-->

środa, 7 lipca 2021

Inwentarz Leśnica (1836)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1836. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 53)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w wsi Leśnicy powiecie Szadkowskim, Woiewództwie Kaliskiem dnia dwudziestego osmego Stycznia na dziewiąty Lutego Roku Tysiąc Osmset trzydziestego Szostego."

Eligiusz Dobek, dziedzic dóbr Leśnica wydzierżawił je Józefowi Rudnickiemu, a ten wezwał Rejenta Wincentego Kobyłeckiego w celu spisania stanu dóbr.


Zabudowania Dworskie

1. Dwór czyli dom dworski mieszkalny drewniany z bali rzniętych, wewnątrz wyrzucony na glinę, ma trzy pokoje, kuchnią i dwie komorki, przyciesi zgniłe, dach i owierki w większey połowie popsute, komin wielki murowany, ramy przy oknach w całem domu niedosyć dobre, w których szyby się znayduią. Do pierwszego pokoju z sieni iest zamek z kluczem do drugiego mnieyszego pokoju niemasz żadnego zamknięcia, na drugiey stronie po prawey ręce do drzwi tylko klamka, iak równie i do tylnego pokoju bez zamków, a do komory szkobel z wrzecążem, podłogi stare z tarcic.

2. Dom oficyna zwany, komin lepiony, stary, bez przyciesi, które pogniły w połowie większey z frontu i z tyłu nowo zaciągnięte, mieści w sobie pokoi dwa i trzecie schowanie, u drzwi z których iedne spękane znayduią się zamki i klucze, piece stare a ieden zupełnie spękany z cegły, ieden pokóy na gline wyrzucany, inne zaś bez wyrzucenia, dach w części stary, a częścią zreperowany, w oknach szyby całe, podłogi dobre, kuchnia w szczycie z sienią z tarcic, z dwiema drzwiami bez zamków, bez podłogi z kominem zruynowanym. Cały dom ten z bali rzniętych pokryty dranicami.

3. Dom Gorzelnia zwany z bali rzniętych, przyciesi nowe, dach z dranic w połowie stary, zły. Drzwi bez zamków, okna potłuczone, komin wielki murowany dobry, podłog w tym budynku niemasz.

4. Obora pierwsza z bali rzniętych starych, przyciesi pogniłe, ściany popaczone, dach słomiany bez kalonki zły.

5. Obora druga z bali rzniętych starych, przyciesi pogniłe, ściany popaczone popodpierane, dach słomiany zły i pierwsza obora grozi zawaleniem.

6. Stodoły iedna o dwóch klepiskach z bali rzniętych pod dachem słomianym dobra, druga stodoła stara o iednym klepisku z bali rzniętych pod słomą dachy niezłe?, trzecia stodoła o iednym klepisku, na którey pół dachu zawalony, ściany dobre z drzewa kostkowego.

7. Spichrz z bali rzniętych stary, bez dachu, bez krokwi, ściany spruchniałe.

8. Chlewy z drzewa kostkowego, przyciesi zgniłe, ściany spruchniałe rozwiedzione, dach z dranic zdezelowany.

9. Kurniki z dylów z bali dwa w iednym budynku z podłogami, z dachem, u wszystko w dobrym stanie.

10. Staynie w połowie z nowym dachem i nowem poprawieniem z drzewa starego, połowa zaś druga staien tych z drzewa balowego spruchniałego, przyciesi pogniłe, dach zupełnie się zawala, iedna przycieś w tyle nowa.

11. Sklep nowy drewniany pokryty dranicami, ziemią obrzucony, bez wrzecąza i skobla u drzwi.

12. Dwa sklepy murowane, czyli ieden sklep z dwiema wchodami masiv murowany, dach dranicowy zły, drzwi z zamkiem i kluczami.

Folwark Podlesie

1. Stodoła z drzewa kostkowego zrąb w dobrym stanie, dach w średnim stanie słomiany.

2. Owczarnia z drzewa kostkowego starego różnego w słupy w ziemie wkopane, połowa nowym dachem słomianym pokryta, a druga połowa dachu potrzebuie reperacyi.

3. Budynek folwark zwany na Podlesiu o czterech izbach z drzewa kostkowego, dach słomiany potrzebuiący wielkiey reperacyi, lamus lepiony na .......

4. Przy owczarni znayduie się przybudowany chlewik z łupków, dach słomiany.

Potem opisano ogrody i płoty, załogi włościańskie (wzmiankowani półrolnicy Wacław Stasiak, Dionizy Garczuk?, Mateusz Skowroński, zagrodnicy - Michał Mielcarek, Marcin Mielcarek).

Na końcu opisano resztę budynków dworskich.


1. Uzd z drzewa kostkowego pokryty tarcicami, które w iedney piątey części odpadły.

2. Karczma bez stayni wiezdney, którą Dziedzic rozebrał, z drzewa kostkowego stara, z kominem lepionym, dach słomiany zupełnie zły, która powinna bydź przestawiona bo nie iest podobna do reperacyi.

3. Przy karczmie znayduie się kuźnia drewniana w dobrym stanie bez statków kowalskich.

4. Młyn wodny w Leśnicy drewniany budynek o dwóch kołach, z których jedno nie mele bo iest zruynowane, dach słomiany nad całą młynicą, potrzebuie reperacyi z upustem i pogrodkami bez których nie może bydź użytkowana. Przy tym młynie znayduie się stodoła, którey połowa pokryta słomą, a druga połowa bez pokrycia.


piątek, 2 lipca 2021

Ziemiaństwo rolnictwo samorządy województwa łódzkiego tom 1



W 1928 roku ukazała się książka pt: „Ziemiaństwo rolnictwo samorządy województwa łódzkiego tom 1.” 
Została ona wydana w zakładach graficznych „Anioł Pański” mieszczących się w Piotrkowie Trybunalskim pod redakcją Zygmunta Kotkowskiego i Stefana Grodzieńskiego. 
Celem autorów było przedstawienie życia ziemiaństwa z terenu województwa Łódzkiego ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa, jako podstawowej dziedziny życia gospodarczego. W publikacji wspomniano również samorządy powiatowe, które odgrywały znaczącą rolę w krzewieniu kultury i tematyki rolniczej. Niestety nie udało się uzyskać wszystkich oczekiwanych opisów majątków i materiału ikonograficznego ze względu na nie dotrzymanie umów z wydawnictwem przez niektórych ziemian, którzy wzmiankowane opisy i zdjęcia nie nadesłali w ustalonym terminie. Stąd wiele cennych zdjęć nie zostało zamieszczonych. Publikacja zawiera w sobie unikatowe zdjęcia dworów z powiatów wchodzących w skład ówczesnego Województwa Łódzkiego. Z naszego obszaru wykonano fotografie już nie istniejących dworów w Stolcu, Dominikowicach, Wójcinku i wielu innych. 
Klisze wykonano w Zakładach Fotochemigraficznych Romana Borkenhagena w Łodzi nakładem Agencji Prasowej Reklamowo- Wydawniczej „Unia” w Łodzi. Ciekawe czy klisze się zachowały. Zdjęcia i opisy umieściłem w postach dotyczących danych miejscowości.
 
W książce opisano następujące majątki:

Bogucice, Bogumiłów, Buczek, Chabierów, Chwalęcice, Cielce, Dąbrowa Wielka, Dębołęka, Dominikowice, Garbów, Głaniszew, Głuchów (gm. Konopnica), Gzików, Jeżew, Kalinowa (gm. Błaszki), Kobylniki, Kopydłów, Kościerzyn, Lututów, Łężki, Małyń, Mikołajewice (gm. Warta), Modła, Morawki, Nacesławice, Niedzielsko, Nowa Wieś (gm. Brzeźnio), Prusinowice (gm. Szadek), Pruszków, Ptaszkowice, Rudniki, Równa, Stolec, Tymienice, Ustków, Wielgie, Wilczków (gm. Goszczanów), Wodzierady, Wodzierady Górne, Wojsławice (gm. Zduńska Wola), Wola Krokocka, Wójcinek, Wrząca (gm. Błaszki), Zakrzew (gm. Warta), Zalesie (gm. Zadzim), Zapole, Zapolice, Zygry.

czwartek, 1 lipca 2021

Inwentarz Wola Flaszczyna (1823)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1823b. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 289)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.



"Działo się w Woli Flaszczyney Powiatu Szadkowskiego, w Woiewodztwie Kaliskim, dnia Dziewiątego Września Tysiąc ośmset dwudziestego trzeciego roku."

W związku z kontraktem dzierżawnym zawartym pomiędzy właścicielką dóbr Wola Flaszczyzna z przyległościami Heleną z Stamirowskich Dąmbską a Walentym Tuchowskim dzierżawcą wezwano na miejsce Rejenta Powiatu Szadkowskiego aby ten opisał stan dóbr.

W Woli Flaszczyney

Zabudowania dworskie.

1. Dwór drewniany z bali rzniętych, w którym znayduie się pokoi pięć, sala, garderoba, sieni dwie, na górze schowanie we wszystkich pokoiach podłogi z tarcic, u wszystkich drzwi w tym dworze są zamki z antabami, chaczyki, zasówki, okna wszystkie całe w dużych taflach. Dwór ten zewnątrz iest na kleniki gliną wylepiony i wybielony na wszystkie strony. Wewnątrz zaś pokoie są na obiciach papierowych malowane, piece angielskie z kafli, wielki komin massif murowany, dach z gontów. Stan dworu iest zupełnie dobry żadney nie potrzebuiący reperacyi.

2. Officyna o dwóch stancyach, stayni, wozowni, spichrzu na górze z bali rzniętych pod gontami, komin murowany, okna całe, drzwi z zamykaniami, a wogóle officyna ta iest zupełnie w dobrym stanie.

3. Officyna z kuchnią budynek ten iest stary ale ieszcze dosyć w dobrym stanie, dach z gontów, dobry. W tey officynie znayduie się stancyi 4 i komora z kuchni wchodząc, do którey to komory wcale niemasz okna tylko deskami zasunięte. Drzwi wszystkich 10 przy których szkobli i wrzecądzów tylko 6. W kuchni brakuie pół okna, oprócz tego w innych oknach iest potłuczonych szyb w różnych tafelkach 28. Komin wielki murowany, w stancyach są piece i kominki.

4. Stodoła o dwóch klepiskach niedawno wystawiona, dach słomiany, od brzega wokoł po dwa szory z dranic dachu. W tey stodole w połowie iednego sąsieka iest spichrz bez podłogi z posową z tarcic. Przy tey stodole wrótni iest czworo, z tarcic kołkami drewnianemi przybitych, na biegunach przy każdey wrótni są szkoble i wrzecądze. Stodoła ta iest zupełnie w dobrym stanie, oprócz że potrzeba kawał nowego progu i trzech biegunów.

5. Owczarnia z bali rzniętych stara słomą poszyta zdatna ieszcze do użytku, oprócz małey reperacyi około wrót. Posowa iest z żerdzi nie więcey iak w połowie. Przy tey owczarni iest przystawiony chlew stary.

6. Obora z bali rzniętych słomą poszyta, podłoga z bali w stanie dosyć dobrym, drzwi są na biegunach bez szkobli i zawias.

7. Spichrz z bali rzniętych z sześciu koycami i dwiema sklepami murowanemi spodem. Drzwi do sklepów i do spichrza na zawiasach z szkoblami i wrzecądzami. Dach z gontów, posowa z tarcic. Spichrz ten iest w stanie zupełnie dobrym.

8. Stodoła o jednym klepisku słomą poszyta w stanie dobrym, wrotnie na biegunach, przy których szkoble i wrzecądze.

9. Staynia z bali rzniętych, dach słomiany od dołu dwa szory dranic. Staynia te iest zupełnie w dobrym stanie, oprócz że brakuie iednego żłobu w połowie stayni z jedney strony i połowe wrutni z biegunem. W stayni tey iak i w oborze pod Nr. 6 wyrażoney są żłoby i drabiny, w stayni tey brakuie kawałek podłogi nie więcey iak pięć deli.

10. Chlewy i kurniki drewniane, maiące drzwi dobre, lecz szkobli i wrzecądzów brakuie sztuk 7 zresztą chlewy te i kurniki są w dobrym stanie.

11. Obora przy gorzelni niedawno wystawiona, dach z dranic, drzwi i podłoga dobra.

12. Gorzelnia drewniana, dach z dranic, komin wielki murowany, wewnątrz z jedney strony wielka izba gorzelna, a z drugiey do piwa robienia. Gorzelnia ta iest w dosyć dobrym stanie z drzwiami dobremi z dwiema garcami z wężem trzech beczkowemi i kotłem blisko dwóch beczkowem, garce te są, ieden nowy, a drugi używany dobry pokrywa przy którym pokrywa dziure ma iedne i brzeg obtargany, statków w gorzelni znayduie się dwie lagierki z żelaznemi obręczami konwi 2ie, drybusów 16, kadzi 2ie, skrzynia do wywaru i do surowca, pukadek pod słód, przycier do piwa, sądków 4, beczek 9, różnych blachy 2ie.

13. W ogrodzie przy dworze są dwa sklepy z drzwiami z szkoblami i wrzecądzami w dobrym stanie. Dwie spiżarnie w kuchni, w gorzelni brakuie szyb ośmnaście.

14. Zabudowania dworskie w Woli Lipińskiey na folwarku Pałki.

1. Owczarnia nowa dwiema szorami od dołu a u góry słomą poszyta, przy którey drzwi z kunami żelaznemi i furtka z szkoblem i wrzecądzem.

2. Stodoła o iednem klepisku słomą poszyta stara, ale zdatna do użytku.

W Rościeszynie

1. Dwór drewniany na kleniki wybiiany pod dachem z dranic o czterech pokoiach, kuchnia w środku z zamknięciami i oknami dobremi, podłogą, kominkami, piecami i dużem kominem murowanem, niepotrzebuiący żadney reperacyi oprócz że w dymnikach okien brakuie i dwóch szyb w oknie.

2. Staynia nowa z wozownią, pod słomą z szkoblami i wrzecądzami, u drzwi przy wozowni iest kuna żelazna. Podłoga w stayni, złub i drabina.

3. Spichrz wraz z lamuzem, dach słomiany, dwa dymniki zamykane w spichrzu sześć koyców, a 4 na górze, drzwi z szkoblami i wrzecądzami, posowa z tarcic.

4. Stodoła o jednym klepisku dosyć w dobrym stanie, wrotnie na biegunach z szkoblami i wrzecądzami, słomą poszyte.

5. Stodoła stara o dwóch klepiskach, która podług kontraktu ma bydź przez Possessora przestawiona, przy tey znayduie się chlewik.

6. Owczarnia w dobrym stanie z wszelkiemi porządkami z posową, drzwiami, zamknięciami, picznikami sztuk 6 i drabin czyli lasów 7.

7. Chlewy z kurnikami: iest ich sztuk sześć, w których się znayduią korytka, karmnik w szczycie z korytem przykrywanym i podłogami, drzwiami, szkoblami i wrzecądzami, dach słomiany, oprócz że środkowych ścian niema także szkobli i wrzecądzów brakuie.

8. Gorzelnia ieszcze zdatna do użytku oprócz że dach potrzebuie reperacyi. Przy gorzelni iest komora z podłogą i drzwiami, skrzynia także do wywaru bez wieka, studnia balami ocębrowana do teyże rynna.

9. Karmiki dwa blisko dworu z posowem, dachem i drzwiami dobremi, dymnikiem.

10. Obora słomą pokryta dosyć w dobrym stanie z drabinami i żłobami, przy którey iest chlewik bez posowy
W gorzelni w Rościeszynie znayduie się:
Garniec wężowy trzech beczkowy z pokrywą, rurnica iedna z żelaznemi obręczami, drybusów 6, .... o dwóch uchach, kocioł ieden dwuch beczkowy.

Dalej opisano obsiewy zbóż i ogrodowiznę w Woli Flaszczynej i Rościeszynie, inwentarz gruntowy (krowy, jałowizna, konie fornalskie, owce). Potem opisano załogi włościan, ich inwentarze gruntowe, narzędzia rolnicze i powinności. Wynotowałem ich nazwiska.

Wola Flaszczyna:
Zagrodnicy- Andrzey Szkudlarek, Antoni Ziemek, Szymon Kubiak, Franciszek Ziemek, Józef Kuchciak, Antoni Klimczak, Mikołay Dymecki, Wawrzyniec Kubiak, Błażey Gogól, Piotr Kołodzi, Franciszek Janczak
Komorników nie ma.

Wola Lipińska:
Siedmiu zagrodników bez podania nazwisk.
Komornicy trzej bez podania nazwisk.

Rościeszyn:
Trzech zagrodników bez podania nazwisk.
Komorników czterech bez podania nazwisk.