Inwentarz dóbr Wólka Miłkowska (1866)

Źródło inwentarza:
Dowody Majątku Wólka Miłkowska (1880) (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)

Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Dobra Ziemskie

Wólka Miłkowska

składająca się z wsi i folwarku Wólka Miłkowska, oraz folwarku Justynów zwanego, z wszelkiemi zabudowaniami dworskiemi, gruntami, lasem, zaroślami, zagajnikami i łąkami, oraz pastwiskami, inwentarzem żywem i martwem, propinacyą, polowaniem i rybołustwem, czyli zgoła z tym wszystkim co tylko całość tych dóbr stanowi bez najmniejszego wyłączenia z takowych - podług szczegółowego w poniższy sposób dopełniającego się opisu.

Opis zabudowań dworskich wsi Wólka Miłkowska.

Wyszczególnienie budynku	z czego zbudowany	czem kryty	arszyny
			długość	szerokość	wysokość
1. Dwór murowany o 2ch kominkach, o pięciu pokojach, a na górze w szczycie jeden pokój i dwa świeżo urządzające. W dworze tym mieszka właściciel tych dóbr Aloizy Bronikowski.	z cegły palonej	gontami	52	15	5
2. Oficynka na przeciw tego dworu o 1 z cegły wyciągniętym kominie i jednem pokoju.	w pruski mur	gontami	7	6	9
3. Budynek na kuchnię przeznaczony o 2ch kominkach, czterech izbach.	w ryglówkę	słomą	19	16	4
4. Drwalnik o dwóch przedziałach.	z drzewa	słomą	17	16	4
5. Sklepy w ziemi z drzewa i desek urządzone.	z drzewa	słomą	9	5	3 1/2
6. Chlewy, obory, kurniki pod jednym dachem.	w ryglówkę	słomą	10	5	4
7. Owczarnia murowana.	z cegły palonej	słomą	57	16	5
8. Stodoła o jednych wrotach i sklepisku.	w pruski mur	słomą	49	19	7
9. Stodoła druga o dwóch wrotach i klepiskach.	w pruski mur	słomą	67	21	7
10. Bróg do zboża.	z drzewa	słomą	22	18	9
11. Spichrz murowany.	z cegły	gontami	38	22	7
12. Obora murowana.	kitu i surówki	słomą	54	16	6
13. Stajnia.	w prosty mur	słomą	48	12	6
14. Wozownia w strychulec.	w strychulec	słomą	36	11	5 1/2
15. Kloaka o dwóch przedziałach.	z cegły	słomą	7	6	8
W około powyż opisanych zabudowań jest ogród owocowy i zarazem warzywny w którym jest drzew owocowych, jabłoni, śliwek, gruszek, i zp. 240.- ogród ten i wszystkie powyż opisane zabudowania ogradzają sztachety z drzewa. Opis znajdujących się zabudowań dworskich na folwarku Justynów.
16. Dom mieszkalny o 1 kominie, 4 stancyach w tym mieszkają ludzie dworscy.	w pruski mur	szkudłami	34	9	4 1/2
17. Obora.	z drzewa	słomą	27	8	5
18. Stodoła do połowy z drzewa, a dalej do góry chrustem wyplatana o jednem klepisku.	z drzewa	słomą	31	10	7
19. Chałupa z drzewa o jednym kominie.	z drzewa	słomą	26	9	4 1/2
Nadmienia się iż wedle oświadczenia właściciela tych dóbr Aloizego Bronikowskiego połowa 1ej chałupy uważając od wschodu po lewej stronie przez Kommissarza Kommissyi Włościańskiej przyznaną została Wawrzyńcowi Kujdwińskiemu wskutek Najwyższego Ukazu, co do uwłaszczenia włościan, a tak czyni się wzmianka, iż tylko połowa owej chałupy ad 19 opisanej uważając od wchodu po prawej stronie stanowi własność dworską.
20. Dalej w dobrach zajmowanych znajduje się wiatrak o jednym koszu, dwóch kamieniach z wszelkiemi znajdującemi się na nim porządkami własność dworską stanowiący, który wskutek umowy z właścicielem dóbr Alojzym Bronikowskim zawartey pozostaje w posiadaniu dzierżawnem za opłatą rocznie zp. 350 młynarza [Janaszkiewicza]*, a któremu dzierżawa kończy się na Sty Wojciech r. p. 1867.	z drzewa	szkudłami	8	8	14 1/2
21. Kuźnia we wsi w której porządki wszelkie są własnością kowala.	murowana z cegły	gontami	9	7	5
W dodatku nadmienia Komornik iż w samej wsi Wólka Miłkowska znajduje się karczma murowana o jednem kominie, 2 stancyach, karczma ta przez Kommissarza Kommissyi Włościańskiej na podstawie Najwyższego Ukazu z dnia 19 lutego / 2 marca 1864 roku przyznaną została na własność	z cegły	słomą	38	11	5

zajmującym takową po połowie Benedyktowi Świątkiewicz karczmarzowi, oraz młynarzowi Janaszkiewiczowi, wszakże właściciel tych dóbr Alojzy Bronikowski oświadczył iż od tych decyzyi Kommissarz Kommissyi Włościańskiej odwołał się do Urządzającego Kommiteta, a dla tego Komornik karczmę tę z zachodzącym sporem w niniejszem zajęciu pomieszcza.- z

Z nadmienieniem iż w dobrach niniejszych na podstawie konsensu na imię właściciela takowych Aloizego Bronikowskiego wydanym.- Ów przez pośrednictwo Ignacego Wierzbińskiego za wynagrodzeniem dwudziesty pierwszy procent w chałupie na wsi na tej cel wynajętej szynkuje trunki czyli wódkę.-

Czyni również Komornik wzmiankę iż wedle oświadczenia właściciela dóbr tych Aloizego Bronikowskiego w dwóch chałupach we wsi położonych, dawniej własnością dominalną będących, a obecnie na własność włościan posiadających, takowe wskutek Najwyższego Ukazu przeszłych pod Nr. 4 i 11 położonych - ma dwór po jednej izbie, które przez swoich ludzi zajmuje - Nadtow że przy uwłaszczeniu czworakami we wsi położonemi osób takowe zajmujących pomiędzy innemi w tychże czworakach dwie izby przez kowala dworskiego zajmowane temuż niewłaściwie przez Kommissarza Kommissyi Włościańskiej przyznane zostały, przeto oświadcza także właściciel Bronikowski iż od tej decyzyi odwołał się z prośbą uchylenia takowej i powrócenia tych dwóch izb przez kowala dotąd zajmowanych dworowi- lecz że dotąd skutku nie otrzymał.

Rozległość

Całych dóbr zajmowanych Wólka Miłkowska, których grunta po większej części są jeszcze i należą do klassy II i III uważając przybliżonym sposobem na miarę nowopolską wynosi ogólnie mórg 930 czyli włók 31 na miarę rossyjską dziesiatyn 465, z których obok budowli posiadanych przez włościan a których opis jako wyłączną ich własność stanowiących Komornik za zbyteczny uznając pomija ciż włościanie w dobrach tych Wólka Miłkowska osiedli posiadają gruntu w myśl Najwyższego Ukazu daty 19 lutego / 2 marca 1864 roku na własność ich przeszłego mórg 119 pozostaje więc własność dworską stanowiącą, gruntu włók 27 morga jedna, w szczególności.-

1. Pod zabudowaniami, podwórzem, ogrodem warzywnym i owocowem mórg 12.

2. Gruntu ornego włók 15 mórg 4.

3. Łąk mórg 24.

4. Pastwisk włók 1 mórg 20.

5. Lasu który tworzą zagajniki kilkanaście lat stare włók1 mórg 20.

6. Zarośli, zagajników zapuszczonych po wyciętym boru włók 6 mórg 20.

7. Nieużytków włók 1 mórg 11.

Co do położenia i granic.

Dobra Wólka Miłkowska położone są w okręgu Wartskim, Powiecie Kaliskim, należą do gminy Ustków w Parafii Jeziersko, odległe od miast najbliższych jako to miasta okręgowego Warty wiorst 12, miasta Kalisza mil 5, miasta Dobry wiorst 12, miasta Turku mil 3. Graniczą na wschód słońca z dobrami Ostrowem, Maszewm, na południe z dobrami Zadąbrowiem, na zachód słońca z dobrami Klonowem, i na północ z wsiami Klonówkiem i Miłkowicami - szczegółowe zaś granice tych dóbr ze wszech stron są jawne, kopcami, drogami i miedzami oznaczone w których wedle oświadczenia właściciela dóbr żaden kontrowers niezachodzi i zostają w posiadaniu właściciela Aloizego Bronikowskiego, które on nabył za kontraktem przed Regentem Kancellaryi Ziemiańskiej w Kaliszu Józefem Białobrzeskim zeznanym dnia 26 czerwca / 8 lipca 1856 roku zawartym za szacunek zp. 253,070 czyli rs. 37,960 kop. 50, i tytuł też własności hypotecznie na niego jest uregulowany.

Inwentarz

Żywy i martwy jaki się na gruncie tych dóbr znajduje jest następujący:

1. Młockarnia wynalazku Lilpopa o sile paru koni jedna 1.

2. Sieczkarnia także o sile paru koni o czterech koszach 1.

3. Wozów 4.

4. Pługów sześć 6.

5. Radeł 4.

6. Bron 8.

7. Koni roboczych 12.

8. Źrebaków 5.

9. Krów 9.

10. Wołów 11.

11. Jałowizny sztuk 6.

12. Owiec sztuk 300.

W tym miejscu Emila z Roznowskich Aloizego Bronikowskiego małżonka wniosła iż cały inwentarz na gruncie tych dóbr znajdujących się jest jej wyłączną własnością jak to dowieść może Intercyza przedślubna dnia 31 sierpnia 1837 r. przed Sędzią Sądowym w Poznaniu zeznaną.

Wysiew

Jaki w dobrach zajmowanych Wólka Miłkowska może bydź uskuteczniony, i jaki dotychczas teraźniejszy właściciel uskutecznia jest następujący.-

1. Pszenicy wierteli 150.

2. Żyta wierteli sto 100.

3. Jęczmienia wierteli 30.

4. Grochu wierteli 30.

5. Tatarki wierteli 10.

6. Owsa wierteli 120.

7. Innej ozieminy wysiewa się po parę wierteli a kartofli wysadza wierteli 230.

Podadki

Z dóbr tych wedle świadectwa Kassy Powiatu Kaliskiego pod dniem 28 września / 10 października rb. za Nr. 2.919 udzielonego opłacane bydź winny rok rocznie:

1. Ofiara zwyczayjna i podwyższona rs. 39 kop. 28.

2. Ofiara podwyższona 50% rs. 19 kop. 64.

3. Kontyngens zwyczajny i podwyższony rs. 28 kop. 10.

4. Podymne dawne i podwyższone rs. 84 kop. 10.

5. Na drogi boczne rs. 14 kop. 10.

6. Z propinacyi rs. 12 kop. 10.

7. Składka ogniowa od nieruchomości rs. 24 kop. 51.

Razem rubli sreb. 221 kop. 53.

Nadto wedle tegoż świadectwa Kassy dobra te zalegają:

1. Ofiara zwyczajna i podwyższona rs. 39 kop. 28.

2. Podwyższona 50% rs. 19 kop. 64.

3. Kontyngens dworski rs. 35 kop. 63.

4. Podymne dawne i podwyższone rs. 126. kop. 63.

5. Na drogi boczne rs. 14 kop. 63.

6. Z propinacyi rs. 2 kop. 63.

7. Składka ogniowa od nieruchomości rs. 57 kop. 79.

Razem rs. 294 kop. 34.

Oprócz tych podatków wedle wykazu hipotecznego Dominium dóbr Wólka Miłkowska obowiązane rok rocznie dawać dla kościoła w Jeziersku ośm wierteli żyta jako dziesięcinek.

W tak powyżej opisanym sposobie Dobra Ziemskie Wólka Miłkowska z wszelkiemi przyległościami i użytkami zajęte zostały na sprzedaż publiczną w drodze przymuszonego wywłaszczenia, do czasu więc w którym to nastąpi stosownie do art. 688 K. P. [J.]** Komornik postanawia w ich posiadaniu Aloizego Bronikowskiego jako Sądowego Zarządcy, który obowiązki dozorcy pod odpowiedzialnością prawną przyjął.

Sprzedaż dóbr rzeczonych Wólka Miłkowska odbywać się będzie na publiczney Audyencyi Trybunału Cywilnego Gubernii Warszawskiej w Kaliszu posiedzenia swe w Pałacu Sądowym przy ulicy Józefina położonym odbywającego za pośrednictwem Teodora Rościszewskiego Obrońcy przy Radzie Stanu w Kaliszu zamieszkałego i urzęduiącego, który wszelkie dalsze formalności prawem przepisane dopełniać będzie.

Na tem protokół dnia jak wyżej rozpoczęty w dniu 12/24 Października r. b. w obecności świadków Felixa Wojterskiego woźnego Sądowego w Warcie, i Franciszka Janiszewskiego z służby utrzymującego się w wsi Wólka Miłkowska mieszkających ukończony, odczytany, przyjęty, przez Aloizego Bronikowskiego oraz świadków Felixa Wojterskiego, tudzież Komornika podpisany został.- drugi zaś świadek Janiszewski nieumieiąc pisać tego protokółu nie podpisał.-

[końcową część pomijam]