiasach z klamką drewnianą. Wchodząc do sieni po prawey stronie są drzwi z tarcic na zawiasach z klamką drewnianą do izby, w izbie są dwa okna z drobnych szyb, piec y komin z cegły z kapą, z tey izby są drzwi z tarcic na biegunach do komory, z komory podobneż na dwór z zasuwą drewnianą.

Po lewey stronie od wchodu iest młynnica w którey znayduie się skrzynia y półskrzynek[?] z tarcic dobry, koło paleczne dobre, na scianie[?] iest ryfków żelaznych pięc czopki dwa na cywiu[?] ryf żela dwie na wale ............[nieczytelne] ryf żelaznych cztery y dwa czopy, schody na górę dobre, na górze kosz mączny .........[nieczytelne] dobry. Kamień wierzchni trzymający w wysokości cali sześć, kamień spodni zupełnie zgruchotany. Paprzyca, wrzeciono, panewka, innych żadnych porządków w tym młynie niemasz. Komin wielki z gliny ulepiony. Dach nad domem mieszkalnym słomą poszyty nad młynnicą tarcicami pobity zły, szczyty tarcicami pozabiiane, koło wodne dobre, pogrodki złe reperacyi potrzebuiące. Jagielnika u tego młyna niemasz. Płoty około dworu są poobgradzane, stare pomiędzy któremi wrot prostą robotą sztachetkową dwoie iedne zaś przy stodołach zwyczayne.

Obsiewy wsi tey nieopisuią się gdyż ta wieś tak za życia niegdy JWo Kossowskiego iakoliteż dotychczas ciągle w dzierżawie zostaie, przeto iakie dzierżawca przy zadzierzawieniu tey wsi odebrał zasiewy takie przy wyjściu czyli expiracyi dzierżawy zastawić iest obowiązany y na ten koniec iest spisany przy oddawaniu wsi tey w dzierzawę opis stanu obsiewów y do kontraktu dzierzawnego dołączony co też y w łąkach oraz ogrodach w teyże wsi rozumiec się ma.