Inwentarz Golków (1840)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Golków. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/1998. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w Golkowie w zabudowaniu dworskim Powiecie Wartskim dnia dwudziestego piątego listopada / siódmego grudnia tysiącznego ośmsetnego czterdziestego roku."

Józef Leszczyński zadłużył dobra swoje Gollików (Golków) u Jana Fryderyka Ludwika trzech imion Luther. Sukcesorowie tegoż odziedziczyli prawo do tego interesu i zażądali od Komornika Trybunału Cywilnego Gubernii Kaliskiej sprzedaży dóbr dłużnika w drodzę licytacji. Dobra w tym czasie znajdowały się w dzierżawnym posiadaniu Domicelli Łęskiej.

Opis szczegółowy zabudowań dworskich i wieyskich w dobrach Gollikowie znaydujących się.
I. Zabudowania dworskie.

1. Dwór o czterech pokojach, kuchni i schowaniu, zbudowany w mur pruski i w części massiv z cełgy, dach dranicami i gontami kryty, długości łokci warszawskich 22, szerokości 14, wysokości 4. Dla starości i złey budowy wymaga przestawienia.

2. Owczarnia, wozownia i obora, zbudowane z pecy i cegły paloney, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 74, szerokości 19, wysokości 4. Dach zawaleniem grozi.

3. Stodoła o dwóch klepiskach, zbudowana z bali rzniętych na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 37, szerokości 20, wysokości 3.

4. Stodoła o jednym klepisku, zbudowana z bali rzniętych w słupy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 38, szerokości 15, wysokości 5. Dach zawaleniem grozi.

5. Obora, zbudowana z bali rzniętych gliną obrzucona, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 38, szerokości 14, wysokości 5. W środku wszystkich bontów? brakuje i przyciesi podparte.

6. Staynia, zbudowana z bali rzniętych gliną obrzucona, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 18, szerokości 10 1/2, wysokości 4. Podparta, potrzebuie przyciesi.

7. Austerya, zbudowana z bali rzniętych gliną obrzucona, dach gątami kryty, długości łokci warszawskich 23, szerokości 16, wysokości 5. Dach i komin znaczney reparacyi wymaga.

8. Staynia wiezdna, zbudowana z bali rzniętych, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 37 1/2, szerokości 17, wysokości 5. Przyciesi nowych, odnowienia dachu oraz żłobów potrzebuie.

II. Zabudowania wieyskie.

9. Chałupa o jednej izbie, zbudowana z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 19 1/2, szerokości 9 1/2, wysokości 4. Z powodu starości zaledwie do użytku zdatna.

10. Chałupa takaż, zbudowana w połowie z pecy i drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 26, szerokości 15, wysokości 4. Zawaleniem grozi.

11. Chałupa trojaki, zbudowana w połowie z pecy i drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 52, szerokości 7 1/2, wysokości 3. Zawaleniem grozi.

12. Chałupa dwojaki, zbudowana w połowie z pecy i drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 23, szerokości 9 1/2, wysokości 3. Zawaleniem grozi.

13. Chałupa czworaki, zbudowana z pecy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 23 1/2, szerokości 9, wysokości 4. Dach reparacyi potrzebuie.

14. Chałupa o jednej izbie, zbudowana z ryglówki, bali, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 21, szerokości 10 1/2, wysokości 4. Przystawienia potrzebuie.

Stodoła, zbudowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 22 1/2, szerokości 12, wysokości 3. Przystawienia potrzebuie.

15. Chałupa czyli buda z kominem, zbudowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 8, szerokości 8, wysokości 4. Z powodu złego stanu nie zamieszkała.

16. Chałupa o jednej izbie, zbudowana z bali rzniętych, dach słomą kryty, długości łokci warszawskich 10 1/2, szerokości 10, wysokości 4. Z powodu złego jey stanu wcale nie zamieszkana.

Następnie opisano powinności włościan, zasiewy, rozległość dóbr, granice i podatki.

Inwentarz Tobolice Wilkowice (1811)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Sebastiana Starzyńskiego ze Zgierza z roku 1811. (Archiwum Państwowe w Łodzi, akt nr. 58)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się we wsi Tobolicach w Powiecie Zgierskim sytuowaney dnia dwudziestego siodmego miesiąca maja roku tysiąc osmset jedenastego."

Sebastian Starzyński Aktowy Publiczny Pisarz Powiatu Zgierskiego przybywa na grunt wsi Tobolice. Wezwany został tutaj przez opiekunów Wawrzyńca Dzierzbickiego to jest Ignacego Szamowskiego i Karola Chmieleckiego w celu spisania stanu dóbr ruchomych i nieruchomych znajdujących się na gruncie wsi Tobolic i Wilkowic. Na miejscu zastał również administrującego masą majątkowa dóbr Józefa Lubowidzkiego.

W punkcie pierwszym opisano nieruchomości, czyli wymieniono nazwy dóbr będących własnością nieletniego Wawrzyńca Dzierzbickiego, kolejno opisano aktywa i pasywa, w punkcie czwartym wyszczególniono ruchomości w różnych porządkach domowych, gospodarskich, meblach, powozach i inwentarzach.

V. Opis stanu budynków tak dworskich iako i wieyskich we wsi Tobolicach.

Dworne mięszkanie iuż stare, ściany i przyciesi mieyscami nadgniły, snopkami poszyte. W tym mięszkaniu znayduie się pokojów dwa, izba czeladna i komory dwie.
Idąc od tego mięszkania na zachód iest lamus o iedney izbie z suffitem, podłogą, snopkami poszyty, ieszcze dosyć dobry. Pod nim sklepik znayduie się drewniany, lecz zruynowany.
Daley w podwórzu iest spichlerz o dwóch izbach z podłogami i suffitem snopkami poszyty, dobry. W tym znayduie się młynik do chędożenia zboża inwentarski, zboże zaś wszystko podług oświadczenia Urodzonego Lubowidzkiego należy do jego dzierżawy.
Za tym spichrzem na prawey stronie iest stodoła o dwóch klepiskach i sąsiekach trzech. Cała ta stodoła iest dobra, przy niey stoi zrąb z sochami na stodołę drugą zabudowany, w którym brakuje od frontu iedney ściany, na którym zrębie znayduią się także po części i kozły założone.
Daley druga stodoła o dwóch klepiskach i sąsiekach trzech, także dobra, obie stodoły snopkami poszyte.
Wracaiąc się ku dwornemu mięszkaniu na stronie prawey są obory koliste, w środku z podwórkiem dla bydła. Te obory mieyscami w samym środku okolistości są nadpsute, reparacyi potrzebuią.
Od frontu tych obor w tym samym budynku iest staynia z podłogą, z tą naprawy potrzebuiącą.
Daley idąc ku dworowi iest owczarnia dosyć dobra, z dwoygiem po szczytach wrotach. Cała ta owczarnia, iako i obory powyższe snopkami poszyte, nowey poszewki mieyscami wymagaiące.
Nie daleko dwornego mięszkania w tyle, to iest idąc na wieś iest budynek wielki w którym w szczycie są dwa chlewiki od frontu z brzega chlew, w środku wozownia, daley znowu chlew duży i w środku tego karmnik, cały ten budynek snopkami poszyty, ale ieszcze dosyć dobry.
Od tego budynku wychodząc drogą do wsi, na prawey stronie iest chałup komorniczych trzy iuż dawnych, ale ieszcze dobrych. Daley w tey linij są dwojaki, w których na iedney stronie siedzi komornik, a na drugiey iest izba szynkowna. Te dwojaki także są niespustoszałe, również iako i powyższe chałupy snopkami poszyte. Na prawey stronie od północy iest chałup dziewięć, między któremi iest podwóynych dwie. Wszystkie te budynki oprócz dwóch chałup reparacyi potrzebuiących, są dosyć dobre. Przy wszystkich znayduią się stodoły i obory, równie z chałupami snopkami obszyte, na drugiey stronie iedna tylko chałupa, w końcu wsi ina nadpsuta, z stodołką starą i oborką nową.
W środku wsi iest kuźnia nowa, na którey dachu nie masz, zrąb tylko stoi pokozlony i połacony.

VI. Opis ludności wsi Tobolic, czyli gospodarzy i komorników powinności dworowi pełniących. (podaje same nazwiska)

Woyciech Przybyła, Józef Maychrzak, Krystof Przybyła, Józef Przybyła, Woyciech Porada, Jan Piątkowski, Marcin, Franciszek, Bernard Barańczak, Walenty Włodarczyk, Jędrzyi mały, Stanisław Cieślak, Mateusz Piątkowski, Walenty Przybyła.

Wilkowice

"Działo się we wsi Wilkowicach w Powiecie Zgierskim sytuowaney dnia dwudziestego osmego miesiąca maja roku tysiąc osmset jedenastego."

I. Wchodząc na podwórze na prawey stronie był dawniey dwór, który podług oświadczenia Urodzonego Lubowidzkiego administruiącego rok rok minął iak się spalił, na lewey stoi folwark spustoszały, w którym nikt nie mięszka.

Następnie opisano ruchomości znayduiące się w lamusie, spichrzu, wozowni, browarze, stayni, oborze, chlewach i kurnikach.

II. Opis stanu budynków tak dworskich iako i wieyskich wsi Wilkowic.

W podwórzu iak w zwyż się iuż wspomniało dwór spalony, folwark spustoszony, w którym na iedney stronie są dwie małe izdebki, na drugiey iedna większa z kurnikiem w tyle, potrzebuiąca komina murowanego, dachu nowego i podłogi po izbach których brakuie.
Idąc od tego folwarku ku gumnom iest spichlerz o dwóch na dole komorach do sypania zboża i iednym górnym sypaniem, w tyle iest komorka mała na plewy. Na tym spichlerzu cały dach z pokozleniem ruynuie się, który prędkiego naprawienia potrzebuje, także z tyłu pale wspieraiące ściany od fundamentu dosyć nagniłe, i mało iną budowę całą trzymaiące dla utrzymania za tym ścian całego szpiklerza, lub nowe pale dać, albo podmurować potrzeba.
Obok tego szpiklerza iest staynia wielka, w którey iedna na lewey stronie tego budynku staynia, na konie iest z podłogą i suffitem, w środku iest wozownia, za tę na drugim brzegu druga staynia bez podłogi i suffitu. Cały ten budynek snopkami poszyty dobry.
Idąc ku stodołom po lewey stronie są obory okolne w środku z podworskiemi. Te obory po większey części są mieyscami bez poszycia i kozłów, i ścian w niektórych mieyscach brakuje.
Blisko tych obor iest stodoła o dwóch klepiskach i trzech sąsiekach, w którey ściany ieszcze dobre, lecz dach ze wszystkim zły, z gruntu innego poszycia potrzebuiąca.
Blisko tey stodoły iest druga poiedyńcza o dwóch sąsiekach. W ścianach i poszyciu ieszcze dobra, ale z tyłu pale na których stoi ponadgniewały.
Idąc od tey stodoły ku dworowi iest wozownia, w którey ściany dobre, dach tylko innego poszycia potrzebuiący.
Daley blisko dworu czyli mieysca tego na którym się spalił, iest lamus o iedney z przodu większey komorze i drugiey mnieyszey. W tyle, także pod tym lamusem iest sklepik mały drewniany na mleko. Ściany w tym lamusie dobre, dach tylko zły, oraz i suffity w komorach popsute.
Za ogrodem dworskim iest browar niedawno postawiony, o iedney izbie mięszkalney, komorze do schowania rzeczy, drugiey w którey iest kocioł wlepiony do robienia piwa.  Na przeciw w tym browarze znayduie się gorzalnia, w którey garniec iest wlepiony, i inne statki znayduią się browarne wzwyż iuż specyfikowane. Cały ten browar dranicami pobity, z kominami murowanemi.
Obok tego browaru iest budynek nowy na woły i krowy z iedney strony, a z drugiey do trzymania wieprzów postawiony, także dranicami pokryty.
Blisko tego iest ozd, któy iest zupełnie pusty i niebezpieczeństwem grożący.
W tyle browaru idzie droga do młyna, do którego zbliżaiąc się pierwszy most iest zupełnie popsuty i pale iuż osłabione, drugi most przy młynie niedawno przez Urodzonego Lubowidzkiego naprawiony. Młyn także nadpustoszały, przyciesi u niego pogniły, mele na dwa koła mączne.
Na przeciw tego iest jagielnik o iednym kole podobnież iuż nadruynowany. Staw u młyna, z którego na kole woda schodzi ze wszystkim zalazły, czyli zamełtym piaskiem i zarosły, tak iż woda bardzo słaby spadek ma.
Na wsi idąc od dworskiego zabudowania do wsi Tura iest chałup sześć z stodołami i oborami, z których dwie stare małey reparacyi potrzebuią. Inne są dobre.
Na drugiey stronie iest dom karczemny, w którym znayduie się izba gościennna dla ludzi, i trzy małe izdebki dla komorników. Cały ten dom iest dobry.
W tey linij wracaiąc się na podwórze dworskie iest chałup pięć, z których cztery dobre, czwarta reparacyi około poszycia i komina potrzebuje. Przy tych wszystkich chałupach są obory i stodoły dobre. Cała ta wieś we wszystkich budynkach snopkami obszyta.

III. Opis ludności wsi Wilkowic, czyli gospodarzy pełniących. Dominio powinności. (podaje same nazwiska)

Woyciech Zdzienicki, Woyciech Kazimierczak, Mateusz Maciaszek, Onufry Jędrzeyczak, Piotr Zakrzewski, Gabryel Cechmistrzak, Piotr Maciaszek, Woyciech Marciniak, Józef Kubiak, Woyciech Lasota, Jan Duras, Mateusz Świętczak, Katarzyna Przybylakowa, Małgorzata Poradzina, Katarzyna Mszyczyna, Anna Olkowna, Jóźwowa.

Inwentarz Adamki (1839)

Źródło inwentarza:
Dowody majątku Adamki. Księgi i akta hipoteczne Sądów w Sieradzu 839/2000. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

 

"Działo się na gruncie dóbr ziemskich Jadamki w Powiecie Wartskim leżących w zabudowaniu dworskiem dnia 14/26 października 1839 roku."

Dobra Jadamki (Adamki) składały się z folwarku i wsi zarobnej Jadamki, gościńca Chrósty czyli Felin i dwóch części Kostrzewic zwanych Porowszczyzna i Skąpszczyzna. Położone były wówczas w Powiecie Wartskim, Obwodzie i Gubernii Kaliskiej, gminie Jadamki i należały do parafii Błaszki.
Dobra te należały do Malwiny z Rokossowskich, małżonki Józefa Busse. Komornik przy Sądzie Powiatu Wartskiego Józef Medyński zajął dobra powyższe na sprzedaż publiczną w drodzę przymuszonego wywłaszczenia. Powodem zajęcia była nie spłacona suma w kwocie 6119 złotych polskich z procentem, którą dziedziczka winna była oddać Antoninie z Migdalskich, żonie Burmistrza Miasta Pabianic Franciszka Wiśniewskiego.

Opis zabudowań dworskich i wieyskich w dobrach zaiętych znayduiących się.

Zabudowania dworskie wsi Jadamki.

1. Dwór o 2ch pokojach, kuchni, szpiżarni i sieni budowany z drzewa kostkowego zewnątrz i wewnątrz wytynkowany z kominem murowanym, dach słomą i od dołu szkudłami kryty, długości łokci miary warszawskiey 25 1/2, szerokości 14, wysokości 4.

2. Przystawka do tego dworu o 1m pokoju i dwóch garderobkach, budowana z drzewa kostkowego, zewnątrz i wewnątrz wytynkowana, dach szkudłami kryty, długości łokci miary warszawskiey 10 1/2, szerokości 10 1/2, wysokości 4.

W tyle dworu ogród owocowy z różnych drzew rodzaynych się składaiący i warzywny z strony podwórza od wsi płotem z żerdzi, słupy i sparniki ogrodzony z strony zaś łąk rowem opasany, w którym:

3. Sklep z drzewa zdezelowany, dach słomą kryty.

4. Szpichrz z wystawą, budowany z bali na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 16, szerokości 11, wysokości 3.

5. Stodoła o 1m klepisku, budowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 35, szerokości 11, wysokości 4 1/2.

6. Stodoła o 2ch klepiskach, budowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 88, szerokości 14, wysokości 4 1/2.

7. Owczarnia, budowana z bali na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 42, szerokości 22, wysokości 4.

8. Staynie, obory i wozownia, budowane z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 56, szerokości 12, wysokości 3.

9. Chlewy, budowane z różnego drzewa na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 18, szerokości 6, wysokości 3.

10. Chlewy, budowane z różnego drzewa na węgieł, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 24, szerokości 7, wysokości 3.

11. Kurnik, budowany z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 8, szerokości 7, wysokości 3.

Studnia drzewem ocembrowana z żurawiem, zwojem i wiadrem okutym.

12. Browar stary, zdezelowany, budowany w połowie z bali na węgieł a w drugiey połowie w strychulec, dach gontami i słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 32, szerokości 10, wysokości 4.

Zabudowania wieyskie wsi Jadamki

1. Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i sieni z chlewikiem, budowana z drzewa w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 34, szerokości 9, wysokości 3 1/2.

2. Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i sieni, budowana z drzewa kostkowego i bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 10, wysokości 4.

Obora, budowana z drzewa w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 15, szerokości 8, wysokości 3.

Obora, budowana z drzewa i bali, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 16, szerokości 8, wysokości 4.

Stodoła, budowana z dyli i zrzynów, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 28, szerokości 12, wysokości 3.

Stodoła, budowana z dyli i zrzynów, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 12, wysokości 3.

Stodoła, budowana z dyli i zrzynów, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 25, szerokości 10, wysokości 3.

3. Chałupa o 2ch izbach, 2ch komorach i sieni, budowana z bali w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 30, szerokości 10, wysokości 4.

Oborka przystawiona, budowana z drzewa w słupy, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 5, szerokości 8, wysokości 4.

4. Chałupa o 1 izbie, komorze i sieni, budowana z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 18, szerokości 9, wysokości 3.

Obora z szopą, budowana z drzewa i dyli, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 20, szerokości 7, wysokości 3.

5. Chałupa o 1 izbie, komorze i sieni, budowana z drzewa kostkowego, dach słomą kryty, długości łokci miary warszawskiey 20, szerokości 10, wysokości 3.

Karczma Felin z drzewa kostkowego budowana, kryta słomą o 1 izbie, komorze i sieni długości łokci 28, szerokości 12 i wysokości 4 łokci.

Stodoła z zrzynów i dyli w słup słomą kryta, długa łokci 24, szeroka łokci 16 i wysoka łokci 4.

Zabudowania powyż opisane dominialne w stanie średnim, zaś zabudowania wieyskie zupełnie w nędznym stanie tak dalece podupadły, że nawet dla starości do przestawienia nie są zdatne.

Potem opisano powinności włościan, wysiew, rozległość dóbr (wzmiankowano grunta dwóch części wsi Kostrzewice zwane Skąpszczyzna i Poroszczyzna), podatki.