Inwentarz Piotrowice (1827)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1827. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

 

Dobra Piotrowice na Mapie Kwatermistrzowskiej

"Działo się we Dworze wsi Piotrowic Powiatu Sieradzkiego dni Jedenastego Września roku Tysiąc Osiemset Dwudziestego Siodmego".
Tego dnia Rejent Powiatu Sieradzkiego w osobie Antoniego Pstrokońskiego zjawia się w Piotrowicach wezwany przez Adama Sokolnickiego, teraźniejszego dzierżawcę dóbr Piotrowic z folwarkiem Abramki i karczmą z wiatrakiem na Zmyślonej. Tu zastaje poprzedniego dzierżawcę dóbr Romualda Wągrowskiego oraz Józefa Pomian Łubieńskiego z Kamionki koło Wielunia, posiadającego wierzytelność hipoteczną na tutejszych dobrach. Na żądanie Adama Sokolnickiego przystępuje Rejent do spisania stanu pomienionych dóbr.

Folwark Abramki.
1.Dwór stary z drzewa kostkowego w węgły. Dach częścią pod snopkami, częścią pod szkudłami reperacyi potrzebuiący w obu szczytach i kawale tylney strony. Komin lepiony nadmurowany, przyciesi na około stare przegniłe. Nad gankiem dachu nowego potrzeba. U drzwi na ganek zawiasy żelazne z szkoblami i wrzecądzem. Drzwi drugie sienne bo pierwszych brakuie na zawiasach z klamką, szkoblem i ryglem. U drzwi do pokoiu wchodząc po prawey ręce zawiasy i zamek z kluczem, w pokoiu podłoga i posowa z tarcic, trzy okna stare szkło w nich całe - piec kominkowy z cegły z klapą żelazną, ściany w wapnem teraz dobrze wyrzucone. Do drugiego pokoju drzwi na zawiasach żelaznych z zamkiem i kluczem, dwa okna stare ze szkłem dobrym, piec kominkowy z cegły, podłog spaczona i posowa z tarcic, do trzeciego pokoiku drzwi na zawiasach z klamką bez rygla i haka, okno stare z szkłem, podłogi nie masz, posowa dobra, piec kominkowy z cegły. Do komory drzwi na zawiasach z szkoblami i wrzeciądzem. W kuchence dwoie drzwi na zawiasach z klamkami i hakami żelaznemi. Do kuchni z sieni drzwi na zawiasach z haczykiem i drewnianą klamką, w kominku sztyca żelazna, trzy okna stare nieokute, piętnaście szyb wybitych, podłogi brakuie, posowa z tarcic stara. Drugie drzwi do komory na zawiasach z wrzecądzem i szkoblami. Drzwi na górę z zawiasami, wrzecądzem i szkoblami żelaznemi. Schody w średnim stanie. Ten dwór ma długość łokci 30, szerokości łokci 19, wysokości łokci 4 miary warszawskich. Okienic cztery na zawiasach z przetyczkamiw średnim stanie.
Za tym dworem ogród włoski i warzywny z sadem, w którym znayduie się owocowych drzew iako to: gruszek 30, jabłoni 83, wiśni 300, śliwek 61. W tym ogrodzie iest zasianych kwater 9, iedna pasternakiem, cztery marchwią, jedna brukwią, iedna grochem cukrowym, iedna cebulą, iedna pietruszką, porami i czosnkiem.
Ogród ten z frontu ma płot stary, z tyłu zaś rowem okopany.
2o Dom folwarczny o trzech izbach i dwóch komorach, sieni iedney w ryglówkę gliną wylepione ściany, dach słomiany. Ściana tylna wyprężona, tak iż baliki u dołu wypadaią. Z boku iedney potrzeba nowey przyciesi. W oknach ośm szyb brakuie, iakoteż w szczycie pod okienkiem dwóch kawałów tarcic. Ma długości łokci 23 1/2, szerokości 12, wysokości 3 1\2 miary krajowey.
3o Chlewy o czterech przedziałach z drzewa z dyli w słupy. Dach słomiany bez posowy. Obeymuią na dłuż łokci 22, na szerz łokci siedm, na wysokość trzy i puł łokci.
Studnia z drzewa, u którey cztery baliki stare od wierzchu nie zdatne. Żuraw z słupem bez wiadra, koryto do wody dobre.
4o Staynia stara o trzech przedziałach, z drzewa w węgły, słomą kryta. U drzwi szkoble żelazne z wrzecądzami. Koryta z drabkami, posowa z tarcic, podłogi stare złe w części brakuiące. ściany popruchniałe, dach słomiany. Ma długości łokci 23 1\2, szerokości 17, wysokości 3 1\2.
5o Obora z drzewa kostkowego w węgły słomą kryta bez posowy, tylna ściana ma dwie podpory, dach dobry, z iedney strony szczyt z tarcic, żłoby, przyciesi bez podmurowania. Zawiera na dłuż łokci 50 1\2, na szerz 12, na wysokość 3 1\2.
6o Stodoła o iednym klepisku z drzewa kostkowego trochę pochylona bo stara. Dach słomiany, przyciesi spruchniałe, wrota stare z tarcic i dylików z dwiema kunami żelaznemi.
7o Stodoła druga stara o trzech klepiskach z drzewa różnego w węgły i słupy pochylona, przyciesi pogniłe bo bez podmurowania, dach słomiany, wklęsły, pochylony bo żadnego wiązania wewnątrz nie masz oprócz bontów, owierki i kozły niektóre połamane. Ta stodoła koniecznego potrzebuie przestawienia. Wrota stare do użytku mniey zdatne z czterma konami i szkoblami.
8o Spichrz z drzewa kostkowego w węgły, trochę pochylony bo niepodmurowany, lecz dobry. słomą kryty, u pierwszych drzwi zamek z kluczem, wrzecądzem i szkoblami, u drugich drzwi wrzecądz i szkoble oraz zamek bez klucza, w trzecich wrzecądz z szkoblami bez zamku. Wszystkie drzwi na zawiasach i hakach żelaznych. Idąc po prawey stronie pięć przegród do zboża. Po lewey stronie duże schody na górę dobre, posowa i podłoga z tarcic.
9o Obora razem z trzema chlewami i wozownią, z drzewa ściany w iedney połowie u dołu, u góry w strychulce na glinę. Posowy nie masz. Dach słomiany - przyciesi pogniły. U obory drzwi na biegunach drewnianych u chlewików takież drzwi z wrzecądzami i szkoblami żelaznemi. Drzwi u wozowni z konami, wrzecądzem i szkoblami. W ścianie boczney w wozowni strychulce z gliną powypadały. Ściana od zachodu słońca wyprężona.
10. Owczarnia nowo przestawiona z drzewa różnego podmurowana kamieniami. Dach słomiany, wrót dwoie i iedne drzwi na szrodku u iednych wrot i drzwi wrzecądze z szkoblami.
Dziedziniec ogrodzony w słupy płoty częścią dobre, częścią stare, wrot troie. Wszystko w średnim stanie.

Zmyślona
11. Karczma z drzewa kostkowego, ściany stare spruchniałe. Dach słomiany, stary obrządzany komin lepiony. Izba z alkierzem i komorą a u drugiey stronie dwie izby i dwie komory. Sień na wylot, okna złe sporządzane po części gliną zalepione. Zawiera na dłuż łokci 33, na szerz 16, na wysokość 5 łokci. Ta karczma czyli gościniec nie wart reperacyi ani przestawienia, nowy trzeba postawić i z staynią wiezdną iako na trakcie będący - z drzewa tego gościńca ledwo iaki budyneczek mały może bydź zrobiony.
Stodołka stara w słupy, dach słomiany narządzany, wrota stare sporządane. Zawiera na dłuż łokci 15, na szerz łokci 9, na wysokość 3 1\2.
Studnia dość głęboka cembrowana, ale w kilku mieyscach ugniły bale, trzeba dać wyższą cembrzynę i obsypać gliną i ziemią. Niemasz żurawia ani słupa, ani wiadra, sznurem wodę ciągną.
12o Wiatrak z drzewa tarcicami obity. Dach szkudlany zupełnie zły, też owierki, podłoga dziurawa i ściana iedna. Potrzebuie konieczney reperacyi w dachu ścianie iedney, kozłach, owierkach, podłodze i okucia żelaznego na wale bo się żelazo wylazło. Gruntowe porządki są: pytle stare trzy, oszkardy dwa, linka iedna biedna, ćwierć i łańcuch żelazny ze stu ogniw się składaiący.

Wieś Piotrowice.
1. Chałupa Józefa Kloski pułrolnika sołtysa z drzewa rzniętego dobra, komin nadmurowany, dach słomiany. Ma izbę z komorą izdebke, sień, okna dwa, iedno z nich sporządzane.
Stodoła z różnego drzewa w słupy, pochylona, stara, dach słomiany.
Oborka w słupy o dwóch przegrodach z różnych kawałków drzewa pochylona, dach pod snopkami. Studnia w podwórzu z słupem i żurawiem.
2o Chałupa druga stara po Sobku pułrolniku potrzebuie przyciesi, posowa, komin i dach stare, złe. Ma izbe z komorą, okno sporządzone, owierki popróchniałe.
Stodoły i obory nie masz bo takowe iako stare wiatr poobalał.
3. Chałupa trzecia Krysztofa Tomaszewskiego pułrolnika, dach dobry słomiany, komin nadmurowany, ma izbę z komorą i sienią, okno narządzane, przyciesi trzeba podwlec.
Stodoła w słupy, dach słomiany, iedney czwartey części ściany od zachodu brakuie, oborka z drzewa różnego pod snopkami.
4o Chałupa czwarta Szymona Mielcarka pułrolnika, z drzewa. Ma ściany pochylone, dach słomiany, komin nadmurowany, izbę z komorą i sienią okno narządzane, stodołę osobną w słupy pod snopkami, oborkę z drzewa przestawioną z dachem słomianym.
5o Chałupa piąta Wawrzyńca Jadamiaka pułrolnika, stara zupełnie zła kawała balu od dołu brakuie. Dach stary zły, komin lepiony zły. Ma izbę z komorą, sienią, okno sporządzone.- Do niey należy stodoła stara w słupy pod snopkami. Oborka z staienką w średnim stanie pod snopkami.
6o Chałupa szósta Woyciecha Stasiaka byłego pułrolnika teraz komornika, stara zła, potrzebuie znaczney reperacyi albo przestawienia, komin lepiony zły, dach stary. Ma izbę z komorą sienią okno sporządzane. Stodoła stara zła pochylona. Oborka z staienką podobna, wszystko pod snopkami.
7o Chałupa Błażeia Krzaka zagrodnika z drzewa rzniętego, stara. Dach słomiany narządzany, komin nadmurowany ale zły. Stodoła w słupy pochylona, chlewik przy chałupie biedny. Dachy pod snopkami.
8o Chałupa ósma Józefa Legota komornika stara, rozwiedziona w złym stanie, izba z komorą i sienią, okno zwyczaynie złe. Oborka stara przy chałupie pod snopkami.
9o Chałupa dziewiąta: Franciszka Kasprzaka pułrolnika z drzewa rzniętego w węgły. Dach słomiany komin nadmurowany. Ma izbę komorę, sień i okno sporządzane. Stodołę przy boku przystawioną pod snopkami. Oborkę z chlewikiem stara, dach słomiany.
10o Karczma druga w ryglówkę, ściany w strychulce na glinę dane, dach słomiany. Komin nadmurowany, ma dwie izby, dwie komory i sień, okna dwa w których osiem szyb brakuie. Obeymuie na dłuż łokci 33 1\2, na szerz łokci 12, na wysokość łokci pięć.
Stodoła przy niey w słupy i baliki słomą kryta, ma na dłuż łokci 16, na szerz łokci 8, na wysokość łokci trzy i puł. Chlewik na drugim boku z drzewa w słupy i baliki słomą kryty, długi łokci 12, szeroki łokci cztery, wysoki łokci dwa i puł.
11o Kuźnia z drzewa kostkowego w słupy, przodek w strychulce na glinę. Dach szkudlany nieco reperacyi potrzebuiący w kilku szkudłach. Komin cały murowany, izba z komorą i sienią i okno. Zawiera na dłuż łokci piętnaście, na szerz łokci ośm, na wysokość łokci cztery.

Chałupy
12o Chałupa dziesiąta owczarza Józefa Nowickiego z drzewa rzniętego. Dach słomiany, komin nadmurowany. Izba z komorą, sienią i oknem. Chlewik stary pod snopkami.
13o Chałupa iedenasta Antoniego Marciniaka zagrodnika z drzewa rzniętego. Dach słomiany stary. Komin lepiony. Ma izbę z komorą sienią i oknem. Stodołę starą pod snopkami i chlewik podobny.
14o Chałupa dwunasta Piotra Adamiaka komornika byłego pułrolnika z drzewa różnego pod snopkami. Ma izbę z komorą sienią i oknem. Komora pochylona przyciesi trzeba, komin lepiony, ściana przy izbie w tyle zgniła. Stodoła i obora z drzewa pod snopkami.
15o Chałupa trzynasta Jakóba Bielaka pułrolnika, stara, dach stary po części zły, komin nadmurowany. Ma izbę, komorę, sień i okno. Stodołe i obore stare pod snopkami.
16o Chałupa czternasta Szczepana Kobieli komornika, stara, potrzebuie przestawienia, komin nadmurowany, dach słomiany. Ma izbę, komorę, sień i okno sporządzane. Stodołe starą i oborkę pochyloną pod snopkami.

Osada włościan w Piotrowicach.
1. Podług Inwentarza dnia 12 lipca roku 1824o z przeszłym dzierżawcą W. Romualdem Wągrowskim przez P. Leona Nowierskiego Komornika Trybunalskiego spisanego było pułrolników 9, zagrodników 4 i komorników 6, teraz znayduie się:
a, pułrolników 6, iako to: Józef Kloska, Kryzostom Tomaszewski, Szymon Mielcarek, Wawrzyniec Adamiak, Franciszek Kasprzak i Jakób Bielak.
b, zagrodników tylko dwóch, Błażey Krzak i Antoni Marciniak.
Teraźnieyszy dzierżawca W. Adam Sokolnicki ma osadzić pułrolnika iednego i iednego zagrodnika, dla których się po ubyłym zostawiaią we dworze: konie dwa, woły cztery, krowy dwie, kosy trawne dwie, kosa od sieczki iedna, siekiery dwie, sierpy dwa, pługi dwa, radlica 1, grądzielówka iedna i wozy dwa: poniżey otaxowane przez dwóch gospodarzy.
c, komorników 9, Stasiak, Legota, Adamiak, Kobiela, Jędrzey Pawlak, Maciey Pietrzykoski, Szymon Kubiak, Jan Pawlak i Kazimierz Pioch przez teraźnieyszego dzierżawcę przyięty.
Każdy pułrolnik ma inwentarz gruntowy: parę koni, parę wołów, krowę, świnię, wóz, pług, na kosę złot. 2 gro. 15 i zasiew. Robi w tydzień pięć dni bydłem, a w S. Małgorzaty do S. Michała po sześć dni. Odbywa następuiące powinności,- trzy tłuki, do pasania trzody z kolei chodzi, owce myie i strzyże, len moczy i wysusza, stróżą koleyno z drugim odbywa, daniny daie po cztery kapłony, po dwa medele jay, po dwie sztuki przędzie z lnu pańskiego a z iedney płotne oddaie.
Każdy zaś zagrodnik posiada po parze wołów, krowe, krowę i zasiew ma. Robi w tydzień po trzy dni ręczno lub bydłem, a od S. Małgorzaty do So Michała po cztery dni, inne powinności iak pułrolnik odbywa na daninę daie przez połowę mniey iak pułrolnik.
Komornicy robią w tydzień po dwa dni, a od S. Małgorzaty do S. Michała po trzy dni ręczno.

Czynszownicy czasowi.
1.Młynarz wiatraczny Konstanty Domagalski płaci z wiatraka i z roli czynszu rocznie zło. 216 dico dwieście szesnaście i wolne mlewo do dworu czyni.
2. Karczmarz z Zmyśloney Maciey Klusczyński płaci rocznie czynszu zło. pol. 43, dwiema ratami na S. Woyciech i S. Marcin.
3. Karczmarz z Piotrowic Wincenty Jarosławski płaci czynszu rocznie zło. pol. 43.

Pominąłem opis zasiewów oraz inwentarz po upadłych gospodarzach.